ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗΓ' ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ

Transcript

1 ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗΓ' ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΗΜΑ : ΣΟΠΙΚΗ ΑΤΣΟΔΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΟΗ ΤΓΥΡΟΝΔ ΠΡΟΟΠΣΗΚΔ Πεξίπησζε κειέηεο (case study) ησλ δξαζηεξηνηήησλ Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ησλ Πξσηνβάζκησλ Οξγαληζκώλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ηνπ Ννκνύ Εαθύλζνπ ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ ΥΛΔΠΑ ΝΗΚΟΛΑΟ ΠΟΤΓΑΣΖ ΑΚΣΤΠΖ ΠΑΤΛΟ ΑΘΖΝΑ

2 ΠΕΡΙΕΥΟΜΕΝΑ ειίδα Πεξίιεςε εξγαζίαο 3 Λέμεηο θιεηδηά 5 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 Ο 1.1 Δηζαγσγή Πεξίγξακκα ηεο εξγαζίαο 8 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν ΣΟ ΚΡΑΣΟ ΠΡΟΝΟΗΑ 2.1 Οη φξνη «Κνηλσληθή Πνιηηηθή», «Κξάηνο Πξφλνηαο» θαη «Κξάηνο 11 Δπεκεξίαο» 2.2 Κχξηνη παξάγνληεο ζηελ αλάπηπμε ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο Σα βαζηθά κνληέια Κξάηνπο Πξφλνηαο Πεξίνδνη θαη ζηάδηα αλάπηπμεο ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο χγρξνλεο ηάζεηο Νένη πξνβιεκαηηζκνί θαη ε ζεκαζία ηνπο γηα ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε 17 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ν ΣΟ ΥΔΓΗΟ «ΗΧΑΝΝΖ ΚΑΠΟΓΗΣΡΗΑ» 3.1 Ζ αλάγθε αλαζπγθξφηεζεο ηεο Πξσηνβάζκηαο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο 3.2 Οη αξρέο θαη νη ζηφρνη πνπ πξνζδηφξηζαλ ηελ εθαξκνγή ηνπ ζρεδίνπ «ΗΩΑΝΝΖ ΚΑΠΟΓΗΣΡΗΑ» 3.3 πκπεξάζκαηα θαη πξννπηηθέο κεηά ηελ εθαξκνγή ηνπ ζρεδίνπ «ΗΩΑΝΝΖ ΚΑΠΟΓΗΣΡΗΑ» ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 Ο ΣΟ ΘΔΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΑΚΖΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ 4.1 Γεληθφ ζεζκηθφ πιαίζην Ρπζκίζεηο πνπ αθνξνχλ ζπγθεθξηκέλεο θνηλσληθέο θαηεγνξίεο Άηνκα κε Δηδηθέο Αλάγθεο Γπλαίθεο Παηδηά Οηθνγέλεηα Θεζκηθέο ξπζκίζεηο πνπ αθνξνχλ ηηο νξγαλσηηθέο δνκέο άζθεζεο 39 Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ζε θεληξηθφ επίπεδν 4.4 Ρπζκίζεηο ζρεηηθέο κε ηελ άζθεζε Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο απφ ηελ 41 Σνπηθή Απηνδηνίθεζε 4.5 Θεζκηθέο ξπζκίζεηο πνπ αθνξνχλ ηηο νξγαλσηηθέο δνκέο άζθεζεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ζε ηνπηθφ επίπεδν 44 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 Ο ΟΗ ΠΡΟΫΠΟΘΔΔΗ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΔΝΟ ΚΟΗΝΧΝΗΚΟΤ ΚΡΑΣΟΤ 5.1 Κξίζε ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο Ζ λέα πξαγκαηηθφηεηα Σνπηθφ θξάηνο θαη Κνηλσληθή Πνιηηηθή ζηελ Διιάδα 49

3 5.3 Ζ ζρέζε θεληξηθνχ ηνπηθνχ θαη νη ζπλαθείο επηπηψζεηο ζηελ άζθεζε Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο απφ ην ηνπηθφ θξάηνο 51 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 Ο ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΓΡΑΔΧΝ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΧΝ Ο.Σ.Α. ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΕΑΚΤΝΘΟΤ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΜΔΛΔΣΖ (CASE STUDY) ειίδα 6.1 ηφρνο ηεο έξεπλαο Μεζνδνινγία ηεο έξεπλαο Γνκή θαη πεξηερφκελν εξσηεκαηνινγίνπ Σα πνξίζκαηα ηεο έξεπλαο Ζ ηαπηφηεηα ηνπ θάζε Γήκνπ θαη νη απνδέθηεο ησλ ππεξεζηψλ Καηαγξαθή δξαζηεξηνηήησλ Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ησλ 61 Γήκσλ ηνπ Ν. Εαθχλζνπ Σν αλζξψπηλν δπλακηθφ, νη απνδέθηεο ησλ ππεξεζηψλ θαη ε 63 αλάπηπμε εζεινληηθήο πξσηνβνπιίαο ησλ Ο.Σ.Α. ζηελ άζθεζε Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο Πξνβιήκαηα θαη αηηήκαηα ησλ Γήκσλ ζηελ πξνζπάζεηα 69 άζθεζεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο Σα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ νη Γήκνη Ζ αλάγθε παξνρήο θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ απφ ηνπο 71 ίδηνπο ηνπο Ο.Σ.Α Πξνηάζεηο αηηήκαηα ησλ Γήκσλ γηα ηελ αλαβάζκηζε 72 ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ ζηνλ ηνκέα ηεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο 6.5 Γεληθά ζπκπεξάζκαηα ζρφιηα 73 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 7 Ο ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ - ΟΗ ΤΓΥΡΟΝΔ ΠΡΟΟΠΣΗΚΔ 7.1 Σνπηθή αλάπηπμε θαη Κνηλσληθή Πνιηηηθή Ζ αλαγθαηφηεηα χπαξμεο ζχγρξνλσλ πινπξαιηζηηθψλ ηάζεσλ 79 ζηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηελ άζθεζε Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 8 Ο ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ Γεληθά ζπκπεξάζκαηα θξηηηθέο παξαηεξήζεηο πξνηάζεηο 83 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ 92 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ

4 ΠΔΡΗΛΖΦΖ ΔΡΓΑΗΑ Αλακθίβνια νη νηθνλνκηθέο θαη θνηλσληθέο εμειίμεηο ηφζν ζε παγθφζκην επίπεδν φζν θαη ζε εζληθφ, ραξαθηεξίδνληαη απφ κηα ζπλερψο εληνλφηεξε φμπλζε ησλ θνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ. Πξφθεηηαη γηα πξνβιήκαηα ηα νπνία γίλνληαη ηδηαηηέξσο αηζζεηά ζηνλ ηνπηθφ θνηλσληθφ ρψξν, νδεγψληαο κεγάιεο νκάδεο πιεζπζκνχ ζηελ πεξηζσξηνπνίεζε θαη ζηνλ θνηλσληθφ απνθιεηζκφ. Σελ ίδηα αθξηβψο ζηηγκή παξαηεξείηαη κηα κεηαηφπηζε ηνπ θέληξνπ βάξνπο άζθεζεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο απφ ηελ ζθαίξα ηεο θξαηηθήο επζχλεο θαη κέξηκλαο πξνο ηελ ελεξγνπνίεζε ππεξεζηψλ ζην ηνπηθφ επίπεδν. Ηδηαίηεξα κεηά ηελ εθαξκνγή ηνπ επηρεηξεζηαθνχ ζρεδίνπ «Ησάλλεο Καπνδίζηξηαο» θαη ηελ ππνρξεσηηθή ζπλέλσζε ησλ πξσηνβάζκησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο πνπ απηή επέθεξε, ζπλνδεπφκελε ηαπηνρξφλσο θαη απφ ηελ κεηαθνξά ζεκαληηθψλ αξκνδηνηήησλ απφ ην θεληξηθφ ζην ηνπηθφ θξάηνο. Εεηήκαηα φπσο απηά ηεο αλαδήηεζεο θαη ηνπ εληνπηζκνχ ηνπ επξχηεξνπ πεξηβάιινληνο κέζα ζην νπνίν ε Απηνδηνίθεζε θαιείηαη λα αλαιάβεη ξφιν θαη λα αλαπηχμεη δξάζεηο ζηε ράξαμε θαη ηελ άζθεζε Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο θαη ησλ πξνβιεκάησλ πνπ απηή αληηκεησπίδεη ζε θάζε ηέηνηα πξνζπάζεηά ηεο, ή απηά ηεο πεξηγξαθήο ηνπ πξνθίι ησλ ήδε παξερφκελσλ ππεξεζηψλ, ησλ ήδε ππαξρφλησλ δνκψλ θαη ηνπ ήδε ππάξρνληνο αλζξσπίλνπ δπλακηθνχ, θαη θπξίσο δεηήκαηα πνπ αθνξνχλ ηηο πξννπηηθέο θαη ηηο θαηεπζχλζεηο θάζε κειινληηθήο ελεξγνπνίεζεο θαη δξάζεο, ειάρηζηα έρνπλ κειεηεζεί θαη εξεπλεζεί. ηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο ινηπφλ, είλαη απηά ηα δεηήκαηα ηα νπνία ζα απαζρνιήζνπλ, επηρεηξψληαο λα πέζεη ιίγν θσο ζε έλα ηνκέα ν νπνίνο ειάρηζηα έρεη δηεξεπλεζεί θαη απαζρνιήζεη κέρξη ζήκεξα. Ζ άπνςε ε νπνία δηαηππψλεηαη φηη ζηνλ ηνκέα ηεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ζε ηνπηθφ πάληνηε επίπεδν, ε Σνπηθή Απηνδηνίθεζε θαη νη άξρνληεο απηήο ζηελ ρψξα καο, είηε ελεξγνχλ πεηξακαηηδφκελνη θαη εμεξεπλψληαο έλα πεδίν ζρεδφλ εληειψο αλεμεξεχλεην, είηε βαδίδνπλ ζηα ηπθιά αδηαθνξψληαο γηα ην πνπ πεγαίλνπλ δελ απέρεη θαζφινπ απφ ηελ πξαγκαηηθφηεηα, κηαο θαη πνιχ απιά, απηή είλαη ε πξαγκαηηθφηεηα.

5 SUMMARY OF WORK Indubitably the economic and social developments in national and world level are characterized by a continuously more intense exacerbation of social problems. Problems those become particularly perceptible in the local social space, leading big groups of population to the marginalisation and to the social exclusion. The same precisely moment is observed a shift of exercise of Social Policy from the sphere of government owned responsibility and concern, to the activation of services in the local level. Mainly, afterwards the application of operational drawing «Ioannis Kapodistrias» and the obligatory conjunction of first degree Organisms of Local Self-government that this involved, accompanied from the transmission of important competences from central in the local state. Questions as those of search and localization of wider environment in which the Self-government is called to undertake role and to develop action in the mapping out and the application of Social Policy and the problems that she faces in her each such effort, or those about the description of profile of already provided services, already existing structures and human potential, and mainly questions that concern the prospects and the directions of each future activation and action, have not been studied and searched. In the frames of present work therefore, they are the questions that will occupy, attempting falls light in a sector that very little has been investigated and occupied up till nowadays. The opinion which are formulated that in the sector of Social Policy in local level, the Local Self-government and the sovereigns of this in our country, or act experimenting and exploring a field almost completely unexplored, or walk in the blinds being indifferent where they go, it does not abstain by no means from the reality, because very simply it is the reality.

6 ΛΔΞΔΗ ΚΛΔΗΓΗΑ Κνηλσληθή Πνιηηηθή Κξάηνο Πξόλνηαο Κξάηνο Δπεκεξίαο Θεζκηθό κνληέιν πξόλνηαο Αλαδηαλεκεηηθό κνληέιν πξόλνηαο Δπηρεηξεζηαθό ζρέδην «Ησάλλεο Καπνδίζηξηαο» Θεζκηθό πιαίζην Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο Πεξίπησζε κειέηεο λνκνύ Εαθύλζνπ Άηππα δίθηπα παξνρήο θξνληίδαο Δζεινληηθόο ηνκέαο ρέζεηο ηνπηθνύ θεληξηθνύ Νένο πινπξαιηζκόο

