«Γυναίκες στην Πολιτική Ζωή: Ξεπερνώντας Εµπόδια, ηµιουργώντας Αλλαγή» 20 Φεβρουαρίου 2009

Transcript

1 «Γυναίκες στην Πολιτική Ζωή: Ξεπερνώντας Εµπόδια, ηµιουργώντας Αλλαγή» 20 Φεβρουαρίου 2009 Το Κυπριακό Λόµπι Γυναικών σε συνεργασία µε το Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο διοργάνωσαν εκδήλωση µε θέµα Γυναίκες στην Πολιτική Ζωή: Ξεπερνώντας Εµπόδια, ηµιουργώντας Αλλαγή, στις 20 Φεβρουαρίου 2009 στο Σπίτι της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Η εκδήλωση πραγµατοποιήθηκε µε την υποστήριξη του Εθνικού Μηχανισµού για τα ικαιώµατα της Γυναίκας που υπάγεται στο Υπουργείο ικαιοσύνης και ηµόσιας Τάξης. Σκοπός της εκδήλωσης ήταν η προώθηση της εκστρατείας του Ευρωπαϊκού Λόµπι Γυναικών µε θέµα «50/50: εν Νοείται Σύγχρονη Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς Ισότητα των Φύλων» ( µε στόχο την ενθάρρυνση για τη λήψη µέτρων για ίση εκπροσώπηση γυναικών και ανδρών στα όργανα λήψης αποφάσεων της ΕΕ και της Κύπρου. Η εκδήλωση τέθηκε υπό την αιγίδα της κ. Ανδρούλλας Βασιλείου, Επιτρόπου Υγείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Περισσότεροι από 80 συµµετέχοντες παρέστησαν στην εκδήλωση, ανάµεσα τους Βουλευτές, εκπρόσωποι πολιτικών κοµµάτων, εκπρόσωποι γυναικείων οργανώσεων, ΜΚΟ, εκπρόσωποι συνδικαλιστικών οργανώσεων, καθώς επίσης και εκπρόσωποι των ΜΜΕ. Την εκδήλωση χαιρέτησαν η κα Σουσάνα Παύλου, Πρόεδρος της Κυπριακού Λόµπι Γυναικών, ο κ. Τάσος Γεωργίου, Επικεφαλής του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο, ο κ. Ανδρέας Χατζούδης, Λειτουργός ηµοσίων Σχέσεων και εκδηλώσεων της Αντιπροσωπίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο και η κα Μάρω Βαρναβίδου, Γενική Γραµµατέας του Εθνικού Μηχανισµού για τα ικαιώµατα της Γυναίκας του Υπουργείου ικαιοσύνης και ηµοσίας Τάξεως. Στην προσφώνηση της, η κ. Ανδρούλλα Βασιλείου, σκιαγράφησε την παρούσα κατάσταση σε σχέση µε την αντιπροσώπευση των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων στην ΕΕ, τονίζοντας πως η παρουσία τους παραµένει πενιχρή (δύο γυναίκες Πρόεδροι κρατών µελών της ΕΕ, µια γυναίκα Επικεφαλής της Κυβέρνησης, ενώ οι γυναίκες κατέχουν µόνο το ένα τέταρτο των Υπουργικών αξιωµάτων). Η Κύπρος βρίσκεται αρκετά χαµηλά στον σχετικό πίνακα καθότι υπάρχει µόνο µια Υπουργός στην κυβέρνηση. Παρόλα αυτά, η κ. Βασιλείου υπογράµµισε πως το ποσοστό εκπροσώπησης γυναικών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και γενικότερα σε ευρωπαϊκά κέντρα λήψης αποφάσεων, αυξάνεται συνεχώς. Αυτή τη στιγµή, περίπου το ένα τρίτο των ευρωβουλευτών είναι γυναίκες. Εντούτοις, η Κύπρος είναι µία εκ των δύο χωρών στην ΕΕ οι οποίες δεν έχουν εκλέξει γυναίκες ευρωβουλευτές. Η Επίτροπος Βασιλείου, σηµείωσε ότι παρόλο που οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν τον µισό πληθυσµό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξακολουθούν να υπόαντιπροσωπεύονται στους οργανισµούς των οποίων οι αποφάσεις επηρεάζουν όλες τις πτυχές της καθηµερινής τους ζωής. Πρόσφατη έρευνα έχει καταδείξει ότι υπάρχει στενή σχέση µεταξύ του αριθµού των γυναικών σε εκλεγόµενα σώµατα, και της δηµιουργίας νοµοθεσιών και άλλων πολιτικών που επηρεάζουν άµεσα τις γυναίκες, όπως για παράδειγµα µέτρα που αφορούν µεταξύ άλλων, στη 1

