Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας 2.0. Μαρίνα Φραγκίσκου ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ METAΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ - ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας 2.0 Μαρίνα Φραγκίσκου Αριθμός μητρώου: 323Μ icsdm14047@icsd.aegean.gr 1

2 Πανεπιστήμιο Αιγαίου, 2015 Τμήμα Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων Εργαστήριο Πληροφοριακών Συστημάτων Καρλόβασι, Σάμος Ομάδα εκπόνησης: Η παρούσα εργασία εκπονήθηκε από την Μαρίνα Φραγκίσκου, φοιτήτρια του ΠΜΣ με τίτλο «Τεχνολογίες και Διοίκηση Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων» και κατεύθυνση την «Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση» του Τμήματος Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου, στα πλαίσια του μαθήματος του β εξαμήνου σπουδών «Ελληνικό Πλαίσιο Δαλειτουργικότητας» με επιβλέποντα καθηγητή τον Ιωάννη Χαραλαμπίδη, Επίκουρο Καθηγητή του Τμήματος και αποτελεί απόδοση στην ελληνική γλώσσα του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας 2.0 (EIF 2.0) διαθέσιμο στο Μαρίνα Φραγκίσκου Αριθμός μητρώου: 323Μ Επιβλέπων καθηγητής: Χαραλαμπίδης Ιωάννης, Επίκουρος Καθηγητής 2

3 GR GR GR 3

4 ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, την COM (2010) 744 τελικό Παράρτημα 2 Παράρτημα 2 στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Σχετικά με τη διαλειτουργικότητα στις ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες» GR GR 4

5 Λύσεις Διαλειτουργικότητας για Ευρωπαϊκές Δημόσιες Διοικήσεις Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας (EIF 2.0) για Ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες 5

6 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. Εισαγωγή στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας Σκοπός και νομικό πλαίσιο Ορισμοί Ευρωπαϊκή Δημόσια Υπηρεσία Διαλειτουργικότητα Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας Η ανάγκη και τα οφέλη της διαλειτουργικότητας Οι συστάσεις του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας Γενικό Πλαίσιο Το πολιτικό και ιστορικό πλαίσιο της διαλειτουργικότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Πλαίσια διαλειτουργικότητας Σενάρια Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών Σενάριο 1: Άμεση αλληλεπίδραση μεταξύ επιχειρήσεων / πολιτών και μιας ξένης διοίκησης Σενάριο 2: Ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ δημοσίων διοικήσεων μετά από αιτήματα επιχειρήσεων / πολιτών Σενάριο 3: Ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ Εθνικών Διοικήσεων και θεσμικών οργάνων της ΕΕ Παραδείγματα Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών Δομή εγγράφου Θεμελιώδεις αρχές των Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών Εισαγωγή Θεμελιώδης αρχή 1: Επικουρικότητα και αναλογικότητα Θεμελιώδης αρχή 2: Επικέντρωση στον χρήστη Θεμελιώδης αρχή 3: Ένταξη και Προσβασιμότητα Θεμελιώδης αρχή 4: Ασφάλεια και ιδιωτικότητα Θεμελιώδης αρχή 5: Πολυγλωσσία Θεμελιώδης αρχή 6: Διοικητική απλούστευση Θεμελιώδης αρχή 7: Διαφάνεια Θεμελιώδης αρχή 8: Διατήρηση της πληροφορίας Θεμελιώδης αρχή 9: Ανοικτότητα Θεμελιώδης αρχή 10: Δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης Θεμελιώδης αρχή 11: Τεχνολογική ουδετερότητα και προσαρμοστικότητα Θεμελιώδης αρχή 12: Αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα Το εννοιολογικό μοντέλο για τις δημόσιες υπηρεσίες Εισαγωγή Οι βασικές έννοιες του εννοιολογικού μοντέλου Βασικές δημόσιες υπηρεσίες

7 Μητρώα Βάσης Διευκολυντές διαλειτουργικότητας Εξωτερικές υπηρεσίες Επίπεδο ασφαλούς ανταλλαγής δεδομένων Ασφαλής ανταλλαγή δεδομένων Διαχείριση ασφαλών επικοινωνιών Επίπεδο ολοκληρωμένων υπηρεσιών Εφαρμογές του εννοιολογικού μοντέλου Διασυνοριακό Παράδειγμα Διατομεακό παράδειγμα Διαδιοικητικό παράδειγμα Επίπεδα διαλειτουργικότητας Εισαγωγή Πολιτικό πλαίσιο Θεσμική διαλειτουργικότητα Οργανωτική διαλειτουργικότητα Εναρμόνιση επιχειρηματικών διαδικασιών Οργανωτικές σχέσεις Διαχείριση αλλαγής Σημασιολογική διαλειτουργικότητα Η Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για σημασιολογική διαλειτουργικότητα Τεχνική διαλειτουργικότητα Συμφωνίες διαλειτουργικότητας Εισαγωγή Αξιολόγηση και επιλογή επισήμων προδιαγραφών Ανοικτότητα και επαναχρησιμοποίηση προδιαγραφών Συνεισφορά στην διαδικασία θέσπισης προδιαγραφών Διακυβέρνηση της διαλειτουργικότητας Συντομογραφίες και Λεξικό Όρων Συντομογραφίες Λεξικό όρων

8 1. Εισαγωγή στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας 1.1. Σκοπός και νομικό πλαίσιο Ο σκοπός του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας (EIF) είναι: να προάγει και να υποστηρίξει την διανομή Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών ενθαρρύνοντας τη διασυνοριακή και διατομεακή 1 διαλειτουργικότητα. να καθοδηγήσει τις δημόσιες διοικήσεις των κρατών μελών στο έργο της παροχής Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών σε επιχειρήσεις 2 και πολίτες. να συμπληρώσει και να συνενώσει τα διάφορα Εθνικά Πλαίσια Διαλειτουργικότητας (NIFs) σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο. Το παρόν μη τεχνικό έγγραφο απευθύνεται σε όλους τους εμπλεκόμενους στον ορισμό, σχεδιασμό και υλοποίηση Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών. Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στην λήψη αποφάσεων που αφορούν Ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες κατ εφαρμογή πρωτοβουλιών πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη κατά το σχεδιασμό δημοσίων υπηρεσιών που μπορεί στο μέλλον να επαναχρησιμοποιηθούν ως μέρος Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών. Το Ευρωπαϊκό πλαίσιο διαλειτουργικότητας εντάσσεται στο πλαίσιο του προγράμματος ISA 3, σε στενή συνεργασία με τα Κράτη Μέλη και την Επιτροπή. Η συνεργασία αυτή γίνεται στο πνεύμα του άρθρου 170 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με το άρθρο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου να συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων που αναφέρονται στο άρθρο 26 και αφορούν την εσωτερική αγορά, έχει την υποχρέωση να συνδράμει στην δημιουργία και την ανάπτυξη διευρωπαϊκών δικτύων και να προάγει την διασύνδεση και τη διαλειτουργικότητα των εθνικών δικτύων καθώς και την πρόσβαση σε τέτοια δίκτυα. Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας συμβάλλει στην καλύτερη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς αυξάνοντας την διαλειτουργικότητα μεταξύ των Ευρωπαϊκών δημόσιων διοικήσεων Ορισμοί Ευρωπαϊκή Δημόσια Υπηρεσία Στο παρόν έγγραφο, ως Ευρωπαϊκή δημόσια υπηρεσία νοείται μια διασυνοριακή υπηρεσία δημοσίου τομέα που παρέχεται από τις δημόσιες διοικήσεις 4, είτε από την μία στην άλλη, είτε προς Ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και Ευρωπαίους πολίτες. Παρότι οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ) δεν υποστηρίζουν όλες τις Ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες, εντούτοις, η πλειονότητα των υπηρεσιών αυτών βασίζεται στην διασύνδεση των λογισμικών που αναπτύσσονται κυρίως κατά παραγγελία 5 από τις δημόσιες διοικήσεις. 1 Ως τομέας νοείται μια περιοχή διαμόρφωσης πολιτικής, π.χ. τελωνεία, δημόσια τάξη, ηλεκτρονική υγεία, περιβάλλον, γεωργία, κπλ. 2 Στο πλαίσιο του EIF, η έννοια των επιχειρήσεων περιλαμβάνει και τους μη κυβερνητικούς, μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, κλπ. 3 Λύσεις διαλειτουργικότητας για Ευρωπαϊκές δημόσιες διοικήσεις (ISA), OJ L 260, , p. 20, Αναφέρεται είτε στις Εθνικές δημόσιες διοικήσεις (σε οποιοδήποτε επίπεδο) είτε σε φορείς που ενεργούν για λογαριασμό τους, ή/και στις δημόσιες διοικήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 5 Οι δημόσιες διοικήσεις, προκειμένου να καλύψουν όλες τις ανάγκες τους, χρειάζονται ένα κατά παραγγελία λογισμικό που ικανοποιεί τις ειδικές τους απαιτήσεις (φορολογική διοίκηση, αστυνομική συνεργασία) για να συμπληρώσουν τα εμπορικά, τυποποιημένα προγράμματα λογισμικού (λειτουργικά συστήματα, βάσεις δεδομένων, επεξεργαστές κειμένων, υπολογιστικά φύλλα, κλπ.). 1

9 Διαλειτουργικότητα Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας αναφέρεται στο το πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο της παροχής Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών. Παρότι η παροχή Ευρωπαϊκών Δημοσίων υπηρεσιών αφορά σχεδόν πάντα την ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ συστημάτων ΤΠΕ, η διαλειτουργικότητα είναι μια ευρύτερη έννοια που περιλαμβάνει την ικανότητα των οργανισμών να συνεργάζονται για την επίτευξη αμοιβαίως ωφέλιμων και κοινών συμφωνημένων στόχων. Ο παρακάτω ορισμός χρησιμοποιείται για να περιγράψει το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας 6 : Διαλειτουργικότητα, στο πλαίσιο της παροχής Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών, νοείται η ικανότητα ανόμοιων και διαφορετικών οργανισμών να αλληλεπιδρούν προς την κατεύθυνση της επίτευξης αμοιβαίως ωφέλιμων και συμφωνημένων κοινών στόχων που αφορούν την ανταλλαγή πληροφοριών και γνώσεων μεταξύ των εν λόγω οργανισμών διά μέσου των εργασιακών διαδικασιών που υποστηρίζουν, μέσω της ανταλλαγής δεδομένων μεταξύ των αντίστοιχων ΤΠΕ συστημάτων τους. Η διαλειτουργικότητα είναι από την φύση της πολυμερής και γίνεται καλύτερα αντιληπτή ως κοινή αξία μια κοινότητας Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας Πλαίσιο διαλειτουργικότητας ονομάζουμε μια συμφωνημένη προσέγγιση της διαλειτουργικότητας για οργανισμούς που επιθυμούν να συνεργαστούν στην κοινή παροχή δημοσίων υπηρεσιών. Στο πεδίο εφαρμογής του, εξειδικεύει κάποιες ομάδες κοινών στοιχείων όπως λεξιλόγιο, έννοιες, αρχές, πολιτικές, κατευθυντήριες οδηγίες, συστάσεις, πρότυπα, προδιαγραφές και πρακτικές Η ανάγκη και τα οφέλη της διαλειτουργικότητας Η διαλειτουργικότητα είναι προϋπόθεση και ταυτόχρονα παράγοντας διευκόλυνσης της αποδοτικής παροχής Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών. Η διαλειτουργικότητα αφορά την ανάγκη για: συνεργασία μεταξύ των δημοσίων διοικήσεων με σκοπό την δημιουργία δημοσίων υπηρεσιών. ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των δημοσίων διοικήσεων για την εκπλήρωση νομικών απαιτήσεων ή πολιτικών δεσμεύσεων. ανταλλαγή και επαναχρησιμοποίηση πληροφοριών μεταξύ των δημόσιων διοικήσεων για την αύξηση της διοικητικής αποδοτικότητας και τη μείωση της γραφειοκρατίας για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Το αποτέλεσμα είναι: παροχή βελτιωμένων δημοσίων υπηρεσιών για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις καθώς διευκολύνεται η παροχή δημοσίων υπηρεσιών μιας στάσης. χαμηλότερο κόστος για τις δημόσιες διοικήσεις, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες ως αποτέλεσμα της αποδοτικής παροχής δημοσίων υπηρεσιών Οι συστάσεις του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας παρέχει συστάσεις που αφορούν συγκεκριμένες απαιτήσεις διαλειτουργικότητας. Η εφαρμογή των συστάσεων αυτών θα δημιουργήσει ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την καθιέρωση νέων Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών από τις δημόσιες διοικήσεις. Αυτό θα βοηθήσει στην καλλιέργεια ενός οικοσυστήματος 7 Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών με ανθρώπους εξοικειωμένους με τη διαλειτουργικότητα, οργανώσεις έτοιμες να συνεργαστούν και κοινά πλαίσια, εργαλεία και υπηρεσίες που διευκολύνουν την καθιέρωση ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών. 6 Άρθρο 2 της απόφασης υπ αριθμ. 922/2009/EC του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16 ης Σεπτεμβρίου 2009 σχετικά με τις λύσεις διαλειτουργικότητας των Ευρωπαϊκών δημόσιων διοικήσεων (ISA) OJ L 260, , σ Ένα οικοσύστημα είναι ένα σύστημα τα μέλη του οποίου επωφελούνται το ένα από την συμμετοχή του άλλου μέσω σχέσεων συμβίωσης (σχέσεις θετικού αποτελέσματος) 2

10 1.5. Γενικό Πλαίσιο Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας ανήκει σε μια σειρά πρωτοβουλιών διαλειτουργικότητας που σκοπό έχουν τη δημιουργία Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών. Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται η σχέση μεταξύ των πρωτοβουλιών αυτών: Ευρωπαϊκή Στρατηγική Διαλειτουργικότητας (EIS), Ευρωπαϊκό πλαίσιο διαλειτουργικότητας, Ευρωπαϊκές Κατευθυντήριες Γραμμές Διαλειτουργικότητας, Ευρωπαϊκές υπηρεσίες και εργαλεία διαλειτουργικότητας για την δημιουργία Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών. Πεδίο Εφαρμογής EIF Θα πρέπει να υπάρχει μια συστηματική προσέγγιση στην διαχείριση διαλειτουργικότητας σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, με θέσπιση συγκεκριμένων στόχων. Για αυτό το σκοπό, η Ευρωπαϊκή Στρατηγική Διαλειτουργικότητας (EIS) 8 παρέχει μια βάση για ένα οργανωτικό, οικονομικό και λειτουργικό πλαίσιο υποστήριξης διασυνοριακής και/ή διατομεακής διαλειτουργικότητας. Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική Διαλειτουργικότητας κατευθύνει το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας και όλες τις συναφείς προσπάθειες θέτοντας στρατηγικές προτεραιότητες και στρατηγικούς στόχους. Ο σκοπός του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας είναι να συνδράμει στο σχεδιασμό Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών. Οι Ευρωπαϊκές Κατευθυντήριες Γραμμές Διαλειτουργικότητας βοηθούν στην δημιουργία Ευρωπαϊκών υπηρεσιών και εργαλείων διαλειτουργικότητας που στηρίζουν τη διανομή τους Το πολιτικό και ιστορικό πλαίσιο της διαλειτουργικότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Για την υλοποίηση Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών, ο δημόσιος τομέας έχει να αντιμετωπίσει πολλές προκλήσεις. Η διασυνοριακή και διατομεακή διαλειτουργικότητα είναι παράγοντας κλειδί για να ξεπεράσουμε τις προκλήσεις αυτές. Η επίτευξη της διασυνοριακής διαλειτουργικότητας αποτελεί πολιτική προτεραιότητα για τις πρωτοβουλίες Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών. Με την παροχή αδιάλειπτων διασυνοριακών δημόσιων 8 Η στρατηγική ορίζει ένα κοινό όραμα για την διανομή Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών, και μια σειρά εστιασμένων ενεργειών τόσο σε εθνικό όσο και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο για την βελτίωση της διαλειτουργικότητας των δημοσίων υπηρεσιών στην Ευρώπη. 3

