ΕΥ ΜΕΝ ΓΑΡ ΦΕΡΟΜΕΝΗΣ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΕΡΡΩΝΤΑΙ ΚΑΙ ΑΙ ΑΛΛΑΙ ΤΕΧΝΑΙ ΑΠΑΣΑΙ, ΟΠΟΥ ΑΝ ΑΝΑΓΚΑΣΘΗ Η ΓΗ ΧΕΡΣΕΥΕΙΝ, ΑΠΟΣΒΕΝΝΥΝΤΑΙ ΚΑΙ ΑΙ ΑΛΛΑΙ ΤΕΧΝΑΙ ΣΧΕ ΟΝ ΤΙ Κ

Transcript

1 «Έρευνα Αγοράς & Καινοτόµοι Τρόποι Προώθησης Αγροτικών Προϊόντων» Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑ Α: Ι.ΜΠΟΥΡΗΣ, Π.ΚΑΛ ΗΣ, Γ.ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ, Α. ΓΙΑΝΝΟΥΖAK AKΟΥ Ναύπλιο,, 4 Ιουνίου 2011

2 ΕΥ ΜΕΝ ΓΑΡ ΦΕΡΟΜΕΝΗΣ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΕΡΡΩΝΤΑΙ ΚΑΙ ΑΙ ΑΛΛΑΙ ΤΕΧΝΑΙ ΑΠΑΣΑΙ, ΟΠΟΥ ΑΝ ΑΝΑΓΚΑΣΘΗ Η ΓΗ ΧΕΡΣΕΥΕΙΝ, ΑΠΟΣΒΕΝΝΥΝΤΑΙ ΚΑΙ ΑΙ ΑΛΛΑΙ ΤΕΧΝΑΙ ΣΧΕ ΟΝ ΤΙ ΚΑΤΆ ΓΗΝ ΚΑΙ ΚΑΤΆ ΘΑΛΑΤΤΑΝ ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ

3 «Είναι µια χώρα ήρεµη, µε γη αφράτη και παχειά, σάρκα όλο χυµό, που στέκεται παραδωµένη ολοχρονίς, ατάραχα στη µυστική κυοφορία. Η ευλογηµένη τούτη χώρα, είναι ο Κάµπος ο Αργολικός...» Άγγελος Τερζάκης («Πριγκιπέσσα Ιζαµπώ»)

4 Ηεξέλιξητηςγεωργίας Μεταπολεµικάστο στο υτικό κόσµο

5 ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Οι µικρές γεωργικές εκµεταλλεύσεις (οικογενειακού τύπου), εξελίσσονται σε ένα παγκοσµιοποιηµένο σύµπλεγµα του αγροδιατροφικού συστήµατος διατροφής Οι γεωργικές εκµεταλλεύσεις µετατρέπονται σε µεγάλης κλίµακας επιχειρήσεις Η αυξανόµενη ζήτηση οδηγεί σε εντατικά συστήµατα παραγωγής Η τεχνολογία αντικαθιστά το εργατικό δυναµικό Οι καλλιεργητικές τεχνικές βελτιώνονται µε αποτέλεσµα οι καλλιεργούµενες εκτάσεις να αυξάνονται, οι αποδόσεις να αυξάνονται και το κόστος παραγωγής να µειώνεται Τα τρόφιµα εισάγονται στον Ευρωπαϊκό χώρο από όλα τα σηµεία του κόσµου Οι καταναλωτές, στις χώρες της ύσης, επιλέγουν από πληθώρα τροφίµων σε ικανοποιητικές τιµές