2 συµφιλίωση της εργασιακής και της οικογενειακής ζωής, καθώς επίσης και υπηρεσίες οικογενειακού προγραµµατισµού. Συνεπώς, όταν οι µισοί από τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν αντιπροσωπεύονται επαρκώς, η οικονοµία, η κοινωνία, και η δηµοκρατία γενικότερα δέχεται ένα πλήγµα. Επιπλέον, η Επίτροπος συνεχάρη το Κυπριακό Λόµπι Γυναικών για τις προσπάθειες που καταβάλλει στον τοµέα αυτό και ιδιαίτερα σε ότι αφορά την Εκστρατεία 50/50 για Ισότιµη ηµοκρατία. Εξέφρασε την ειλικρινή της στήριξη για την επίτευξη των στόχων της εκστρατείας. Το πρώτο µέρος της εκδήλωσης εστιάστηκε στο θέµα Παρουσία των Γυναικών στα Κέντρα Λήψης Αποφάσεων: Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο, µε κύριους οµιλητές την κα Μύρια Βασιλειάδου, Γενική Γραµµατέα του Ευρωπαϊκού Λόµπι Γυναικών (EWL), και την κα Sonja Lokar εκπρόσωπο του CEE Network for Gender Equality. Κατά την διάρκεια της παρουσίασης της, η Sonja Lokar αναφέρθηκε στο θέµα της ισότητας των φύλων και της δηµοκρατίας, συνδέοντας την έλλειψη της γυναικείας αντιπροσώπευσης ως το κυριότερο αίτιο για την κατάντια και στασιµότητα των γυναικών σε πολλές κοινωνίες. Στην περίπτωση της Κύπρου, η κα Lokar τόνισε ότι η αλλαγή µπορεί να επιτευχθεί µόνο µέσα από τη διεκδίκηση ηγετικών θέσεων και αξιωµάτων από τις γυναίκες (women s leadership). Συνεπώς, το ζήτηµα της αντιπροσώπευσης πρέπει τεθεί ως προτεραιότητα από όλους τους φορείς. Η κα Μύρια Βασιλειάδου, Γενική Γραµµατέας του Ευρωπαϊκού Λόµπι Γυναικών παρουσίασε τους στόχους της εκστρατείας 50/50 του EWL για Ισότιµη ηµοκρατία. Εξάλλου, σηµείωσε ότι η υπό-αντιπροσώπευση των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων της ΕΕ αποτελεί ένα σοβαρό εµπόδιο στη δηµοκρατική νοµιµότητα της ΕΕ υποβιβάζοντας έτσι κάθε προσπάθεια προώθησης µιας πιο περιεκτικής και συµµετοχικής δηµοκρατίας. Για το λόγο αυτό, συνέχισε, το Ευρωπαϊκό Λόµπι Γυναικών, καλεί όλους τους εµπλεκόµενους φορείς, να κινητοποιηθούν άµεσα και αποτελεσµατικά. Επίσης, η κα Μύρια Βασιλειάδου χαρακτήρισε τα πολιτικά κόµµατα και τις κυβερνήσεις ως gatekeepers, δηλαδή «φρουροί» στην ικανότητα τους να υπερασπιστούν τα δικαιώµατα των γυναικών και να εξασφαλίσουν την ισότητα των δύο φύλων ενόψει των εκλογών του Ευρωκοινοβουλίου τον Ιούνιο του 2009, µε ίση συµπερίληψη στις εκλογικές τους λίστες στη βάση των προεκλογικών τους δεσµεύσεων. Ανάµεσα στα κύρια θέµατα που συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια του πρώτου µέρους της εκδήλωσης ήταν: Ο αριθµός των γυναικών που συµµετέχουν στην πολιτική ζωή και η διεκδίκηση πολιτικής αλλαγής. Για το θέµα µίλησε η κα Βασιλείου, παρουσιάζοντας µελέτες που καταδεικνύουν τον άµεσο συσχετισµό µεταξύ της παρουσίας γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων και τον αποδοτικότερο χειρισµό των θεµάτων