7 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 Ο 1.1 ΔΗΑΓΧΓΖ Ζ δηεξεχλεζε ηνπ ξφινπ θαη ησλ ιεηηνπξγηψλ ηνπ ηνπηθνχ θξάηνπο ζηηο ζχγρξνλεο αζηηθέο θνηλσλίεο απνηειεί έλα ηδηαίηεξν αληηθείκελν ηεο έξεπλαο θαη ηεο ζεσξεηηθήο ζπδήηεζεο ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο. Έλα ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ ζέκα πνπ έρεη αλαδεηρζεί ζηελ επηζηεκνληθή απηή έξεπλα, ζηελ νπνία ζπκκεηέρνπλ εθ ησλ πξαγκάησλ αλαγθαζηηθά εθπξφζσπνη ηνπ πνιηηηθνχ, νηθνλνκηθνχ, επηζηεκνληθνχ θαη ηζηνξηθνχ ρψξνπ, είλαη ε ζρέζε θεληξηθνχ ηνπηθνχ θαη ν ξφινο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ζηελ άζθεζε θνηλσληθψλ πνιηηηθψλ. Ζ ζπλερήο πξνζπάζεηα αλαβάζκηζεο ηνπ ηνπηθνχ κέζα απφ ηελ άζθεζε πνιηηηθψλ πνπ ζηφρεπαλ ζηελ ηνπηθή αλαβάζκηζε θαη ζηελ θνηλσληθή επεκεξία απνηέιεζε ην θχξην κέιεκα ηνπ θεληξηθνχ θξάηνπο ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο. Όκσο ζηελ πξάμε απνδείρζεθε πνιχ δχζθνιν θαη πνιηηηθά επηδήκην ην εγρείξεκα ηεο απνθνπήο ηνπ νκθάιηνπ ιψξνπ πνπ ζπλδέεη ην θεληξηθφ θξάηνο κε ηελ πεξηθέξεηα. Απνηέιεζκα ήηαλ ε θαζπζηέξεζε ζηηο φπνηεο νπζηαζηηθέο πξνζπάζεηεο απνθέληξσζεο. Καζπζηέξεζε πνπ ζηνίρηζε ηδηαίηεξα ζε ρψξεο κε ρακειή θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή αλάπηπμε φπσο ε Διιάδα. Αλακθηζβήηεηα πάλησο είλαη ε δεθαεηία ηνπ 80 απηή θαηά ηελ νπνία ε Πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή ζε πνιιέο ρψξεο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο θαη φρη κφλν- νδεγείηαη ζε κηα ζεκαληηθή αιιαγή, ζηξέθνληαο ηελ έκθαζή ηεο απφ ην θεληξηθφ ζην ηνπηθφ επίπεδν, απφ ηηο θεληξηθέο ξπζκίζεηο θαη ηνπο θεληξηθνχο θνξείο ζηηο απνθεληξσκέλεο ηνπηθέο πνιηηηθέο θαη ηνπο ηνπηθνχο θνξείο, απφ ηελ ηζφξξνπε πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε ζηελ ελδνγελή (ηνπηθή) αλάπηπμε. Καηά ηελ ίδηα πεξίνδν ζηελ ρψξα καο παξαηεξείηαη κηα πξνζπάζεηα επαλαπξνζαλαηνιηζκνχ ηεο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο. Ζ έλλνηα ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο απνθηά πιένλ θεληξηθή ζεκαζία, ελψ ηαπηφρξνλα δεκηνπξγνχληαη λένη ζεζκνί πνπ πξνσζνχλ ηελ απνθέληξσζε, ηελ αλαζπγθξφηεζε ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο θαη ηε γεληθφηεξε αλαδηνξγάλσζε ηνπ ζπζηήκαηνο πξνγξακκαηηζκνχ. Παξφια ηαχηα ε δεθαεηία ηνπ 80 απφ άιινπο ζα ραξαθηεξηζζεί φζνλ αθνξά ηελ ρψξα καο πάληνηε- σο ε δεθαεηία σξίκαλζεο θαη πξνεηνηκαζίαο ηνπ εδάθνπο γηα ηνικεξφηεξεο θαη βαζχηεξεο αιιαγέο ηνκέο ζηνλ ηνκέα ηεο

8 πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο θαηά ηελ επφκελε δεθαεηία, θαη απφ άιινπο σο ε δεθαεηία ηεο αηνικίαο ζηελ ιήςε ξηδηθψλ αιιαγψλ θαη ηνκψλ, ηεο απνζπαζκαηηθφηεηαο ζηελ εθαξκνγή απνθάζεσλ θαη ξπζκίζεσλ θαη ησλ πεηξακαηηζκψλ θαη ησλ ζπκβηβαζκψλ πξνθεηκέλνπ λα απνθεπρζνχλ ζπγθξνχζεηο θαη θπξίσο πξνθεηκέλνπ λα εθκεδεληζηεί ην πνιηηηθφ θφζηνο πνπ ηέηνηνπ είδνπο ζπγθξνχζεηο ζπλεπάγεηαη. Όπνηα απφ ηηο δπν απφςεηο θαη λα ζπκκεξίδεηαη θάπνηνο σζηφζν, δελ κπνξεί λα ακθηζβεηήζεη θαη λα αγλνήζεη φηη ε δεθαεηία ηνπ 90 είλαη απηή φπνπ ζπληεινχληαη νη βαζηθφηεξεο αιιαγέο. Βαζηθφηεξε φισλ βεβαίσο ππήξμε ε εθαξκνγή ηνπ επηρεηξεζηαθνχ ζρεδίνπ «ΗΩΑΝΝΖ ΚΑΠΟΓΗΣΡΗΑ» θαη ην ζηνηρείν ηεο ππνρξεσηηθφηεηαο ζηελ δηαδηθαζία ζπλελψζεσλ ησλ ΟΣΑ πνπ απηφ εηζήγαγε. Υσξίο ακθηβνιία κε ηελ εθαξκνγή ηνπ πξναλαθεξζέληνο ρεδίνπ ηα δεδνκέλα πιένλ αιιάδνπλ θαη ζηνλ ηνκέα αλάιεςεο θαη άζθεζεο δξάζεσλ θνηλσληθήο πνιηηηθήο απφ ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε θαη θπξίσο απφ ηνπο ΟΣΑ α βαζκνχ πνπ ζα καο απαζρνιήζεη ζηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Αλ θαη ζηε ρψξα καο κέρξη πξνζθάησο ε πξνζπάζεηα δηεχξπλζεο ηεο θνηλσληθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ θξάηνπο δελ ζπλδέζεθε νπζηαζηηθά κε ηελ απνθέληξσζε θαη αλάπηπμε ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο σζηφζν, ζηελ πξάμε νη ΟΣΑ ελ κέξεη κέζα απφ ηηο δνκέο ηνπ πειαηεηαθνχ ζπζηήκαηνο θαη ησλ δηθηχσλ πξνζσπηθψλ ζρέζεσλ ακνηβαηφηεηαο ιεηηνχξγεζαλ κε άηππεο κνξθέο θάιπςεο αλαγθψλ. Μεηά ηελ εθαξκνγή ηνπ ρεδίνπ «ΚΑΠΟΓΗΣΡΗΑ» ε Σνπηθή Απηνδηνίθεζε πιένλ, έρνληαο αξκνδηφηεηεο ζε ζέκαηα θνηλσληθήο πνιηηηθήο, ζα πξέπεη λα παιέςεη κέζα ζε έλα έληνλα ζπγθεληξσηηθφ ζχζηεκα νξγάλσζεο ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ, κε ειιηπέζηαηνπο πφξνπο, κε δαηδαιψδεο θαη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο αλεπαξθέο ζεζκηθφ πιαίζην, κε αλχπαξθηεο ππνδνκέο θαη ρσξίο εμεηδηθεπκέλα ζηειέρε θαη κε κηα κνξθή νξγάλσζεο πνπ βξίζθεηαη αθφκα ζε λεπηαθφ ζηάδην (ιφγσ ηνπ πξφζθαηνπ ηεο ζεζπίζεσο ηεο) πξνθεηκέλνπ λα αλαπηχμεη ηε δηθή ηεο θνηλσληθή παξέκβαζε.