6 Τονέο όµως µοντέλο της γεωργίας δηµιούργησε µετη σειρά του νέα προβλήµατα Τα σηµερινά δεδοµένα (1) Οι µεγάλοι παραγωγοί είναι προσανατολισµένοι σε µονοκαλλιέργειες, όπου η διαχείρισή τους είναι ευκολότερη µε τη χρήση µηχανηµάτων Οι µικροί παραγωγοί συνδυάζουν ή εναλλάσσουν καλλιέργειες και συχνά εκτρέφουν παράλληλα και ζώα Η απόδοση ανά εκτάριο του ενός προϊόντος σε µονοκαλλιέργεια (π.χ. καλαµπόκι) µπορεί να είναι χαµηλότερη σε µια µικρή εκµετάλλευση, όµως η συνολική αξία παραγωγής ανά µονάδα καλλιεργούµενης έκτασης µπορεί να είναι πολύ υψηλότερη Στις Η.Π.Α.,., για παράδειγµα, οι µικρότερες εκµεταλλεύσεις (<10 εκταρίων), παράγουν προϊόντα δεκαπλάσιας συνολικής αξίας από ότι οι µεγαλύτερες εκµεταλλεύσεις (προϊόντα υψηλής αξίας λόγω της αυξηµένης καλλιεργητικής φροντίδας)

7 Τα σηµερινά δεδοµένα (2) Οι καταναλωτές βρίσκονται αντιµέτωποι µε ποικίλα διατροφικά σκάνδαλα (διοξίνες, τρελές αγελάδες, νοθείες κ.ά.).) Η ανησυχία των καταναλωτών για τις επιπτώσεις των τροφίµων στην υγεία τους εντείνεται Το ενδιαφέρον των καταναλωτών για τις επιπτώσεις της γεωργίας στο περιβάλλον αυξάνεται Οι έρευνες δείχνουν ότι οι καταναλωτές είναι διατεθειµένοι να πληρώσουν περισσότερα για ασφαλή τρόφιµα, όταν πεισθούν για τις πληροφορίες που τους δίνονται γι αυτά

8 ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΙ Ο ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ TO ΚΡΑΤΟΣ ΠΑΡΑΓΕΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ, ΕΠΟΠΤΕΥΕΙ ΤΟΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΙΑΣΦΑΛΙΖΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ

9 ΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ως προς το ΠΡΟΙΟΝ (ποιότητα), ΜΕΘΟ ΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ( κόστος ) την ΑΓΟΡΑ ( αγροδιατροφική αλυσίδα)

10 Ι ΑΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ για ΑΓΡΟΤΕΣ & ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ

11 ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΑΓΟΡΑΙΩΝ ΤΙΜΩΝ

12 Στρατηγικές Αντίδρασης των Παραγωγών Τα Ανταγωνιστικά Πλεονεκτήµατα εδράζονται Εξορθολογισµός του κόστους (όχι εις βάρος της ποιότητας) Κατάρτιση Γεωργία ακριβείας ολοκληρωµένη διαχείριση Σύγχρονη τεχνολογία Συλλογικές δράσεις κ.λπ ιαφοροποίηση του προϊόντος Υψηλής ποιότητας/διατροφικής αξίας προϊόντα Καινοτόµες δράσεις µάρκετινγκ Ενίσχυση ταυτότητας/αναγνωρισιµότητας αναγνωρισιµότητας προϊόντων Αποτελεσµατικές Αλυσίδες Παραγωγής και Εµπορίας

13 TA ΤΡΙΑ ΕΠΙΠΕ Α ΤΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ

14 ΑΞΙΕΣ ΠΟΥ ΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΟΡΓΑΝΟ ΛΗΠΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ( οσµή, γεύση..) ΥΓΙΕΙΝΗ ΑΞΙΑ ( µικροβιακό φορτίο ) ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΙΑ (θερµίδες ) ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΑΞΙΑ ( ποικιλία, συσκευασία )

15 Οι νέες προσδοκίες και τα ερωτήµατα των καταναλωτών Ασφαλή τρόφιµα για την υγεία Καλή τιµή Γεύση και ποιότητα ιατροφική αξία Πιστοποίηση προϊόντων (βιολογικά, Π.Γ.Ε.,., Π.Ο.Π.,., παραδοσιακά προϊόντα) Μέθοδοι και συνθήκες παραγωγής σε σχέση µε την προστασία του περιβάλλοντος (χρήση αγροχηµικών, ποιότητα υδάτινων πόρων, ανανεώσιµες πηγές ενέργειας, βιοποικιλότητα, υγιές ζωικό κεφάλαιο, διατήρηση παραδοσιακών φυλών κ.λπ.) Απόσταση από το χωράφι έως την αγορά Ύπαρξη µεσαζόντων

