Eισηγµένες Τράπεζες. Χρήση Συνοπτική παρουσίαση χρηµατοοικονοµικής κατάστασης

Transcript

1 Eισηγµένες Τράπεζες Χρήση 2008 Συνοπτική παρουσίαση χρηµατοοικονοµικής κατάστασης Ιούλιος 2009

2 Οµάδα εργασίας Για την πραγµατοποίηση της έρευνας, εργάστηκε οµάδα στελεχών της Grant Thornton εξειδικευµένων στα ιεθνή Πρότυπα Χρηµατοοικονοµικής Αναφοράς. H οµάδα αυτή αποτελείται από τους: Γιάννη Λέο, ηµήτρη Μελά, Αθηνά Μουστάκη, Παναγιώτη Χριστόπουλο, ηµήτρη Γκίκα, Μαρία ηµτσούδη, ηµήτρη Καβούκα, Νίκο Κατσιµπάρδη, Λευτέρη Παπασταύρου, Παναγιώτη Γκιουµέ και Γρηγόρη Τζίφα.

3 Eισηγµένες Τράπεζες Χρήση 2008 Συνοπτική παρουσίαση χρηµατοοικονοµικής κατάστασης Αθήνα Ιούλιος 2009 Απαγορεύεται η µε κάθε µηχανικό, ηλεκτρονικό ή άλλο µέσο αντιγραφή, αναπαραγωγή ή ανατύπωση του παρόντος, η µετάφραση, διασκευή ή τροποποίηση αυτού, η θέση σε κυκλοφορία του πρωτοτύπου ή αντιτύπων του και γενικά η µε οποιονδήποτε τρόπο δηµοσίευσή του, ολόκληρου ή τµηµάτων του, χωρίς την άδεια των δηµιουργών του (Ν. 2121/1993 περί πνευµατικής ιδιοκτησίας).

4 Πίνακας συντοµεύσεων ROA ROE AFS ΛΠ ΠΧΑ ΕΤΕ EFG ΗΠΑ MPB ΤΤ ΤτΕ ΧΑ Αποδοτικότητα Ενεργητικού Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων ιαθέσιµα προς πώληση χρηµατοοικονοµικά µέσα ιεθνές Λογιστικό Πρότυπο ιεθνές Πρότυπο Χρηµατοοικονοµικής Αναφοράς Εθνική Τράπεζα Ελλάδος EFG Eurobank Ergasias Ηνωµένες Πολιτείες Αµερικής Marfin Popular Bank Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο Τράπεζα της Ελλάδος Χρηµατιστήριο Αθηνών

5 Περιεχόµενα ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΥΡΙΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙ ΟΣΗΣ - ΧΡΗΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ Συνοπτικός Ισολογισµός 31/12/ Ενεργητικό Συγκεντρωτικά στοιχεία Ενεργητικού Βασικά µεγέθη Ενεργητικού Κατάταξη Τραπεζών µε βάση το σύνολο του Ενεργητικού Απαιτήσεις κατά πελατών ( άνεια µετά από προβλέψεις) Συµβολή τριµήνων χρήσης 2008 στη µεταβολή των δανείων Υποχρεώσεις Συγκεντρωτικά στοιχεία Υποχρεώσεων Βασικά µεγέθη Υποχρεώσεων Υποχρεώσεις προς πελάτες (Καταθέσεις) άνεια Καταθέσεις ως ποσοστό του Ενεργητικού άνεια προς σύνολο Καταθέσεων και Πιστωτικών Τίτλων Ίδια Κεφάλαια Συγκεντρωτικά στοιχεία Ιδίων Κεφαλαίων ιάρθρωση Ιδίων Κεφαλαίων Ταξινόµηση µε βάση τα Ίδια Κεφάλαια Ίδια Κεφάλαια ως ποσοστό του Ενεργητικού ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Κατάσταση Αποτελεσµάτων χρήσης GrantThornton 3

6 Αποτελέσµατα τέταρτου τριµήνου Καθαρά κέρδη ανά Τράπεζα Καθαρά αποτελέσµατα τέταρτου τριµήνου Ανάλυση Εσόδων Καθαρά έσοδα τόκων Έσοδα τόκων / Μ. Ο. Ενεργητικού Χρηµατοοικονοµικά αποτελέσµατα Αποδοτικότητα Καθαρά αποτελέσµατα προς Ίδια Κεφάλαια Λειτουργική αποτελεσµατικότητα Προβλέψεις προς σύνολο ανείων Συνολικά Αναγνωρισµένα Έσοδα Χρήση Χρήση Επίδραση στα αποτελέσµατα χρήσης από Έσοδα και Έξοδα αναγνωρισµένα στα Ίδια Κεφάλαια ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΣΑ Ποιότητα χαρτοφυλακίου χορηγήσεων ( άνεια σε πελάτες) Χρήση Χρήση Κατανοµή µη εξυπηρετούµενων και αποµειωµένων χορηγήσεων Αποµειωµένες και καθυστερηµένες άνω των 90 ηµερών χορηγήσεις Ποσοστό αποµειωµένων και καθυστερηµένων άνω των 90 ηµερών προς σύνολο χορηγήσεων Μερίδιο αποµειωµένων και καθυστερηµένων άνω των 90 ηµερών χορηγήσεων Μερίδιο χορηγήσεων Προβλέψεις αποµείωσης χορηγήσεων Προβλέψεις αποµείωσης χορηγήσεων είκτες επάρκειας προβλέψεων αποµείωσης χορηγήσεων Προβλέψεις (έξοδα) χρήσης ιάρθρωση Χρηµατοοικονοµικών Στοιχείων του Ενεργητικού GrantThornton

7 Ποιότητα χρεωγράφων Αποµείωση αξίας επενδύσεων Αναταξινόµηση Χρηµατοοικονοµικών Στοιχείων του Ενεργητικού Αναταξινοµήσεις από εµπορικό χαρτοφυλάκιο Αναταξινοµήσεις από χαρτοφυλάκιο διαθεσίµων προς πώληση (AFS) Αποτελέσµατα από την αναταξινόµηση Παράγωγα Χρηµατοοικονοµικά Μέσα Απαιτήσεις από Παράγωγα Χρηµατοοικονοµικά Μέσα Υποχρεώσεις από Παράγωγα Χρηµατοοικονοµικά Μέσα Απαιτήσεις από Παράγωγα Χρηµατοοικονοµικά Μέσα ως ποσοστό των Υποχρεώσεων από Παράγωγα Χρηµατοοικονοµικά Μέσα ιαχείριση Χρηµατοοικονοµικών κινδύνων Συµµόρφωση µε τις απαιτήσεις του ΠΧΑ 7 αναφορικά µε διαχείριση του πιστωτικού κινδύνου (αριθµός Τραπεζών) Συµµόρφωση µε τις απαιτήσεις του ΠΧΑ 7 αναφορικά µε διαχείριση του κινδύνου της αγοράς (αριθµός Τραπεζών) Συµµόρφωση µε τις απαιτήσεις του ΠΧΑ 7 αναφορικά µε τον κίνδυνο ρευστότητας (αριθµός Τραπεζών) Εύλογη αξία χρηµατοοικονοµικών στοιχείων του ενεργητικού και χρηµατοοικονοµικών υποχρεώσεων (αριθµός Τραπεζών) Γεωγραφική συγκέντρωση πιστωτικού κινδύνου Συγκέντρωση πιστωτικού κινδύνου δανείων και απαιτήσεων ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ Χρήση Χρήση ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ είκτης κεφαλαιακής επάρκειας ιαχείριση κεφαλαίου (αριθµός Τραπεζών) ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΛΟΙΠΩΝ ΠΧΑ Ανάλυση εφαρµογής ΛΠ GrantThornton 5

8 Αναβαλλόµενη φορολογία ( ΛΠ 12) Καθαρή αναβαλλόµενη φορολογία Επίδραση ΛΠ 16 και ΛΠ Απαιτήσεις από χρηµατοδοτικές µισθώσεις Υποχρεώσεις παροχών στο προσωπικό ( ΛΠ 19) Απαιτήσεις προτύπων για συνδεδεµένα µέρη ( ΛΠ 24) Επενδύσεις σε συγγενείς ( ΛΠ 28) Αποτελέσµατα από πώληση θυγατρικών και συγγενών Επίδραση από εξαγορές, άυλα στοιχεία του Ενεργητικού και διαχείριση υπεραξίας ( ΠΧΑ 3 & ΛΠ 36) Έλεγχος αποµείωσης της υπεραξίας ιάρθρωση άυλων στοιχείων του Ενεργητικού ( ΛΠ 38) Σχηµατισµός προβλέψεων σύµφωνα µε τα ΛΠ 37 & ΠΧΑ Ανάλυση εφαρµογής ΠΧΑ Ανάλυση εφαρµογής ΠΧΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ GrantThornton

9 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Είναι πλέον ευρέως γνωστά τα αποτελέσµατα της σοβαρής χρηµατοοικονοµικής κρίσης, που παρουσιάστηκε αρχικά στην αγορά τιτλοποιηµένων στεγαστικών δανείων υψηλού κινδύνου των ΗΠΑ, επεκτάθηκε στις αγορές επιχειρηµατικών οµολόγων και µεταφέρθηκε ταχύτατα στο παγκόσµιο χρηµατοοικονοµικό σύστηµα κατά τη διάρκεια, κυρίως, του δευτέρου εξαµήνου του Στην επιδείνωση της χρηµατοπιστωτικής κρίσης σε διεθνές επίπεδο, συνέβαλαν καθοριστικά οι παράλληλες αυξήσεις, κατά το πρώτο επτάµηνο του έτους, στις τιµές των εµπορευµάτων, και κυρίως του πετρελαίου. Αυτές οδήγησαν µε τη σειρά τους, κυρίως κατά το τρίτο τρί- µηνο της χρήσης, στην διεθνή έξαρση των πληθωριστικών πιέσεων αποτρέποντας τις έντι- µες προσπάθειες που είχαν καταβάλει έως τότε οι Κεντρικές Τράπεζες εν µέσω µειώσεων στα επιτόκια παρέµβασης για τόνωση της ρευστότητας και αποκατάσταση της εµπιστοσύνης στις διατραπεζικές αγορές, οδηγώντας διαδοχικά στην επιβράδυνση της ανάπτυξης και στην είσοδο των βασικών οικονοµιών του πλανήτη σε ύφεση, στην περαιτέρω πτώση της ζήτησης, όσο και στην έλλειψη πιστώσεων, καταναλωτικών ή επιχειρηµατικών. Οι οικονοµικές αυτές συνθήκες έχουν, αναπόφευκτα, σηµαντικό αντίκτυπο και στις ελληνικές επιχειρήσεις, και ιδιαίτερα στις εισηγµένες Τράπεζες, µε συνέπεια να απαιτείται αυξηµένη προσοχή τόσο στα κρίσιµα ζητήµατα που αναλύονται στις χρηµατοοικονοµικές τους αναφορές, όσo και στα θέµατα που προέκυψαν από αυτά κατά την εφαρµογή των ΠΧΑ. Τα ίδια ζητήµατα είναι, επίσης, εκείνα που προκαλούν και την αυξηµένη προσοχή των επενδυτών και των ρυθµιστικών αρχών. Η παρακολούθηση των γεγονότων που εκτυλίσσονται και η κατανόηση των επιπτώσεών τους αποτελούν ένα σύνθετο και επίπονο έργο. Αναγκαίο, όµως, γιατί οι εισηγµένες Τράπεζες, αναλογικά και του ειδικού τους βάρους σε σχέση µε τους υπόλοιπους κλάδους της ελληνικής οικονοµίας, είναι υποχρεωµένες να επανεξετάσουν τα δεδοµένα και τις εκτιµήσεις τους για την άµεση αλλά και τη µεσοµακροπρόθεσµη δραστηριότητά τους. Η Grant Thornton στο πλαίσιο των δράσεων που αναλαµβάνει σε θέµατα ιεθνών Προτύπων Χρηµατοοικονοµικής Αναφοράς προχώρησε στη διενέργεια έρευνας, βασική επιδίωξη της οποίας είναι η αποτύπωση, σε συνάρτηση µε τις τρέχουσες εξελίξεις, της επάρκειας και της ποιότητας της παρεχόµενης πληροφόρησης, καθώς και η παρακολούθηση των επιδράσεων από την εφαρµογή των ΠΧΑ στα χρηµατοοικονοµικά µεγέθη των ελληνικών εισηγµένων Τραπεζών GrantThornton 7

