ΥΠΕΚΑ / ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Ε.Π.ΠΕΡ.Α.Α. «Αναθεώρηση Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων» ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Transcript

1

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... iv 1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΝΑΘΕΣΗΣ... iv 2. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ... iv 3. ΑΝΑΘΕΤΟΥΣΑ ΑΡΧΗ... v 4. ΑΝΑΔΟΧΟΣ ΟΜΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ... vi 4.1. ΑΝΑΔΟΧΟΣ...VI 4.2. ΟΜΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ... VII 1. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΕΣΔΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΟΦΕΛΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΟΦΕΛΩΝ ΚΙΝΗΤΡΑ ΓΙΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ Απόβλητα αστικού τύπου Ρεύματα εναλλακτικής διαχείρισης Βιομηχανικά απόβλητα Απόβλητα Εκσκαφών Κατασκευών και Κατεδαφίσεων Γεωργοκτηνοτροφικά απόβλητα ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ i

3 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΕΚΚ ΑΕΠΟ ΑΗΗΕ ΑΣΑ ΑΦΗΣ&Σ ΑΥ ΒΔΤ ΓΚΤ ΔσΠ ΕΑΥΜ ΕΓΣΔΙΤ ΕΕ ΕΕΑΑ ΕΕΛ ΕΕΣΔΕΑΥΜ ΕΚΑ ΕΟΑΝ ΕΠΠΕΡΑΑ ΕΣΔΑ ΕΣΠΑ ΖΕΔΑ ΖΥΠ ΗΑΑ ΗΜΔΑ ΗΣ&Σ ΚΔΑΥ ΚΕΔΕ ΚΥΑ ΜΒΕ ΜΕΟ ΜΠΕΑ ΟΕΔΑ ΟΚΩ ΟΤΑ ΠΔ ΠΔΕ Απόβλητα Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων Απόβλητα Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού Αστικά Στερεά Απόβλητα Απόβλητα Φορητών Ηλεκτρικών Στηλών & Συσσωρευτών Ανακυκλώσιμα Υλικά Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές Γεωργοκτηνοτροφικά απόβλητα Διαλογή στην Πηγή Επικίνδυνα Απόβλητα Υγειονομικών Μονάδων Ειδική Γραμματεία ΣΔΙΤ Ευρωπαϊκή Ένωση Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων Ειδικό Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων Ευρωπαϊκός Κατάλογος Αποβλήτων Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς / Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης Ζώνη Ειδικής Διαχείρισης Αποβλήτων Ζωικά Υποπροϊόντα Ηλεκτρονική Αγορά Αποβλήτων Ηλεκτρονικό Μητρώο Διαχειριστών Αποβλήτων Ηλεκτρικές Στήλες και Συσσωρευτές Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος Κοινή Υπουργική Αποφαση Μηχανική Βιολογική Επεξεργασία Μεταχειρισμένα Ελαστικά Οχημάτων Μικρές Ποσότητες Επικίνδυνων Aποβλήτων Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων Οργανισμοί Κοινής Ωφέλειας Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης Προεδρικό Διάταγμα Προγράμματα Δημοσίων Επενδύσεων ii

4 ΠΕΣΔΑ ΠοΠ ΠΠΧΣΑΑ ΣΔΙΤ ΣΕΔ ΣΜΑ ΥΜ ΥΠΕΚΑ ΥΠΕ ΦοΔΣΑ ΧΑΔΑ ΧΥΤ ΧΥΤΑ ΧΥΤΕΑ ΧΥΤΥ BBO BOLT BOO BOT BTO CLO DBFO DBGO DBO LOO LRO OM OMM RDF SRF Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Αποβλήτων Πληρώνω Όσο Πετάω Περιφερειακά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Σταθμοί Μεταφόρτωσης Αποβλήτων Υγειονομικές Μονάδες Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Υγειονομικές Περιφέρειες Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Χώρος Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων Χώρος Υγειονομικής Ταφής Χώρος Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων Χώρος Υγειονομικής Ταφής Επικίνδυνων Αποβλήτων Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων Buy Build Operate Build Own Lease Transfer Build Own Operate Build Operate Transfer Build Transfer Operate Compost Like Output Design Build Finance Operate Design, Build, Guarantee, Operate Design, Build, Operate Leasing, Own, Operate Lease Rehabilitate Operate Operation and Maintenance Operation, Maintenance and Management Residual Derived Fuel (ή Refuse Derived Fuel) Solid Recovered Fuel (Ανακτώμενο Στερεό Καύσιμο) iii

5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΝΑΘΕΣΗΣ Με την από σύμβαση του ΥΠΕΚΑ / ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Ε.Π.ΠΕΡ.Α.Α. σε εκτέλεση της υπ αριθμ. πρωτ. οικ / απόφασης του Αναπληρωτή Υπουργού ΠΕΚΑ ανατέθηκε η μελέτη στην ένωση προσώπων «ΕΨΙΛΟΝ Α.Ε. ΟΙΚΟΣΦΑΙΡΙΚΗ», που εκπροσωπούνται νόμιμα από την κα Δέσποινα Καλλιδρομίτου με αναπληρωτή της τον κ. Ιωάννη Κουγιανό. Με το υπ αριθμ. πρωτ. οικ / έγγραφο του ΥΠΕΚΑ / ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΠΕΡΑΑ συστάθηκε η επιτροπή παρακολούθησης και παραλαβής του έργου και στις έλαβε χώρα η εναρκτήρια σύσκεψη με την εν λόγω επιτροπή. Στο παρόν 8 ο Παραδοτέο, Οφέλη από την εφαρμογή του ΕΣΔΑ, περιγράφονται τα οφέλη που αναμένονται να προκύψουν από την εφαρμογή του νέου Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ). Επίσης, παρουσιάζονται τα κίνητρα για επενδυτικά σχέδια υλοποίησης έργων ΕΣΔΑ, προτείνονται οι μορφές επενδυτικών σχημάτων και καθορίζονται οι αναγκαίες νομοθετικές ρυθμίσεις. 2. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ Αντικείμενο του έργου είναι η αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) για το σύνολο των αποβλήτων στη χώρα. Ειδικότερα, αντικείμενο του 8 ου παραδοτέου αποτελεί: Ο καθορισμός και περιγραφή των αναμενόμενων οφελών περιβαλλοντικών, οικονομικών και αναπτυξιακών από την εφαρμογή του ΕΣΔΑ. Η παράθεση των προτεινόμενων κινήτρων για επενδυτικά σχέδια, μέσω των οποίων θα υλοποιηθούν τα απαιτούμενα έργα και υποδομές διαχείρισης αποβλήτων του ΕΣΔΑ. Η περιγραφή των προτεινόμενων μορφών επενδυτικών σχημάτων για την αποτελεσματική υλοποίηση του ΕΣΔΑ. iv

6 3. ΑΝΑΘΕΤΟΥΣΑ ΑΡΧΗ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ (ΥΠΕΚΑ) Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Επιχειρησιακού Προγράμματος «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» (Ε.Π.ΠΕΡ.Α.Α.) Αεροπόρου Παπαναστασίου 34, Αθήνα Επιτροπή Παρακολούθησης και Παραλαβής Με την υπ αριθμ. πρωτ. οικ / απόφαση του αναπληρωτή υπουργού ΠΕΚΑ συστάθηκε η επιτροπή παρακολούθησης και παραλαβής του έργου η οποία αποτελείται από τους κάτωθι: Βασίλειος Στοϊλόπουλος, στέλεχος της ΕΥΔ ΕΠΠΕΡΑΑ (αναπληρωτής Πρόεδρος). Φωτεινή Μπούρα, υπάλληλος του ΤΔΣΑ της ΔΠΣ. Θεόδωρος Ξανθόπουλος, στέλεχος της ΜΤΥ ΜΟΔ του ΤΔΣΑ της ΔΠΣ. Ολυμπία Αντωνίου, υπάλληλος Δ/νης ΕΑΡΘ. Παναγιώτης Ρωμανάς, στέλεχος της ΜΤΥ ΜΟΔ του ΤΔΣΑ της ΔΠΣ (αναπληρωματικό μέλος). Αναπληρωτές: Ειρήνη Βασιλάκη, υπάλληλος του ΤΔΣΑ της ΔΠΣ. Χριστίνα Ζερβού, υπάλληλος του ΤΔΣΑ της ΔΠΣ. Χριστίνα Στουραΐτη, υπάλληλος του ΤΔΣΑ της ΔΠΣ. Καβαδδά Ελένη, υπάλληλος Δ/νης ΕΑΡΘ. v

7 4. ΑΝΑΔΟΧΟΣ ΟΜΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ 4.1. Ανάδοχος Ι. ΚΟΥΓΙΑΝΟΣ & ΣΥΝ/ΤΕΣ Ε.Ε. δ.τ. Μονεμβασίας 27 Τ.Κ , Μαρούσι Επτανήσου 48 Τ.Κ , Αθήνα Αγ. Ειρήνης 3Γ Τ.Κ , Μυτιλήνη vi