9 1.2 Σν πεξίγξακκα ηεο εξγαζίαο Ζ παξνχζα εξγαζία απνηειείηαη απφ ηελ ελφηεηα ησλ εηζαγσγηθψλ ζεσξεηηθψλ παξαηεξήζεσλ, απφ έμη επηκέξνπο θεθάιαηα, ηελ θαηαιεθηηθή αμηνιφγεζε ησλ ζπκπεξαζκάησλ - απνηειεζκάησλ ηεο εξγαζίαο θαη έλα παξάξηεκα φπνπ πεξηέρεηαη ην εξσηεκαηνιφγην ην νπνίν ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ θαηαγξαθή θαη δηεξεχλεζε ησλ δξάζεσλ Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ησλ πξσηνβάζκησλ Ο.Σ.Α. ηνπ λνκνχ Εαθχλζνπ. ηελ εηζαγσγή ηνπνζεηείηαη πνιχ ζχληνκα ην ζεσξεηηθφ πιαίζην ησλ ζρέζεσλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο θαη Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο θαη δηαηππψλεηαη ε βαζηθή ππφζεζε εξγαζίαο πνπ ε έξεπλα θηινδνμεί λα απνδείμεη κε πεξίπησζε κειέηεο ηηο θνηλσληθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ αλαπηχζζνπλ νη Γήκνη ηνπ λνκνχ Εαθχλζνπ (ηδηαίηεξε παηξίδα ηνπ γξάθνληνο). ην Γεχηεξν θεθάιαην επηρεηξείηαη κηα πεξηεθηηθή εηζαγσγή ζηελ έλλνηα ησλ φξσλ «Κνηλσληθή Πνιηηηθή», «Κξάηνο Πξφλνηαο» θαη «Κξάηνο Δπεκεξίαο», αλαθέξνληαη νη θχξηνη παξάγνληεο πνπ ζπλέβαιιαλ ζηελ αλάπηπμή ηνπ θνηλσληθνχ Κξάηνπο, ηα κνληέια ηα νπνία θπξηάξρεζαλ θαη επηθξάηεζαλ, θαζψο θαη ηηο πεξηφδνπο θαη ηα ζηάδηα αλάπηπμεο απηνχ. Σν δεχηεξν θεθάιαην θιείλεη κε κηα ζχληνκε αλαθνξά ζηνπο λένπο πξνβιεκαηηζκνχο πνπ απαζρνινχλ φζνλ αθνξά ηελ πνξεία θαη ηελ εμέιημε ηνπ ξφινπ ηνπ θξάηνπο ζηνλ θνηλσληθφ ηνκέα θαη ηηο επηπηψζεηο πνπ νη λέεο ζπλζήθεο πνπ θαίλεηαη λα δηακνξθψλνληαη ζα επηθέξνπλ ζηελ θνηλσληθή ιεηηνπξγία ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο. Ζ εθαξκνγή ηνπ ζρεδίνπ «Ησάλλεο Καπνδίζηξηαο» αλακθηζβήηεηα άιιαμε ξηδηθά ην ηνπίν ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο θαη επνκέλσο θαη ηελ δπλαηφηεηα ζρεδηαζκνχ θαη άζθεζεο δξάζεσλ Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο απφ ην ηνπηθφ θξάηνο. ηα πιαίζηα ηνπ ηξίηνπ θεθαιαίνπ ινηπφλ, αλαθέξνληαη νη ιφγνη νη νπνίνη ππαγφξεπζαλ ηελ εθαξκνγή ελφο ηέηνηνπ ζρεδίνπ θαζψο θαη νη αξρέο θαη νη ζηφρνη πνπ δηαπλένπλ ην ελ ιφγσ ζρέδην. ην ηέινο ηνπ θεθαιαίνπ επηρεηξείηαη κηα θξηηηθή πξνζέγγηζε θαη ε εμαγσγή θάπνησλ ζπκπεξαζκάησλ ζρεηηθά κε ηα απνηειέζκαηα ηεο εθαξκνγήο ηνπ ζρεδίνπ «Καπνδίζηξηαο» κεηά ηελ παξέιεπζε έμη πεξίπνπ εηψλ απφ ηελ εκεξνκελία ζεζπίζεψο ηνπ. ην ηέηαξην θεθάιαην επηρεηξείηαη κηα θσδηθνπνίεζε ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ

10 ην νπνίν δηέπεη ηνλ ηνκέα ηεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ηφζν ζε εζληθφ φζν θαη ηνπηθφ επίπεδν. Δπξφθεηην γηα κηα δχζθνιε αιιά θαη απαξαίηεηε πξνζπάζεηα. Γχζθνιε γηαηί ην ππάξρνλ ζεζκηθφ πιαίζην απνδείρζεθε φηη είλαη ππεξβνιηθά νκηριψδεο θαη δαηδαιψδεο, ελψ απαξαίηεηε δηφηη σο γλσζηφλ ε γλψζε ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ πνπ δηέπεη ηελ θνηλσληθή ιεηηνπξγία ηνπ θξάηνπο απνηειεί απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα θάζε επφκελε πξνζπάζεηα εμέιημεο θαη βειηίσζεο απηήο αιιά θαη γηα θάζε πξνζπάζεηα επίηεπμεο ησλ βέιηηζησλ θάζε θνξά απνηειεζκάησλ. Οη πξνυπνζέζεηο αλάπηπμεο ελφο θνηλσληθνχ θξάηνπο αλαδεηνχληαη ζην πέκπην θεθάιαην ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Πξνυπνζέζεηο νη νπνίεο πξνθχπηνπλ κέζα απφ ηελ αλαδήηεζε ησλ ζρέζεσλ κεηαμχ θεληξηθνχ θαη ηνπηθνχ θξάηνπο, ζε κηα ζπγθπξία φπνπ ην θξάηνο Πξφλνηαο ακθηζβεηείηαη θαη δηέξρεηαη θξίζε φζν πνηέ άιινηε ζην παξειζφλ. ην έθην θεθάιαην θαη κέζα απφ ηελ δηεμαγσγή κηαο πξσηνγελνχο έξεπλαο κε ηελ ρξήζε εξσηεκαηνινγίσλ, επηρεηξείηαη ε θαηαγξαθή ησλ δξάζεσλ Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ησλ πξσηνβάζκησλ Ο.Σ.Α. ηνπ λνκνχ Εαθχλζνπ φπσο απηέο δηακνξθψζεθαλ κεηά ηελ εθαξκνγή ηνπ ζρεδίνπ «Καπνδίζηξηαο» θαη κε ηελ ηαπηφρξνλε κεηαβίβαζε αξκνδηνηήησλ θαη πφξσλ πνπ απηφ ζπλεπάγεην ζηνλ ηνκέα ηεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο. Μέζα απφ απηήλ ηελ έξεπλα επηρεηξείηαη εθηφο απφ κηα απιή θαηαγξαθή λα ζπλαρζνχλ θαη ζπκπεξάζκαηα φπσο απηά ηνπ επαξθνχο ή κε επαξθνχο αξηζκνχ ησλ απαζρνινπκέλσλ ζηηο ηνπηθέο θνηλσληθέο ππεξεζίεο, ηνπ κεγέζνπο θαη ηεο ζπκκεηνρήο ηνπ εζεινληηθνχ ηνκέα ζε δξάζεηο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ζε ηνπηθφ επίπεδν, ηνπ κεγέζνπο ησλ ρξεζηψλ θαη ηεο πξφζβαζεο ησλ πνιηηψλ ζηηο ελ ιφγσ ππεξεζίεο, ηεο νξγαλσηηθήο δνκήο απηψλ ησλ ππεξεζηψλ, αιιά θαη ησλ πξνβιεκάησλ θαη ησλ αηηεκάησλ πνπ νη ηνπηθνί άξρνληεο δηαηππψλνπλ πξνθεηκέλνπ νη ηνπηθέο θνηλσληθέο ππεξεζίεο πνπ παξέρνπλ λα είλαη ηθαλνπνηεηηθφηεξεο θαη απνηειεζκαηηθφηεξεο. ην έβδνκν θεθάιαην θαηαγξάθνληαη νη λέεο πξννπηηθέο πνπ δηαλνίγνληαη θαη ραξαθηεξίδνπλ ην ηνπηθφ θξάηνο θαη ηελ εθαξκνγή θνηλσληθψλ πνιηηηθψλ απφ κέξνπο ηνπ. Δπηζεκαίλνληαη θαη ηνλίδνληαη νη πξνυπνζέζεηο θάησ απφ ηηο νπνίεο ε Κνηλσληθή Πνιηηηθή κπνξεί λα απνηειέζεη ζεκαληηθφηαην εξγαιείν ζηελ πξνζπάζεηα ελδνγελνχο αλάπηπμεο θάζε ηνπηθήο θνηλσλίαο. Δπίζεο επηζεκαίλεηαη ε αλάγθε πιένλ πηνζέηεζεο θαη εθαξκνγήο ελφο λένπ πινπξαιηζκνχ ζηνλ ηνκέα ηεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο κέζα απφ έλαλ εθ λένπ