10 Η διενέργεια της έρευνας αυτής για τη χρήση που έληξε το 2008 µας δίνει τη δυνατότητα να αξιολογήσουµε ανά τράπεζα εκτός από την πληρότητα και την ποιότητα της παρεχό- µενης πληροφόρησης, τόσο την επίδραση της διεθνούς χρηµατοπιστωτικής κρίσης στα ιδιαίτερα χρηµατοοικονοµικά χαρακτηριστικά των εισηγµένων Τραπεζών, όσο και στην προβολή των κρίσιµων θεµάτων που καλούνται να αντιµετωπίσουν οι διοικήσεις και τα στελέχη τους στο άµεσο µέλλον. Οι δηµοσιευµένες Οικονοµικές Καταστάσεις πρέπει να παρέχουν ουσιαστική πληροφόρηση στους χρήστες, προκειµένου αυτοί να µπορούν να εξάγουν αξιόπιστα συµπεράσµατα αναφορικά µε την χρηµατοοικονοµική θέση των Τραπεζών και τα αποτελέσµατά τους. Παράλληλα, διαπιστώνεται έµπρακτα, η προσπάθεια που κατέβαλλαν οι Τράπεζες προκειµένου να βελτιώσουν τις παρεχόµενες γνωστοποιήσεις στις Οικονοµικές τους Καταστάσεις. Το βασικό συµπέρασµα που προκύπτει από την έρευνα είναι ότι οι ελληνικές Τράπεζες, στην πλειονότητά τους εφαρµόζουν ορθά τα ΠΧΑ και προσαρµόζονται επιτυχώς στις αυξηµένες ανάγκες πληροφόρησης. Οι αδυναµίες που εντοπίζονται δεν είναι δυνατό να ακυρώσουν την προσπάθεια της πλειονότητας των Τραπεζών, οι οποίες δηµοσιεύουν µε συνέπεια ποιοτικές Οικονοµικές Καταστάσεις. Βασίλης Καζάς Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής ιευθύνων Σύµβουλος της Grant Thornton GrantThornton

11 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Στην παρούσα µελέτη γίνεται παρουσίαση των βασικών οικονοµικών στοιχείων των Τραπεζικών οµίλων (εφεξής για χάριν συντοµίας Τράπεζες) οι µετοχές των οποίων έχουν εισαχθεί προς διαπραγµάτευση στο Χρηµατιστήριο Αθηνών (ΧΑ). Στα πλαίσια αυτής της παρουσίασης επιχειρείται να αποτυπωθεί η χρηµατοοικονοµική διάρθρωση, η αποδοτικότητα και η κερδοφορία των Τραπεζών. Ιδιαίτερη έµφαση δίδεται στην εξέλιξη του δανειακού τους χαρτοφυλακίου, του πιστωτικού κινδύνου που έχουν αναλάβει, καθώς και των αντίστοιχων προβλέψεων που έχουν σχηµατίσει. Παρέχεται, επίσης, µια σύντοµη ανάλυση της επίδρασης από την εφαρµογή των απαιτήσεων των ΠΧΑ όπως αυτά έχουν εγκριθεί και εφαρµόζονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στις οικονοµικές καταστάσεις. Η παρούσα µελέτη περιλαµβάνει τα οικονοµικά µεγέθη και τους αντίστοιχους υπολογισµούς για όλες τις Τράπεζες οι µετοχές των οποίων διαπραγµατεύονται στο ΧΑ, ανεξάρτητα από την κύρια έδρα τους. Τα στοιχεία που παρουσιάζονται στηρίζονται αποκλειστικά στις δηµοσιευµένες ενοποιηµένες οικονοµικές καταστάσεις για τη διαχειριστική χρήση που έληξε την 31/12/2008 και της αντίστοιχης συγκριτικής περιόδου. Όλα τα ποσά παρουσιάζονται σε εκατ. ευρώ, εκτός από τις περιπτώσεις εκείνες για τις οποίες υπάρχει ειδική αναφορά. Οι Τράπεζες των οποίων τα στοιχεία έχουν συµπεριληφθεί στην παρούσα µελέτη είναι οι εξής: Ταξινόµηση Τραπεζών µε βάση το σύνολο Ενεργητικού 1 Τράπεζα Σύνολο Ενεργητικού Μεταβολή Εθνική Τράπεζα Ελλάδος % EFG Eurobank Ergasias % Alpha Bank % Τράπεζα Πειραιώς % Marfin Popular Bank % Τράπεζα Κύπρου % Emporiki Bank % ATE Bank % Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο % Geniki Bank % Attica Bank % Aspis Bank % Proton Bank % Σύνολο ,47% 2009 GrantThornton 9

12 Αξίζει, τέλος, να σηµειωθεί ότι η παρούσα µελέτη δεν αποσκοπεί στον εντοπισµό ή στην γνωστοποίηση λανθασµένης ή ελλειµατικής εφαρµογής ή παρουσίασης λογιστικών αρχών, αλλά στη σύγκριση των δηµοσιευµένων οικονοµικών στοιχείων των Τραπεζών και την αναγωγή τους σε συµπεράσµατα για την εξέλιξη του κλάδου των εισηγµένων ελληνικών Τραπεζών κατά τη διαχειριστική χρήση που έληξε στις 31/12/ Στην παρούσα µελέτη οι Τράπεζες παρουσιάζονται µε βάση το σύνολο του ενεργητικού τους στις 31/12/2008 εκτός εάν υπάρχει άλλη σχετική αναφορά. 2 Ο όµιλος της Marfin Egnatia Bank δεν συµπεριλαµβάνεται στην παρούσα µελέτη, καθώς ενοποιείται πλήρως από τη Marfin Popular Bank GrantThornton

13 ΚΥΡΙΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Θετικά ευρήµατα Το 2008 ήταν άλλη µια χρονιά ανάπτυξης εργασιών για τις Τράπεζες, αν και σε µικρότερο βαθµό σε σχέση µε την προηγούµενη χρήση. Το σύνολο των χορηγήσεων αυξήθηκε κατά 26% ενώ το σύνολο του ενεργητικού κατά 16%. Αρνητικά ευρήµατα Η αναπτυξιακή πορεία διακόπτεται απότοµα το τελευταίο τρίµηνο του έτους καθώς οι περισσότερες Τράπεζες δεν προχώρησαν σε νέες χορηγήσεις τόσο λόγω του προβλήµατος ρευστότητάς τους όσο και των προβληµάτων ύφεσης στην πραγµατική οικονοµία. Άλλη µια κερδοφόρα χρήση για την πλειοψηφία των Τραπεζών µε τα καθαρά κέρδη να ανέρχονται σε εκατ. ευρώ, µειωµένα όµως κατά 37% σε σχέση µε την προηγούµενη χρήση. Σηµαντική µείωση του καθαρού επιτοκιακού κέρδους λόγω αυξηµένου κόστους των προθεσµιακών καταθέσεων. Ζηµιογόνο τέταρτο τρίµηνο για τις περισσότερες Τράπεζες κυρίως λόγω αυξηµένων προβλέψεων για µη εξυπηρετούµενα δάνεια. Σηµαντική µείωση στην αποδοτικότητα των στοιχείων του ενεργητικού σε µόλις 0,78%. Εκτός από τα κέρδη της χρήσης αναγνωρίστηκαν ζη- µιές ύψους εκατ. ευρώ απευθείας στα Ίδια Κεφάλαια (πχ από αποτίµηση χρεογράφων AFS και συναλλαγµατικές διαφορές). Συνολικά τα αναγνωρισµένα κέρδη/ζηµιές της χρήσης ανήλθαν σε ζηµιά εκατ. ευρώ έναντι κέρδους εκατ. ευρώ την προηγούµενη χρήση. ιενέργεια αυξηµένων προβλέψεων, διπλάσιων σε σχέση µε το Κατά το τελευταίο τρίµηνο του 2008 διενεργήθηκαν όσες προβλέψεις είχαν διενεργηθεί τους προηγούµενους εννέα µήνες. Η συνολική χρέωση των αποτελεσµάτων µε προβλέψεις ανήλθε σε 1,01% του υπολοίπου των δανείων έναντι 0,61% την προηγούµενη χρήση. Οι σωρευτικές προβλέψεις (µετά από διαγραφές) αυξήθηκαν κατά 18,87%, ποσοστό σηµαντικά χαµηλότερο τόσο του ποσοστού αύξησης των χορηγήσεων (25,37%) όσο και του ποσοστού αύξησης του αθροίσµατος των αποµειωµένων και καθυστερηµένων άνω των 90 ηµερών χορηγήσεων (33,7%). Αυτό έχει σαν συνέπεια να µειώνεται τόσο το ποσοστό κάλυψης του συνόλου των χορηγήσεων από 2,86% το 2007 σε 2,71% το 2008 όσο και το ποσοστό κάλυψης του αθροίσµατος των αποµειωµένων και καθυστερηµένων άνω των 90 ηµερών χορηγήσεων από 53,38% το 2007 σε 47,45% το GrantThornton 11

14 Θετικά ευρήµατα Θετικές ταµειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες δεικνύουν την προσπάθεια των Τραπεζών για τη διαχείριση των προβληµάτων ρευστότητας. Αρνητικά ευρήµατα Και το 2008 η αύξηση των δανείων υπερβαίνει την αύξηση των καταθέσεων (πριν το τελευταίο τρίµηνο) γεγονός που οξύνει τα προβλήµατα ρευστότητας. Σηµαντικό µέρος των θετικών λειτουργικών ροών προέρχεται από βραχυπρόθεσµη χρηµατοδότηση της ΤτΕ (µέσω της ενεχυρίασης πιστωτικών τίτλων). Το 53% των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων εκτός απαιτήσεων αφορά σε διαθέσιµα προς πώληση χρη- µατοοικονοµικά στοιχεία, ενώ το 24% σε στοιχεία που αποτιµώνται στο αποσβεσµένο κόστος. Η αλλαγή αυτή στη διάρθρωση του χαρτοφυλακίου των χρηµατοοικονοµικών µέσων, η οποία διενεργήθηκε στα πλαίσια εφαρµογής της αναθεώρησης του ΛΠ 39 για την αναταξινόµηση, προστατεύει τα αποτελέσµατα αλλά και τα Ίδια Κεφάλαια των Τραπεζών από απότοµες µελλοντικές µεταβολές. Συγκεκριµένα, οι Τράπεζες µετέφεραν χρηµατοοικονοµικά στοιχεία ενεργητικού ύψους εκατ. ευρώ από το εµπορικό χαρτοφυλάκιο και εκατ. ευρώ από το διαθέσιµο προς πώληση χαρτοφυλάκιο Ήδη µέσα στο 2008 αναγνωρίστηκαν ζηµιές ύψους εκατ. ευρώ στα Ίδια Κεφάλαια. Οι ζηµιές που δεν αναγνωρίστηκαν στα Ίδια Κεφάλαια και αφορούν στα χρεόγραφα τα οποία αναταξινοµήθηκαν από το χαρτοφυλάκιο των διαθέσιµων προς πώληση σε κατηγορία που επιµετρείται στο αναπόσβεστο κόστος ανέρχονται σε 935 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, ως συνέπεια της µεταφοράς χρεογράφων εκτός του εµπορικού χαρτοφυλακίου, τα αποτελέσµατα δεν επιβαρύνθηκαν µε ζηµιές ύψους 525 εκατ. ευρώ. Η συµµόρφωση των Τραπεζών αναφορικά µε τις απαιτήσεις του ΠΧΑ 7 κατά τη δεύτερη χρήση υποχρεωτικής εφαρµογής του κρίνεται σε γενικές γραµµές ικανοποιητική. Ωστόσο, περιοχές που χρήζουν βελτίωσης και στην παρούσα χρήση αποτελούν η ληκτότητα των υποχρεώσεων, η παράθεση της γνωστοποίησης αναφορικά µε την εύλογη αξία των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων του ενεργητικού και των χρηµατοοικονοµικών υποχρεώσεων, η συγκέντρωση πιστωτικού κινδύνου, καθώς και η βελτίωση της πληροφόρησης αναφορικά µε την πιστωτική διαβάθµιση των απαιτήσεων. Συγκεκριµένα, ελλείψεις παρουσιάζονται στην γνωστοποίηση της συγκέντρωσης πιστωτικού κινδύνου ανά γεωγραφική περιοχή, πληροφόρηση ιδιαίτερα χρήσιµη στην παρούσα χρονική στιγµή, καθώς αρκετές χώρες αντιµετωπίζουν έντονα οικονοµικά προβλή- µατα GrantThornton

15 ΧΡΗΣΗ 2008 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙ ΟΣΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΣΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΑΠΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΛΟΙΠΩΝ ΠΧΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ

16 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙ ΟΣΗΣ ΧΡΗΣΗ 2008 Συνοπτική παρουσίαση Χρηµατοοικονοµικής Επίδοσης Τραπεζών Ταµείο, διαθέσιµα στην Κεντρική Tράπεζα και απαιτήσεις κατά πιστωτικών ιδρυµάτων Απαιτήσεις κατά πελατών (µετά προβλέψεων) Μεταβολή Μεταβολή % 13% % 65% Χρεόγραφα % 1% Λοιπά % 22% Σύνολο Ενεργητικού ,47% 43,03% Υποχρεώσεις προς πιστωτικά ιδρύµατα % 147% Υποχρεώσεις προς πελάτες % 35% Πιστωτικοί τίτλοι και δανειακό κεφάλαιο % 31% Λοιπά % 20% Σύνολο Υποχρεώσεων ,73% 46,25% Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων ,14% 6,52% άνεια πελατών / Σύνολο Ενεργητικού 70,40% 65,30% 61,10% 8% 15% Καταθέσεις πελατών / Σύνολο Ενεργητικού 63,48% 64,59% 67,18% -2% -6% άνεια πελατών / Καταθέσεις πελατών 110,90% 101,10% 90,95% 10% 22% Ίδια Κεφάλαια / Σύνολο Ενεργητικού 6,04% 7,83% 8,12% -23% -26% Αποτελέσµατα Μεταβολή Μεταβολή Καθαρά έσοδα τόκων % 43% Σύνολο λειτουργικών εσόδων % 32% Σύνολο λειτουργικών δαπανών (προ προβλέψεων) (9.182) (8.324) (6.623) 10% 39% Κέρδη προ φόρων και προβλέψεων % 26% Προβλέψεις (3.404) (1.635) (1.780) 108% 91% Κέρδη προ φόρων ,48% 47,89% Προβλέψεις αποµείωσης / Λειτουργικά έσοδα 20,29% 10,05% 14,05% 102% 44% Καθαρό επιτοκιακό περιθώριο 2,86% 3,02% 2,88% -5% -1% Λειτουργικά Έξοδα / Έσοδα 54,72% 51,18% 52,29% 7% 5% Προβλέψεις / Σύνολο ανείων 1,01% 0,61% 0,86% 66% 17% Προβλέψεις αποµείωσης / Λειτουργικά κέρδη προ προβλέψεων 44,80% 20,59% 29,46% 118% 52% Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (ROE) 12,05% 17,31% 12,13% -30% -1% Αποδοτικότητα Ενεργητικού 0,78% 2,71% 1,97% -71% -60% GrantThornton

17 Σχόλια Και το 2008 συνεχίστηκε η ανάπτυξη των εργασιών των Τραπεζών, µε σαφή όµως µειωµένο ρυθµό σε σχέση µε την προηγούµενη χρήση. O ρυθµός αύξησης του συνόλου του ενεργητικού, που το 2007 είχε ανέλθει σε 23%, µειώθηκε στο 16% το 2008 µε τα συνολικά στοιχεία του ενεργητικού, να ανέρχονται σε 466 δις ευρώ. Τα δάνεια σε πελάτες, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 70% του ενεργητικού αυξήθηκαν κατά 26%, έναντι αύξησης 14% στις καταθέσεις. Ως συνέπεια, ο δείκτης «δάνεια προς καταθέσεις» αυξήθηκε ακόµα περισσότερο σε 110,90%. Αναφορικά µε την κερδοφορία, τα καθαρά έσοδα από τόκους αυξήθηκαν µε ρυθµό ση- µαντικά µικρότερο από την αύξηση των τοκοφόρων στοιχείων του ενεργητικού. Αυτό είχε ως συνέπεια τη µείωση του καθαρού επιτοκιακού περιθωρίου σε 2,86%, από 3,02% το 2007, γεγονός που οφείλεται κυρίως στα ιδιαίτερα υψηλά επιτόκια των προθεσµιακών καταθέσεων. Τα κέρδη προ φόρων και προβλέψεων µειώθηκαν οριακά κατά 4%, (κυρίως επειδή το 2007 οι Τράπεζες είχαν πραγµατοποιήσει σηµαντικά µη επαναλαµβανόµενα χρηµατοοικονοµικά κέρδη), ωστόσο ο διπλασιασµός των προβλέψεων οδήγησε τα καθαρά κέρδη προ φόρων σε σηµαντική µείωση της τάξεως του 33%. Η µειωµένη κερδοφορία οδήγησε µε τη σειρά της τον δείκτη «αποδοτικότητα του ενεργητικού» σε ιδιαίτερα χαµηλά επίπεδα της τάξεως του 0,78% GrantThornton 15

18 ΑΝΑΛΥΣΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ Συνοπτικός Ισολογισµός 31/12/2008 Στοιχεία συγκεντρωτικού ισολογισµού Μεταβολή Ταµείο και διαθέσιµα στην Κεντρική Τράπεζα % Απαιτήσεις κατά πιστωτικών ιδρυµάτων % Χαρτοφυλάκιο συναλλαγών % Απαιτήσεις κατά πελατών (µετά από προβλέψεις) % Επενδυτικό χαρτοφυλάκιο % Υπεραξία % Λοιπά άυλα στοιχεία του Ενεργητικού % Ενσώµατα πάγια % Επενδύσεις σε ακίνητα % Λοιπά στοιχεία του Ενεργητικού % Σύνολο Ενεργητικού ,47% Μετοχικό κεφάλαιο/υπερ το άρτιο % Αποθεµατικά % Ίδιες µετοχές (436) (307) 42% Αποτελέσµατα εις νέον % Προνοµιούχοι τίτλοι και υβριδικά κεφάλαια % ικαιώµατα µειοψηφίας % Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων (α) ,14% Υποχρεώσεις προς πιστωτικά ιδρύµατα % Υποχρεώσεις προς πελάτες % Υποχρεώσεις από πιστωτικούς τίτλους % Υποχρεώσεις από παράγωγα Χρηµ/κά µέσα % ανειακό κεφάλαιο % Λοιπά στοιχεία υποχρεώσεων % Σύνολο Υποχρεώσεων (β) ,73% Σύνολο Υποχρεώσεων και Ιδίων Κεφαλαίων (α) + (β) ,47% GrantThornton

19 Σχόλια Κατά τη διάρκεια της χρήσης 2008 οι Τράπεζες σηµείωσαν σταθερή ανάπτυξη των εργασιών τους. Εκτός από την σηµαντική αύξηση σε χορηγήσεις και καταθέσεις προς και από πελάτες, το σύνολο των Τραπεζών σηµείωσε αξιοσηµείωτη αύξηση των χρεογράφων του επενδυτικού χαρτοφυλακίου κατά 42% µε ταυτόχρονη µείωση του χαρτοφυλακίου συναλλαγών κατά 70%. Μεγάλο µέρος αυτής της µεταβολής οφείλεται στη µεταφορά χρεογράφων από το χαρτοφυλάκιο συναλλαγών στις υπόλοιπες κατηγορίες χαρτοφυλακίων. Οι υποχρεώσεις προς πιστωτικά ιδρύµατα (και κυρίως προς την ΤτΕ) παρουσίασαν αύξηση 65%, ενώ από την άλλη µεριά οι απαιτήσεις από πιστωτικά ιδρύµατα µειώθηκαν κατά 14%. Συνολικά, η µείωση στα Ίδια Κεφάλαια των εισηγµένων Τραπεζών διαµορφώθηκε στο 10%, έναντι αύξησης 18% κατά τη χρήση 2007 η οποία οφείλεται κυρίως σε ζηµιές από αποτί- µηση χρεογράφων διαθεσίµων προς πώληση, συναλλαγµατικών διαφορών από ενοποίηση θυγατρικών του εξωτερικού και άλλες ζηµιές που αναγνωρίστηκαν απευθείας στα Ίδια Κεφάλαια GrantThornton 17

20 Ενεργητικό Συγκεντρωτικά στοιχεία Ενεργητικού Συγκεντρωτικά στοιχεία Ενεργητικού Μεταβολή Μεταβολή Ταµείο και διαθέσιµα στην Κεντρική Τράπεζα % 32% Απαιτήσεις κατά πιστωτικών ιδρυµάτων % 2% Εµπορικό χαρτοφυλάκιο (συναλλαγών) % -73% Λοιπά στοιχεία σε εύλογη αξία µέσω των αποτελεσµάτων % -91% Παράγωγα Ενεργητικού % 230% Απαιτήσεις κατά πελατών (µικτές) % 63% Προβλέψεις αποµείωσης απαιτήσεων ( 9.153) ( 7.700) ( 8.219) 19% 11% ιαθέσιµα προς πώληση χρηµ/κα µέσα % 77% Επενδύσεις διακρατούµενες έως τη λήξη τους % 128% Οµόλογα δανειακού χαρτοφυλακίου Επενδύσεις σε συγγενείς (που ενοποιούνται µε τη µέθοδο της καθαρής θέσης) % 54% Άυλα στοιχεία του Ενεργητικού (σύνολο) % 18% Ενσώµατα πάγια % 12% Επενδύσεις σε ακίνητα % 44% Απαιτήσεις από ασφαλιστικές δραστηριότητες % -1% Απαιτήσεις από αναβαλλόµενους φόρους % 75% Λοιπά στοιχεία του Ενεργητικού % 32% Μη κυκλοφορούντα στοιχεία του Ενεργητικού κατεχόµενα προς πώληση % -66% Καθαρά περιουσιακά στοιχεία ασφαλιστικών κλάδων ζωής που αναλογούν στους ασφαλιζόµενους % -9% Σύνολο Ενεργητικού ,47% 43,03% Σχόλια Το σύνολο του ενεργητικού των Τραπεζών ανήλθε σε 466 δις ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση 16,47% GrantThornton

21 Βασικά µεγέθη Ενεργητικού Βασικά µεγέθη Ενεργητικού Μεταβολή Χορηγήσεις πελατών (καθαρές) % Χρεόγραφα % Απαιτήσεις από άλλες Τράπεζες % Λοιπά στοιχεία του Ενεργητικού % Σύνολο Ενεργητικού ,47% Βασικά µεγέθη Ενεργητικού % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Χορηγήσεις πελατών (καθαρές) Χρεόγραφα Λοιπά στοιχεία του ενεργητικού Απαιτήσεις από άλλες τράπεζες Σχόλια Οι χορηγήσεις σε πελάτες αποτελούν το σηµαντικότερο στοιχείο του ενεργητικού, αντιπροσωπεύοντας ποσοστό άνω του 70% του συνόλου του ενεργητικού. Μαζί µε τις επενδύσεις σε χρεόγραφα, οι χορηγήσεις αποτελούν το 83% των στοιχείων του ενεργητικού. Κατά τη διάρκεια του 2008 οι χορηγήσεις αυξήθηκαν κατά 26%. Ωστόσο, το σύνολο του ενεργητικού αυξήθηκε κατά 16%, δηλαδή 10 ποσοστιαίες µονάδες λιγότερο από την αύξηση των χορηγήσεων. Η µειωµένη συνολική αύξηση του ενεργητικού οφείλεται στην σηµαντική µείωση των τοποθετήσεων στη διατραπεζική αγορά (της τάξεως του 14%), γεγονός που καταδεικνύει την έλλειψη ρευστότητας στην αγορά κατά το τέλος της χρήσης, αλλά και στην µικρή µείωση των επενδύσεων σε χρεόγραφα εµπορικού και επενδυτικού χαρτοφυλακίου κυρίως λόγω ζη- µιών από την αποτίµηση στην εύλογη αξία. Επιπρόσθετα, σηµαντική αύξηση παρουσιάζουν οι απαιτήσεις για αναβαλλόµενους φόρους και για παράγωγα στοιχεία του ενεργητικού GrantThornton 19

22 Κατάταξη Τραπεζών µε βάση το σύνολο του Ενεργητικού Κατάταξη Τράπεζα Μεταβολή 1 Εθνική Τράπεζα Ελλάδος % 2 EFG Eurobank Ergasias % 3 Alpha Bank % 4 Τράπεζα Πειραιώς % 5 Marfin Popular Bank % 6 Τράπεζα Κύπρου % 7 Emporiki Bank % 8 ATE Bank % 9 Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο % 10 Geniki Bank % 11 Attica Bank % 12 Aspis Bank % 13 Proton Bank % Σύνολο ,47% Απαιτήσεις κατά πελατών ( άνεια µετά από προβλέψεις) Τράπεζα Μεταβολή Εθνική Τράπεζα Ελλάδος % EFG Eurobank Ergasias % Alpha Bank % Τράπεζα Πειραιώς % Marfin Popular Bank % Τράπεζα Κύπρου % Emporiki Bank % ATE Bank % Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο % Geniki Bank % Attica Bank % Aspis Bank % Proton Bank % Σύνολο* ,57% * ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Από τα υπόλοιπα των απαιτήσεων κατά πελατών, για λόγους συγκρισιµότητας, έχουν αφαιρεθεί τα υπόλοιπα των οµολόγων δανειακού χαρτοφυλακίου GrantThornton