8 4.2. Ομάδα Μελέτης Το 8 ο Παραδοτέο συντάχθηκε από τους παρακάτω μελετητές: Υπεύθυνοι ομάδας παραδοτέου Ι. Κουγιανός, Δ. Καλλιδρομίτου, Χ. Μανδυλάς Πολιτικός Μηχανικός, Πολιτικός Μηχανικός ΜΒΑ, Περιβαλλοντολόγος Χωροτάκτης Ομάδα παραδοτέου Αικατερίνη Κορυζή Γρηγόριος Δροσίδης Μαρία Ελευθεριάδου Κωνσταντίνος Γκότσης Ευάγγελος Δανέζης Ευτυχία Νάκου Ελισάβετ Χουρδάκη Ευάγγελος Καρράς Νικόλαος Βακιρτζίδης Σύμβουλος Δρ. Κωνσταντίνος Αραβώσης Χημικός Μηχανικός, Τεχνολογία Περιβάλλοντος MSc Μηχανικός Περιβάλλοντος Περιβαλλοντολόγος, Ωκεανογραφία MSc Χημικός Μηχανικός Χημικός Μηχανικός Περιβαλλοντολόγος, Μηχανική Περιβάλλοντος MSc, Γεωπληροφορική MSc Μηχανικός Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος Χημικός, Ναυπηγός Μηχανολόγος Μηχανικός Οικονομολόγος Μηχανολόγος Μηχανικός, PhD Επίκουρος Καθηγητής Σχεδιασμού Διαχείρισης και Αξιολόγησης Περιβαλλοντικών και Τεχνολογικών Επενδύσεων ΕΜΠ Για την ένωση των γραφείων: Δέσποινα Καλλιδρομίτου Ιωάννης Κουγιανός Χριστόφορος Μανδυλάς Νόμιμος Εκπρόσωπος της Νόμιμος Εκπρόσωπος της Νόμιμος Εκπρόσωπος της ΕΨΙΛΟΝ Α.Ε ΟΙΚΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ Κοινός Εκπρόσωπος της Ένωσης Αναπληρωτής Κοινός Εκπρόσωπος της Ένωσης Συντονιστής έργου vii

9 1. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΕΣΔΑ Η εφαρμογή του νέου ΕΣΔΑ εκτιμάται ότι θα έχει πολλαπλά οφέλη, τα οποία κατηγοριοποιούνται σε τρεις βασικές κατηγορίες οφελών: τα περιβαλλοντικά, τα οικονομικά και τα αναπτυξιακά οφέλη, οι οποίες περιγράφονται αναλυτικά στις επόμενες παραγράφους Περιβαλλοντικά οφέλη Η υλοποίηση του εθνικού σχεδίου για τα απόβλητα (ΕΣΔΑ) αποσκοπεί στην ορθολογική και ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων σύμφωνα με τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης, ώστε να διασφαλίζεται υψηλό επίπεδο προστασίας της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος, να εξοικονομούνται φυσικοί πόροι (νερό, πρώτες ύλες, ενέργεια, έδαφος) και να επιτυγχάνεται μείωση των αερίων εκπομπών που συμβάλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και συνακόλουθα στην κλιματική αλλαγή. Ειδικότερα, η υλοποίηση του ΕΣΔΑ θα επιφέρει σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη, με κύρια και άμεσα τα παρακάτω: (α) Προστασία του εδάφους Τα προβλεπόμενα έργα διαχείρισης αποβλήτων συμβάλλουν στην αποφυγή της ρύπανσης του εδάφους από τις αποπλύσεις των αποβλήτων και της ελευθέρωσης τοξικών ουσιών, καθώς και την αποφυγή πυρκαγιών από την ανεξέλεγκτη καύση. Προστατεύονται εν γένει οι ευρύτερες περιοχές που πραγματοποιείται εδαφική διάθεση, ενώ η προωθημένη ανακύκλωση και η εκτροπή βιοαποβλήτων από την ταφή συμβάλλει τόσο στη μείωση του όγκου απορριμμάτων προς τελική διάθεση, όσο και στην καλύτερη εκμετάλλευση των υφιστάμενων χώρων. (β) Εξοικονόμηση πόρων Η ορθολογική διαχείριση αποβλήτων θα παίξει σημαντικό ρόλο στην εξοικονόμηση πόρων με την κατάργηση της γραμμικής διαχείρισης (παραγωγή > ταφή) από εφαρμογές κυκλικής οικονομίας, όπου η βιομηχανία εξάγει πρώτες ύλες μέσα από τα απορρίμματα και τις διαθέτει σε όλη την οικονομία. Η επάρκεια σε πόρους αποτελεί προτεραιότητα για τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία επιτυγχάνεται και με την προωθημένη ανακύκλωση υψηλής ποιότητας η οποία αποτελεί και στόχο του ΕΣΔΑ και θα υιοθετηθεί από τους ΠΕΣΔΑ. Παράλληλα στο επίπεδο όπου και η γη θεωρείται πόρος, η μετατροπή σε ΧΥΤΥ και η μείωση της εδαφικής διάθεσης προστατεύει τη γη ως πόρο, δίνοντας τη δυνατότητα να αποδοθούν εδάφη σε άλλες χρήσεις, περισσότερο βιώσιμες. (γ) Προστασία των υδατικών πόρων Η υγειονομική ταφή υπολειμμάτων (μετατροπή από ΧΥΤ αποβλήτων σε ΧΥΤ υπολειμμάτων) συνεπάγεται ελαχιστοποίηση των όποιων επιπτώσεων από την υγειονομική ταφή: μείωση ρυπαντικού φορτίου στραγγισμάτων, μείωση παραγωγής βιοαερίου, εξάλειψη εμφάνισης οσμών, εντόμων, πτηνών, κ.λ.π. Επίσης στην προστασία των υδατικών πόρων συμβάλλει και η εκτροπή των επικίνδυνων ουσιών από την υγειονομική ταφή και η ασφαλής επεξεργασία και διάθεση των βιομηχανικών αποβλήτων. Συνολικό αποτέλεσμα θα είναι η εξαφάνιση τοξικών φαινομένων κυρίως σε επιφανειακά υδατικά οικοσυστήματα, η αποφυγή της εισχώρησης επίμονων ρυπαντών στους 8

10 υπόγειους υδροφορείς και κατ επέκταση η εξασφάλιση κατάλληλου νερού ύδρευσης για τον άνθρωπο. (δ) Εξοικονόμηση ενέργειας Η ανακύκλωση και η εκτροπή των βιοαποβλήτων από την ταφή συμβάλλει στην μείωση της κατανάλωσης πρώτων υλών, άρα και ενέργειας. Επίσης η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέσω της επεξεργασίας του βιοαποδομήσιμου κλάσματος των ΑΣΑ και άλλων οργανικών αποβλήτων (π.χ. ιλύες, γεωργικά υπολείμματα, κ.λ.π.) καθώς και η ενεργειακή ανάκτηση των αποβλήτων μέσω θερμικής επεξεργασίας οδηγεί στην υποκατάσταση συμβατικών ορυκτών καυσίμων. (ε) Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου Με την εκτροπή από τη διάθεση στο έδαφος, την έμφαση στην ανακύκλωση και τη μείωση παραγωγής παρατηρείται σταδιακά μείωση των εκπομπών αερίων. Για μια δεδομένη γεωγραφική περιοχή, ο όλος σχεδιασμός του συστήματος διαχείρισης είναι δυνατόν να μεταβάλλει σημαντικά το απαιτούμενο μεταφορικό έργο, αυξομειώνοντας αντίστοιχα τις προκαλούμενες επιπτώσεις που έχουν κυρίως να κάνουν με τις εκπομπές αερίων ρυπαντών. Οι εκπομπές επηρεάζουν το φυσικό περιβάλλον αφενός σε τοπική/ περιφερειακή κλίμακα (κυρίως μέσω εκπομπών σωματιδίων) επιδρώντας στη δημόσια υγεία και στα οικοσυστήματα, και αφετέρου σε παγκόσμια κλίμακα (κυρίως μέσω των εκπομπών CO 2 ) συμβάλλοντας στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και στη συνεπαγόμενη κλιματική αλλαγή. Η εφαρμογή του ΕΣΔΑ θα επιφέρει και έμμεσα περιβαλλοντικά οφέλη, συγκεκριμένα: Εξορθολογισμό χρήσεων γης, προστασία των οικοσυστημάτων Τα κλάσματα που εκτρέπονται από την υγειονομική ταφή θα οδηγούνται σε αναερόβια χώνευση, κομποστοποίηση, ανάκτηση υλικών ή και ενεργειακή ανάκτηση. Με τον τρόπο αυτό θα διασπαστούν οι εκλυόμενες ποσότητες σε μικρότερες από περισσότερες πηγές, γεγονός που σημαίνει ότι ακόμη και σε περίπτωση περιβαλλοντικού ατυχήματος οι επιπτώσεις θα είναι μειωμένες. Η σταδιακή μετατροπή σε ΧΥΤΥ θα μειώσει τις εκτάσεις εκείνες που δεσμεύονται για την δημιουργία νέων ΧΥΤ και παράλληλα θα σταματήσει και την υποβάθμιση της ποιότητας των γύρω περιοχών, οι οποίες κατά γενικό κανόνα μπορούν να αποδοθούν στην γεωργία. Τέλος η οργανωμένη διαχείριση θα εξαλείψει τα φαινόμενα παράνομων αποθέσεων στερεών αποβλήτων τα οποία ρυπαίνουν και οπτικά το περιβάλλον και πολλά από αυτά είναι τοξικά και επιβλαβή για την πανίδα, επίσης θα μειώσει και την έκθεση της φυσικής χλωρίδας και πανίδας σε ανθρωπογενή μολυσματικά φορτία. Σταθεροποίηση στην υποβάθμιση του στρατοσφαιρικού όζοντος Η αναερόβια χώνευση των αποβλήτων οργανικής προέλευσης θα μειώσει κατά πολύ την ελευθέρωση μεθανίου στην ατμόσφαιρα, ενώ και η ασφαλής εξαγωγή των επιβλαβών αερίων από ΑΗΗΕ θα συμβάλει στην σταθεροποίηση του στρατοσφαιρικού όζοντος. Μειωμένα φαινόμενα όξινης βροχής, φωτοχημικών αλλοιώσεων και άλλων μορφών ατμοσφαιρικής ρύπανσης Στην κατεύθυνση αυτή θα συμβάλει η χρήση των απορριμματογενών καυσίμων για παραγωγή ενέργειας. 9