που τις αφορούν. Οι γυναίκες αντιµετωπίζουν πολλαπλά εµπόδια στην προσπάθεια τους να εµπλακούν στην πολιτική ζωή, συµπεριλαµβανοµένης της έλλειψης χρηµατοδότησης, της έλλειψης θεσµικής στήριξης, καθώς και του άνισου χειρισµού από τα ΜΜΕ. Επιπλέον, η έλλειψη γυναικείων προτύπων λειτουργεί ανασταλτικά στην προσπάθεια των γυναικών να εµπλακούν στην πολιτική ζωή. Όλοι οι συµµετέχοντες τόνισαν την ανάγκη αξιοποίησης αποτελεσµατικότερων και πιο άµεσων δράσεων προς επίτευξη του πιο πάνω στόχου περιλαµβανοµένου, µέτρων συµφιλίωσης της οικογενειακής και εργασιακής ζωής των γυναικών, την προώθηση της ισότητας των δύο φύλων όχι µόνο ανάµεσα στις δοµές των πολιτικών κοµµάτων, αλλά και ανάµεσα στην ευρύτερη κοινωνία. 2

3 Κατά την διάρκεια της συζήτησης τονίστηκε ότι η απουσία ή η εν µέρη παρουσία γυναικών στα βασικά όργανα λήψης αποφάσεων εµποδίζει την ενσωµάτωση της διάστασης του κοινωνικού φύλου σε αυτές τις κρίσιµες σφαίρες επιρροής. Επιπλέον, η περιθωριοποίηση των γυναικών στην πολιτική και δηµόσια ζωή δεν είναι απλώς ένα θέµα στατιστικών αλλά αποτελεί ένα καίριο ζήτηµα ανάπτυξης δηµοκρατικών αρχών και προτύπων. Το δεύτερο µέρος της εκδήλωσης είχε ως αντικείµενο τις Πολιτικές και Στρατηγικές για την Προώθηση της Ισότητας µεταξύ Ανδρών και Γυναικών στην Πολιτική στην Κύπρο, κατά την διάρκεια του οποίας οι συµµετέχοντες είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν το θέµα της γυναικείας συµµετοχής στα κέντρα λήψης αποφάσεων, και για τα εκλογικά προγράµµατα των πολιτικών κοµµάτων στις προσεχείς Ευρωεκλογές. Κύριοι οµιλητές του πάνελ ήταν εκπρόσωποι των κυριότερων πολιτικών κοµµάτων της Κύπρου συµπεριλαµβανοµένου, της κας Ντίνας Ακκελίδου, Βουλευτής του ΑΚΕΛ και Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ίσων Ευκαιριών Αντρών και Γυναικών, ο κ. Ιωνάς Νικολάου, Βουλευτής Αντιπρόεδρος του ΗΣΥ και Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νοµικών, ο κ. Γιάννος Κατσουρίδης, Εκπρόσωπος του ΑΚΕΛ, η κα Αντιγόνη Παπαδοπούλου, Βουλευτής του ΗΚΟ και Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονοµικών, η κα Ρούλα Μαυρονικόλα, Βουλευτής της Ε ΕΚ, και η κα Ρωξάνη Κουδουνάρη, Εκπρόσωπος του Κινήµατος Οικολόγων και Περιβαλλοντιστών. Τον συντονισµό της συζήτησης ανάλαβε η κα. Αλεξία Παναγιώτου, Λέκτορας στο Πανεπιστήµιο Κύπρου. Όλοι οι εκπρόσωποι των πολιτικών κοµµάτων αναγνώρισαν το πρόβληµα της υπό-εκπροσώπησης των γυναικών στην πολιτική ζωή, καθώς επίσης και την ανάγκη λήψης συγκεκριµένων δράσεων για την προώθηση της ίσης εκπροσώπησης γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Εντούτοις, τα πολιτικά κόµµατα δεν πρότειναν συγκεκριµένες λύσεις και δράσεις για επίλυση του ζητήµατος. Η κα Ρούλα Μαυρονικόλα, Βουλευτής της Ε ΕΚ, αναφέρθηκε στη χρήση των ποσοστώσεων ενώ παράλληλα µίλησε για τον χειρισµό του ζητήµατος από τα ΜΜΕ. Επίσης, τόνισε την ανάγκη εκπόνησης ολοκληρωµένων µέτρων στήριξης για την αποτελεσµατικότερη συµφιλίωση της εργασιακής και οικογενειακής ζωής. Όπως συµπέραναν οι παρευρισκόµενοι, η απουσία