23 Συµβολή τριµήνων, χρήσης 2008, στη µεταβολή των δανείων Τράπεζα Ποσοστό αύξησης χορηγήσεων στο τρίµηνο µε βάση το υπόλοιπο του προηγούµενου τριµήνου Ετήσια αύξηση 1ο 2ο 3ο 4ο Εθνική Τράπεζα Ελλάδος 1,58% 7,42% 7,15% 13,57% 32,79% EFG Eurobank Ergasias 7,64% 7,07% 4,99% 1,45% 22,75% Alpha Bank 5,37% 5,35% 6,12% 2,82% 21,12% Τράπεζα Πειραιώς 9,87% 7,56% 7,30% 0,21% 27,07% Marfin Popular Bank 11,42% 7,52% 8,76% 1,36% 32,07% Τράπεζα Κύπρου 5,26% 8,34% 5,31% 7,34% 28,91% Emporiki Bank 6,05% 6,29% 5,67% 1,92% 21,41% ATE Bank -5,12% 5,80% 5,61% 14,98% 21,91% Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο 3,88% 1,40% 2,01% 7,79% 15,82% Geniki Bank 3,87% 2,39% 10,26% 4,52% 22,57% Attica Bank 6,54% 6,95% 1,43% 0,93% 16,65% Aspis Bank 0,62% 4,02% -2,96% -4,43% -2,94% Proton Bank -1,54% -1,92% 0,15% -9,81% -12,78% Σύνολο 5,13% 6,65% 6,15% 5,33% 25,38% Σχόλια Η ΕΤΕ κατέχει το 22% των στοιχείων του ενεργητικού των Τραπεζών, ενώ συνολικά το αντίστοιχο ποσοστό για τις τέσσερις µεγαλύτερες Τράπεζες ανέρχεται σε 66%. Σχεδόν όλες οι Τράπεζες σηµείωσαν σηµαντική αύξηση του συνόλου των στοιχείων του ενεργητικού τους, η οποία οφείλεται κυρίως σε οργανική ανάπτυξη καθώς οι εξαγορές θυγατρικών συνεισέφεραν µικρό µόνο µερίδιο της αύξησής τους αυτής. Αξίζει να σηµειωθεί, ότι µε εξαίρεση την ΕΤΕ, οι πέντε µεγαλύτερες Τράπεζες της κατάταξης σηµείωσαν ποσοστά αύξησης του ενεργητικού τους πάνω από το µέσο όρο, ενώ αντίθετα οι τελευταίες πέντε της κατάταξης σηµείωσαν ποσοστά ανάπτυξης του ενεργητικού κάτω από το µέσο όρο. Η αναλογία του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων στο σύνολο των στοιχείων του ενεργητικού αυξήθηκε κατά 7,81% σε σχέση µε την προηγούµενη χρήση και διαµορφώθηκε σε 70,4% από 65,3% το Η ΕΤΕ και η MPB πέτυχαν την µεγαλύτερη ανάπτυξη όσον αφορά στο δανειακό χαρτοφυλάκιο µε ποσοστό αύξησης 34% και 33% αντίστοιχα. Όσον αφορά στο ποσοστό αύξησης των µεικτών χορηγήσεων ανά τρίµηνο, για την πλειοψηφία των Τραπεζών παρατηρείται µία αξιοσηµείωτη µείωση στον ρυθµό ανάπτυξης των χορηγήσεών τους κατά το τελευταίο τρίµηνο. Εξαίρεση αποτελεί η Τράπεζα Κύπρου, κυρίως λόγω πρώτης ενοποίησης θυγατρικής του εξωτερικού καθώς και οι Τράπεζες ΑΤΕ, ΕΤΕ και ΤΤ (προερχόµενη από µια χορήγηση οµολογιακού δανείου) GrantThornton 21

24 Υποχρεώσεις Συγκεντρωτικά στοιχεία Υποχρεώσεων Συγκεντρωτικά στοιχεία υποχρεώσεων Μεταβολή Μεταβολή Υποχρεώσεις προς πιστωτικά ιδρύµατα % 147% Υποχρεώσεις προς πελάτες % 35% Υποχρεώσεις από παράγωγα Χρηµ/κά µέσα % 336% Πιστωτικοί τίτλοι και δανειακό κεφάλαιο % 31% Αποθεµατικά και λοιπές υποχρεώσεις από ασφαλιστικές δραστηριότητες % -8% Λοιπές προβλέψεις % 41% Λοιπά στοιχεία υποχρεώσεων % -5% Υποχρεώσεις άµεσα συνδεδεµένες µε µη κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού κατηγοριοποιηµένα ως % -91% κατεχόµενα προς πώληση Σύνολο Υποχρεώσεων (β) ,73% 46,25% Σχόλια Οι υποχρεώσεις των Τραπεζών είχαν σηµαντική αύξηση, µε σηµαντικότερη τη µεταβολή των καταθέσεων από πιστωτικά ιδρύµατα κατά 65%. Μεγάλο µέρος της αύξησης αυτής οφείλεται σε βραχυπρόθεσµες χρηµατοδοτήσεις της ΤτΕ µέσω ενεχυριασµένων οµολόγων και πράξεων Repos. Το σύνολο των καταθέσεων από πελάτες και των υποχρεώσεων από την έκδοση πιστωτικών τίτλων και λοιπών δανειακών συµβάσεων σηµείωσε εξίσου σηµαντική αύξηση κατά 11%. Αξιοσηµείωτη ανάπτυξη παρατηρείται, επίσης, σε παράγωγα χρηµατοοικονοµικά µέσα, τα οποία εµφανίζουν αύξηση 142% GrantThornton

25 Βασικά µεγέθη Υποχρεώσεων Βασικά µεγέθη Υποχρεώσεων Μεταβολή Υποχρεώσεις προς πιστωτικά ιδρύµατα % Υποχρεώσεις προς πελάτες % Πιστωτικοί τίτλοι και δανειακό κεφάλαιο % Λοιπά στοιχεία υποχρεώσεων % Σύνολο Υποχρεώσεων ,73% Βασικά µεγέθη Υποχρεώσεων % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Υποχρεώσεις προς πιστωτικά ιδρύµατα Υποχρεώσεις προς πελάτες Πιστωτικοί τίτλοι και δανειακό κεφάλαιο Λοιπά στοιχεία υποχρεώσεων Σχόλια Οι καταθέσεις των πελατών παρουσίασαν σηµαντική αύξηση µε µικρότερο, όµως, ρυθµό σε σχέση µε την αύξηση του δανειακού χαρτοφυλακίου κατά 14% σε σχέση µε τη συγκριτική περίοδο (2007). Οι καταθέσεις µαζί µε τους πιστωτικούς τίτλους χρηµατοδοτούν το σύνολο των δανείων σε πελάτες, ενώ οι καταθέσεις µεµονωµένα καλύπτουν το 90% των δανείων GrantThornton 23

26 Υποχρεώσεις προς πελάτες (Καταθέσεις) Τράπεζα Μεταβολή Εθνική Τράπεζα Ελλάδος % EFG Eurobank Ergasias % Alpha Bank % Τράπεζα Πειραιώς % Marfin Popular Bank % Τράπεζα Κύπρου % Emporiki Bank % ATE Bank % Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο % Geniki Bank % Attica Bank % Aspis Bank % Proton Bank % Σύνολο ,48% άνεια Καταθέσεις ως ποσοστό του Ενεργητικού άνεια προς ενεργητικό Καταθέσεις προς ενεργητικό Τράπεζα Εθνική Τράπεζα Ελλάδος 71,76% 60,51% 66,44% 66,97% EFG Eurobank Ergasias 67,98% 66,73% 55,54% 52,86% Alpha Bank 77,68% 76,94% 65,19% 63,39% Τράπεζα Πειραιώς 69,80% 65,24% 51,71% 47,53% Marfin Popular Bank 61,08% 58,22% 64,74% 68,40% Τράπεζα Κύπρου 67,71% 59,57% 77,37% 79,27% Emporiki Bank 78,96% 71,65% 61,16% 66,34% ATE Bank 73,24% 68,98% 73,63% 84,99% Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο 46,68% 45,67% 75,25% 84,59% Geniki Bank 82,72% 76,00% 51,03% 63,53% Attica Bank 74,90% 74,30% 65,29% 74,69% Aspis Bank 81,17% 75,19% 75,12% 74,11% Proton Bank 59,69% 57,83% 46,37% 61,31% Σύνολο 70,40% 65,30% 63,48% 64,59% GrantThornton

27 άνεια προς σύνολο Καταθέσεων και Πιστωτικών Τίτλων Σύνολο ανείων προς σύνολο καταθέσεων Σύνολο ανείων προς σύνολο καταθέσεων και πιστωτικών τίτλων Τράπεζα Εθνική Τράπεζα Ελλάδος 108,01% 90,36% 105,19% 87,06% EFG Eurobank Ergasias 122,39% 126,24% 109,16% 104,36% Alpha Bank 119,16% 121,37% 101,83% 95,94% Τράπεζα Πειραιώς 134,99% 137,26% 109,88% 101,45% Marfin Popular Bank 94,36% 85,12% 90,43% 81,30% Τράπεζα Κύπρου 87,52% 75,15% 84,61% 71,58% Emporiki Bank 129,11% 108,00% 99,23% 93,13% ATE Bank 99,47% 81,17% 99,47% 81,17% Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο 62,04% 53,99% 62,04% 53,99% Geniki Bank 162,10% 119,63% 162,10% 119,63% Attica Bank 114,72% 99,48% 114,72% 97,81% Aspis Bank 108,06% 101,46% 106,20% 100,11% Proton Bank 128,73% 94,33% 125,28% 92,71% Σύνολο 110,90% 101,10% 101,09% 89,94% Σχόλια Οι καταθέσεις πελατών αυξήθηκαν συνολικά κατά 14% περίπου. Η ΕΤΕ κατέχει το 22,86% επί του συνόλου των καταθέσεων, ενώ οι 5 µεγαλύτερες Τράπεζες το 71,70% αυτών. Αξίζει, επίσης, να σηµειωθεί το γεγονός ότι οι έξι µεγαλύτερες Τράπεζες παρουσιάζουν αύξηση καταθέσεων, οι τέσσερις επόµενες παραµένουν οριακά στα ίδια επίπεδα, ενώ οι τρεις µικρότερες, ως προς την καταθετική τους βάση, παρουσιάζουν σηµαντική µείωση. Οι καταθέσεις των πελατών στις 31 εκεµβρίου του 2008 χρηµατοδοτούν το 63,5% του συνόλου των στοιχείων του ενεργητικού, ενώ αντίστοιχα το 2007 το ποσοστό αυτό ανερχόταν σε 64,5%. Ο ρυθµός αύξησης των καταθέσεων για τις EFG, Alpha και Πειραιώς κινήθηκε σε επίπεδα υψηλότερα από τον ρυθµό αύξησης των δανείων, µειώνοντας έτσι τον δείκτη χορηγήσεων ως ποσοστό των καταθέσεων, ο οποίος όµως εξακολουθεί να είναι σε υψηλά επίπεδα για τις Τράπεζες αυτές. Αντίθετα, συνολικά για τις Τράπεζες ο δείκτης παρουσιάζει σηµαντική αύξηση από 101% σε 110%. Αν λάβουµε υπόψη µας και την µακροπρόθεσµη χρηµατοδότηση από εκδοθέντες πιστωτικούς τίτλους, τότε ο δείκτης διαµορφώνεται σε 101%, ενώ στην περίπτωση τριών Τραπεζών υπερβαίνει το 110% GrantThornton 25

28 Ίδια Κεφάλαια Συγκεντρωτικά στοιχεία Ιδίων Κεφαλαίων Συγκεντρωτικά στοιχεία Ιδίων Κεφαλαίων Μεταβολή Μεταβολή Μετοχικό κεφάλαιο/υπερ το άρτιο % 22% Αποθεµατικά % -84% Ίδιες µετοχές (436) (307) (301) 42% 45% Αποτελέσµατα εις νέον % 77% Προνοµιούχοι τίτλοι και υβριδικά κεφάλαια % -5% ικαιώµατα µειοψηφίας % 25% Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων ,14% 6,52% Σχόλια Το σύνολο των Ιδίων Κεφαλαίων των Τραπεζών παρουσίασε µείωση κατά 10% η οποία οφείλεται κυρίως στην εξέλιξη των αποθεµατικών τους που σχετίζονται µε την κίνηση χρη- µατοοικονοµικών µέσων αντιστάθµισης και του διαθέσιµου προς πώληση χαρτοφυλακίου κατά τη διάρκεια της χρήσης, αλλά και της µετατροπής ισολογισµών θυγατρικών τους στο εξωτερικό. Οι ίδιες µετοχές αυξήθηκαν κατά 129 εκατ. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση κατά 42% GrantThornton