11 Επανεισαγωγή θρεπτικών υλικών στο έδαφος Ο εμπλουτισμός του εδάφους μέσω της επανεισαγωγή θρεπτικών υλικών θα επιτευχθεί με την προώθηση της κομποστοποίησης του οργανικού κλάσματος των ΑΣΑ αλλά και άλλων οργανικών αποβλήτων (π.χ. ιλύες, γεωργικά υπολείμματα, κλπ.) και τη χρήση του παραγόμενου κομπόστ στην καλλιέργεια. Εξαφάνιση των ευτροφικών φαινομένων που σχετίζονται με την ελευθέρωση θρεπτικών από την εδαφική διάθεση. Τα ευτροφικά φαινόμενα παρατηρούνται μόνο σε περιπτώσεις περιβαλλοντικών ατυχημάτων όπως οι διαρροές από ΧΥΤ και αφορούν την ελευθέρωση των υγρών που παράγονται από την έλευση του βρόχινου νερού μέσα από το απορριμματικό ανάγλυφο το πλούσιο σε οργανικές ουσίες. Ενίσχυση της συμμετοχής του κοινού (ανακύκλωση, καμπάνιες ευαισθητοποίησης, προγράμματα μείωσης) κοινωνική αποδοχή Η εικόνα μιας συστηματικής και συνεπούς προσπάθειας για τη διαχείριση των αποβλήτων, με την προώθηση της ανακύκλωσης και την εξασφάλιση ασφαλούς διάθεσης του υπολείμματος μετά από επεξεργασία θα συνδράμει στη βελτίωση της περιβαλλοντικής συνείδησης των πολιτών και την κοινωνική αποδοχή των απαραίτητων υποδομών διαχείρισης αποβλήτων. Παράλληλα η μειωμένη ανάγκη για τη δημιουργία ΧΥΤ θα μειώσει τις συγκρούσεις με τους πολίτες. Προστασία πολιτιστικής/ ιστορικής κληρονομιάς, εξασφάλιση ποιότητας στους τουριστικούς πόρους της χώρας. Η γενική αναβάθμιση του τοπίου θα βοηθήσει στην προστασία των προστατευόμενων τόπων τόσο από την αισθητική υποβάθμιση όσο και από την ατμοσφαιρική ρύπανση. Η ορθή επεξεργασία και διάθεση αποβλήτων θα βοηθήσουν στην υγεία και την προβολή του τοπίου. Βασικές επιπτώσεις στο περιβάλλον από την εφαρμογή του ΕΣΔΑ Αρνητικές επιπτώσεις (ηχορρύπανση, οσμές, αέριες εκπομπές, οπτική παρείσδυση, κλπ.) ενδέχεται να προκύψουν από τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας αποβλήτων. Να σημειωθεί ότι κατά την εκμετάλλευση των απορριμματογενών καυσίμων από την ενεργοβόρα βιομηχανία, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις μεταφέρονται από το έδαφος και το νερό στην ατμόσφαιρα, για το λόγο αυτό στην ισχύουσα νομοθεσία προβλέπονται αυστηρά όρια εκπομπών και μέτρα ελέγχου και παρακολούθησης. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι βασικές επιπτώσεις στο περιβάλλον των διαφόρων μεθόδων διαχείρισης αποβλήτων. ΧΥΤΑ ΧΥΤΕΑ ΜΒΕ Αναερόβια χώνευση Ανοιχτή κομποστοποίηση Κομποστοποίηση σε κλειστούς αντιδραστήρες Ενεργειακή ανάκτηση Μεθάνιο Χ Διοξείδιο του άνθρακα Χ Χ Χ Χ Χ Χ Οξείδια του αζώτου Βαρέα μέταλλα στο έδαφος Χ Χ Χ* 10

12 ΧΥΤΑ ΧΥΤΕΑ ΜΒΕ Αναερόβια χώνευση Ανοιχτή κομποστοποίηση Κομποστοποίηση σε κλειστούς αντιδραστήρες Ενεργειακή ανάκτηση Βαρέα μέταλλα στο νερό Χ Χ * Οσμές Χ + + Χ + Αιωρούμενα στερεά + Διοξίνες και φουράνια + Αιωρούμενοι βιολογικοί παράγοντες + Χ Χ + Διαρροή με αποτέλεσμα τον ευτροφισμό Παρασιτοκτόνα + Χ Επίμονοι οργανικοί ρυπαντές + Χ Χ: σημαντική πιθανότητα ρύπανσης +: μικρή πιθανότητα ρύπανσης *: μέσω ατμοσφαιρικής ρύπανσης Χ Επισημαίνεται ότι οι όποιες επιπτώσεις προκύπτουν από την κατασκευή και λειτουργία των εγκαταστάσεων επεξεργασίας αποβλήτων είναι τοπικού χαρακτήρα και μπορούν εύκολα να μετριασθούν με τις κατάλληλες παρεμβάσεις και όρους που θα πρέπει να προβλέπονται στην περιβαλλοντική αδειοδότηση των εγκαταστάσεων. Οι παρεμβάσεις αυτές αφορούν μεταξύ άλλων και μέτρα για την ορθολογική χωροθέτηση των εγκαταστάσεων και την οργάνωση του συστήματος μεταφοράς των αποβλήτων. Οι εγκαταστάσεις, από την άλλη, μπορούν να λειτουργούν παράλληλα ως χώροι περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ως «πόλοι» για την οργάνωση διάφορων εκδηλώσεων για την ευαισθητοποίηση και ενεργοποίηση των πολιτών σε θέματα ανακύκλωσης Οικονομικά οφέλη Ανάμεσα στις επιδιώξεις του νέου ΕΣΔΑ είναι και η μείωση του κόστους διαχείρισης των αποβλήτων. Η μη ορθολογική διαχείριση συνεπάγεται υψηλό λειτουργικό κόστος αλλά και καταδικαστικές αποφάσεις (πρόστιμα) από την ΕΕ οι οποίες προσθέτουν επιπλέον οικονομικά βάρη στο κράτος και τους ΟΤΑ. Η εφαρμογή του νέου ΕΣΔΑ αναμένεται να αποδώσει πολλαπλά οικονομικά οφέλη τόσο στην εθνική οικονομία όσο και στους παραγωγικούς φορείς. Επιπλέον με τη γενικότερη μείωση του κόστους διαχείρισης και την επαναχρησιμοποίηση ωφελούνται άμεσα και οι κάτοικοι της χώρας. Τα οφέλη επικεντρώνονται πρωτίστως στους τομείς, της ενέργειας, της βιομηχανίας, της εθνικής οικονομίας & δημοσίων εσόδων, αλλά ταυτόχρονα και στους τομείς του φυσικού περιβάλλοντος (έδαφος, ύδατα, αέρας, τοπίο) του κοινωνικο οικονομικού περιβάλλοντος, της ανθρώπινης υγείας κα. Διακρίνονται δε σε άμεσα και έμμεσα οικονομικά οφέλη. 11

13 Ο νέος ΕΣΔΑ αναμένεται να έχει άμεσα οικονομικά οφέλη στους παρακάτω τομείς και ειδικότερα: (α) Τομέας Εθνικής Οικονομίας & Δημόσιων Εσόδων Αναμένεται να υπάρχουν σημαντικά οφέλη όπως: Αύξηση φόρων που αποδίδονται, λόγω μείωσης της παράνομης διακίνησης αποβλήτων. Αποφυγή καταβολής προστίμων λόγω αναστολής καταδικαστικών αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και αποφυγή επιβολής νέων από την ΕΕ λόγω συμμόρφωσης με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Μείωση δαπανών για την κατασκευή νέων έργων επεκτάσεων ήδη υπαρχόντων έργων διαχείρισης αποβλήτων (αύξηση χρόνου ζωής υφιστάμενων ΧΥΤΑ κατασκευή μικρότερων ΧΥΤ στο εφεξής λόγω εκτροπής βιοαποικοδομήσιμου κλάσματος, μείωση συνολικών ποσοτήτων αποβλήτων, ενίσχυση της ανακύκλωσης κα) Μείωση δαπανών για περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση/ αποκατάσταση υφιστάμενων χώρων αποβλήτων που δεν πληρούν τις επιταγές της περιβαλλοντικής νομοθεσίας (αποκαταστάσεις ΧΑΔΑ, εξυγιάνσεις ρυπασμένων εδαφών κα) Λόγω της εφαρμογής του νέου ΕΣΔΑ, ο οποίος είναι σε πλήρη συμμόρφωση με την εθνική και την ευρωπαϊκή νομοθεσία, αλλά και σε συμφωνία με τις σύγχρονες διεθνείς τάσεις στη διαχείριση των αποβλήτων, αναμένεται να σημειωθεί σημαντική αύξηση στην προσέλκυση κεφαλαίων και χρηματοδοτικών πόρων (π.χ. από πόρους του Πράσινου Ταμείου, άλλων σημαντικών χρηματοδοτικών φορέων) για επενδύσεις σε έργα διαχείρισης αποβλήτων από διάφορες πηγές (π.χ. από πόρους του Πράσινου Ταμείου, άλλων σημαντικών χρηματοδοτικών φορέων). Εξοικονόμηση πόρων λόγω ορθολογικότερης κατανομής αυτών που προέρχονται από χρηματοδοτικά προγράμματα, τόσο για την τρέχουσα όσο και την επόμενη προγραμματική περίοδο. (β) Τομέας ενέργειας Στο τομέα της ενέργειας αναμένονται οφέλη λόγω της αύξησης στη χρήση εναλλακτικών μορφών ενέργειας (βιοαέριο από αναερόβια χώνευση, συναποτέφρωση αποβλήτων, καύση RDF, SRF) με συνεπακόλουθη μείωση της χρήσης υψηλότερου κόστους συμβατικών μορφών ενέργειας. (γ) Τομέας βιομηχανίας Στο τομέα της βιομηχανίας η εφαρμογή του νέου ΕΣΔΑ αναμένεται να επιφέρει μείωση κόστους παραγωγής σε διάφορους βιομηχανικούς τομείς λόγω: χρήσης εναλλακτικών πηγών ενέργειας (RDF, τρίμμα ελαστικού κ.α.) δημιουργίας αγοράς δευτερογενών υλικών χρήση πρώτων υλών από ανακύκλωση ευκολότερης εξασφάλισης πρώτων υλών από ανακύκλωση και ειδικότερα ευκολότερης εξεύρεσης δύσκολα ευρισκόμενων πρώτων υλών (π.χ. σπάνιων μετάλλων) αποτελεσματικότερης διαχείρισης των αποβλήτων (λειτουργία και χρήση της Ηλεκτρονικής Αγοράς Αποβλήτων (ΗΑΑ), εφαρμογής ΒΔΤ σε σχέση με τη διαχείριση στερεών αποβλήτων κ.α.) ενίσχυση της Βιομηχανικής Συμβίωσης μεταξύ των εταιρειών με συνεπακόλουθη ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους Η εφαρμογή τυχόν νέων καινοτόμων μεθόδων στη διαχείριση των αποβλήτων δύναται να δημιουργήσει επιπλέον οικονομικά οφέλη στον τομέα της βιομηχανίας. 12

