9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, Proceedings, Volume ΙΙ

Transcript

1 th Symposium on Oceanography & Fisheries, Proceedings, Volume ΙΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ POMADASYS INCISUS (OSTEICHTHYES: HAEMULIDAE) ΣΤΟΝ ΑΡΓΟΛΙΚΟ ΚΟΛΠΟ (Κ. ΑΙΓΑΙΟ) Καπίρης, K. 1, Καλλίας, H. 1, Μαντζαβράκος, H. 2 1 Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων, Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών, kkapir@ath.hcmr.gr, kallias@ath.hcmr.gr, 2 Γραφείο Περιβαλλοντικών και Αλιευτικών Μελετών, Άργους 5, 21100, Ναύπλιο, e_mantzavrakos@yahoo.com Περίληψη H παρούσα εργασία παρέχει, για πρώτη φορά στην ελληνική βιβλιογραφία, στοιχεία που αφορούν τη βιολογία και οικολογία του ψαριού Pomadasys incisus. Το είδος αυτό αλιεύεται σε μια συγκεκριμένη περιοχή του Αργολικού κόλπου, ενώ, αξίζει να σημειωθεί, ότι τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει τάσης εξαφάνισης από την περιοχή. Το εύρος μήκους σώματος δεν διαφέρει ανάμεσα στα δύο φύλα Το είδος δείχνει να αναπαράγεται τους καλοκαιρινούς μήνες. Η μορφομετρική ανάλυση έδειξε ότι τα περισσότερα μέρη του σώματος αυξάνονται ισομετρικά με το ολικό μήκος του σώματος, ενώ τα διάφορα μέρη του κεφαλιού αυξάνονται πιο γρήγορα (θετική αλλομετρία) σε σχέση με το μήκος κεφαλιού. Περαιτέρω έρευνα είναι αναγκαία προκειμένου να εμπλουτιστούν οι γνώσεις μας σε αυτό το είδος, έτσι ώστε να προστατευτεί από την υπεραλίευση. Λέξεις κλειδιά: ροχαλιστήρι, υπεραλιευμένο είδος, παράκτια αλιεία. BIOLOGICAL DATA OF POMADASYS INCISUS (OSTEICHTHYES: HAEMULIDAE) IN THE ARGOLIKOS GULF (C. AEGEAN) Kapiris, K. 1, Kallias, E. 1, Mantzavrakos, E. 2 1 Institute of Marine Biological Resources, Hellenic Centre for Marine Research, kkapir@ath.hcmr.gr, kallias@ath.hcmr.gr, 2 Environmental Scientist, Argous 5, 21100, Nafplio, Greece, e_mantzavrakos@yahoo.com Abstract Τhe present work provides, for first time in the Greek bibliography, data concerning the biology and ecology of the fish Pomadasys incisus. This species was caught in a concrete region of the Argolikos gulf, whereas, in the last twenty years presents a tendency of disappearance from the region. The range of body length not differs between two sexes and the reproduction seems to take place into the summer months. The morfometric analysis showed that most parts of body are isometrically increased with the total body length, while the various parts of head are increased more fast (positive allometry) according the head length. A more detailed study is necessary to improve our knowledge concerning this species, so as to protect it from the overfishery. Keywords: bastard grunt, overfished species, coastal fishery. 