11 επαλαπξνζδηνξηζκφ ηεο ζρέζεο κεηαμχ θξαηηθνχ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα, εζεινληηθψλ νξγαλψζεσλ θαη πξσηνβνπιηψλ, ησλ άηππσλ δηθηχσλ παξνρήο θξνληίδαο, ηεο ηνπηθήο θνηλσληθήο βάζεο θαη ησλ ίδησλ ησλ ρξεζηψλ ησλ ππεξεζηψλ. Ζ εξγαζία θιείλεη κε ηελ ηειηθή αμηνιφγεζε, φπνπ αξρηθά πεξηγξάθεηαη ην επνηθνδφκεκα ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο θαη ε ζρέζε ηνπ κε ην ηνπηθφ θξάηνο θαη ηηο δπλαηφηεηεο ρξήζεο ηνπ γηα ηνπηθή αλάπηπμε, πξνζεγγίδνληάο ην θπξίσο κέζα απφ κηα θνηλσληνινγηθή ζεψξεζε θαη ζθνπηά. Μηα ζεψξεζε ε νπνία θξίλεηαη απαξαίηεηε, κηαο θαη ε θπξηαξρία ησλ αξηζκψλ θαη ησλ ινγηζηηθψλ ππνινγηζκψλ πνπ παξαηεξείηαη ζηηο κέξεο καο, έρεη νδεγήζεη ζηνλ παξακεξηζκφ ηέηνηνπ είδνπο πξνζεγγίζεσλ. Δλ ζπλερεία πεξηγξάθεηαη θαη ζθηαγξαθείηαη ε θαηάζηαζε θαη ε εηθφλα πνπ παξνπζηάδεη ε Σνπηθή Απηνδηνίθεζε ζηε ρψξα καο ζήκεξα, φπσο απηή βεβαίσο πξνέθπςε απφ ηελ αλάιπζε ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Ζ εξγαζία θιείλεη κε ηελ αλαθνξά θάπνησλ πξνηάζεσλ, νη νπνίεο φπσο ηνλίδεηαη θπξίσο απνηεινχλ ζέκαηα πξνο ζπδήηεζε θαη πξνβιεκαηηζκφ, παξά ιχζεηο νη νπνίεο νπσζδήπνηε εθαξκνδφκελεο ζα νδεγήζνπλ ζε θαιχηεξα απνηειέζκαηα θαη απνηειεζκαηηθφηεξεο επεκβάζεηο θνηλσληθνχ ραξαθηήξα απφ πιεπξάο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο.

12 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 Ο ΣΟ ΚΡΑΣΟ ΠΡΟΝΟΗΑ 2.1 Οη όξνη «Κνηλσληθή Πνιηηηθή», «Κξάηνο Πξόλνηαο» θαη «Κξάηνο Δπεκεξίαο» Όηαλ κηιάκε γηα «Κνηλσληθή Πνιηηηθή» ζηελ ρψξα καο, αλακθηζβήηεηα γηα ηνπο πεξηζζφηεξνπο απνηειεί κηα εληειψο αζαθή θαη απξνζδηφξηζηε έλλνηα. Απηφ βέβαηα δελ ζα πξέπεη λα καο πξνμελεί θαζφινπ εληχπσζε αθνχ απφ ηε θχζε ηεο ε νξηνζέηεζε κηαο ηέηνηαο έλλνηαο είλαη εμαηξεηηθά δχζθνιε. Οη ζηφρνη, ην πεξηερφκελν, ν ξφινο ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο θαη ε ζρέζε ηνπ κε ηνλ ηδησηηθφ θεξδνζθνπηθφ θαη κε θεξδνζθνπηθφ ηνκέα θαζψο θαη ηα άηππα δίθηπα (νηθνγέλεηα, γεηηνληά, θιπ.) πξνζδηνξίδνληαη, ηεξαξρνχληαη θαη εληέιεη αμηνινγνχληαη κέζα απφ δηαθνξεηηθέο θάζε θνξά ηδενινγηθέο θαη πνιηηηθέο νπηηθέο. Παξφια ηαχηα, φινη ζπκθσλνχλ φηη ε έλλνηα ηεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο αθνξά ζηε δπλαηφηεηα έθθξαζεο, ηεξάξρεζεο θαη θάιπςεο θνηλσληθψλ αλαγθψλ, κε έλα ζχλνιν ξπζκίζεσλ θαη κέηξσλ ζε ηνκείο φπσο ε εθπαίδεπζε, ε απαζρφιεζε, ε πγεία, ε θαηνηθία, ε πξφλνηα, νη αζθαιηζηηθέο παξνρέο θαη νη πξνζσπηθέο θνηλσληθέο ππεξεζίεο, ζχκθσλα κε ηα ζχγρξνλα πξνηάγκαηα ηεο θνηλσληθήο δηθαηνζχλεο θαη πξνθεηκέλνπ λα ξπζκηζηεί ε θνηλσληθή αλαπαξαγσγή θαη λα εμαζθαιηζηεί ε θνηλσληθή εηξήλε θαη ε θνηλσληθή ζπλνρή. Ο φξνο Κξάηνο Πξφλνηαο είρε επηθξαηήζεη δηεζλψο ζηε κεηαπνιεκηθή πεξίνδν θαη αληηζηνηρνχζε ζηε δηεχξπλζε ηεο θνηλσληθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ θξάηνπο ζηηο αλαπηπγκέλεο θαπηηαιηζηηθέο θνηλσλίεο. Απνηειεί ζπγρξφλσο αλαθνξά ζε ζπγθεθξηκέλε ηζηνξηθή πεξίνδν ηεο εμέιημεο ηνπ αζηηθνχ θξάηνπο θαη ηδενιφγεκα θνξηηζκέλν κε ηδέεο θαη αμίεο θνηλσληθήο δηθαηνζχλεο θαη αιιειεγγχεο 1. 1 Βι. Titmus R., The philosophy of Welfare, Allen and Undwin, London, 1987, ζει. 28 επ.