16 Πιστοποίηση προϊόντων ΠΟΠ : ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΠΓΕ: ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΕΝ ΕΙΞΗΣ

17 Έρευνα για την καταναλωτική συµπεριφορά και την καταναλωτική συνείδηση Γ.Γ.Κ.. (2009) Ποσοτική έρευνα µε τηλεφωνικές συνεντεύξεις σε 800 νοικοκυριά Οι καταναλωτές θεωρούν ότι το σηµαντικό «όπλο» που διαθέτουν είναι «το δικαίωµα τους στην επιλογή» Από 9 κριτήρια επιλογής αγοράς προϊόντων θεωρούνται ως «πολύ» και «αρκετά» σηµαντικά - η ποιότητα, η ασφάλεια και η τιµή γενικά για προϊόντα Ειδικά για τα τρόφιµα - η ποιότητα, η τιµή και η ασφάλεια

18 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΓΟΡΑΣ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ Ποιότητα Ασφάλεια Τιµή Ποιότητα εξυπηρέτησης Ποιότητα εξυπηρέτησης µετά την αγορά του προϊόντος Κύρος προϊόντος - καταστήµατος Προσβασιµότητα στο σηµείο πώλησης Κοινωνικές παράµετροι Οικολογικά χαρακτηριστικά προϊόντος 71,1 65,5 64,3 59,7 95,8 90,2 88,7 85,7 83,

19 Έρευνα γιατα «παραδοσιακά τρόφιµα & ποτά» απότο τοα.π.θ.. (2009) 414 ερωτώµενοι..το γιαούρτι, το µέλι, τα τοπικά τυριά, οιµαρµελάδες, τα γλυκά κουταλιού, ο τραχανάς, οιχυλοπίτεςκαιτοκρασί, είναι τα δηµοφιλέστερα παραδοσιακά προϊόντα για τους περισσότερους Έλληνες.

20 Η πλειονότητα των καταναλωτών αγοράζει παραδοσιακά τρόφιµα και ποτά, κυρίως γιατί θεωρεί ότι είναι φτιαγµένα µε αγνά υλικά χωρίςχηµικά πρόσθετα, είναι πιο υγιεινά από τα βιοµηχανοποιηµένα και έχουν ωραία γεύση και άρωµα.

21 Ηεντοπιότητασεσχέσηµετηντιµή Όσον αφορά στις τιµές των παραδοσιακών τροφίµων και ποτών το 49% τις βρίσκει υψηλές, αλλά οι περισσότεροι δήλωσαν ότι είναι διατεθειµένοι να πληρώσουν επιπλέον για την αγορά των παραδοσιακών τροφίµων και ποτών µε τιµή προσαυξηµένη έως 10% συγκριτικά µε αυτή των βιοµηχανοποιηµένων τροφίµων και ποτών.

22 Έρευνα για τα «παραδοσιακά τρόφιµα & ποτά» από το Α.Π.Θ.. (2009) 414 ερωτώµενοι (1) Οι µισοί περίπου από τους ερωτώµενους (48,8%) καταναλώνουν συχνά παραδοσιακά τρόφιµα και ποτά και µόνο το 0,5% δεν τα καταναλώνει ποτέ (δεν βρίσκονται εύκολα στην αγορά) Οι κυριότεροι λόγοι κατανάλωσης είναι τα «αγνά υλικά», η «γεύση», το «άρωµα» και η δήλωση ότι είναι πιο «υγιεινά» από τα βιοµηχανοποιηµένα Τα προµηθεύονται κυρίως από τα σούπερ µάρκετ της γειτονιάς, τα καταστήµατα παραδοσιακών προϊόντων και τις λαϊκές αγορές Το 82% προτιµά τα συσκευασµένα, το 58% διαβάζει τις πληροφορίες και ενδιαφέρεται κύρια για την ηµεροµηνία λήξης, τα συστατικά και τον τόπο προέλευσης