29 ιάρθρωση Ιδίων Κεφαλαίων ιάρθρωση Ιδίων Κεφαλαίων Μεταβολή Μετοχικό κεφάλαιο - Υπέρ το άρτιο % Αποθεµατικά εύλογης αξίας διαθέσιµων προς πώληση (1.966) % Αποθεµατικά αντιστάθµισης (188) % Αποθεµατικά µετατροπής ισολογισµού θυγατρικών εξωτερικού (851) % Λοιπά αποθεµατικά % Αποτελέσµατα εις νέον % Προνοµιούχοι τίτλοι % Λοιπά % Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων % ιάρθρωση Ιδίων Κεφαλαίων Λοιπά Προνοµιούχοι τίτλοι Αποτελέσµατα εις νέον Λοιπά αποθεµατικά Αποθεµατικά µετατροπής ισολ/µού θυγατρικών εξ/κού Αποθεµατικά αντιστάθµισης Αποθεµατικά εύλογης αξίας διαθέσιµων προς πώληση Μετοχικό κεφάλαιο - Υπέρ το άρτιο (1.966) (851) (188) Σχόλια Τα Ίδια Κεφάλαια µειώθηκαν σηµαντικά κυρίως λόγω ζηµιών αποτίµησης χρεογράφων διαθεσίµων προς πώληση, καθώς και συναλλαγµατικών διαφορών από µετατροπή ισολογισµού θυγατρικών σε ξένο νόµισµα. Η οριακή αύξηση του µετοχικού τους κεφαλαίου (+2%) σε συνδυασµό µε την προαναφερθείσα αρνητική διαµόρφωση στα αποθεµατικά εύλογης αξίας, αντιστάθµισης και µετατροπής θυγατρικών εξωτερικού, οδήγησε στη µείωση των Ιδίων Κεφαλαίων των Τραπεζών που στην περίπτωση δύο Τραπεζών ξεπέρασε το 1/3 των Ιδίων Κεφαλαίων τους κατά την συγκριτική χρήση. Σηµειώνεται ότι εάν οι Τράπεζες δεν έκαναν χρήση της αναταξινόµησης των χρεογράφων τους, τότε τα Ίδια Κεφάλαια θα είχαν µειωθεί περαιτέρω µε ζηµιές 935 εκατ. ευρώ (προ φόρων) GrantThornton 27

30 Ταξινόµηση µε βάση τα Ίδια Κεφάλαια Κατάταξη Τράπεζα Μεταβολή 1 Εθνική Τράπεζα Ελλάδος % 2 EFG Eurobank Ergasias % 3 Alpha Bank % 4 Marfin Popular Bank % 5 Τράπεζα Πειραιώς % 6 Τράπεζα Κύπρου % 7 ATE Bank % 8 Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο % 9 Attica Bank % 10 Proton Bank % 11 Emporiki Bank % 12 Geniki Bank % 13 Aspis Bank % Σύνολο ,14% Ίδια Κεφάλαια Τραπεζών Aspis Bank Geniki Bank Emporiki Bank Proton Bank Attica Bank Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο ATE Bank Τράπεζα Κύπρου Τράπεζα Πειραιώς Marfin Popular Bank Alpha Bank EFG Eurobank Ergasias Εθνική Τράπεζα Ελλάδος GrantThornton

31 Ίδια Κεφάλαια ως ποσοστό του Ενεργητικού Τράπεζα Ίδια κεφάλαια ως ποσοστό του συνόλου ενεργητικού Ίδια Κεφάλαια µείον άυλα ως ποσοστό του συνόλου Ενεργητικού µείον άυλα Εθνική Τράπεζα Ελλάδος 8,12% 9,45% 5,83% 6,41% EFG Eurobank Ergasias 5,62% 7,84% 4,78% 6,83% Alpha Bank 6,04% 7,85% 5,81% 7,62% Τράπεζα Πειραιώς 5,51% 7,13% 3,63% 4,09% Marfin Popular Bank 9,29% 11,51% 7,15% 10,15% Τράπεζα Κύπρου 5,70% 6,31% 4,53% 6,07% Emporiki Bank 0,82% 3,25% 3,01% 5,45% ATE Bank 3,27% 6,27% 1,84% 3,04% Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο 3,65% 5,66% 2,09% 2,35% Geniki Bank 4,55% 6,92% 3,70% 6,22% Attica Bank 7,18% 8,14% 5,18% 22,51% Aspis Bank 6,20% 7,63% 8,28% 9,84% Proton Bank 13,55% 15,54% 7,82% 9,14% Σύνολο 6,04% 7,83% 4,84% 6,43% Σχόλια Η κατάταξη των Τραπεζών αναφορικά µε τα Ίδια Κεφάλαια παρέµεινε αµετάβλητη σε σχέση µε το 2007 σχεδόν για το σύνολο των Τραπεζών. Αξιοσηµείωτη είναι η περίπτωση ενός τραπεζικού οµίλου που παρουσιάζει µείωση στα Ίδια Κεφάλαια κατά 72%, πέντε εισηγµένες Τράπεζες απώλεσαν σχεδόν το ¼ των Ιδίων Κεφαλαίων τους όπως αυτά είχαν διαµορφωθεί το 2007, ενώ τρεις Τράπεζες κατάφεραν να διατηρήσουν τα Ίδια Κεφάλαιά τους στα επίπεδα της συγκριτικής χρήσης. Το σύνολο των Ιδίων Κεφαλαίων ως ποσοστό του συνόλου του ενεργητικού των εισηγµένων Τραπεζών διαµορφώθηκε σε 6,04% για τη χρήση 2008 σε σύγκριση µε 7,83% το Αν αφαιρεθούν τα άυλα στοιχεία του ενεργητικού και η υπεραξία, τότε τα Ίδια Κεφάλαια επαρκούν για να χρηµατοδοτήσουν το 4,84% των υπόλοιπων στοιχείων του ενεργητικού GrantThornton 29

32 ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Κατάσταση Αποτελεσµάτων Χρήσης 2008 Συγκεντρωτικά αποτελέσµατα µετά φόρων Μεταβολή Σύνολο καθαρών εσόδων από τόκους % Χρηµατοοικονοµικά αποτελέσµατα % Λοιπά λειτουργικά έσοδα % Σύνολο λειτουργικών εσόδων % Σύνολο λειτουργικών εξόδων (εκτός από προβλέψεις) (9.182) (8.324) 10% Προβλέψεις (3.404) (1.635) 108% Αποτέλεσµα προ φόρων περιόδου από συνεχιζόµενες δραστηριότητες ,48% Αποτέλεσµα από διακοπείσες δραστηριότητες % Φόρος περιόδου (878) (1.132) -22% Αποτέλεσµα µετά φόρων περιόδου ,47% Βασικοί δείκτες αποτελεσµάτων Μεταβολή Καθαρό επιτοκιακό περιθώριο 2,86% 3,02% -5,46% Λειτουργικές δαπάνες / Σύνολο εσόδων 54,72% 51,18% 7% Σύνολο δαπανών προς µέσο όρο Ενεργητικού 2,12% 4,16% -49% Προβλέψεις / Λειτουργικά έξοδα 44,80% 20,59% 118% Προβλέψεις ως ποσοστό των λειτουργικών εσόδων 20,29% 10,05% 102% Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (ROΕ) 12,05% 17,31% -30% Αποδοτικότητα Ενεργητικού (ROΑ) 0,78% 2,71% -71% GrantThornton

33 Σχόλια Τα καθαρά έσοδα τόκων αυξήθηκαν κατά 13%, έναντι αύξησης του µέσου όρου των χορηγήσεων κατά 27% και του συνόλου του ενεργητικού κατά 19%. Η σηµαντική αυτή υστέρηση του ρυθµού αύξησης των τόκων έναντι της αύξησης των τοκοφόρων στοιχείων, οφείλεται κυρίως στα αυξηµένα έξοδα τόκων που αντιµετώπισαν οι Τράπεζες το 2008 προερχόµενων από τα υψηλά επιτόκια προθεσµιακών καταθέσεων. Αντίστοιχα, αυξητική ήταν η τάση και για τα καθαρά έσοδα τόκων. Ωστόσο, ο ρυθµός αύξησης των εσόδων µειώθηκε εντυπωσιακά, από 26% την προηγούµενη χρήση σε 13% το 2008, ρυθµός σηµαντικά µικρότερος από την αύξηση των τοκοφόρων στοιχείων του ενεργητικού κατά τη διάρκεια της χρήσης. Τα έσοδα προµηθειών παρέµειναν σχεδόν σε σταθερά επίπεδα, παρόλη τη µείωση των χρη- µατιστηριακών πράξεων. Η σηµαντική µείωση στα χρηµατοοικονοµικά αποτελέσµατα οφείλεται τόσο στις ζηµιές από το εµπορικό χαρτοφυλάκιο, όσο και στο γεγονός ότι αρκετές Τράπεζες το 2007 είχαν καταγράψει σηµαντικά µη επαναλαµβανόµενα κέρδη από πωλήσεις επενδύσεων. Τα λειτουργικά έξοδα αυξήθηκαν κατά 10%, µε ρυθµό µικρότερο από την ανάπτυξη του δικτύου τους. Η αύξηση όµως αυτή, όντας µεγαλύτερη από την αύξηση των εσόδων, οδήγησε σε αύξηση του δείκτη λειτουργικής αποτελεσµατικότητας σε 54,72%. Οι χρεώσεις των αποτελεσµάτων για προβλέψεις επισφαλών απαιτήσεων διπλασιάστηκαν και για το 2008 απορρόφησαν το 44,8% των λειτουργικών κερδών προ προβλέψεων. Ο δείκτης προβλέψεις προς δάνεια (cost of risk) αυξήθηκε σηµαντικά από 0,61% το 2007 σε 1,01%. Ως αποτέλεσµα των παραπάνω, τα καθαρά κέρδη µετά φόρων µειώθηκαν κατά 37%. Η µετά από φόρους αποδοτικότητα των Ιδίων Κεφαλαίων το 2008 διαµορφώθηκε σε 12% από 17% κατά το 2007 και άγγιξε τα µεγέθη της χρήσης Από την άλλη µεριά η αποδοτικότητα των στοιχείων του ενεργητικού µειώθηκε από 2,71% το 2007 σε 0,78% το GrantThornton 31

34 Αποτελέσµατα τετάρτου τριµήνου 2008 Περίοδος 1η Ιανουαρίου - 30η Σεπτεµβρίου Μεταβολή Αποτέλεσµα προ προβλέψεων και φόρων % Προβλέψεις (1.585) (1.203) 32% Αποτελέσµατα προ φόρων 01/01-30/ % Περίοδος 1η Οκτωβρίου - 31η εκεµβρίου Μεταβολή Αποτέλεσµα προ προβλέψεων και φόρων % Προβλέψεις (1.819) (432) 321% Αποτελέσµατα προ φόρων 01/10-31/12 (192) % Αποτελέσµατα προ φόρων χρήσης % Σχόλια Σηµειώνεται ότι κατά το τελευταίο τρίµηνο του 2008 (στο αποκορύφωµα της διεθνούς χρη- µατοπιστωτικής κρίσης) συνολικά οι Τράπεζες κατέγραψαν ζηµιές 192 εκατ. ευρώ. Τα κέρδη προ προβλέψεων ανήλθαν σε εκατ. ευρώ, ίσα περίπου µε το 21% των ετήσιων κερδών. Αντίστοιχα το 53% των ετήσιων προβλέψεων σχηµατίστηκαν κατά το τέταρτο τρίµηνο δηµιουργώντας έτσι και τις σηµαντικές ζηµιές GrantThornton

35 Καθαρά κέρδη ανά Τράπεζα Τράπεζα Μεταβολή Εθνική Τράπεζα Ελλάδος % EFG Eurobank Ergasias % Alpha Bank % Τράπεζα Πειραιώς % Marfin Popular Bank % Τράπεζα Κύπρου % Emporiki Bank (492) % ATE Bank % Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο % Geniki Bank (37) (44) -14% Attica Bank % Aspis Bank (48) 7-776% Proton Bank (62) % Σύνολο ,47% Καθαρά αποτελέσµατα τετάρτου τριµήνου 2008 Τράπεζα % Q4 σε ετήσια αποτελέσµατα Εθνική Τράπεζα Ελλάδος % EFG Eurobank Ergasias 9 1% Alpha Bank (56) -11% Τράπεζα Πειραιώς (125) -38% Marfin Popular Bank 70 17% Τράπεζα Κύπρου % Emporiki Bank (371) 75% ATE Bank (58) -196% Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο 2 86% Geniki Bank ( 8) 20% Attica Bank ( 5) -43% Aspis Bank (21) 44% Proton Bank ( 33) 53% Σύνολο ( 125) -3,68% Σχόλια Η ΕΤΕ σηµείωσε οριακή µείωση στα αποτελέσµατά της (-4%) και µε δεδοµένη την ση- µαντική µείωση στα αποτελέσµατα σχεδόν όλων των άλλων Τραπεζών, αντιπροσωπεύει πλέον το 46,7% του συνόλου των κερδών των εισηγµένων Τραπεζών. Τέσσερις Τράπεζες πραγµατοποίησαν συνολικές ζηµιές 639 εκατ. ευρώ. Αξίζει να σηµειωθεί ότι σε αυτές συγκαταλέγονται και οι δύο Τράπεζες -θυγατρικές ξένων Τραπεζών. Αναφορικά µε το τέταρτο τρίµηνο, εκτός από τις ζηµιογόνες Τράπεζες, ζηµιές παρουσίασαν και άλλες τέσσερις Τράπεζες. ύο Τράπεζες είχαν οριακά κέρδη, ενώ µόνο τρεις Τράπεζες παρουσίασαν κέρδη, δύο εκ των οποίων είναι οι Τράπεζες που έχουν σηµαντικές δραστηριότητες στην Κύπρο GrantThornton 33

