Φυσική Ι 1ο εξάμηνο. Γεώργιος Γκαϊντατζής Επίκουρος Καθηγητής. Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής & Διοίκησης Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Φυσική Ι 1ο εξάμηνο. Γεώργιος Γκαϊντατζής Επίκουρος Καθηγητής. Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής & Διοίκησης Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης."

Βίων Σαμαράς
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Φυσική Ι 1ο εξάμηνο Γεώργιος Γκαϊντατζής Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής & Διοίκησης Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 3 ο μάθημα

2 Κεφάλαιο 6 Δυναμική Δυνάμεις και η λύση της εξίσωσης κίνησης

6 Ο 2 ος νόμος του Newton Ονομάζεται συνήθως εξίσωση κίνησης. a = F/m m a = F Για να βρούμε μια λύση της εξίσωσης κίνησης αρκεί να βρούμε μια δύναμη F και μια επιβατική ακτίνα r(t) η οποία είναι συνάρτηση του χρόνου τέτοια ώστε να ικανοποιείται η εξίσωση ma=f. Ανάλογα με τις συνθήκες μπορεί να θεωρηθεί το δεξί ή αριστερό μέρος σκέλος ωςάγνωστος. Φυσικός: Τυπικό πρόβλημα: γνωστή δύναμη, άγνωστη κίνηση, π.χ. γνωρίζει τη δύναμη ανάμεσα στους πλανήτες και στον Ήλιο και ζητάει να υπολογίσει την κίνηση αυτών των σωμάτων. Μηχανικός: Τυπικό πρακτικό πρόβλημα: το αντίστροφο, γνωστή κίνηση, άγνωστη δύναμη, π.χ., γνωρίζει ότι ένα τρένο πρόκειται να κινηθεί με ταχύτητα 100 km/h σε δεδομένη καμπύλη και ζητάει να υπολογίσει τις δυνάμεις στις οποίες θα αντέξουν οι γραμμές και οι τροχοί.

7 Οι 4 θεμελιώδεις δυνάμεις Σχήμα. (1) Η ελεύθερη πτώση του καταδύτη οφείλεται στη βαρυτική δύναμη. (2) Οι ηλεκτρικές δυνάμεις ανάμεσα στα άτομα προκαλούν τις δυνάμεις επαφής και τις ελαστικές δυνάμεις που δρουν κατά την πρόσκρουση του μπαστουνιού με τη μπάλλα του golf. (3) Η «ισχυρή» δύναμη είναι υπεύθυνη για τις αντιδράσεις θερμοπυρηνικής σύντηξης στην έκρηξη μιας βόμβας υδρογόνου. (4) Η «ασθενής» δύναμη είναι η αιτία της διάσπασης πολλών στοιχειωδών σωματιδίων και της δημιουργίας νέων σωματιδίων τα οποία σχημάτισαν αυτές τις τροχιές στο θάλαμο ενός επιταχυντή.

8 Οι 4 θεμελιώδεις δυνάμεις Βαρυτική δύναμη: ηαμοιβαίαέλξημεταξύόλωντωνμαζών, η ασθενέστερη μεταξύ των τεσσάρων (μεταξύ δύο πρωτονίων ενός πυρήνα είναι Νπερίπου). Ηλεκτρομαγνητική: ηέλξηήηάπωσημεταξύηλεκτρικώνφορτίων, είναι μεσαίου μεγέθους (ανάμεσα σε δύο γειτονικά πρωτόνια ισούται με 90 Ν). Με εξαίρεση τη βαρύτητα, κάθε δύναμη στο άμεσο μακροσκοπικό περιβάλλον μας είναι ηλεκτρική (δυνάμεις επαφής ανάμεσα σε στερεά, δυνάμεις συνοχής, τριβής, κτλ.) «Ισχυρή» δύναμη: δρά κυρίως στο εσωτερικό των πυρήνων των ατόμων, ελκτικά ή απωστικά ως «πυρηνική κόλλα» που εμποδίζει τα διάφορα κομμάτια του πυρήνα να πετάξουν. Η ισχυρότερη από τις τέσσερις δυνάμεις (ανάμεσα σε δύο γειτονικά πρωτόνια είναι 10 4 Ν). «Ασθενής» δύναμη: εκδηλώνεται σε μερικές μόνο αντιδράσεις των στοιχειωδών σωματιδίων (ραδιενεργές διασπάσεις σε άλλα σωματίδια), η πλέον ασθενής (ανάμεσα σε δύο γειτονικά πρωτόνια είναι 10-2 Ν).