ποιοτικών και χαµηλού κόστους υπηρεσίες παιδικής φροντίδας και η άνιση κατανοµή των ευθηνών ανάµεσα στην οικογένεια, αποτελούν τα κυριότερα εµπόδια στην εκπροσώπηση των γυναικών στην πολιτική. Εξάλλου, η κα Μαυρονικόλα ανέφερε πως αν και θα υπάρχει τουλάχιστον µία γυναίκα στην εκλογική λίστα της Ε ΕΚ στις προσεχείς ευρωεκλογές, προτεραιότητα θα δοθεί στην εκλογή υποψηφίου της Ε ΕΚ και όχι απαραίτητα στη γυναίκα υποψήφια της Ε ΕΚ. Η κα Αντιγόνη Παπαδοπούλου, Βουλευτής του ΗΚΟ, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο θέµα του gender budgeting (Ενσωµάτωση της ιάστασης του Φύλου στους Κρατικούς Προϋπολογισµούς), προτάσσοντας την ανάγκη αποδέσµευσης κονδυλίων προς τα πολιτικά κόµµατα για σκοπούς διεξαγωγής εκλογικών εκστρατειών. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η κα Παπαδοπούλου έδωσε έµφαση στην έλλειψη κανονισµών που να δεσµεύουν τα πολιτικά κόµµατα να χρησιµοποιούν µέρος του προϋπολογισµού τους, για την πολιτική ενδυνάµωση των γυναικών µελών τους. Ο κ. Ιωνάς Νικολάου, Αντιπρόεδρος του ΗΣΥ, αναφέρθηκε στην παραδοσιακή νοοτροπία που χαρακτηρίζει την Κυπριακή κοινωνία, η οποία ενθαρρύνει την δηµιουργία κοινωνικών στερεοτύπων στην βάση του φύλου εµποδίζοντας την ίση εκπροσώπηση των γυναικών στην πολιτική ζωή. Επιπλέον, τόνισε την σηµαντικότητα των ποσοστώσεων ως αναγκαίο εργαλείο για την επίτευξη ίσης αντιπροσώπευσης των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Ο κ. Νικολάου 3

4 ανακοίνωσε ότι το κόµµα του θα έχει τουλάχιστον µία πολύ γνωστή γυναίκα πολιτικό στην εκλογική λίστα ενώ παράλληλα µίλησε για την εκστρατεία που θα αναλάβει ο ΗΣΥ για προσέγγιση γυναικείων ψηφοφόρων µέσω του εκλογικού τους προγράµµατος. Επίσης, όλοι οι συµµετέχοντες συµφώνησαν ότι η πατριαρχική δοµή των πολιτικών κοµµάτων στην Κύπρο, και τα διαχρονικά συντηρητικά χαρακτηριστικά της Κυπριακής κοινωνίας έχουν ως αποτέλεσµα την έλλειψη αυτοπεποίθησης και δικτύων στήριξης προς τις γυναίκες που επιθυµούν να εµπλακούν στην πολιτική ζωή. Η Ντίνα Ακκελίδου, µιλώντας εκ µέρους του ΑΚΕΛ, δήλωσε ότι το ΑΚΕΛ δεν υποστηρίζει την χρήση των ποσοστώσεων γιατί πιστεύει πως δεν αποτελεί την λύση σε ένα τόσο πολύπλοκο πρόβληµα. Προτεραιότητα του ΑΚΕΛ ανέφερε, είναι η δηµιουργία ευνοϊκών συνθηκών για τις γυναίκες, συµπεριλαµβανοµένης της συµφιλίωσης της εργασιακής και οικογενειακής ζωής. Η κα Ρωξάνη Κουδουνάρη, εκπρόσωπος του Κινήµατος Οικολόγων Περιβαλλοντιστών, παρουσίασε το εκλογικό πρόγραµµα του Κινήµατος, εξηγώντας πως σ αυτό έχει ενσωµατωθεί η διάσταση των φύλων και συνεπώς, εξασφαλίζεται η ίση αντιπροσώπευση των γυναικών. Επίσης, εξήγησε ότι ενώ στο καταστατικό του Κινήµατος, υπήρχε σχετική πρόνοια για την ποσόστωση, εντούτοις, αφαιρέθηκε κατά τη διάρκεια του τελευταίου Συνέδριου, καθώς υπάρχει επαρκή παρουσία και συµµετοχή γυναικών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων του Κινήµατος. Ωστόσο, ανέφερε η κα Κουδουνάρη, µετά την απάλειψη του όρου για την ποσόστωση, το ποσοστό γυναικών που συµµετέχει στην Πολιτική Επιτροπή του