23 Έρευνα για τα «παραδοσιακά τρόφιµα & ποτά» από το Α.Π.Θ. (2009) 414 ερωτώµενοι (2) Το 49% βρίσκει υψηλές τις τιµές τους αλλά οι περισσότεροι είναι διατεθειµένοι να πληρώσουν τιµή προσαυξηµένη έως 10% συγκριτικά µε αυτή των βιοµηχανοποιηµένων τροφίµων και ποτών Το 52% δε θεωρεί ικανοποιητική τη διάθεση των προϊόντων αυτών Το 76% δεν είναι ικανοποιηµένοι από την ενηµέρωσή τους σχετικά µε τα προϊόντα αυτά

24 Πρόσφατη µελέτη στις ΗΠΑ (Iowa State University ) 71% των καταναλωτών είναι διατεθειµένοι να πληρώσουν υψηλότερη τιµή για τοπικά παραγόµενα προϊόντα 71% των καταναλωτών είναι διατεθειµένοι να πληρώσουν υψηλότερη τιµή για προϊόντα των οποίων η παραγωγή δεν επιβαρύνει το περιβάλλον 77% των καταναλωτών θεωρεί ότι η αγροτική πολιτική θα πρέπει να ενισχύει την οικογενειακής µορφής εκµετάλλευση 59% των καταναλωτών θεωρεί ότι οι εκµεταλλεύσεις αυτές θα έπρεπε να ενισχύονται ακόµη και αν αυτό οδηγεί σε υψηλότερες τιµές προϊόντων και τροφίµων

25 Γεύση Λόγοι που επιλέγουν οι καταναλωτές τα τοπικά προϊόντα 77% εξαιρετικά σηµαντικό 21% πολύ σηµαντικό Ποιότητα 62% εξαιρετικά σηµαντικό 34 % πολύ σηµαντικό Ενίσχυση τοπικών παραγωγών 29 % εξαιρετικά σηµαντικό 40 % πολύ σηµαντικό

26 ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ : ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ ( στο µυαλό του καταναλωτή)

27 Οι έρευνες υποδεικνύουν ότι οι αγορές τροφίµων προσδιορίζονται από µια νέα σειρά κοινωνικών κριτηρίων η πρόσβαση στις αγορές ρυθµίζεται όλο και περισσότερο από την ικανότητα των προϊόντων να ταυτιστούν µε τα νέα κριτήρια των καταναλωτών τα προϊόντα θα πρέπει να έχουν ποικιλία, σήµανση ορθής γεωργικής πρακτικής, πιστοποίηση ποιότητας & ευέλικτους τρόπους διακίνησης

28 Η νέα καταναλωτική συµπεριφορά δηµιουργεί καινοτοµία Οι προαναφερόµενες προσδοκίες µπορεί να οδηγήσουν σε µία «διαφοροποιηµένη» κατανάλωση: παροχή εγγυήσεων στους καταναλωτές ως προς την ποιότητα ή τη διαδικασία παραγωγής των τροφίµων σε όλα τα στάδια της αλυσίδας παραγωγής καθιέρωση των διαδικασιών για την προέλευση των προϊόντων από τη µονάδα της αρχικής τους παραγωγής µέχρι την παράδοση στον καταναλωτή (farm to fork) προβολή και προώθηση των ποιοτικών και ασφαλών προϊόντων που συχνά προέρχονται από µικρούς παραγωγούς Επιτυγχάνεται η επίτευξη προστιθέµενης αξίας για τα πρωτογενή γεωργικά προϊόντα και δηµιουργούνται νέες δυνατότητες διάθεσης τους στην αγορά