9 Οι 4 θεμελιώδεις δυνάμεις

10 Βάρος Βαρυτική δύναμη: ηαμοιβαίαέλξημεταξύόλωντωνμαζών, η ασθενέστερη μεταξύ των τεσσάρων (μεταξύ δύο πρωτονίων ενός πυρήνα είναι Νπερίπου). Βάρος: Μάζα: εξωγενής ιδιότητα ενός σώματος, μετρά δηλαδή την έλξη της βαρύτητας σε ένα σώμα, είναι δηλαδή δύναμη, w = mg (μονάδες: N, lbf) ενδογενής ιδιότητα ενός σώματος, μετρά την αντίσταση (αδράνεια) με την οποία ένα σώμα αντιστέκεται στις μεταβολές της κίνησής του. Παράδειγμα: Ποιο είναι το βάρος ενός άνδρα 74 kg? Λύση: w = mg = 74 kg 9,81 m/s 2 = 726 N w = mg = 163 lb 32,2 ft/s 2 =5248,6 lb ft/s 2 = 163 lbf Σύγχιση Καθημερινή χρήση εννοιών βάρους αντί για μάζας (εξαίρεση η Ρωσία macca)

12 w x = -mg sinθ, w y = -mg cosθ T=w x Άρα μόνο η συνιστώσα w y προκαλεί επιτάχυνση κατά τη διεύθυνση y ίση με : α y = w y /m = -g cosθ = -g moon cosθ = 1,6/9,8 = 0,16 θ=81 0

13 Κίνηση υπό σταθερή δύναμη (κίνηση σώματος χωρίς τριβές σε κεκλιμένο επίπεδο) Διάγραμμα «ελεύθερου σώματος» (δείχνει το σώμα και όλες τις δυνάμεις που δρουν πάνω του) N x = 0 w x = mg sinθ, F x = N x +w x = mg sinθ α x = F x /m = g sinθ N y = N w y = -mg cosθ F y = N y +w y = N - mg cosθ α y = F y /m = N/m - g cosθ για θ=0 (οριζόντιο επίπεδο) ηεπιτάχυνσηείναι0 ενώ για θ=90 0 (κατακόρυφο επίπεδο) η επιτάχυνση είναι η ίδια με αυτήν του ελεύθερου σώματος

14 Κίνηση υπό σταθερή δύναμη (κίνηση σώματος χωρίς τριβές σε κεκλιμένο επίπεδο)

15 Κίνηση υπό σταθερή δύναμη (κίνηση σώματος χωρίς τριβές με τροχαλία Νήμα και τροχαλίες αβαρείς Ελεύθερη περιστροφή τροχαλίας (χωρίς τριβές) Το νήμα μεταφέρει την τάση από τη μια μάζα στην άλλη m 1 a 1 =T -m 1 g (1) m 2 a 2 = T - m 2 g (2) a 1 = -a 2 (3) a 1 = m2 - m1 m 1 + m 2 g μηδενική επιτάχυνση αν οι δύο μάζες είναι ίσες T = 2 m gm1m m 2

16 a 1 = m2 - m1 g m1 + m2 2 T = m gm1m m 2

17 Τριβή Σχήμα. Δυνάμεις που ασκούνται σε τούβλο που ολισθαίνει πάνω σε πλάκα (αριστερά). Θραύσματα μαλακού χάλυβα που προσκολλώνται στην επιφάνεια σκληρού χάλυβαενός ρουλεμάν, μεγέθυνση 1600 (κέντρο). Επιφάνεια ενός λεπτογυαλισμένπυ, κατοπτρικά λείου ρουλεμάν από χάλυβα υπό μεγέθυνση 3300 (δεξιά)

