ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Transcript

1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ Εφαρµογή του Solvency II σε εταιρία Γενικών Ασφαλίσεων- Αντασφάλιση και Περιθώριο Φερεγγυότητας: Έρευνα χαρτοφυλακίου µε εφαρµογή QIS 5 και αλλαγή αντασφαλιστικής σύµβασης Αλεξία Στ. Σαρρή ΕΡΓΑΣΙΑ Που υποβλήθηκε στο Τµήµα Στατιστικής του Οικονοµικού Πανεπιστηµίου ΑΘηνών ως µέρος των απαιτήσεων για την απόκτηση Μεταπτυχιακού ιπλώµατος Συµπληρωµατικής Ειδίκευσης στη Στατιστική Μερικής Παρακολούθησης (Part-time) Αθήνα Αύγουστος 2014

2

3 Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον επιβλέποντα καθηγητή Ν. Φράγκο για την επιλογή του θέµατος και την καθοδήγησή του καθώς και το διδακτικό προσωπικό του τµήµατος. Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω φίλους και συναδέλφους από το τµήµα Ανάληψης Κινδύνων, ιαχείρισης Κινδύνων, το Αναλογιστικό και το Οικονοµικό τµήµα της εταιρίας που εργάζοµαι,, για την πολύτιµη βοήθεια που µου έδωσαν για την άρτια εκπόνηση της εργασίας. Τέλος, ευχαριστώ θερµά τους γονείς µου που µου έδωσαν την ευκαιρία να συµµετέχω στο µεταπτυχιακό αυτό πρόγραµµα. I

4 II

5 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Η Αλεξία Σαρρή είναι πτυχιούχος του τµήµατος Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήµης του Πανεπιστηµίου Πειραιώς από το Το 2012 ολοκλήρωσε τις σπουδές στο µεταπτυχιακό πρόγραµµα Ειδίκευση στη Στατιστική µε κατεύθυνση σπουδών «Στατιστικές Μέθοδοι για τη ιαχείριση Ασφαλιστικών Οργανισµών» του τµήµατος Στατιστικής του Οικονοµικού Πανεπιστηµίου Αθηνών. Εργάζεται από το 2008 στην ασφαλιστική εταιρία International Life, στο τµήµα Ανάληψης Κινδύνων & Έκδοσης Συµβολαίων Γενικών Ασφαλίσεων - Motor Department. III

6 IV

7 ABSTRACT Alexia Sarri Implementation of Solvency II in General Insurance Company- Reinsurance and Solvency margin: Portfolio research through QIS5 and the scenario of changing the reinsurance treaty August 2014 Solvency II is the latest European directive that will to control the capital requirements of the insurance companies and will be applied on 01/01/2016. The directive comes to revise radically the internal function of the insurance companies as well as the calculation of the capital requirements. A basic tool for risk mitigation is reinsurance. This project aims to present the results of the 5 th Quantitative Impact Study of a non-life insurance company and also examine which the impact is on the capital requirements if we change the existing reinsurance treaty. V

8 VI

9 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Αλεξία Σαρρή Εφαρµογή του Solvency II σε εταιρία Γενικών Ασφαλίσεων- Αντασφάλιση και Περιθώριο Φερεγγυότητας: Έρευνα χαρτοφυλακίου µε εφαρµογή QIS 5 και αλλαγή αντασφαλιστικής σύµβασης Η Solvency II είναι η τελευταία Ευρωπαϊκή κοινοτική οδηγία που θα ελέγχει τις κεφαλαιακές απαιτήσεις και θα εφαρµοστεί στις 01/01/2016. Η οδηγία έρχεται να αναθεωρήσει ριζικά την εσωτερική λειτουργία των εταιριών καθώς και τον υπολογισµό των κεφαλαιακών απαιτήσεων. Ένα βασικό εργαλείο για την µεταφορά κινδύνου είναι η αντασφάλιση. Αυτή η εργασία στοχεύει να παρουσιάσει τα αποτελέσµατα της 5 ης Ποσοτικής Μελέτη Επιπτώσεων µιας ασφαλιστικής εταιρίας γενικών ασφαλίσεων και επίσης να εξετάσει ποιο θα είναι το αντίκτυπο στις κεφαλαιακές απαιτήσεις αν αλλάξουµε την υπάρχουσα αντασφαλιστική σύµβαση. VII

10 VIII

11 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Εισαγωγή Σκοπός Μεθοδολογία 1.1 Εισαγωγή 1.2 Σκοπός 1.3 Μεθοδολογία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Solvency II & ο ρόλος της Αντασφάλισης σε εταιρία Γενικών Ασφαλίσεων 2.1 Solvency II: A project hated & beloved 2.2 Ο ρόλος της αντασφάλισης στο Solvency II 2.3 Αναγνώριση της αντασφάλισης στις µελέτες QIS 2.4 Ποια µορφή αντασφάλισης είναι καταλληλότερη; ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Υπάρχουσα εφαρµογή Solvency II σε εταιρία Γενικών Ασφαλίσεων και η υπάρχουσα αντασφαλιστική στρατηγική 3.1 Οδικός χάρτης για το Solvency II στην Ελλάδα 3.2 Εφαρµογή Solvency II 3.3 Αντασφαλιστική στρατηγική για τον κλάδο Περιουσίας & Συµπληρωµατικών Κινδύνων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Case study: Σύγκριση αποτελεσµάτων QIS5 και αλλαγή αντασφαλιστικής σύµβασης 4.1 Γενικά στοιχεία της Εταιρίας Α 4.2 Η εικόνα της Εταιρίας Α-Αποτελέσµατα Χρήσης και Ισολογισµός µε χρήση αντασφάλισης Υπολογισµός Ιδίων Κεφαλαίων Εφαρµογή του QIS5 µε standard formula 4.3 Σενάριο αλλαγής αντασφαλιστικής σύµβασης αφαίρεσης της CAT XL 4.4 Συµπεράσµατα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Επίλογος Γενικά Συµπεράσµατα ΠΑΡΑΤΗΜΑ Α: Ορισµός Αντασφάλισης-Τύποι αντασφάλισης ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β: Το νοµοθετικό καθεστώς εποπτείας ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ IX

12 X

13 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Υπάρχουσα εφαρµογή Solvency II σε εταιρία Γενικών Ασφαλίσεων και η υπάρχουσα αντασφαλιστική στρατηγική Πίνακας 3.3: Πίνακας αντασφάλειας για την εταιρία Α ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Case study: Σύγκριση αποτελεσµάτων QIS5 και αλλαγή αντασφαλιστικής σύµβασης Πίνακας 4.1i: Χαρτοφυλάκιο Α Πίνακας 4.1ii: Ποσοστά προµηθειών και εξόδων Πίνακας 4.1iii: Αποθέµατα Πίνακας 4.2i: Οικονοµικό αποτέλεσµα µε αντασφάλιση Πίνακας 4.2ii: Αποτελέσµατα χρήσης 2013 µε αντασφάλιση Πίνακας 4.2iii: Ισολογισµός στις µε αντασφάλιση Πίνακας 4.2.2i: Correlation table για SCR Πίνακας 4.2.2ii: Correlation table για NL Πίνακας 4.2.2iii: Πίνακας µεταβολής SCR για τα έτη Πίνακας 4.2.2iv: Πίνακας επιπέδου παρέµβασης Πίνακας 4.3i: Κατανοµή κεφαλαίων αναµενόµενης ζηµιάς Πίνακας 4.3ii: Αντασφάλιστρα για την αναµενόµενη ζηµιά Πίνακας 4.3iii: Υπολογισµός Risk mitigation ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β: Το νοµοθετικό καθεστώς εποπτείας Πίνακας B: Εικόνα ισολογισµού Πίνακας Βi: Πίνακας επιλέξιµων κεφαλαίων βάσει Tier Σελίδα XI

14 XII

15 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ-ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ Γράφηµα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Solvency II & ο ρόλος της Αντασφάλισης σε εταιρία Γενικών Ασφαλίσεων Σχήµα 1: Οι πυλώνες και οι τύποι κινδύνων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Υπάρχουσα εφαρµογή Solvency II σε εταιρία Γενικών Ασφαλίσεων και η υπάρχουσα αντασφαλιστική στρατηγική Σχήµα 2: Οδικός χάρτης Ασφαλιστικών επιχειρήσεων Σχήµα 3: To Solvency µέσα από τους πυλώνες ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Case study: Σύγκριση αποτελεσµάτων QIS5 και αλλαγή αντασφαλιστικής σύµβασης Σχήµα 4i: SII Balance Sheet Σχήµα 4ii: SII Balance Sheet for A company Σχήµα 5: Υπολογισµός του SCR µέσω της standard formula Σχήµα 6: Υπολογισµός SCR non life ΠΑΡΑΤΗΜΑ Α: Ορισµός Αντασφάλισης-Τύποι αντασφάλισης Γράφηµα Α: Επιµερισµός κεφαλαίων µε Quota Share Γράφηµα Ai: Σύµβαση Surplus Share ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β: Το νοµοθετικό καθεστώς εποπτείας Σχήµα Β: Ladder of Intervention Σελίδα XIII

16 XIV

17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Εισαγωγή Σκοπός - Μεθοδολογία 1