14 (δ) Κοινωνικο οικονομικό περιβάλλον Μείωση του οικογενειακού κόστους δύναται να προκύψει λόγω: ενίσχυσης της επαναχρησιμοποίησης ανταλλαγής προϊόντων μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «Δεν το Πετάω το χαρίζω». Έμμεσα Οικονομικά οφέλη αναμένονται και σε διάφορους άλλους τομείς όπως: ΕΔΑΦΟΣ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΠΙΟ, λόγω εξοικονόμησης πόρων από μέτρα/δράσεις που θα χρηματοδοτούνταν προς υλοποίηση, εξαιτίας πιθανής υποβάθμισης φυσικού περιβάλλοντος (ανεξέλεγκτη διάθεση αποβλήτων, αναγκαιότητα για περισσότερους και μεγαλύτερης έκτασης ΧΥΤ). ΥΔΑΤΑ, λόγω εξοικονόμησης πόρων από μέτρα/δράσεις που θα χρηματοδοτούνταν προς υλοποίηση, εξαιτίας της ρύπανσης υδάτινων αποδεκτών από μη περιβαλλοντικά ορθή διάθεση αποβλήτων. ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟΥ ΑΕΡΑ, λόγω εξοικονόμησης πόρων από μέτρα/δράσεις που θα χρηματοδοτούνταν προς υλοποίηση, εξαιτίας της ρύπανσης ατμοσφαιρικού αέρα πρόκλησης οσμών που προκαλούνται από τη μη αποτελεσματική έως τώρα διαχείριση αποβλήτων. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, λόγω εξοικονόμησης πόρων εξαιτίας της μείωσης χρήσης συμβατικών μορφών ενέργειας καθώς και μεγαλύτερης αξιοποίησης εναλλακτικών μορφών ενέργειας. ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ, λόγω εξοικονόμησης πόρων από μέτρα/ δράσεις που θα χρηματοδοτούνταν προς υλοποίηση, εξαιτίας υψηλής εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου από ΧΥΤΑ/ ΧΥΤΕΑ. ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΥΓΕΙΑ, λόγω εξοικονόμησης πόρων από μέτρα/ δράσεις που θα χρηματοδοτούνταν προς υλοποίηση, εξαιτίας πιθανής βλάβης της ανθρώπινης υγείας από μη ορθή διαχείριση αποβλήτων. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, λόγω εξοικονόμησης πόρων από μέτρα/ δράσεις που θα χρηματοδοτούνταν προς υλοποίηση, εξαιτίας πιθανής υποβάθμισης του πολιτιστικού περιβάλλοντος από μη ορθή διαχείριση αποβλήτων. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, λόγω οικονομικού οφέλους που θα προκύψει από: α) την ανάπτυξη της αγοράς με νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες, και β) τη δημιουργία νέων βιώσιμων θέσεων εργασίας, με εξειδίκευση σε πράσινες τεχνολογίες Αναπτυξιακά οφέλη Το ΕΣΔΑ καθορίζει τις κατευθύνσεις διαχείρισης των αποβλήτων της χώρας μέχρι το 2020, σε συμφωνία με τη Στρατηγική «Ευρώπη 2020», την ευρωπαϊκή πολιτική για τα απόβλητα και την εθνική περιβαλλοντική και αναπτυξιακή στρατηγική. Οι κατευθύνσεις αυτές αποτελούν μέρος της πολιτικής για τη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας και αποβλέπουν σε μια οικονομία φιλική στο περιβάλλον που χρησιμοποιεί αποδοτικά τους πόρους. Οι τάσεις και προοπτικές ανάπτυξης του τομέα διαχείρισης των αποβλήτων τα επόμενα χρόνια κρίνονται ιδιαίτερα θετικές και είναι συνάρτηση της επίτευξης των εθνικών στόχων και της υλοποίησης των δράσεων που τίθενται στο ΕΣΔΑ, τις οποίες και θα εξειδικεύσουν στη συνέχεια τα 13

15 περιφερειακά σχέδια. Η εφαρμογή του εθνικού σχεδίου, ειδικότερα, αναμένεται να έχει κομβικό ρόλο στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας του τομέα αποβλήτων, δεδομένου ότι: Οι πολιτικές και κατευθύνσεις του ΕΣΔΑ στο σύνολο τους αποτελούν πεδίο στο οποίο δύνανται να υπάρξουν νέες και σημαντικές επιχειρηματικές πρωτοβουλίες και συνεργασίες. Διαμορφώνεται ένα ιδιαίτερα ελκυστικό περιβάλλον πολλαπλών επενδυτικών ευκαιριών και ανάληψης επιχειρηματικής δράσης για την κάλυψη των δεσμεύσεων της χώρας που απορρέουν από την ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία. Η διαπίστωση αυτή ενισχύεται ιδιαίτερα από το γεγονός ότι η χώρα βρίσκεται σε σημαντική υστέρηση σε σχέση με τα λοιπά κράτη μέλη της ΕΕ στον τομέα διαχείρισης αποβλήτων και υπάρχει επιτακτική ανάγκη οριστικής διευθέτησης των εκκρεμοτήτων και πλήρους συμμόρφωσης της χώρας με τις επιταγές της ΕΕ. Παρέχονται σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης του ευρύτερου τομέα ανακύκλωσης και ανάκτησης των αποβλήτων, σε όλο και περισσότερα διαφορετικά προϊόντα. Μάλιστα η διεύρυνση των εφαρμογών και νέων χρήσεων των δευτερογενών υλικών για την παραγωγή τελικών προϊόντων ή την ενεργειακή αξιοποίησή τους αποτελεί σημαντική πρόκληση για επιχειρηματική δράση. Οι επιχειρηματικές δυνατότητες και ευκαιρίες διαφαίνονται σημαντικές, καθώς οι επενδύσεις που απαιτούνται μόνο για την ανάπτυξη των υποδομών διαχείρισης αποβλήτων εκτιμώνται στο επίπεδο των 2 δις. Το ΕΣΔΑ προάγει την καινοτομία σε όλο το επιχειρηματικό κύκλο ζωής, προωθώντας την ιεράρχηση της διαχείρισης των αποβλήτων και τη μετατροπή των αποβλήτων ως πόρο. Η ανάπτυξη και εφαρμογή τεχνολογικών καινοτομιών αποτελεί παράλληλα σημαντική προϋπόθεση για τις επιχειρήσεις του τομέα αποβλήτων προκειμένου να παραμείνουν βιώσιμες και ανταγωνιστικές. Βραχυπρόθεσμα ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι αναπτυξιακές δυνατότητες του τομέα αποβλήτων αναμένονται να είναι συγκρατημένες, εξαιτίας κυρίως της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας. Επιπλέον, η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα σε θέματα διαχείρισης αποβλήτων εκτιμάται ότι θα είναι εκ των πραγμάτων αυξημένη λόγω των σοβαρών οικονομικών δυσκολιών των δημόσιων φορέων. Συγκεντρωτικά, τα κύρια αναπτυξιακά οφέλη που αναμένονται από την εφαρμογή του ΕΣΔΑ είναι τα παρακάτω: (α) Ανάπτυξη εγχώριας επιχειρηματικότητας και ενίσχυση ανταγωνιστικότητας επιχειρήσεων, με κύρια στοιχεία: την ύπαρξη ολοκληρωμένου σχεδιασμού και την ορθολογική ανάπτυξη του τομέα διαχείρισης αποβλήτων για το σύνολο των ρευμάτων αποβλήτων της χώρας την προώθηση της πράσινης επιχειρηματικότητας τη δραστηριοποίηση σε εναλλακτικές και καινοτόμες τεχνολογίες με γνώμονα την ιεράρχηση διαχείρισης αποβλήτων και γενικά την ανάπτυξη επιχειρηματικότητας έντασης γνώσης στον τομέα αποβλήτων την ανάπτυξη των κλάδων της οικονομίας που σχετίζονται με την ανακύκλωση και ανάκτηση βιοαποδομήσιμων αποβλήτων διαφόρων προελεύσεων (αστικά, βιομηχανικά, γεωργοκτηνοτροφικά) για την παραγωγή διαφόρων προϊόντων και καυσίμων την ενίσχυση της διασύνδεσης και συνέργειας μεταξύ των παραγωγικών κλάδων και την προώθηση κλαδικών συμφωνιών τη διαφάνεια και υγιή επιχειρηματικότητα κυρίως στον τομέα της ανακύκλωσης και ανάκτησης, με μέτρα για τη διασφάλιση της ιχνηλασιμότητας των αποβλήτων, τον μετριασμό της 14

