ΧΗΜΕΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Θετικής Κατεύθυνσης ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ

Transcript

1 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΓ1θτ, ΠΓ2θτ Γ θετ. (κέντρο) απόφοιτοι ΧΗΜΕΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Θετικής Κατεύθυνσης ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ Καθηγητής: Μάριος Τριανταφύλλου ΘΕΜΑ Α Ι. Σε κάθε μία από τις επόμενες ερωτήσεις να σημειώσετε τη σωστή απάντηση. 1. Ποιο από τα παρακάτω υδατικά διαλύματα στους 25 Ο C έχει μεγαλύτερη τιμή ph; α. ΝΗ 3 0,1 Μ β. Ca(OH) 2 0,1 Μ γ. NaΟΗ 0,1Μ δ. ΝaCN 0,1 M 2. Ποια από τις παρακάτω προτάσεις ισχύει όταν υδατικό διάλυμα ισχυρού ηλεκτρολύτη αραιώνεται με νερό, σε σταθερή θερμοκρασία; α. το ph του διαλύματος πάντοτε μειώνεται β. η συγκέντρωση του ηλεκτρολύτη στο διάλυμα αυξάνεται γ. ο βαθμός ιοντισμού του ηλεκτρολύτη παραμένει σταθερός δ. ο βαθμός ιοντισμού του ηλεκτρολύτη αυξάνεται 3. Σε ποια από τις παρακάτω περιπτώσεις έχουμε επίδραση κοινού ιόντος : α. ΝaCl, HCl β. ΚΟΗ, ΚΝΟ 3 γ. HBr, NH 4 I δ. ΚΟΗ, ΝaΟΗ 4. Κατά την αραίωση με νερό υδατικού διαλύματος CH 3 COOH σε σταθερή θερμοκρασία, ποιο από τα παρακάτω μεγέθη μειώνεται; α. Το ph του διαλύματος. β. Ο βαθμός ιοντισμού α του CH 3 COOH. γ. H συγκέντρωση των H 3 O +. δ. Η σταθερά Κa του οξέος. 5. Στη χημική εξίσωση HF + H 2 O H 3 O + + F το νερό συμπεριφέρεται ως: α. βάση β. οξύ γ. πρωτονιοδότης δ. αμφολύτης.

2 ΙΙ. III. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες; α. Σε θερμοκρασία 25 C, τα υδατικά διαλύματα του ΝΗ 4 Cl έχουν ph μικρότερο από τα υδατικά διαλύματα του ΝaCl. β. Επειδή η αντίδραση ιοντισμού είναι ενδόθερμη, η τιμή της σταθεράς ιοντισμού Ka ενός ασθενούς οξέος μειώνεται με την αύξηση της θερμοκρασίας. γ. Το ΗCΟ - 3 συμπεριφέρεται ως αμφολύτης. δ. Με την προσθήκη στερεού NH 4 C1 σε υδατικό διάλυμα ΝΗ 3, με σταθερή θερμοκρασία και χωρίς μεταβολή όγκου, η τιμή του pη του διαλύματος αυξάνεται. ε. Το ιόν CH 3 O στο νερό συμπεριφέρεται ως βάση κατά Brönsted-Lowry. α. Να διατυπώσετε τον κανόνα Μarkovnikov. β. Να δώσετε δύο διαφορές μεταξύ ενέργειας πρώτου ιοντισμού και ατομικής ακτίνας. ( Μονάδες = 25 ) ΘΕΜΑ Β I. Δίνεται το στοιχείο σελήνιο 34 Se. α. Σε ποιο τομέα, περίοδο και ομάδα του περιοδικού πίνακα ανήκει το Se; β. Ποιος είναι ο ατομικός αριθμός του στοιχείου με τη μεγαλύτερη ατομική ακτίνα, στην περίοδο του Se; γ. Ποιος είναι ο ατομικός αριθμός του πρώτου στοιχείου της ομάδας του Se; ΙΙ. III. IV. Να γραφεί ο ηλεκτρονιακός τύπος κατά Lewis για το ανθρακικό μαγνήσιο (MgCO 3 ). Δίνονται οι ατομικοί αριθμοί: C=6, O=8, Mg=12. Η σταθερά αυτοιοντισμού του Η 2 Ο( K w ), σε ορισμένη θερμοκρασία θ o C, έχει τιμή α. Να εξηγήσετε αν η θερμοκρασία θ o C είναι μεγαλύτερη η μικρότερη από 25 o C, όπου Κ w = β. Να υπολογίσετε το ph ενός υδατικού διαλύματος, στους θ o C, στο οποίο ισχύει ότι [Η 3 Ο + ] = 10 4 [ΟΗ - ]. Δίνονται τρία υδατικά διαλύματα ασθενούς οξέος ΗΑ: 1 συγκέντρωσης c 1 και θερμοκρασίας 25 ο C, 2 συγκέντρωσης c 2 ( c 2 > c 1 ) και θερμοκρασίας 25 ο C και 3 συγκέντρωσης c 3 = c 1 και θερμοκρασίας 45 ο C. Ο βαθμός ιοντισμού του οξέος ΗΑ στα παραπάνω διαλύματα είναι αντίστοιχα α 1, α 2 και α 3 όπου σε κάθε περίπτωση ο βαθμός ιοντισμού είναι μικρότερο από 0,1. A) Σε ποιο από τα παραπάνω διαλύματα η σταθερά ιοντισμού Κ a του οξέος ΗΑ έχει τη μεγαλύτερη τιμή; Να αιτιολογήσετε κατάλληλα την απάντησή σας.

3 B) Για τους βαθμούς ιοντισμού ισχύει: α) α 1 < α 2 < α 3. β) α 1 < α 3 < α 2. γ) α 2 < α 1 < α 3. δ) α 3 < α 2 < α 1. Να επιλέξετε τη σωστή από τις παραπάνω σχέσεις και να αιτιολογήσετε κατάλληλα την απάντησή σας. V. Δίνεται η ακόλουθη σειρά αντιδράσρων: RMgBr (A) + καρβονυλική ένωση (Β) ενδιάμεσο προϊόν H 2 O CH 3 CH 2 CH(OH)CH 3 + Mg(OH)Br Χρησιμοποιώντας τους συντακτικούς τύπους, να γράψετε όλους τους δυνατούς συνδυασμούς των ενώσεων (Α) και (Β) που, αν αντιδράσουν μεταξύ τους, δίνουν τελικά τη 2 βουτανόλη [ CH 3 CH 2 CH(OH)CH 3 ]. ( Μονάδες = 25 ) ΘΕΜΑ Γ Ι. Δίνεται το ακόλουθο διάγραμμα χημικών μετατροπών: Υ + Η 2 (σε περίσσεια) Αλκίνιο (Σ) 2HBr Τ + Η 2 Ο ασταθής ένωση Φ CH 3 MgCl Ψ H 2 O Ω Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των οργανικών ενώσεων Σ, Τ, Υ, Φ, Ψ και Ω, αν είναι γνωστό ότι το αλκίνιο Σ έχει σχετική μοριακή μάζα (M r ) 40. Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες (Α r ) των: Η=1, C=12. Να θεωρήσετε (όπου απαιτείται) ότι οι οργανικές ενώσεις που αναφέρονται είναι τα επικρατέστερα προϊόντα των αντιδράσεων που πραγματοποιούνται (κύρια προϊόντα). ΙΙ. Δίνεται το επόμενο διάγραμμα χημικών μεταβολών: RBr(Χ) Mg / A A Ψ H 2 O CH 3 -CH 3 Ζ Ω H 2 O C 5 H 12 O (τριτοταγής αλκοόλη) Να προσδιοριστούν οι συντακτικοί τύποι (Σ.Τ.) των οργανικών ενώσεων Χ, Ψ, Ζ, Ω και της C 5 H 12 O αν είναι γνωστό ότι η ένωση Ζ είναι καρβονυλική.

4 ΙΙΙ. Δίνεται το επόμενο διάγραμμα χημικών μεταβολών: A C / H 2SO4 HBr HCOOK HCOOCH 2CH3 α. Να προσδιοριστούν οι συντακτικοί τύποι (Σ.Τ.) των οργανικών ενώσεων Α έως και Ε. β. Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων: i. της Α με περίσσεια αμμωνιακού διαλύματος χλωριούχου χαλκού Ι (CuCl / NH 3 ), ii. της Γ με νάτριο, ( Μονάδες = 25 ) ΘΕΜΑ Δ Διάλυμα ΝΗ 3 (Δ 1 ) έχει συγκέντρωση 0,1 Μ και ο βαθμός ιοντισμού της αμμωνίας είναι 1%. α. Να υπολογίσετε την σταθερά ιοντισμού της ΝΗ 3 και το ph του διαλύματος (Δ 1 ). β. Διάλυμα ΗΝΟ 3 (Δ 2 ) έχει ph = 1. Αναμειγνύουμε 100 ml του διαλύματος (Δ 2 ) με 200 ml του διαλύματος (Δ 1 ) και προσθέτουμε νερό 700 ml, οπότε προκύπτει το διάλυμα (Δ 3 ). Να βρείτε τον βαθμό ιοντισμού της ΝΗ 3 στο διάλυμα (Δ 3 ). γ. Στο διάλυμα (Δ 3 ) προσθέτουμε 1 L διαλύματος ΗBr 0,01 Μ. Να βρείτε το ph του διαλύματος (Δ 4 ) που προκύπτει. Δίνονται: Όλα τα διαλύματα βρίσκονται στους 25 ο C και συνεπώς K W = Να γίνουν όλες οι δυνατές προσεγγίσεις οι οποίες επιτρέπονται από τα δεδομένα του προβλήματος. ( Μονάδες = 25 ) ΚΑΛΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ και ΚΑΘΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!