13 Ο φξνο Κξάηνο Δπεκεξίαο (Welfare State) 2 εθθξάδεη κηα πεξηζζφηεξν εζηθή δηάζηαζε ε νπνία ζεκειηψλεηαη ζηελ ππφζεζε φηη ζηηο ζχγρξνλεο θαπηηαιηζηηθέο θνηλσλίεο είλαη εθηθηή ε επεκεξία φισλ ησλ πνιηηψλ, γηα ηελ επίηεπμε ηεο νπνίαο ε θνηλσληθή ιεηηνπξγία ηνπ θξάηνπο παίδεη θεληξηθφ ξφιν. Ο Αγγιηθφο απηφο φξνο ρξεζηκνπνηήζεθε γηα πξψηε θνξά ζηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 30 θαη αλαθεξφηαλ ζε έλα κνληέιν παξέκβαζεο ηνπ θξάηνπο θαη ηεο ζρέζεο ηνπ κε ηελ θνηλσλία θαη επηθξάηεζε θπξίσο ηηο δεθαεηίεο ηνπ 50 θαη ηνπ 60 ζηε Γπηηθή Δπξψπε. Πάλησο ε ζπγθξηηηθή κειέηε άζθεζεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ζε δηαθνξεηηθέο ρψξεο καο επηηξέπεη λα αλαθεξφκαζηε κάιινλ ζε δηαθνξεηηθά πξνλνηαθά ζπζηήκαηα, παξά ζε έλα κνληέιν θξάηνπο ηδηαίηεξα θαηάιιεινπ γηα ηελ νινθιεξσκέλε θάιπςε ησλ θνηλσληθψλ αλαγθψλ. ηελ Αγγιία θαη ζηε Γεξκαλία ε δηεχξπλζε ηεο θνηλσληθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ θξάηνπο, ήδε απφ ηα κηζά ηνπ 19 νπ αηψλα ζπλδέζεθε κε ηελ άζθεζε θνηλσληθνχ ειέγρνπ, ηελ εμαζθάιηζε θνηλσληθήο εηξήλεο θαη ηηο αλάγθεο αλαπαξαγσγήο ηεο εξγαηηθήο δχλακεο. ε άιιεο Γπηηθνεπξσπατθέο ρψξεο νη νπνίεο ζήκεξα έρνπλ αλαπηπγκέλα ζπζηήκαηα Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο, φπσο ε Γαιιία θαη αθφκα πεξηζζφηεξν νη θαλδηλαβηθέο ρψξεο, ε νξγαλσκέλε ξχζκηζε εκθαλίδεηαη ζηελ πεξίνδν ηνπ Μεζνπνιέκνπ, ελψ παίξλεη ζεκαληηθέο δηαζηάζεηο, φπσο θαη ζηηο ΖΠΑ, κεηά ηνλ Β Παγθφζκην Πφιεκν. Δίλαη ε πεξίνδνο θαηά ηελ νπνία εδξαηψλεηαη ε αληίιεςε γηα ηνλ θνηλσληθφ ραξαθηήξα ηνπ αζηηθνχ θξάηνπο σο ην πην ζεκαληηθφ βήκα ζηνλ εμαλζξσπηζκφ ηνπ θαπηηαιηζηηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ην ζηαδηαθφ ζνζηαιηζηηθφ κεηαζρεκαηηζκφ ηεο θνηλσλίαο. ήκεξα, κεηά απφ έλαλ αηψλα άζθεζεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο κε θαζνξηζηηθφ θαη ζπλερψο δηεπξπλφκελν ην ξφιν ηνπ αζηηθνχ θξάηνπο ζηε ξχζκηζε θαη νξγάλσζε ηεο θάιπςεο αλαγθψλ ν πξνβιεκαηηζκφο θαη ε ακθηζβήηεζε γηα ην Κξάηνο Πξφλνηαο παίξλνπλ λέεο θαηεπζχλζεηο. Με ηελ θαηαγγειία ηεο «θξίζεο ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο» κέζα απφ ηελ θξηηηθή πνπ απηφ δέρζεθε απφ ηε ζθνπηά ηνπ Μαξμηζκνχ, ηνπ θεκηληζκνχ θαη ηνπ αληηξαηζηζηηθνχ αγψλα 3 θαζψο επίζεο θαη απφ ηελ πξνβνιή εκπεηξηψλ έθθξαζεο θαη θάιπςεο αλαγθψλ απφ άιιεο ρψξεο, (π.ρ. Ηαπσλία, Υψξεο ηεο 2 Βι. Mishra R., The Welfare State in Crisis, Open University Press, 1985, ζει Ζ θξηηηθή απηή επηθεληξψζεθε θπξίσο ζηνλ ηαμηθφ ραξαθηήξα θαη ηηο αληηθάζεηο ηεο θνηλσληθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ θξάηνπο, ζηελ αλαπαξαγσγή θαη εδξαίσζε ηεο αληζφηεηαο ησλ δχν θχισλ θαη ηεο θαηαπίεζεο ησλ γπλαηθψλ, θαη ζηηο ξαηζηζηηθέο πξαθηηθέο ζηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο ησλ Γπηηθψλ αλαπηπγκέλσλ θνηλσληψλ.