11 υπηρεσιών (για τις οποίες η διαλειτουργικότητα αποτελεί προϋπόθεση), δημιουργείται η δυνατότητα υψηλής επίδρασης σε επιχειρήσεις και πολίτες. Οι πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που παρουσιάζονται παρακάτω απεικονίζουν, από ιστορική πλευρά, την υποστήριξη που παρέχεται σε πολιτικό επίπεδο για την διαλειτουργικότητα μεταξύ των δημόσιων διοικήσεων. Σχήμα Πλαίσια διαλειτουργικότητας Πολλές δημόσιες διοικήσεις έχουν ήδη ή βρίσκονται στη διαδικασία ανάπτυξης πλαισίων που αφορούν θέματα διαλειτουργικότητας σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο. Το πεδίο εφαρμογής αυτών των πλαισίων περιορίζεται στα όρια δικαιοδοσίας, στα οποία έχουν αναπτυχθεί. Ωστόσο, οι ευρωπαϊκές δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να είναι έτοιμες να συνεργαστούν για να προσφέρουν ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των επιχειρήσεων και των πολιτών. Είναι σημαντικό, τα πλαίσια διαλειτουργικότητας που χρησιμοποιούνται από τις δημόσιες διοικήσεις, τόσο τα εθνικά (NIFs) όσο και το Ευρωπαϊκό (EIF), να είναι εναρμονισμένα όσον αφορά τον τρόπο επίτευξης της διαλειτουργικότητας, έτσι ώστε τα κράτη μέλη να μπορούν να συμφωνήσουν για τη συγκεκριμένη εφαρμογή των συστάσεων του EIF κατά τη θέσπιση ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών. Τα εθνικά πλαίσια διαλειτουργικότητας (NIFs ) είναι, από τη φύση τους, πιο λεπτομερή και συνήθως περιλαμβάνουν περισσότερους κανόνες από το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας το οποίο λειτουργεί σε ένα υψηλότερο, πιο αφαιρετικό επίπεδο, ως ένα «μετα-πλαίσιο» και σε εναρμόνιση με την αρχή της επικουρικότητας, δεν επιβάλλει συγκεκριμένες επιλογές ή υποχρεώσεις στα Κράτη Μέλη 9. 1 η Σύσταση: Οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να εναρμονίζουν τα πλαίσια διαλειτουργικότητας τους με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας για να λαμβάνεται υπόψη η Ευρωπαϊκή διάσταση διανομής δημοσίων υπηρεσιών. Καθώς το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας (EIF) και τα Εθνικά Πλαίσια Διαλειτουργικότητας (NIFs) συμπληρώνουν το ένα το άλλο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει ένα Παρατηρητήριο Εθνικών Πλαισίων Διαλειτουργικότητας (NIFO) που έχει ως κύριο στόχο την παροχή πληροφοριών σχετικά με 9 Η αρχή της επικουρικότητας δεν εφαρμόζεται μόνον στην ΕΕ σε σχέση με τα κράτη μέλη, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις εντός των ίδιων των κρατών μελών, σε ομοσπονδιακό / εθνικό επίπεδο ή σε άλλα επίπεδα (π.χ., περιφερειακό, επαρχιακό, νομών και δήμων). 4

12 εθνικά πλαίσια διαλειτουργικότητας ώστε να επιτρέψει στις δημόσιες διοικήσεις να μοιραστούν τις εμπειρίες και τις γνώσεις τους Σενάρια Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών Η διαλειτουργικότητα στα πλαίσια του EIF περιλαμβάνει μια σειρά από σενάρια αλληλεπίδρασης. Οι Ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες που καλύπτονται από το EIF μπορούν να υποδιαιρεθούν στους παρακάτω διασυνοριακούς τύπους αλληλεπίδρασης όπως παρουσιάζονται στο διάγραμμα που ακολουθεί. Κράτος Μέλος Χ Κράτος Μέλος Y Επιχείρηση Πολίτης Διοίκηση Διοίκηση Διοίκηση ΕΕ Πρώτος τύπος Δεύτερος τύπος Α2Α: Διοίκηση σε Διοίκηση Α2Β: Διοίκηση σε Επιχείρηση Α2C: Διοίκηση σε Πολίτη Σχήμα 1-3 Ο πρώτος τύπος είναι άμεση αλληλεπίδραση μεταξύ επιχειρήσεων και πολιτών από ένα Κράτος Μέλος και τις δημόσιες διοικήσεις άλλων Κρατών Μελών και/ή τη διοίκηση της ΕΕ (A2B and A2C) που διανέμουν την δημόσια υπηρεσία στις επιχειρήσεις και τους πολίτες αυτούς. Ο δεύτερος τύπος είναι αλληλεπίδραση μεταξύ των διοικήσεων πολλών Καρτών Μελών ή της διοίκησης της ΕΕ (A2A). Αυτός ο τύπος μπορεί να υποστηρίξει τις διοικήσεις στην εξυπηρέτηση επιχειρήσεων ή πολιτών (A2B and A2C). 5

13 Σενάριο 1: Άμεση αλληλεπίδραση μεταξύ επιχειρήσεων / πολιτών και μιας ξένης διοίκησης Κράτος Μέλος Χ Κράτος Μέλος Y Πολίτης Διοίκηση Επιχείρηση Σχήμα 1-4 Παράδειγμα: ένας πολίτης από το Κράτος Μέλος Υ ο οποίος αναλαμβάνει μια δραστηριότητα στο Κράτος Μέλος Χ θα πρέπει να ολοκληρώσει κάποιες τυπικές διαδικασίες στο Κράτος Μέλος Χ Σενάριο 2: Ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ δημοσίων διοικήσεων μετά από αιτήματα επιχειρήσεων / πολιτών Κράτος Μέλος Χ Κράτος Μέλος Y Πολίτης ή Επιχείρηση Διοίκηση Διοίκηση Σχήμα 1-5 6

14 Παράδειγμα: ένας πάροχος υπηρεσιών εγκατεστημένος στο Κράτος Μέλος Χ, ο οποίος επιθυμεί να εγκατασταθεί στο Κράτος Μέλος Y, υποβάλλει αίτημα εγκατάστασης στο Κράτος Μέλος Y. Για την επεξεργασία του αιτήματος αυτού και προκειμένου να αποφύγουμε να ζητηθούν οι απαραίτητες πληροφορίες από τον πάροχο υπηρεσιών, οι διοικητικές υπηρεσίες στα Κράτη Μέλη Χ και Y θα μπορούσαν να ανταλλάξουν απευθείας πληροφορίες. Αυτό απαιτεί διαλειτουργικότητα μεταξύ των εμπλεκομένων Κρατών Μελών Σενάριο 3: Ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ Εθνικών Διοικήσεων και θεσμικών οργάνων της ΕΕ Κράτος Μέλος Χ Κράτος Μέλος Υ Κράτος Μέλος Ζ Διοίκηση Διοίκηση Διοίκηση Διοίκηση ΕΕ Διοικήσεις, Επιχειρήσεις & Πολίτες Σχήμα 1-6 Συνήθως, αυτό το σενάριο περιλαμβάνει δίκτυα των διοικήσεων σε έναν συγκεκριμένο τομέα όπου με βάσει το δίκαιο της ΕΕ απαιτείται από τις διοικήσεις των κρατών μελών η συλλογή, ανταλλαγή, και διάθεση των πληροφοριών μεταξύ τους, ή / και με τα θεσμικά όργανα και τους οργανισμούς της ΕΕ. Τα παραδείγματα περιλαμβάνουν περιπτώσεις κατά τις οποίες τα κράτη μέλη παρέχουν πληροφορίες και στατιστικά στοιχεία σε κάποια αρμόδια ευρωπαϊκή αρχή, η οποία στη συνέχεια διανέμει τις συγκεντρωτικές αυτές πληροφορίες στους ενδιαφερομένους Παραδείγματα Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών Ακολουθεί ένας μη εξαντλητικός κατάλογος παραδειγμάτων 10 που απεικονίζουν γενικά σενάρια των Ευρωπαϊκών Δημόσιων Υπηρεσιών που περιγράψαμε παραπάνω: 10 Μελέτη σχετικά με τις απαιτήσεις των ενδιαφερομένων μερών για τις πανευρωπαϊκές υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, Τελική Έκθεση v1.3, που περιλαμβάνει κατάταξη και περιγραφή των διαφόρων πανευρωπαϊκών υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (βλ: 7

15 Τομέας/Περιοχή Υπηρεσία Τομέας/Περιοχή Υπηρεσία Ανάπτυξη Επιχειρήσεων (Α2Β, Α2Α) Πιστοποιητικά και Άδειες (Α2C) Εκπαίδευση (Α2C) Φορολογικά θέματα για πολίτες (Α2C) Έναρξη εταιριών, Δημόσιες Προμήθειες, Κατοχύρωση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, εμπορικών σημάτων, σχεδίων, Προστασία καταναλωτή, σημάνσεις, συσκευασία Πιστοποιητικά γέννησης και γάμου, Άδειες οδήγησης, διαβατήρια, visas, Άδειες διαμονής και εργασίας, Καταχώρηση αυτοκινήτου Εγγραφές στα σχολεία και στα Πανεπιστήμια Υποτροφίες σπουδαστών Απευθείας φορολογική σύνδεση (online) Κοινωνική Ασφάλιση (Α2C) Παροχή στατιστικών δεδομένων (Α2Β, Α2Α) Απασχόληση (Α2C) Δασμοί (A2C, A2B, A2A) Υπηρεσία πληροφοριών για τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης Επιδόματα ανεργίας Επιδόματα τέκνων Συντάξεις Δημόσια Υγειονομική Ασφάλιση Φορολογία επιχειρήσεων Επιστροφές ΦΠΑ Πληροφορίες για φορολογικά κίνητρα Δήλωση ειδικού φόρου κατανάλωσης προϊόντων Αναγνώριση προσόντων και διπλωμάτων Αναζήτηση εργασίας Πληροφορίες για τους τελωνειακούς δασμούς Τελωνειακή διασάφηση (A2C, A2B, A2A) 1.7. Δομή εγγράφου Στα επόμενα κεφάλαια, το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας αντιμετωπίζει μια σειρά από καίρια ζητήματα για την αποδοτική και αποτελεσματική παροχή ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών. Το Κεφάλαιο 2 ασχολείται με τις «θεμελιώδεις αρχές», καθορίζει τις γενικές αρχές που διέπουν τις ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες. Οι αρχές αυτές αντανακλούν τις προσδοκίες των πολιτών, των επιχειρήσεων και των δημόσιων διοικήσεων όσον αφορά την παροχή δημόσιων υπηρεσιών. Το Κεφάλαιο 3 παρουσιάζει το «εννοιολογικό μοντέλο για τις δημόσιες υπηρεσίες». Προτείνει μια οργανωτική αρχή για τον σχεδιασμό Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών, με έμφαση στις βασικές υπηρεσίες που μπορεί να ομαδοποιηθούν για να σχηματίσουν ενοποιημένες υπηρεσίες και να συμβάλουν στη δημιουργία άλλων ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών στο μέλλον. Το Κεφάλαιο 4 σχετικά με τα «επίπεδα διαλειτουργικότητας», καλύπτει τις διάφορες πτυχές διαλειτουργικότητας που πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά το σχεδιασμό μιας Ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας και παρέχει ένα κοινό λεξιλόγιο για τη συζήτηση θεμάτων που ανακύπτουν. Το Κεφάλαιο 5 παρουσιάζει μια προσέγγιση διευκόλυνσης της συνεργασίας μεταξύ των δημόσιων διοικήσεων για την παροχή μιας δεδομένης ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας εισάγοντας τις έννοιες «συμφωνίες διαλειτουργικότητας», επίσημες προδιαγραφές και ανοικτές προδιαγραφές. Το Κεφάλαιο 6 σχετικά με τη «διακυβέρνηση της διαλειτουργικότητας» ορίζει τι χρειάζεται ώστε να εξασφαλιστεί η διαλειτουργικότητα διαχρονικά κατά την παράδοση μιας ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας και να συντονιστούν οι δραστηριότητές διαλειτουργικότητας μεταξύ των διοικητικών επιπέδων για να υποστηριχθεί η δημιουργία ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών. 8

16 2. Θεμελιώδεις αρχές των Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών 2.1. Εισαγωγή Το παρόν κεφάλαιο καθορίζει τις γενικές αρχές της χρηστής διοίκησης που είναι σχετικές με τη διαδικασία της δημιουργίας Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών. Οι αρχές αυτές περιγράφουν το πλαίσιο στο οποίο οι Ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες αποφασίζονται και υλοποιούνται. Οι αρχές αλληλοσυμπληρώνονται, ανεξάρτητα από τις διαφορετικές φύσεις τους, π.χ. πολιτική, νομική ή τεχνική. Οι δώδεκα βασικές αρχές του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας μπορεί να χωριστούν σε τρεις κατηγορίες: Η πρώτη αρχή θέτει το πλαίσιο για τη δράση της ΕΕ σχετικά με τις ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες. Η επόμενη ομάδα θεμελιωδών αρχών αντανακλά τις γενικές ανάγκες και προσδοκίες του χρήστη (2-8). Η τελευταία ομάδα παρέχει τη βάση για τη συνεργασία μεταξύ των δημόσιων διοικήσεων (9-12) Θεμελιώδης αρχή 1: Επικουρικότητα και αναλογικότητα Η πρώτη θεμελιώδης αρχή κάνει λόγο για την επικουρικότητα και την αναλογικότητα, όπως κατοχυρώνονται στη Συνθήκη της ΕΕ. Η αρχή της επικουρικότητας απαιτεί οι αποφάσεις της ΕΕ να λαμβάνονται όσο το δυνατόν εγγύτερα στον πολίτη. Με άλλα λόγια, η ΕΕ δεν αναλαμβάνει δράση, εκτός αν αυτό είναι πιο αποτελεσματικό από τη δράση που αναλαμβάνεται σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο. Η αρχή της αναλογικότητας περιορίζει τη δράση της ΕΕ σε ό, τι είναι αναγκαίο για την επίτευξη των συμφωνημένων στόχων πολιτικής. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ θα επιλέξει λύσεις που αφήνουν τη μεγαλύτερη δυνατή ελευθερία στα Κράτη Μέλη. Η επικουρικότητα και η αναλογικότητα, εφαρμόζονται επίσης και στην παροχή των Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών και ως εκ τούτου και στην ανταλλαγή των πληροφοριών που απαιτούνται για την παροχή. H ανταλλαγή πληροφοριών και η από κοινού παροχή Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών, θα είναι αποτέλεσμα είτε της νομοθεσίας της ΕΕ ή της προθυμίας των δημοσίων αρχών να έχουν ενεργό συμμετοχή σε συντονισμένες πρωτοβουλίες Θεμελιώδης αρχή 2: Επικέντρωση στον χρήστη Σκοπός των δημοσίων υπηρεσιών είναι η ικανοποίηση των αναγκών των πολιτών και των επιχειρήσεων. Για την ακρίβεια, οι ανάγκες αυτές θα πρέπει να καθορίζουν ποιες δημόσιες υπηρεσίες θα παρέχονται και πως αυτές θα διανέμονται. Σε γενικές γραμμές, οι πολίτες και οι επιχειρήσεις προσδοκούν: να έχουν πρόσβαση σε φιλικές προς το χρήστη υπηρεσίες με ασφαλή και ευέλικτο τρόπο που επιτρέπει την εξατομίκευση. πολλά κανάλια διανομής που επιτρέπουν την πρόσβαση στις υπηρεσίες με οποιοδήποτε τρόπο, σε οποιοδήποτε τόπο, οποιαδήποτε στιγμή. να έχουν πρόσβαση από ένα μόνο ενιαίο σημείο επαφής, ακόμη και όταν πολλαπλές διοικήσεις πρέπει να συνεργάζονται για να παρέχουν την υπηρεσία. να παρέχουν μόνο τις πληροφορίες που είναι αναγκαίες για την απόκτηση της δημόσιας υπηρεσίας και το κάθε κομμάτι της πληροφορίας να παρέχεται μόνο μια φορά στις διοικήσεις. σεβασμό της ιδιωτικότητας από τις διοικήσεις. 9