1. Εισαγωγή To Pomadasys incisus (Osteichthyes: Haemulidae) είναι ένα παράκτιο, βενθικό είδος που βρίσκεται σε θαλάσσια και υφάλμυρα νερά σε βάθη μ., κύρια μέχρι 50 μ. Εξαπλώνεται στον Α. Ατλαντικό (Γιβραλτάρ έως την Αγκόλα, Κανάρια και νησιά Πράσινου Ακρωτηρίου), ενώ έχει αναφερθεί και στη Δ. και Α. Μεσόγειο, σε πυθμένες σκληρού και μαλακού υποστρώματος (Bauchot & Hureau, 1990). Παρόλη τη μεγάλη γεωγραφική του εξάπλωση, έχει χαμηλή εμπορική αξία (απορριπτόμενο) και η βιολογία του έχει ελάχιστα μελετηθεί στη διεθνή βιβλιογραφία. Ειδικότερα στην Ελλάδα το κοινό του όνομα είναι «ροχαληστίρι» ή «ψευτογρυλόψαρο» και το οφείλει στην ύπαρξη δύο πόρων στην άκρη του πηγουνιού του, από όπου παράγεται ήχος σαν ροχαλητό. Στην Α. Μεσόγειο, καμιά πληροφορία δεν υπάρχει σχετικά με την οικολογία του είδους. To ροχαληστίρι είναι ένα είδος που ήταν πολύ άφθονο στον Αργολικό κόλπο μέχρι και πριν χρόνια. Ενδεικτικά οι παλιότεροι ψαράδες αναφέρουν ότι έπιαναν μέχρι 60 κιλά/καλάδα. Τα

2 9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας Πρακτικά, Τόμος ΙΙ τελευταία χρόνια ψαρεύεται μόνο στην περιοχή Κιβερίου-Ξεροπήγαδου (ΒΔ κόλπος) με μανωμένο δίχτυ (με μάτι κύρια χιλ) και με παραγάδι, χρησιμοποιώντας σαν δόλωμα το καραβιδάκι. Η παραγωγή του έχει πέσει πολύ και οι ψαράδες αναφέρουν 1-2 κιλά/αλιευτ. ταξίδι. Αλιεύεται κύρια το διάστημα Αυγούστου-Οκτώβριου, σε βάθη έως 20 μ σε περιοχές με τραγάνες. Η παρούσα μελέτη παρέχει, για πρώτη φορά, στοιχεία βιολογίας του είδους στην ελληνική βιβλιογραφία. 2. Υλικά και Μέθοδοι Τα δείγματα (39 άτομα) συλλέχθηκαν στην περιοχή Κιβέρι Αργολίδας την περίοδο Μαΐου- Αυγούστου 2008, στα πλαίσια του προγράμματος «Μελέτη της αλιευτικής βιωσιμότητας του Αργολικού κόλπου» (ΕΠΑΛ ) (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. 2008). Τα άτομα συλλέχθηκαν με μανωμένο δίχτυ, σε βάθος μ.. Στα δείγματα προσδιορίστηκε το φύλο, το στάδιο ωριμότητας, σύμφωνα με τη κλίμακα Nikolski (1976) και μετρήθηκε και το βάρος σώματος (ΒΣ). Επιπλέον καταμετρήθηκαν 22 μορφομετρικά χαρακτηριστικά, όπως αυτά φαίνονται στην Εικ. 1. Εικ. 1. Μορφομετρικά χαρακτηριστικά που μετρήθηκαν στο Pomadasys incisus Συγκεκριμένα μετρήθηκαν: ΑΒ: ολικό μήκος (OM), ΑG: μεσουραίο μήκος (MM), AD: σταθερό σωματικό μήκος (ΣM), RL: μέγιστο μήκος σώματος (ΜΕΓΜ), ΕΖ: ελάχιστο μήκος σώματος (ΕΛΜ), ΑΗ: προραχιαίο διάστημα (ΠΡΔ), ΗΧ: ύψος ραχιαίου πτερυγίου (ΥΡΠ), ΜΝ: ύψος εδρικού πτερυγίου (ΥΕΠ), ΙS: ύψος θωρακικού πτερυγίου (ΥΘΠ), QΚ: ύψος κοιλιακού πτερυγίου (ΥΚΠ), ΗP: μήκος βάσης ραχιαίου (σκληρές ακτίνες) (ΜΡΣΚ), ΟP: μήκος βάσης ραχιαίου (μαλακές ακτίνες) (ΜΡΜ), ΝJ: μήκος βάσης εδρικού (ΜΕΠ), ΑW: μήκος κεφαλής (ΜΚΕΦ), ΥΤ: διάμετρος οφθαλμού (ΔΟΦ), ΑΥ: Προκογχικό διάστημα (ΠΚΔ), ΑF: μήκος στόματος (ΜΣΤ), ΑQ: απόσταση κοιλιακού από άκρη του ρύγχους (ΚΡΥ), ΑS: απόσταση θωρακικού από άκρη του ρύγχους (ΘΡΥ), ΑU: απόσταση έδρας από άκρη του ρύγχους (ΕΔΡΥ), ΑΝ: απόσταση εδρικού από άκρη του ρύγχους (ΕΔΠΡΥ), Μεσοκογχικό διάστημα: απόσταση ανάμεσα στα μάτια. Οι μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν, με παχύμετρο (0,1 mm) και οι μετρήσεις βάρους σε επίπεδο ενός γραμμαρίου. Η σχέση ανάμεσα στο κάθε τμήμα του σώματος (Y) ως προς το ολικό μήκος σώματος ή το μήκος κεφαλής (X), μελετήθηκε βάσει του λογαριθμοποιημένου γραμμικού αλλομετρικού μοντέλου (Y=loga + blogx, Υ και Χ οι διαστάσεις και a και b (κλίση) οι σταθερές της ευθείας). O τύπος της αλλομετρίας -αρνητική, θετική, ισομετρία- προσδιορίστηκε εξετάζοντας τη κλίση (b) των εξισώσεων έναντι της ισομετρικής κλίσης του 1(ή του 3 για τη σχέση μήκους-βάρους) (δοκιμή Student s t). Η σχέση μήκους-βάρους υπολογίστηκε βάσει της εξίσωσης ΒΣ=aΟΜ b, όπου a=σταθερά και b=κλίση της ευθείας. Το είδος της συσχέτισης ανάμεσα στις παραμέτρους εξετάστηκε μέσω της Ανάλυσης διακύμανσης (ANOVA). Η σύγκριση των διάμεσων τιμών (median) έγινε μέσω της δοκιμασίας Mann-Whitney

3 9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, Proceedings, Volume ΙΙ 3. Αποτελέσματα Από τα συνολικά 39 άτομα που αλιεύθηκαν κατά τη διάρκεια της έρευνας τα 15 ήταν θηλυκά, τα 23 αρσενικά και ένα αδιευκρίνιστο. Το μέσο μήκος των θηλυκών (219,2±26,43 χιλ) δεν διέφερε στατιστικά από αυτό των αρσενικών (222,6±29,22 χιλ) (Mann-Whitney δοκιμασία, Ρ>0,05). To ποσοστό εμφάνισης των σταδίων ωριμότητας των γονάδων δίνεται στον Πίνακα 1. Το είδος αναπαράγεται τους καλοκαιρινούς μήνες, διότι τα ποσοστά εμφάνισης των σταδίων V, VI είναι αυξημένα και στα δύο φύλα. Το μικρότερο ώριμο θηλυκό (Στάδιο V) είχε ολικό μήκος 196 χιλ και το μικρότερο ώριμο αρσενικό (Στάδιο IV) 223 χιλ. Το 15% των ατόμων που αλιεύθηκαν ήταν μικρότερο από αυτά τα μικρότερα μήκη. Πίνακας 