29 ΑΠΟ ΤΟ ΧΩΡΑΦΙ ΣΤΟ ΠΙΑΤΟ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Απευθείας κανάλι παραγωγών - καταναλωτών ίκαιο εµπόριο, Τοπικά προϊόντα

30 Ο προσανατολισµός των δράσεων εστιάζει. Στην ενίσχυση της «ταυτότητας» του προϊόντος Στην αύξηση της διαπραγµατευτικής δύναµης των παραγωγών και τέλος στη δηµιουργία των προϋποθέσεων που θα επιτρέψουν η προστιθέµενη αξία να παραµένει & να διανέµεται, κυρίως, στην τοπική κοινωνία ενδυναµώνοντας τον κοινωνικοοικονοµικό ιστό της περιοχής & τροφοδοτώντας δυνατότητες ενδογενούς κινητοποίησης πόρων και ανάπτυξης

31 Τοπικά Συστήµατα Τροφίµων Με την αγορά να γίνεται όλο και πιο ανταγωνιστική και τα περιθώρια κέρδους των αγροτών να συρρικνώνονται συνεχώς, οι παραγωγοί βλέπουν τα τοπικά δίκτυα τροφίµων ως την κύρια εναλλακτική, ώστε τα προϊόντα τους να αποτελούν µια πιο ελκυστική επιλογή και τα εισοδήµατα τους να αυξηθούν Η ανάδειξη της προστιθέµενης αξίας των τοπικών προϊόντων, µε τις ιδιότητες της φρεσκάδας, της τοπικότητας, και της χρήσης συγκεκριµένων καλλιεργητικών τεχνικών, καθώς επίσης και της δηµιουργίας των δεσµών εµπιστοσύνης µε τους καταναλωτές, οι αγορές των αγροτών προσφέρουν µια βιώσιµη ευκαιρία για τους παραγωγούς να πουλήσουν τα προϊόντα τους. Προϊόντα που διαφέρουν από αυτά της µαζικής παραγωγής και των µεγάλων αλυσίδων.

32 Η ΣΤΑΣΗ /ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ

33 τοπικά συστήµατα τροφίµων εναλλακτικά δίκτυα τροφίµων Βασίζονται σε άµεσες και απ ευθείας σχέσεις εµπιστοσύνης µεταξύ παραγωγών και καταναλωτών, σε αντίθεση µε τα συµβατικά δίκτυα διακίνησης προϊόντων Οι παραγωγοί πιστεύουν στη αειφόρο διαχείριση του περιβάλλοντος όπως επίσης στη βιωσιµότητα των οικονοµικών και κοινωνικών δοµών Οι καταναλωτές έχουν την ευκαιρία να βρουν τρόφιµα µε ονοµατεπώνυµο από συγκεκριµένη περιοχή προέλευσης, υψηλής θρεπτικής αξίας και ασφαλή για την υγεία τους

34 ΚΑΝΑΛΙΑ ΙΑΝΟΜΗΣ-ΚΑΘΕΤΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ MARKETING-ΚΣΜ

35 Εναλλακτικά ίκτυα Τροφίµων Παραγωγή Βιολογικών Προϊόντων «fair trade» Παραγωγή Τοπικών Προϊόντων Πολυκαταστ ήµατα τροφίµων Τοπικά καταστήµατα Υπαίθριες αγορές Καλάθι προϊόντων Community Supported Agriculture Φάρµες- Μάζεψε το µόνος σου

36 ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΙΚΑΙΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ FAIR TRADE.δεν θα καταναλώσουµε µέλι από το Εκουαδόρ ή κρασί από τη Χιλή, αν αυτά παράγονται εδώ, µε τα ίδια κριτήρια οικονοµικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής δικαιοσύνης.

37 «Κοινοτικά υποστηριζόµενης γεωργίας»-community Supported Agriculture.δίκτυο αγοράς ντόπιων προϊόντων στο πλαίσιο της «Κοινοτικά υποστηριζόµενης γεωργίας»- όπου κάθε κάτοικος που εντάσσεται σε αυτό το δίκτυο-πρόγραµµα χρηµατοδοτεί έναν αγρότη για να τον προµηθεύει απευθείας τρόφιµα (ibid.)..