18 1.1 Εισαγωγή Η φερεγγυότητα µίας εταιρίας σχετίζεται µε την ικανότητά της να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις και τα χρέη της. Η έννοια της φερεγγυότητας των ασφαλιστικών εταιριών την τελευταία δεκαετία είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και δηµοφιλή θέµατα της ασφαλιστικής αγοράς. Οι εταιρίες προσπαθούν να βρουν τεχνικές και στρατηγικές ώστε να µπορούν να αντιµετωπίσουν τα ελλείµµατα και να αποφύγουν το ενδεχόµενο της πτώχευσης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δηµιούργησε ένα σύστηµα επίβλεψης των ασφαλιστικών εταιριών την πλέον γνωστή Φερεγγυότητα ΙΙ (Solvency II), βασισµένη σε τρεις βασικούς πυλώνες. Ο πρώτος πυλώνας αφορά ένα βασικό επίπεδο φερεγγυότητας και ένα ελάχιστο κεφάλαιο που χρειάζεται µια εταιρία έτσι ώστε να λειτουργεί µε ασφάλεια, ο δεύτερος πυλώνας περιλαµβάνει τις αρχές του εσωτερικού ελέγχου και της διοίκησης του κινδύνου της ασφάλειας που αναλαµβάνεται και ο τρίτος πυλώνας ενσωµατώνει τους κανόνες διαφάνειας σύµφωνα µε το πλαίσιο της Φερεγγυότητας ΙΙ. Όπως είναι γνωστό, η Οδηγία Solvency II, έρχεται για να αναθεωρήσει ριζικά τον τρόπο µε τον οποίο λειτουργούν οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη, διασφαλίζοντας την προστασία των ασφαλιστικών εταιριών. Σαν εφαρµογή αποτελεί µεγάλη πρόκληση και οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις θα πρέπει να είναι σε θέση να κατανοήσουν πλήρως τις επιπτώσεις που θα προέλθουν από την ανάγκη ενσωµάτωσης ενός ολοκληρωµένου συστήµατος διαχείρισης κινδύνων (risk management) σε όλο το φάσµα των εργασιών τους. Σηµαντικό εργαλείο για την κατανόηση των επιπτώσεων αυτών είναι η συµµετοχή της ασφαλιστικής επιχείρησης σε µια µελέτη ποσοτικών επιπτώσεων (QIS - Quantitative Impact Study). Η σηµαντική απόφαση που θα πρέπει να ληφθεί όσον αφορά στις ποσοτικές επιπτώσεις της οδηγίας, είναι η επιλογή της χρήσης είτε της τυποποιηµένης µεθόδου υπολογισµού (standard formula) είτε εσωτερικών µοντέλων / υποδειγµάτων (internal models), είτε των µερικώς εσωτερικών µοντέλων / υποδειγµάτων (partial internal models). Στο σηµείο αυτό η αντασφάλιση έρχεται να αναλάβει τον ρόλο του µηχανισµού προστασίας και διαχείρισης του οικονοµικού κεφαλαίου και παράλληλα καλείται να 2

19 απαντήσει στο ερώτηµα: «Η αντασφάλιση µπορεί να µειώσει τις κεφαλαιακές απαιτήσεις του Solvency II;». 1.2 Σκοπός Στην εργασία αυτή επικεντρωνοµάστε στην εκτίµηση κεφαλαίου που πρέπει να διαθέτει µια ασφαλιστική εταιρία Γενικών Ασφαλίσεων, έτσι ώστε να µπορεί να αντιµετωπίσει τυχόν ελλείµµατα. Θα εφαρµοστεί η τυποποιηµένη µέθοδος υπολογισµού µε την 5 η ποσοτική µελέτη (QIS5) όπως έχει οριστεί από την Οδηγία και θα πειραµατιστούµε µε το να εξετάσουµε ποιό θα είναι το κόστος εάν αλλαχτεί η υπάρχουσα αντασφαλιστική σύµβαση της εταιρίας που θα γίνει η µελέτη. 1.3 Μεθοδολογία Για την έρευνα µας θα ακολουθήσουµε διαδοχικά τα εξής βήµατα: Α) Eφαρµογή του QIS5 µε την τυποποιηµένη µέθοδο (standard formula) για το έτος 2013 σε εικονικό χαρτοφυλάκιο συµβολαίων εταιρίας Γενικών Ασφαλίσεων για την επάρκεια κεφαλαίων και σύγκρισή του µε τα αποτελέσµατα του τελευταίου τεστ (2010) βάσει δείκτη φερεγγυότητας (solvency ratio). Β) Μελέτη και εξέταση του σεναρίου αν αλλάξουµε την ήδη υπάρχουσα αντασφαλιστική σύµβαση για το πώς θα διαµορφωθεί το SCR (Solvency Capital Requirement). Η εφαρµογή του QIS5 θα γίνει µε προσεγγιστικά µεγέθη, αντιπροσωπευτικά όµως για την εκπόνηση της µελέτης. Η εταιρία θα είναι εικονική και το χαρτοφυλάκιο στο οποίο θα πραγµατοποιηθεί το case study και η εξέταση σεναρίου αλλαγής αντασφαλιστικής σύµβασης θα αντλεί στοιχεία από τον κλάδο Περιουσίας. 3

20 4

21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Solvency II & ο ρόλος της Αντασφάλισης σε εταιρία Γενικών Ασφαλίσεων 5

22 2.1 Solvency II: A project hated & beloved Η νέα ασφαλιστική ρύθµιση αφορά περίπου 30 χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονοµικού Χώρου και περισσότερες από 5000 εταιρίες ασφάλισης και αντασφάλισης. Κυριότεροι στόχοι, σύµφωνα µε την συνοπτική περίληψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι οι εξής: «Εµβάθυνση της ολοκλήρωσης της ασφαλιστικής αγοράς της ΕΕ Βελτίωση της προστασίας των αντισυµβαλλοµένων και των δικαιούχων Βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας των ασφαλιστών και αντασφαλιστών της ΕΕ Προώθηση της βελτίωσης των κανονιστικών ρυθµίσεων». Η µεταρρύθµιση παίρνει µορφή µέσα από 3 πυλώνες, όπως αναφέρεται και στην εισαγωγή, και καθένας από αυτούς έχει συγκεκριµένο ρόλο. Πυλώνας Ι είναι για τον υπολογισµό των ποσοτικών απαιτήσεων, Πυλώνας ΙΙ καθορίζει τις ποιοτικές απαιτήσεις και τέλος Πυλώνας ΙΙΙ αφορά τη δηµοσιοποίηση και την πειθαρχία στην ασφαλιστική αγορά. Σχήµα 1 :Οι πυλώνες και οι τύποι κινδύνων 6

23 Η δοµή αυτή εµπνευσµένη από τη Βασιλεία ΙΙ, εξασφαλίζει ότι κάθε πτυχή των διαφόρων τύπων κινδύνου περιλαµβάνονται και διαχειρίζονται σωστά. Για να επιτευχθεί ο σκοπός της οδηγίας πρέπει να δοθεί βάση στην εξής παράµετρο: την κατανόηση των κινδύνων που µια ασφαλιστική εταιρία αντιµετωπίζει. Οι αναγνωρίσιµοι κίνδυνοι που εκτίθεται µια εταιρία γενικών ασφαλίσεων, τους οποίους καλούµαστε να υπολογίσουµε και να αθροίσουµε για να έχουµε εικόνα του SCR είναι οι παρακάτω: o Underwriting risk: Ο κίνδυνος αυτός σχετίζεται µε την αξιολόγηση των πελατών την ασφαλιστικής εταιρίας, τα ασφάλιστρα, τα αντασφάλιστρα, τα τεχνικά αποθέµατα. Non-Life κίνδυνοι ορίζονται εκείνοι που απειλούν την υλική ή άυλη περιουσία κάποιου: i) Catastrophe risk: Ο κίνδυνος ότι ένα µεµονωµένο γεγονός ή σειρά γεγονότων, µεγάλου µεγέθους, συνήθως πάνω από ένα σε σύντοµο χρονικό διάστηµα, οδηγεί σε σηµαντική απόκλιση στις πραγµατικές ζηµιές από το σύνολο των αναµενόµενων ζηµιών ii) Premium & reserve risk: Κίνδυνος αποθεµατοποίησης, δηλαδή ζηµιές από συµβόλαια του τρέχοντος έτους που εξετάζουµε ή από προηγούµενα χρόνια των οποίων η πληρωµή προκύπτει µέσα στο τρέχον έτος iii) Lapse risk: Ο κίνδυνος που προκύπτει από µια µεταβολή στην τιµή η οποία προκαλείται από αποκλίσεις µεταξύ των πραγµατικών και των αναµενόµενων τιµών. o Market Risk: Ο κίνδυνος αυτός σχετίζεται µε τις µεταβολές στην αγορά χρήµατος δηλαδή στη µεταβολή των επιτοκίων, στις χρηµατοοικονοµικές συναλλαγές και την κατάσταση των χρηµαταγορών, αγορές παραγώγων κ.ά. o Counterparty default risk: Ο πιστωτικός κίνδυνος ότι αφορά τον ασφαλιστικό τοµέα σχετίζεται µε την δυνατότητα της εταιρίας να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της σε µια δεδοµένη στιγµή. 7