Κινήµατος - το πιο κριτικό σώµα όσον αφορά την λήψη αποφάσεων - έπεσε από 50% σε 30%. Όλοι οι συµµετέχοντες συµφώνησαν ότι τα ζητήµατα που αντιµετωπίζουν οι γυναίκες οι οποίες επιθυµούν να συµµετέχουν στην πολιτική και δηµόσια ζωή είναι πολλά και πολύπλευρα. Πέραν από τα πιο πάνω, υπάρχει και το ζήτηµα των διακρίσεων από τα ΜΜΕ, τα οποία δεν δίνουν ίση κάλυψη στις υποψήφιες γυναίκες, διαιωνίζοντας µε τον τρόπο αυτό, αρνητικές προκαταλήψεις στη βάση του φύλου. Επίσης, τα ΜΜΕ δεν καλύπτουν επαρκώς, τις δράσεις των γυναικείων οργανώσεων που προωθούν τη δηµιουργία µηχανισµών ισότητας και σχέδια δράσης εντός των πολιτικών κοµµάτων, περιορίζοντας µε τον τρόπο αυτό την εµβέλεια τέτοιων οργανώσεων. Η πρόταση για επιβολή κρατικών προστίµων και κυρώσεων για κόµµατα τα οποία δεν εξασφαλίζουν την εκλογή υποψηφίων γυναικών, απορρίφθηκε από όλους τους εκπροσώπους των πολιτικών κοµµάτων. Καταληκτικά Σχόλια: Η σπουδαιότητα της εκδήλωσης έγκειται στο γεγονός ότι σήµανε την αρχή ενός πολύ αναγκαίου διαλόγου για την εκπροσώπηση των γυναικών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, µαζί µε τους αρµόδιους φορείς. Για πρώτη φορά στην Κύπρο, όλοι οι αρµόδιοι φορείς, συµπεριλαµβανοµένων όλων των εκπροσώπων των κυριότερων πολιτικών κοµµάτων, συναντήθηκαν για να συνεισφέρουν στην δηµιουργία ενός παραγωγικού διαλόγου αναφορικά µε την εκπροσώπηση των γυναικών στην πολιτική ζωή. Ανάµεσα στους 80 περίπου σύνεδρους που συµµετείχαν στην εκδήλωση, υπήρχαν σηµαντικοί παράγοντες, όπως Βουλευτές, εκπρόσωποι των κυπριακών πολιτικών κοµµάτων, ΜΚΟ, γυναικείες οργανώσεις και συνδικαλιστικές οργανώσεις, καθώς επίσης και εκπρόσωποι των ΜΜΕ. Όλα τα κόµµατα κατανόησαν πως κατά την προσεχή ευρώ-εκλογική εκστρατεία, θα βρίσκονται υπό την πίεση και την επιτήρηση του γυναικείου 4

5 κινήµατος της κοινωνίας του πολίτη και ότι αναµένεται από αυτούς η ενσωµάτωση της διάστασης του φύλου στα εκλογικά τους προγράµµατα. Οι εκπρόσωποι των κοµµάτων δεσµεύτηκαν να προσεγγίσουν τις γυναίκες ψηφοφόρους µέσα από τα εκλογικά τους προγράµµατα, ωστόσο, παραµένει ακόµη αβέβαιο πως ακριβώς θα το πετύχουν. Παρά τις θετικές αυτές αντιδράσεις, η παρουσία τουλάχιστον µιας γυναίκας υποψήφιας στα ψηφοδέλτια των κοµµάτων στις προσεχείς ευρωεκλογές δεν µπορεί να θεωρηθεί κατ ουδένα τρόπο, ίση εκπροσώπηση, και θα χρειαστεί έµπρακτη πολιτική βούληση για την απάλειψη της ανισότητας εντός των δοµών και διαδικασιών των πολιτικών κοµµάτων. Είναι φανερό ότι µια σφαιρική προσέγγιση της υπό-εκπροσώπησης των γυναικών σε όλες τις σφαίρες της πολιτικής και δηµόσιας ζωής στην Κύπρο, καθίσταται ολοένα και πιο αναγκαία. Η εκδήλωση έτυχε εκτεταµένης κάλυψης από τα ΜΜΕ, τόσο από τα έντυπα µέσα όσο και από τα ηλεκτρονικά µέσα ενηµέρωσης. Επιπλέον, οι διοργανωτές και προσκεκληµένοι της εκδήλωσης προσκαλέστηκαν από ορισµένους τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθµούς, όπου είχαν την ευκαιρία να µιλήσουν για τα συµπεράσµατα της εκδήλωσης και την εκπροσώπηση των γυναικών στην πολιτική ζωή γενικότερα. 5