16 παράνομης διακίνησης αποβλήτων και την ενίσχυση του ελέγχου εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων παραγωγικών δραστηριοτήτων που θα επιφέρουν και βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων της λειτουργίας τους την ανάπτυξη του πεδίου επενδύσεων από ελληνικούς και ξένους οίκους που συνδράμουν άμεσα ή έμμεσα στην ολοκληρωμένη διαχείριση των αποβλήτων, καθώς λαμβάνουν υπόψη την αποτελεσματική χρησιμοποίηση των πόρων (β) Θετική συμβολή στη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή, με κύριες δυνατότητες: την υποκατάσταση των φυσικών πόρων με δευτερογενείς πρώτες ύλες και καύσιμα τη διαμόρφωση και την ανάπτυξη της αγοράς ανακυκλούμενων ανακτώμενων υλικών που παράγονται από τις επιχειρήσεις του τομέα αποβλήτων, με προτεραιότητα τον καθορισμό προδιαγραφών ποιότητας για τη χρήση τους σε εφαρμογές διαφόρων τομέων της οικονομίας την αξιοποίηση του ενεργειακού δυναμικού των μη ανακυκλώσιμων αποβλήτων, και συνακόλουθα την ανάπτυξη του κλάδου ανανεώσιμων πηγών ενέργειας από τα απόβλητα τη μεγαλύτερη αποδοτικότητα των πόρων (γ) Οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, με βασικά επιμέρους οφέλη: την ανάπτυξη, τον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση υποδομών και παρεχόμενων υπηρεσιών στον τομέα διαχείρισης αποβλήτων τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας την αποκατάσταση του περιβάλλοντος και περιβαλλοντική αναβάθμιση περιοχών τουριστικού ή άλλου αναπτυξιακού ενδιαφέροντος τη βελτίωση της ελκυστικότητας των περιφερειών ως τόπων επενδύσεων, εργασίας και διαβίωσης Συγκεντρωτική αποτίμηση οφελών Η αποτίμηση των οφελών της εφαρμογής του ΕΣΔΑ πραγματοποιείται για κάθε ρεύμα αποβλήτων, εκτιμώντας τα κύρια και άμεσα περιβαλλοντικά, οικονομικά και αναπτυξιακά οφέλη που αναμένονται να επιφέρουν οι επιμέρους δράσεις των σχεδίων διαχείρισης αποβλήτων, όπως αυτές καθορίστηκαν στο Παραδοτέο 5 και αναλύθηκαν οικονομικά στο Παραδοτέο 7 του έργου. Ειδικότερα, διαμορφώθηκε κατάλληλη μήτρα για τη συγκεντρωτική αποτίμηση των οφελών του ΕΣΔΑ, αξιολογώντας και σημειώνοντας με [ ] τα άμεσα οφέλη της κάθε δράσης ξεχωριστά. Δεδομένου ότι ορισμένες κατηγορίες δράσεων, κυρίως ενημερωτικού και οργανωτικού διοικητικού χαρακτήρα, αλλά και οι περισσότερες δράσεις νομοθετικού χαρακτήρα, σχετίζονται, άμεσα ή έμμεσα, με το σύνολο των οφελών της εφαρμογής του εθνικού σχεδίου, η αξιολόγηση των δράσεων αυτών σημειώνεται με διακριτό σύμβολο [ ] σε όλα τα αναμενόμενα οφέλη της εφαρμογής του ΕΣΔΑ. 15

17 Κατηγορία δράσης α/α Τίτλος δράσης ΓΕΝΙΚΑ Νομοθετικά μέτρα ΓΕΝ1 ΓΕΝ2 ΓΕΝ3 ΓΕΝ4 ΓΕΝ5 ΓΕΝ6 Έκδοση ΚΥΑ για τον καθορισμό ειδικών μέτρων και όρων για τη διαχείριση συγκεκριμένων κατηγοριών αποβλήτων Έκδοση ΚΥΑ για τη λήψη μέτρων εφαρμογής της Διευρυμένης Ευθύνης Παραγωγού Αναμόρφωση θεσμικού πλαισίου για τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων Έκδοση Υπουργικής Απόφασης σχετικά με τη λειτουργία της Γνωμοδοτικής Επιτροπής Καταλόγου Αποβλήτων του άρθρου 40 του Ν.4042/2012 Έκδοση ΚΥΑ σχετικά με τη λειτουργία του ηλεκτρονικού συστήματος συλλογής και επεξεργασίας στοιχείων παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων, του άρθρου 42 του Ν.4042/2012 Έκδοση ΚΥΑ για τον καθορισμό της διαδικασίας είσπραξης του ειδικού τέλους ταφής του άρθρου 43 του Ν.4042/2012 ΠΕΡΙΒ1: Προστασία του εδάφους ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΟΦΕΛΗ ΠΕΡΙΒ2: Εξοικονόμηση πόρων ΠΕΡΙΒ3: Προστασία των υδατικών πόρων ΠΕΡΙΒ4: Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ΠΕΡΙΒ5: Εξοικονόμηση ενέργειας ΟΙΚΟΝ1: Οικονομικά οφέλη στην εθνική οικονομία ΟΙΚΟΝ2: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της ενέργειας ΟΙΚΟΝ3: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της βιομηχανίας ΟΙΚΟΝ4: Κοινωνικο οικονομικά οφέλη ΑΝΑΠΤ1: Ανάπτυξη εγχώριας επιχειρηματικότητας και ενίσχυση ανταγωνιστικότητας επιχειρήσεων ΑΝΑΠΤ2: Θετική συμβολή στη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή ΓΕΝ7 Έκδοση ΚΥΑ για τη θαλάσσια μεταφορά αποβλήτων ΑΝΑΠΤ3: Οικονομική & κοινωνική ανάπτυξη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο Οργανωτικά Διοικητικά μέτρα ΓΕΝ8 ΓΕΝ9 Δημιουργία ολοκληρωμένου θεσμικού πλαισίου για τη λειτουργία των ΦοΔΣΑ Ηλεκτρονικό Μητρώο Δεδομένων Αποβλήτων (ΗΜΔΑ), κεντρική βάση δεδομένων για τα στατιστικά δεδομένα αποβλήτων της χώρας και κοινή πλατφόρμα για την προσβασιμότητα των δεδομένων από τους εμπλεκόμενους φορείς 16

18 Κατηγορία δράσης α/α Τίτλος δράσης Οργανωτικά Διοικητικά μέτρα ΠΕΡΙΒ1: Προστασία του εδάφους ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΟΦΕΛΗ ΠΕΡΙΒ2: Εξοικονόμηση πόρων ΓΕΝ10 Αναθεώρηση ΠΕΣΔΑ βάσει του νέου ΕΣΔΑ ΓΕΝ11 Σύνδεση των ΠΠΧΣΑΑ με τους ΠΕΣΔΑ ΓΕΝ12 Θέσπιση Ζώνης Ειδικής Διαχείρισης Αποβλήτων (ΖΕΔΑ) με βάση τη νησιωτικότητα και την κατανομή του τουρισμού στη χώρα ΠΕΡΙΒ3: Προστασία των υδατικών πόρων ΠΕΡΙΒ4: Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ΠΕΡΙΒ5: Εξοικονόμηση ενέργειας ΟΙΚΟΝ1: Οικονομικά οφέλη στην εθνική οικονομία ΟΙΚΟΝ2: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της ενέργειας ΟΙΚΟΝ3: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της βιομηχανίας ΟΙΚΟΝ4: Κοινωνικο οικονομικά οφέλη ΑΝΑΠΤ1: Ανάπτυξη εγχώριας επιχειρηματικότητας και ενίσχυση ανταγωνιστικότητας επιχειρήσεων ΑΝΑΠΤ2: Θετική συμβολή στη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή ΑΝΑΠΤ3: Οικονομική & κοινωνική ανάπτυξη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο ΓΕΝ13 Δημιουργία «Ηλεκτρονικής Αγοράς Αποβλήτων» (ΗΑΑ) Υποδομές Έργα ΓΕΝ14 Ανάπτυξη δικτύου "Πράσινων Σημείων" Οικονομικά μέτρα Ενημέρωση Ευαισθητοποίηση Εκπαίδευση ΓΕΝ15 Χρηματοδότηση έργων διαχείρισης αποβλήτων ΓΕΝ16 ΓΕΝ17 ΓΕΝ18 ΓΕΝ19 ΓΕΝ20 Παροχή οικονομικών κινήτρων για την ανάπτυξη δικτύου μονάδων ανάκτησης αποβλήτων οργανικής προέλευσης Εφαρμογή οικονομικών εργαλείων για τη διαχείριση αποβλήτων Θέσπιση κριτηρίων αξιολόγησης στα υφιστάμενα χρηματοδοτικά εργαλεία για την ενίσχυση της ιεράρχησης αποβλήτων Εκπόνηση μελέτης για την ανάπτυξη Εθνικής Επικοινωνιακής Στρατηγικής για τα απόβλητα Υλοποίηση εκστρατείας ενημέρωσης εκπαίδευσης των πολιτών για τα απόβλητα ΓΕΝ21 Κατάρτιση Εκπαίδευση των ΦοΔΣΑ 17