5 1 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΥΗΜΕΙΑ Γ ΛΤΚΕΙΟΤ Θετικής Κατεύθυνσης ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ Καζεγεηήο: Μάξηνο Τξηαληαθύιινπ ΠΓ1θη, ΠΓ2θη Γ θεη. (κένηπο), απόθοιηοι ΘΕΜΑ A Η. Σε θάζε κία από ηηο επόκελεο εξσηήζεηο λα ζεκεηώζεηε ηε ζσζηή απάληεζε. 1. Kαηά ηε κεηάπησζε ηνπ ειεθηξνλίνπ ηνπ αηόκνπ ηνπ πδξνγόλνπ, από ηελ ηξνρηά κε n=2 ζηελ ηξνρηά κε n=1, εθπέκπεηαη θσηόλην κηθξόηεξεο ζπρλόηεηαο απ όηη θαηά ηε κεηάπησζε: Α. n=3 ζε n=2 Β. n=6 ζε n=2 Γ. n=3 ζε n=1 Γ. n=4 ζε n=2 2. Ο κέγηζηνο αξηζκόο ειεθηξνλίσλ ζε έλα άηνκν πνπ λα ραξαθηεξίδνληαη κε n=4 θαη m l =1 είλαη: Α. 2 Β. 6 Γ. 8 Γ H ειεθηξνληαθή δηακόξθσζε ηνπ ηόληνο 28 Ni 2+, ζηε ζεκειηώδε θαηάζηαζε, είλαη: Α. K 2 L 8 M 16 Β. K 2 L 8 M 16 N 2 Γ. [Ar]3d 6 4s 2 Γ. K 2 L 8 M 14 N 2 4. Σε πνηα από ηηο παξαθάησ πεξηπηώζεηο έρνπκε επίδξαζε θνηλνύ ηόληνο : A. KBr, HBr B. HBr, HI Γ. HI, CH 3 NH 3 Br Γ. ΝaΟΖ, NaΝΟ 3 Μονάδερ 16 ΗΗ. Πνηεο από ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο είλαη ζσζηέο θαη πνηεο ιαλζαζκέλεο; 1. Τν άηνκν ηνπ 26 Fe ζηε ζεκειηώδε θαηάζηαζε, έρεη άζξνηζκα m s = Τα αληηδξαζηήξηα Grignard παξνπζηάδνπλ αζζελή βαζηθό ραξαθηήξα. 3. Καηά ηελ αξαίσζε πδαηηθνύ δηαιύκαηνο αζζελνύο νμένο ΖΑ, κέρξη λα δηπιαζηαζηεί ν όγθνο ηνπ, ε [H 3 O + ] ππνδηπιαζηάδεηαη. 4. Ζ ρισξίσζε ηνπ κεζαλίνπ (CH 4 ) παξνπζία δηάρπηνπ θσηόο νδεγεί ζην ζρεκαηηζκό κίγκαηνο ρισξνπαξαγώγσλ. 5. Τν HCl αληηδξά ηόζν κε ηε κεζπιακίλε (CH 3 ΝΖ 2 ) όζν θαη κε ην αηζέλην (CH 2 =CH 2 ). 6. Με επίδξαζε πδαηηθνύ δηαιύκαηνο ΚΟΖ ζην 2-ρισξνβνπηάλην, πξνθύπηεη σο επηθξαηέζηεξν πξντόλ ην 2-βνπηέλην.

6 2 Μονάδερ 6 III. α. Να δώζεηε ηνλ νξηζκό ησλ δεηθηώλ. β. Να δώζεηε δύν δηαθνξέο κεηαμύ ησλ s θαη p αηνκηθώλ ηξνρηαθώλ ηεο ίδηαο ζηηβάδαο ελόο πνιπειεθηξνληαθνύ αηόκνπ. Μονάδερ 3 ΘΕΜΑ B Η. Γηα ην άηνκν ηνπ ζηνηρείνπ Α ππάξρεη ην εμήο δεδνκέλν: Γηαζέηεη ζηε ζεκειηώδε ηνπ θαηάζηαζε 11 ειεθηξόληα ζε ηξνρηαθά κε αδηκνπζηαθό θβαληηθό αξηζκό 1. α. Πνηνο είλαη ν αηνκηθόο αξηζκόο ηνπ Α; β. Πόζα κνλήξε ειεθηξόληα δηαζέηεη ην άηνκν ηνπ ζηνηρείνπ Α ζηε ζεκειηώδε θαηάζηαζε; Μονάδερ 5 ΗΗ. Υδαηηθό δηάιπκα νμένο ΖΑ (δηάιπκα Γ) έρεη ph = 2 θαη ζπγθέληξσζε 0,2 Μ. α. Να εξηγήζεηε αλ ην νμύ ΖΑ είλαη ηζρπξό ή αζζελέο. β. Να εξηγήζεηε πώο ζα κεηαβιεζεί ην ph ηνπ δηαιύκαηνο Γ, αλ ηνπ πξνζζέζνπκε: 1. πδαηηθό διάλςμα NaBr 2. πνζόηεηα ΖΑ (κε ζηαζεξό όγθν) ml λεξνύ γ. Να εξηγήζεηε πώο ζα κεηαβιεζεί ν βαζκόο ηνληηζκνύ ηνπ νμένο ΖΑ ζην δηάιπκα Γ, αλ ηνπ πξνζζέζνπκε: 1. ην άιαο NaA (κε ζηαζεξό όγθν) 2. πνζόηεηα αεξίνπ HCl (κε ζηαζεξό όγθν) ml λεξνύ Να ζεσξήζεηε όηη ε ζεξκνθξαζία παξακέλεη ζηαζεξή ζε θάζε πεξίπησζε. Μονάδερ 12 ΗΗΗ. Γηαζέηνπκε ηα εμήο ρεκηθά αληηδξαζηήξηα: α. δηάιπκα Η 2 /ΝaOH β. αληηδξαζηήξην Tollens γ. κεηαιιηθό Νa δ. δηάιπκα K 2 Cr 2 O 7 /H 2 SO 4 Φξεζηκνπνηώληαο ην θαζέλα από ηα αληηδξαζηήξηα απηά μόνο μία θοπά, λα δηαθξίλεηαη κεηαμύ ηνπο ηηο επόκελεο ελώζεηο: i. CH 3 CH 2 CH=O θαη CH 3 CH 2 CH 2 OH ii. CH 3 CH=O θαη CH 3 COCH 3 iii. CH 3 CH 2 OH θαη CH 3 CH 2 CH 2 OH iv. CH 3 COOH θαη HCOOH Να γξάςεηε ζε θάζε πεξίπησζε ηελ αληίζηνηρε ρεκηθή εμίζσζε. Μονάδερ 8

7 3 ΘΕΜΑ Γ Η. Γίλεηαη ην παξαθάησ δηάγξακκα ρεκηθώλ κεηαηξνπώλ: + CH 3 MgI + Ζ 2 Ο π. H 2 SO 4 / 170 ν C Α ελδηάκεζν πξντόλ Β Γ Δ +H 2 / Pt + CH 3 COONa + 2 H 2 / Ni C λ Ζ 2λ+1 Br + HC CNa Ε Γ Να γξάςεηε ηνπο ζπληαθηηθνύο ηύπνπο ησλ νξγαληθώλ ελώζεσλ A, Β, Γ, Γ, Δ, Ε, θαζώο θαη ηνπ αιθπινβξσκηδίνπ C λ Ζ 2λ+1 Br, αλ γλσξίδεηε όηη: - Ζ έλσζε Α έρεη κνξηαθό ηύπν C 4 H 8 Ο. - H έλσζε Β είλαη ηξηηνηαγήο αιθνόιε. - H έλσζε Γ απνηειεί θύξην πξντόλ. Μονάδερ 14 ΗΗ. Να ζπκπιεξσζνύλ ζσζηά (ζώκαηα θαη ζπληειεζηέο) νη παξαθάησ ρεκηθέο εμηζώζεηο: α. CH 3 -CHBr-CH 2 -CH 3 + KOH (αιθννιηθό δηάιπκα) θύξην πξντόλ β. CH 3 CH 2 CH 2 OH + SOCl 2 Β + θαη θαηόπηλ Β + CH 3 COONa γ. CH 3 CH=O + H 2 Γ θαη θαηόπηλ Γ + SOCl 2 δ. CH 3 COCH 3 + HCN Γ θαη θαηόπηλ Γ + Ζ 2 Ο Μονάδερ 6 III. α. Αθνύ κειεηήζεηε ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο, λα γξάςεηε ζην ηεηξάδηό ζαο ηνπο ζπληαθηηθνύο ηύπνπο ησλ νξγαληθώλ ελώζεσλ (Α), (Β) θαη (Γ). β. Να γξάςεηε ζσζηά ζπκπιεξσκέλε (ζώκαηα θαη ζπληειεζηέο) ηε ρεκηθή εμίζσζε κεηαηξνπήο ηεο έλσζεο Α ζηελ έλσζε Γ. Μονάδερ 5

8 4 ΘΕΜΑ Δ Γηαζέηνπκε πδαηηθό δηάιπκα ΖCOOH (Γ1) ζπγθέληξσζεο 1 Μ. Σε 200 ml ηνπ δηαιύκαηνο Γ1 πξνζζέηνπκε 400 ml άιινπ δηαιύκαηνο ΝaOH ζπγθέληξσζεο 0,5 Μ. Καηόπηλ αξαηώλνπκε ην δηάιπκα πνπ πξνθύπηεη κε 1,4 L λεξνύ, νπόηε πξνθύπηεη δηάιπκα Γ2, ην νπνίν έρεη ph = 8,5. α. Να ππνινγηζηεί ε ζηαζεξά ηνληηζκνύ Κ a ηνπ κεζαληθνύ νμένο. Μονάδερ 8 β. Θέινπκε λα κεηαβάιινπκε ην ph ηνπ δηαιύκαηνο Γ 1 θαηά κία κνλάδα πξνζζέηνληαο λεξό. Πόζν λεξό πξέπεη λα πξνζζέζνπκε αλ δηαζέηνπκε 500 ml από ην δηάιπκα Γ1; Μονάδερ 7 γ. Να βξεζνύλ ηα mol αεξίνπ HBr πνπ πξέπεη λα δηαιύζνπκε ζην δηάιπκα Γ2, ώζηε λα πξνθύςεη δηάιπκα Γ3 ζην νπνίν λα έρνπκε [Ζ 3 Ο + ] = Μ (δειαδή ph = 4 - log3). Να ζεσξήζεηε όηη κε ηελ πξνζζήθε ηνπ αεξίνπ δελ έρνπκε κεηαβνιή ζηνλ όγθν ηνπ δηαιύκαηνο. Μονάδερ 10 Γίλνληαη: Όια ηα δηαιύκαηα βξίζθνληαη ζηνπο 25 ν C θαη ζπλεπώο K W = Να γίλνπλ όιεο νη δπλαηέο πξνζεγγίζεηο νη νπνίεο επηηξέπνληαη από ηα δεδνκέλα ηνπ πξνβιήκαηνο. ΚΑΘΕ ΕΠΙΣΤΥΙΑ!