17 2.4. Θεμελιώδης αρχή 3: Ένταξη και Προσβασιμότητα 11 Η χρήση των ΤΠΕ θα πρέπει να δημιουργήσει ίσες ευκαιρίες για όλους τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, μέσω υπηρεσιών που είναι προσιτές σε όλους χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις. Ένταξη σημαίνει να επιτρέπεται σε όλους να επωφεληθούν πλήρως από τις ευκαιρίες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες ώστε να αντιμετωπιστούν τα κοινωνικά και οικονομικά μειονεκτήματα και ο αποκλεισμός. Η προσβασιμότητα διασφαλίζει ότι τα άτομα με ειδικές ανάγκες και οι ηλικιωμένοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις δημόσιες υπηρεσίες απολαμβάνοντας το ίδιο επίπεδο εξυπηρέτησης με όλους τους άλλους πολίτες. Η ένταξη και η προσβασιμότητα πρέπει να είναι μέρος ενός συνολικού κύκλου ανάπτυξης μιας Ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας, όσον αφορά το σχεδιασμό, το περιεχόμενο της πληροφορίας και τη διανομή σύμφωνα με τις προδιαγραφές ηλεκτρονικής προσβασιμότητας που αναγνωρίζονται ευρέως σε Ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο 12. Η ένταξη και η προσβασιμότητα συνήθως περιλαμβάνουν την ύπαρξη πολλών καναλιών διανομής. Οι παραδοσιακοί τρόποι διανομής, χαρτογραφικά και αυτοπροσώπως, ίσως χρειαστεί να συνυπάρχουν με την ηλεκτρονική διανομή, παρέχοντας στους πολίτες μια ακόμα επιλογή πρόσβασης. Η ένταξη και η προσβασιμότητα μπορεί επίσης να βελτιωθούν με την δυνατότητα του συστήματος να επιτρέπει σε τρίτους να ενεργούν εξ ονόματος των πολιτών που δεν είναι σε θέση, είτε μόνιμα είτε προσωρινά, να κάνουν άμεση χρήση των δημόσιων υπηρεσιών. 2η Σύσταση: Οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι δημόσιες υπηρεσίες είναι προσβάσιμες σε όλους τους πολίτες, συμπεριλαμβανομένων και των ατόμων με ειδικές ανάγκες και των ηλικιωμένων, σύμφωνα με τις προδιαγραφές ηλεκτρονικής προσβασιμότητας που αναγνωρίζονται ευρέως σε Ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο Θεμελιώδης αρχή 4: Ασφάλεια και ιδιωτικότητα Οι πολίτες και οι επιχειρήσεις πρέπει να είναι βέβαιοι ότι αλληλεπιδρούν με τις δημόσιες διοικήσεις σε περιβάλλον εμπιστοσύνης και σε πλήρη συμμόρφωση με τους σχετικούς κανονισμούς, π.χ. σχετικά με την ιδιωτικότητα και την προστασία δεδομένων. Αυτό σημαίνει ότι οι δημόσιες διοικήσεις πρέπει να εγγυώνται την προστασία της ιδιωτικής ζωής των πολιτών και την εμπιστευτικότητα των πληροφοριών που παρέχονται από τις επιχειρήσεις. Με την επιφύλαξη των περιορισμών ασφαλείας, οι πολίτες και οι επιχειρήσεις θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να επαληθεύουν τις πληροφορίες που οι διοικήσεις έχουν συλλέξει για αυτούς και να ζητείται η άδεια τους σε περίπτωση που οι πληροφορίες αυτές χρησιμοποιηθούν για σκοπούς άλλους από εκείνους για τους οποίους παρασχέθηκαν αρχικά. 3η Σύσταση: Οι δημόσιες διοικήσεις πρέπει να εξετάζουν τις συγκεκριμένες ανάγκες της κάθε Ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας, στο πλαίσιο της κοινής πολιτικής ασφάλειας και ιδιωτικότητας Θεμελιώδης αρχή 5: Πολυγλωσσία Η πολυγλωσσία θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη κατά το σχεδιασμό Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών. Θα πρέπει να βρεθεί μια ισορροπία ανάμεσα στις προσδοκίες των πολιτών και των επιχειρήσεων να εξυπηρετηθούν στη δική τους γλώσσα (ες) και στην ικανότητα των δημοσίων διοικήσεων των Κρατών Μελών να προσφέρουν υπηρεσίες σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ Ανατρέξατε επίσης στην υπ αριθμ. 376 εντολή τυποποίησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την ανάπτυξη Ευρωπαϊκών προτύπων στις δημόσιες προμήθειες για προσβάσιμα προϊόντα και υπηρεσίες ΤΠΕ ( ). 10

18 Το ιδανικό θα ήταν, οι υπηρεσίας που παρέχονται πανευρωπαϊκά, να είναι διαθέσιμες σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ ώστε να διασφαλίζεται ότι ικανοποιούνται οι προσδοκίες και τα δικαιώματα των Ευρωπαίων Πολιτών. Η πολυγλωσσία δεν αφορά μόνο το επίπεδο επαφής με το χρήστη αλλά όλα τα επίπεδα σχεδιασμού των Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών. Για παράδειγμα, η επιλογή του τρόπου παρουσίασης των δεδομένων μπορεί να περιορίζει την ικανότητα υποστήριξης διαφορετικών γλωσσών. Η πολυγλωσσία ως πτυχή της διαλειτουργικότητας, γίνεται και πάλι εμφανής όταν οι Ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες απαιτούν την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ συστημάτων ΤΠΕ πέρα από τα γλωσσικά σύνορα, καθώς η έννοια των πληροφοριών που ανταλλάσσονται θα πρέπει να διατηρηθεί. Όποτε είναι δυνατόν, οι πληροφορίες θα πρέπει να μεταφέρονται σε μια μορφή ανεξάρτητη γλώσσας, που έχει συμφωνηθεί μεταξύ όλων των εμπλεκομένων μερών. 4η Σύσταση: Κατά τη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας, οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να χρησιμοποιούν πληροφοριακά συστήματα και τεχνικές αρχιτεκτονικές που υποστηρίζουν την πολυγλωσσία Θεμελιώδης αρχή 6: Διοικητική απλούστευση Οι επιχειρήσεις συσσωρεύουν μεγάλες ποσότητες πληροφοριών, συχνά αποκλειστικά εξαιτίας των υποχρεώσεων που τους επιβάλλονται από το νόμο. Οι πληροφορίες αυτές δεν έχουν άμεσο όφελος για τις επιχειρήσεις ούτε είναι απαραίτητες για την επίτευξη των στόχων του νομικού πλαισίου που επιβάλλει τη συσσώρευση τους. Αυτό δημιουργεί σημαντικό διοικητικό βάρος 13, το οποίο μπορεί να εκφραστεί ως κόστος που προέκυψε από τις επιχειρήσεις. Για το λόγο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε τον Ιανουάριο 2007, τη μείωση του διοικητικού βάρους στις επιχειρήσεις κατά 25% μέχρι το Για την επίτευξη αυτού του στόχου, οι δημόσιες αρχές όλης της Ευρώπης θα πρέπει να ενεργούν από κοινού κατά τη δημιουργία Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών. Η αρχή αυτή συνδέεται στενά με τη θεμελιώδη αρχή 2, της επικέντρωσης στο χρήστη Θεμελιώδης αρχή 7: Διαφάνεια Οι πολίτες και οι επιχειρήσεις πρέπει να είναι σε θέση να κατανοούν τις διοικητικές διαδικασίες. Θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να παρακολουθούν τις διοικητικές διαδικασίες που τους αφορούν και να γνωρίζουν τη λογική πίσω από τις αποφάσεις τους επηρεάζουν. Η διαφάνεια επιτρέπει επίσης στους πολίτες και τις επιχειρήσεις να δώσουν ανατροφοδότηση σχετικά με την ποιότητα και να συμβάλουν στη βελτίωσή των παρεχόμενων δημοσίων υπηρεσιών αλλά και στην υλοποίηση των νέων υπηρεσιών Θεμελιώδης αρχή 8: Διατήρηση της πληροφορίας Οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να διατηρούν τα ηλεκτρονικά αρχεία 14 και τις πληροφορίες που κατέχουν με σκοπό την τεκμηρίωση των διαδικασιών και αποφάσεων. Ο στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι τα αρχεία και άλλες μορφές πληροφοριών διατηρούν την αναγνωσιμότητα, την αξιοπιστία και την ακεραιότητά τους και μπορούν να είναι προσβάσιμα για όσο διάστημα απαιτηθεί, λαμβάνοντας υπόψη την ασφάλεια και την ιδιωτικότητα Όπως ορίζεται από τις απαιτήσεις του μοντέλου για την διατήρηση ηλεκτρονικών αρχείων (MOREQ): αρχείο είναι ένα έγγραφο που παράγεται ή λαμβάνεται από ένα πρόσωπο ή οργανισμό για μια συγκεκριμένη εργασία, και διατηρείται από αυτό το πρόσωπο ή τον οργανισμό. 11

19 Προκειμένου να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη διατήρηση των ηλεκτρονικών αρχείων και άλλων ειδών πληροφορίας, πρέπει να επιλεγούν μορφοποιήσεις που να εξασφαλίζουν την μακροπρόθεσμη προσβασιμότητα, συμπεριλαμβανομένης και της διατήρησης των συνδεδεμένων ηλεκτρονικών υπογραφών και άλλων ηλεκτρονικών πιστοποιήσεων, όπως εντολών. Για πηγές πληροφοριών τις οποίες κατέχουν και διαχειρίζονται οι εθνικές διοικήσεις, η διατήρηση είναι ένα καθαρά εθνικό ζήτημα. Για τις ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες και για πληροφορίες που δεν είναι αμιγώς εθνικές, η διατήρηση γίνεται Ευρωπαϊκό ζήτημα, που απαιτεί την κατάλληλη «πολιτική διατήρησης». 5η Σύσταση: Οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να διαμορφώσουν από κοινού μια μακροπρόθεσμη πολιτική διατήρησης για τα ηλεκτρονικά αρχεία που σχετίζονται με τις ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες Θεμελιώδης αρχή 9: Ανοικτότητα Στο πλαίσιο του EIF, ως ανοικτότητα ορίζουμε την προθυμία των προσώπων, οργανισμών και άλλων μελών μιας κοινότητας ενδιαφερόντων να μοιραστούν τη γνώση και να τονώσουν τη συζήτηση εντός της κοινότητας με απώτερο στόχο την προαγωγή της γνώσης και τη χρήση της γνώσης αυτής για την επίλυση προβλημάτων. Με σεβασμό στην προστασία των δεδομένων και την ιδιωτικότητα, η διαλειτουργικότητα περιλαμβάνει την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ αλληλεπιδρώντων οργανισμών, και άρα συνεπάγεται ανοικτότητα. Με την εφαρμογή της αρχής της ανοικτότητας κατά την από κοινού ανάπτυξη κατά παραγγελία συστημάτων λογισμικού, οι Ευρωπαϊκές δημόσιες διοικήσεις παράγουν αποτελέσματα που μπορούν να διασυνδεθούν, να επαναχρησιμοποιηθούν και να διαμοιραστούν, βελτιώνοντας έτσι και την αποτελεσματικότητα. Ως εκ τούτου, οι Ευρωπαϊκές δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να στοχεύουν στην ανοικτότητα, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες, τις προτεραιότητες, τα κληρονομούμενα συστήματα, τον προϋπολογισμό, την κατάσταση της αγοράς και μια σειρά από άλλους παράγοντες. 6η Σύσταση: Οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να στοχεύουν στην ανοικτότητα, όταν εργάζονται από κοινού για τη δημιουργία Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις προτεραιότητες και τους περιορισμούς τους Θεμελιώδης αρχή 10: Δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης Επαναχρησιμοποίηση έχουμε όταν οι δημόσιες διοικήσεις που αντιμετωπίζουν ένα συγκεκριμένο πρόβλημα, επιδιώκουν να επωφεληθούν από την εργασία άλλων εξετάζοντας τι είναι διαθέσιμο, αξιολογώντας τη χρησιμότητα ή τη σημασία του για το πρόβλημα που έχει προκύψει και αποφασίζοντας να χρησιμοποιήσουν λύσεις που έχουν αποδειχτεί επωφελείς σε άλλες περιπτώσεις. Αυτό σημαίνει ότι οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να είναι πρόθυμες να μοιραστούν με άλλους λύσεις, ιδέες, πλαίσια, προδιαγραφές, εργαλεία και στοιχεία. Αυτό γίνεται ευκολότερο εφαρμόζοντας την αρχή της ανοικτότητας, όπως περιγράφεται παραπάνω. Η επαναχρησιμοποίηση και η κοινή χρήση οδηγούν φυσικά σε συνεργασία με χρήση συνεργατικών πλατφόρμων 15, προς αμοιβαία επωφελείς και κοινούς συμφωνημένους στόχους. Η επαναχρησιμοποίηση είναι, κατά συνέπεια, το κλειδί για την αποτελεσματική ανάπτυξη των Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών. 15 Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν αναπτυχθεί διάφορες πλατφόρμες για την κοινή χρήση στοιχείων λογισμικού ανοικτού κώδικα ( σημασιολογικών στοιχείων ( και βέλτιστων πρακτικών ( Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επίσης δημιουργήσει το EUPL ( για την διευκόλυνση της κοινής χρήσης στοιχείων λογισμικού. 12

20 7η Σύσταση: Οι δημόσιες διοικήσεις ενθαρρύνονται να επαναχρησιμοποιούν και να μοιράζονται λύσεις καθώς και να συνεργάζονται για την ανάπτυξη κοινών λύσεων κατά την υλοποίηση των Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών Θεμελιώδης αρχή 11: Τεχνολογική ουδετερότητα και προσαρμοστικότητα Κατά την δημιουργία Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών, οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να επικεντρωθούν στις λειτουργικές ανάγκες τους και να παρατείνουν τη λήψη αποφάσεων σχετικά με την τεχνολογία κατά το δυνατόν περισσότερο, προκειμένου να αποφύγουν την επιβολή συγκεκριμένων τεχνολογιών ή προϊόντων στους συνεργάτες τους και να είναι σε θέση να προσαρμοστούν στο ταχέως εξελισσόμενο τεχνολογικό περιβάλλον. Οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να φροντίζουν ώστε την πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες να είναι ανεξάρτητη από οποιαδήποτε συγκεκριμένη τεχνολογία ή προϊόν. 8η Σύσταση: Οι δημόσιες διοικήσεις δεν θα πρέπει να επιβάλλουν ειδικές τεχνολογικές λύσεις στους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τις άλλες διοικήσεις κατά τη δημιουργία ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών Θεμελιώδης αρχή 12: Αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα Οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι λύσεις εξυπηρετούν τις επιχειρήσεις και τους πολίτες αποτελεσματικά και αποδοτικά και αξιοποιούν τα χρήματα των φορολογουμένων με τον καλύτερο τρόπο. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να γίνει ο απολογισμός της αξίας που αποδίδεται από τις λύσεις δημοσίων υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων και των πτυχών όπως η απόδοση των επενδύσεων, το συνολικό κόστος ιδιοκτησίας, η αυξημένη ευελιξία και προσαρμοστικότητα, η μείωση του διοικητικού βάρους, η αύξηση της αποτελεσματικότητας, η μείωση του κινδύνου, η διαφάνεια, η απλούστευση, η βελτίωση των μεθόδων εργασίας, και η αναγνώριση των επιτευγμάτων και των ικανοτήτων της δημόσιας διοίκησης. 13

21 3. Το εννοιολογικό μοντέλο για τις δημόσιες υπηρεσίες 3.1. Εισαγωγή Το κεφάλαιο αυτό παρουσιάζει ένα εννοιολογικό μοντέλο για τις δημόσιες υπηρεσίες που προτείνει τρόπους οργάνωσης, δημιουργίας και λειτουργίας των υπηρεσιών αυτών. Το μοντέλο προέκυψε από μια έρευνα για την υλοποίηση δημόσιων υπηρεσιών στα κράτη μέλη και συνοψίζει τις κοινές πτυχές και τις βέλτιστες πρακτικές που παρατηρήθηκαν. Το μοντέλο λειτουργεί ως πρότυπο για μελλοντικές εφαρμογές ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών και βοηθά στην ανάπτυξη κοινού λεξιλογίου και κατανόησης μεταξύ των κρατών μελών σχετικά με τα κύρια στοιχεία μιας δημόσιας υπηρεσίας και πώς αυτά συντίθενται. Το μοντέλο δίνει έμφαση σε μια δομική προσέγγιση στην δημιουργία Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών, επιτρέποντας τη διασύνδεση και τη δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης των επιμέρους στοιχείων της υπηρεσίας κατά τη δημιουργία νέων υπηρεσιών. Το μοντέλο είναι γενικό από τη φύση του, συνεπώς κάθε υφιστάμενη ή μελλοντική δημόσια υπηρεσία δεν είναι δυνατόν να ταιριάζει ακριβώς σε αυτό. Ωστόσο, είναι αρκετά γενικό ώστε να εφαρμοστεί σε οποιοδήποτε κυβερνητικό επίπεδο παροχής δημοσίων υπηρεσιών, από το τοπικό επίπεδο μέχρι και το επίπεδο της ΕΕ, και αυτό καταδεικνύει το γεγονός ότι κάθε επίπεδο διακυβέρνησης μπορεί να είναι πάροχος τόσο βασικών όσο και ολοκληρωμένων δημοσίων υπηρεσιών. Με αυτή την έννοια, το μοντέλο αποσαφηνίζει και εξορθολογίζει τις σχέσεις μεταξύ των φορέων που συνεργάζονται για την παροχή δημόσιων υπηρεσιών. Ο στόχος του μοντέλου είναι να έχει πρακτικά οφέλη για την δημιουργία ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών. Για παράδειγμα, η διαίρεση λειτουργικών περιοχών σε βασικές δημόσιες υπηρεσίες με σαφώς καθορισμένες διεπαφές, σχεδιασμένες ώστε να επαναχρησιμοποιούνται, θα απλοποιήσει και θα εξορθολογήσει την εφαρμογή ολοκληρωμένων υπηρεσιών και την επαναχρησιμοποίηση των συστατικών στοιχείων των υπηρεσιών, αποφεύγοντας την επανάληψη εργασιών Οι βασικές έννοιες του εννοιολογικού μοντέλου Το μοντέλο προωθεί την επαναχρησιμοποίηση των πληροφοριών, εννοιών, προτύπων, λύσεων και προδιαγραφών στα Κράτη Μέλη και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, αναγνωρίζοντας ότι οι ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες: βασίζονται σε πληροφορίες από διαφορετικές πηγές, που βρίσκονται σε διαφορετικά επίπεδα διοίκησης, σε διαφορετικά Κράτη Μέλη, και συνδυάζουν βασικές δημόσιες υπηρεσίες, ανεξάρτητα σχεδιασμένες από τις δημόσιες διοικήσεις διαφορετικών Κρατών Μελών Ως εκ τούτου, το μοντέλο τονίζει την ανάγκη για σπονδυλωτά και χαλαρά συνδεδεμένα συστατικά στοιχεία 16 υπηρεσιών τα οποία διασυνδέονται μέσω υποδομών και για τη συνεργασία στην παροχή ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών. Ρητά κάνει λόγο για την ανάγκη υιοθέτησης υπηρεσιοστραφούς προσανατολισμού στο σχεδιασμό και την ανάπτυξη συστημάτων σε όλο το εύρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και ενός οικοσυστήματος ΤΠΕ που θα περιλαμβάνει συνεπή, και σε ορισμένες περιπτώσεις από κοινού αναπτυγμένα συστατικά στοιχεία υπηρεσιών. Αυτή η ιδιαίτερη έμφαση στον υπηρεσιοστραφή προσανατολισμό είναι ένας συγκεκριμένος τρόπος δημιουργίας και χρήσης επιχειρηματικών διαδικασιών, ομαδοποιημένων ως υπηρεσίες, καθ 'όλη τη διάρκεια ζωής τους. 16 Η υπηρεσιοστραφής Αρχιτεκτονική (Service Oriented Architecture - SOA) είναι μια εφαρμογή της αρχής αυτής. 14

