Πηλείδου Κωνσταντίνα Σχολική Σύμβουλος ΕΑΕ

Transcript

1 Πηλείδου Κωνσταντίνα Σχολική Σύμβουλος ΕΑΕ

2 Προβληματισμοί Τι είναι η αναπηρία; Σε τι συνίσταται η αναπηρία; Πόσα είδη αναπηρίας υπάρχουν; Ποιος είναι ο ανάπηρος; Τι προκαλεί την αναπηρία; Πώς αντιμετωπίζεται η αναπηρία; Τι είναι οι Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες; Ποια άτομα έχουν ΕΕΑ; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των ΕΕΑ; Πώς αντιμετωπίζονται οι ΕΕΑ;

3 Προβληματισμοί Πώς πραγματοποιείται η εκπαίδευση των Ατόμων με Αναπηρία ή και Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες; Τι σηματοδοτούν οι όροι «Ένταξη» «Συνεκπαίδευση» «Συμπερίληψη»; Μας ενδιαφέρει η ισότιμη εκπαίδευση; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της ισότιμης εκπαίδευσης; Πώς ορίζεται το «Ένα σχολείο για όλους»; Τι σημαίνει «Καθολικός Σχεδιασμός»;

4 Ερωτήματα/Διαπιστώσεις: Πώς ερμηνεύεται και αντιμετωπίζεται η αναπηρία από την κοινωνία; το ιατρικό μοντέλο ερμηνείας της αναπηρίας θεωρεί την αναπηρία πρόβλημα του ατόμου και υπεύθυνη για τους περιορισμούς που βιώνει ο ανάπηρος (ορισμός της αναπηρίας από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας) Λέξεις κλειδιά για την ερμηνεία: αρρώστια, έλλειμμα, δυσλειτουργία, έκπτωση, χρήζουσα θεραπεία Ποια είναι η λύση στο πρόβλημα: ιατρική παρέμβαση που μπορεί να οδηγήσει στη θεραπεία ή στην υποβοήθηση. Λέξεις κλειδιά για τη λύση: υγεία, αρρώστια (η φιλανθρωπική προσέγγιση σχετίζεται με το ιατρικό μοντέλο)

5 Ορισμοί: Αναπηρία ΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΥΓΕΙΑΣ (Π.Ο.Υ.) ICΙDH:International Classification of Impairments, Disabilities and Handicaps, 1980 (αναθεώρηση2002):«οποιοδήποτε μειονέκτημα ενός συγκεκριμένου ατόμου το οποίο προέρχεται από οργανική, ψυχική ή λειτουργική διαταραχή, και το οποίο μειονέκτημα περιορίζει ή εμποδίζει την εκπλήρωση ενός ρόλου που θεωρείται φυσιολογικός για το άτομο αυτό σε σχέση με την ηλικία, το φύλο του και τις ισχύουσες κοινωνικές και πολιτισμικές παραμέτρους». (WHO, 1980).

6

7 Πορεία προς την Συμπερίληψη Κίνημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη δεκαετία του Αλλαγή των αντιλήψεων για τα άτομα με αναπηρία στην ευρύτερη κοινωνία. Έλλειψη ερευνητικών δεδομένων που τεκμηριώνουν την αξία της εκπαίδευσης σε ειδικά σχολεία. Εστίαση στις ομοιότητες μεταξύ των παιδιών με αναπηρίες με τα άλλα παιδιά παρά στις διαφορές. (Frederickson & Cline, 2002)

8 Ερώτημα: Είναι η αναπηρία κοινωνική κατασκευή; L. Vygotsky: πρωτογενής & δευτερογενής αναπηρία: «Οι πρωτογενείς πτυχές συνδέονται με την ίδια τη σωματική ατέλεια ή την αναπηρία. Όμως σε καμία περίπτωση ο ψυχισμός του τυφλού δεν καθορίζεται άμεσα από την απουσία της όρασης. Καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του ψυχισμού διαδραματίζουν οι δευτερογενείς κοινωνικές συνέπειες, οι οποίες απορρέουν από τις στάσεις και τις πρακτικές αντιμετώπισης της οργανικής αδυναμίας από την κοινωνία.» (Δαφέρμος 2002:101) (Δαφέρμος Μ. 2002, Η πολιτισμική ιστορική θεωρία του L. Vygotsky, Φιλοσοφικές, ψυχολογικές και παιδαγωγικές προσεγγίσεις, Ατραπός)