9 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΓ1θτ, ΠΓ2θτ Γ θετ. (κέντρο), απόφοιτοι Καθηγητής: Μάριος Τριανταφύλλου ΧΗΜΕΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Θετικής Κατεύθυνσης ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΘΕΜΑ Α Α.1. Α.2. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες; 1. Το στοιχείο σκάνδιο ( 21 Sc) ανήκει στην πρώτη σειρά των στοιχείων μετάπτωσης και στην ομάδα ΙΒ (11 η ) του περιοδικού πίνακα. 2. Το στοιχείο 30 Zn δημιουργεί σύμπλοκα ιόντα και έχει πολλούς αριθμούς οξείδωσης. 3. Το ιόν CH 3 O - είναι ισχυρή βάση κατά Bronsted - Lowry. 4. Όταν αραιώνεται ένα υδατικό διάλυμα ισχυρού οξέος ο βαθμός ιοντισμού του παραμένει σταθερός ενώ τα mol των ιόντων Η 3 Ο + μειώνονται. 5. Υπάρχουν υδατικά διαλύματα ηλεκτρολυτών τα οποία όσο και αν αραιωθούν υπό σταθερή θερμοκρασία δε μεταβάλλουν το ph τους. Μονάδες 5 Σε κάθε μία από τις επόμενες ερωτήσεις να επιλέξετε τη σωστή απάντηση. 1. Το άτομο του στοιχείου Χ στη θεμελιώδη του κατάσταση περιέχει δύο μονήρη ηλεκτρόνια στη στιβάδα Μ. Ο ατομικός αριθμός του Χ μπορεί να είναι : Α. 16 Β. 28 Γ. είτε 16 είτε 28 Δ Από τις παρακάτω ενώσεις όταν διαλυθεί στο νερό μπορεί να σχηματίσει διάλυμα με ph=13 στους 25 0 C η: Α. HF Β. C 2 H 5 OK Γ. C 6 H 5 OH Δ. CH 3 NH 3 Br 3. Αποτελούν συζυγές ζεύγος οξέος - βάσης: Α. CH 3 COOH / CH 3 COO - Β. CH 3 COOH 2 + / CH 3 COOΗ Γ. OH - / O 2- Δ. και τα τρία παραπάνω ζεύγη 4. Από τις επόμενες ενώσεις αντιδρά με αλκαλικό διάλυμα Ι 2 η: Α. CH 3 OH Β. CH 3 CH 2 CH=O Γ. (CH 3 ) 2 CH-OH Δ. CH 3 COOCH 3

10 5. Υδατικό διάλυμα ασθενούς βάσης Β με συγκέντρωση 0,01 Μ μπορεί να έχει ph: Α. 7 Β. 12 Γ. 13 Δ. 11 Μονάδες 15 Α.3. Να δώσετε τους ορισμούς των: α. Ρυθμιστικά διαλύματα. β. Ενέργεια (πρώτου) ιοντισμού. Μονάδες 5 ΘΕΜΑ Β Β.1. Για το χημικό στοιχείο Ψ έχουμε τα παρακάτω δεδομένα: - έχει παρόμοιες ιδιότητες με το κάλιο (Ζ=19) - τα ηλεκτρόνια του ατόμου του, όταν αναφερόμαστε στη θεμελιώδη κατάσταση, κατανέμονται σε πέντε στιβάδες α. Να προσδιορίσετε τον ατομικό αριθμό του στοιχείου Ψ. β. Να βρείτε τον τομέα, την περίοδο και την ομάδα που ανήκει το στοιχείο Ψ στον περιοδικό πίνακα. γ. Να προσδιορίσετε τους ατομικούς αριθμούς όλων των στοιχείων της ομάδας του Ψ. Τα στοιχεία αυτά είναι μέταλλα ή αμέταλλα; Μονάδες 6 Β.2. Δίνονται τα παρακάτω υδατικά διαλύματα (θ=25ºc), όλα συγκέντρωσης 0,1Μ. NH 4 Br NH 3 NaΟΗ Ca(ΟΗ) 2 HI H 2 SO 4 Να διατάξετε τα παραπάνω διαλύματα κατά σειρά αυξανόμενης τιμής ph. Να αιτιολογήσετε κατάλληλα την απάντησή σας, ΜΟΝΟ για όσα διαλύματα είναι όξινα. Μονάδες 7 Β.3. Πώς μπορούμε να διακρίνουμε τις ακόλουθες ενώσεις; α. αιθυλική αλκοόλη (αιθανόλη), ακεταλδεύδη (αιθανάλη) και προπάνιο. β. μεθανόλη, οξαλικό οξύ και 1-προπανόλη Να γράψετε τη διαδικασία που θα ακολουθήσετε καθώς και όλα τα ορατά αποτελέσματα που θα παρατηρήσετε. Δεν απαιτείται η αναγραφή χημικών εξισώσεων. Μονάδες 6 Β.4. Να συμπληρωθούν οι παρακάτω χημικές εξισώσεις (προϊόντα και συντελεστές) και όπου απαιτείται να γραφούν οι συνθήκες που πραγματοποιούνται οι αντιδράσεις. α. CH 3 -CH 2 -OH + I 2 + NaOH β. CH 3 -CH 2 -CH 2 -Br + KOH (υδατικό διάλυμα)

11 γ. HCOONa + K 2 Cr 2 O 7 + H 2 SO 4 δ. v CH 2 =CH-CH 3 Μονάδες 6 ΘΕΜΑ Γ Μελετήστε το παρακάτω διάγραμμα χημικών μετατροπών: Α C 3 H 6 +SOCl 2 +HBr Β Ζ (κύριο προϊόν) +KCN +Mg (ξηρός αιθέρας) Γ Θ +2H 2 Ο/Η + +Λ Δ ενδιάμεσο προϊόν +κάλιο +Η 2 Ο C 8 H 16 O 2 KOH / έ Ε + Μ δεν παρατηρείται αλλαγή χρώματος +Κ 2 Cr 2 O 7 / Η + Γ.1. Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των οργανικών ενώσεων Β, Γ, Δ, Ε, Ζ, Θ, Λ, Μ καθώς και της ένωσης με μοριακό τύπο C 8 H 16 O 2, αν είναι γνωστά τα παρακάτω: Η ένωση Α είναι κορεσμένη μονοσθενής αλκοόλη που μπορεί να οξειδωθεί σε CO 2. Η ένωση Λ έχει γενικό μοριακό τύπο C v H 2ν Ο. Μονάδες 18 Γ.2. Κατά την αντίδραση της Α με θειονυλοχλωρίδιο (SOCl 2 ) παρατηρήθηκε έκλυση αερίων (ανόργανων ουσιών) συνολικού όγκου 2,24 L μετρημένου σε STP συνθήκες. Να γράψετε τη χημική εξίσωση που περιγράφει την παραπάνω αντίδραση και να υπολογίσετε την ποσότητα (σε mol) της Α που αντέδρασε. Μονάδες 3 Γ.3. Ποσότητα της ένωσης Γ αντιδρά με περίσσεια Η 2, οπότε παράγεται η οργανική ένωση Ξ. Να βρείτε τι χαρακτήρα παρουσιάζει (όξινο, βασικό ή ουδέτερο) καθένα από τα παρακάτω υδατικά διαλύματα: διάλυμα της ένωσης Ξ, διάλυμα της ένωσης Ε, διάλυμα της ένωσης Θ. Να αιτιολογήσετε κατάλληλα τις απαντήσεις σας. Μονάδες 4

12 ΘΕΜΑ Δ Δίνεται διάλυμα ασθενούς μονοπρωτικού οξέος ΗΑ 0,1 Μ με όγκο 2 L (Δ 1 ) Δ.1. Ποιον όγκο νερού πρέπει να προσθέσουμε στο (Δ 1 ), ώστε το pη του διαλύματος να μεταβληθεί κατά μία μονάδα. Μονάδες 5 Δ.2. Προσθέτουμε 8 g ΝaΟΗ στο (Δ 1 ), χωρίς μεταβολή όγκου. Να βρεθεί το pη του τελικού διαλύματος (Δ 2 ). Μονάδες 7 Δ.3. Στο διάλυμα (Δ 2 ) διαβιβάζουμε 1,12 L HCl μετρημένα σε STP συνθήκες. Να βρεθεί το pη του τελικού διαλύματος (Δ 3 ). Κατά την προσθήκη ΗCl ο όγκος του διαλύματος δεν μεταβάλλεται. Μονάδες 5 Δ.4. Πόσα mol ΝaΟΗ πρέπει να προσθέσουμε στο (Δ 1 ), ώστε να προκύψει διάλυμα με pη = 12. Κατά την προσθήκη ΝaΟΗ θεωρούμε ότι ο όγκος του διαλύματος ο όγκος δεν μεταβάλλεται. Μονάδες 8 Δίνονται: Η σταθερά ιοντισμού για το HΑ K a = 10-5 και log3 = 0,48. Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες (Α r ) των: Η = 1, O = 16, Na = 23. Να γίνουν όλες οι δυνατές προσεγγίσεις οι οποίες επιτρέπονται από τα δεδομένα του προβλήματος. Όλα τα διαλύματα βρίσκονται στους 25 ºC και επομένως ισχύει Κ W = ΚΑΛΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ και ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!

13 [1] ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΧΗΜΕΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Θετικής Κατεύθυνσης ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ Καθηγητής: Μάριος Τριανταφύλλου ΘΕΜΑ Α Α.1 Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες; 1. Η στιβάδα Ν περιλαμβάνει 16 ατομικά τροχιακά. 2. Τα ισχυρά οξέα έχουν για τη σταθερά ιοντισμού τους, τιμή ίση με Η σταθερά αυτοιοντισμού του Η 2 Ο, στους 25 o C, έχει τιμή μόνο στο καθαρό νερό. 4. Τα p ατομικά τροχιακά ενός πολυηλεκτρονιακού ατόμου έχουν πάντα μεγαλύτερη ενέργεια από τα s ατομικά τροχιακά της ίδιας στιβάδας αυτού. 5. Ο εστέρας CH 3 COOCH 2 CH 3 μπορεί να παρασκευαστεί κατά την αντίδραση μεταξύ των ενώσεων CH 3 Br και CH 3 CH 2 COOK. Μονάδες 5 Α.2 Σε κάθε μία από τις επόμενες ερωτήσεις να σημειώσετε τη σωστή απάντηση. 1. Ένα ηλεκτρόνιο που ανήκει στο τροχιακό 3p y μπορεί να έχει την τετράδα κβαντικών αριθμών (n, l, m l, m s ): Α. (3, 2, -1, -1/2) Β. (3, 1, -1, +1/2) Γ. (3, 1, +1, +1/2) Δ. (3, 1, 0, -1/2) 2. Σε υδατικό διάλυμα HCN προσθέτουμε στερεό NaCN, υπό σταθερή θερμοκρασία και χωρίς να μεταβληθεί ο όγκος του διαλύματος. Ποιο από τα επόμενα μεγέθη αυξάνεται; Α. [H 3 O + ] Β. [OH - ] Γ. α(hcn) Δ. K a (HCN) 3. Πόσα ηλεκτρόνια στο άτομο του Mn (Ζ=25) έχουν μαγνητικό κβαντικό αριθμό m l =-1 (στη θεμελιώδη κατάσταση); Α. 7 Β. 6 Γ. 5 Δ Ποια από τις επόμενες ουσίες πρέπει να προστεθεί σε υδατικό διάλυμα ασθενούς οξέος ΗΑ 0,1 Μ και σε σταθερή θερμοκρασία, ώστε να αυξηθούν τόσο ο βαθμός ιοντισμού του ΗΑ όσο και ο αριθμός moles των ιόντων H 3 O + ; Α. ΗΑ(g) (V = σταθερός) Β. νερό Γ. HBr(g) (V = σταθερός) Δ. KΑ(s) (V = σταθερός) 5. Από τις παρακάτω ενώσεις μπορεί να οξειδωθεί σε CO 2 και ταυτόχρονα το υδατικό της διάλυμα να εμφανίζει βασικές ιδιότητες η:

14 [2] Α. HCOOK Β. CH 3 OH Γ. HCOOH Δ. CH 3 COOK Α.3 Να δοθούν οι ορισμοί: 1. Τελικό σημείο ογκομέτρησης. 2. Πρωτολυτικοί δείκτες. Μονάδες 15 Μονάδες 5 ΘΕΜΑ Β Β.1 Διαθέτουμε τις οργανικές ενώσεις: αιθανοδιικό κάλιο [ (COOK) 2 ], ακετόνη [ CH 3 COCH 3 ] και 1-βουτίνιο [ CH 3 CH 2 C CH ]. Διαθέτουμε επίσης τα ανόργανα αντιδραστήρια: αμμωνιακό διάλυμα χλωριούχου χαλκού (Ι) [ CuCl / NH 3 ], όξινο διάλυμα υπερμαγγανικού καλίου [ KMnO 4 / H 2 SO 4 ] και αλκαλικό διάλυμα ιωδίου [ Ι 2 / ΚΟΗ ]. α. Για το 1-βουτίνιο να απαντήσετε στα παρακάτω ερωτήματα: i) Πόσοι σ και πόσοι π δεσμοί υπάρχουν στο μόριό του; ii) Αν τα άτομα του άνθρακα αριθμηθούν από δεξιά προς τα αριστερά, μεταξύ ποιων ατόμων άνθρακα σχηματίζονται οι π δεσμοί; iii) Τι είδους υβριδικά τροχιακά έχει κάθε άτομο του C στο μόριο αυτό; Μονάδες 3 β. Για κάθε μια από τις παραπάνω οργανικές ενώσεις, να βρείτε ένα αντιδραστήριο με το οποίο αντιδρά. Μονάδες 3 γ. Να γράψετε σωστά συμπληρωμένες (σώματα και συντελεστές) τις χημικές εξισώσεις οι οποίες πραγματοποιούνται, όταν κάθε μία από τις παραπάνω οργανικές ενώσεις αντιδράσει με το αντιδραστήριο που επιλέξατε στο ερώτημα (β). Μονάδες 3 δ. Πώς μπορούμε να διακρίνουμε αν σε μία φιάλη περιέχεται η ακετόνη ή η αιθανάλη [ CH 3 CHO ], αν το μοναδικό αντιδραστήριο που διαθέτουμε είναι το αντιδραστήριο Tollens; Δεν απαιτείται η αναγραφή της χημικής εξίσωσης που θα στηρίξετε την απάντησή σας. Μονάδες 3 Β.2 Διαθέτουμε δύο υδατικά διαλύματα ασθενών οξέων ΗΑ και ΗΒ (Δ1 και Δ2 αντίστοιχα) με την ίδια συγκέντρωση, c = 0,1 M και τον ίδιο όγκο. Το διάλυμα Δ1 έχει μεγαλύτερο ph από το διάλυμα Δ2. α. Να εξηγήσετε ποιο από τα δύο οξέα είναι ισχυρότερο. β. Να εξηγήσετε ποιο από τα δύο διαλύματα απαιτεί μεγαλύτερο όγκο του ίδιου υδατικού διαλύματος ΚΟΗ, για πλήρη εξουδετέρωσή του. γ. Υδατικό διάλυμα άλατος NaA (Δ3) και υδατικό διάλυμα άλατος NaΒ (Δ4) έχουν την ίδια συγκέντρωση. Να συγκρίνετε τις τιμές του ph των διαλυμάτων Δ3 και Δ4. Όλα τα διαλύματα βρίσκονται στους 25 ο C.

15 [3] Να γίνουν όλες οι δυνατές προσεγγίσεις. Β.3 Να γραφούν οι ηλεκτρονιακοί τύποι κατά Lewis για: 1. Το ανθρακικό ιόν (CO 2-3 ). 2. Το νιτρικό αμμώνιο (NH 4 NO 3 ). Δίνονται οι ατομικοί αριθμοί : Η=1, C=6, O=8, N=7. Μονάδες 10 Μονάδες 3 ΘΕΜΑ Γ Δίνεται το παρακάτω διάγραμμα χημικών μετατροπών: Ε + CHI 3 + Ι 2 / ΚΟΗ Α H 2 O / H Β KMnO 4 / H 2 SO 4 Γ ά +HBr Δ Ζ KCN Θ 2H 2 Λ + 2H 2 Ο / Η + Π Γ.1 Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των οργανικών ενώσεων A, Β, Γ, Δ, Ε, Ζ, Θ, Λ και Π αν είναι γνωστό ότι η ένωση Α έχει γενικό μοριακό τύπο C v H 2ν. Μονάδες 16 Γ.2 Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις που περιγράφουν τις αντιδράσεις: i) πολυμερισμού της ένωσης Α. ii) της ένωσης Λ με HCl. Μονάδες 2 Γ.3 Διαθέτουμε 72 g μίγματος που αποτελείται από ισομοριακές ποσότητες δύο καρβονυλικών ενώσεων του τύπου C 4 H 8 O. Η παραπάνω ποσότητα του μίγματος κατεργάζεται με περίσσεια αμμωνιακού διαλύματος νιτρικού αργύρου (αντιδραστήριο Tollens), με αποτέλεσμα τη δημιουργία 216 g μεταλλικού αργύρου (Ag). Να βρεθούν οι συντακτικοί τύποι των 2 οργανικών ενώσεων που αποτελούν το μίγμα καθώς και η μάζα της κάθε μίας από αυτές. Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες: C=12, H=1, O=16, Ag=108. Μονάδες 7 ΘΕΜΑ Δ Υδατικό διάλυμα μεθυλαμίνης (CH 3 NH 2 ) έχει συγκέντρωση 1 Μ και ph = 12.

16 [4] Δ.1 Ορισμένος όγκος του Δ 1 αραιώνεται με νερό σε δεκαπλάσιο όγκο οπότε προκύπτει διάλυμα Δ 2. Να υπολογιστεί ο λόγος των βαθμών ιοντισμού της μεθυλαμίνης στα δύο διαλύματα. Μονάδες 8 Δ.2 Αναμειγνύουμε ίσους όγκους από το διάλυμα Δ 1 και από ένα υδατικό διάλυμα υδροξειδίου του καλίου (ΚΟΗ) συγκέντρωσης 0,2 Μ, οπότε προκύπτει διάλυμα Δ 3. Να υπολογιστεί το ph του διαλύματος Δ 3 που προκύπτει καθώς και ο βαθμόs ιοντισμού της μεθυλαμίνης στο διάλυμα Δ 3. Μονάδες 8 Δ.3 Σε 0,5 L του διαλύματος Δ 1 διαλύουμε αέριο υδροβρώμιο (HBr) και αραιώνουμε με 1500 ml νερού. Προκύπτει έτσι διάλυμα Δ 4 το οποίο έχει ph = 10. Να υπολογιστεί ο αριθμός των mol του υδροβρωμίου που διαλύονται στο Δ 1. Μονάδες 9 Δίνονται : Όλα τα διαλύματα βρίσκονται σε θερμοκρασία 25 o C (Κ w = ). Να γίνουν όλες οι δυνατές προσεγγίσεις οι οποίες επιτρέπονται από τα δεδομένα του προβλήματος. ΚΑΛΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ και ΚΑΘΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!

17 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΧΗΜΕΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Θετικής Κατεύθυνσης ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ Καθηγητής: Μάριος Τριανταφύλλου ΘΕΜΑ Α Α.1 Σε κάθε μία από τις επόμενες ερωτήσεις να σημειώσετε τη σωστή απάντηση. 1. Τελευταίο κατά την ηλεκτρονιακή δόμηση ενός ατόμου, στη θεμελιώδη κατάσταση, θα συμπληρωθεί το τροχιακό: Α. (4,0,0) Β. (4,2,1) Γ. (5,0,0) Δ. (4,1,-1) 2. Η ηλεκτρονιακή διαμόρφωση του ατόμου του θείου (Ζ=16) που αντιστοιχεί σε διεγερμένη κατάσταση είναι η : Α. 1s 2 2s 2 2p 7 3s 1 3p 4 Β. [Ne]3s 1 3p 5 Γ. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 Δ. [Ne]3s 2 3p 4 3. Από τις επόμενες ενώσεις δεν μπορεί να παρασκευαστεί, ως κύριο προϊόν, με προσθήκη νερού σε ακόρεστο υδρογονάνθρακα η: Α. CH 3 CH 2 ΟΗ Β. CH 3 CH(ΟΗ)CH 3 Γ. CH 3 CH 2 CH=O Δ. CH 3 CH=O 4. Από τα επόμενα υδατικά διαλύματα, υποχρεωτικά όξινο είναι το: A. CH 3 CH 2 ΝΗ 3 Br B. ΚΝΟ 3 Γ. HCOOK Δ. NaCN - ΗCN Μονάδες 16 Α.2 Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες; 1. Η αρχή της αβεβαιότητας του Heisenberg βρίσκεται σε αντίφαση με το ατομικό πρότυπο του Bohr. 2. Η τρίτη περίοδος του περιοδικού πίνακα δεν περιλαμβάνει χημικά στοιχεία του τομέα d. 3. Ιοντισμός μιας ομοιοπολικής ένωσης είναι η αντίδραση των μορίων της με τα μόρια του πολικού διαλύτη προς σχηματισμό ιόντων. 4. Όλες οι ιοντικές ενώσεις είναι ισχυροί ηλεκτρολύτες, ενώ όλες οι ομοιοπολικές ενώσεις είναι ασθενείς ηλεκτρολύτες. 5. Όλες οι κορεσμένες μονοσθενείς αλκοόλες με αφυδάτωση μπορούν να σχηματίσουν αλκένια. 6. Αντίδραση πολυμερισμού 1,4 δίνουν όλα τα αλκαδιένια. Μονάδες 6 Α.3 α. Να αναφέρετε ονομαστικά τις κοινές ιδιότητες των στοιχείων μετάπτωσης. Μονάδες 3

18 ΘΕΜΑ Β Β.1 Να γραφούν οι ηλεκτρονιακοί τύποι κατά Lewis των παρακάτω ενώσεων: α. H 2 Se β. (NH 4 ) 2 HPO 4 Δίνονται οι ατομικοί αριθμοί των στοιχείων: H=1, Se=34, Ν=7, P=15, Ο=8. Μονάδες 8 Β.2 Διαθέτουμε διάλυμα της ασθενούς βάσης Γ (Δ 1 ), το οποίο έχει συγκέντρωση C 1 και στο οποίο ο βαθμός ιοντισμού της βάσης είναι α 1 ενώ η συγκέντρωση των υδροξειδίων είναι [ΟΗ - ] 1. Παίρνουμε 1000 ml του διαλύματος Δ 1 και το αραιώνουμε με προσθήκη 8 L νερού, οπότε προκύπτει τελικό διάλυμα Δ 2. Το Δ 2 έχει συγκέντρωση C 2 ενώ ο βαθμός ιοντισμού της βάσης Γ είναι α 2 και η συγκέντρωση των υδροξειδίων είναι [ΟΗ - ] 2. Να υπολογίσετε (αιτιολογώντας κατάλληλα την απάντησή σας) την τιμή καθενός από τους επόμενους λόγους: 1. C 2 / C 1 2. α 2 / α 1 3. [ΟΗ - ] 2 / [ΟΗ - ] 1 Να γίνουν όλες οι γνωστές προσεγγίσεις. Μονάδες 9 Β.3 Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων που δίνει το Η 2 Ο με τις επόμενες ενώσεις (κύρια προϊόντα): i. HC CH ii. CH 3 CH=CH 2 iii. CH 3 -CHMgCl iv. CH 3 CH 2 COONa CH 3 Μονάδες 8 ΘΕΜΑ Γ Δίνεται το παρακάτω διάγραμμα χημικών μετατροπών: Z CH 3 COOK Θ H 2 O Λ + SOCl 2 Α (αλκίνιο) H 2 O / ύ Β 2 / Pt Γ a Δ + HCN + HCOOH Μ E + H 2 Ο / Η + Ν Γ.1 Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των οργανικών ενώσεων Α, Β, Γ, Δ, Ε, Ζ, Θ, Λ, Μ και Ν αν είναι γνωστά ότι:

19 Η ένωση Γ έχει μοριακό τύπο C 3 H 8 O και με την επίδραση όξινου διαλύματος Κ 2 Cr 2 O 7 παράγει καρβονυλική ένωση η οποία δεν αντιδρά με το αντιδραστήριο Fehling. Η ένωση Λ έχει γενικό μοριακό τύπο C ν Η 2ν Ο 2. Μονάδες 15 Γ.2 Να αναφέρετε δύο από τις ενώσεις Α, Β, Γ, Δ, Ε, Ζ, Θ, Λ, Μ και Ν που μπορούν να αντιδράσουν μεταξύ τους και να σχηματίσουν αιθέρα με μοριακό τύπο C 6 H 14 O. Να γράψετε την αντίστοιχη χημική εξίσωση. Μονάδες 3 Γ.3 Διαθέτουμε ομογενές μίγμα το οποίο αποτελείται από 9,2 g αιθανόλης και 6 g μίας αλκοόλης (Χ) του τύπου C 3 H 8 O. Το μίγμα οξειδώνεται πλήρως από 500 ml διαλύματος KMnO 4 0,48 Μ οξινισμένου με H 2 SO 4. Να βρεθεί ο συντακτικός τύπος της αλκοόλης Χ, αιτιολογώντας κατάλληλα την απάντησής σας Δίνονται: Οι σχετικές ατομικές μάζες: H = 1, C = 12 και O = 16. Μονάδες 7 ΘΕΜΑ Δ Διαθέτουμε τα παρακάτω δύο υδατικά διαλύματα: Διάλυμα Δ 1 : ΝΗ 3 0,1 M (όγκος 1 L) Διάλυμα Δ 2 : C 2 H 5 ΝΗ 2 1 M (όγκος 1 L) Δ.1 Να υπολογίσετε τις τιμές των ph και τους βαθμούς ιοντισμού των δύο βάσεων στα διαλύματα Δ 1 και Δ 2. Μονάδες 5 Δ.2 Πόσα mol HCl απαιτούνται για την πλήρη εξουδετέρωση του διαλύματος Δ 1 και πόσο είναι το ph του διαλύματος αυτού στο ισοδύναμο σημείο; Θεωρούμε ότι με την προσθήκη του HCl δε μεταβάλλεται ο όγκος του διαλύματος. Μονάδες 6 Δ.3 Πόσα mol HCl πρέπει να προσθέσουμε στο διάλυμα Δ 1 έτσι ώστε να μεταβληθεί το ph του κατά δύο μονάδες; Θεωρούμε ο όγκος του διαλύματος παραμένει σταθερός με την προσθήκη του HCl. Μονάδες 7 Δ.4 Τα δύο διαλύματα Δ 1 και Δ 2 αναμειγνύονται οπότε προκύπτει διάλυμα Δ 3 όγκου 2 L. Να υπολογίσετε τους βαθμούς ιοντισμού των δύο βάσεων στο διάλυμα Δ 3 καθώς και το ph του Δ 3. Μονάδες 7 Δίνονται: Οι σταθερές ιοντισμού για την ΝΗ 3 K b1 = 10-5 και για την C 2 H 5 ΝΗ 2 K b2 = Όλα τα διαλύματα βρίσκονται στους 25 ο C και συνεπώς K W = Να γίνουν όλες οι δυνατές προσεγγίσεις οι οποίες επιτρέπονται από τα δεδομένα του προβλήματος. ΚΑΛΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ και ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!

20 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Καζεγεηήο: Μάξηνο Σξηαληαθύιινπ ΧΗΜΕΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Θετικής Κατεύθυνσης ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ ΘΔΜΑ Α Α.1 Πνηεο από ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο είλαη ζσζηέο θαη πνηεο ιαλζαζκέλεο; 1. Ζ αθεηαιδεύδε (CH 3 CH=O) κπνξεί λα απνρξσκαηίζεη ην δηάιπκα βξσκίνπ ζε ηεηξαρισξάλζξαθα. 2. Όηαλ δηαιύνπκε πδξνβξώκην ζε λεξό (HBr - ηζρπξό νμύ), ππό ζηαζεξή ζεξκνθξαζία, ην γηλόκελν [Ζ 3 Ο + ] [ΟΖ - ] απμάλεηαη. 3. Σν ηερλεηό θανπηζνύθ Buna N παξάγεηαη κε ζπκπνιπκεξηζκό ηνπ 1,3 βνπηαδηελίνπ θαη ηνπ ζηπξνιίνπ. 4. Αλ εμαηκίζνπκε λεξό από έλα πδαηηθό δηάιπκα νμηθνύ νμένο, ν βαζκόο ηνληηζκνύ ηνπ νμένο κεηώλεηαη. 5. Ζ θνξκαιδεύδε δελ εκθαλίδεη αλαγσγηθέο ηδηόηεηεο. Μονάδες 5 Α.2 ε θάζε κία από ηηο επόκελεο εξσηήζεηο λα ζεκεηώζεηε ηε ζσζηή απάληεζε. 1. Σν λεξό ζε νξηζκέλε ζεξκνθξαζία ζ έρεη ph = 6,8. ηελ πεξίπησζε απηή ηζρύεη: Α. poh > ph Β. K w =10-14 Γ. ζ > 25 ν C Γ. ζ < 25 ν C 2. Αλακεηγλύνπκε 100 ml δηαιύκαηνο ΖCOOH 0,2 Μ κε 100 ml δηαιύκαηνο ΚΟΖ. Θα πξνθύςεη ξπζκηζηηθό δηάιπκα εθόζνλ ε ζπγθέληξσζε ηνπ δεύηεξνπ δηαιύκαηνο είλαη: Α. 0,1 Μ Β. 0,2 Μ Γ. 0,3 Μ Γ. 0,4 Μ 3. Πνηα από ηηο παξαθάησ ειεθηξνληαθέο δνκέο αληηζηνηρεί ζηε ζεκειηώδε θαηάζηαζε ηνπ αηόκνπ ηνπ καγγαλίνπ (Ε=25): A. Κ 2 L 8 M 8 N 7 Β. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 3 4s 2 4p 2 Γ. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 7 Γ. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 5 4s 2 4. Με ηελ πξνζζήθε λεξνύ δε ζα κεηαβιεζεί ην ph πδαηηθνύ δηαιύκαηνο: Α. HCOOK B. NH 4 Br Γ. CΖ 3 COOH Γ. KNO 3 5. Σν ph δηαιύκαηνο CH 3 COOH 0,1M απμάλεηαη νπσζδήπνηε, όηαλ πξνζηεζεί δηάιπκα: 1

21 A. NH 4 Br 0,2Μ B. HCl 0,2M Γ. HCOOH 0,2M Γ. NaCl 0,2M Α.3 Να δνζνύλ νη νξηζκνί: 1. Ηζνδύλακν ζεκείν νγθνκέηξεζεο. 2. Βαζκόο ηνληηζκνύ ειεθηξνιύηε. Μονάδες 15 Μονάδες 5 ΘΔΜΑ Β Β.1 Γηα ηξία ζηνηρεία Α, Γ θαη Δ έρνπκε ηα εμήο δεδνκέλα: - Καλέλα από απηά δελ είλαη ην πδξνγόλν. - ηα άηνκα ηνπ ζηνηρείνπ Α ζηε ζεκειηώδε ηνπο θαηάζηαζε, δελ ππάξρνπλ δύν ε πεξηζζόηεξα ειεθηξόληα κε δηαθνξεηηθή ελέξγεηα. - Σα άηνκα ηνπ ζηνηρείνπ Γ ζηε ζεκειηώδε ηνπο θαηάζηαζε, έρνπλ 2 δεύγε ειεθηξνλίσλ ζηε ζηηβάδα L. - Σα άηνκα ηνπ ζηνηρείνπ Δ ζηε ζεκειηώδε ηνπο θαηάζηαζε, έρνπλ ζπλνιηθά από 9 ειεθηξόληα ζε s αηνκηθά ηξνρηαθά. α. Να βξεζνύλ νη αηνκηθνί αξηζκνί ησλ ζηνηρείσλ Α, Γ θαη Δ θαη λα γξαθεί ε ειεθηξνληαθή ηνπο δηακόξθσζε ζε ζηηβάδεο (ζηε ζεκειηώδε θαηάζηαζε). β. Πόζα ειεθηξόληα έρνπλ ηα άηνκα ηνπ ζηνηρείνπ Δ κε καγλεηηθό θβαληηθό αξηζκό ίζν κε 0; γ. Πόζα ειεθηξόληα ζην άηνκν ηνπ ζηνηρείνπ E έρνπλ αδηκνπζηαθό θβαληηθό αξηζκό ίζν κε 1; Μονάδες 6 Β.2 ε έλα πδαηηθό δηάιπκα NH 3 (Γ) 0,01 M πξνζζέηνπκε ζηελ ίδηα ζεξκνθξαζία: 1. αέξηα NH 3 2. ζηεξεό ΚBr 3. πδαηηθό δηάιπκα KNO 3 4. ζηεξεό ΝΖ 4 Br 5. θαζαξό λεξό 6. δηάιπκα ΝΖ 3 1 Μ Να γξάςεηε πσο κεηαβάιιεηαη (αύμεζε, κείσζε, θακία κεηαβνιή) ν βαζκόο ηνληηζκνύ ηεο ΝΖ 3 θαη ην ph ηνπ δηαιύκαηνο (Γ), αηηηνινγώληαο θαηάιιεια ηηο απαληήζεηο ζαο. Να ζεσξήζεηε όηη κε ηελ πξνζζήθε ζηεξενύ ή αεξίνπ δε κεηαβάιιεηαη ν όγθνο ηνπ δηαιύκαηνο (Γ). Να γίλνπλ όιεο νη γλσζηέο πξνζεγγίζεηο. Μονάδες 12 Β.3 Να ζπκπιεξσζνύλ νη παξαθάησ ρεκηθέο εμηζώζεηο (πξντόληα θαη ζπληειεζηέο). α. CH 3 -CH 2 -OH + Br 2 + NaOH β. HCOONa + K 2 Cr 2 O 7 + H 2 SO 4 γ. CH 3 -CH 2 -CN + H 2 O δ. v CH 2 =CH-CH 3 Μονάδες 4 Β.4. Γηαζέηνπκε 3 δνρεία πνπ πεξηέρνπλ ηηο νξγαληθέο ελώζεηο: αθεηαιδεύδε, θνξκαιδεύδε θαη κεζαλόιε. 2