22 9η Σύσταση: Οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να αναπτύξουν ένα μοντέλο παροχής υπηρεσιών βασισμένο στα συστατικά στοιχεία των υπηρεσιών, το οποίο θα επιτρέπει τη δημιουργία Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών με την επαναχρησιμοποίηση, κατά το δυνατόν, των υπαρχόντων συστατικών στοιχείων των υπηρεσιών. Οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να συμφωνήσουν σε ένα κοινό σχέδιο για τον τρόπο διασύνδεσης των συστατικών στοιχείων των υπηρεσιών. Για να επιτευχθεί αυτό, υπάρχουν γνωστές και ευρέως χρησιμοποιούμενες τεχνικές λύσεις, π.χ. διαδικτυακές υπηρεσίες, αλλά η εφαρμογή τους σε επίπεδο ΕΕ απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες από τις δημόσιες διοικήσεις, συμπεριλαμβανομένων των επενδύσεων σε κοινές υποδομές. 10η Σύσταση: Οι δημόσιες διοικήσεις πρέπει να συμφωνήσουν σε ένα κοινό σχέδιο για τη διασύνδεση των χαλαρά συνδεδεμένων συστατικών των υπηρεσιών και να θέσουν σε λειτουργία τις αναγκαίες υποδομές κατά τη δημιουργία Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών. Τα βασικά στοιχεία του εννοιολογικού μοντέλου απεικονίζονται στο παρακάτω διάγραμμα: Εννοιολογικό μοντέλο για δημόσιες υπηρεσίες Μητρώα Βάσης Προκειμένου να κατανοήσουμε καλύτερα το μοντέλο αυτό, είναι χρήσιμο να το υποδιαιρέσουμε σε τρία επίπεδα: βασικές δημόσιες υπηρεσίες, ασφαλής ανταλλαγή δεδομένων και ολοκληρωμένες δημόσιες υπηρεσίες που παρουσιάζονται λεπτομερώς στις ακόλουθες ενότητες Βασικές δημόσιες υπηρεσίες Το χαμηλότερο επίπεδο του μοντέλου ασχολείται με τα πιο βασικά συστατικά στοιχεία των υπηρεσιών από τα οποία μπορούν να δομηθούν Ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες. Ομαδοποιεί τρεις τύπους συστατικών στοιχείων, δηλαδή τους διευκολυντές διαλειτουργικότητας, τις υπηρεσίες που στηρίζονται τα μητρώα βάσης και τις εξωτερικές υπηρεσίες και όλα μαζί τα ονομάζει βασικές δημόσιες υπηρεσίες. Μητρώα Βάσης Σχήμα

23 Ορισμένες βασικές δημόσιες υπηρεσίες έχουν αναπτυχθεί κυρίως για άμεση χρήση από τη δημόσια διοίκηση που τις δημιούργησε, ή από τους άμεσους πελάτες της, δηλαδή τις επιχειρήσεις και τους πολίτες, άλλα διατίθενται για επαναχρησιμοποίηση αλλού με σκοπό την παροχή ολοκληρωμένων δημόσιων υπηρεσιών συνολικά. Άλλες είναι γενικές ή / και υποδομής από τη φύση τους, ενώ οι υπόλοιπες αντιπροσωπεύουν εξωτερικές υπηρεσίες, για παράδειγμα υπηρεσίες που παρέχονται από τρίτους. Οι ακόλουθες ενότητες περιγράφουν λεπτομερέστερα το κάθε είδος των βασικών δημόσιων υπηρεσιών Μητρώα Βάσης Τα πιο σημαντικά συστατικά στοιχεία είναι τα μητρώα βάσης που παρέχουν αξιόπιστες πηγές βασικών πληροφοριών για θέματα όπως τα πρόσωπα, οι εταιρείες, τα οχήματα, οι άδειες, τα κτίρια, οι τοποθεσίες και οι δρόμοι. Τέτοια μητρώα υπάρχουν υπό τον νομικό έλεγχο των δημόσιων διοικήσεων και διατηρούνται από αυτές, αλλά οι πληροφορίες που περιέχουν θα πρέπει να διατίθενται για ευρύτερη επαναχρησιμοποίηση αφού πρώτα ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα ασφαλείας και προστασίας της ιδιωτικότητας. Το κοινό χαρακτηριστικό όλων των εφαρμογών των μητρώων βάσης είναι το γεγονός ότι είναι αυθεντικά και έγκυρα και αποτελούν, χωριστά ή σε συνδυασμό, τον ακρογωνιαίο λίθο των δημοσίων υπηρεσιών. Σε γενικές γραμμές, το περιεχόμενό τους δεν είναι στατικό: αντικατοπτρίζουν επίσης τον κύκλο ζωής των πληροφοριών. 11η Σύσταση: Οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να διαθέτουν τις αυθεντικές πηγές πληροφοριών που διαχειρίζονται και σε άλλους, θέτοντας σε εφαρμογή ταυτόχρονα και μηχανισμούς πρόσβασης και ελέγχου για να εξασφαλίζεται η ασφάλεια και η προστασία της ιδιωτικότητας σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Ένα από τα εμπόδια για την υιοθέτηση του εννοιολογικού μοντέλου για τις Ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες είναι τα κληρονομούμενα συστήματα. Τα συστήματα αυτά, και τα υποκείμενα αποθετήρια δεδομένων τους, έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που περιορίζουν τις δυνατότητες επαναχρησιμοποίησης (π.χ. έλλειψη δημοσιευμένων διεπαφών), και μπορεί να απαιτούν εκτεταμένο ανασχεδιασμό, προκειμένου να έχουν τη δυνατότητα διάθεσης των πληροφοριών τους για τις Ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες. Η διασυνοριακή πρόσβαση σε αυθεντικές πηγές δεδομένων διευκολύνονται αν οι διεπαφές των πηγών αυτών δημοσιεύονται και εναρμονίζονται, τόσο σε σημασιολογικό όσο και σε τεχνικό επίπεδο. 12η Σύσταση: Οι δημόσιες διοικήσεις, κατά την δημιουργία Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών, θα πρέπει να αναπτύσσουν διεπαφές για τις αυθεντικές πηγές πληροφοριών και να τις εναρμονίζουν σε σημασιολογικό και τεχνικό επίπεδο Διευκολυντές διαλειτουργικότητας Οι διευκολυντές διαλειτουργικότητας παρέχουν υπηρεσίες όπως μετάφραση πρωτοκόλλων, μορφοποιήσεων και γλωσσών ή δρουν ως ενδιάμεσοι για την πληροφορία Εξωτερικές υπηρεσίες Περιλαμβάνονται υπηρεσίες που παρέχονται από τρίτους, όπως - σε επιχειρηματικό επίπεδο - υπηρεσίες πληρωμών από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή - σε επίπεδο υποδομών - υπηρεσίες σύνδεσης από παρόχους τηλεπικοινωνιών Επίπεδο ασφαλούς ανταλλαγής δεδομένων Το επίπεδο αυτό είναι κεντρικό στο βασικό εννοιολογικό μοντέλο καθώς όλη η πρόσβαση στις βασικές δημόσιες υπηρεσίες περνά μέσα από αυτό. 16

24 Ασφαλής Διαχείριση Επικοινωνιών Ασφαλής Ανταλλαγή / Διαχείριση Δεδομένων Σχήμα Ασφαλής ανταλλαγή δεδομένων Από επιχειρηματική άποψη, οι διοικήσεις και άλλοι φορείς ανταλλάσουν επίσημες πληροφορίες που μπορεί να περιλαμβάνουν πρόσβαση σε μητρώα βάσης. Αυτό θα πρέπει να γίνεται μέσω ενός ασφαλούς, εναρμονισμένου, διαχειρίσιμου και ελεγχόμενου επιπέδου που θα επιτρέπει την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ επιχειρήσεων, διοικήσεων και πολιτών οι οποίες είναι: υπογεγραμμένες και πιστοποιημένες τόσο ο αποστολέας όσο και ο παραλήπτης θα πρέπει να έχουν ταυτοποιηθεί και αυθεντικοποιηθεί μέσω συμφωνημένων μηχανισμών, κρυπτογραφημένες το απόρρητο των δεδομένων που ανταλλάσσονται είναι διασφαλισμένο, καταγεγραμμένες τα ηλεκτρονικά αρχεία καταγράφονται και αρχειοθετούνται για την διασφάλιση της διαδικασίας νομικού ελέγχου. Στο προτεινόμενο εννοιολογικό μοντέλο, οι λειτουργίες αυτές ομαδοποιούνται στο επίπεδο «ασφαλής ανταλλαγή δεδομένων». Αυτό το επίπεδο θα πρέπει να επιτρέπει την ασφαλή ανταλλαγή πιστοποιημένων μηνυμάτων, αρχείων, εντύπων και άλλου είδους πληροφοριών μεταξύ των διαφόρων συστημάτων. Εκτός από τη μεταφορά δεδομένων, το επίπεδο αυτό θα πρέπει επίσης να διαχειρίζεται τις ειδικές απαιτήσεις ασφάλειας, όπως τις ηλεκτρονικές υπογραφές, την πιστοποίηση, την κρυπτογράφηση και τη χρονοσήμανση. Η ασφάλεια είναι πιθανά ένα από τα κύρια εμπόδια για τη διαλειτουργικότητα, εάν δεν εφαρμόζεται κατά εναρμονισμένο και κοινά συμφωνημένο τρόπο μεταξύ των οργανισμών. Το εννοιολογικό μοντέλο τονίζει το ζήτημα αυτό και καλεί όλους τους παρόχους υπηρεσιών να: εξετάζουν άμεσα τα θέματα ασφαλείας. συνεργάζονται πάνω σε ένα κοινό πλαίσιο για την κάλυψη των σχετικών αναγκών ασφαλείας τους μέσω συμβατών μηχανισμών και από κοινού συμφωνημένων προδιαγραφών. καταλήξουν σε μια κοινή συμφωνία όσον αφορά ουσιαστικά χαρακτηριστικά όπως επίπεδα προστατευτικής σήμανσης, επίπεδα εξουσιοδότησης και ένταση αυθεντικοποίησης. Ως εκ τούτου, οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να συμφωνήσουν σε ένα κοινό πλαίσιο ασφαλείας κατά τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας (ανατρέξατε στην 2 η Σύσταση). Μία από τις βασικές προϋποθέσεις για την επίτευξη της λειτουργικότητας που προσδοκούμε στην ασφαλή ανταλλαγή δεδομένων, περιλαμβάνει την αξιοποίηση των εθνικών υποδομών ταυτοποίησης και αυθεντικοποίησης στα κράτη μέλη για την ανάπτυξη ενός διασυνοριακού συστήματος εργασίας. Αυτό το σύστημα θα πρέπει να προσδιορίσει ποιες αρχιτεκτονικές και δεδομένα ΤΠΕ απαιτούνται σε διασυνοριακό πλαίσιο ώστε να καταστούν διαλειτουργικές, οι υφιστάμενες υποδομές ταυτοποίησης των Κρατών Μελών Διαχείριση ασφαλών επικοινωνιών Η παροχή ασφαλούς ανταλλαγής δεδομένων (π.χ. υπογεγραμμένων, πιστοποιημένων, κρυπτογραφημένων και καταγεγραμμένων), απαιτεί επίσης αρκετές διαχειριστικές λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένων: 17

25 διαχείριση υπηρεσιών για την επίβλεψη όλων των επικοινωνιών σχετικά με την ταυτοποίηση, την αυθεντικοποίηση, την εξουσιοδότηση, τη μεταφορά δεδομένων,κ.α., συμπεριλαμβανομένων της εξουσιοδότησης πρόσβασης, της ανάκλησης και του ελέγχου. καταχώριση υπηρεσιών, για την παροχή πρόσβασης στις διαθέσιμες υπηρεσίες (που υπόκειται σε προηγούμενη κατάλληλη εξουσιοδότηση) μέσω εκ προοιμίου εντοπισμού και επαλήθευσης ότι η υπηρεσία είναι αξιόπιστη. καταγραφή υπηρεσιών, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι όλα τα δεδομένα που ανταλλάζονται, καταγράφονται για μελλοντική τεκμηρίωση και αρχειοθετούνται όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο Επίπεδο ολοκληρωμένων υπηρεσιών Οι ολοκληρωμένες δημόσιες υπηρεσίες δημιουργούνται με την ομαδοποίηση μιας σειράς βασικών δημοσίων υπηρεσιών στις οποίες μπορούμε να έχουμε πρόσβαση με ασφαλή και ελεγχόμενο τρόπο. Μπορεί να παρέχονται από διάφορες διοικήσεις σε διαφορετικά επίπεδα, δηλαδή, σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό ή ακόμη και σε Κοινοτικό επίπεδο. Μια τυπική, ολοκληρωμένη υπηρεσία θα πρέπει να εμφανίζεται στους χρήστες της (διοικήσεις, επιχειρήσεις και πολίτες) ως μια ενιαία υπηρεσία. Στο παρασκήνιο, οι συναλλαγές μπορούν να εκτελούνται διασυνοριακά, διατομεακά και σε διάφορα διοικητική επίπεδα. Η ολοκλήρωση επιτυγχάνεται μέσω μηχανισμών προσαρμοσμένων στις ειδικές επιχειρηματικές απαιτήσεις. Στην πιο γενική περίπτωση, κάποια επιχειρηματική λογική είναι απαραίτητη για την εφαρμογή των απαιτήσεων και ο μηχανισμός εφαρμογής θα μπορούσε να λάβει διάφορες μορφές, όπως μηχανισμοί ενορχήστρωσης ή ροής εργασίας, που όλες περιλαμβάνονται σε υποδομές πρόσβασης με την μορφή διαδικτυακής πύλης. Εννοιολογικό μοντέλο για δημόσιες υπηρεσίες Σχήμα 3-4 Σήμερα, οι χρήστες προσδοκούν την πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες όχι μόνο μέσω των κυβερνητικών πυλών ή ιστοσελίδων αλλά και μέσω μεσολαβητών με τους οποίους έρχονται σε επαφή σε τακτική βάση. Ως εκ τούτου, οι δημόσιες υπηρεσίες πρέπει να αναπτύσσονται με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν εύκολα να ενσωματωθούν στις ιστοσελίδες μεσολαβητών, μέσω εφαρμογών mash-ups 17 και widgets 18, χωρίς όμως η κυβέρνηση να χάσει την ευθύνη για την ίδια την υπηρεσία και με σαφείς ενδείξεις που θα επιτρέπουν στους χρήστες να αντιλαμβάνονται τη διαφορά μεταξύ ιδιωτικών και δημοσίων υπηρεσιών. Στην περίπτωση που οι δημόσιες υπηρεσίες παρέχονται από μεσολαβητές, οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να καθορίσουν: μια διαδικασία εξουσιοδότησης που θα ορίζει ποιες βασικές δημόσιες υπηρεσίες μπορούν να παρέχονται από ποιον μεσολαβητή, και μια διαδικασία πιστοποίησης των μεσολαβητών για την εδραίωση της εμπιστοσύνης μεταξύ χρηστών και παρόχων υπηρεσιών. 17 διαδικτυακές εφαρμογές που χρησιμοποιούν περιεχόμενο από μία ή περισσότερες πηγές για να δημιουργήσουν μια νέα υπηρεσία 18 εφαρμογές λογισμικού κατασκευασμένες για μία ή περισσότερες πλατφόρμες λογισμικού 18