24 o Intangible assets risk: Αφορά κινδύνους που προκύπτουν από τις ασώµατες ακινητοποιήσεις, τα άυλα περιουσιακά στοιχεία. Τέτοιοι κίνδυνοι είναι κίνδυνοι αγοράς ή εσωτερικοί κίνδυνοι της εταιρίας. o Operational Risk: Ο λειτουργικός κίνδυνος αφορά τις διαδικασίες, τα συστήµατα, την διοίκηση. To Solvency II ψηφίστηκε στις 25/11/2009 και έρχεται να αντικαταστήσει την υπάρχουσα νοµοθεσία Solvency Ι. Στα τέλη του Σεπτεµβρίου του 2013, η EIOPA (European Insurance and Occupational Pensions Authority) προχώρησε στην δηµοσίευση του τελικού κειµένου Κατευθυντήριων Γραµµών µε στόχο τη σταδιακή εφαρµογή της Οδηγίας. Οι προβληµατισµοί για την υιοθέτηση των Κατευθυντήριων Γραµµών ποικίλουν ανά την Ευρώπη και απευθύνονται πρωτίστως προς τις εθνικές εποπτικές αρχές, οι οποίες καλούνται να αποφασίσουν τον τρόπο µε τον οποίο θα τις ενσωµατώσουν στο εγχώριο εποπτικό πλαίσιο προκειµένου να υιοθετηθούν κατ επέκταση από τις ασφαλιστικές εταιρίες. Αν και το κείµενο των Κατευθυντήριων Γραµµών δηµιουργεί ένα σαφές χρονικό πλαίσιο ως προς τις βασικές απαιτήσεις, στην πράξη, η εφαρµογή αναπόφευκτα θα διαφέρει από χώρα σε χώρα ανά την Ευρώπη. Αφενός µεν τα υφιστάµενα τοπικά εποπτικά πλαίσια βρίσκονται σε διαφορετική φάση εξέλιξης και αφετέρου το εποπτικό σκεπτικό αναφορικά µε τον βέλτιστο τρόπο εφαρµογής των Κατευθυντήριων Γραµµών διαφέρει επίσης και είναι ανάλογο µε το µέγεθος και το επίπεδο προετοιµασίας της κάθε τοπικής ασφαλιστικής αγοράς. Το χρονοδιάγραµµα για την εφαρµογή του Solvency II είναι αντικείµενο πολιτικής συζήτησης και το µόνο σίγουρο είναι ότι η εφαρµογή του θα αποτελέσει βαθιά αλλαγή στον τρόπο που οι ασφαλιστές θα αξιολογούν και θα χειρίζονται το φάσµα των κινδύνων στο οποίο εκτίθενται. Στις 13/11/2013, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συµβούλιο κατέληξαν σε συµφωνία για την Omnibus II, η οποία τροποποιεί την SII, ενσωµατώνοντας ρυθµίσεις για τις µακροχρόνιες εγγυήσεις που παρέχουν οι ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές επιχειρήσεις και θέτοντας ως ηµεροµηνία έναρξης εφαρµογής της την 01/01/

25 Η επιτροπή EIOPA έχει εκδώσει ποσοτικές µελέτες επιπτώσεων (QIS) που στοχεύουν στον εντοπισµό και στην βελτίωση προβληµάτων που τυχόν προκύψουν στην προσπάθεια των ασφαλιστικών εταιριών να υιοθετήσουν την νέα οδηγία. Μέχρι σήµερα βρισκόµαστε στην 5 η κατά σειρά έκδοση ποσοτικής µελέτης και πάνω σε αυτή θα βασιστούµε αργότερα για το παράδειγµά µας. Σαν στόχο έχει να βελτιώσει την ποιότητα αξιολόγησης και την αντιµετώπιση των κινδύνων στην ασφαλιστική αγορά γεγονός που θα επιφέρει σηµαντικές αλλαγές στις τεχνικές µεταφοράς κινδύνου και πάνω από όλα στην αντασφάλιση. 2.2 Ο ρόλος της αντασφάλισης στο Solvency II Η επιπλέον «ανακούφιση» στους κινδύνους και η αύξηση της δυνατότητας ασφαλιστικής κάλυψης είναι οι πιο χαρακτηριστικές λειτουργίες της αντασφαλιστικής κάλυψης. Στο νέο περιβάλλον της Solvency II, οι λειτουργίες αυτές θα επεκταθούν καθώς αλλάζει ο τρόπος υπολογισµού. To οικονοµικό αποτέλεσµα για τα στοιχεία του ισολογισµού και του συνολικού δείκτη φερεγγυότητας, µπορεί να µετράται ακριβέστερα, η δοµή όµως των αντασφαλιστικών συµβάσεων µπορεί να προσαρµοστεί για να ικανοποιήσει συγκεκριµένες απαιτήσεις της εταιρίας. Καθώς ο Πυλώνας ΙΙΙ της οδηγίας θα παρέχει ένα υψηλότερο βαθµό διαφάνειας, η οικονοµική σταθερότητα θα εκτεθεί σε µεγαλύτερο βαθµό, συνεπώς ένας σταθερός δείκτης φερεγγυότητας δε θα είναι ωφέλιµος µόνο στο πλαίσιο του κανονισµού αλλά θα αποτελέσει και σηµαντικό εµπορικό πλεονέκτηµα και παράγοντα επιτυχίας για την εταιρία και την προσέλκυση πελατών. Ενώ, λοιπόν, το κεφάλαιο ενός κινδύνου είναι µεταβλητό, η λειτουργία της αντασφαλιστικής κάλυψης αποκτά νέα σηµασία: Το αντίκτυπο της υψηλής ή καταστροφικής έκθεσης σε κινδύνους µπορεί να µειωθεί µέσω της κατάλληλης δοµής και συνδυασµό χρήσης αντασφαλιστικών συµβάσεων σύµφωνα πάντα µε το χαρτοφυλάκιο της κάθε εταιρίας και τις ανάγκες της. Έτσι η αναζήτηση εξελιγµένων εργαλείων µοντελοποίησης και η εφαρµογή τους κρίνεται αναγκαία. Η αντασφαλιστική στρατηγική, που βρίσκει εφαρµογή στον Πυλώνα ΙΙ, αποτελεί βασικό παράγοντα της επιχειρηµατικής στρατηγικής και της στρατηγικής διαχείρισης 9

26 ρίσκου µίας ασφαλιστικής εταιρίας, καθώς είναι το εργαλείο µεταφοράς κινδύνων (risk mitigation). Καλείται να αναλάβει ρόλο µηχανισµού µείωσης των κεφαλαιακών απαιτήσεων µε στόχο τον ανασχεδιασµό και τοποθέτηση αντασφαλιστικών προγραµµάτων που διασφαλίζουν επαρκή κάλυψη στην καλύτερη δυνατή τιµή και στην ελαχιστοποίηση του πιστωτικού κινδύνου µέσω της επιλογής ή της διασποράς αντασφαλιστών. 2.3 Αναγνώριση της αντασφάλισης στις µελέτες QIS Ο υπολογισµός του SCR µε την standard approach βασίζεται σε συναρτήσεις πολλών παραγόντων που έχουν ως προορισµό να προσδιορίσουν µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο την κατάσταση του κινδύνου στην οποία βρίσκεται µία εταιρία, λαµβάνοντας υπόψη τόσο την κατάσταση της εταιρίας όσο και την κατάσταση της αγοράς ή των αγορών στις οποίες δραστηριοποιείται η συγκεκριµένη εταιρία. Σύµφωνα µε την υφιστάµενη νοµοθεσία Solvency I, το περιθώριο φερεγγυότητας υπολογίζεται µε τον ίδιο τρόπο για όλες τις ασφαλιστικές εταιρίες ανεξαρτήτως των κινδύνων που εκτίθενται. Στο Solvency II η standard approach πρέπει να χαρακτηρίζεται από ευαισθησία στους διάφορους κινδύνους ώστε να µπορεί να φωτογραφίσει το προφίλ κινδύνου της κάθε εταιρίας. Στον Πυλώνα ΙΙ, η εποπτική αρχή θα πρέπει να αποφασίσει αν η standard approach είναι κατάλληλη για την εταιρία που θέλει να την χρησιµοποιήσει. Συνεπώς, η κεφαλαιακή απαλλαγή, δηλαδή η αντασφάλιση κρίνεται αναγκαία να συµπεριληφθεί στον υπολογισµό του SCR. Στις αρχές, η αντασφάλιση δεν ήταν δυνατόν να απεικονιστεί µέσα στα µοντέλα της τυποποιηµένης µεθόδου υπολογισµού και η χρήση των εσωτερικών µοντέλων φάνταζε πιο πρακτική. Με τη δηµιουργία της Οδηγίας, το σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών που συµµετείχαν δεν είχαν πλήρη στοιχεία να προσκοµίσουν και η πολυµορφία τους ως προς την γεωγραφική θέση και την φύση των κινδύνων που αντιµετώπιζαν, απέκλειε την χρήση της standard formula. Η µετεξέλιξη των πραγµάτων και η συµµόρφωση έκανε αργότερα το δείγµα πιο οµοιογενές και οµοιόµορφο, φτάνοντας σήµερα να έχουµε απεικόνιση της αντασφάλισης µε την τυποποιηµένη µορφή της standard formula. 10