22 Να πξνηείλεηαη έλα ηξόπν δηάθξηζεο ησλ παξαπάλσ ελώζεσλ. Γελ απαηηείηαη ε αλαγξαθή ρεκηθώλ εμηζώζεσλ. Μονάδες 3 ΘΔΜΑ Γ Γ.1. Γίλεηαη ην παξαθάησ ζρήκα ρεκηθώλ δηεξγαζηώλ: (Α) ώ (Β) 2NaOH / ό (Γ) 2 (Γ) CuSO 4 NaOH (Ζ) + Ζ 2 Ο + (Br 2 / NaΟΖ) K 2Cr2O7 H 2SO4 (Θ) (E) (Z) + SΟCl 2 (Λ) Mg (Μ) (Π) 2 (Ρ) Να γξάςεηε ηνπο ζπληαθηηθνύο ηύπνπο ησλ νξγαληθώλ ελώζεσλ A, Β, Γ, Γ, Δ, Θ, Λ, Μ, Ρ θαζώο θαη ησλ αλόξγαλσλ ελώζεσλ Ζ, Ε αλ είλαη γλσζηά ηα παξαθάησ: Ζ έλσζε Ζ είλαη έλα θαζηαλό ίδεκα. Ζ έλσζε Ε πεξηέρεη άλζξαθα. Ζ έλσζε Π είλαη ελδηάκεζν πξντόλ. Μονάδες 15 Γ.2. Πνζόηεηα αιθηλίνπ (Α) ρσξίδεηαη ζε ηξία ίζα κέξε. Σν πξώην κέξνο αληηδξά κε λεξό παξνπζία H 2 SO 4 / HgSO 4 νπόηε ζρεκαηίδεηαη έλσζε (Β), ε νπνία δίλεη θάηνπηξν αξγύξνπ, αλ θαηεξγαζηεί κε ην αληηδξαζηήξην Tollens. Σν δεύηεξν κέξνο αληηδξά κε Ζ 2 (παξνπζία Ni), νπόηε παξάγεηαη έλσζε (Γ) ε νπνία ζηε ζπλέρεηα θαηεξγάδεηαη κε HBr θαη νδεγνύκαζηε ζην αιθπινβξσκίδην (Γ). Ζ έλσζε Β αληηδξά κε ην αληηδξαζηήξην Grignard πνπ πξνθύπηεη από ηε Γ, νπόηε κεηά από πδξόιπζε πξνθύπηεη θνξεζκέλε κνλνζζελήο αιθνόιε (Δ). Σν ηξίην κέξνο πθίζηαηαη πιήξε πξνζζήθε Br 2, νπόηε ζρεκαηίδνληαη 3,46 g ειαηώδνπο νξγαληθνύ πξντόληνο. α. Να βξεζνύλ νη ζπληαθηηθνί ηύπνη ησλ νξγαληθώλ ελώζεσλ Α έσο θαη Δ. β. Να ππνινγηζηεί ε κάδα ηεο αξρηθήο πνζόηεηαο ηνπ αιθηλίνπ Α. γ. Να βξεζεί ν όγθνο δηαιύκαηνο Br 2 8% w/v ζε ηεηξαρισξάλζξαθα πνπ κπνξεί λα απνρξσκαηηζηεί από ην ηξίην κέξνο ηνπ αιθηλίνπ Α. ρεηηθέο αηνκηθέο κάδεο: H = 1, C = 12 θαη Br = 80. Μονάδες 10 ΘΔΜΑ Γ 3

23 Γηαζέηνπκε πδαηηθό δηάιπκα νμηθνύ νμένο (CH 3 COOH) (έζησ Γ 1 ) κε πεξηεθηηθόηεηα 3 % w/v. Γ.1 Παίξλνπκε 150 ml ηνπ Γ 1 θαη ηνπο πξνζζέηνπκε 600 ml λεξνύ. Έηζη πξνθύπηεη δηάιπκα (Γ 2 ) ην νπνίν έρεη ph = 3. Να ππνινγίζεηε ηε ζηαζεξά ηνληηζκνύ Κ a ηνπ νμηθνύ νμένο θαη ην βαζκό ηνληηζκνύ ηνπ ζην δηάιπκα Γ 2. Γ.2 Παίξλνπκε 10 ml ηνπ Γ 2 θαη ηα αξαηώλνπκε κε 240 ml λεξνύ. Έηζη πξνθύπηεη δηάιπκα Γ 3 ζην νπνίν πξνζζέηνπκε 3-4 ζηαγόλεο ηνπ δείθηε εξπζξό ηνπ κεζπιίνπ. Να βξείηε ηη ρξώκα ζα απνθηήζεη ην δηάιπκα Γ 3, αηηηνινγώληαο θαηάιιεια ηελ απάληεζήο ζαο. Γίλεηαη όηη ν δείθηεο εξπζξό ηνπ κεζπιίνπ ρξσκαηίδεη έλα δηάιπκα θόθθηλν, αλ ην ph ηνπ είλαη κηθξόηεξν από 4,2, ελώ αλ ην ph ηνπ είλαη κεγαιύηεξν από 6,3 δίλεη ζην δηάιπκα θίηξηλν ρξώκα. Αθόκε log2 = 0,3. Γ.3 Παίξλνπκε αθόκε 110 ml ηνπ Γ 2 θαη πξνζζέηνπκε νξηζκέλε πνζόηεηα Mg. Έηζη πξαγκαηνπνηείηαη ε αληίδξαζε: 2 CH 3 COOH + Mg (CΖ 3 COO) 2 Mg + H 2 νπόηε πξνθύπηεη δηάιπκα Γ 4 όγθνπ επίζεο 110 ml. Να ππνινγίζεηε ηα moles ηνπ καγλεζίνπ πνπ πξνζζέζακε, αλ γλσξίδνπκε όηη ην ph ηνπ Γ 2 (κε ηελ πξνζζήθε ηνπ Mg) κεηαβιήζεθε θαηά κία κνλάδα. Γ.4 Nα ππνινγίζεηε πόζα g KOH πξέπεη λα πξνζηεζνύλ ζην Γ 4 ώζηε λα κεηαβιεζεί ην ph ηνπ θαηά κία κνλάδα. Θεσξνύκε όηη κε ηελ πξνζζήθε ηνπ ΚΟΖ δε κεηαβάιιεηαη ν όγθνο ηνπ δηαιύκαηνο. Γίλνληαη: Οη ζρεηηθέο αηνκηθέο κάδεο: H = 1, C = 12, O = 16 θαη Κ = 39. Όια ηα δηαιύκαηα βξίζθνληαη ζηνπο 25 ν C θαη ζπλεπώο K W = Να γίλνπλ όιεο νη δπλαηέο πξνζεγγίζεηο νη νπνίεο επηηξέπνληαη από ηα δεδνκέλα ηνπ πξνβιήκαηνο. ΚΑΛΗ ΠΡΟΠΑΘΕΙΑ και ΚΑΘΕ ΕΠΙΣΤΥΙΑ! 4

24 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΧΗΜΕΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Θετικής Κατεύθυνσης ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ Καζεγεηήο: Μάξηνο Τξηαληαθύιινπ ΘΔΜΑ Α Α.1 Σε θάζε κία από ηηο επόκελεο εξσηήζεηο λα ζεκεηώζεηε ηε ζσζηή απάληεζε. 1. Από ηα επόκελα ειεθηξόληα ελόο αηόκνπ ηε κεγαιύηεξε ελέξγεηα έρεη ην: Α. (6,0,0,-1/2) Β. (5,1,1+1/2) Γ. (5,2,1,+1/2) Γ. (5,1,0,-1/2) 2. Από ηηο επόκελεο νξγαληθέο ρεκηθέο ελώζεηο, ηζρπξόηεξε βάζε θαηά Bronsted-Lowry είλαη ε: Α. CH 3 C CNa Β. CH 3 CH 2 OH Γ. HCOOK Γ. CH 3 CH 2 ONa 3. Ζ αξρή ειεθηξνληαθήο δόκεζεο Aufbau δελ πεξηιακβάλεη: Α. ηνλ θαλόλα ηνπ Hund Β. ηελ αξρή ηεο αβεβαηόηεηαο ηνπ Heisenberg Γ. ηελ αξρή ηεο ειάρηζηεο ελέξγεηαο Γ. ηελ απαγνξεπηηθή αξρή ηνπ Pauli 4. Σε πδαηηθό δηάιπκα HCOOH πξνζζέηνπκε αέξην ΖΑ. Αλ ην ΖΑ έρεη βαζκό ηνληηζκνύ α=1 θαη θαηά ηελ πξνζζήθε ηνπ αεξίνπ δε κεηαβάιιεηαη ν όγθνο θαη ε ζεξκνθξαζία ηνπ δηαιύκαηνο, ηόηε απμάλεηαη ην κέγεζνο: Α. α(hcooh) Β. [OH - ] Γ. [H 3 O + ] Γ. [HCOO - ] 5. Σε πνην από ηα επόκελα κόξηα όια ηα άηνκα ηνπ άλζξαθα ρξεζηκνπνηνύλ sp 2 πβξηδηθά ηξνρηαθά γηα ηε δεκηνπξγία δεζκώλ; Α. πξνπίλην Β. πξνπελάιε Γ. πξνπέλην Γ. πξνπαληθό νμύ Μονάδες 20 Α.2 Πνηεο από ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο είλαη ζσζηέο θαη πνηεο ιαλζαζκέλεο; 1. Τν ρεκηθό ζηνηρείν ήιην (Ε=2) έρεη ηε κεγαιύηεξε ηηκή ειεθηξαξλεηηθόηεηαο από όια ηα ρεκηθά ζηνηρεία. 2. Όηαλ επηθαιύπηεηαη έλα s αηνκηθό ηξνρηαθό κε έλα νπνηνδήπνηε άιιν ηξνρηαθό, ζρεκαηίδεηαη πάληα ζ δεζκόο. 3. Σύκθσλα κε ηελ θπκαηηθή ζεσξία ηεο ύιεο ηνπ L. De Broglie, έλα κπαιάθη ηνπ ηέληο παξνπζηάδεη δηηηή θύζε.