26 3.3. Εφαρμογές του εννοιολογικού μοντέλου Αυτό που κάνει το μοντέλο ισχυρό είναι η ευελιξία του στο να επιτρέπει τη δημιουργία διαφορετικών ολοκληρωμένων υπηρεσιών συνδυάζοντας βασικές δημόσιες υπηρεσίες από πολλαπλούς παρόχους. Το μοντέλο απελευθερώνει την δυνατότητα για περαιτέρω ολοκλήρωση και συνδυασμό των διαφορετικών υπηρεσιών που είναι διαθέσιμες. Οι παρακάτω ενότητες περιγράφουν τρεις περιπτώσεις, όλες με υψηλή προστιθέμενη αξία στο πλαίσιο της ΕΕ: το διασυνοριακό παράδειγμα, το διατομεακό παράδειγμα και το διαδιοικητικό παράδειγμα Διασυνοριακό Παράδειγμα Δείχνει μια Ευρωπαϊκή δημόσια υπηρεσία που υλοποιείται με το συνδυασμό βασικών δημοσίων υπηρεσιών, και στην συγκεκριμένη περίπτωση, την πρόσβαση στα εθνικά μητρώα βάσης των διαφόρων Κρατών Μελών. Ευρωπαϊκή Ένωση/ Κράτη Μέλη Χρήστες Ολοκληρωμένες δημόσιες υπηρεσίες Ενορχήστρωση Ασφαλής Ανταλλαγή / Διαχείριση Δεδομένων Βασικές δημόσιες υπηρεσίες Βασικές δημόσιες υπηρεσίες Βασικές δημόσιες υπηρεσίες Μητρώα Βάσης Μητρώα Βάσης Μητρώα Βάσης Κράτος Μέλος Χ Κράτος Μέλος Y Κράτος Μέλος Z Η περίπτωση που απεικονίζεται στο διάγραμμα είναι μια παραλλαγή του αρχικού εννοιολογικού μοντέλου η οποία απεικονίζει τη διασυνοριακή εφαρμογή του, με την προσθήκη των εθνικών συνόρων για να δείξει που βρίσκονται τα επιμέρους σύνολα βασικών δημόσιων υπηρεσιών. Αυτό θέτει μια σειρά από ζητήματα: Το μοντέλο έχει απλοποιηθεί για λόγους σαφήνειας Σχήμα 3-5 Εμπιστοσύνη: Η διασυνοριακή εφαρμογή του μοντέλου επιτρέπει την εξωτερική πρόσβαση σε εθνικά μητρώα βάσης, η οποία απαιτεί υψηλό βαθμό ασφάλειας και εμπιστοσύνης. Εξάρτηση των Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών και του επιπέδου υπηρεσιών από υπηρεσίες χαμηλότερου επιπέδου: Η ολοκληρωμένη υπηρεσία εξαρτάται από τις βασικές δημόσιες υπηρεσίες που παρέχονται από διαφορετικούς φορείς. 19

27 Κοινές προδιαγραφές για βασικές δημόσιες υπηρεσίες: Το γεγονός ότι οι βασικές δημόσιες υπηρεσίες στις οποίες βασίζονται οι ολοκληρωμένες υπηρεσίες, αναπτύσσονται από διάφορες δημόσιες διοικήσεις, δημιουργεί την ανάγκη για κοινές προδιαγραφές διεπαφής, σε τεχνικό και σημασιολογικό επίπεδο. Ιδιωτικότητα και προστασία των δεδομένων: Η εθνική νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων εφαρμόζεται ακόμα κι όταν οι προσωπικές πληροφορίες ανταλλάσσονται διασυνοριακά. Το επίπεδο ασφαλούς ανταλλαγής δεδομένων εφαρμόζει και επιβάλλει τις απαιτήσεις ασφαλείας για τις ολοκληρωμένες υπηρεσίες. Δεδομένου ότι τα στοιχεία που προέρχονται από διαφορετικά κράτη μέλη μπορεί να υπόκεινται σε διαφορετικές απαιτήσεις για την προστασία των δεδομένων, θα πρέπει να συμφωνηθεί ένα κοινό πλαίσιο απαιτήσεων για την προστασία των δεδομένων το οποίο θα εφαρμοστεί στις ολοκληρωμένες υπηρεσίες. 13η Σύσταση: Οι δημόσιες διοικήσεις, κατά την από κοινού δημιουργία δημοσίων υπηρεσιών, θα πρέπει να χρησιμοποιούν μια κοινή ταξινομία των βασικών δημοσίων υπηρεσιών και να συμφωνήσουν στις ελάχιστες απαιτήσεις για την ασφαλή ανταλλαγή δεδομένων Διατομεακό παράδειγμα Αυτή η εφαρμογή του εννοιολογικού μοντέλου συνδυάζει βασικές δημόσιες υπηρεσίες από διαφορετικούς τομείς για την παροχή νέων ολοκληρωμένων δημοσίων υπηρεσιών. Ευρωπαϊκή Ένωση Χρήστες Ολοκληρωμένες δημόσιες υπηρεσίες Ενορχήστρωση Ασφαλής Ανταλλαγή / Διαχείριση Δεδομένων Βασικές δημόσιες υπηρεσίες Βασικές δημόσιες υπηρεσίες Βασικές δημόσιες υπηρεσίες Μητρώα Βάσης Μητρώα Βάσης Μητρώα Βάσης Τομέας Χ Τομέας Y Τομέας Z Το μοντέλο έχει απλοποιηθεί για λόγους σαφήνειας Σχήμα 3-6 Αυτή η εφαρμογή του μοντέλου δημιουργεί κανάλια αλληλεπίδρασης μεταξύ χρηστών και ολοκληρωμένων δημοσίων υπηρεσιών με συνεργασία διαφορετικών τομέων μέσω ενός μοναδικού σημείου πρόσβασης. Για να είναι η προσέγγιση αυτή επιτυχημένη, είναι σημαντικό να υιοθετείται από τους τομείς μια κοινή προσέγγιση στον ορισμό των υπηρεσιών. 20

28 Διαδιοικητικό παράδειγμα Η περίπτωση αυτή δείχνει την ολοκλήρωση υπηρεσιών που προέρχονται από τα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο. Ένα υποθετικό παράδειγμα απεικονίζεται παρακάτω. Ευρωπαϊκή Ένωση Χρήστες Ολοκληρωμένες δημόσιες υπηρεσίες Ενορχήστρωση Κράτος Μέλος Χρήστες Κράτος Μέλος Χρήστες Ολοκληρωμένες δημόσιες υπηρεσίες Ολοκληρωμένες δημόσιες υπηρεσίες Ενορχήστρωση Ενορχήστρωση Περιφέρεια Χρήστες Ασφαλής Ανταλλαγή / Διαχείριση Δεδομένων Ολοκληρωμένες δημόσιες υπηρεσίες Βασικές δημόσιες υπηρεσίες Ενορχήστρωση Διευκολυντές διαλειτουργικότητας Μητρώα βάσης Εξωτερικές υπηρεσίες Ασφαλής Ανταλλαγή / Διαχείριση Δεδομένων Βασικές δημόσιες υπηρεσίες Διευκολυντές διαλειτουργικότητας Μητρώα βάσης Εξωτερικές υπηρεσίες Το μοντέλο έχει απλοποιηθεί για λόγους σαφήνειας Σχήμα 3-7 Η πρόκληση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε για την υλοποίηση αυτής της εφαρμογής είναι η διαχείριση της πολυπλοκότητας που προκύπτει από τους πολλαπλούς παρόχους υπηρεσιών. Η συνεργασία μεταξύ των δημόσιων διοικήσεων σε κάθε επίπεδο είναι απαραίτητη. 21

29 4. Επίπεδα διαλειτουργικότητας 4.1. Εισαγωγή Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφονται τα τέσσερα επίπεδα της διαλειτουργικότητας. Κάθε ένα από αυτά πρέπει να τύχει ιδιαίτερης προσοχής όταν δημιουργείται μια νέα Ευρωπαϊκή Υπηρεσία. Η πρακτική εφαρμογή του εννοιολογικού μοντέλου για διασυνοριακές / διατομεακές υπηρεσίες απαιτεί να λαμβάνεται υπόψη καθένα από αυτά τα επίπεδα. Συνεργαζόμενοι εταίροι με κοινά οράματα, εναρμονισμένες προτεραιότητες, και εστιασμένους στόχους Εναρμόνιση της νομοθεσίας, έτσι ώστε στα δεδομένα που ανταλλάσσονται να δίνεται το κατάλληλο νομικό βάρος. Πολιτικό πλαίσιο Θεσμική Διαλειτουργικότητα Νομοθετική Εναρμόνιση Συντονισμένες διαδικασίες με τις οποίες διαφορετικοί οργανισμοί επιτυγχάνουν προσυμφωνημένους και αμοιβαία επωφελείς στόχους. Ακριβής σημασία των ανταλλασσόμενων πληροφοριών που διατηρείται και γίνεται κατανοητή από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Σχεδιασμός των τεχνικών ζητημάτων που συμμετέχουν στην σύνδεση συστημάτων και υπηρεσιών πληροφορικής Οργανωτική Διαλειτουργικότητα Οργανωτική και διαδικαστική Εναρμόνιση Σημασιολογική Διαλειτουργικότητα Σημασιολογική Εναρμόνιση Τεχνική Διαλειτουργικότητα Αλληλεπίδραση και Μεταφορά Σχήμα Πολιτικό πλαίσιο Η δημιουργία μιας νέας Ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας είναι αποτέλεσμα άμεσης ή έμμεσης δράσης σε πολιτικό επίπεδο, π.χ. νέες διμερείς, τριμερείς ή Ευρωπαϊκές συμφωνίες. Αν η δημιουργία μιας νέας υπηρεσίας είναι άμεσο αποτέλεσμα μιας νέας Ευρωπαϊκής νομοθεσίας, θα πρέπει, κατά την υιοθέτηση της νομοθεσίας αυτής, να ορίζονται το πεδίο εφαρμογής, οι προτεραιότητες και οι πόροι που απαιτούνται για την καθιέρωση και την εφαρμογή της υπηρεσίας αυτής. Ωστόσο, η πολιτική υποστήριξη και η χορηγία είναι επίσης απαραίτητη σε περιπτώσεις όπου οι νέες υπηρεσίες δεν συνδέονται άμεσα με νέα νομοθεσία, αλλά δημιουργούνται για να παρέχουν καλύτερες, και περισσότερο επικεντρωμένες στον χρήστη δημόσιες υπηρεσίες. Ομοίως, η πολιτική υποστήριξη είναι επίσης απαραίτητη στις διασυνοριακές προσπάθειες διαλειτουργικότητας για τη διευκόλυνση της συνεργασίας μεταξύ των δημοσίων διοικήσεων 19. Για την αποτελεσματική συνεργασία, όλοι οι εμπλεκόμενοι πρέπει να έχουν κοινά οράματα, να συμφωνήσουν σχετικά με τους στόχους και να εναρμονίσουν τις προτεραιότητες τους. Η δράση σε διασυνοριακό επίπεδο μπορεί να είναι επιτυχής μόνο εάν όλα τα εμπλεκόμενα Κράτη Μέλη δώσουν επαρκή προτεραιότητα και πόρους για τις σχετικές προσπάθειες διαλειτουργικότητας προς την επίτευξη των στόχων εντός των συμφωνημένων χρονοδιαγραμμάτων. 19 Το πρόγραμμα ISA αποτελεί παράδειγμα τέτοιας πολιτικής υποστήριξης. 22

30 4.3. Θεσμική διαλειτουργικότητα Κάθε δημόσια διοίκηση που συμβάλλει στην παροχή μιας Ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας, λειτουργεί στα πλαίσια του εθνικού θεσμικού πλαισίου της. Μερικές φορές, υπάρχουν ασυμβατότητες στην νομοθεσία των διαφόρων Κρατών Μελών οι οποίες καθιστούν την συνεργασία περισσότερο περίπλοκη ή ακόμα και αδύνατη, ακόμα και στις περιπτώσεις που η νομοθεσία αυτή είναι αποτέλεσμα εναρμόνισης της εθνικής νομοθεσίας με Ευρωπαϊκές οδηγίες. Για την αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων ίσως χρειαστούν κάποιες νομοθετικές πρωτοβουλίες. Κατά την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ Κρατών Μελών για την παροχή Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών, θα πρέπει να διατηρείται η νομική ισχύς των πληροφοριών αυτών διασυνοριακά και να γίνεται σεβαστή η νομοθεσία προστασίας δεδομένων τόσο από τις χώρες προέλευσης όσο και από τις χώρες υποδοχής. 14η Σύσταση: Οι δημόσιες διοικήσεις, όταν προσπαθούν να δημιουργήσουν μια Ευρωπαϊκή δημόσια υπηρεσία, θα πρέπει να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη όλη τη σχετική νομοθεσία που αφορά την ανταλλαγή δεδομένων, συμπεριλαμβανομένης της νομοθεσίας για την προστασία δεδομένων Οργανωτική διαλειτουργικότητα Η συγκεκριμένη πτυχή της διαλειτουργικότητας ασχολείται με το πώς οι οργανώσεις, για παράδειγμα οι δημόσιες διοικήσεις των διαφόρων Κρατών Μελών, συνεργάζονται για την επίτευξη των αμοιβαία συμφωνημένων στόχων τους. Στην πράξη, η οργανωτική διαλειτουργικότητα προϋποθέτει την ενσωμάτωση των επιχειρηματικών διαδικασιών και της σχετικής ανταλλαγής δεδομένων. Η οργανωτική διαλειτουργικότητα στοχεύει επίσης στην ικανοποίηση των απαιτήσεων της κοινότητας χρηστών, καθιστώντας τις υπηρεσίες διαθέσιμες, εύκολα αναγνωρίσιμες, προσβάσιμες και επικεντρωμένες στον χρήστη Εναρμόνιση επιχειρηματικών διαδικασιών Προκειμένου διαφορετικές διοικητικές οντότητες να είναι σε θέση να συνεργαστούν αποτελεσματικά και αποδοτικά στην παροχή Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών, μπορεί να χρειαστεί να εναρμονίσουν τις υφιστάμενες επιχειρηματικές διαδικασίες τους ή ακόμη και να ορίσουν και να δημιουργήσουν εξαρχής νέες επιχειρηματικές διαδικασίες. Η εναρμόνιση των επιχειρηματικών διαδικασιών προϋποθέτει τον καθορισμό της μορφής τους, με ένα συμφωνημένο τρόπο, έτσι ώστε όλες οι δημόσιες διοικήσεις που συμμετέχουν στην παροχή των Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών να μπορούν να κατανοήσουν κάθε επιχειρηματική διαδικασία και το ρόλο τους σε αυτήν. 15η Σύσταση: Οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να καθορίζουν την μορφή των επιχειρηματικών τους διαδικασιών και να συμφωνήσουν στο το πώς αυτές οι διαδικασίες θα αλληλεπιδρούν για την παροχή μιας Ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας Οργανωτικές σχέσεις Ο υπηρεσιοστραφής προσανατολισμός, στον οποίο στηρίζεται το εννοιολογικό μοντέλο για τις δημόσιες υπηρεσίες, σημαίνει ότι η σχέση μεταξύ των παρόχων και των καταναλωτών των υπηρεσιών θα πρέπει να είναι δομημένη με σαφήνεια. Αυτό προϋποθέτει την εξεύρεση μέσων για την διαμόρφωση αμοιβαίας συνδρομής, κοινής δράσης και διασυνδεδεμένων επιχειρηματικών διαδικασιών σε σχέση με την διασυνοριακή παροχή υπηρεσιών. Παραδείγματα των μέσων αυτών αποτελούν τα Μνημόνια Συμφωνίας (MoU) για κοινές δράσεις και συνεργασία ή / και Συμφωνίες Επιπέδου Υπηρεσιών (Service Level Agreements SLA) που υπογράφονται μεταξύ των συμμετεχουσών δημόσιων διοικήσεων. Για τη διασυνοριακή δράση, οι συμφωνίες θα πρέπει να είναι κατά προτίμηση πολυμερείς. 23

31 16η Σύσταση: Οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να έχουν σαφείς οργανωτικές σχέσεις στο πλαίσιο της δημιουργίας Ευρωπαϊκών Δημόσιων Υπηρεσιών Διαχείριση αλλαγής Δεδομένου ότι η υλοποίηση μιας ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας είναι το αποτέλεσμα συλλογικής εργασίας εμπλεκομένων μερών που παράγουν ή καταναλώνουν τμήματα της υπηρεσίας, οι διαδικασίες διαχείρισης αλλαγής είναι ζωτικής σημασίας για την εξασφάλιση της ακρίβειας, αξιοπιστίας και συνέχειας της υπηρεσίας που παρέχεται σε άλλες δημόσιες διοικήσεις, επιχειρήσεις και πολίτες. 17η Σύσταση: Οι δημόσιες διοικήσεις που συνεργάζονται στην παροχή Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών θα πρέπει να συμφωνήσουν σχετικά με τις διαδικασίες διαχείρισης αλλαγής για να διασφαλιστεί η συνεχής παροχή υπηρεσιών Σημασιολογική διαλειτουργικότητα Η σημασιολογική διαλειτουργικότητα επιτρέπει στους οργανισμούς να επεξεργάζονται πληροφορίες από εξωτερικές πηγές με ουσιαστικό τρόπο. Διασφαλίζει ότι το ακριβές νόημα των ανταλλασσόμενων πληροφοριών είναι κατανοητό και διατηρήθηκε ακέραιο κατά την ανταλλαγή μεταξύ των εμπλεκομένων μερών. Η επίτευξη της σημασιολογικής διαλειτουργικότητας είναι ένα σχετικά νέο εγχείρημα που δεν έχει επιτευχθεί ποτέ στο παρελθόν σε αυτήν την κλίμακα. Ωστόσο, κάποιες δημόσιες διοικήσεις έχουν αποκτήσει πρόσφατα εμπειρία σε αυτόν τον τομέα. Ένα σημείο εκκίνησης είναι η δημιουργία τομεακών συνόλων των δομών και των συστατικών στοιχείων των δεδομένων τα οποία μπορούν να θεωρούνται ως στοιχεία ενεργητικού της σημασιολογικής διαλειτουργικότητας. Μόλις αυτά δημιουργηθούν, οι συνεργαζόμενοι οργανισμοί θα πρέπει να συμφωνήσουν σχετικά με την έννοια των πληροφοριών που θα ανταλλάσσονται. Λαμβάνοντας υπόψη τα διαφορετικά γλωσσικά, πολιτιστικά, νομικά και διοικητικά περιβάλλοντα στα Κράτη Μέλη, αυτό δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις. Η πολυγλωσσία στην ΕΕ προσθέτει περαιτέρω πολυπλοκότητα στο πρόβλημα. Στο πλαίσιο του EIF, η σημασιολογική διαλειτουργικότητα περιλαμβάνει τις ακόλουθες πτυχές: Η σημασιολογική διαλειτουργικότητα ως προς την έννοια των συστατικών στοιχείων των δεδομένων, καθώς και τη σχέση μεταξύ τους. Περιλαμβάνει την ανάπτυξη λεξιλογίου που θα περιγράφει την ανταλλαγή δεδομένων και θα διασφαλίζει ότι τα συστατικά στοιχεία των δεδομένων γίνονται αντιληπτά με τον ίδιο τρόπο από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Η συντακτική διαλειτουργικότητα αφορά την περιγραφή της ακριβούς μορφής των πληροφοριών που ανταλλάσσονται από την άποψη της γραμματικής, της μορφοποίησης και των πρότυπων ηλεκτρονικών εγγράφων. Η επίτευξη της σημασιολογικής διαλειτουργικότητας σε Ευρωπαϊκό επίπεδο απαιτεί κατ ελάχιστο: συμφωνημένες διαδικασίες και μεθοδολογίες για την ανάπτυξη των στοιχείων ενεργητικού της σημασιολογικής διαλειτουργικότητας συμφωνία μεταξύ των τομεακών και διατομεακών κοινοτήτων σχετικά με τη χρήση των στοιχείων ενεργητικού της σημασιολογικής διαλειτουργικότητας σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Λόγω της πολυπλοκότητας του εγχειρήματος και του μεγάλου αριθμού των ενδιαφερομένων μερών, θα χρειαστεί συντονισμένη προσπάθεια για την εναρμόνιση των διαδικασιών και μεθοδολογιών. 24