1: Στάδια ωριμότητας γονάδων αρσενικών και θηλυκών ατόμων του Pomadasys incisus. Στάδιο ωριμότητας Αρσενικά Θηλυκά I II 13,1 13,3 III 21,7 0 IV 21,7 26,7 V 26,1 53,3 VI 17,4 6,7 Στον Πίνακα 2 δίνεται η μέση τιμή και η τυπική απόκλιση των μετρηθέντων χαρακτηριστικών του μελετούμενου είδους. Σύμφωνα με τα παραπάνω το μεσουραίο μήκος (ΜΜ) ήταν το 92% του ολικού μήκους (ΟΜ), το σταθερό σωματικό μήκος (ΣM) το 81%, το μέγιστο μήκος σώματος (ΜΕΓΜ) το 29%, το ελάχιστο μήκος σώματος (ΕΛΜ) το 8%, το προραχιαίο διάστημα (ΠΡΔ) το 35%, το ύψος ραχιαίου πτερυγίου (ΥΡΠ) το 11%, το ύψος εδρικού πτερυγίου (ΥΕΠ) το 12%, το ύψος θωρακικού πτερυγίου (ΥΘΠ) το 23%, το ύψος κοιλιακού πτερυγίου (ΥΚΠ) το 15%, το μήκος βάσης ραχιαίου (σκληρές ακτίνες) (ΜΡΣΚ) το 24%, το μήκος βάσης ραχιαίου (μαλακές ακτίνες) (ΜΡΜ) το 18%, το μήκος βάσης εδρικού (ΜΕΠ) το 14%, η απόσταση κοιλιακού από άκρη του ρύγχους (ΚΡΥ) το 31%,, η απόσταση θωρακικού από άκρη του ρύγχους (ΘΡΥ) το 27%, η απόσταση έδρας από άκρη του ρύγχους (ΕΔΡΥ) το 51%, η απόσταση εδρικού από άκρη του ρύγχους (ΕΔΠΡΥ) το 56% του ΟΜ. Από την άλλη πλευρά, η διάμετρος οφθαλμού (ΔΟΦ) ήταν το 26% του μήκους κεφαλής (ΜΚΕΦ), το Προκογχικό διάστημα (ΠΚΔ) το 33%, το μήκος στόματος (ΜΣΤ) το 26%, το Μεσοκογχικό διάστημα το 36% του ΜΚΕΦ. Πίνακας 2: Μέση τιμή και τυπική απόκλιση των μορφομετρικών χαρακτηριστικών του Pomadasys incisu. Μέτρηση Μέση τιμή Τυπική απόκλιση Μέτρηση Μέση τιμή Τυπική απόκλιση ΜΕΠ 29,53 5,54 ΟΜ 218,12 32,98 ΜΚΕΦ 56,94 9,18 ΜΜ 200,61 31,64 ΔΟΦ 14,74 2,37 ΣΜ 176,82 28,02 ΠΚΔ 18,59 3,60 ΜΕΓΜ 63,77 10,90 ΜΣΤ 14,75 3,03 ΕΛΜ 17,86 2,93 ΚΡΥ 66,72 10,58 ΠΡΔ 75,46 20,36 ΘΡΥ 59,15 9,36 ΥΡΠ 24,50 3,66 ΕΔΡΥ 111,41 18,18 ΥΕΠ 26,41 5,97 ΕΔΠΡΥ 121,44 19,24 Μεσοκογχικό διάστημα ΥΘΠ 50,88 8,79 20,63 4,

4 9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας Πρακτικά, Τόμος ΙΙ Μέτρηση Μέση τιμή Τυπική απόκλιση Μέτρηση Μέση τιμή Τυπική απόκλιση ΥΚΠ 33,80 5,85 ΒΣ 156,56 55,62 ΜΡΣΚ 53,27 8,99 ΜΡΜ 38,63 6,61 Οι εξισώσεις των παραμέτρων που αντιπροσωπεύουν τη σχετική αύξηση των μετρήσεων των βιομετρικών στοιχείων σε σχέση με το ολικό μήκος (ΟΜ) ή με το μήκος κεφαλής (ΜΚΕΦ), δίνονται στον Πίνακα 3. Στον ίδιο πίνακα συμπεριλαμβάνονται ο συντελεστής συσχέτισης (r) και ο τύπος της αλλομετρίας. Σε όλες τις περιπτώσεις οι συσχετίσεις ήταν στατιστικά σημαντικές (Ανάλυση διακύμανσης, P<0,01). Πίνακας 3: Αλλομετρία των σωματικών μετρήσεων σε σχέση με το ολικό μήκος σώματος (a) και