19 Κατηγορία δράσης α/α Τίτλος δράσης Προδιαγραφές Πρότυπα Οδηγοί Μελέτες ΓΕΝ22 ΓΕΝ23 ΓΕΝ24 Εκπόνηση μελέτης σκοπιμότητας για τη σύσταση Εθνικού Φορέα Διαχείρισης Αποβλήτων Εκπόνηση μελέτης εθνικού σχεδίου και τεχνικών προδιαγραφών για την ίδρυση Πράσινων Σημείων στη χώρα Οδηγός τεχνικών προδιαγραφών για τη διαχείριση αποβλήτων ΠΕΡΙΒ1: Προστασία του εδάφους ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΟΦΕΛΗ ΠΕΡΙΒ2: Εξοικονόμηση πόρων ΠΕΡΙΒ3: Προστασία των υδατικών πόρων ΠΕΡΙΒ4: Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ΠΕΡΙΒ5: Εξοικονόμηση ενέργειας ΟΙΚΟΝ1: Οικονομικά οφέλη στην εθνική οικονομία ΟΙΚΟΝ2: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της ενέργειας ΟΙΚΟΝ3: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της βιομηχανίας ΟΙΚΟΝ4: Κοινωνικο οικονομικά οφέλη ΑΝΑΠΤ1: Ανάπτυξη εγχώριας επιχειρηματικότητας και ενίσχυση ανταγωνιστικότητας επιχειρήσεων ΑΝΑΠΤ2: Θετική συμβολή στη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή ΓΕΝ25 Καθορισμός διαδικασιών για τον ορισμό υποπροϊόντων ΓΕΝ26 ΓΕΝ27 ΑΣΤΙΚΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΓΕΝΙΚΑ Οργανωτικά ΑΣΑ1 Διοικητικά μέτρα Υποδομές Έργα Καθορισμός διαδικασιών για τον αποχαρακτηρισμό αποβλήτων Καθορισμός προδιαγραφών ποιότητας για κομπόστ (compost) Έκδοση ερμηνευτικής εγκυκλίου για την Απόφαση της Επιτροπής 2011/753/ΕΕ ΑΣΑ2 Εκπόνηση μελετών ποιοτικής σύστασης ΑΣΑ ΑΣΑ3 Έκδοση ενιαίου κώδικα καθαριότητας για τους Δήμους ΑΣΑ4 Εθελοντικές συμφωνίες με φορείς της βιομηχανίας για την απορρόφηση δευτερογενών υλικών και καυσίμων ΑΣΑ5 Βελτιώσεις Αναβαθμίσεις στα δίκτυα συλλογής και μεταφοράς ΑΣΑ6 Ολοκλήρωση του δικτύου επεξεργασίας ΑΣΑ ΑΝΑΠΤ3: Οικονομική & κοινωνική ανάπτυξη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο 18

20 Κατηγορία δράσης α/α Τίτλος δράσης ΠΕΡΙΒ1: Προστασία του εδάφους ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΟΦΕΛΗ Οικονομικά μέτρα ΑΣΑ7 Εκπόνηση μελέτης για την εθελοντική εφαρμογή του "ΠοΠ" στην Ελλάδα Προδιαγραφές Πρότυπα Οδηγοί Μελέτες Ενημέρωση Ευαισθητοποίηση Εκπαίδευση ΒΙΟΑΠΟΒΛΗΤΑ Οργανωτικά Διοικητικά μέτρα Υποδομές Έργα ΑΣΑ8 ΑΣΑ9 ΑΣΑ10 ΠΕΡΙΒ2: Εξοικονόμηση πόρων ΠΕΡΙΒ3: Προστασία των υδατικών πόρων Εκπόνηση μελετών βελτιστοποίησης δικτύων συλλογής και μεταφοράς Εκπόνηση μελέτης για τη δυνατότητα διαχωρισμού των τελών καθαριότητας από λοιπά δημοτικά τέλη ΠΕΡΙΒ4: Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ΠΕΡΙΒ5: Εξοικονόμηση ενέργειας ΟΙΚΟΝ1: Οικονομικά οφέλη στην εθνική οικονομία Εκπόνηση μελέτης σκοπιμότητας για την εγκατάσταση μονάδας θερμικής επεξεργασίας ΑΣΑ ΑΣΑ11 Έκδοση οδηγού για την εφαρμογή συστημάτων "ΠοΠ" ΑΣΑ12 Ενημέρωση των πολιτών για τη χωριστή συλλογή ΑΣΑ13 ΑΣΑ14 Πρόγραμμα ενημέρωσης και εκπαίδευσης των αρμόδιων φορέων για τη διαχείριση των ΑΣΑ με έμφαση στα βιοαπόβλητα Συμφωνίες με άλλους παραγωγικούς κλάδους ή διαπεριφερειακές συμφωνίες για τη συνεπεξεργασία οργανικών αποβλήτων ΟΙΚΟΝ2: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της ενέργειας ΟΙΚΟΝ3: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της βιομηχανίας ΟΙΚΟΝ4: Κοινωνικο οικονομικά οφέλη ΑΝΑΠΤ1: Ανάπτυξη εγχώριας επιχειρηματικότητας και ενίσχυση ανταγωνιστικότητας επιχειρήσεων ΑΝΑΠΤ2: Θετική συμβολή στη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή ΑΝΑΠΤ3: Οικονομική & κοινωνική ανάπτυξη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο ΑΣΑ15 Σύσταση φορέα συντονισμού διαχείρισης βιοαποβλήτων ΑΣΑ16 Ανάπτυξη προγραμμάτων οικιακής και επιτόπιας κομποστοποίησης ΑΣΑ17 Ανάπτυξη δικτύου μονάδων ανάκτησης προδιαλεγμένων οργανικών αποβλήτων ΑΣΑ18 Ανάπτυξη δικτύου χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων 19

21 Κατηγορία δράσης α/α Τίτλος δράσης ΠΕΡΙΒ1: Προστασία του εδάφους ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΟΦΕΛΗ Υποδομές Έργα ΑΣΑ19 Διεύρυνση δικτύου χωριστής συλλογής αποβλήτων βρώσιμων ελαίων και λιπών Ενημέρωση Ευαισθητοποίηση Εκπαίδευση Προδιαγραφές Πρότυπα Οδηγοί Μελέτες ΑΣΑ20 ΑΣΑ21 Οδηγός οικιακής κομποστοποίησης ΠΕΡΙΒ2: Εξοικονόμηση πόρων ΠΕΡΙΒ3: Προστασία των υδατικών πόρων ΠΕΡΙΒ4: Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ΠΕΡΙΒ5: Εξοικονόμηση ενέργειας ΟΙΚΟΝ1: Οικονομικά οφέλη στην εθνική οικονομία ΟΙΚΟΝ2: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της ενέργειας ΟΙΚΟΝ3: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της βιομηχανίας ΟΙΚΟΝ4: Κοινωνικο οικονομικά οφέλη ΑΝΑΠΤ1: Ανάπτυξη εγχώριας επιχειρηματικότητας και ενίσχυση ανταγωνιστικότητας επιχειρήσεων ΑΝΑΠΤ2: Θετική συμβολή στη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή ΑΝΑΠΤ3: Οικονομική & κοινωνική ανάπτυξη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο Μελέτη για τη σύσταση φορέα συντονισμού διαχείρισης βιοαποβλήτων ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ Υποδομές Έργα ΑΣΑ22 Ενίσχυση της χωριστής συλλογής έντυπου χαρτιού ΑΣΑ23 Ολοκλήρωση του δικτύου συγκέντρωσης και επεξεργασίας ΑΥ Προδιαγραφές Πρότυπα Οδηγοί Μελέτες ΑΣΑ24 Κατάρτιση προδιαγραφών για τα εξερχόμενα υλικά των ΚΔΑΥ ΙΛΥΕΣ ΑΣΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ Νομοθετικά μέτρα ΙΛΥΣ1 Έκδοση ΚΥΑ «Μέτρα, όροι και διαδικασίες για τη χρησιμοποίηση επεξεργασμένης ιλύος στην γεωργία, στη δασοπονία και στην αποκατάσταση του εδάφους» Υποδομές Έργα ΙΛΥΣ2 Επέκταση του δικτύου επεξεργασίας ιλύος Οικονομικά μέτρα ΙΛΥΣ3 Παροχή οικονομικών κινήτρων για την επέκταση του δικτύου επεξεργασίας ιλύος 20

22 Κατηγορία δράσης α/α Τίτλος δράσης Ενημέρωση Ευαισθητοποίηση Εκπαίδευση ΙΛΥΣ4 ΠΕΡΙΒ1: Προστασία του εδάφους ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΟΦΕΛΗ ΠΕΡΙΒ2: Εξοικονόμηση πόρων ΠΕΡΙΒ3: Προστασία των υδατικών πόρων Ενημέρωση προώθηση της ιλύος αστικού τύπου για εφαρμογή επ ωφελεία της γεωργίας ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ Οργανωτικά Διοικητικά μέτρα ΑΥΜ1 Ολοκλήρωση της εσωτερικής οργάνωσης των ΥΜ Υποδομές Έργα Ενημέρωση Ευαισθητοποίηση Εκπαίδευση Προδιαγραφές Πρότυπα Οδηγοί Μελέτες ΑΥΜ2 ΑΥΜ3 ΑΥΜ4 ΠΕΡΙΒ4: Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ΠΕΡΙΒ5: Εξοικονόμηση ενέργειας ΟΙΚΟΝ1: Οικονομικά οφέλη στην εθνική οικονομία ΟΙΚΟΝ2: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της ενέργειας ΟΙΚΟΝ3: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της βιομηχανίας ΟΙΚΟΝ4: Κοινωνικο οικονομικά οφέλη ΑΝΑΠΤ1: Ανάπτυξη εγχώριας επιχειρηματικότητας και ενίσχυση ανταγωνιστικότητας επιχειρήσεων ΑΝΑΠΤ2: Θετική συμβολή στη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή Υλοποίηση των απαιτούμενων έργων διαχείρισης ΕΑΥΜ εντός των ΥΜ Επέκταση δικτύου συλλογής και μεταφοράς ΕΑΥΜ για την εξυπηρέτηση του συνόλου των ΥΜ Κατασκευή των απαιτούμενων εγκαταστάσεων διάθεσης ΕΑΥΜ εκτός των ΥΜ ΑΥΜ5 Δημιουργία Δημοτικών Συστημάτων συλλογής μεταφοράς ΕΑΥΜ ΑΥΜ6 ΑΥΜ7 ΑΥΜ8 Επέκταση του δικτύου συλλογής συσκευών που περιέχουν υδράργυρο Επέκταση του δικτύου συλλογής υγρών αποβλήτων εμφανιστηρίου Εκπαίδευση προσωπικού ΥΠΕ και ΥΜ ΑΥΜ9 Επέκταση της ανακύκλωσης εντός των ΥΜ ΑΥΜ10 Έκδοση οδηγού για την ορθή κατηγοριοποίηση των ΕΑΥΜ ΑΝΑΠΤ3: Οικονομική & κοινωνική ανάπτυξη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο 21