32 Η Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για σημασιολογική διαλειτουργικότητα 20 Πολλές πρωτοβουλίες στοχεύουν στην επίτευξη της σημασιολογικής διαλειτουργικότητας, τόσο σε εθνικό όσο και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία σημασιολογικής διαλειτουργικότητας σκοπό έχει να βάλει τα θεμέλια της σημασιολογικής διαλειτουργικότητας για τις Ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες, διατομεακά και σε στενή συνεργασία με τις εθνικές πρωτοβουλίες. Παρέχει καθοδήγηση για τα στάδια σχεδιασμού και υλοποίησης, καθώς και μια διαδικτυακή πλατφόρμα για συνεργασία και ανταλλαγή λύσεων σχετικά με τις προκλήσεις της σημασιολογικής διαλειτουργικότητας. Οι δημόσιες διοικήσεις που δημιουργούν δημόσιες υπηρεσίες, θα πρέπει να εξακριβώνουν από τα αρχικά στάδια οποιουδήποτε έργου, αν τα υπάρχοντα στοιχεία ενεργητικού σημασιολογικής διαλειτουργικότητας μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν. Αν όχι, μπορούν να χρησιμοποιήσουν την πλατφόρμα σημασιολογικής διαλειτουργικότητας της ΕΕ για να διαδώσουν τους στόχους και την προσέγγισή τους σε ένα ευρύτερο Ευρωπαϊκό κοινό, αναζητώντας επαφή και συνεργασία με άλλα έργα με παρόμοιες ανάγκες. Σύσταση 18: Οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να στηρίζουν τη δημιουργία τομεακών και διατομεακών κοινοτήτων που θα έχουν ως στόχο να διευκολύνουν τη σημασιολογική διαλειτουργικότητα και θα πρέπει να ενθαρρύνουν τις κοινότητες να ανταλλάσουν αποτελέσματα στις Εθνικές και Ευρωπαϊκές πλατφόρμες Τεχνική διαλειτουργικότητα Καλύπτει τις τεχνικές πτυχές της σύνδεσης των πληροφοριακών συστημάτων. Περιλαμβάνει θέματα όπως προδιαγραφές διεπαφής, υπηρεσίες διασύνδεσης, υπηρεσίες ενοποίησης δεδομένων, παρουσίαση και ανταλλαγή δεδομένων κ.λπ. Ενώ οι δημόσιες διοικήσεις έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά σε πολιτικό, νομικό, οργανωτικό και, εν μέρει, σημασιολογικό επίπεδο, η διαλειτουργικότητα σε τεχνικό επίπεδο δεν είναι συγκεκριμένη για τις δημόσιες διοικήσεις. Ως εκ τούτου, η τεχνική διαλειτουργικότητα θα πρέπει να εξασφαλίζεται, όπου είναι δυνατόν, μέσω της χρήσης των επίσημων προδιαγραφών, είτε προτύπων σύμφωνων με την οδηγία της ΕΕ 98/34 ή προδιαγραφών που εκδίδονται από φορείς και οργανισμούς σχετικούς με τις ΤΠΕ. Σύσταση 19: Οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να συμφωνήσουν πάνω σε επίσημες προδιαγραφές για την διασφάλιση της τεχνικής διαλειτουργικότητας κατά τη δημιουργία Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών. 20 SEMIC.EU: Ευρωπαϊκό Κέντρο Σημασιολογικής Διαλειτουργικότητας 25

33 5. Συμφωνίες διαλειτουργικότητας 5.1. Εισαγωγή Το κεφάλαιο αυτό προτείνει μια προσέγγιση για τη διευκόλυνση της συνεργασίας μεταξύ των δημόσιων διοικήσεων για την παροχή μιας Ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας. Όπως αναφέρεται σε ολόκληρο το έγγραφο, η παροχή Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών απαιτεί τη συνεργασία μεταξύ των διαφόρων δημόσιων διοικήσεων στα διάφορα επίπεδα διαλειτουργικότητας που περιγράφονται στο προηγούμενο κεφάλαιο. Για κάθε επίπεδο, οι οργανισμοί που συμμετέχουν πρέπει να διαμορφώσουν όρους συνεργασίας στις συμφωνίες διαλειτουργικότητας. Οι συμφωνίες θα πρέπει να συναχθούν λεπτομερώς ώστε να επιτύχουν το στόχο τους δηλαδή την παροχή Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών επιτρέποντας σε κάθε οργανισμό τη μέγιστη εσωτερική αυτονομία. Στο θεσμικό επίπεδο, οι συμφωνίες διαλειτουργικότητας είναι συγκεκριμένες και δεσμευτικές μέσω της νομοθεσίας, συμπεριλαμβανομένων των Ευρωπαϊκών οδηγιών και της μεταφορά τους στην εθνική νομοθεσία, ή διμερείς και πολυμερείς συμφωνίες, οι οποίες δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας (EIF). Στο οργανωτικό επίπεδο, οι συμφωνίες διαλειτουργικότητας μπορούν, για παράδειγμα να πάρουν τη μορφή Μνημονίων Συμφωνίας (MoUs) ή Συμφωνιών Επιπέδου Υπηρεσιών (SLAs) τα οποία συγκεκριμενοποιούν τις υποχρεώσεις κάθε συμμετέχοντος στις διασυνοριακές επιχειρηματικές διαδικασίες. Οι συμφωνίες διαλειτουργικότητας σε οργανωτικό επίπεδο, θα καθορίσουν τα αναμενόμενα επίπεδα υπηρεσιών, τις διαδικασίες υποστήριξης / κλιμάκωσης, τις λεπτομέρειες κ.λπ., αναφερόμενες, όπου κρίνεται απαραίτητο, στις σχετικές συμφωνίες στο σημασιολογικό και τεχνικό επίπεδο. Στο σημασιολογικό επίπεδο, οι συμφωνίες διαλειτουργικότητας μπορεί να λάβουν τη μορφή ταξινομημένων εννοιών αναφοράς, πρότυπων ηλεκτρονικών εγγράφων, κωδικολογίων, λεξικών δεδομένων, τομεακών βιβλιοθηκών κλπ. Σε τεχνικό επίπεδο, οι συμφωνίες διαλειτουργικότητας περιλαμβάνουν προδιαγραφές διεπαφής, πρωτόκολλα επικοινωνίας, προδιαγραφές ανταλλαγής μηνυμάτων, μορφότυπους δεδομένων, προδιαγραφές ασφαλείας ή προδιαγραφές δυναμικής καταχώρησης και αναζήτησης υπηρεσιών. Ενώ οι συμφωνίες διαλειτουργικότητας σε θερμικό και οργανωτικό επίπεδο είναι συνήθως πολύ συγκεκριμένες για κάθε Ευρωπαϊκή δημόσια υπηρεσία που αφορούν, οι συμφωνίες διαλειτουργικότητας σε τεχνικό επίπεδο και, σε μικρότερο βαθμό, σε σημασιολογικό επίπεδο μπορούν συχνά να βασιστούν σε υφιστάμενες επίσημες προδιαγραφές. 20η Σύσταση: Οι δημόσιες διοικήσεις, κατά τη δημιουργία ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών, θα πρέπει να βασίζουν τις συμφωνίες διαλειτουργικότητας σε υφιστάμενες επίσημες προδιαγραφές, ή, εφόσον τέτοιες δεν υφίστανται, να συνεργάζονται με τις κοινότητες που εργάζονται στις ίδιες θεματικές περιοχές. Κατά την προσπάθεια εφαρμογής συμφωνιών διαλειτουργικότητας, σε τεχνικό ή σημασιολογικό επίπεδο, μπορεί να υπάρχει δυνατότητα επιλογής μεταξύ ισοδύναμων προδιαγραφών κάθε μια από τις οποίες μπορεί πιθανά να αποτελέσει βάση για τέτοιες συμφωνίες Οι δημόσιες διοικήσεις ίσως αποφασίσουν να υποστηρίξουν πολλαπλές επίσημες προδιαγραφές ή τεχνολογίες για την επικοινωνία τους με τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Ωστόσο, για λόγους αποτελεσματικότητας, θα πρέπει να μειώσουν, κατά το δυνατόν, τον αριθμό των επίσημων προδιαγραφών και τεχνολογιών όταν συνεργάζονται για την παροχή μιας Ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας. 26

34 Ανάλογες αποφάσεις λαμβάνονται συχνά όχι μόνο για την παροχή μιας Ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας, αλλά σε ένα ευρύτερο πλαίσιο συνεργασίας εντός ή μεταξύ των οργανισμών. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι εσωτερικές διεπαφές μπορεί να γίνουν εξωτερικές στο μέλλον, όταν δημιουργηθούν νέες Ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες. Οι αποφάσεις σχετικά με το ποιες επίσημες προδιαγραφές και τεχνολογίες θα χρησιμοποιήσουμε για να εξασφαλιστεί η διαλειτουργικότητα των Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών, θα πρέπει να βασίζονται στη διαφάνεια, αμεροληψία και τη μη διάκριση. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι να συμφωνήσουμε σε μια κοινή μεθοδολογία αξιολόγησης και διαδικασίας επιλογής Αξιολόγηση και επιλογή επισήμων προδιαγραφών Όταν οι δημόσιες διοικήσεις επιλέγουν τις επίσημες προδιαγραφές ή τεχνολογίες για τη διασφάλιση της διαλειτουργικότητας, θα πρέπει να αξιολογούν τις σχετικές επίσημες προδιαγραφές. Η αξιολόγηση αυτή θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις ειδικές ανάγκες διαλειτουργικότητας των συγκεκριμένων δημόσιων διοικήσεων, αλλά να βασίζεται σε αντικειμενικά κριτήρια, που αφορούν κυρίως τις λειτουργικές ανάγκες διαλειτουργικότητας. Όταν υπάρχουν αρκετές επίσημες προδιαγραφές που πληρούν τις λειτουργικές ανάγκες διαλειτουργικότητας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν επιπρόσθετα κριτήρια σχετικά με την ποιότητα της εφαρμογής, τη εμπορική στήριξη, τις δυνατότητες επαναχρησιμοποίησης και την ανοικτότητα. 21η Σύσταση: Οι δημόσιες διοικήσεις πρέπει να χρησιμοποιήσουν μια δομημένη, διαφανή και αντικειμενική προσέγγιση για την αξιολόγηση και την επιλογή επίσημων προδιαγραφών Ανοικτότητα και επαναχρησιμοποίηση προδιαγραφών Το επίπεδο ανοικτότητας μιας επίσημης προδιαγραφής είναι πολύ σημαντικό για τον καθορισμό της δυνατότητας κοινής χρήσης και επαναχρησιμοποίησης στοιχείων λογισμικού που υλοποιούν την προδιαγραφή αυτή. Αυτό ισχύει και στις περιπτώσεις που τέτοια στοιχεία χρησιμοποιούνται για την δημιουργία μιας νέας Ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας. Αν η αρχή της ανοικτότητας εφαρμόζεται πλήρως: όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη έχουν την ίδια πιθανότητα συνεισφοράς στην επεξεργασία της προδιαγραφής και η δημόσια αναθεώρησή της είναι μέρος της διαδικασίας λήψης αποφάσεων η προδιαγραφή είναι διαθέσιμη σε όλους για μελέτη τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας που σχετίζονται με την προδιαγραφή χορηγούνται με όρους FRAND 21 ή παραχωρούνται ατελώς με τρόπο που επιτρέπει υλοποίηση τόσο σε ιδιόκτητο όσο και σε λογισμικό ανοικτού κώδικα. 22 Λόγω του θετικού τους αντίκτυπου στην διαλειτουργικότητα, η χρήση αυτών των ανοικτών προδιαγραφών, που περιγράφεται από τα προαναφερόμενα χαρακτηριστικά, καθώς και η κοινή χρήση και η επαναχρησιμοποίηση λογισμικού που υλοποιεί τέτοιες ανοιχτές προδιαγραφές, έχουν προωθηθεί σε πολλές δηλώσεις πολιτικής και ενθαρρύνονται όσον αφορά την παράδοση ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών. Η θετική επίδραση των ανοικτών προδιαγραφών αποδεικνύεται επίσης στην περίπτωση του οικοσυστήματος του Διαδικτύου. Ωστόσο, οι δημόσιες διοικήσεις μπορούν να αποφασίσουν να χρησιμοποιούν λιγότερο ανοιχτές προδιαγραφές, εφόσον δεν υπάρχουν ανοικτές προδιαγραφές ή οι υπάρχουσες δεν καλύπτουν τις λειτουργικές ανάγκες διαλειτουργικότητας. 21 FRAND: όροι δίκαιοι, εύλογοι και χωρίς διακρίσεις. 22 Αυτό τονώνει τον ανταγωνισμό, δεδομένου ότι οι πάροχοι που εργάζονται με διάφορα επιχειρηματικά μοντέλα μπορούν να ανταγωνίζονται στη διανομή των προϊόντων, των τεχνολογιών και των υπηρεσιών που βασίζονται στις προδιαγραφές αυτές. 27

35 Σε κάθε περίπτωση, οι προδιαγραφές πρέπει να είναι ώριμες και να υποστηρίζονται επαρκώς από την αγορά, εκτός εάν χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο δημιουργίας καινοτόμων λύσεων. 22η Σύσταση: Κατά την δημιουργία Ευρωπαϊκών δημοσίων υπηρεσιών, οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να προτιμούν ανοικτές προδιαγραφές, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών, την ωριμότητα και την εμπορική υποστήριξη Συνεισφορά στην διαδικασία θέσπισης προδιαγραφών Σε ορισμένες περιπτώσεις, η δημόσια διοίκηση μπορεί να διαπιστώσει ότι δεν υπάρχουν κατάλληλες επίσημες προδιαγραφές για μια συγκεκριμένη ανάγκη σε ένα συγκεκριμένο πεδίο. Στην περίπτωση που πρέπει να αναπτυχθούν νέες προδιαγραφές, οι δημόσιες διοικήσεις μπορούν είτε να θεσπίσουν οι ίδιες τις προδιαγραφές και να προωθήσουν το αποτέλεσμα για τυποποίηση ή να ζητήσουν την ανάπτυξη μιας νέας επίσημης προδιαγραφής από οργανισμούς τυποποίησης. Οι νέες επίσημες προδιαγραφές θα πρέπει να είναι συμβατές με τα χαρακτηριστικά που αναφέρονται στο Κεφάλαιο Ακόμη και στην περίπτωση που υπάρχουν διαθέσιμες επίσημες προδιαγραφές, αυτές εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου, ενώ η εμπειρία δείχνει ότι η ολοκλήρωση των αναθεωρήσεων απαιτεί συχνά μεγάλο χρονικό διάστημα. Η ενεργός συμμετοχή της κυβέρνησης στη διαδικασία θέσπισης προδιαγραφών μετριάζει τις ανησυχίες σχετικά με καθυστερήσεις, βελτιώνει την εναρμόνιση των επίσημων προδιαγραφών με τις ανάγκες του δημοσίου τομέα και μπορεί να βοηθήσει τις κυβερνήσεις να συμβαδίζουν με την τεχνολογική καινοτομία. 23η Σύσταση: Οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να ηγούνται ή να συμμετέχουν δυναμικά σε δραστηριότητες τυποποίησης σχετικές με τις ανάγκες τους. 28