38 Οφέλη εναλλακτικών δικτύων για τον παραγωγό & την τοπική κοινωνία (1/2) υνατότητα αυτοσυντήρησης και οικονοµικής ευηµερίας για τοπικούς και µικρούς αγροτικούς παραγωγούς. Προστιθέµενη αξία στις τοπικές αγροτικές οικονοµικές µονάδες νωπών αγροτικών προϊόντων. Βελτιώνουν και ενισχύουν τη βιοποικιλότητα. Βελτιώνουν τις τοπικές διατροφικές συνήθειες αυξάνοντας τις διαθέσιµες ποικιλίες νωπών αγροτικών προϊόντων και ψαριών Επιµορφώνουν το καταναλωτικό κοινό σε θέµατα καλλιεργειών και εποχικότητας Ενισχύουν το πνεύµα της τοπικής κοινωνίας, της γειτονιάς αφού αποτελούν και τόπο κοινωνικής συναναστροφής µε τους συγκατοίκους της γειτονιάς. Βοηθούν στη µείωση του πληθωρισµού µέσω των προσιτών τιµών των αγροτικών προϊόντων.

39 Οφέλη εναλλακτικών δικτύων για τον παραγωγό & την τοπική κοινωνία (2/2) παρέχουν απασχόληση στον κλάδο των αγροτικών επαγγελµάτων, της παραγωγής τροφίµων, καθώς και στα στάδια της επεξεργασίας, διανοµής, διάθεσης στην αγορά, πώλησης και λοιπών συναφών υπηρεσιών παρέχουν περιβαλλοντικά οφέλη µέσω των αειφόρων συστηµάτων παραγωγής, της µείωσης του εξωτερικού κόστους των µεταφορών (χιλιοµετρική απόσταση για τη µεταφορά τροφίµων) και των ευκαιριών για δηµιουργία κυκλικών συστηµάτων βασιζόµενων σε οργανικά απόβλητα, υπολείµµατα και ανανεώσιµες πηγές ενέργειας

40 Απ ευθείας διάθεση των προϊόντων από τους παραγωγούς στους καταναλωτές ιεθνώς παρατηρείται σηµαντική αύξηση των αγορών των αγροτών (farmers markets) Στις Η.Π.Α.,., το 2009, λειτουργούσαν αγορές αγροτών, οι οποίες παρουσίασαν αύξηση 92% από Agricultural Marketing Service, 2009) Λαϊκές Αγορές στην Αθήνα οι οποίες το 1998 (USDA,( Αριθμός Λαικών Αγορών

41 Λαϊκές Αγορές Βιοκαλλιεργητών Σκοπός των αγορών ο παραγωγός να πουλάει ο ίδιος τα προϊόντα του απευθείας στον καταναλωτή σε µια δίκαιη για αυτόν τιµή ο καταναλωτής να µπορεί να αγοράζει φρέσκα ελληνικά πιστοποιηµένα βιολογικά προϊόντα απευθείας από τον παραγωγό τους σε µια εξίσου λογική τιµή.

42 Ο εναλλακτικός τρόπος διάθεσης των προϊόντων από τους παραγωγούς που καλείται Community Supported Agriculture και εµπεριέχει την προκαθορισµένη καταβολή ενός ποσού από τους καταναλωτές για προϊόντα που αναµένεται να συγκοµισθούν. Έκπτωση παρέχεται όταν ο καταναλωτής προσφέρει εργασία στο χωράφι και η διάθεση γίνεται στις αγορές αγροτών, απ ευθείας στο σπίτι ή στο γραφείο ή τα προϊόντα συλλέγονται από τους ίδιους τους καταναλωτές Μικρά καταστήµατα που δεσµεύονται να πωλούν βιολογικά ή τοπικά παραγόµενα προϊόντα Από το Αγρόκτηµα στο Σχολείο ιαπαιδαγωγώντας την επόµενη γενιά καταναλωτών & προσφέροντας υγιεινά προϊόντα διατροφής στους µαθητές