23 Κατηγορία δράσης α/α Τίτλος δράσης ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΓΕΝΙΚΑ Οργανωτικά ΒΙΟΜ1 Διοικητικά μέτρα Οργανωτικά Διοικητικά μέτρα Ενημέρωση Ευαισθητοποίηση Εκπαίδευση Προδιαγραφές Πρότυπα Οδηγοί Μελέτες ΒΙΟΜ2 ΒΙΟΜ3 ΒΙΟΜ4 ΒΙΟΜ5 Ηλεκτρονική πλατφόρμα αποβλήτων με σκοπό την προώθηση της συνέργειας μεταξύ των βιομηχανικών κλάδων για την ανάκτηση των βιομηχανικών αποβλήτων ΠΕΡΙΒ1: Προστασία του εδάφους ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΟΦΕΛΗ ΠΕΡΙΒ2: Εξοικονόμηση πόρων ΠΕΡΙΒ3: Προστασία των υδατικών πόρων ΠΕΡΙΒ4: Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ΠΕΡΙΒ5: Εξοικονόμηση ενέργειας ΟΙΚΟΝ1: Οικονομικά οφέλη στην εθνική οικονομία ΟΙΚΟΝ2: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της ενέργειας ΟΙΚΟΝ3: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της βιομηχανίας ΟΙΚΟΝ4: Κοινωνικο οικονομικά οφέλη ΑΝΑΠΤ1: Ανάπτυξη εγχώριας επιχειρηματικότητας και ενίσχυση ανταγωνιστικότητας επιχειρήσεων ΑΝΑΠΤ2: Θετική συμβολή στη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή Εθελοντικά σχέδια διαχείρισης αποβλήτων από τη βιομηχανία Οργάνωση και εποπτεία της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων που παράγονται εντός ΒΙΠΕ από την ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ ΑΝΑΠΤ3: Οικονομική & κοινωνική ανάπτυξη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο Προγράμματα ενημέρωσης και εκπαίδευσης για τα βιομηχανικά απόβλητα Καθορισμός προδιαγραφών για τη χρήση ανόργανων αποβλήτων βιομηχανικής προέλευσης ως δευτερογενή υλικά ΒΙΟΜ6 Εγχειρίδια εφαρμογής ευρωπαϊκού καταλόγου αποβλήτων για τις αρμόδιες περιβαλλοντικές αρχές και τους εμπλεκόμενους στην παραγωγή και διαχείριση βιομηχανικών αποβλήτων ΜΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ Οργανωτικά Διοικητικά μέτρα ΒΙΟΜ7 Αξιοποίηση υφιστάμενων βιομηχανικών εγκαταστάσεων για την επεξεργασία οργανικών, μη επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων 22

24 Κατηγορία δράσης α/α Τίτλος δράσης Υποδομές Έργα ΠΕΡΙΒ1: Προστασία του εδάφους ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΟΦΕΛΗ ΠΕΡΙΒ2: Εξοικονόμηση πόρων ΒΙΟΜ8 Κατασκευή ΧΥΤ μη επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων ΒΙΟΜ9 Κατασκευή ιδιωτικών ΧΥΤ για την εξυπηρέτηση ιδίων αναγκών διάθεσης άνω των 50 χιλ. τόνων ετησίως ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ Οργανωτικά Διοικητικά μέτρα ΒΙΟΜ10 Αξιοποίηση υφιστάμενων υποδομών και βιομηχανικών εγκαταστάσεων για την επεξεργασία οργανικών, επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων Υποδομές Έργα ΒΙΟΜ11 ΒΙΟΜ12 ΡΥΠΑΣΜΕΝΟΙ ΧΩΡΟΙ / «ΙΣΤΟΡΙΚΑ»ΑΠΟΘΗΚΕΥΜΕΝΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ Οργανωτικά Διοικητικά μέτρα Υποδομές Έργα ΠΕΡΙΒ3: Προστασία των υδατικών πόρων ΠΕΡΙΒ4: Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ΠΕΡΙΒ5: Εξοικονόμηση ενέργειας ΟΙΚΟΝ1: Οικονομικά οφέλη στην εθνική οικονομία ΟΙΚΟΝ2: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της ενέργειας ΟΙΚΟΝ3: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της βιομηχανίας ΟΙΚΟΝ4: Κοινωνικο οικονομικά οφέλη ΑΝΑΠΤ1: Ανάπτυξη εγχώριας επιχειρηματικότητας και ενίσχυση ανταγωνιστικότητας επιχειρήσεων ΑΝΑΠΤ2: Θετική συμβολή στη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή ΑΝΑΠΤ3: Οικονομική & κοινωνική ανάπτυξη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο Αξιοποίηση των υφιστάμενων ιδιωτικών ΧΥΤΕΑ για την εξυπηρέτηση τρίτων Κατασκευή ΧΥΤ για τη διάθεση των επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων ΒΙΟΜ13 Καταγραφή ρυπασμένων χώρων ΒΙΟΜ14 Πρόγραμμα επιθεώρησης βιομηχανικών εγκαταστάσεων με "ιστορικά" απόβλητα ΒΙΟΜ15 ΖΩΙΚΑ ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΑ Οργανωτικά ΖΥΠ1 Διοικητικά μέτρα Εγκύκλιος για την επιβολή προγραμμάτων συμμόρφωσης στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις με «ιστορικά» απόβλητα ΒΙΟΜ16 Έργα αποκατάστασης ρυπασμένων χώρων ΒΙΟΜ17 Διαχείριση "ιστορικά" αποθηκευμένων βιομηχανικών αποβλήτων Οργάνωση και θεσμοθέτηση προγραμμάτων συλλογής και διαχείρισης νεκρών ζώων σε κάθε Περιφέρεια 23

25 Κατηγορία δράσης α/α Τίτλος δράσης Οργανωτικά Διοικητικά μέτρα Οικονομικά μέτρα Ενημέρωση Ευαισθητοποίηση Εκπαίδευση ΖΥΠ2 ΖΥΠ3 ΖΥΠ4 ΖΥΠ5 ΖΥΠ6 ΠΕΡΙΒ1: Προστασία του εδάφους ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΟΦΕΛΗ ΠΕΡΙΒ2: Εξοικονόμηση πόρων ΠΕΡΙΒ3: Προστασία των υδατικών πόρων ΠΕΡΙΒ4: Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου Ενίσχυση ελέγχων επιθεωρήσεων στις μονάδες διαχείρισης ΖΥΠ Αναβάθμιση στην παρακολούθηση παραγωγής και διαχείρισης των ΖΥΠ Θέσπιση οικονομικού κινήτρου για την αποτροπή της ταφής των ΖΥΠ Παροχή οικονομικών κινήτρων για την ολοκλήρωση του δικτύου διαχείρισης ΖΥΠ κατηγορίας 1 Ενημέρωση των παραγωγών ΖΥΠ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΑΠΟ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΟΙΝΗΣ ΩΦΕΛΕΙΑΣ, ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΚΟΙΝΟΥ, Κ.ΛΠ. Οργανωτικά Διοικητικά μέτρα ΟΚΩ1 Καθιέρωση χωριστής συλλογής ΑΥ στους ΟΚΩ ΠΕΡΙΒ5: Εξοικονόμηση ενέργειας ΟΙΚΟΝ1: Οικονομικά οφέλη στην εθνική οικονομία ΟΙΚΟΝ2: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της ενέργειας ΟΙΚΟΝ3: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της βιομηχανίας ΟΙΚΟΝ4: Κοινωνικο οικονομικά οφέλη ΑΝΑΠΤ1: Ανάπτυξη εγχώριας επιχειρηματικότητας και ενίσχυση ανταγωνιστικότητας επιχειρήσεων ΑΝΑΠΤ2: Θετική συμβολή στη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή Υποδομές Έργα ΟΚΩ2 Ανάπτυξη δικτύου χωριστής συλλογής ΑΥ στους ΟΚΩ ΓΕΩΡΓΟΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ Οργανωτικά Διοικητικά μέτρα ΓΚΤ1 Παρακολούθηση των παραγόμενων ΓΚΤ αποβλήτων ΓΚΤ2 Ενοποίηση μητρώων παρακολούθησης αγροτικών δραστηριοτήτων ΓΚΤ3 Προώθηση της χρήσης κομπόστ και λοιπών εδαφοβελτιωτικών οργανικής φύσης στη γεωργία ανθοκομία ΑΝΑΠΤ3: Οικονομική & κοινωνική ανάπτυξη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο Οικονομικά μέτρα ΓΚΤ4 Προώθηση της δημιουργίας υποδομών ανάκτησης ΓΚΤ αποβλήτων 24

26 Κατηγορία δράσης α/α Τίτλος δράσης ΠΕΡΙΒ1: Προστασία του εδάφους ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΟΦΕΛΗ Υποδομές Έργα ΓΚΤ5 Ανάπτυξη δικτύων συλλογής και μεταφοράς ΓΚΤ αποβλήτων μη οργανικής προέλευσης Ενημέρωση Ευαισθητοποίηση Εκπαίδευση ΓΚΤ6 Οδηγός διαχείρισης ΓΚΤ αποβλήτων ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ Προδιαγραφές ΕΞΟ1 Καθιέρωση οριακών τιμών για περιοχές εξόρυξης που Πρότυπα Οδηγοί Μελέτες ΕΞΟ2 Κατάρτιση καταλόγου αδρανών και θεσμοθέτηση μέγιστων συγκεντρώσεων ρυπαντών στα εξορυκτικά απόβλητα ΠΕΡΙΒ2: Εξοικονόμηση πόρων ΠΕΡΙΒ3: Προστασία των υδατικών πόρων χαρακτηρίζονται ως ρυπασμένες ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΥΝ ΥΔΡΑΡΓΥΡΟ Οργανωτικά Διοικητικά μέτρα ΥΔΡ1 Έκδοση ερμηνευτικής εγκυκλίου για την υποχρέωση των οδοντιατρείων σε διαχείριση του αμαλγάματος οδοντιατρικής Υποδομές Έργα ΥΔΡ2 Ανάπτυξη συστήματος διαχείρισης αποβλήτων Προδιαγραφές Πρότυπα Οδηγοί Μελέτες ΥΔΡ3 ΜΙΚΡΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΣΤΑ ΑΣΤΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ Οργανωτικά ΜΠΕΑ1 Διοικητικά μέτρα ΠΕΡΙΒ4: Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ΠΕΡΙΒ5: Εξοικονόμηση ενέργειας ΟΙΚΟΝ1: Οικονομικά οφέλη στην εθνική οικονομία ΟΙΚΟΝ2: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της ενέργειας ΟΙΚΟΝ3: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της βιομηχανίας ΟΙΚΟΝ4: Κοινωνικο οικονομικά οφέλη ΑΝΑΠΤ1: Ανάπτυξη εγχώριας επιχειρηματικότητας και ενίσχυση ανταγωνιστικότητας επιχειρήσεων ΑΝΑΠΤ2: Θετική συμβολή στη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή υδραργύρου Καταγραφή των παραγόμενων ποσοτήτων αποβλήτων που περιέχουν υδράργυρο Παρακολούθηση της εκτροπής των ληγμένων οικιακών φαρμάκων από τα ΑΣΑ Υποδομές Έργα ΜΠΕΑ2 Ανάπτυξη ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης ΜΠΕΑ στους Δήμους ΑΝΑΠΤ3: Οικονομική & κοινωνική ανάπτυξη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο 25