36 Ανάλυση Εσόδων Καθαρά έσοδα τόκων Τράπεζα Μεταβολή Εθνική Τράπεζα Ελλάδος % EFG Eurobank Ergasias % Alpha Bank % Τράπεζα Πειραιώς % Marfin Popular Bank % Τράπεζα Κύπρου % Emporiki Bank % ATE Bank % Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο % Geniki Bank % Attica Bank % Aspis Bank % Proton Bank % Σύνολο ,80% Έσοδα τόκων / Μ.Ο. Ενεργητικού Τράπεζα Μεταβολή Εθνική Τράπεζα Ελλάδος 3,72% 3,66% 2% EFG Eurobank Ergasias 3,17% 3,28% -3% Alpha Bank 3,00% 3,07% -2% Τράπεζα Πειραιώς 2,29% 2,37% -3% Marfin Popular Bank 2,17% 2,52% -14% Τράπεζα Κύπρου 2,33% 2,66% -12% Emporiki Bank 2,26% 3,00% -25% ATE Bank 2,37% 2,69% -12% Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο 2,29% 2,31% -1% Geniki Bank 3,07% 3,24% -5% Attica Bank 2,46% 2,67% -8% Aspis Bank 1,45% 2,05% -29% Proton Bank 1,96% 2,19% -11% Σύνολο 2,86% 3,02% -5,46% GrantThornton

37 Χρηµατοοικονοµικά αποτελέσµατα Τράπεζα Μεταβολή Εθνική Τράπεζα Ελλάδος % EFG Eurobank Ergasias % Alpha Bank (7) % Τράπεζα Πειραιώς % Marfin Popular Bank (68) % Τράπεζα Κύπρου (60) % Emporiki Bank (51) % ATE Bank (19) % Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο (47) (17) 173% Geniki Bank (1) 1-246% Attica Bank (1) 7-118% Aspis Bank (3) 2-208% Proton Bank (38) % Σύνολο ,65% Σχόλια Τα καθαρά έσοδα τόκων αυξήθηκαν στη χρήση 2008 κατά 12,8%. Αυτό το ποσοστό αύξησης είναι σηµαντικά µικρότερο από το ρυθµό αύξησης των τοκοφόρων στοιχείων του ενεργητικού κατά τη διάρκεια της χρήσης. Συγκεκριµένα, το µέσο υπόλοιπο των δανείων αυξήθηκε κατά 27%. Η µικρή αναλογικά αύξηση των καθαρών εσόδων από τόκους οφείλεται κατά κύριο λόγο στα πολύ υψηλά επιτόκια προθεσµιακών καταθέσεων που κατέβαλλαν οι Τράπεζες κατά τη διάρκεια του 2008 και κυρίως στο τελευταίο τρίµηνο της χρήσης. Το γεγονός αυτό οδήγησε σε σηµαντική µείωση του καθαρού περιθωρίου επιτοκιακού κέρδους (υπολογιζόµενο µε το µέσο όρο του συνόλου του ενεργητικού) από 3,02% το 2007 σε 2,86% το Τέλος αξίζει να σηµειωθεί ότι το γεγονός αυτό αποτελεί καθολικό φαινόµενο για όλες τις Τράπεζες, καθώς όλες παρουσίασαν µείωση του περιθωρίου κέρδους κατά τουλάχιστον 25%. Η εξέλιξη των αποτελεσµάτων από αποτίµηση και πώληση χρηµατοοικονοµικών περιουσιακών στοιχείων διαµορφώθηκε σε -73% µε αρκετές Τράπεζες να σηµειώνουν µείωση κερδών ανώτερη του 140%. Σηµειώνεται, ωστόσο, ότι ένα σηµαντικό µέρος από την µείωση αυτή δεν οφείλεται σε ζηµιές του 2008 αλλά στο γεγονός ότι αρκετές Τράπεζες το 2007 είχαν παρουσιάσει υψηλά κέρδη από πώληση χρηµατοοικονοµικών στοιχείων του ενεργητικού GrantThornton 35

38 Αποδοτικότητα Καθαρά αποτελέσµατα προς Ίδια Κεφάλαια Τράπεζα Μεταβολή Εθνική Τράπεζα Ελλάδος 19,17% 19,25% 0% EFG Eurobank Ergasias 14,64% 15,51% -6% Alpha Bank 13,03% 19,83% -34% Τράπεζα Πειραιώς 10,95% 19,68% -44% Marfin Popular Bank 11,33% 17,03% -34% Τράπεζα Κύπρου 23,28% 24,46% -5% Emporiki Bank -199,25% 8,21% -2527% ATE Bank 3,20% 16,17% -80% Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο 0,52% 5,82% -91% Geniki Bank -16,57% -14,54% 14% Attica Bank 3,89% 6,56% -41% Aspis Bank -29,68% 3,18% -1033% Proton Bank -23,03% 5,65% -508% Σύνολο 12,05% 17,31% -30,42% Λειτουργική αποτελεσµατικότητα Τράπεζα Μεταβολή Εθνική Τράπεζα Ελλάδος 49,65% 51,20% -3% EFG Eurobank Ergasias 47,89% 48,64% -2% Alpha Bank 50,08% 45,80% 9% Τράπεζα Πειραιώς 53,78% 45,01% 19% Marfin Popular Bank 54,35% 45,06% 21% Τράπεζα Κύπρου 46,17% 42,76% 8% Emporiki Bank 89,85% 71,88% 25% ATE Bank 73,22% 58,28% 26% Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο 87,19% 73,09% 19% Geniki Bank 85,14% 98,85% -14% Attica Bank 65,07% 60,18% 8% Aspis Bank 156,15% 80,34% 94% Proton Bank 142,76% 60,51% 136% Σύνολο 54,72% 51,18% 6,91% GrantThornton

39 Προβλέψεις προς σύνολο ανείων Τράπεζα Μεταβολή Εθνική Τράπεζα Ελλάδος 0,70% 0,59% 19% EFG Eurobank Ergasias 1,55% 0,86% 80% Alpha Bank 1,04% 0,53% 97% Τράπεζα Πειραιώς 0,99% 0,38% 163% Marfin Popular Bank 0,54% 0,54% 0% Τράπεζα Κύπρου 0,36% 0,29% 27% Emporiki Bank 1,89% 1,06% 79% ATE Bank 0,94% 0,45% 110% Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο 0,51% 0,47% 8% Geniki Bank 1,16% 1,12% 4% Attica Bank 0,98% 1,01% -2% Aspis Bank 0,83% 0,15% 446% Proton Bank 2,55% 0,50% 413% Σύνολο * 1,01% 0,61% 66,08% * ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Για τον υπολογισµό του παραπάνω δείκτη στον αριθµητή έχει ληφθεί υπόψη η καθαρή επιβάρυνση των αποτελεσµάτων για προβλέψεις όπως εµφανίζονται στην κατάσταση αποτελεσµάτων, µετά τον συµψηφισµό εσόδων από αναστροφή προβλέψεων και είσπραξη διαγραφεισών απαιτήσεων. Σχόλια Με εξαίρεση την ΕΤΕ που διατήρησε την αποδοτικότητα των Ιδίων Κεφαλαίων της στα ίδια επίπεδα, όλες οι άλλες Τράπεζες σηµείωσαν πτώση στον αντίστοιχο δείκτη. Η Τράπεζα Κύπρου παρουσιάζει το µεγαλύτερο συγκριτικά ποσοστό αποδοτικότητας η οποία ανέρχεται σε 23,28%. Αξίζει βεβαίως να σηµειωθεί ότι ο σχετικός δείκτης έχει επηρεαστεί θετικά από τις ζηµιές που αναγνωρίστηκαν απευθείας στα Ίδια Κεφάλαια. Ο δείκτης λειτουργικής αποτελεσµατικότητας διαµορφώθηκε σε 54,72% το 2008 από 51,18% το 2007 ως αποτέλεσµα δύο παραγόντων, της οριακής αύξησης των εσόδων (3%) και της σχετικά µεγάλης αύξησης των εξόδων (10%). Αξίζει να σηµειωθεί ότι δύο Τράπεζες πραγµατοποίησαν συνολικά έσοδα µικρότερα από τα λειτουργικά τους έξοδα, ενώ τρεις ακόµη Τράπεζες έχουν λειτουργικά έξοδα που απορρόφησαν πάνω από το 80% των εσόδων. Σχεδόν το σύνολο των Τραπεζών διενέργησε αναλογικά αυξηµένες προβλέψεις το 2008, αυξάνοντας το ποσοστό του κόστους των προβλέψεων προς το υπόλοιπο των δανείων. Συνολικά ο δείκτης διαµορφώνεται σε ποσοστό 1%, όριο το οποίο υπερβαίνουν σηµαντικά µόνο τέσσερις Τράπεζες. Μικρότερα αναλογικά ποσοστά παρουσιάζουν οι Τράπεζες µε σηµαντικές δραστηριότητες στην Κύπρο και µε µεγάλα χαρτοφυλάκια στεγαστικών δανείων GrantThornton 37

40 Συνολικά Αναγνωρισµένα Έσοδα Χρήση 2008 Ποσά σε χιλιάδες Τράπεζα Mεταβολή αποθεµατικού (AFS) Συναλλαγ- µατικές διαφορές Λοιπά Σύνολο Καθαρά κέρδη χρήσης Σύνολο αναγνισµένων κερδών Εθνική Τράπεζα Ελλάδος ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) EFG Eurobank Ergasias ( ) ( ) (23.000) ( ) (85.000) Alpha Bank ( ) ( ) 0 ( ) Τράπεζα Πειραιώς ( ) (58.248) (13.431) ( ) Marfin Popular Bank ( ) (68.388) ( 377) ( ) Τράπεζα Κύπρου ( ) ( ) ( ) Emporiki Bank ( ) ( 5.936) 0 ( ) ( ) ( ) ATE Bank ( ) (35.671) (186) ( ) ( ) Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο ( ) 0 0 ( ) ( ) Geniki Bank (36.287) 0 (186) (36.473) (37.462) (73.935) Attica Bank (9.880) (5.215) Aspis Bank (7.806) 0 0 (7.806) (48.276) (56.082) Proton Bank (25.752) 6 0 (25.746) (61.784) (87.530) Σύνολο ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Χρήση 2007 Ποσά σε χιλιάδες Τράπεζα Mεταβολή αποθεµατικού (AFS) Συναλλαγ- µατικές διαφορές Λοιπά Σύνολο Καθαρά κέρδη χρήσης Σύνολο αναγνισµένων κερδών Εθνική Τράπεζα Ελλάδος (54.407) (23.239) EFG Eurobank Ergasias ( ) ( ) Alpha Bank Τράπεζα Πειραιώς (94.651) (35.037) ( ) Marfin Popular Bank ( ) ( ) Τράπεζα Κύπρου (10.608) Emporiki Bank (6.571) (8.149) 0 (14.720) ATE Bank (26.341) (8.560) (343) (35.244) Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο ( ) 0 0 ( ) (57.628) Geniki Bank (43.630) (40.864) Attica Bank (4.485) 0 0 (4.485) Aspis Bank (2.565) 0 (57) (2.622) Proton Bank (12.582) (14) 0 (12.596) Σύνολο ( ) ( ) GrantThornton

41 Σχόλια Σύµφωνα µε τα ΠΧΑ ορισµένα κέρδη και ζηµιές µπορούν να αναγνωριστούν απευθείας σε λογαριασµούς των Ιδίων Κεφαλαίων χωρίς να επηρεάζουν τα αποτελέσµατα της χρήσης. Τέτοια κέρδη και ζηµιές είναι τα αποτελέσµατα από την αποτίµηση χρηµατοοικονο- µικών µέσων διαθεσίµων προς πώληση, συναλλαγµατικές διαφορές µετατροπής ισολογισµού θυγατρικών του εξωτερικού και κέρδη/ζηµιές αντιστάθµισης ταµειακών ροών ή επιχειρηµατικών δραστηριοτήτων στο εξωτερικό. Για το 2008 οι Τράπεζες αναγνώρισαν συνολικά ζηµιές εκατ. ευρώ (σύνολο αποτελεσµάτων χρήσης και ζηµιές στα Ίδια Κεφάλαια). Συγκεκριµένα, οι ζηµιές από την αποτίµηση των χρεογράφων του AFS απορρόφησαν περίπου το 86% των καθαρών κερδών της χρήσης, ενώ πολύ σηµαντικές ζηµιές αναγνωρίστηκαν και από την µετατροπή των θυγατρικών του εξωτερικού σε ξένο νόµισµα, κυρίως λόγω της υποτίµησης νοµισµάτων όπως η τούρκικη λίρα, το RON και το ρώσικο ρούβλι. Οι συνολικές συναλλαγµατικές ζηµιές ανήλθαν σε εκατ. ευρώ µειώνοντας έτσι τα Ίδια Κεφάλαια των Τραπεζών GrantThornton 39