27 2.4 Ποια µορφή αντασφάλισης είναι καταλληλότερη; Η επιλογή αντασφάλισης επηρεάζεται από την πολιτική που ακολουθεί το management της εταιρίας. Επίσης οι ανάγκες και οι στόχοι του management µπορεί να ποικίλουν. Ιδανικές γίνονται οι συνθήκες για την αξιοποίηση της αναλογικής αντασφάλισης λειτουργώντας αποτελεσµατικά στη µείωση των κεφαλαιακών απαιτήσεων και επιµερισµού κινδύνων ανάλογα πάντα µε τη φύση της ασφαλιστικής δραστηριότητας. Σε συνάντηση εκπροσώπων των µεγαλύτερων αντασφαλιστικών εταιριών Munich Re, Hannover Re και Ultimate Risk Solutions τον Ιούνιο του 2011, υποστηρίχτηκε βάσει τεχνικών αναλύσεων ότι η διασπορά κινδύνου µέσα στο χαρτοφυλάκιο µπορεί να βοηθήσει τις εταιρίες να διαχειριστούν αποτελεσµατικότερα τα κεφάλαια τους αλλά και να µειώσουν τις κεφαλαιακές απαιτήσεις ενόψει της εφαρµογής της οδηγίας. Συγκεκριµένα σε µια non-life εταιρία µπορούµε να επιτύχουµε µέσω αντασφάλισης στον κλάδο περιουσίας µείωση του κινδύνου αποθεµατοποίησης (premium reserve risk) µε σύµβαση Quota Share και µείωση του κινδύνου φυσικών καταστροφών (catastrophe risk). Η µοντελοποίηση της αναλογικής ή της µη αναλογικής αντασφάλισης για τον υπολογισµό της στις κεφαλαιακές απαιτήσεις ακλουθεί κατά κανόνα την αποτίµηση των ασφαλιστικών υποχρεώσεων. 11

28 12

29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Υπάρχουσα εφαρµογή Solvency II σε εταιρία Γενικών Ασφαλίσεων και η υπάρχουσα αντασφαλιστική στρατηγική 13

30 3.1 Οδικός χάρτης για το Solvency II στην Ελλάδα Η ιεύθυνση Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης της Τράπεζας της Ελλάδος δηµοσιοποίησε τον εκέµβρη του 2013 τον Οδικό Χάρτη Ασφαλιστικών επιχειρήσεων για την αποτελεσµατική εφαρµογή της Solvency II, που δηµιουργήθηκε στα πλαίσια της προετοιµασίας της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς. Στόχος του είναι η διευκόλυνση των ασφαλιστικών επιχειρήσεων στις βασικές προπαρασκευαστικές εργασίες τους, και ειδικότερα αυτές που αφορούν υποχρεώσεις τους προς τους καταναλωτές και την εποπτική αρχή. 1/1/2015 Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα 31/5/2015 Σταδιακή κατάργηση του Ν.Δ400/70(περί ιδιωτικής ασφάλισης) 1/1/2016Πλήρης εφαρμογή της SII 1/1/14 Ενδιάμεση Εφαρμογή SII 30/9/2014 Πρόταση νομοπαρασκευα στικής επιτροπής για την ενσωμάτωση της SII Σχήµα 2: Οδικός χάρτης Ασφαλιστικών επιχειρήσεων Η έγκαιρη προετοιµασία αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση ώστε την 1/1/2016 εποπτικές αρχές και επιχειρήσεις να είναι έτοιµες να εφαρµόσουν πλήρως και συνεπώς το νέο καθεστώς. 14

31 3.2 Εφαρµογή Solvency II Σχήµα 3: To Solvency µέσα από τους πυλώνες 15

32 Στην εταιρία A που εξετάζουµε η µέχρι τώρα προετοιµασία για την οδηγία µέσα από το σχήµα 1 έχει ως εξής: Πυλώνας Ι: Ποσοτικές Απαιτήσεις Φερεγγυότητας Υπολογισµός τεχνικών αποθεµάτων, MCR & SCR, Ίδια κεφάλαια, Επενδύσεις Συµµετοχή της ασκήσεις QIS υπό τον συντονισµό της ΕΙΑ. Έχει ολοκληρωθεί το QIS4 σύµφωνα µε τα οικονοµικά δεδοµένα 31/12/2009 και το QIS5 σύµφωνα µε τα οικονοµικά δεδοµένα 31/12/2010. Το QIS5 για τα οικονοµικά δεδοµένα 31/12/2013 µε βάσει τα technical specifications of QIS5. Βασικός στόχος των παραπάνω είναι η εκτίµηση των κεφαλαιακών αναγκών σε Solvency II περιβάλλον και η κατανόηση του προφίλ κινδύνου των Εταιριών. Πυλώνας ΙI: Ποιοτικές Απαιτήσεις Φερεγγυότητας Εταιρική διακυβέρνηση Αναθεώρηση του συστήµατος εταιρικής διακυβέρνησης και η αναβάθµιση τους για ένταξη των νέων απαιτήσεων Solvency II. Συγκεκριµένα: o Επανεξέταση της Οργανωτικής δοµής o ηµιουργία Επιτροπών (Επιτροπή ιαχείρισης κινδύνων, Επιτροπή Ελέγχου) o Επανεξέταση των µελών Σ o Ανάπτυξη διαδικασιών λήψης αποφάσεων ιοίκησης / Σ o Ανάπτυξη λειτουργιών διαχείρισης κινδύνων, Κανονιστικής συµµόρφωσης, Εσωτερικού Ελέγχου o Ανάπτυξη κανονισµών για την οριοθέτηση της οργανωτικής δοµής, του ρόλου και αρµοδιοτήτων των παραπάνω λειτουργιών ιαχείριση Κινδύνων o ηµιουργία Μονάδας ιαχείρισης Κινδύνων και σχετική στελέχωση o Ανάπτυξη των σχετικών πολιτικών και διαδικασιών διαχείρισης κινδύνων εν εξελίξει o Θέσπιση Εταιρικής Στρατηγικής ιαχείρισης Κινδύνων 16

33 o Θέσπιση ορίων ανοχής κινδύνων o Σύνδεση της διαχείρισης κινδύνων µε τις επιχειρηµατικές λειτουργίες o Αναγνώριση των βασικών πηγών κινδύνου o Ενίσχυση της ικανότητας λήψης των αποφάσεων εντάσσοντας την διαχείριση κινδύνου Forward Looking assessment of Own Risk (αρχικό στάδιο ανάπτυξης) o Ανάπτυξη µοντέλου για τον υπολογισµό των κεφαλαιακών απαιτήσεων του Πυλώνα IΙ o Καταγραφή της µεθοδολογίας και περιγραφή των διεργασιών και των διαδικασιών για την διενέργεια της προοπτικής αξιολόγησης κινδύνων Εσωτερικός Έλεγχος o ηµιουργία Μονάδας ιαχείρισης Κινδύνων και σχετική στελέχωση o Ανάπτυξη των σχετικών διαδικασιών εφαρµογής εσωτερικού ελέγχου Κανονιστική συµµόρφωση o ηµιουργία Μονάδας ιαχείρισης Κινδύνων και σχετική στελέχωση o Ανάπτυξη των σχετικών διαδικασιών εφαρµογής κανονιστικής συµµόρφωσης Εξωτερική ανάθεση o Ανάπτυξη πολιτικής εξωτερικής ανάθεσης Πυλώνας III: Εποπτική Αναφορά και ηµοσιοποίηση Στοιχείων Αρχικά στάδια ανάπτυξης διαδικασιών και βάσης δεδοµένων για υποστήριξη αναφορών 17

34 3.3 Αντασφαλιστική στρατηγική για τον κλάδο Περιουσίας & Συµπληρωµατικών Κινδύνων Ο κίνδυνος για κάθε ασφαλιστήριο συµβόλαιο είναι η πιθανότητα να συµβεί ο σφαλισµένος κίνδυνος και η αβεβαιότητα για το τελικό ποσό που θα προκύψει για την αποζηµίωση. Από τη φύση των ασφαλιστηρίων συµβολαίων, ο ασφαλιστικός κίνδυνος είναι τυχαίος και συνεπώς µη προβλέψιµος. Σε ένα χαρτοφυλάκιο συµβολαίων στο οποίο εφαρµόζεται η θεωρία των πιθανοτήτων για την τιµολόγηση και για την εκτίµηση των ασφαλιστικών προβλέψεων, ο βασικός κίνδυνος που αντιµετωπίζει η εταιρία είναι η υπέρβαση των πραγµατοποιηθεισών αποζηµιώσεων σε σχέση µε τις ασφαλιστικές προβλέψεις. Αυτό µπορεί να συµβεί όταν η συχνότητα των ζηµιών και το ύψος των αποζηµιώσεων είναι µεγαλύτερα από αυτά που αρχικά είχαν εκτιµηθεί. Τα ασφαλιστικά γεγονότα είναι τυχαία και ο πραγµατικός αριθµός των ζηµιών και το ύψος των αποζηµιώσεων µπορεί να διαφέρουν από χρόνο σε χρόνο από την καθιερωµένη εκτίµηση χρησιµοποιώντας στατιστικές τεχνικές. Η εµπειρία δείχνει ότι όσο µεγαλύτερο είναι το χαρτοφυλάκιο µε παρόµοιες ασφαλιστικές συµβάσεις, τόσο µικρότερη θα είναι η µεταβλητότητα του αναµενόµενου αποτελέσµατος. Επιπρόσθετα, ένα περισσότερο διευρυµένο χαρτοφυλάκιο είναι λιγότερο πιθανό να επηρεαστεί γενικά από µια αλλαγή σε ένα οποιοδήποτε υποσύνολο του χαρτοφυλακίου. Η εταιρία A έχει υιοθετήσει τέτοια πολιτική ανάληψης ασφαλιστικών κινδύνων έτσι ώστε να µειώσει στο ελάχιστο τον κίνδυνο της αντεπιλογής. ηλαδή οι απαιτήσεις που θα εγερθούν από τον ασφαλισµένο πληθυσµό να µην απέχουν και αν είναι δυνατόν να είναι µικρότερες από τις αναµενόµενες απαιτήσεις που προκύπτουν από τον γενικό πληθυσµό ώστε να διαφοροποιεί τους κινδύνους που αναλαµβάνει και σε κάθε κατηγορία κινδύνου να αναλαµβάνει ένα αρκετά µεγάλο πλήθος κινδύνων ώστε να επιτυγχάνει τη διασπορά αυτών. Η διαχείριση των αντασφαλειών αναφέρεται σε ένα ρυθµιστικό πλαίσιο µε γνώµονα τις ανάγκες και υποχρεώσεις της ασφαλιστικής εταιρίας όπου επιµερίζονται οι 18