43 Για τον παραγωγό Ελέγχουν οι ίδιοι τη διακίνηση των προϊόντων τους. Έχουν τη δυνατότητα να πωλούν τα προϊόντα τους σε υψηλότερες τιµές από αυτές που θα τους προσέφεραν οι έµποροι Eχουν τη δυνατότητα της δηµιουργίας εναλλακτικών δικτύων διακίνησης των προϊόντων του, ακόµη και µέσα από το αγρόκτηµα τους Χάρη στα µικρά δίκτυα διανοµής επιτυγχάνεται καλύτερη επικοινωνία, εξοικείωση και αµοιβαία κατανόηση µεταξύ των παραγωγών και των καταναλωτών. Η προσωπική γνωριµία µε τους παραγωγούς δηµιουργεί µια σχέση εµπιστοσύνης και τη δυνατότητα άµεσου εντοπισµού των προϊόντων για τους καταναλωτές

44 Η περίπτωση της Συµβολαιακής Γεωργίας ΣΥΜΒΟΛΑΙΑΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ είναι εκείνη µε την οποία ο παραγωγός, βάσει συµβολαίου, καλλιεργεί γη ή εκτρέφει παραγωγικά ζώα µε σκοπό την παραγωγή προϊόντων συγκεκριµένης ποσότητας και ποιότητας για λογαριασµό ενός αγοραστή ιασφαλίζει την ανάπτυξη του αγροτοβιοµηχανικού τοµέα Κατοχυρώνει τα δικαιώµατα του παραγωγού και του διαχειριστή της αγροτικής παραγωγής Προϋποθέτει πλήρη γνώση των κανόνων λειτουργίας της αγοράς Αναπτύσσει την αξιοπιστία του αγοραστή και την επαγγελµατική κατάρτιση του παραγωγού Η συµβολαιακή γεωργία σχεδόν καταργεί τους µεσάζοντες ενώ επιβάλλει την ποιότητα και την τυποποίηση σε επίπεδο εκµετάλλευσης

45 Επιπτώσεις ( + & - ) Εκσυγχρονισµός & προσαρµογή στις απαιτήσεις της αγοράς Περιορισµός των µεσαζόντων Η παράδοση των προϊόντων σε καθορισµένο χρόνο Καθορισµένη τιµή Ποιοτικός έλεγχος στο στάδιο παραγωγής των προϊόντων Ορθή πληροφόρηση για ορθές καλλιεργητικές πρακτικές Θεµελίωση των σχέσεων εµπιστοσύνης µεταξύ των παραγωγών, των επιχειρηµατιών και των καταναλωτών Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας Αύξηση (εν δυνάµει) του τοπικού εισοδήµατος

46 Βελτίωση Τοπικού Τουριστικού Προϊόντος ιοργάνωση εκδηλώσεων γνωριµίας µε τα τοπικά παραγόµενα προϊόντα ιασύνδεση µε την ραγδαία αναπτυσσόµενη «αγορά» του κινήµατος «slow food»: οι καταναλωτές έχουν δικαίωµα στα τοπικά, νόστιµα και υγιεινά τρόφιµα Η πρόσβαση σε νωπά προϊόντα εντός σύντοµου χρονικού διαστήµατος, στο πλαίσιο της πώλησης των τοπικών προϊόντων, συµβάλλει στη βελτίωση της δηµόσιας υγείας µε τη διαφοροποίηση της διατροφής και τη διατήρηση όλων των θρεπτικών συστατικών των τροφίµων οι εν λόγω κοινότητες θα πρέπει να συνδεθούν µέσω ενός παγκόσµιου δικτύου