42 Επίδραση στα αποτελέσµατα χρήσης από Έσοδα και Έξοδα αναγνωρισµένα στα Ίδια Κεφάλαια Αναγνωρισµένα έσοδα Μεταβολή Μεταβολή διαθέσιµων προς πώληση (AFS) (2.930) (549) -434% Λοιπές κινήσεις (171) % Συναλλαγµατικές διαφορές (1.788) % Έσοδα και έξοδα αναγνωρισµένα στα Ίδια Κεφάλαια (4.888) (313) -1460% Καθαρά κέρδη χρήσης % Σύνολο αναγνωρισµένων εσόδων (1.494) % Καθαρά κέρδη χρήσης και Έσοδα-Έξοδα αναγνωρισµένα στα Ίδια Κεφάλαια (4.888) (6.000) (4.000) (2.000) Καθαρά κέρδη χρήσης Έσοδα και έξοδα αναγνωρισµένα στα Ίδια Κεφάλαια GrantThornton

43 Σχόλια Πρέπει να σηµειωθεί ότι οι Τράπεζες το 2008 έκαναν χρήση του τροποποιηµένου ΛΠ 39 που επιτρέπει την αναταξινόµηση ορισµένων χρηµατοοικονοµικών στοιχείων του ενεργητικού από µία κατηγορία σε µία άλλη. Ως συνέπεια των αναταξινοµήσεων σε κατηγορίες που επιµετρούνται στο αναπόσβεστο κόστος οι Τράπεζες απέφυγαν την αναγνώριση πρόσθετων ζηµιών ύψους 935 εκατ. ευρώ λόγω µεταφοράς των σχετικών χρεογράφων τους από την κατηγορία των διαθεσίµων προς πώληση επενδύσεων. Εάν κανείς συνυπολογίσει στα καθαρά αποτελέσµατα χρήσης των Τραπεζών τα αποτελέσµατα που αναγνωρίστηκαν απευθείας στα Ίδια Κεφάλαια, το σύνολο των αναγνωρισµένων κερδών που προκύπτει είναι ζηµιά εκατ. ευρώ σε σύγκριση µε κέρδη εκατ. ευρώ κατά το Κατά συνέπεια τα συνολικά αναγνωρισµένα κέρδη/ζηµιές το 2008 παρουσίασαν µείωση της τάξεως των εκατ. ευρώ σε σχέση µε το Επιπλέον, σηµειώνεται ότι µόλις πέντε από τις δεκατρείς Τράπεζες παρουσιάζουν συνολικά αναγνωρισµένα κέρδη, έναντι οκτώ που παρουσιάζουν ζηµιές GrantThornton 41

44 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΣΑ Ποιότητα χαρτοφυλακίου χορηγήσεων ( άνεια σε πελάτες) Χρήση 2008 Τράπεζα Χρήση 2007 Ενήµερες και µη αποµειωµένες Καθυστερη µένες µη αποµειω- µένες έως 90 ηµέρες Καθυστερη µένες µη αποµειω- µένες άνω των 90 ηµερών Αποµειω- µένες Πρόβλεψη απο- µείωσης Σύνολο χορηγήσεων πελατών Εθνική Τράπεζα Ελλάδος (1.620) EFG Eurobank Ergasias (1.410) Alpha Bank (1.276) Τράπεζα Πειραιώς (703) Marfin Popular Bank (725) Τράπεζα Κύπρου (688) Emporiki Bank (1.296) ATE Bank Ν/Α Ν/Α (801) Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο (122) Geniki Bank (280) Attica Bank (132) Aspis Bank (57) Proton Bank (43) Σύνολο (9.153) Τράπεζα Ενήµερες και µη αποµειωµένες Καθυστερη µένες µη αποµειω- µένες έως 90 ηµέρες Καθυστερη µένες µη αποµειω- µένες άνω των 90 ηµερών Αποµειω- µένες Πρόβλεψη απο- µείωσης Σύνολο χορηγήσεων πελατών Εθνική Τράπεζα Ελλάδος (1.558) EFG Eurobank Ergasias (1.031) Alpha Bank ( 841) Τράπεζα Πειραιώς ( 416) Marfin Popular Bank ( 672) Τράπεζα Κύπρου ( 579) Emporiki Bank (1.020) ATE Bank Ν/Α Ν/Α (1.020) Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο ( 87) Geniki Bank (286) Attica Bank (115) Aspis Bank ( 39) Proton Bank ( 36) Σύνολο (7.700) GrantThornton

45 Ποιότητα χορηγήσεων 2008 Ενήµερες και µη αποµειωµένες 83,44% Καθυστερηµένες µη αποµειωµένες έως 90 ηµέρες 10,85% Αποµειωµένες 4,88% Καθυστερηµένες µη αποµειωµένες άνω των 90 ηµερών 0,83% Σχόλια Το χαρτοφυλάκιο των Τραπεζών στο σύνολό τους έχει αισθητή αύξηση των καθυστερη- µένων χορηγήσεων το 2008, γεγονός που δηµιουργεί προβληµατισµό για την µελλοντική εξέλιξη των καθυστερήσεων, καθώς οι επιδράσεις της οικονοµικής κρίσης θα γίνονται πλέον περισσότερο ορατές. Συγκεκριµένα, την 31/12/2008 παρατηρείται, σηµαντική αύξηση στο σύνολο των χορηγήσεων σε καθυστέρηση άνω των 90 ηµερών και των αποµειωµένων χορηγήσεων που ανέρχονται σε εκατ. ευρώ, αυξηµένες κατά 33,7% σε σχέση µε το Σηµειώνεται ότι το ποσό αυτό δεν περιλαµβάνει (εκτός µικρών εξαιρέσεων) δάνεια που µέχρι την 30/09/2008 εξυπηρετούνταν και παρουσίασαν προβλήµατα κατά το τελευταίο τρί- µηνο της χρήσης GrantThornton 43

46 Κατανοµή µη εξυπηρετούµενων και αποµειωµένων χορηγήσεων Αποµειωµένες και καθυστερηµένες άνω των 90 ηµερών χορηγήσεις Τράπεζα Μεταβολή Εθνική Τράπεζα Ελλάδος ,8% EFG Eurobank Ergasias ,5% Alpha Bank ,2% Τράπεζα Πειραιώς ,9% Marfin Popular Bank ,7% Τράπεζα Κύπρου ,1% Emporiki Bank ,7% ATE Bank ,3% Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο ,1% Geniki Bank ,0% Attica Bank ,4% Aspis Bank ,6% Proton Bank ,1% Σύνολο ,74% Ποσοστό αποµειωµένων και καθυστερηµένων άνω των 90 ηµερών χορηγήσεων προς σύνολο χορηγήσεων Τράπεζα Μεταβολή Εθνική Τράπεζα Ελλάδος 4,92% 4,92% 0% EFG Eurobank Ergasias 4,35% 3,57% 22% Alpha Bank 4,96% 4,48% 11% Τράπεζα Πειραιώς 4,29% 3,84% 12% Marfin Popular Bank 6,10% 6,16% -1% Τράπεζα Κύπρου 5,15% 5,15% 0% Emporiki Bank 12,53% 10,16% 23% ATE Bank 6,84% 8,31% -18% Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο 5,31% 3,34% 59% Geniki Bank 13,45% 15,27% -12% Attica Bank 6,68% 6,58% 1% Aspis Bank 8,84% 7,06% 25% Proton Bank 7,64% 5,79% 32% Σύνολο 5,72% 5,36% 6,67% Σχόλια Παρατηρείται αύξηση των µη εξυπηρετούµενων δανείων σε σχέση µε τη συγκριτική χρήση. Η τάση αυτή που ήδη άρχισε να αποτυπώνεται στις οικονοµικές καταστάσεις του 2008 είναι πιθανόν να οξυνθεί, καθώς ο αριθµός των δανειοληπτών που παρουσιάζουν αδυναµία να ικανοποιήσουν τις υποχρεώσεις τους αναµένεται να αυξηθεί εν µέσω της οικονοµικής κρίσης. Το ποσοστό των δανείων σε καθυστέρηση άνω των 90 ηµερών και αυτών που έχουν υποστεί αποµείωση της αξίας τους ως προς το σύνολο των χορηγήσεων ανήλθε σε 5,72% το 2008 σε σχέση µε 5,36% το 2007, ενώ το ποσοστό των αποµειωµένων σε 4,88% GrantThornton

47 Μερίδιο αποµειωµένων και καθυστερηµένων άνω των 90 ηµερών χορηγήσεων 2008 Τράπεζα Πειραιώς 8,68% Marfin Popular Bank 7,63% Alpha Bank 13,37% Τράπεζα Κύπρου 6,72% EFG Eurobank Ergasias 13,25% Emporiki Bank 16,24% ATE Bank 7,67% Εθνική Τράπεζα Ελλάδος 19,06% Proton Bank 0,48% Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο 1,95% Geniki Bank 3,06% Attica Bank 1,22% Aspis Bank 1,00% Μερίδιο χορηγήσεων 2008 Alpha Bank 15,41% Τράπεζα Πειραιώς 11,57% Τράπεζα Κύπρου 7,45% Emporiki Bank 7,41% EFG Eurobank Ergasias 16,98% Marfin Popular Bank 7,16% ATE Bank 6,42% Σχόλια Εθνική Τράπεζα Ελλάδος 22,14% Proton Bank 0,36% Aspis Bank 0,65% Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο 2,10% Geniki Bank 1,30% Attica Bank 1,04% Οι τέσσερις µεγαλύτερες Τράπεζες κατέχουν περίπου το 54,36% των µη εξυπηρετούµενων χορηγήσεων, έναντι 66,10% του συνόλου των χορηγήσεων. Αξιοσηµείωτο είναι το γεγονός ότι τρεις Τράπεζες έχουν δείκτη µη εξυπηρετούµενων χορηγήσεων προς το σύνολο των χορηγήσεων άνω του 8%. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Για την παρουσίαση της ποιότητας των χορηγήσεων στην παρούσα µελέτη χρησιµοποιήθηκε το άθροισµα των αποµειωµένων χορηγήσεων και των χορηγήσεων σε καθυστέρηση για περισσότερο από 90 ηµέρες. Ο ορισµός των «µη εξυπηρετούµενων» χορηγήσεων όπως αυτός χρησιµοποιείται από τις εποπτικές αρχές αλλά και εσωτερικά από τις Τράπεζες πιθανόν να διαφέρει από το άθροισµα αυτό GrantThornton 45

48 Προβλέψεις αποµείωσης χορηγήσεων Προβλέψεις αποµείωσης χορηγήσεων Τράπεζα Μεταβολή Εθνική Τράπεζα Ελλάδος % EFG Eurobank Ergasias % Alpha Bank % Τράπεζα Πειραιώς % Marfin Popular Bank % Τράπεζα Κύπρου % Emporiki Bank % ATE Bank % Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο % Geniki Bank % Attica Bank % Aspis Bank % Proton Bank % Σύνολο ,87% είκτες επάρκειας προβλέψεων αποµείωσης χορηγήσεων Τράπεζα Πρόβλεψη αποµείωσης προς σύνολο Χορηγήσεων Προβλέψεις αποµείωσης προς άθροισµα αποµειωµένων και καθυστερηµένων άνω των 90 ηµερών χορηγήσεων Εθνική Τράπεζα Ελλάδος 2,17% 2,77% 44,09% 56,31% EFG Eurobank Ergasias 2,46% 2,21% 56,60% 61,88% Alpha Bank 2,45% 1,96% 49,46% 43,74% Τράπεζα Πειραιώς 1,80% 1,35% 42,00% 35,28% Marfin Popular Bank 3,00% 3,68% 49,22% 59,66% Τράπεζα Κύπρου 2,74% 2,97% 53,11% 57,70% Emporiki Bank 5,18% 4,95% 41,37% 48,74% ATE Bank 3,70% 5,74% 54,13% 69,07% Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο 1,73% 1,42% 32,51% 42,56% Geniki Bank 6,38% 8,00% 47,41% 52,39% Attica Bank 3,75% 3,82% 56,13% 57,99% Aspis Bank 2,60% 1,73% 29,37% 24,47% Proton Bank 3,48% 2,54% 45,59% 43,93% Σύνολο 2,71% 2,86% 47,45% 53,38% GrantThornton