35 ευθύνες, διενεργούνται οι σχετικοί έλεγχοι και δίδονται οδηγίες προς όλους τους εµπλεκόµενους για την εφαρµογή των αντασφαλιστικών συµβάσεων. Σχεδιασµός στρατηγικής Ο σχεδιασµός αντασφαλειών είναι το αποτέλεσµα συνεργασίας των πιο κάτω: o ιευθυντής Underwriter: Παρέχει πληροφορίες σχετικά µε την ανάλυση του χαρτοφυλακίου. o ιευθυντής Αποζηµιώσεων: Παρέχει στατιστικές πληροφορίες για να γίνει η σχετική µελέτη και αξιολόγηση. o ιεύθυνση Αναλογιστικού: α) Αξιολόγηση της επάρκειας της ανατασφαλιστικής σύµβασης ως προς την πολιτική αποδοχής κινδύνων καθώς και την επάρκεια των αντασφαλιστικών τεχνικών αποθεµάτων β) Μελέτη (εφόσον ζητηθεί) για πιθανή τροποποίηση των αντασφαλιστικών συµβάσεων. o Οικονοµική ιεύθυνση: Έλεγχος και συµφωνία λογαριασµών. o ιαχείριση Κινδύνου: Ενηµέρωση ως προς τις πολιτικές των διαφόρων σχετικών κινδύνων καθώς και τις αλλαγές στο προφίλ κινδύνου της εταιρίας. Στρατηγική αποδοχής κινδύνων (underwriting) διαχείριση κινδύνων Η στρατηγική αποδοχής κινδύνων γίνεται σύµφωνα µε τα προϊόντα, τα χαρακτηριστικά των ζηµιών και γενικότερα το υφιστάµενο χαρτοφυλάκιο. Ο καθορισµός της αντασφαλιστικής πολιτικής, η οποία συνίσταται στην επιλογή του κατάλληλου αντασφαλιστικού προγράµµατος και τον αντασφαλιστών που θα επιλεγούν να το υλοποιήσουν, πρέπει να αντιµετωπίζεται µε ιδιαίτερη προσοχή. Βασικές αρχές, διεθνώς παραδεκτές λαµβάνονται υπόψη κατά το σχεδιασµό της αντασφαλιστικής πολιτικής η οποία έχει τους εξής κύριους στόχους : o Εξισορρόπηση των αποτελεσµάτων της Εταιρίας o Συγκράτηση του ασφαλιστικού κόστους σε χαµηλά επίπεδα 19

36 o Σύνταξη Αντασφαλιστικών Συµβάσεων µε περισσότερες αντασφαλιστκές εταιρίες o Επιλογή αντασφαλιστών Η εταιρία A διαθέτει ανατσφαλιστικές συµβάσεις κυρίως αναλογικές (Quota Share ή/και Surplus) όπως επίσης και σύµβαση τύπου υπερβάλλοντος ζηµιών (Excess of Loss) στον κλάδο αυτοκινήτων καθώς και σύµβαση Catastrophe Excess of Loss στον κλάδο Πυρός και Συµπληρωµατικών κινδύνων για την προστασία της ιδίας κράτησης. Επαναξιολόγηση των παραµέτρων γίνεται σε ετήσια βάση και µε βάση τα πορίσµατα των µελετών αποφασίζεται η πιθανή αναθεώρησή τους, η οποία απόφαση πρέπει να ικανοποιεί τον παρακάτω στόχο: ιατήρηση του επιπέδου κινδύνου σε ασφαλή για την εταιρία όρια, µε την εξασφάλιση της αναγκαίας αντασφαλιστικής κάλυψης έναντι του λογικού κόστους (αντασφάλιστρο) ώστε να µην διαταράσσεται η ισορροπία µε τους αντασφαλιστές. Για τον κλάδο Περιουσίας & Συµπληρωµατικών κινδύνων: Η ανάληψη κινδύνων στις ασφαλίσεις περιουσίας γίνεται µε συγκεκριµένη διαδικασία από το Τµήµα Ανάληψης Κινδύνων. Η πολιτική ανάληψης γίνεται µε γνώµονα, πέρα από όποια τεχνικά στοιχεία της φύσης του κινδύνου, τη διασπορά ως προς το είδος, το ύψος των ασφαλιζοµένων κεφαλαίων και τη γεωγραφική κατανοµή. Η διαδικασία προβλέπει επίσης την ανάληψη κινδύνων µε απαλλαγή ποσού σε περιπτώσεις ζηµιάς. Έστω ότι έχουµε ένα συνδυασµό αναλογικής (Quota Share) σε ποσοστό 60% - 40% έως και υπερβάλλοντος ποσού (Surplus) για το υπερβάλλον του ορίου αυτού µε µέγιστο όριο Συµπληρωµατικά στον κλάδο πυρός υπάρχουν ιδιαίτερες συµβάσεις για τις κατηγορίες ασφαλιστηρίων συµβολαίων που είναι όπως είναι τα συµβόλαια που εκδίδονται για λογαριασµό τραπεζών λόγω δανείου (ενυπόθηκα). Η συγκεκριµένη σύµβαση είναι αναλογική (Quota Share) µε ποσοστό 50% - 50% και όριο µέχρι και Τέλος, έστω ότι υπάρχει σύµβαση Υπερβάλλοντος ζηµιάς (Excess of Loss) διαµορφωµένη σε τρία επίπεδα µε τα εξής όρια: Επίπεδο Α xs , επίπεδο Β xs και επίπεδο Γ xs Σε κάθε περίπτωση η εταιρία διατηρεί το 20

37 δικαίωµα αναπροσαρµογής των ασφαλίστρων και των απαλλαγών σε κάθε ανανέωση. Η εταιρία σχηµατίζει προβλέψεις για τις εκκρεµείς αποζηµιώσεις (αποθέµατα εκκρεµών ζηµιών). Οι προβλέψεις σχηµατίζονται µε τη µέθοδο «φάκελο προς φάκελο», δηλαδή εκτίµηση των στοιχείων του κάθε φακέλου ζηµιάς από εξειδικευµένο προσωπικό. Επίσης, σχηµατίζεται µε στατιστικό τρόπο, όπως η νοµοθεσία ορίζει, και ειδικό απόθεµα για ζηµιές που έχουν συµβεί, αλλά δεν έχουν αναγγελθεί στην εταιρία (απόθεµα IBNR). Αντασφαλιστικός πράκτορας/ενδιάµεσος Οι εταιρίες καλούνται να διαλέξουν µέσα από ένα ευρύ φάσµα καλών αντασφαλιτικών εταιριών ανάµεσα στις οποίες είναι τα ονόµατα AON BENFIELD,MATRIX S.A. κ.ά. Επιλογή αντασφαλιστών Η επιλογή αντασφαλιστών από τη διεθνή αγορά γίνεται µε πρώτιστα κριτήρια το κύρος και τον υψηλό δείκτη φερεγγυότητας. Πρόσθετα κριτήρια όπως η εξειδίκευση σε συγκεκριµένο κίνδυνο, τεχνογνωσία, υποστήριξη σε εκσυγχρονισµό προϊόντων και διαδικασιών κ.α, λαµβάνονται σοβαρά υπόψη κατά την επιλογή. Κριτήρια ιασπορά Κινδύνου Σύνταξη Αντασφαλιστικών Συµβάσεων µε περισσότερες αντασφαλιστικές εταιρίες. Έτσι εξασφαλίζεται αφενός η διασπορά του κινδύνου και αφετέρου αναπτύσσεται ένας ανταγωνισµός µεταξύ των διαφόρων αντασφαλιστικών εταιριών µε θετικές συνέπειες στη διαµόρφωση των όρων των συµβάσεων και των υπολοίπων ωφελειών που η εταιρία προσδοκά από την αντασφαλιστική συνεργασία. Κίνδυνος αγοράς Η εταιρία εκτίθεται σε χρηµατοοικονοµικό κίνδυνο µέσω των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού, των απαιτήσεων από αντασφαλιστές και των ασφαλιστικών του προβλέψεων. Τα κύρια στοιχεία που συνθέτουν τον 21