25 4. Έλα πδαηηθό δηάιπκα ΚNO 3 ζε ζεξκνθξαζία 20 ν C έρεη ζίγνπξα ph κεγαιύηεξν από Υδαηηθό δηάιπκα πνπ πεξηέρεη Ζ 2 S 1 M θαη Na 2 S 1 Μ ραξαθηεξίδεηαη ξπζκηζηηθό δηάιπκα. Μονάδες 5 Α.3 Να γξαθνύλ νη 3 βαζηθέο αξρέο ηεο ζεσξίαο δεζκνύ ζζέλνπο Να γξαθνύλ δύν δηαθνξέο ηεο ζεκειηώδνπο θαη δηεγεξκέλεο θαηάζηαζεο αηόκνπ. Μονάδες 5 ΘΔΜΑ Β Β.1 Γηαζέηνπκε 20 ιίηξα πδαηηθνύ δηαιύκαηνο πνπ πεξηέρεη 0,2 mol ηεο έλσζεο ΖΨΟ 3 θαη έρεη ph = 2. Τν άηνκν ηνπ ζηνηρείνπ Ψ ζηελ έλσζε ΖΨΟ 3 αθνινπζεί ηνλ θαλόλα ηεο νθηάδαο θαη ζπκκεηέρεη ζε έλαλ π δεζκό κε ειεθηξόληό ηνπ ην νπνίν έρεη ηεηξάδα θβαληηθώλ αξηζκώλ (2,x,0,+1/2). Γίλνληαη νη αηνκηθνί αξηζκνί ησλ: Ζ=1, Ο=8. α. Να εμεγήζεηε αλ ε έλσζε ΖΨΟ 3 είλαη ηζρπξόο ή αζζελήο ειεθηξνιύηεο. β. Να γξάςεηε ηνλ ειεθηξνληαθό ηύπν θαηά Lewis ηεο έλσζεο ΖΨΟ 3. γ. Να βξείηε ηελ ηηκή ηνπ x (αηηηνινγήζηε κε ιίγα ιόγηα). δ. Να βξείηε ηελ πεξίνδν θαη ηελ νκάδα ηνπ πεξηνδηθνύ πίλαθα πνπ αλήθεη ην ζηνηρείν Ψ. Μονάδες 10 Β.2 Να γξαθνύλ νη ειεθηξνληαθνί ηύπνη θαηά Lewis γηα ηηο νκνηνπνιηθέο ελώζεηο: i. ΒeH 2 ii. SiSCl 2 Γίλνληαη νη αηνκηθνί αξηζκνί: Ζ=1, Be=4, Si=14, S=16, Cl=17. Μονάδες 6 Β.3 Αλ ην αζζελέο νμύ ΖΑ έρεη ζηαζεξά ηνληηζκνύ Κ a θαη ε ζπδπγήο ηνπ βάζε Α - έρεη ζηαζεξά ηνληηζκνύ Κ b λα απνδεηρζεί όηη γηα ηηο παξαπάλσ ζηαζεξέο ηνληηζκνύ ηζρύεη: K a K b = K w. Μονάδες 3 Β.4 Γηαζέηνπκε 6 δνρεία αξηζκεκέλα από ην 1 έσο ην 6, κέζα ζηα νπνία πεξηέρνληαη νη παξαθάησ νξγαληθέο ελώζεηο: κπξκεθηθό νμύ (δει. κεζαληθό νμύ), πεληαληθό νμύ, ηζνπξνππιηθή αιθνόιε (δει. 2-πξνπαλόιε), πξνπίλην, 2-πεληαλόλε θαη αηζαληθόο πξνππιεζηέξαο. Να πξνζδηνξίζεηε πνηα έλσζε πεξηέρεηαη ζην θάζε δνρείν αλ γλσξίδεηε όηη: Τν πεξηερόκελν ησλ δνρείσλ 5 θαη 6 απνρξσκαηίδεη ην όμηλν δηάιπκα ππεξκαγγαληθνύ θαιίνπ. Τν πεξηερόκελν ησλ δνρείσλ 2 θαη 5 αληηδξά κε δηάιπκα αιθαιηθό δηάιπκα ησδίνπ κε απνηέιεζκα ην ζρεκαηηζκό θίηξηλνπ ηδήκαηνο. Τν πεξηερόκελν ησλ δνρείσλ 3 θαη 6 δηαζπά ην KHCO 3 ειεπζεξώλνληαο αέξην CO 2. Τν πεξηερόκελν ησλ δνρείσλ 3, 4, 5 θαη 6 αληηδξά κε θάιην θαη ειεπζεξώλεη αέξην πδξνγόλν (Ζ 2 ).

26 Να αηηηνινγήζεηε ηηο απαληήζεηο ζαο. Μονάδες 3 Μονάδες 3 ΘΔΜΑ Γ Γίλεηαη ην παξαθάησ δηάγξακκα ρεκηθώλ κεηαηξνπώλ: Γ K 2Cr2O7 / H Δ + Κ 2 CO 3 C λ H 2λ O 2 (Α) H 2 O Β + Γ +SOCl 2 Ε KCN Θ 2H 2 O / H Λ Γ.1. Να γξάςεηε ηνπο ζπληαθηηθνύο ηύπνπο ησλ νξγαληθώλ ελώζεσλ Β, Γ, Γ, Ε, Θ θαη Λ αλ είλαη γλσζηά ηα παξαθάησ: Ζ έλσζε Γ δελ αιιάδεη ην ρξώκα ηνπ όμηλνπ δηαιύκαηνο Κ 2 Cr 2 O 7. Ζ έλσζε Δ είλαη ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα. Ζ έλσζε Λ έρεη ζρεηηθή κνξηαθή κάδα (Μ r ) 102. Γίλνληαη: Α r (Ζ = 1), Α r (C = 12) θαη Α r (Ο = 16). Μονάδες 12 Γ.2. Ζ έλσζε Μ είλαη ηζνκεξήο ηεο Γ, έρεη επζύγξακκε αιπζίδα θαη ηζρύνπλ νη παξαθάησ ρεκηθέο δηεξγαζίεο: O H 2SO4 / 170 C Π H O Μ 2 Γ Αλ ε έλσζε Γ απνηειεί ην κύριο προϊόν ηεο πξνζζήθεο ηνπ λεξνύ ζηελ έλσζε Π, λα βξείηε ηνπο ζπληαθηηθνύο ηύπνπο ησλ νξγαληθώλ ελώζεσλ Μ θαη Π. Σεκείσζε: ε έλσζε Γ είλαη ε ίδηα κε απηήλ ηνπ εξσηήκαηνο Γ.1. Μονάδες 6 Γ.3. Γηαζέηνπκε νκνγελέο κίγκα 2 θνξεζκέλσλ κνλνζζελώλ αιθννιώλ κε 4 άηνκα C. Οξηζκέλε πνζόηεηα ηνπ κίγκαηνο νμεηδώλεηαη πιήξσο από 400 ml δηαιύκαηνο KMnO 4 0,5 M (νμηληζκέλν κε H 2 SO 4 ). Τα πξντόληα ηεο νμείδσζεο απαηηνύλ γηα ηελ πιήξε εμνπδεηέξσζή ηνπο 200 ml δηαιύκαηνο πδξνμεηδίνπ ηνπ αζβεζηίνπ 0,5 M. α. Να βξεζεί ε ζύζηαζε ηνπ αξρηθνύ κίγκαηνο ησλ δύν αιθννιώλ (ζε mol), αλ γλσξίδεηε όηη ε κία είλαη δεπηεξνηαγήο αιθνόιε θαη όηη ε δεύηεξε έρεη επζύγξακκε αλζξαθηθή αιπζίδα. β. Ίζε πνζόηεηα ηνπ κίγκαηνο ησλ δύν αιθννιώλ αλακεηγλύεηαη κε πεξίζζεηα θαιίνπ. Να ππνινγηζηεί ν όγθνο ηνπ αεξίνπ πνπ παξάγεηαη ζε STP. γ. Πώο κπνξνύκε λα δηαθξίλνπκε πνηα από ηηο δύν αιθνόιεο δηαζέηνπκε ζε κία θηάιε; Να γξαθνύλ ηα ζηάδηα ηεο αληίδξαζεο πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζεηε. Μονάδες 7

27 ΘΔΜΑ Γ Ογθνκεηξνύκε 200 ml δηαιύκαηνο ΝΖ 3 κε πξόηππν δηάιπκα ΖΝΟ 3 0,1 Μ. Γηα θαηαιήμνπκε ζην ηζνδύλακν ζεκείν θαηαλαιώζεθαλ 0,2 L από ην πξόηππν δηάιπκα. Γ.1. Να ππνινγηζηεί ε ζπγθέληξσζε ηνπ δηαιύκαηνο ηεο ΝΖ 3 θαη λα ραξαθηεξηζηεί ε νγθνκέηξεζε σο αιθαιηκεηξία ή νμπκεηξία. Μονάδες 3 Γ.2. Να βξεζεί ην ph ζην ηζνδύλακν ζεκείν. Μονάδες 5 Γ.3. Να εμεηάζεηε αλ ν δείθηεο ΖΓ κε K a = 10-6 είλαη θαηάιιεινο γηα ηε δηαπίζησζε ηνπ ηζνδύλακνπ ζεκείνπ, αηηηνινγώληαο θαηάιιεια ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδες 2 Γ.4. Να βξεζεί ην ph ηνπ δηαιύκαηνο πνπ πξνθύπηεη (Υ 1 ) όηαλ έρνπκε πξνζζέζεη ζην δηάιπκα ηεο ΝΖ ml από ην πξόηππν δηάιπκα. Μονάδες 6 Γ.5. Να αλαθεξζνύλ νη ηδηόηεηεο ηνπ Υ 1. Μονάδες 2 Γ.6. Να ππνινγηζηεί ην ph ηνπ δηαιύκαηνο πνπ πξνθύπηεη (Υ 2 ) όηαλ έρνπκε πξνζζέζεη ζην δηάιπκα ηεο ΝΖ ml από ην πξόηππν δηάιπκα. Μονάδες 7 Γίλνληαη: Όια ηα δηαιύκαηα βξίζθνληαη ζε ζεξκνθξαζία 25 o C (Κ w = ). Να γίλνπλ όιεο νη δπλαηέο πξνζεγγίζεηο νη νπνίεο επηηξέπνληαη από ηα δεδνκέλα ηνπ πξνβιήκαηνο. Ζ ζηαζεξά ηνληηζκνύ γηα ηελ ΝΖ 3 είλαη K b = log3 = 0,47 θαη log5 = 0,7. Γηα ηνλ δείθηε ΖΓ ην ρξώκα ηεο κηαο ζπδπγνύο κνξθήο επηθξαηεί, όηαλ ε ζπγθέληξσζή ηεο είλαη ηνπιάρηζηνλ δεθαπιάζηα ηεο άιιεο. ΚΑΛΗ ΠΡΟΠΑΘΕΙΑ και ΚΑΛΗ ΕΠΙΣΤΥΙΑ!

28 Καζεγεηήο: Μάξηνο Τξηαληαθύιινπ ΧΗΜΕΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Θετικής Κατεύθυνσης ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ ΘΔΜΑ Α Η. Να επηιέμεηε ηε ζωζηή απάληεζε ζε θαζεκία από ηηο παξαθάηω εξωηήζεηο Ζ ειεθηξνληαθή δνκή ηνπ θαηηόληνο ηνπ ζηδήξνπ ( 26 Fe ) είλαη ε εμήο: α. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 3d 3 β. [Αr] 3d 4 4s 1 γ. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 5 δ. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 1 3d 5 (Μονάδες 3) 2. Καηά ηελ πξνζζήθε δηαιύκαηνο NaCI ζε δηάιπκα HCI, ε [Ζ 3 Ο + ] ηνπ δηαιύκαηνο: α. απμάλεηαη β. κεηώλεηαη γ. δε κεηαβάιιεηαη δ. δε γλσξίδνπκε γηαηί δελ επαξθνύλ ηα δεδνκέλα. (Μονάδες 3) 3. Σην πξνπέλην (CH 3 CH = CH 2 ), νη ζίγκα (ζ) δεζκνί κεηαμύ ησλ αηόκσλ ηνπ άλζξαθα είλαη: α. ζ (sp 3 sp 2 ) θαη ζ (sp 2 sp 2 ) β. ζ (sp 3 sp 3 ) θαη ζ (sp 2 sp 2 ) γ. ζ (sp 3 sp 3 ) θαη ζ (sp 3 sp 2 ) δ. ζ (sp 3 sp 2 ) θαη ζ (sp 2 sp 3 ) (Μονάδες 3) 4. Πνηα απν ηηο επόκελεο ελώζεηο αληηδξά ηόζν κε ην Na όζν θαη κε όμηλν δηάιπκα KMnO 4 ; α. CH 3 CH 2 OH γ. CH 3 CH=O 1