49 Προβλέψεις (έξοδα) χρήσης Τράπεζα Μεταβολή Εθνική Τράπεζα Ελλάδος % EFG Eurobank Ergasias % Alpha Bank % Τράπεζα Πειραιώς % Marfin Popular Bank % Τράπεζα Κύπρου % Emporiki Bank % ATE Bank % Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο % Geniki Bank % Attica Bank % Aspis Bank % Proton Bank % Σύνολο* ,22% * ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ο ανωτέρω πίνακας παρουσιάζει την καθαρή επιβάρυνση των αποτελεσµάτων µετά τον συµψηφισµό εσόδων από αναστροφή προβλέψεων και από είσπραξη διαγραφεισών απαιτήσεων. Σχόλια Οι συσσωρευµένες προβλέψεις ανέρχονται σε εκατ. ευρώ και αποτελούν ποσοστό 2,71% των χορηγήσεων. Παρά το γεγονός ότι κατά το τρίτο τρίµηνο διενεργήθηκαν σηµαντικά µεγαλύτερες προβλέψεις αυξάνοντας τα έξοδα προβλέψεων ως ποσοστό των δανείων στο 1,01%, οι συσσωρευµένες προβλέψεις αυξήθηκαν κατά µόνο 18,87%. Το σχετικό ποσοστό υπολείπεται τόσο του ποσοστού αύξησης των χορηγήσεων (25,37%) όσο και του ποσοστού αύξησης των χορηγήσεων σε αποµείωση ή καθυστέρηση άνω των 90 ηµερών (33,7%). Αυτό έχει σαν συνέπεια να µειώνεται τόσο το ποσοστό κάλυψης του συνόλου των χορηγήσεων από 2,86% το 2007 σε 2,71% το 2008 όσο και το ποσοστό κάλυψης των χορηγήσεων σε απο- µείωση ή καθυστέρηση άνω των 90 ηµερών από 53,38% το 2007 σε 47,45% το Σηµειώνεται, επίσης, ότι στο ποσοστό αυτό δεν περιλαµβάνονται οι τυχόν εξασφαλίσεις που έχει κάθε τράπεζα. Επιπλέον, σηµειώνεται ότι κατά τη διάρκεια της χρήσης πραγµατοποιήθηκαν διαγραφές εκατ. ευρώ έναντι εκατ. ευρώ κατά την προηγούµενη χρήση. Εάν συνυπολογιστούν οι φετινές διαγραφές το ποσοστό κάλυψης των µη εξυπηρετούµενων δανείων ανέρχεται σε 52,62% στα ίδια, δηλαδή, επίπεδα µε το GrantThornton 47

50 ιάρθρωση Χρηµατοοικονοµικών Στοιχείων του Ενεργητικού Χρηµατοοικονοµικά στοιχεία του ενεργητικού Μεταβολή άνεια και απαιτήσεις (µετά από προβλέψεις) % ιαθέσιµα προς πώληση % ιακρατούµενα έως τη λήξη % Εµπορικό χαρτοφυλάκιο % Λοιπά στοιχεία εύλογης αξίας µέσω των αποτελεσµάτων % ανειακό χαρτοφυλάκιο Σύνολο χρηµατοοικονοµικών στοιχείων του ενεργητικού ,57% Παράγωγα χρηµατοοικονοµικά στοιχεία ενεργητικού % Παράγωγα χρηµατοοικονοµικά στοιχεία υποχρεώσεων % Παράγωγα ενεργητικού / παράγωγα υποχρεώσεων 66,35% 65,83% 0,79% ιάρθρωση Χρηµατοοικονοµικών Στοιχείων του Ενεργητικού πλην ανείων 2008 ιαθέσιµα προς πώληση 53% ιακρατούµενα έως τη λήξη 24% Εµπορικό χαρτοφυλάκιο 10% Λοιπά στοιχεία εύλογης αξίας µέσω των αποτελεσµάτων 3% ανειακό χαρτοφυλάκιο 10% GrantThornton

51 Χρηµατοοικονοµικά στοιχεία (αριθµός Τραπεζών) Τράπεζες που έχουν χρηµατοοικονοµικά στοιχεία στην εύλογη αξία µέσω των αποτελεσµάτων (εκτός παραγώγων) Τράπεζες που έχουν διαθέσιµα προς πώληση χρηµατοοικονοµικά στοιχεία Τράπεζες που έχουν αποτιµήσει χρηµατοοικονοµικά στοιχεία στην εύλογη αξία µέσω αποτελεσµάτων Τράπεζες που εµφανίζουν αποθεµατικά εύλογης αξίας από αποτίµηση διαθεσίµων προς πώληση Τράπεζες που έχουν επενδύσεις διακρατούµενες ως την λήξη 12 9 Τράπεζες που έχουν ταξινοµήσει οµόλογα στο δανειακό χαρτοφυλάκιο 6 0 Αποτέλεσµα αποτίµησης - πώλησης χρηµατοοικονοµικών µέσων Μεταβολή αποθεµατικού εύλογης αξίας διαθεσίµων προς πώληση (2.930) (549) Αποτέλεσµα χαρτοφυλακίου συναλλαγών Αποτέλεσµα επενδυτικού χαρτοφυλακίου Σχόλια Κατά τη διάρκεια της χρήσης 2008 παρατηρήθηκε σηµαντική ανάπτυξη των διακρατού- µενων µέχρι τη λήξη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων, ενώ αντίθετα το χαρτοφυλάκιο συναλλαγών σηµείωσε σηµαντική µείωση. Συγκεκριµένα, το χαρτοφυλάκιο που αποτιµάται στην εύλογη αξία µέσω των αποτελεσµάτων σηµείωσε µείωση κατά 83%, ενώ το εµπορικό χαρτοφυλάκιο κατά 62%. Οι παραπάνω µεταβολές στα χαρτοφυλάκια είναι ενδεικτικές τόσο των συναλλαγών και των ρευστοποιήσεων που έχουν πραγµατοποιηθεί, όσο και της χρήσης της δυνατότητας αναταξινόµησης µεταξύ των χαρτοφυλακίων όπως αυτή ίσχυσε τον Οκτώβριο του Έξι εισηγµένες Τράπεζες δηµιούργησαν δανειακό χαρτοφυλάκιο οµολόγων κάνοντας χρήση της σχετικής δυνατότητας που τους παρείχε η τροποποίηση του ΛΠ GrantThornton 49

52 Ποιότητα χρεογράφων Ποιότητα χρεογράφων Μεταβολή ΑΑ- και άνω % Α- και κάτω % Σύνολο χορηγήσεων ,28% Ποιότητα χρεογράφων 2008 A- και κάτω 79% AA- και άνω 21% Ποιότητα χρεογράφων 2007 A- και κάτω 82% AA- και άνω 18% Σχόλια Για τη χρήση 2008 το 21% (18% το 2007) των χρεογράφων των Τραπεζών έχει διαβαθ- µιστεί ως ΑΑ- και άνω, ενώ από το σύνολό τους για τη χρήση που έληξε το 2008 ποσό 43 δις ευρώ αφορά σε χρεόγραφα µε διαβάθµιση κατώτερη ή ίση µε Α GrantThornton

53 Αποµείωση αξίας επενδύσεων Αποµείωση αξίας επενδυτικού χαρτοφυλακίου Μεταβολή ιαθέσιµων προς πώληση επενδύσεων % ιακρατούµενων έως τη λήξη επενδύσεων Σύνολο διαθέσιµων προς πώληση επενδύσεων % Χρεόγραφα δανειακού χαρτοφυλακίου που µεταφέρθηκαν από το χαρτοφυλάκιο διαθεσίµων προς πώληση χρηµατοοικονοµικών µέσων Σύνολο διακρατούµενων έως τη λήξη επενδύσεων % Πληροφορίες για την αποµείωση αξίας χρηµατοοικονοµικών µέσων Τράπεζες που προχώρησαν σε αποµείωση αξίας διαθέσιµων προς πώληση επενδύσεων % Τραπεζών που προχώρησαν σε αποµείωση αξίας διαθέσιµων προς πώληση επενδύσεων Τράπεζες που προχώρησαν σε αποµείωση αξίας διακρατούµενων έως τη λήξη επενδύσεων % Τραπεζών που προχώρησαν σε αποµείωση αξίας διακρατούµενων µέχρι τη λήξη επενδύσεων Μεταβολή % 84,62% 61,54% 38% 1 0-7,69% 0,00% - Σχόλια Συνολικά 11 Τράπεζες προχώρησαν σε αποµείωση της αξίας χρηµατοοικονοµικών στοιχείων του διαθέσιµου προς πώληση χαρτοφυλακίου τους, ενώ το σχετικό ποσό διαµορφώθηκε σε 79 εκατ. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση κατά 356% σε σχέση µε τη χρήση Αξίζει να σηµειωθεί ότι η σχετική ζηµιά που αναγνωρίστηκε αποτελεί µόνο το 0,26% της αξίας των χρεογράφων της κατηγορίας των διαθεσίµων προς πώληση. Αντίθετα, οι σωρευτικές ζηµιές που είναι αναγνωρισµένες στα Ίδια Κεφάλαια για τα χρεόγραφα αυτά ανέρχονται σε εκατ. ευρώ (549 εκατ. ευρώ το 2007) και αποτελούν το 9,63% των χρεογράφων του χαρτοφυλακίου των διαθεσίµων προς πώληση καθώς και των οµολόγων που µεταφέρθηκαν από το χαρτοφυλάκιο αυτό, στα δάνεια και απαιτήσεις. Αναφορικά µε το χαρτοφυλάκιο των διακρατούµενων µέχρι τη λήξη χρεογράφων, µόνο µία Τράπεζα αναγνώρισε ζηµιά αποµείωσης ποσού 4 εκατ. ευρώ GrantThornton 51

54 Αναταξινόµηση Χρηµατοοικονοµικών Στοιχείων του Ενεργητικού Αναταξινοµήσεις από το εµπορικό χαρτοφυλάκιο Ποσά σε χιλιάδες Τράπεζα Σε διαθέσιµο προς πώληση χαρτοφυλάκιο Σε δάνεια και απαιτήσεις Σε απαιτήσεις διακρατούµενες έως τη λήξη Εθνική Τράπεζα Ελλάδος EFG Eurobank Ergasias Alpha Bank Τράπεζα Πειραιώς Marfin Popular Bank Τράπεζα Κύπρου Emporiki Bank ATE Bank Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο Geniki Bank Attica Bank Aspis Bank Proton Bank Σύνολο Αναταξινόµηση από το εµπορικό χαρτοφυλάκιο Σε διαθέσιµο προς πώληση χαρτοφυλάκιο 56% Σε δάνεια και απαιτήσεις 34% Σε απαιτήσεις διακρατούµενες έως τη λήξη 10% GrantThornton

55 Σχόλια Toν Οκτώβριο του 2008 δηµοσιεύθηκε το τροποποιηµένο ΛΠ 39 επιτρέποντας τη µεταφορά µη παράγωγων χρηµατοοικονοµικών µέσων από το εµπορικό χαρτοφυλάκιο και το χαρτοφυλάκιο διαθεσίµων προς πώληση προς τα υπόλοιπα χαρτοφυλάκια. ώδεκα από τις δεκατρείς Τράπεζες έκαναν χρήση της αναθεώρησης αυτής καθώς και της δυνατότητας µεταφοράς από το χαρτοφυλάκιο διαθεσίµων προς πώληση προς τις διακρατούµενες µέχρι τη λήξη επενδύσεις που επιτρεπόταν και µε την προηγούµενη έκδοση του Προτύπου. Συνολικά, οµόλογα και µετοχές µε εύλογη αξία εκατ. ευρώ αναταξινοµήθηκαν από το εµπορικό χαρτοφυλάκιο στα υπόλοιπα χαρτοφυλάκια. Από το σύνολο των αναταξινοµήσεων χρηµατοοικονοµικών στοιχείων του ενεργητικού που διενήργησαν οι εισηγµένες Τράπεζες από το εµπορικό χαρτοφυλάκιο το 56% µεταφέρθηκε στο διαθέσιµο προς πώληση χαρτοφυλάκιο, ενώ το υπόλοιπο 44% µεταφέρθηκε στα δάνεια και απαιτήσεις (34%) και στο χαρτοφυλάκιο διακρατούµενων έως τη λήξη επενδύσεων GrantThornton 53

56 Αναταξινοµήσεις από το χαρτοφυλάκιο διαθεσίµων προς πώληση (AFS) Τράπεζα Σε δάνεια και απαιτήσεις Ποσά σε χιλιάδες Σε επενδύσεις διακρατούµενες έως τη λήξη Εθνική Τράπεζα Ελλάδος EFG Eurobank Ergasias Alpha Bank Τράπεζα Πειραιώς Marfin Popular Bank Τράπεζα Κύπρου Emporiki Bank - - ATE Bank Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο Geniki Bank - - Attica Bank - - Aspis Bank - - Proton Bank - - Σύνολο Αναταξινόµηση από το χαρτοφυλάκιο διαθεσίµων προς πώληση Σε δάνεια και απαιτήσεις 59% Σχόλια Σε επενδύσεις διακρατούµενες έως τη λήξη 41% Οι Τράπεζες µετέφεραν χρηµατοοικονοµικά στοιχεία ύψους εκατ. ευρώ από το διαθέσιµο προς πώληση στο διακρατούµενο µέχρι τη λήξη χαρτοφυλάκιο και εκατ ευρώ στα δάνεια και απαιτήσεις. Συνολικά τα χρεόγραφα εµπορικού και διαθέσιµου προς πώληση χαρτοφυλακίων που αναταξινοµήθηκαν ανέρχονται σε 14 δις ευρώ, που σηµαίνει ότι οι Τράπεζες αναταξινόµησαν συνολικά το ¼ των συγκεκριµένων χαρτοφυλακίων τους GrantThornton