38 χρηµατοοικονοµικό κίνδυνο είναι ο κίνδυνος επιτοκίου, ο κίνδυνος αγοράς, ο κίνδυνος συναλλάγµατος και ο πιστωτικός κίνδυνος. Η βασική αρχή της εταιρίας για την διαχείριση του χρηµατοοικονοµικού κινδύνου είναι η εξισορρόπηση µεταξύ των στοιχείων ενεργητικού και παθητικού που απορρέουν από ασφαλιστήρια και χρηµατοοικονοµικά συµβόλαια. o Επιτοκιακός κίνδυνος Ο επιτοκιακός κίνδυνος είναι ο µόνος χρηµατοοικονοµικός κίνδυνος που επηρεάζει σηµαντικά τα στοιχεία του ενεργητικού και παθητικού της εταιρίας. Ο κίνδυνος επιτοκίου αναφέρεται στις µεταβολές των µελλοντικών ταµειακών ροών και χρηµατοοικονοµικών στοιχείων εξαιτίας των διακυµάνσεων στα επιτόκια. Οι διακυµάνσεις των επιτοκίων επηρεάζουν σε µεγάλο βαθµό και την παρούσα αξία επηρεάζουν σε µεγάλο βαθµό και την παρούσα αξία των αναµενόµενων ροών από µία επένδυση ή µια υποχρέωση. Η εταιρία παρακολουθεί τις επιπτώσεις του επιτοκιακού κινδύνου εξετάζοντας την διάρκεια του χαρτοφυλακίου χρεογράφων του καθώς και των σχετικών του υποχρεώσεων σε συνδυασµό µε τις εξελίξεις στις αγορές χρήµατος. Πολιτική της είναι η επένδυση σηµαντικού τµήµατος του χαρτοφυλακίου σε οµόλογα και επενδύσεις σταθερού επιτοκίου µε διάρκεια αντίστοιχη των σχετικών υποχρεώσεων. o Κίνδυνος µετοχών: Ο κίνδυνος µετοχών προκύπτει από το επίπεδο ή τη µεταβλητότητα των τιµών της αγοράς για τις µετοχές. Η έκθεση στον κίνδυνο αναφέρεται σε όλα τα στοιχεία του ενεργητικού και υποχρεώσεις των οποίων η αξία είναι ευαίσθητη σε µεταβολές στις τιµές µετοχών. o Κίνδυνος ιδιοκτησίας: Προκύπτει ως αποτέλεσµα της ευαισθησίας των περιουσιακών στοιχείων, των υποχρεώσεων και τον χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων στο επίπεδο των ή την µεταβλητότητα των τιµών αγοράς των ακινήτων. o Συναλλαγµατικός κίνδυνος: Οι επιχειρήσεις µπορούν να εκτίθενται σε συναλλαγµατικό κίνδυνο που προκύπτει από διάφορες πηγές, συµπεριλαµβανοµένων των επενδυτικών χαρτοφυλακίων τους, καθώς και τα περιουσιακά τους στοιχεία, τις υποχρεώσεις και τις επενδύσεις σε συνδεδεµένες επιχειρήσεις. o Spread risk: Ο κίνδυνος αυτός απορρέει από την ευαισθησία της αξίας των στοιχείων ενεργητικού, των υποχρεώσεων και χρηµατοοικονοµικών µέσων σε αλλαγές που προκύπτουν στο επίπεδο ή στη µεταβλητότητα των πιστωτικών περιθωρίων πάνω από την καµπύλη επιτοκίου. 22

39 o ιαχείριση Κίνδυνος συγκέντρωσης Η εταιρία A διαθέτει αντασφαλιστικές συµβάσεις µε περισσότερες από µία αντασφαλιστικές εταιρίες έτσι ώστε να ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο συγκέντρωσης από τους αντασφαλιστές. Συντονισµός και επανεξέταση στρατηγικής Σύµφωνα µε τις αλλαγές στο προφίλ κινδύνου της εταιρίας λόγω ανάπτυξης νέου προϊόντος, αλλαγής στη πολιτική αποδοχής κινδύνων (underwriting policy) αλλαγής στο υφιστάµενο χαρτοφυλάκιο ο υπεύθυνος συντονισµού και ανάπτυξης της στρατηγικής αντασφαλειών επανεξετάζει µαζί µε τους αρµοδίους την υφιστάµενη στρατηγική. Οι αλλαγές µε τις σχετικές επεξηγήσεις τεκµηριώνονται και αποτελούν µέρος της ιστορικότητας της στρατηγικής. Αρµοδιότητες Η ιεύθυνση Αντασφαλειών σε συνεργασία µε την Αναλογιστική ιεύθυνση έχει την ευθύνη αξιολόγησης επάρκειας της αντασφαλιστικής σύµβασης ως προς την πολιτκή αποδοχής κινδύνων καθώς και την επάρκεια των αντασφαλιστικών τεχνικών αποθεµάτων. 23

40 FIRE QUOTA SHARE SURPLUS for A company Reinsurers Share TREATY CAPACITY Scor Mitsui Sumitomo Mapfre RE Hannover RE General Insurance Sava RE 12.5% 27.5% 22.5% 17.5% 15% 5% Quota Share cession: 40% Of = Retention of the company: 60% Of = st Surplus Liability: 19 Lines = on the best risk, scaled down in four categories according to the table of limits. Event limit Natural Perils Event limit of but for loss of profits due to earthquake Terrorism limit Annual aggregate limit Commission Sliding scale 25% to 45% it depends on the loss ratio FIRE CATASTROPHE EXCESS OF LOSS Reinsurers Share TREATY CAPACITY Munich RE 75% 1 st LAYER: XS Chaucer Underwriting Syndicate % 2 nd LAYER: XS rd LAYER: XS % Πίνακας 3.3: Πίνακας αντασφάλειας για την εταιρία Α 24

41 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Case study: Σύγκριση αποτελεσµάτων QIS5 και αλλαγή αντασφαλιστικής σύµβασης 25

42 Σε αυτό το κεφάλαιο θα παρουσιάσουµε και θα συγκρίνουµε τα αποτελέσµατα της 5 ης κατά σειρά µελέτης QIS. O υπολογισµός του SCR γίνεται µε βάση την standard formula, όπως ορίζεται από την Οδηγία. Θα παρουσιάσουµε ένα case study, βασισµένο στα στοιχεία της εταιρίας που εξετάζουµε, παρουσιάζοντας τη εικόνα της σύµφωνα µε την τρέχουσα χρήση αντασφάλισης και στη συνέχεια θα ορίσουµε ένα κεφάλαιο µιας αναµενόµενης ζηµιάς φυσικού καταστροφικού κινδύνου (όπως είναι ο σεισµός) και θα εξετάσουµε το σενάριο τροποποίησής της. 4.1 Γενικά στοιχεία της Εταιρίας Α Στην έναρξη του έτους η εταιρία σε νούµερα είναι ως εξής: Μικτά Ασφάλιστρα ,00 Καθαρά Ασφάλιστρα ,00 Κεφάλαιο Κινδύνου ,00 Αριθµός Συµβολαίων ,00 Πίνακας 4.1i: Χαρτοφυλάκιο Α Τα ποσοστά προµηθειών και εξόδων ως προς τα µικτά ασφάλιστρα: Προµήθειες Ανανεώσεων 17,5% ιαχειριστικά έξοδα 11,5% Άλλα κόστη 1% Σύνολο 30% Πίνακας 4.1ii: Ποσοστά προµηθειών και εξόδων Αποθέµατα για το τέλος της περιόδου: Απόθεµα µελλοντικών επιδοµάτων ,00 Απόθεµα εκκρεµών ζηµιών ,00 Πίνακας 4.1iii: Αποθέµατα Υπολογισµένος δείκτης Φερεγγυότητας-Solvency ratio χωρίς αντασφάλιση: 71% 26

43 4.2 Η εικόνα της Εταιρίας Α Αποτελέσµατα Χρήσης και Ισολογισµός µε χρήση αντασφάλισης Για την αντασφάλιση θα ισχύει : Χρέωση Πίστωση Εκχώρηση Ασφαλίστρων ,00 Προµήθειες ,00 Συµµετοχή αντασφαλιστή στις εκκρεµείς ζηµιές ,00 Συµµετοχή αντασφαλιστή στα µη δεδουλευµένα ασφάλιστρα ,00 Συµµετοχή αντασφαλιστή στις πληρωθείσες ζηµιές ,00 Αποτέλεσµα ,00 Πίνακας 4.2.i.: Οικονοµικό αποτέλεσµα µε αντασφάλιση Αποτελέσµατα Χρήσης για το 2013: I. Έσοδα 1. Καθαρά έσοδα από Ασφάλιστρα α) Συνολικά Εγγεγραµµένα Ασφάλιστρα ,00 β) Εκχωρηθέντα Εγγεγραµµένα Ασφάλιστρα , ,00 2. Επενδύσεις ,00 Σύνολο Εσόδων ,00 ΙΙ. Έξοδα 3. Καθαρά έξοδα αποζηµιώσεων και επιδόµατα α) Πληρωθείσες ζηµιές και επιδόµατα i) Καθαρές ,00 ii) Εκχωρηθείσες , ,00 β) Αλλαγή στα τεχνικά αποθέµατα εκκρεµών ζηµιών ,00 γ) Αλλαγή στα τεχνικά αποθέµατα µελλοντικών επιδοµάτων ,00 4. Λειτουργικά έξοδα α) Έξοδα πρόσκτησης ,00 β) Έξοδα διαχείρισης ,00 γ) Προµήθειες , ,00 5. Λοιπά έξοδα ,00 ΙΙΙ. Αποτέλεσµα ,00 Πίνακας 4.2.ii: Αποτελέσµατα χρήσης 2013 µε αντασφάλιση 27