9 Διαπιστώσεις: Η Αναπηρία ως κοινωνική κατασκευή Wolfgang Jantzen Η αναπηρία γίνεται φανερή και υπάρχει ως αναπηρία μόνο από τη στιγμή που κάποιες ιδιότητες και χαρακτηριστικές εκδηλώσεις ενός ατόμου συγκριθούν προς τις εκάστοτε αντιλήψεις για το ελάχιστο των υποκειμενικών και κοινωνικών ικανοτήτων. Όταν διαπιστωθεί πως το άτομο δεν ανταποκρίνεται στις παραπάνω αντιλήψεις γίνεται η αναπηρία φανερή και υπάρχει ως κοινωνικό φαινόμενο από αυτήν τη στιγμή και μόνο. (Jantzen W «Sozialisation und Behinderung», Giessen 1974: 21)

10 το κοινωνικό μοντέλο ερμηνείας της αναπηρίας η αναπηρία είναι μία εξελισσόμενη έννοια, αποτέλεσμα μιας περίπλοκης σχέσης μεταξύ της κατάστασης της υγείας ενός ατόμου και των ατομικών και εξωτερικών παραγόντων που αντιπροσωπεύουν τις συνθήκες τις οποίες το άτομο βιώνει (Ν. 4074/ ) Λέξεις κλειδιά για την ερμηνεία: στερεότυπα, προκατάληψη, εμπόδια, αδυναμία Λέξεις κλειδιά για τη λύση: εύλογη προσαρμογή, ισοτιμία, Προσθετικό Περιβάλλον (συνθήκες που αποτρέπουν την αδυναμία να μετατραπεί σε αναπηρία)

11 Ορισμοί: Αναπηρία Ν. 4074/ Κύρωση της Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες: η αναπηρία είναι μια εξελισσόμενη έννοια που προκύπτει από την αλληλεπίδραση : μεταξύ των ατόμων με οργανική, ψυχική ή λειτουργική διαταραχή, των περιβαλλοντικών εμποδίων και των εμποδίων συμπεριφοράς τα οποία δεν επιτρέπουν την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή αυτών των ατόμων στην κοινωνία, σε ίση βάση με τους άλλους

12 Ορισμοί: Αναπηρία Ν. 4074/ Κύρωση της Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες: Σεβασμός της διαφοράς και αποδοχή των ατόμων με αναπηρίες ως τμήματος της ανθρώπινης ποικιλομορφίας και της ανθρωπότητας Σεβασμός των εξελισσόμενων ικανοτήτων των παιδιών με αναπηρίες και του δικαιώματος των παιδιών με αναπηρίες να διατηρήσουν την ταυτότητά τους

13

14

15 Ερώτημα: Πώς επιδρά η εκπαίδευση στην εξέλιξη της αναπηρίας; Τα άτομα που σε κάποια παράμετρο της λειτουργικότητάς τους διαφέρουν σημαντικά από τους συνομηλίκους τους, έχουν διαφορετικές εκπαιδευτικές ανάγκες, αλλά το αν αυτές θα εξελιχθούν σε Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες και σε έλλειμμα, μειονέκτημα, αδυναμία εξαρτάται, κυρίως, από το αν στο περιβάλλον διδασκαλίας του ατόμου που διαφέρει, μπορούν να γίνουν προσαρμογές που θα κάνουν δυνατή την πρόσβασή του στη μάθηση (π.χ. αλλαγή μεθόδου πρώτης ανάγνωσης, χρησιμοποίηση ποικιλίας υλικών και διαδικασιών παρουσίασης του γνωστικού αγαθού, χρήση ειδικών μνημονικών τεχνικών) (Αγαλιώτης 2011, )

16 Ένα σχολείο για όλους Συνθήκη της Σαλαμάνκα (UNESCO, 1994): Τα σχολεία που προωθούν τη συνεκπαίδευση όλων των παιδιών είναι ο πιο σίγουρος τρόπος για τη δημιουργία μιας δημοκρατικής κοινωνίας και όχι μόνο ενός προοδευτικού εκπαιδευτικού συστήματος. Unesco EFA Education For All Agenda: Το σχολείο για όλους είναι στόχος της χιλιετίας από το 2000 UNESCO (2008) 48th session of the ICE INCLUSIVE EDUCATION: THE WAY OF THE FUTURE : Στοχεύουμε σε ένα σχολικό σύστημα όπου όλοι έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση ποιότητας με βάση τις αρχές της μη διάκρισης και της συμπερίληψης».