14 Λαηηληθήο Ακεξηθήο θ.α., κε δηαθνξεηηθφ επίπεδν αλάπηπμεο θαη εμάξηεζεο θαη άιιεο ηζηνξηθφ - πνιηηηζκηθέο ηδηαηηεξφηεηεο), ην Κξάηνο Πξφλνηαο πιένλ ζεσξείηαη ππεχζπλν γηα ηελ επξχηεξε νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή θξίζε. Δλψ πιένλ ηίζεηαη ζε ακθηζβήηεζε ε αλαγθαηφηεηα θαη ε ππεξνρή ηεο απνθιεηζηηθήο θξαηηθήο παξνρήο ππεξεζηψλ. Παξφιεο πάλησο ηηο ακθηζβεηήζεηο, ηηο επηηαγέο γηα ηδησηηθνπνίεζε θαη ηεο απνθπγήο ελφο ζπάηαινπ, δηνγθσκέλνπ, γξαθεηνθξαηηθνχ θαη θαηαπηεζηηθνχ θξαηηζκνχ απνηειεί θνηλή δηαπίζησζε πιένλ φηη ην Κξάηνο Πξφλνηαο δελ είλαη έλαο απιφο κεραληζκφο αιιά απνηειεί αλαπφζπαζην θνκκάηη ηνπ θνηλσληθνχ ηζηνχ θαη ηνπ θνηλσληθνχ γίγλεζζαη ηεο θάζε ρψξαο ζηελ νπνία αλαπηχρζεθε. Αληί ινηπφλ γηα ηελ θαηάξγεζή ηνπ ζα πξέπεη νπσζδήπνηε λα αλαδεηεζνχλ θαη λα βξεζνχλ ηξφπνη νξζνινγηθήο δηαρείξηζεο, απνηειεζκαηηθψλ παξεκβάζεσλ θαη απνθπγήο θνηλσληθά ζηηγκαηηζκέλσλ, παζεηηθψλ θαη εμαξηεκέλσλ απφ ην θξάηνο πνιηηψλ. 2.2 Κύξηνη παξάγνληεο ζηελ αλάπηπμε ηνπ Κξάηνπο Πξόλνηαο Αλαδεηψληαο ηα αρλάξηα κηαο πνξείαο απφ ηελ αλάδπζε θαη επηθξάηεζε επξχηεξσλ αληηιήςεσλ γηα ηελ Πξφλνηα σο θνηλσληθφ δηθαίσκα θαη θνηλσληθή αλάγθε, ζηνλ θαζνξηζηηθφ ξφιν ηνπ Κξάηνπο σο εγγπεηή θαη ζηε ζπλέρεηα θχξηνπ θνξέα ζπιινγηθήο, θάιπςεο εληνπίδνπκε ηα ζεκεία απηά ζηνλ 19 ν αηψλα ζηε Γπηηθή Δπξψπε σο απνηέιεζκα ηεο αλάπηπμεο ηνπ θαπηηαιηζκνχ ζηα κεγάια αζηηθά θέληξα θαη ηεο λέαο αληίιεςεο πεξί δεκηνπξγίαο ζχγρξνλνπ αζηηθνχ θξάηνπο. Δίλαη ε επνρή φπνπ ν απφερνο ησλ ζπλζεκάησλ ηεο Γαιιηθήο επαλάζηαζεο θαη ε θνηλσληθή ζθέςε γηα αμίεο, φπσο ε ηζφηεηα θαη ε θνηλσληθή δηθαηνζχλε πξνζθξνχνπλ ζηηο νδπλεξέο αληηδξάζεηο ηεο λέαο ηάμεο πξαγκάησλ. Ζ αχμεζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο, ε ζεακαηηθή πξφνδνο κε ηηο εθεπξέζεηο θαη ηελ άλζεζε ησλ επηζηεκψλ, ε απειεπζέξσζε απφ ηα δεζκά ηεο θενπδαξρηθήο θνηλσλίαο ζπκβαδίδνπλ κε ηελ φμπλζε παιηψλ θαη ηελ εκθάληζε λέσλ θνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ. Πξνθαπηηαιηζηηθέο κνξθέο θξνληίδαο ζηα πιαίζηα ηεο νηθνγέλεηαο θαη ηεο θνηλφηεηαο δηαιχνληαη ή ράλνπλ ηελ απνηειεζκαηηθφηεηά ηνπο.

15 Οη παξάγνληεο πνπ ζπλεηέιεζαλ ζηελ αλάπηπμε ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο πεξηζηξέθνληαη γχξσ απφ ηέζζεξηο βαζηθνχο άμνλεο 4 : Ο πξψηνο έρεη λα θάλεη κε ην ξφιν ηεο αλάπηπμεο ηνπ θαπηηαιηζηηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ηεο βηνκεραληθήο θνηλσλίαο ησλ πφιεσλ σο θχξηνπ παξάγνληα πξνψζεζεο ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο. Αλακθηζβήηεηα νη αλάγθεο ηνπ θεθαιαίνπ καδί κε ην θφζηνο εμαζθάιηζεο ηεο απαξαίηεηεο εξγαηηθήο δχλακεο έγηλαλ έληνλα αηζζεηέο απφ ην ίδην ην θεθάιαην ζηα πξψηα ζηάδηα ζπζζψξεπζεο ζε πεξηνρέο φπνπ ε έιμε ηεο βηνκεραλίαο θαη ε γξήγνξε πξνιεηαξηνπνίεζε ηνπ αγξνηηθνχ πιεζπζκνχ νδήγεζε ζε δξακαηηθή πιεζπζκηαθή αχμεζε. Ζ απνπζία ή ε αλεπάξθεηα ηεο ηζρχνπζαο θνηλσληθήο δνκήο λα θαιχςεη ηηο λέεο αλάγθεο ζηέγαζεο, θξνληίδαο θιπ. αλάγθαζε ζηελ αξρή ηνπο ίδηνπο ηνπο εξγνδφηεο λα πάξνπλ άκεζα κέηξα γηα ηελ ζπγθξάηεζε θαη αλαπαξαγσγή ηεο εξγαηηθήο δχλακεο, παξέρνληαο νη ίδηνη ζηέγε, πιεξψλνληαο βαζηθφ κεξνθάκαην αθφκα θαη ζε θαηξφ πνπ δελ ππήξρε δνπιεηά, νξγαλψλνληαο ζε ζπλεξγαζία κε ηνπο ηνπηθνχο γαηνθηήκνλεο εθδειψζεηο θηιαλζξσπηθνχ ραξαθηήξα. Απηέο νη πξνζπάζεηεο φκσο είραλ ζηφρν λα εμαζθαιίζνπλ ην πην ρακειφ αλαγθαίν επίπεδν δηαβίσζεο, ελψ ηαπηφρξνλα γίλνληαλ θαη πεγέο θέξδνπο. Ζ έθηαζε θαη ν ραξαθηήξαο αλάιεςεο επζχλεο απφ ηνπο εξγνδφηεο πνηθίινπλ αλάινγα κε ηα ραξαθηεξηζηηθά θαη ηηο αλάγθεο ηεο ζπγθεθξηκέλεο βηνκεραλίαο αιιά θαη ησλ ηδηαηηεξνηήησλ ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο κέζα ζηελ νπνία ιεηηνπξγνχλ. Ο δεχηεξνο άμνλαο επηθεληξψλεηαη ζην ξφιν ηνπ εξγαηηθνχ θηλήκαηνο. Οξηζκέλνη ζχγρξνλνη κειεηεηέο ζεσξνχλ σο θαζνξηζηηθφ παξάγνληα αλάπηπμεο ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο ηελ πίεζε ηνπ εξγαηηθνχ θηλήκαηνο. Καηά ηελ άπνςε πνιιψλ ην θξάηνο δελ παξαρσξεί αθφκα θαη αλ απηφ είλαη πξνο φθεινο ηνπ θεθαιαίνπ, παξά κφλν φηαλ αλαγθάδεηαη. ρεηηθά κε ηνλ ξφιν ηνπ εξγαηηθνχ θηλήκαηνο ζηελ πξνψζεζε ζπζηεκάησλ ζπιινγηθήο θάιπςεο δχν ηνπιάρηζηνλ δεηήκαηα αμίδεη λα ζεκεησζνχλ: Σν πξψην αθνξά ηελ αλάπηπμε κνξθψλ ζπιινγηθήο θάιπςεο απφ ηελ ίδηα ηελ εξγαηηθή ηάμε θαη ζηε ζπλέρεηα ε πηνζέηεζε, δηάιπζε ε κεηάπιαζή ηνπο απφ ην θξάηνο. Σν δεχηεξν αθνξά ηελ θαηαλφεζε ηνπ αληηθαηηθνχ ραξαθηήξα ηεο ζρέζεο θξάηνπο εξγαηηθνχ θηλήκαηνο γχξσ απφ ζέκαηα αλαπαξαγσγήο 4 Βι. αλαιπηηθφηεξα: Σηαζινοπούλοσ Ο., Κξάηνο Πξφλνηαο, Ηζηνξηθή εμέιημε ζχγρξνλεο ζεσξεηηθέο πξνζεγγίζεηο, Κνηλσληθή θαη Αλζξσπνινγηθή Βηβιηνζήθε GUTENBERG, 1990, ζει