μήκος κεφαλής (b) στο Pomadasys incisus (r=συντελεστής συσχέτισης, t=student s test, δοκιμασία που ελέγχει τον τύπο της αλλομετρίας). Εξάρτημα Εξίσωση Aλλομετρία r t Σε σχέση με το ολικό μήκος σώματος (ΟΜ) (a) ΜΜ LogΜΜ=-0,11+1,03logΟM Ισομετρία 0,99 1,52 ΣΜ LogΣΜ=0,03+0,94logΟM Ισομετρία 0, ΜΕΓΜ Log ΜΕΓΜ =-0,70+1,07logΟM Ισομετρία 0,95 1,15 ΜΕΚ Log ΜΕΚ =0,67+1,03logΟM Ισομετρία 0,97 1,82 ΕΛΜ Log ΕΛΜ =-1,10+1,00logΟM Ισομετρία 0,92 0 ΠΡΔ Log ΠΡΔ =-0,69+1,09logΟM Ισομετρία 0,80 0,68 ΥΡΠ Log ΥΡΠ =-0,53+0,82logΟM Aρνητική ,54 ΥΕΠ Log ΥΕΠ =-0,99+1,03logΟM Ισομετρία 0,76 0,21 ΥΘΠ Log ΥΘΠ =-0,75+1,05logΟM Ισομετρία 0,94 0,82 ΥΚΠ Log ΥΚΠ =-0,72+0,96logΟM Ισομετρία 0,90-0,78 ΜΡΣΚ Log ΜΡΣΚ =1,82+0,54logΟM Aρνητική 0,91-5,71 ΜΡΜ Log ΜΡΜ =-0,73+1,05logΟM Ισομετρία 0,94 0,70 ΜΕΠ Log ΜΕΠ==-0,37+0,72logΟM Aρνητική 0,71-2,30 ΚΡΥ Log ΚΡΥ =-1,10+1,00logΟM Ισομετρία 0,92 0 ΘΡΥ Log ΘΡΥ=-0,54+0,92logΟM Ισομετρία 0,97-0,25 ΕΔΡΥ Log ΕΔΡΥ =-0,40+1,05logΟM Θετική 0,98 2,53 ΕΔΠΡΥ Log ΕΔΠΡΥ =-0,36+1,05logΟM Θετική 0,99 2,53 Εξάρτημα Εξίσωση Aλλομετρία r t Σε σχέση με το μήκος κεφαλής (ΜΚΕΦ) (b) ΔΟΦ Log ΔΟΦ =0,64+1,47logMΚΕΦ Θετική 0,84 2,88 ΠΚΔ Log ΠΚΔ =0,52+1,56logMΚΕΦ Θετική 0,95 6,95 ΜΣΤ Log ΜΣΤ =0,51+1,47logMΚΕΦ Θετική 0,84 2,88 Μεσοκογχικό διάστημα (ΜΔ) Log ΜΔ =0,70+1,11logMΚΕΦ Ισομετρία 0,72-1,65 Σε όλες τις περιπτώσεις οι συσχετίσεις ήταν ισχυρές, λόγω υψηλών τιμών του συντελεστή συσχέτισης (r). Σχεδόν σε όλες τις μετρήσεις παρατηρείται ότι τα διάφορα μέρη σώματος αυξάνονται με το ίδιο τάχος αύξησης με αυτό του ολικού μήκους. Το ραχιαίο πτερύγιο (ύψος, μήκος μαλακών ακτίνων) και το μήκος εδρικού αυξάνονται αργότερα από το ολικό μήκος (αρνητική αλλομετρία), ενώ το διάστημα μεταξύ έδρας και εδρικού από το ρύγχος γρηγορότερα (θετική αλλομετρία). Οι μετρούμενες διαστάσεις στην περιοχή του κεφαλιού δείχνουν να αυξάνουν, σχεδόν όλες, με μεγαλύτερη ταχύτητα από αυτήν του μήκους κεφαλιού. Η σχέση ολικού μήκους και βάρους σώματος δίνεται από τη σχέση ΒΣ=0,000005*ΟΜ 3,18, (r=0,98). Το βάρος σώματος δείχνει να αυξάνει γρηγορότερα σε σχέση με το μήκος σώματος

5 9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, Proceedings, Volume ΙΙ 4. Συμπεράσματα - Συζήτηση Στην περιοχή των Κανάριων νησιών από όπου και προέρχονται οι μοναδικές υπάρχουσες πληροφορίες η αναλογία φύλου δεν διέφερε στατιστικά από τη τιμή 1:1 και το εύρος μήκους σώματος δεν διέφερε ανάμεσα στα δύο φύλα, όπως εξάλλου παρατηρήθηκε και στον Αργολικό. Όσον