27 Κατηγορία δράσης α/α Τίτλος δράσης ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΥΝ ΑΜΙΑΝΤΟ Υποδομές Έργα ΑΜΙΑΝΤ1 Διευθέτηση υφιστάμενων ΧΥΤΕΑ για απόβλητα αμιάντου Ενημέρωση Ευαισθητοποίηση Εκπαίδευση ΑΜΙΑΝΤ2 ΡΕΥΜΑΤΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Νομοθετικά μέτρα ΕΝΑΛ1 Οργανωτικά Διοικητικά μέτρα Προδιαγραφές Πρότυπα Οδηγοί Μελέτες ΠΕΡΙΒ1: Προστασία του εδάφους ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΟΦΕΛΗ ΠΕΡΙΒ2: Εξοικονόμηση πόρων Έκδοση ενημερωτικού οδηγού για τη διαχείριση αμιαντούχων αποβλήτων Έκδοση εξουσιοδοτικής διάταξης σχετικά με το μητρώο παραγωγών ΕΝΑΛ2 Ενσωμάτωση Οδηγίας 2013/56/ΕΕ στην εθνική νομοθεσία ΕΝΑΛ3 ΕΝΑΛ4 ΠΕΡΙΒ3: Προστασία των υδατικών πόρων Δημιουργία μητρώου παραγωγών συσκευασιών και άλλων προϊόντων Εγχειρίδιο ελέγχου και επιβολής κυρώσεων σε παραβάτες του Ν. 2939/2001 ΕΝΑΛ5 Εντατικοποίηση των ελέγχων του ΕΟΑΝ ΕΝΑΛ6 ΕΝΑΛ7 ΕΝΑΛ8 Έγκριση ΣΕΔ για τη διαχείριση μεταχειρισμένων ανταλλακτικών και απενεργοποιημένων καταλυτικών μετατροπέων Σύνδεση του μητρώου παραγωγών του ΕΟΑΝ με το Γενικό Εμπορικό Μητρώο και δημιουργία μηχανισμού για τον εντοπισμό των παραβατών της Διευρυμένης Ευθύνης Παραγωγού ΠΕΡΙΒ4: Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ΠΕΡΙΒ5: Εξοικονόμηση ενέργειας ΟΙΚΟΝ1: Οικονομικά οφέλη στην εθνική οικονομία ΟΙΚΟΝ2: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της ενέργειας ΟΙΚΟΝ3: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της βιομηχανίας ΟΙΚΟΝ4: Κοινωνικο οικονομικά οφέλη ΑΝΑΠΤ1: Ανάπτυξη εγχώριας επιχειρηματικότητας και ενίσχυση ανταγωνιστικότητας επιχειρήσεων ΑΝΑΠΤ2: Θετική συμβολή στη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή ΑΝΑΠΤ3: Οικονομική & κοινωνική ανάπτυξη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο Μελέτη για την επανεξέταση των χρηματικών εισφορών των εγκεκριμένων ΣΕΔ 26

28 Κατηγορία δράσης α/α Τίτλος δράσης Προδιαγραφές ΕΝΑΛ9 Πρότυπα Οδηγοί Μελέτες ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΩΝ Οργανωτικά ΣΥΣΚ1 Διοικητικά μέτρα Υποδομές Έργα ΣΥΣΚ2 Προδιαγραφές Πρότυπα Οδηγοί Μελέτες ΣΥΣΚ3 ΣΥΣΚ4 ΣΥΣΚ5 Εκπόνηση μελέτης σκοπιμότητας για την εφαρμογή συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης του Ν. 2939/2001 σε άλλα ρεύματα ΠΕΡΙΒ1: Προστασία του εδάφους ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΟΦΕΛΗ ΠΕΡΙΒ2: Εξοικονόμηση πόρων ΠΕΡΙΒ3: Προστασία των υδατικών πόρων ΠΕΡΙΒ4: Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ΠΕΡΙΒ5: Εξοικονόμηση ενέργειας ΟΙΚΟΝ1: Οικονομικά οφέλη στην εθνική οικονομία ΟΙΚΟΝ2: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της ενέργειας ΟΙΚΟΝ3: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της βιομηχανίας ΟΙΚΟΝ4: Κοινωνικο οικονομικά οφέλη ΑΝΑΠΤ1: Ανάπτυξη εγχώριας επιχειρηματικότητας και ενίσχυση ανταγωνιστικότητας επιχειρήσεων ΑΝΑΠΤ2: Θετική συμβολή στη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή Οργάνωση ΣΕΔ για απόβλητα συσκευασιών που εμπεριέχουν επικίνδυνες ουσίες Πλήρης πληθυσμιακή κάλυψη της χωριστής συλλογής αποβλήτων συσκευασίας Εγκατάσταση δικτύου χωριστής συλλογής αποβλήτων συσκευασίας στους νησιωτικούς Δήμους της χώρας Επέκταση δικτύου χωριστής συλλογής αποβλήτων συσκευασίας στην ηπειρωτική χώρα Κατάρτιση προδιαγραφών για την χρήση υλικών στις συσκευασίες ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΕΚΣΚΑΦΩΝ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΕΩΝ Νομοθετικά μέτρα ΑΕΚΚ1 Θέσπιση ελάχιστου ποσοστού δευτερογενών αδρανών που θα χρησιμοποιούνται στα δημόσια τεχνικά έργα Υποδομές Έργα Ενημέρωση Ευαισθητοποίηση Εκπαίδευση ΑΕΚΚ2 Δημιουργία υποδομών επεξεργασίας ΑΕΚΚ ΑΕΚΚ3 Κατασκευή απαιτούμενων ΧΥΤ αδρανών ΑΕΚΚ4 Παροχή οδηγιών & τεχνικών συμβουλών προς τους διαχειριστές ΑΕΚΚ ΑΝΑΠΤ3: Οικονομική & κοινωνική ανάπτυξη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο 27

29 Κατηγορία δράσης α/α Τίτλος δράσης Προδιαγραφές Πρότυπα Οδηγοί Μελέτες ΑΕΚΚ5 ΠΕΡΙΒ1: Προστασία του εδάφους ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΟΦΕΛΗ Πρωτόκολλα ποιότητας για τον αποχαρακτηρισμό των ΑΕΚΚ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ Οργανωτικά Διοικητικά μέτρα ΑΗΗΕ1 Δράση "δεν το πετάω το χαρίζω" ΠΕΡΙΒ2: Εξοικονόμηση πόρων ΠΕΡΙΒ3: Προστασία των υδατικών πόρων ΠΕΡΙΒ4: Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ΠΕΡΙΒ5: Εξοικονόμηση ενέργειας ΟΙΚΟΝ1: Οικονομικά οφέλη στην εθνική οικονομία ΟΙΚΟΝ2: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της ενέργειας ΟΙΚΟΝ3: Οικονομικά οφέλη στον τομέα της βιομηχανίας ΟΙΚΟΝ4: Κοινωνικο οικονομικά οφέλη ΑΝΑΠΤ1: Ανάπτυξη εγχώριας επιχειρηματικότητας και ενίσχυση ανταγωνιστικότητας επιχειρήσεων ΑΝΑΠΤ2: Θετική συμβολή στη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΕΛΑΙΑ Νομοθετικά μέτρα ΑΕ1 Αντικατάσταση του ΠΔ 82/2004 με ΚΥΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΦΟΡΗΤΩΝ ΗΣ & Σ Υποδομές Έργα ΦΗΣ1 Πύκνωση δικτύου συλλογής αποβλήτων φορητών ΗΣ&Σ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΣΥΣΣΩΡΕΥΤΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ Προδιαγραφές ΑΣΟΒ1 Πρότυπα Οδηγοί Μελέτες Εκπόνηση μελέτης σκοπιμότητας για τη θέσπιση συστήματος εγγυοδοσίας συσσωρευτών Pb οξέος ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΑ ΕΛΑΣΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΩΝ Νομοθετικά μέτρα ΜΕΟ1 Αντικατάσταση του ΠΔ 109/2004 με ΚΥΑ Προδιαγραφές Πρότυπα Οδηγοί Μελέτες ΜΕΟ2 ΜΕΟ3 Μελέτη σκοπιμότητας για τη διεύρυνση της διαχείρισης μεταχειρισμένων ελαστικών και στις υπόλοιπες κατηγορίες Ανάπτυξη προτύπων, προδιαγραφών και μεθοδολογιών για την παραγωγή, την εμπορία και τις χρήσεις των παραγόμενων υλικών από την ανάκτηση των ΜΕΟ ΑΝΑΠΤ3: Οικονομική & κοινωνική ανάπτυξη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο 28