36 6. Διακυβέρνηση της διαλειτουργικότητας Εξαιτίας των διασυνοριακών και, σε ορισμένες περιπτώσεις, διατομεακών χαρακτηριστικών, οι Ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες λειτουργούν μέσα σε ένα περίπλοκο και διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Η εξασφάλιση της διαλειτουργικότητας μεταξύ θεσμικών πλαισίων, οργανωτικών επιχειρηματικών διαδικασιών, ανταλλαγής πληροφοριών, υπηρεσιών και συστατικών στοιχείων που υποστηρίζουν τη παροχή Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών είναι μια διαρκής διαδικασία, καθώς η διαλειτουργικότητα διαταράσσεται από αλλαγές στο περιβάλλον, για παράδειγμα στη νομοθεσία, τις ανάγκες των επιχειρήσεων ή των πολιτών, την οργάνωση των δημόσιων διοικήσεων, τις επιχειρηματικές διαδικασίες ή τεχνολογίες. 24η Σύσταση: Οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να διασφαλίζουν την διαλειτουργικότητα σε βάθος χρόνου κατά τη διαχείριση και διανομή μιας Ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας. Ακόμη και αν η διαλειτουργικότητα διατηρείται για μια συγκεκριμένη Ευρωπαϊκή δημόσια υπηρεσία, η διανομή της συχνά στηρίζεται σε συστατικά στοιχεία που είναι κοινά για πολλές Ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες. Τα στοιχεία αυτά, τα οποία είναι αποτέλεσμα των συμφωνιών διαλειτουργικότητας που έχουν συναφθεί εκτός του πεδίου εφαρμογής της Ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας, πρέπει επίσης είναι διαθέσιμα σε βάθος χρόνου. Επιπρόσθετα, καθώς τα κοινά συστατικά στοιχεία και οι συμφωνίες διαλειτουργικότητας είναι αποτελέσματα εργασιών που διεξάγονται από τις δημόσιες διοικήσεις σε διαφορετικά επίπεδα (τοπικό, περιφερειακό, εθνικό, ΕΕ), απαιτείται ολιστική προσέγγιση του συντονισμού και της παρακολούθησης των εργασιών αυτών. 25η Σύσταση. Οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να καθιερώσουν ένα πλαίσιο για την διακυβέρνηση των δραστηριοτήτων τους σχετικά με τη διαλειτουργικότητα στα διάφορα διοικητικά επίπεδα. 29

37 7. Συντομογραφίες και Λεξικό Όρων 7.1. Συντομογραφίες A2A Administration to Administration Διοίκηση σε Διοίκηση A2B Administration to Business Διοίκηση σε Επιχείρηση A2C Administration to Citizen Διοίκηση σε Πολίτη ABC Administration, Business and Citizen Διοίκηση, επιχείρηση και πολίτης EC European Commission Ευρωπαϊκή Επιτροπή EIF European Interoperability Framework Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας EIS European Interoperability Strategy Ευρωπαϊκή Στρατηγική Διαλειτουργικότητας EU European Union ΕΕ Ευρωπαϊκή Ένωση EUPL European Union Public Licence Δημόσια άδεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης IDABC Interoperable delivery of European egovernment services to public administrations, businesses and citizens Διαλειτουργική παροχή Ευρωπαϊκών υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης σε δημόσιες διοικήσεις, επιχειρήσεις και πολίτες ΤΠΕ - Τεχνολογία Πληροφορικής και Επικοινωνιών Λύσεις διαλειτουργικότητας για Ευρωπαϊκές Δημόσιες Διοικήσεις ICT Information and Communication Technology ISA Interoperability solutions for European public administrations MoU Memorandum of Understanding Μνημόνιο Συμφωνίας MS Member State ΚΜ - Κράτος Μέλος NIF National Interoperability Framework Εθνικό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας NIFO National Interoperability Framework Observatory OSOR Open Source Observatory and Repository SEMIC.EU Semantic Interoperability Centre Europe SLA Service Level Agreement Συμφωνία Επιπέδου Υπηρεσίας SOA Service Oriented Architecture Υπηρεσιοστραφής Αρχιτεκτονική Παρατηρητήριο Εθνικών Πλαισίων Διαλειτουργικότητας Παρατηρητήριο και αποθετήριο λογισμικού ανοικτού κώδικα Ευρωπαϊκό Κέντρο Σημασιολογικής Διαλειτουργικότητας 30

38 7.2. Λεξικό όρων Αποθετήριο δεδομένων Αρχείο καταγραφής Κάθε χώρος συλλογής δεδομένων που προορίζονται για χρήση (επεξεργασία, αποθήκευση, επερώτηση) από ένα πληροφοριακό σύστημα. Ένα αποθετήριο δεδομένων, περιέχει κατά κανόνα, πρόσθετες δομικές και σημασιολογικές πληροφορίες σχετικά με τα εν λόγω δεδομένα, σχεδιασμένες για να διευκολύνουν τη χρήση αυτών (μοντέλο δεδομένων, σχέσεις μεταξύ στοιχείων, μεταδεδομένα). Είναι δυνατόν ακόμα να παρέχει ειδικές λειτουργικές δυνατότητες, στενά συνδεδεμένες με τα δεδομένα που αποθηκεύονται στο αποθετήριο (αναζήτηση, ευρετηρίαση, κλπ). Έγγραφο/α που παράγεται ή παραλαμβάνεται από ένα πρόσωπο ή έναν οργανισμό στο πλαίσιο μιας επιχειρηματικής δραστηριότητας (ανατρέξατε στις προδιαγραφές MOREQ στο policy/moreq/doc/moreq2_spec.pdf). Υπηρεσιοστραφής Αρχιτεκτονική (SOA) Ασφαλής ανταλλαγή δεδομένων Αυθεντική Πηγή Βασικές Υπηρεσίες Δημόσιες Διαδικασίες καθιέρωσης Ευρωπαϊκών Δημοσίων Υπηρεσιών Διακυβέρνηση διαλειτουργικότητας Διαλειτουργικότητα Σημείωση: ένα αρχείο μπορεί να ενσωματώνει ένα ή περισσότερα έγγραφα (για παράδειγμα όταν ένα έγγραφο έχει συνημμένα αρχεία) και μπορεί να είναι σε οποιοδήποτε μέσο ή μορφή. Εκτός από το περιεχόμενο του εγγράφου/ων, πρέπει να περιλαμβάνει πληροφορίες συγκειμένου και, κατά περίπτωση, πληροφορίες διάρθρωσης (δηλ. πληροφορίες που περιγράφουν τα συστατικά στοιχεία της καταγραφής). Βασικό χαρακτηριστικό ενός αρχείου καταγραφής είναι ότι δεν μπορεί να μεταβληθεί. Η υπηρεσιοστραφής αρχιτεκτονική είναι ένα υπόδειγμα για την οργάνωση και χρησιμοποίηση κατανεμημένων ικανοτήτων που μπορεί να βρίσκονται υπό τον έλεγχο διαφορετικών ιδιοκτητών. Παρέχει ένα ομοιόμορφο μέσο για την προσφορά, ανακάλυψη, αλληλεπίδραση και χρήση ικανοτήτων για την παραγωγή των επιθυμητών αποτελεσμάτων σύμφωνα με μετρήσιμες προϋποθέσεις και προσδοκίες. (από το μοντέλο αναφοράς OASIS για SOA: Είναι στοιχείο του εννοιολογικού μοντέλου για Ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες. Ο σκοπός του είναι να διασφαλίσει ότι όλες οι διασυνοριακές ανταλλαγές δεδομένων πραγματοποιούνται με ασφαλή και ελεγχόμενο τρόπο. Αυθεντική πηγή ονομάζεται η πληροφορία που αποθηκεύεται μόνο μία φορά και θεωρείται ορθή, ώστε αποτελεί βάση για επαναχρησιμοποίηση. Οι βασικές δημόσιες υπηρεσίες είναι τα πλέον θεμελιώδη στοιχεία υπηρεσιών από τα οποία μπορούν να δομηθούν οι Ευρωπαϊκές Δημόσιες Υπηρεσίες. Σύμφωνα με το εννοιολογικό μοντέλο του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας, υπάρχουν τρεις θεμελιώδεις τύποι βασικών δημοσίων υπηρεσιών: τα μητρώα βάσης, οι διευκολυντές διαλειτουργικότητας και οι εξωτερικές υπηρεσίες. Οι δραστηριότητες που είναι απαραίτητες για την καθιέρωση μιας Ευρωπαϊκής Δημόσιας Υπηρεσίες μέχρι αυτή να καταστεί διαθέσιμη προς χρήση. Η διακυβέρνηση διαλειτουργικότητας καλύπτει την ιδιοκτησία, τον ορισμό, την ανάπτυξη, συντήρηση, επιτήρηση, προώθηση και εφαρμογή των πλαισίων διαλειτουργικότητας στο πλαίσιο πολλαπλών συνεργαζόμενων οργανισμών για την παροχή (δημόσιων) υπηρεσιών. Αποτελεί λειτουργία υψηλού επιπέδου που παρέχει ηγεσία, οργανωτικές δομές και διαδικασίες για να διασφαλίσει ότι τα πλαίσια διαλειτουργικότητας διατηρούν και επεκτείνουν τις στρατηγικές και τους στόχους των οργανισμών. Η ικανότητα ανόμοιων και διαφορετικών οργανισμών να αλληλεπιδρούν για την επίτευξη αμοιβαία επωφελών και κοινά συμφωνημένων στόχων, που αφορούν την ανταλλαγή πληροφοριών και γνώσης μεταξύ των οργανισμών, μέσω της ανταλλαγής δεδομένων μεταξύ των οικείων συστημάτων ΤΠΕ. 31

39 Διανομή καναλιών πολλαπλών Κανάλι είναι το μέσο που χρησιμοποιείται από τη διοίκηση για την αλληλεπίδραση και τη διανομή των υπηρεσιών στους χρήστες αλλά και από τους χρήστες για την επικοινωνία τους με τις δημόσιες διοικήσεις με σκοπό την απόκτηση της υπηρεσίας. Ο όρος «χρήστης» περιλαμβάνει τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς ως καταναλωτές των δημοσίων υπηρεσιών. Ο αριθμός και το είδος των μέσων ηλεκτρονικής διανομής συνεχώς αλλάζει και την τρέχουσα χρονική στιγμή περιλαμβάνει τεχνολογίες ιστού, τηλεφωνία, χαρτογραφικά μέσα, κατά πρόσωπο επαφή και πολλά άλλα καθώς και εφαρμογές των τεχνολογιών αυτών όπως το διαδίκτυο, το ηλεκτρικό ταχυδρομείο, τα μηνύματα κινητής τηλεφωνίας, τα τηλεφωνικά κέντρα, τα σημεία εξυπηρέτησης, και τέλος συσκευές για την πρόσβαση στις εφαρμογές αυτές, όπως προσωπικοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές, κινητά τηλέφωνα, θυρίδες ή ψηφιακή τηλεόραση. Η διανομή πολλαπλών καναλιών αναφέρεται στην παροχή δημόσιων υπηρεσιών ταυτόχρονα και ανεξάρτητα μέσω δύο ή περισσότερων τέτοιων καναλιών, με δυνατότητα επιλογής από τον χρήστη ανάλογα με τις ανάγκες του. Διεπαφή Διεπαφή είναι ένα εννοιολογικό ή φυσικό σύνορο αλληλεπίδρασης δύο (ή περισσοτέρων) ανεξάρτητων νομικών συστημάτων, οργανισμών, διαδικασιών, επικοινωνιών, Πληροφοριακών συστημάτων ή οποιουδήποτε συνδυασμού αυτών. Διοικητικό Βάρος Δομική Προσέγγιση Δυνατότητα Επαναχρησιμοποίησης Έγγραφο Εθνικό πλαίσιο διαλειτουργικότητας Ενορχήστρωση Επίπεδα διαλειτουργικότητας Επίσημες Προδιαγραφές Επιχειρηματική Διαδικασία Το διοικητικό κόστος που επιβαρύνονται οι επιχειρήσεις αποκλειστικά και μόνο για να συμμορφώνονται προς τις νομικές τους υποχρεώσεις. ( Μια προσέγγιση για τη δημιουργία πληροφοριακών συστημάτων από την αρχιτεκτονική μέχρι την εφαρμογή, κατά την οποία, το πληροφοριακό σύστημα έχει σχεδιαστεί ως ένα συγκρότημα ή συνάθροιση των στοιχείων στα οποία ενσωματώνονται τα δεδομένα και οι λειτουργίες σε ομάδες που μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν ως «δομικά στοιχεία» για να δημιουργηθούν άλλες δημόσιες υπηρεσίες ή πληροφοριακά συστήματα. Ο βαθμός στον οποίο μια μονάδα λογισμικού ή άλλο προϊόν εργασίας μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πλαίσια διαφορετικά από αυτά για τα οποία αρχικώς προορίζονταν. Καταγεγραμμένη πληροφορία ή αντικείμενο που μπορεί να θεωρηθεί ως μια μονάδα (ανατρέξατε στις προδιαγραφές MOREQ στο Τα Εθνικά Πλαίσια Διαλειτουργικότητας που καθιερώνονται από κάθε Κράτος Μέλος χωριστά για την διακυβέρνηση των πληροφοριακών συστημάτων και τις υποδομές εντός των ορίων κάθε έθνους. Η ομαδοποίηση και αλληλουχία εκτέλεσης συνόλων συναλλαγών που αφορούν τη χρήση άλλων υπηρεσιών και λειτουργικών δυνατοτήτων, σύμφωνα με επιχειρηματικούς κανόνες ενσωματωμένους σε μία ή περισσότερες τεκμηριωμένες επιχειρηματικές διαδικασίες, με απώτερο στόχο την εκτέλεση ή την παροχή κάποιας άλλης λειτουργίας ή υπηρεσίας προστιθέμενης αξίας. Η ενορχήστρωση είναι στενά συνδεδεμένη με την έννοια της ροής εργασιών. Συνήθως, η ενορχήστρωση περιλαμβάνει την εκτέλεση μιας σειράς διαδικασιών, που περιγράφονται σε τυποποιημένη γλώσσα, από μια «μηχανή ενορχήστρωσης», η οποία μπορεί να ρυθμιστεί και είναι ικανή να εκτελέσει όλες τις απαιτούμενες κλήσεις υπηρεσίας και τη δρομολόγηση των εισροών και εκροών των διαδικασιών σύμφωνα με τους κανόνες που περιγράφονται στην γλώσσα αυτή. Τα επίπεδα διαλειτουργικότητας, κατατάσσουν τα ζητήματα διαλειτουργικότητας ανάλογα με το ποιον/τι αφορούν και καλύπτουν, μέσα σε ένα δεδομένο πολιτικό πλαίσιο, τη θεσμική, οργανωτική, σημασιολογική και τεχνική διαλειτουργικότητα. Οι επίσημες προδιαγραφές είναι είτε πρότυπα σύμφωνα με την οδηγία της ΕΕ 98/34 ή προδιαγραφές που εκδίδονται από φορείς και οργανισμούς σχετικούς με τις ΤΠΕ. Επιχειρησιακή διαδικασία είναι μια σειρά συνδεδεμένων δραστηριοτήτων που δημιουργεί αξία μετατρέποντας στις εισροές σε χρήσιμες εκροές. Αυτό μπορεί να επιτυγχάνεται με την συμμετοχή των ατόμων ή των ΤΠΕ συστημάτων ή και των δύο. 32