αφορά την αναπαραγωγή του αναφέρεται ότι στα Κανάρια παρατηρείται μια παρατεταμένη περίοδος απόθεσης γενετικού υλικού καθόλη τη διάρκεια του χρόνου (Pajuelo et al., 2003a). Άλλη αναφορά επισημαίνει ότι η αναπαραγωγική του περίοδος είναι πολύ συγκεκριμένη μέσα στο χρόνο και μάλιστα το καλοκαίρι (Ben-Tuvia & McKay, 1986). Ωστόσο, η έλλειψη εποχιακών δεδομένων από τον Αργολικό αποτελεί εμπόδιο ώστε να σχηματίσουμε μια ολοκληρωμένη άποψη για την αναπαραγωγή του είδους στην περιοχή. Η παρουσία τόσο των ατόμων με γονάδες σταδίου V (στάδιο απόθεσης γεννητικού υλικού), όσο και με στάδιο VI (εξαντλημένες), δείχνουν ότι το είδος αναπαράγεται μέσα στον κόλπο και, τουλάχιστον, τους καλοκαιρινούς μήνες. Όσον αφορά την αλιεία του είδους δείχνει να υπεραλιεύεται στον Αργολικό, σύμφωνα με μαρτυρίες ψαράδων, ωστόσο δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία. Το γεγονός ότι το 15% των ατόμων που αλιεύθηκαν στην παρούσα μελέτη είχε μήκος κάτω από το μικρότερο ώριμο άτομο, αποτελεί μια ένδειξη ότι το είδος παρουσιάζει μια υπεραλίευση στα νεοεισερχόμενα στην αλιευτική φάση άτομα. Η σύγκριση των ανατομικών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων των οργανισμών αποτελεί ένα κεντρικό στοιχείο της βιολογίας για πολλούς αιώνες. Στα ψάρια, οι μορφομετρικοί χαρακτήρες αντιπροσωπεύουν ένα από τα σημαντικότερα κλειδιά για τον καθορισμό της συστηματικής, της αστάθειας που παρουσιάζεται κατά τη διάρκεια της αύξησης, της οντογένεσής (Kováč et al., 1999) ή/καί των διάφορων πληθυσμιακών παραμέτρων τους. Oι μορφομετρικοί χαρακτήρες που μελετώνται στην παρούσα εργασία μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο μέλλον για την εξακρίβωση κάποιων διαφορών ανάμεσα στο είδος, με άλλες περιοχές. Τα περισσότερα μέρη του σώματος παρουσιάζουν ισομετρία, δηλαδή η αύξησή τους ακολουθεί μια απότομη ή μια φυσιολογική μεταβολή της αύξησης του ολικού μήκους. Τα χαρακτήρες αυτοί (ΜΜ, ΣΜ, ΜΕΓΜ, ΜΕΚ, ΕΛΜ, ΠΡΔ, ΥΕΠ, ΥΘΠ, ΥΚΠ, ΜΡΜ, ΚΡΥ και ΘΠΥ) μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο μέλλον για ταξινομικές ή/καί συγκριτικές μελέτες με άλλους πληθυσμούς του είδους. Από την άλλη πλευρά, η διάμετρος οφθαλμού (ΔΟΦ), το προκογχικό διάστημα (ΠΚΔ) και το μήκος στόματος (ΜΣΤ) δείχνουν να αυξάνονται ταχύτερα από το μήκος κεφαλής και μόνο η απόσταση ανάμεσα στα μάτια (Μεσοκογχικό διάστημα) αυξάνεται ισομετρικά με αυτό. Ο συντελεστής b της κλίσης της ευθείας που συνδέει το μήκος σώματος με το βάρος (3,18) βρίσκεται ανάμεσα στο 50% του εύρους τιμών που παρουσιάζουν τα ελληνικά ψάρια (Stergiou & Moutopoulos, 2001). Στο Πράσινο Ακρωτήριο ο συντελεστής b ισούται με 2,49, γεγονός που δείχνει ότι το είδος εκεί αυξάνεται περισσότερο σε μήκος, παρά σε βάρος (Magnusson & Magnusson, 1987). Δεδομένου ότι κατά την περίοδο της δειγματοληψίας τα άτομα ήταν σε προχωρημένο στάδιο ωριμότητας γονάδων,θα μπορούσε αυτό να επηρέαζε τις μετρήσεις του βάρους. Η παρούσα εργασία, παρά το μικρό αριθμό δειγμάτων, δίνει κάποια πρώτα στοιχεία που σχετίζονται με τη βιολογία του είδους στην Α. Μεσόγειο και μπορεί να αποτελέσει, έτσι, μια αρχική αναφορά για ένα είδος που δείχνει να εξαντλείται το απόθεμά του στον Αργολικό κόλπο. 5. Βιβλιογραφικές Αναφορές Bauchot, M.L. & Hureau, J.C Haemulidae, p , In Check-list of the fishes of the eastern tropical Atlantic, J.C. Quero, J.C. Hureau, C. Karrer, A. Post & L. Saldanha (Eds.), UNESCO, Paris, France. Ben-Tuvia, A. & McKay, R., Haemulidae. p In Fishes of the north-eastern Atlantic and the Mediterranean, P.J.P. Whitehead, M.-L. Bauchot, J.-C. Hureau, J. Nielsen and E. Tortonese (Eds.). volume 2, UNESCO, Paris. ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε., Μελέτη της αλιευτικής βιωσιμότητας του Αργολικού κόλπου (ΕΠ.ΑΛ., ), 369 σ. Kovac, V. & Copp, G.H., Morphometry of the stone loach Barbatula barbatula (L.). Do metric characters reflect the species life history thresholds? Environmental Biology of Fisheries, 56:

6 9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας Πρακτικά, Τόμος ΙΙ Magnusson, J. & Magnusson, J.V.V., ICEIDA/Cape Verde Islands Fisheries Project. Survey of demersal fish resources in the waters off Cape Verde Islands. IV. Report: summary of information on species. Icelandic International Development Agency/Marine Research Institute. 114 p. Nikolsky, G.V., The Ecology of Fishes. 6th Edn. Academic Press, New York, 352 pp. Pajuelo, J.G.,. Lorenzo, J.M., Gregoire, M. & Domínguez-Seoane, R., 2003a. Life history of the Pomadasys incisus (Osteichthyes: Haemulidae) of the Canarian Archipelago, Scientia Marina, 67(2): Pajuelo, J.G., Lorenzo, J.M. & Gregoire, M., 2003b. Age and growth of the bastard grunt (Pomadasys incisus: Haemulidae) inhabiting the Canarian archipelago, Northwest Africa. Fisheries Bulletin, 101: Stergiou, K.I. & Moutopoulos, D.K., A review of length-weight relationships of fishes from Greek marine waters. Naga ICLARM Q. 24(1&2):