18 Κινητική τριβή Εμπειρικός νόμος Leonardo da Vinci

19 Κινητική τριβή Δύναμη τριβής ανεξάρτητη από την επιφάνεια επαφής

20 N = mg cosθ f κ = μ κ Ν = μ κ mg cosθ F x = w x f κ = mg sinθ - μ κ mg cosθ ma x = mg sinθ - μ κ mg cosθ a x = g(sinθ μ κ cosθ) = g(sin5 0 0,08cos5 0 ) = 0,073 m/s 2

21 Στατική τριβή Η τριβή ανάμεσα σε επιφάνειες που ηρεμούν Ισχύει παρόμοιος εμπειρικός νόμος f s μ s N

22 Κινητική τριβή Πίνακας. Συντελεστές κινητικής και στατικής τριβής.

24 Δύναμη επαναφοράς ελατηρίου Νόμος του Hook Ελαστικό σώμα: Δύναμη επαναφοράς: Νόμος Hooke: υφίσταται παραμόρφωση με την άσκηση δύναμης και επανέρχεται με την διακοπή άσκησης της δύναμης δύναμη με την οποία ένα σώμα αντιστέκεται στην παραμόρφωση Το μέτρο της δύναμης επαναφοράς είναι ανάλογο της παραμόρφωσης (k = σταθερά ελατηρίου, > 0) F = -k x

25 Δύναμη επαναφοράς ελατηρίου Νόμος του Hook

26 Δύναμη επαναφοράς ελατηρίου Νόμος του Hook

27 Δυναμική της ομοιόμορφης κυκλικής κίνησης

28 Δυναμική της ομοιόμορφης κυκλικής κίνησης F s =mυ 2 /r μ s mg = mυ 2 / r υ= [μ s gr] 1/2 = 28 m/s

30 υ = [μ s gr] 1/2 υ = [tanθ gr] 1/2

31 Φυγόκεντρος δύναμη (επεξήγηση) Αυτοκίνητο σε επιτάχυνση σε ευθύγραμμο δρόμο Εμείς πιέζουμε το μαξιλαράκι κεφαλής ή αυτό πιέζει το κεφάλι μας ; Όταν το σώμα μας υποβάλλεται σε επιτάχυνση το αίσθημα είναι ισοδύναμο με αυτό που προκαλείται από ένα πρόσθετο, φαινομενικό βάρος του ιδίου μέτρου με αυτό της δύναμης αλλά με αντίθετη φορά

32 Φυγόκεντρος δύναμη (επεξήγηση) Άσκηση Αεροπλάνο εκτελεί looping με υ = 200 m/s, σε ακτίνα 1,5 km. Ποιο το φαινόμενο βάρος του πιλότου στο ανώτερο και στο κατώτερο σημείο της περιστροφής? Λύση Στο κατώτερο σημείο: N mg=mυ 2 /r N=mg+mυ 2 /r N = mg (1 + υ 2 /gr) N = mg 3,7 Στο ανώτερο σημείο: N+mg=mυ 2 /r N=-mg+mυ 2 /r N = mg (-1 + υ 2 /gr) N = mg 1,7 N: η κάθετη δύναμη που ασκείται από το κάθισμα

33 Σύνοψη

34 Ερωτήσεις

35 Ερωτήσεις

36 Ερωτήσεις

37 Ασκήσεις

38 Ασκήσεις

39 Ασκήσεις

Σχετικά έγγραφα

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ Η δύναμη που ασκείται σε ένα σώμα προκαλεί μεταβολή της ταχύτητάς του δηλαδή επιτάχυνση.

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ Η δύναμη που ασκείται σε ένα σώμα προκαλεί μεταβολή της ταχύτητάς του δηλαδή επιτάχυνση. Η δύναμη είναι ένα διανυσματικό μέγεθος. Όταν κατά την κίνηση ενός σώματος η δύναμη είναι μηδενική