29 β. CH 3 COOH δ. C 6 H 5 OH (Μονάδες 3) ΗΗ. Nα ζπκπιεξώζεηε ηηο ρεκηθέο εμηζώζεηο ηωλ επόκελωλ αληηδξάζεωλ. i) CH 3 ONa + CH 3 CHCH 3 CI ii) CH 3 CH 2 CI + KOH (αιθννιηθό) iii) CH 3 CHCH 3 + K 2 Cr 2 O 7 + H 2 SO 4 OH iv) CH 3 MgBr + Ζ 2 Ο (Μονάδες 4) ΗΗΗ. Να ζπκπιεξώζεηε ηνλ παξαθάηω πίλαθα: α β γ δ Δ Σπδπγέο νμύ CH 3 NH 3 NH 3 Σπδπγήο βάζε HCO 3 CH 3 COOH 2 CH 3 CH 2 OH (Μονάδες 5) IV. α. Να γξαθνύλ δύν (2) δηαθνξέο κεηαμύ ησλ αηνκηθώλ ηξνρηαθώλ 3s θαη 4s ηνπ ίδηνπ πνιπειεθηξνληαθνύ αηόκνπ. β. Να νξίζεηε ηελ έλλνηα ηεο αλαγσγήο. (Μονάδες 4) ΘΔΜΑ Β Η. Γίλνληαη ηα ζηνηρεία: 8Ο, 12 Μg, 14 Si, 15 P, 19 K α) Να ηαμηλνκήζεηε ηα ειεθηξόληα θάζε ζηνηρείνπ ζε ζηηβάδεο θαη ππνζηηβάδεο. (Μονάδες 2,5) β) Να εληάμεηε ηα ζηνηρεία ζε πεξηόδνπο, θύξηεο νκάδεο θαη ηνκείο ηνπ Πεξηνδηθνύ Πίλαθα θαη λα ηα ηαμηλνκήζεηε θαηά ζεηξά απμαλόκελεο αηνκηθήο αθηίλαο. (Μονάδες 2,5) γ) Να γξάςεηε ηνπο ειεθηξνληαθνύο ηύπνπο θαηά Lewis ησλ παξαθάησ ελώζεσλ (Γίλεηαη γηα ην H: Ε = 1): i) H 2 SiO 3, ii) Mg 3 (PO 4 ) 2 (Μονάδες 6) ΗΗ. Έλα άηνκν ηνπ πδξνγόλνπ ην νπνίν βξίζθεηαη ζηε ζεκειηώδε θαηάζηαζε απνξξνθά έλα θσηόλην κήθνπο θύκαηνο ι 1 θαη ζπρλόηεηαο λ 1 θαη έηζη ην ειεθηξόληό ηνπ κεηαπεδά ζηε ζηηβάδα 2

30 κε n = 3. Σηε ζπλέρεηα εθπέκπεη δύν θσηόληα κε κήθε θύκαηνο ι 2 θαη ι 3 (ι 2 >ι 3 ) θαη επαλέξρεηαη ζηε ζεκειηώδε θαηάζηαζε. Να εμεγήζεηε κε ιίγα ιόγηα πνηεο από ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο είλαη ζσζηέο θαη πνηεο είλαη ιαλζαζκέλεο. 1. Τν ειεθηξόλην έρεη κεγαιύηεξε ελέξγεηα ζηε ζηηβάδα Μ από όηη έρεη ζηε ζεκειηώδε θαηάζηαζε. 2. Ζ ελέξγεηα ηνπ θσηνλίνπ πνπ απαηηείηαη γηα ηε δηέγεξζε ηνπ ζηε ζηηβάδα Μ είλαη Δ 1 / 9 ζε J, όπνπ Δ 1 = -2, J. 3. Γηα ηηο ζπρλόηεηεο λ 1, λ 2 θαη λ 3 ησλ ηξηώλ θσηνλίσλ ηζρύεη λ 1 = λ 2 + λ Τν κήθνο θύκαηνο ι 2 αληηζηνηρεί ζηε κεηάπησζε M L. 5. Γηα ηα κήθε θύκαηνο ι 1, ι 2 θαη ι 3 ηζρύεη ι 3 = ι 1 + ι 2. (Μονάδες 5) ΗΗΗ. Να εμεγήζεηε πνηεο από ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο είλαη ζσζηέο θαη πνηεο ιαλζαζκέλεο. 1. Ζ ελέξγεηα ηνπ δεύηεξνπ ηνληηζκνύ ηνπ Mg πεξηγξάθεηαη κε ηε ρεκηθή εμίζσζε: Mg (g) Mg 2 + 2e. (g) 2. Με πιήξε εμνπδεηέξσζε δηαιύκαηνο NH 3 κε HCI πξνθύπηεη νπδέηεξν δηάιπκα. 3. Ζ 2 - κέζπιν βνπηαλόιε κπνξεί λα παξαζθεπαζηεί κε πξνζζήθε CH 3 CH 2 MgCI ζε πξνπαλόλε θαη πδξόιπζε ηνπ πξντόληνο. (Μονάδες 9) ΘΔΜΑ Γ Η. Γίλνληαη νη παξαθάησ κεηαηξνπέο: (Α) C λ Ζ 2λ+1 ΟΖ + SOCI 2 (B) Mg( έ ) (Γ) ( Γ) H 2 O (Δ) (Δ) [O] NaHCO 3 (Ε) (Ζ) (B) CH 3 CH 2 COOCH 2 CH 3 α. Να βξεζνύλ νη ζπληαθηηθνί ηύπνη ησλ ελώζεσλ (Α) έσο (Ζ). β. Πνζόηεηα ηεο αιθνόιεο (Α) νμεηδώλεηαη πιήξσο κε ηελ επίδξαζε 200 ml δηαιύκαηνο KMnO 4 1M, νμηληζκέλνπ κε H 2 SO 4. Να βξεζνύλ ηα mol ηεο αιθνόιεο (Α) πνπ νμεηδώζεθαλ. (Μονάδες 15) ΗΗ. Γηα ηελ άγλσζηε άθπθιε νξγαληθή έλσζε Χ γλσξίδνπκε ηα παξαθάησ: Έρεη κνξηαθό ηύπν C λ Ζ 2λ+2 Ο. Αληηδξά κε θάιην θαη ειεπζεξώλεη αέξην. Πεξηέρεη 50 % w/w νμπγόλν. α. Να βξεζεί ν ζπληαθηηθόο ηύπνο ηεο Χ. β. Να ππνινγηζηεί ν όγθνο δηαιύκαηνο ππεξκαγγαληθνύ θαιίνπ ζπγθέληξσζεο 0,6 Μ (νμηληζκέλνπ κε H 2 SO 4 ), ν νπνίνο απαηηείηαη γηα ηελ πιήξε νμείδσζε 16 g ηεο νξγαληθήο έλσζεο Χ. 3

31 γ. Ζ έλσζε Χ ζεξκαίλεηαη κε ραιθό ζε ζεξκνθξαζία πεξίπνπ 300 o C, νπόηε πξνθύπηεη ε νξγαληθή έλσζε Ψ. Σηε Ψ πξνζηίζεηαη αηζπινκαγλεζηνβξσκίδην θαη κεηά από πδξόιπζε ηνπ πξντόληνο παξάγεηαη ε νξγαληθή έλσζε Ω. Να εμεηάζεηε αλ ππάξρεη ηζνκεξήο έλσζε ηεο Ω πνπ αληηδξά κε αιθαιηθό δηάιπκα ρισξίνπ (ΚΟΖ / Cl 2 ) θαη εθόζνλ ππάξρεη λα αλαγξαθνύλ ηα επηκέξνπο ζηάδηα ηεο ζπλνιηθήο αληίδξαζεο. Γίλνληαη ηα: Α r (Ζ = 1), Α r (C = 12) θαη Α r (Ο = 16). (Μονάδες 10) ΘΔΜΑ Γ Σε πδαηηθό δηάιπκα αζζελνύο νμένο ΖΑ (Κ a =10-5 ) πξνζζέηνπκε 3 ζηαγόλεο ηνπ δείθηε ΖΓ (Κ a =10-6 ). Βξέζεθε όηη ν ιόγνο ηεο βαζηθήο κνξθήο ηνπ δείθηε πξνο ηελ όμηλε κνξθή ηνπ δείθηε είλαη ζην δηάιπκα Γ 1 είλαη Η. Να βξείηε ηη ρξώκα ζα απνθηήζεη ην δηάιπκα Γ 1 αλ ην ρξώκα ησλ κνξίσλ ηνπ δείθηε είλαη θίηξηλν ελώ ην ρξώκα ησλ ηόλησλ ηνπ είλαη πνξθπξό. (Μονάδες 5) ΗΗ. Να ππνινγίζεηε ηε ζπγθέληξσζε ηνπ δηαιύκαηνο Γ 1. (Μονάδες 5) ΗΗΗ. Σε 100 ml ηνπ Γ 1 πξνζζέηνπκε 0,01 mol ΖΝΟ 3, ρσξίο κεηαβνιή ηνπ όγθνπ ηνπ δηαιύκαηνο, νπόηε δεκηνπξγείηαη δηάιπκα Γ 2. Να ππνινγίζεηε ην ph ηνπ δηαιύκαηνο Γ 2 θαζώο θαη ην ιόγν ησλ βαζκώλ ηνληηζκνύ α 1 :α 2 ηνπ ΖΑ ζηα δηαιύκαηα Γ 1 θαη Γ 2. (Μονάδες 5) ΗV. Σε 0,2 L ηνπ δηαιύκαηνο Γ 1 πξνζζέηνπκε ζηεξεό Ca(OH) 2 νπόηε ζρεκαηίδεηαη δηάιπκα Γ 3. Να βξείηε πόζα g ζηεξενύ Ca(OH) 2 πξέπεη λα πξνζζέζνπκε έηζη ώζηε λα αληηδξάζνπλ πιήξσο κε ην νμύ ΖΑ θαη λα ππνινγίζεηε ην ph ηνπ δηαιύκαηνο Γ 3. (Μονάδες 5) V. Σε 200 ml ηνπ δηαιύκαηνο Γ 3 πξνζζέηνπκε 0,01 mol αεξίνπ HCl νπόηε πξνθύπηεη δηάιπκα Γ 4. Να ππνινγίζεηε ην ph ηνπ δηαιύκαηνο Γ 4. (Μονάδες 5) Γίλνληαη : - Με ηελ πξνζζήθε ηνπ ζηεξενύ Ca(OH) 2 θαη ηνπ αέξηνπ HCl δε κεηαβάιιεηαη ν όγθνο ησλ δηαιπκάησλ. - Όια ηα δηαιύκαηα βξίζθνληαη ζε ζεξκνθξαζία 25 o C, ζηελ νπνία ηζρύεη K w = Να γίλνπλ όιεο νη γλσζηέο πξνζεγγίζεηο πνπ επηηξέπνληαη από ηα δεδνκέλα ηνπ πξνβιήκαηνο. ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΦΙΑ! 4