44 Ο ισολογισµός στις είναι ο παρακάτω: Κατάσταση οικονοµική θέσης ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Επενδυτικά ακίνητα ,00 Κινητές Επενδύσεις ,00 Λοιπές Επενδύσεις ,00 Σύνολο Επενδύσεων (α) ,00 Απαιτήσεις από αντασφάλιση ,00 Σύνολο Απαιτησεων (β) ,00 Σύνολο Ενεργητικού (α)+(β) ,00 ΠΑΘΗΤΙΚΟ Ίδια Κεφάλαια (α) ,00 Μελλοντικές προβλέψεις ,00 Προβλέψεις για εκκρεµείς ζηµιές ,00 Σύνολο Τεχνικών προβλεψεων (β) ,00 Σύνολο Παθητικού (α)+(β) ,00 Πίνακας 4.2.iii: Ισολογισµός στις µε αντασφάλιση Παρατηρούµε ότι οι προβλέψεις για εκκρεµείς ζηµιές δεν αντικατοπτρίζονται στο παθητικό αλλά στο ενεργητικό µέσω των απαιτήσεων από την αντασφάλιση. Οι απαιτήσεις κατά των αντασφαλιστών από την συµµετοχή τους στα τεχνικά αποθέµατα αναθεωρούνται συνήθως κάθε τρίµηνο και η είσπραξή τους εκτιµάται ότι θα πραγµατοποιηθεί, όταν και εάν επέλθει ο κίνδυνος, στον οποίο συµµετέχουν. 28

45 4.2.1 Υπολογισµός Ιδίων κεφαλαίων Στον Πυλώνα Ι η αποτίµηση του συνολικού υπολογισµού γίνεται σε ενοποιηµένη βάση, δηλαδή τα στοιχεία του ενεργητικού και παθητικού αποτιµώνται µε τον ίδιο τρόπο. Η αξιολόγηση των κεφαλαίων όµως για την φερεγγυότητα είναι ανεξάρτητη από το εφαρµοσµένο λογιστικό σύστηµα. Σχήµα 4i: SII Balance Sheet Για τα Ίδια κεφάλαια ισχύει: Περιουσιακά στοιχεία Υποχρεώσεις, δηλαδή το κεφάλαιο που µπορεί να χρησιµοποιηθεί για την απορρόφηση ζηµιών. Τα ίδια κεφάλαια χρησιµοποιούνται ως επίπεδο ασφαλείας για ζηµιές πλέον των τεχνικών προβλέψεων και άλλων υποχρεώσεων. 212 Market Value assets assets SCR MCR 34 Risk Margin 24 Best estimate Technical provisions/market value Liabilities Σχήµα 4ii: SII Balance Sheet for A company Ίδια κεφάλαια= MV Assets MV Liabilities ,00 29

46 Το περιθώριο κινδύνου-risk margin δεν απεικονίζεται στον ισολογισµό, αλλά υπολογίζεται βάσει των στοιχείων στον ισολογισµό του SII. Σκοπός του είναι να µειώνει τα ίδια κεφάλαια και να επηρεάζει τον υπολογισµό του SCR. Για τον υπολογισµό του γίνεται χρήση της µεθόδου του κόστους κεφαλαίου Εφαρµογή του QIS5 µε standard formula Σχήµα 5: Υπολογισµός του SCR µέσω της standard formula 30

47 Σύµφωνα µε το σχήµα 4 για τον υπολογισµό του SCR σε µια εταιρία γενικών ασφαλίσεων ισχύει: SCR = BSCR Adj + SCRop Όπου BSCR : SCR market SCR def SCR non life SCR int ang BSCR = i, j Corr j i SCRi SCR, j +SCR int angibles Όπου Corr ij = τα κελιά του πίνακα συσχέτισης SCR i, SCR j = κεφαλαιακές απαιτήσεις για τους κινδύνους όπως παρουσιάζονται µεµονωµένα στον πίνακα συσχέτισης SCR int angibles υπολογίζεται πιο κάτω = κεφαλαιακή απαίτηση για τα άυλα περιουσιακά στοιχεία όπως Πίνακας 4.2.2i: Correlation table για SCR 31

48 Όπου: SCRop = min { 0.30 x BSCR; Op ln ul } x Exp ul Op ln ul = βασική απαίτηση λειτουργικού κινδύνου για όλες τις επιχειρήσεις εκτός από unit-linked επιχειρήσεων (της αντασφάλισης) = max (Oppremiums ; Opprovisions) Exp ul = το ποσό των ετήσιων εξόδων που πραγµατοποιήθηκαν στο πλαίσιο του unitlinked επιχειρήσεων. Θα πρέπει να χρησιµοποιούνται τα διοικητικά έξοδα και ο υπολογισµός θα πρέπει να βασίζεται στα έξοδα των τελευταίων ετών και όχι στα µελλοντικά εκτιµώµενα έξοδα. Όπου: SCR factor_ia= 80% int angibles _ assets =factor_ia*fair_value_intangible_assets SCR non -life NL Pemium& reserved NL Lapse NL CAT Σχήµα 6: Υπολογισµός SCR non life SCR nl = Σ rxc rxccorrnl NLr NL c Υπολογισµένο µε βάση τους συσχετισµούς ως εξής: Πίνακας 4.2.2ii: Correlation table για NL Όπου : NL Pemium& reserved = Η κεφαλαιακή απαίτηση για τα ασφάλιστρα non-life και αποθεµατικό κίνδυνο NL Lapse = Η κεφαλαιακή απαίτηση για κίνδυνο εξαγοράς NL CAT = Η κεφαλαιακή απαίτηση για τον καταστροφικό κίνδυνο 32

49 Ευκαιρία για εξοικείωση µε την τυποποιηµένη µέθοδο υπολογισµού του SCR και του MCR αποτέλεσε η εφαρµογή του QIS5. Η πέµπτη κατά σειρά άσκηση όπως την έχει ορίσει η EIOPA έδωσε τη δυνατότητα να εντοπιστούν πιθανές ελλείψεις σε δεδοµένα και σε υποδοµές που κρίνονται απαραίτητες µε την εφαρµογή του Solvency II για ένα µεγάλο πλήθος ασφαλιστικών εταιριών. Αποτελέσµατα που δηµοσίευσε η Τράπεζα της Ελλάδος το 2012 για 46 εταιρίες που συµµετείχαν στην άσκηση, υπέδειξαν σηµαντικό πρόβληµα και έλλειψη στατιστικών στοιχείων και πληροφοριών καθώς και αναλογιστικών µοντέλων για την αποτίµηση συγκεκριµένων ασφαλιστικών κινδύνων. Οι αδυναµίες αυτές οδήγησαν σε σηµαντική απόκλιση από την κάλυψη του SCR µε ποσοστό µόλις 44%, σε αντίθεση µε το MCR που καλυπτόταν σε ποσοστό 123%. Έστω για την εταιρία που εξετάζουµε τα αποτελέσµατα από την µελέτη για τα έτη 2010 και 2013 παρουσιάζονται ως εξής: έτος SCR (Σε χιλιάδες ευρώ) (Σε χιλιάδες ευρώ) SCR Πίνακας 4.2.2iii: Πίνακας µεταβολής SCR για τα έτη Με µεταβολή του SCR για το 2013 της τάξεως του 23% η εταιρία Α διαµορφώνει τον δείκτη φερεγγυότητάς της-solvency ratio: Ίδια _ κεφάλαια SCR = %

50 Επίπεδο 1 Επίπεδο 2 Επίπεδο 3 Επίπεδο 4 είκτης Φερεγγυότητας > είκτης Φερεγγυότητας 80 είκτης Φερεγγυότητας 50 Ίδια κεφάλαια < MCR 100% 100 % 80% Πιθανό κλείσιµο της Πιθανή διακοπή νέων Πλήρη λειτουργία Πλήρη λειτουργία εταιρίας και run off του εργασιών χαρτοφυλακίου Ειδοποίηση εποπτικής Ειδοποίηση εποπτικής αρχής και δραστικά µέτρα αρχής και ήπια µέτρα για Ακραία µέτρα µε πλάνο Ετήσιος έλεγχος του δείκτη όπως: Αύξηση ιδίων την βελτίωση του SCR στο έκτακτης ανάγκης κεφαλαίων, αλλαγές στο επόµενο εξάµηνο Σ, µη πληρωµή µεριδίων Πίνακας 4.2.2iv: Πίνακας επιπέδου παρέµβασης Όπου σύµφωνα µε τον πίνακα επιπέδου παρέµβασης της εποπτικής αρχής, η εταιρία Α βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία και αρκείται στην ετήσια επίβλεψη του δείκτη. 4.3 Σενάριο αλλαγής αντασφαλιστικής σύµβασης - αφαίρεσης της CAT XL Στην ενότητα αυτή θα παρουσιάσουµε την αντίδραση της Εταιρίας Α σε έναν αναµενόµενο κίνδυνο κάνοντας χρήση της υπάρχουσας αντασφαλιστικής σύµβασης και στη συνέχεια για τον ίδιο κίνδυνο θα εξετάσουµε το ενδεχόµενο αλλαγής αντασφαλιστικού σεναρίου από Q-S/S CAT XL σε Q-S/S. Η ασφαλιστική εταιρία χρησιµοποιεί ένα συνδυασµό αναλογικής σύµβασης Quota Share σε ποσοστό 40%-60% έως και υπερβάλλοντος ποσού Surplus, καθώς και Excess of Loss µε 3 layers. Για το λόγο αυτό το rate εκχώρησης κάνοντας χρήση και των δύο συµβάσεων Q-S/S υπολογίζεται κοντά στο 0, %. Για την αναµενόµενη ζηµιά, υπολογίζουµε όλες τις πιθανότητες να συµβεί καταστροφικό γεγονός πάνω στα Ίδια Κεφάλαια. Έστω λοιπόν ότι το L earthquake ισούται µε , τότε η εκχώρηση στον αντασφαλιστή υπολογίζεται στα Εκχωρώντας τα στον αντασφαλιστή µέσω της Quota Share θα διαχειριστούµε την υπόλοιπη ζηµιά σύµφωνα µε τα layers της CAT XL. Η Ίδια Κράτηση γα την εταιρία είναι ,00 και το ποσό εκχώρησης µέσα στα layers διαµορφώνεται σύµφωνα µε τον παρακάτω πίνακα. 34