40 Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Δημόσια Ευρωπαϊκή Στρατηγική Διαλειτουργικότητας Ευρωπαϊκό Κέντρο Σημασιολογικής Διαλειτουργικότητας SEMIC.EU Ηλεκτρονικά αρχεία Ηλεκτρονική διακυβέρνηση Ηλεκτρονική ένταξη Ιδιόκτητες προδιαγραφές Ιδιόκτητο λογισμικό Κατά παραγγελία λογισμικό Κληρονομούμενα Συστήματα Λεξιλόγιο Λογισμικό Κώδικα Μητρώα Βάσης Ανοικτού Μια διασυνοριακή υπηρεσία δημοσίου τομέα που παρέχεται είτε μεταξύ δημοσίων διοικήσεων είτε από τις δημόσιες διοικήσεις προς επιχειρήσεις και πολίτες της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική Διαλειτουργικότητας παρέχει την βάση για τον ορισμό του οργανωτικού, οικονομικού και λειτουργικού πλαισίου (συμπεριλαμβανομένης και της διακυβέρνησης) που απαιτείται για την διασφάλιση της συνεχιζόμενης υποστήριξης διασυνοριακής και διατομεακής διαλειτουργικότητας, καθώς και την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των Ευρωπαϊκών δημόσιων διοικήσεων. Το SEMIC.EU (Ευρωπαϊκό Κέντρο Σημασιολογικής Διαλειτουργικότητας) είναι μια συνεργατική πλατφόρμα και υπηρεσία που προσφέρεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την υποστήριξη της ανταλλαγής στοιχείων διαλειτουργικότητας προς χρήση από τις δημόσιες διοικήσεις και την ηλεκτρονική διακυβέρνηση. ( Αρχεία σε ηλεκτρονική μορφή (ανατρέξατε στις προδιαγραφές MOREQ στο Αναφέρεται στη χρήση των εργαλείων και των συστημάτων που παρέχονται από τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ) για την παροχή βέλτιστων δημοσίων υπηρεσιών στους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Η ηλεκτρονική ένταξη στοχεύει στην πρόληψη του «ψηφιακού αποκλεισμού», για παράδειγμα στην διασφάλιση ότι μειονεκτούτα άτομα δεν αποκλείονται, καθώς και στην αποφυγή νέων μορφών αποκλεισμού για παράδειγμα των ατόμων χωρίς ψηφιακή κατάρτιση ή δυνατότητα πρόσβασης στο διαδίκτυο. Γενικά αναφέρεται σε προδιαγραφές που δεν είναι δημοσιευμένες ή είναι μερικώς δημοσιευμένες και καθίστανται διαθέσιμες μέσω ενός μοναδικού προμηθευτή έναντι σημαντικής αμοιβής, και/ή υπό περιοριστικούς όρους, καθιστώντας έτσι αντικείμενο ελέγχου την εφαρμογή και χρήση από τρίτα μέρη προϊόντων που συμμορφώνονται προς τις προδιαγραφές αυτές. Λογισμικό το οποίο, έναντι αμοιβής, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περιορισμένο αριθμό ηλεκτρονικών υπολογιστών και/ή από ένα περιορισμένο αριθμό χρηστών. Η εσωτερική λειτουργία του λογισμικού (πηγαίος κώδικας) δεν είναι διαθέσιμος για μελέτη ή/και μετατροπή από το χρήστη. Ειδικό λογισμικό που έχει αναπτυχθεί είτε στο εσωτερικό ενός οργανισμού (για την περίπτωση του EIF, μιας δημόσιας διοίκησης) ή από κάποιο ανάδοχο για λογαριασμό του οργανισμού αυτού και για την ικανοποίηση των ειδικών αναγκών του. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το κόστος για τα κατά παραγγελία λογισμικά καλύπτεται εξολοκλήρου από τους οργανισμούς που τα αναπτύσσουν, και οι οποίοι, στη συνέχεια, καθίστανται ιδιοκτήτες και έχουν τα δικαιώματα περεταίρω χρήσης αυτού. Αναφέρεται γενικά στα παλαιότερα συστήματα που ακόμα εκτελούν βασικές λειτουργίες ή φιλοξενούν / παρέχουν πρόσβαση σε βασικά δεδομένα, τα οποία, δεδομένου ότι χρησιμοποιούν παλαιότερη τεχνολογία, δημιουργούν δυσκολίες στην ενσωμάτωση με τα νεώτερα συστήματα και για τα οποία η εκ νέου υλοποίηση θεωρείται δυσχερής ή ακριβή. Στην πραγματικότητα, σαν τέτοιο μπορεί να χαρακτηριστεί οποιοδήποτε σύστημα δεν έχει σχεδιαστεί για επαναχρησιμοποίηση ή ενσωμάτωση με άλλα συστήματα, ανεξάρτητα από την ποιότητα του ή το χρόνο εφαρμογής του. Λεξιλόγιο είναι μια ομάδα όρων (λέξεων ή φράσεων) που περιγράφουν πληροφορίες σε ένα συγκεκριμένο τομέα. Ανατρέξατε στα 10 κριτήρια που καθορίζουν το λογισμικό ανοικτού κώδικα (OSS) στον διαδικτυακό τόπο της Πρωτοβουλίας για ανοικτό κώδικα: Στον διαδικτυακό τόπο μπορείτε επίσης να αναζητήσετε έναν εναλλακτικό ορισμό (ελεύθερου λογισμικού) Αυθεντικές πηγές πληροφοριών που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της δημόσιας διοίκησης πχ μητρώα προσώπων, οχημάτων, εταιριών, αδειών, αριθμών ΦΠΑ τοποθεσιών, κτιρίων, δρόμων, κλπ. 33

41 Μνημόνιο Συμφωνίας Ολοκληρωμένες Δημόσιες Υπηρεσίες Οργανισμός Τυποποίησης Παρατηρητήριο και Αποθετήριο Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα Παρουσίαση Δεδομένων Πλαίσιο διαλειτουργικότητας Πληροφορίες Προσανατολισμός στην υπηρεσία Προσβασιμότητα Πρότυπο Μια διμερής ή πολυμερής συμφωνία μεταξύ οργανισμών που καθορίζει τους τομείς και τα μέσα συνεργασίας, σύμπραξης και αλληλοεξυπηρέτησης. Η ακριβής φύση των δραστηριοτήτων αυτών εξαρτάται από την φύση των συνεργαζόμενων οργανισμών, τον τομέα της εν λόγω δραστηριότητας και το πλαίσιο εφαρμογής της προβλεπόμενης συνεργασίας. Γενικός όρος που χρησιμοποιείται στο εννοιολογικό μοντέλο δημοσίων υπηρεσιών του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας για να περιγράψει μια σειρά βασικών δημοσίων υπηρεσιών στις οποίες πραγματοποιείται πρόσβαση με ασφαλή και ελεγχόμενο τρόπο πριν αυτές συνδυαστούν και διανεμηθούν σαν σύνολο στους τελικούς χρήστες. Αναγνωρισμένος οργανισμός με έργο την παραγωγή προτύπων και προδιαγραφών σύμφωνων με ειδικές, αυστηρά καθορισμένες απαιτήσεις, διαδικασίες και κανόνες. Οι οργανισμοί τυποποίησης περιλαμβάνουν: - Αναγνωρισμένους οργανισμούς τυποποίησης όπως διεθνείς επιτροπές τυποποίησης (Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης ISO), τρεις Ευρωπαϊκούς Οργανισμούς Τυποποίησης: την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης (CEN), την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ηλεκτροτεχνικής Τυποποίησης (CENELEC) ή το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Τυποποίησης Τηλεπικοινωνιών (ETSI) - πρωτοβουλίες φορέων και οργανισμών τυποποίησης, όπως ο Οργανισμός Προώθησης Δομημένων Συστημάτων Πληροφοριών (OASIS), ο Οργανισμός Παγκόσμιου Ιστού (W3C) ή η Επιχειρησιακή Ομάδα Τεχνολογίας του Διαδικτύου (IETF). Το Παρατηρητήριο και Αποθετήριο Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα για Ευρωπαϊκές Δημόσιες Διοικήσεις (OSOR) είναι μια πλατφόρμα ανταλλαγής πληροφοριών και λογισμικού ανοικτού κώδικα για χρήση από τις δημόσιες διοικήσεις ( Ο τρόπος με τον οποίο συμβολίζονται τα δεδομένα με δυαδικά ψηφία σε ένα υπολογιστή. Η συμφωνημένη προσέγγιση της διαλειτουργικότητας μεταξύ οργανισμών που επιθυμούν να συνεργαστούν στην από κοινού διανομή δημοσίων υπηρεσιών. Στο πλαίσιο του πεδίου εφαρμογής του, καθορίζει μια σειρά κοινών στοιχείων όπως λεξιλόγιο, έννοιες, αρχές, πολιτικές, κατευθυντήριες γραμμές, συστάσεις, πρότυπα, προδιαγραφές και πρακτικές. Οι πληροφορίες είναι σημασιολογικά εμπλουτισμένα δεδομένα, π.χ. συλλογές δεδομένων στα οποία έχει αποδοθεί σχετικότητα και σκοπός. Προσανατολισμός στην υπηρεσία σημαίνει δημιουργία και χρήση επιχειρηματικών διαδικασιών ομαδοποιημένων σαν υπηρεσίες. Εδώ νοείται η πρόσβαση στον Παγκόσμιο Ιστό και σημαίνει ότι κάθε άτομο, συμπεριλαμβανομένων και των ατόμων με ειδικές ανάγκες, μπορεί να αντιλαμβάνεται, να κατανοεί, να πλοηγείται και να αλληλεπιδρά με το διαδίκτυο και έχει την ευκαιρία να συνεισφέρει στην κοινωνία. Καθώς η προσβασιμότητα είναι ευρεία έννοια, η ηλεκτρονική προσβασιμότητα στοχεύει στο να διασφαλίσει ότι οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με ειδικές ανάγκες έχουν πρόσβαση στις ΤΠΕ σε βάση ισοτιμίας με τα υπόλοιπα άτομα. Όπως ορίζεται στην Ευρωπαϊκή Νομοθεσία, (άρθρο 1, παράγραφος 6, της οδηγίας 98/34/EC), πρότυπο ονομάζουμε μια τεχνική προδιαγραφή, εγκεκριμένη από αναγνωρισμένο οργανισμό τυποποίησης για επαναλαμβανόμενη και διαρκή εφαρμογή, με το οποίο, η συμμόρφωση δεν είναι υποχρεωτική και το οποίο μπορεί να είναι κάποιο από τα παρακάτω: - διεθνές πρότυπο: ένα πρότυπο που υιοθετείται από διεθνή οργανισμό τυποποίησης και διατίθεται στο κοινό - Ευρωπαϊκό πρότυπο: ένα πρότυπο που υιοθετείται από έναν Ευρωπαϊκό οργανισμό τυποποίησης και διατίθεται στο κοινό Πρωτόκολλο - εθνικό πρότυπο: ένα πρότυπο που υιοθετείται από έναν εθνικό οργανισμό τυποποίησης και διατίθεται στο κοινό Ένα σύνολο συμβάσεων που διέπουν την αλληλεπίδραση διαδικασιών, συσκευών και άλλων συστατικών στοιχείων εντός και μεταξύ των συστημάτων. 34

42 Ροή Εργασίας Σημείο ενιαίας επαφής Στοιχεία ενεργητικού σημασιολογικής διαλειτουργικότητας Συνεργατική Πλατφόρμα Συμφωνία υπηρεσιών επιπέδου Συμφωνίες διαλειτουργικότητας Τεχνολογία Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) Ταξινομία Χαλαρή σύνδεση Η οργάνωση μιας διαδικασίας σε μια αλληλουχία εργασιών που εκτελούνται από κατάλληλα οριζόμενα σύνολα συντελεστών τα οποία εκπληρώνουν δεδομένους ρόλους προκειμένου να ολοκληρωθεί η διαδικασία. Ενιαίος θεσμικός συνομιλητής για συγκεκριμένο πάροχο υπηρεσιών μέσω του οποίου ο τελευταίος μπορεί να συλλέξει όλες τις σχετικές πληροφορίες και να συμπληρώσει εύκολα από απόσταση και με ηλεκτρονικά μέσα όλες τις διαδικασίες και διατυπώσεις για πρόσβαση σε δραστηριότητα παροχής υπηρεσιών και για την άσκησή της (ανατρέξατε στο άρθρο 8 της οδηγίας περί υπηρεσιών - OJ L376 της ). Τα στοιχεία ενεργητικού σημασιολογικής διαλειτουργικότητας είναι ένα υποσύνολο των στοιχείων ενεργητικού διαλειτουργικότητας που περιλαμβάνουν κάθε συστατικό στοιχείο του σημασιολογικού επιπέδου όπως ονοματολογίες, θησαυρούς, πολύγλωσσα λεξικά, οντολογίες, πίνακες χαρτογράφησης, κανόνες χαρτογράφησης, περιγραφές υπηρεσιών, κατηγορίες και υπηρεσίες ιστού. Μια συγκεκριμένη ομάδα υπηρεσιών και εγκαταστάσεων, διαθέσιμων για χρήση σε μια συγκεκριμένη κοινότητα και η αλληλεπίδραση τους με στόχο τη διευκόλυνση της συνεργασίας για την επίτευξη κοινών στόχων. Οι υπηρεσίες αναφέρονται συνήθως σε επικοινωνίες και περιλαμβάνουν ένα αποθετήριο των αντικειμένων, πληροφοριών και υλικών που ανταλλάσσονται. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αποτελεί η πλατφόρμα epractice.eu, που σχεδιάστηκε για να δώσει την δυνατότητα σε όλες τις δημόσιες διοικήσεις που εμπλέκονται στην παροχή δημοσίων υπηρεσιών, να επωφεληθούν η μία από την δουλεία, τη γνώση και την εμπειρία της άλλης. Άλλα παραδείγματα είναι τα OSOR.eu και SEMIC.eu. Μια επίσημη συμφωνία μεταξύ δύο συνεργαζόμενων οντοτήτων. κατά κανόνα, ένα πάροχο υπηρεσιών και ένα χρήστη. Η συμφωνία διατυπώνεται με μορφή γραπτού συμβολαίου, έπειτα από διαπραγμάτευση. Συνήθως, τέτοιες συμφωνίες καθορίζουν συγκεκριμένες μονάδες μέτρησης (Βασικοί δείκτες απόδοσης KPIs) της απόδοσης του παρόχου υπηρεσιών (οι οποίες καθορίζουν συνολικά το «επίπεδο υπηρεσίας»), και αποτελούν τεκμήριο δεσμευτικών υποχρεώσεων που ορίζονται ως επίτευξη ειδικών στόχων για συγκεκριμένους δείκτες απόδοσης και επιπλέον συναφείς δράσεις για όπως η λήψη διορθωτικών μέτρων. Οι συμφωνίες επιπέδου υπηρεσιών επίσης, καλύπτουν τις δεσμεύσεις από την πλευρά του χρήστη, για παράδειγμα την τήρηση συγκεκριμένων προθεσμιών κοινοποίησης, την παροχή εγκαταστάσεων ή άλλων πόρων που απαιτούνται από τον πάροχο υπηρεσιών στο πλαίσιο της παροχής υπηρεσίας, την επίλυση προβλημάτων ή την επεξεργασία των εισροών που παρέχει ο πάροχος υπηρεσιών στο χρήστη. Οι γραπτές συμφωνίες διαλειτουργικότητας είναι τα συμπαγή και δεσμευτικά έγγραφα τα οποία καθορίζουν επακριβώς τις υποχρεώσεις δύο μερών που συνεργάζονται μέσω μιας διεπαφής για την επίτευξη της διαλειτουργικότητας. Τεχνολογία, για παράδειγμα ηλεκτρονικοί υπολογιστές, λογισμικό και τεχνολογίες επικοινωνιών, που χρησιμοποιείται για την μετατροπή, αποθήκευση, προστασία, επεξεργασία, μετάδοση και ανάκτηση των πληροφοριών. Ο όρος ταξινομία αντιπροσωπεύει μια κατάταξη τυποποιημένης ορολογίας για όλους τους όρους που χρησιμοποιούνται μέσα σε ένα γνωστικό πεδίο. Σε μια ταξινομία, όλα τα στοιχεία ομαδοποιούνται και κατηγοριοποιούνται με αυστηρά ιεραρχικό τρόπο, και συνήθως παρουσιάζονται σε δενδρική δομή. Σε μια ταξινομία, τα επιμέρους στοιχεία απαιτείται να διατηρούνται στο ίδιο σημασιολογικό πεδίο, ούτως ώστε όλα τα στοιχεία να σχετίζονται σημασιολογικά μεταξύ τους σε ένα βαθμό. Η χαλαρή σύνδεση αναφέρεται σε επικοινωνίες μεταξύ συστημάτων που λειτουργούν λίγο πολύ ανεξάρτητα μεταξύ τους (ασύγχρονα) και των οποίων οι εσωτερικές καταστάσεις δεν έχουν έντονη αλληλεξάρτηση. Η σύνδεση έχει τη μορφή μηνυμάτων που μεταδίδονται μεταξύ των συστημάτων αυτών, κατά κανόνα υλοποιούμενων με χρήση κάποιου ενδιάμεσου επιπέδου ή συστήματος αναμονής, ώστε το σύστημα στόχος να ασχολείται με αιτήματα, όπως και όταν μπορεί. Έτσι, το σύστημα στόχος μπορεί να μην είναι καν διαθέσιμο κατά το χρόνο υποβολής του αιτήματος και το αίτημα διατηρείται σε αναμονή για να διεκπεραιωθεί σε μεταγενέστερο χρόνο. 35

43 Ψηφιακή Υπογραφή Ψηφιακή Πιστοποίηση Κατά την οδηγία 1999/93/EC, ως «ψηφιακή υπογραφή» νοούνται τα ηλεκτρονικά δεδομένα που είναι επισυναπτόμενα ή λογικά συσχετιζόμενα με άλλα ηλεκτρονικά δεδομένα και χρησιμοποιούνται ως μέθοδος αυθεντικοποίησης. Ψηφιακή πιστοποίηση είναι η εφαρμογή μιας ηλεκτρονικής υπογραφής, από ειδικά εξουσιοδοτημένο πρόσωπο ή οντότητα, σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, για ένα συγκεκριμένο σκοπό. Χρησιμοποιείται κυρίως για να δείξει ότι έχει εκτελεστεί μια συγκεκριμένη διαδικασία επικύρωσης και ότι ένα δεδομένο αποτέλεσμα πιστοποιείται από τον υπογράφοντα. Στην πιο απλή περίπτωση, μπορεί απλώς να αποτελεί βεβαίωση ενός γεγονότος από ένα εξουσιοδοτημένο πρόσωπο. 36

44 Λύσεις Διαλειτουργικότητας για Ευρωπαϊκές Δημόσιες Διοικήσεις 37