47 ιασύνδεση µε Ξενοδοχεία Εστιατόρια (ΣΕΤΕ 2009) Η γαστρονοµία θα πρέπει να αντιµετωπιστεί ως τουριστικό προϊόν και συνεπώς να ενταχθεί στο χαρτοφυλάκιο των προϊόντων του ελληνικού τουρισµού Η ανάπτυξή της ως τουριστικού προϊόντος δεν απαιτεί επενδύσεις σε εγκαταστάσεις και πάγια. Χρειάζεται επενδύσεις σε ενέργειες µάρκετινγκ Στις τουριστικές περιοχές υπάρχει έλλειµµα ποιότητας και εντοπιότητας στην κουζίνα τόσο των εστιατορίων, όσο και των καταλυµάτων. Ελάχιστοι είναι οι εστιάτορες και ξενοδόχοι που νιώθουν πρεσβευτές της τοπικής γαστρονοµίας Η γαστρονοµία υπεισέρχεται µε διττό τρόπο στη συζήτηση για τον τουρισµό: - αναβαθµίζει την ταξιδιωτική εµπειρία για όλους ανεξαιρέτως τους τουρίστες - αποτελεί σηµαντικό πόλο έλξης για εύπορους τουρίστες ειδικού ενδιαφέροντος, οι οποίοι συνθέτουν µια εξειδικευµένη ζήτηση για γαστρονοµικό τουρισµό

48 Η γαστρονοµία ως τουριστικό προϊόν διευρύνεται και πέρα από το συνδυασµό καλού φαγητού µε καλό κρασί ή άλλα ποτά, περιλαµβάνοντας τη συµµετοχή σε µαθήµατα µαγειρικής, την αγορά χαρακτηριστικών τοπικών προϊόντων γαστρονοµίας, την επίσκεψη σε τοπικές αγορές τροφίµων, την επίσκεψη σε χώρους παραγωγής τροφίµων ή ποτών (π.χ. σε οινοποιεία ή τυροκοµεία), τη συµµετοχή σε γαστρονοµικές γιορτές και φεστιβάλ, την πραγµατοποίηση περιηγήσεων κ.ο.κ. Ο ΣΕΤΕ διαµορφώνει µια στρατηγική µάρκετινγκ: Το ελληνικό πρωινό είναι θέµα κουλτούρας και όχι κόστους Ο «γαστρονοµικός πατριωτισµός» επιβραβεύεται οικονοµικά Η καλή τοπική κουζίνα είναι η ραχοκοκαλιά της γαστρονοµικής προσφοράς

49 ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

50

51 Το σύγχρονο κοινωνικοοικονοµικό περιβάλλον µε το οποίο έρχονται αντιµέτωποι οι έλληνες παραγωγοί αγροτικών προϊόντων προϋποθέτει την αναζήτηση δια-τοµεακών και ενδο-τοµεακών συνεργειών η ικανότητα ενός τοπικού παραγωγικού συστήµατος να δηµιουργεί και να αναπτύσσει προϊόντα και υπηρεσίες µε σηµαντική προστιθέµενη αξία, ενώ διατηρεί τη βιωσιµότητα των φυσικών πόρων είναι συστατικό στοιχείο της ανταγωνιστικότητας

52 ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΝΑ ΑΝΑΦΕΡΘΟΥΝ ΠΟΙΟΙ ΕΊΝΑΙ ΟΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ 1. Στην παραγωγή: µείωση κόστους και διαφοροποίηση προϊόντων (πέρα από την υλική υπόσταση έµφαση στο branding), ώστε να µπορεί να υπάρξει ζήτηση. 2. Στην εµπορία: υιοθέτηση πρακτικών direct marketing (τοπικές αγορές, συµβολαιακή γεωργία, λαϊκές αγορές κ.λπ.), σύνδεση µε το τοπικό τουριστικό και γαστρονοµικό προϊόν και εξαγωγές. Η εύλογη προστιθέµενη αξία µεταξύ τιµής παραγωγού και τιµής καταναλωτή, να µπορεί να προσπορισθεί από τον παραγωγό.