17 Η Συμπερίληψη (Inclusion) συνίσταται: στη διασφάλιση της πρόσβασης στην ισότιμη συμμετοχή στην αλλαγή του σχολείου ώστε να μπορούν όλοι να «μάθουν μαζί» διαμέσου της ποιοτικής εκπαίδευσης χωρίς διακρίσεις Στο Σχολείο για όλους: όλοι είναι ευπρόσδεκτοι όλοι σέβονται τη διαφορετικότητα όλοι έχουν το δικαίωμα να διατηρήσουν την ταυτότητά τους Στο Σχολείο για όλους απαιτούνται: κατάλληλες μέθοδοι και πρακτικές διδασκαλίας, κατάλληλα προγράμματα σπουδών κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό

18 Παιδαγωγική αρχή της Συμπερίληψης: οι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και δυσκολίες δεν πρέπει να αποκλείονται, αλλά να εντάσσονται στις κοινότητες μάθησης των συνομηλίκων τους. Η γνώση δεν είναι ατομικό επίτευγμα, αλλά αποτέλεσμα συμμετοχής σε κοινωνικές δραστηριότητες και προϊόν διαπραγμάτευσης και συναίνεσης (κοινωνική αλληλεπίδραση). Εκπαιδευτικό περιβάλλον συμπερίληψης: ενθαρρύνει διδακτικές πρακτικές από τις οποίες μπορούν να ωφεληθούν όλοι οι μαθητές. Μία τέτοια πρακτική είναι η συνεργατική διδασκαλία συνδιδασκαλία. (Stefanidis, A., & Strogilos, V. 2015, Cook L. &.Friend M. 2010, Acedo, C., Amadio, M., Opertti, R. et al. 2008, Micthell D. 2008, Παντελιάδου Σ. Μπότσας Γ. 2007, Frederickson & Cline, 2002)

19 ανήκειν

20 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ

21

22 Achinstein, B. (2002). Conflict Amid Community: The Micropolitics of Teacher Collaboration, Teachers College Record, 10 (3), Acedo, C., Amadio, M., Opertti, R. et al. (2008) (eds.) Defining an Inclusive Education Agenda: Reflections around the 48 th Session of the International Conference on Education. Geneva: UNESCO-IBE Barth, R. S. (1990). Improving schools from within: Teachers, Parents, and Principals can make the difference. San Francisco: Jossey-Bass. Cook, L. & Friend, M. (2010). The state of the art of collaboration on behalf of students with disabilities. Journal of Educational and Psychological Consultation, 20, 1-8. Darling-Hammond, L., & McLaughlin, M.W. (1995). Policies that Support Professional Development in an Era of Reform, Phi Delta Kappan, 76(8), Frederickson, N. and Cline, T. (2002) Special Educational Needs, Inclusion and Diversity, Open University Press Friend, M. (2008). Co Teach! A Handbook for Creating and Sustaining Effective. Classroom Partnerships in Inclusive Schools. Greensboro, NC, Marilyn Friend, INC Friend, M., & Cook, L. (2003). Interactions: Collaboration skills for school professionals. Boston: Allyn and Bacon. Hargreaves, A. (1994). Changing teachers, changing times: Teachers work and culture in postmodern age. London: Cassel. McLaughlin, M.J. (2002). Examining special and general education collaborative practices in exemplary schools. Journal of Educational and Psychological Consultation, 13, Micthell D. 2008, What really works in special and inclusive education: Using evidence based teaching strategies, Abingdon, Oxon: Routledge) Roth, W.M., & Tobin, K. (2004). Co-teaching: From praxis to theory. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 10, Santamaria, L.J. & Thousand, J.S. (2004). Collaboration, Co-teaching, and Differentiated Instruction: A Process-Oriented Approach to Whole Schooling, International Journal of Whole Schooling 1(1), Sinderal, P.T. (1995). Full inclusion of students with learning disabilities and its implications for teacher education. Journal of Special Education, 29, Smith, S. C., & Scott, J. L. (1990). The collaborative school: A Work Environment for Effective Instruction. University of Oregon, Eugene: ERIC Clearinghouse of Educational Management. Stefanidis, A., & Strogilos, V. (2015). Union gives strength: Mainstream and Special Education Teachers Responsibilities in Inclusive Co-taught Classrooms, Educational Studies, UNESCO (2004) Changing Teaching Practices: Using curriculum differentiation to respond to students diversity UNESCO (2009) 48th session of the ICE Inclusive Education: the Way of the Future November 2008: Final report ED/MD/104 Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Ανάπτυξη της Ειδικής Αγωγής 2003, Συμμετοχική Εκαπίδευση και πρακτικές στη σχολική τάξη, Μαυροπούλου Σοφία (επιμ.) 2007 κοινωνική ένταξη σε σχολείο και η μετάβαση στο χώρο εργασίας για τα άτομα στο φάσμα του αυτισμού. Θεωρητικά ζητήματα και εκπαιδευτικές παρεμβάσεις. Γράφημα, Θεσσαλονίκη. Παντελιάδου Σ., Μπότσας Γ. (επιμ.) Μαθησιακές δυσκολίες: Βασικές έννοιες και χαρακτηριστικά, Βόλος