51 Gross Loss QS recovery Net Loss IK CAT XL 1st layer CAT XL 2nd layer Net Loss CAT XL 3rd layer Πίνακας 4.3i: Κατανοµή κεφαλαίων αναµενόµενης ζηµιάς Σύµφωνα µε τον πίνακα κατανοµής κεφαλαίων της αναµενόµενης ζηµιάς 4.3 και τον πίνακα αντασφάλειας για την εταιρία Α 3.3, µε αρχικό Νet Loss στα καλύπτουµε το 1 st layer και µπαίνουµε στο 2 nd layer µε Net Loss ,00. Έχοντας σας όριο κάλυψης τα ,00 για το 2 nd layer, θα χρησιµοποιήσουµε µέρος του 3 rd για το ποσό που αποµένει δηλ ,00. Για κάθε layer, η εταιρία οφείλει να καταβάλει ένα minimum αντασφάλιστρο. Το αντασφάλιστρο υπολογίζεται µέσα από καθορισµένα rates και στην περίπτωσή µας διαµορφώνονται ως εξής: Reinstatement Premium 1st layer ,64 Reinstatement Premium 2nd layer ,10 Reinstatement Premium 3rd layer ,78 Total Reinstatement Premium ,52 Πίνακας 4.3ii:Αντασφάλιστρα για την αναµενόµενη ζηµιά Ο ασφαλιστής δεν κάνει χρήση ολόκληρου του 3 rd layer αλλά µέρος αυτού, συνεπώς καλείται να καταβάλει αντασφάλιστρο αντίστοιχο του ποσού που εκχωρεί. 35

52 Με το παραπάνω σενάριο η εταιρία επιτυγχάνει Risk mitigation ,48 QS recovery Net loss ΙΚ Total Reinstatement Premium ,52 Risk mitigation ,48 Πίνακας 4.3iii: Υπολογισµός Risk mitigation Καταφέρνει δηλαδή, µέσω της CAT XL να εκχωρήσει µεγάλο µέρος της εκτιµώµενης ζηµιάς στους αντασφαλιστές διαφυλάσσοντας έτσι την ισορροπία στο χαρτοφυλάκιο της και επιβαρύνοντας το τελικό SCR µε: SCR CAT _ NAT = L earthquake - Risk mitigation = ,52 Στην αντίθετη τώρα περίπτωση, το σενάριο να κάνει χρήση µόνο της Q-S/S θα έχει risk mitigation µόνο για το κεφάλαιο που ορίζεται ως QS recovery δηλαδή ,00. Το Νet Loss θα επιβαρύνει τις υποχρεώσεις της εταιρίας για κάλυψη µιας επικείµενης ζηµιάς τέτοιου µεγέθους και θα αυξήσει ραγδαία το SCR. 4.4 Συµπεράσµατα Η εκχώρηση του 40% στον αντασφαλιστή µέσω της αναλογικής σύµβασης και τα υπάρχοντα layers είναι επιθυµητά κάτω από την Solvency II. Ένα από τα κύρια συστατικά του κεφαλαίου φερεγγυότητας είναι ο φυσικός κίνδυνος καταστροφής, ο οποίος αντιµετωπίζεται ικανοποιητικά µε τον συνδυασµό µιας αναλογικής σύµβασης και µιας CAT XL. Το 3 rd layer µε xs , συνολικής εκχώρησης , είναι επαρκές για να ελαχιστοποιήσει την τιµή του καταστροφικού κινδύνου, οριακό όµως για να καλύψει όλη την καθαρή, κατά απόλυτη τιµή, ζηµιά που µπορεί να προκύψει από ένα καταστροφικό γεγονός. 36

53 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Επίλογος-Γενικά Συµπεράσµατα 37

54 Με την εισαγωγή των εταιριών στο Solvency II, ορίζεται µια κοινή βάση λειτουργίας για τον ποιοτικό και ποσοτικό υπολογισµό της φερεγγυότητας. Ταυτόχρονα δίνεται η δυνατότητα αναγνώρισης των κινδύνων που αντιµετωπίζει µια εταιρία και η ευκαιρία ανακατανοµής τους µέσω της διασποράς και µεταφοράς του κινδύνου. Η αντασφάλιση αποτελεί ένα αποτελεσµατικό υποκατάστατο του κεφαλαίου για τους ασφαλιστές µε χαµηλή διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου τους, δεδοµένου ότι, σαν εναλλακτική λύση να αυξήσουν το κεφάλαιό τους, είναι σε θέση να καλύπτουν πιο αποτελεσµατικά τον επιχειρηµατικό τους κίνδυνο από εξωτερικά κεφάλαια. Χρήση της αντασφάλισης µπορεί επίσης να γίνει για την απορρόφηση µεγάλων µεµονωµένων απωλειών αλλά και καταστροφικών ζηµιών. Οι εταιρίες είναι σε θέση να βελτιστοποιήσουν τον κίνδυνο καθώς η σταθεροποιητική δράση της αντασφάλισης τους διευκολύνει στην επίτευξη επιχειρηµατικών σχεδίων και στις προβλέψεις κέρδους. Βασικό συστατικό των εταιριών είναι η αντασφαλιστική στρατηγική, ορίζοντας την ίδια την αντασφάλιση ως το κυριότερο µέσω µεταφοράς κινδύνου. Οι ασφαλιστικές εταιρίες, µεταφέρουν τον κίνδυνο, δηλαδή αγοράζουν αντασφαλιστική κάλυψη για αρκετούς λόγους. Ένας από αυτούς είναι ο ακριβής υπολογισµός των απαιτούµενων και διαθέσιµων κεφαλαίων όπου τα εργαλεία µετριασµού του κινδύνου µετατρέπονται σε εργαλεία διαχείρισης κεφαλαίων. Σκοπός της εργασίας αυτής ήταν να παρουσιάσει πώς υπολογίζεται το SCR και ο δείκτης φερεγγυότητας µιας εταιρίας γενικών ασφαλίσεων, και τι επιρροή έχει η αντασφάλιση στον υπολογισµό των κεφαλαιακών απαιτήσεων. Μέσα από το case study αποφανθήκαµε ότι ουσιαστική σηµασία, για τη µεταφορά κίνδυνου-risk mitigation, έχει το είδος της αντασφάλισης και η σύστασή της. Στην ερώτηση λοιπόν αν η αντασφάλιση µπορεί να µειώσει τις κεφαλαιακές απαιτήσεις του Solvency II, η απάντηση είναι πως ναι επιτυγχάνεται ποσοτική µείωση του κόστους µε την µεταφορά του κινδύνου. Ο ίδιος ο κίνδυνος, όµως, δεν µειώνεται και πολλές φορές, λόγω αβεβαιότητας που «γεννάει» από την φύση του, δεν µπορεί να καλυφθεί εξ ολοκλήρου. 38

55 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Ορισµός αντασφάλισης Αντασφάλιση είναι η ασφάλιση του κινδύνου που αναλαµβάνεται από την Ασφαλιστική Εταιρεία. ή Αντασφάλιση είναι η συναλλαγή σύµφωνα µε την οποία, µια επιχείρηση αποδέχεται µε βάση προκαθορισµένους όρους να παρέχει οικονοµική υποστήριξη σε µια άλλη επιχείρηση στην περίπτωση που επέλθει κάποιος κίνδυνος, τον οποίο η δεύτερη επιχείρηση έχει αναλάβει να καλύψει για λογαριασµό ενός τρίτου, ο οποίος καλείται aασφαλιζόµενος. Η υλοποίηση της αντασφάλισης απαιτεί µια συµφωνία µεταξύ της εκχωρήτριας εταιρείας και του αντασφαλιστή. Οι κίνδυνοι που κρατάει η εκχωρήτρια εταιρεία για λογαριασµό της αποτελεί την Ιδία Κράτηση ή Κράτηση, ενώ οι κίνδυνοι που εκχωρούνται σε έναν ή περισσότερους αντασφαλιστές αποτελεί την Αντασφάλιση. Τρόποι Αντασφάλισης Ο χαρακτήρας της εκχώρησης µπορεί να είναι είτε υποχρεωτικός (obligatory) είτε προαιρετικός (facultative) και διακρίνεται στις εξής περιπτώσεις: Αντασφαλίσεις Προαιρετικές-Προαιρετικές Αντασφαλίσεις Προαιρετικές-Υποχρεωτικές Αντασφαλίσεις Υποχρεωτικές-Προαιρετικές Αντασφαλίσεις Υποχρεωτικές-Υποχρεωτικές Τύποι Αντασφάλισης Ανεξαρτήτως από τον υποχρεωτικό τους ή όχι χαρακτήρα, οι αντασφαλίσεις διακρίνονται και σύµφωνα µε τον τρόπο επιµερισµού του κινδύνου µεταξύ των δύο µερών και κατά συνέπεια σύµφωνα µε τον τρόπο επιµερισµού των ασφαλίστρων και των ζηµιών. Με βάση αυτό το κριτήριο διακρίνουµε δύο κύριους τύπους αντασφαλίσεων: τις αναλογικές και τις µη αναλογικές αντασφαλίσει. 39