16 ηεο εξγαηηθήο δχλακεο. Ζ ηζηνξηθή εμέιημε ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο κπνξεί λα ραξαθηεξηζζεί σο κηα πνξεία ζχγθξνπζεο αλάκεζα ζην θξάηνο θαη ηνπο εξγαδφκελνπο, φπνπ νη ιατθέο θαηαθηήζεηο γίλνληαη αθεηεξίεο λέσλ κνξθψλ εθκεηάιιεπζεο, αθνχ θάζε θαιπηέξεπζε ησλ ζπλζεθψλ δσήο αθνινπζείηαη απφ ηελ πξνζπάζεηα δηάβξσζεο θαη ελαπνζέζεσο ηνπ θφζηνπο ζηνπο ψκνπο ησλ παξαγσγηθψλ ηάμεσλ. Ο ηξίηνο άμνλαο αθνξά ηε ζρέζε θξάηνπο νηθνγέλεηαο θαη γεληθφηεξα ηδησηηθήο ζθαίξαο ζηε ξχζκηζε ηεο θνηλσληθήο αλαπαξαγσγήο. Μέρξη πξφζθαηα ε ηζηνξηθή κειέηε ηνπ θξάηνπο πξφλνηαο ήηαλ ηπθιή ζηελ χπαξμε αληζφηεηαο ησλ δχν θχισλ θαη ηνπ ξφινπ ησλ γπλαηθψλ. Οπζηαζηηθά πξφθεηηαη γηα κηα πνξεία δηείζδπζεο ηνπ θξαηηθνχ κεραληζκνχ ζηε ζθαίξα ησλ πξνζσπηθψλ ζρέζεσλ, ζηα πιαίζηα ηεο νηθνγέλεηαο θαη άιισλ πιεγκάησλ κε θχξην κνριφ ην ξφιν, βηνινγηθά θαη ηδενινγηθά, ησλ γπλαηθψλ. Σέινο ν ηέηαξηνο άμνλαο αθνξά ηελ πνιηηηθή δηαδηθαζία θαη ην ίδην ην θξάηνο, ηε δνκή, ην κεραληζκφ ηνπ θαη ην ξφιν ηεο γξαθεηνθξαηίαο. Ηδηαίηεξν βάξνο ζα πξέπεη λα δνζεί ζην ξφιν ησλ δηνηθεηηθψλ απνθάζεσλ, πνπ παίξλνληαη ζπρλά κε θξηηήξην πνιηηηθέο ζθνπηκφηεηεο θαη επηινγέο αλψηεξσλ ζηειερψλ ηεο δηνίθεζεο. Ζ ζπκβνιή ησλ ηειεπηαίσλ ζηελ πξνψζεζε ή ηελ απφξξηςε κέηξσλ θνηλσληθήο πνιηηηθήο είλαη ζεκαληηθή ηδηαίηεξα ζηελ κεηαπνιεκηθή πεξίνδν. 2.3 Σα βαζηθά κνληέια Κξάηνπο Πξόλνηαο ην ρψξν ηεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο επηθξάηεζε γηα κεγάιν δηάζηεκα ε ζχλδεζε ηεο αλάπηπμεο ηνπ θξάηνπο πξφλνηαο κε δχν θχξηα κνληέια πξφλνηαο, ην ππνιεηκκαηηθφ θαη ην ζεζκηθφ αλαδηαλεκεηηθφ. Σν ππνιεηκκαηηθφ κνληέιν 5 ζηεξίδεηαη ζηε θηινζνθία ηνπ Laissez Faire, ζηελ αληίιεςε φηη ε θάιπςε ησλ αλαγθψλ πξέπεη λα γίλεηαη κέζα απφ ηνπο κεραληζκνχο ηεο ειεχζεξεο αγνξάο θαη απφ ηελ νηθνγέλεηα. Σν θξάηνο παξεκβαίλεη κφλν ζε πεξηπηψζεηο πνπ ε θάιπςε δελ είλαη εθηθηή. Γξα δειαδή ζαλ δίρηπ αζθαιείαο, γηα φζνπο δελ κπνξνχλ λα ιεηηνπξγήζνπλ κέζα ζε απηά ηα πιαίζηα. ηφρνο είλαη ε απνθπγή ηεο εμαζιίσζεο θαη ε παξνρή βνήζεηαο ζε 5 Βι. Φλέηζος Μ., Αλάιπζε ηεο θξίζεο ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο σο θξίζε νξγάλσζεο ηνπ Κνηλσληθνχ, έθδνζε ηνπ Ηδξχκαηνο άθε Καξάγησξγα, 3 ν πλέδξην, Αζήλα, 1993, ζει

17 εθείλνπο πνπ πξαγκαηηθά ηε ρξεηάδνληαη, ελζαξξχλνληαο ηαπηφρξνλα ηελ αηνκηθή πξσηνβνπιία θαη ηνλ πγηή αληαγσληζκφ. ην κνληέιν απηφ ζα πξέπεη λα ηνλίζνπκε ηελ επεξγεηηθή γηα ην θνηλσληθφ ζχλνιν νηθνλνκία πφξσλ, ε νπνία επηηπγράλεηαη κε ηελ νξζνινγηθή αμηνπνίεζή ηνπο εθεί φπνπ ππάξρεη πξαγκαηηθή αλάγθε θαη κε ηελ ηαπηφρξνλε πξναγσγή ηεο αηνκηθήο πξσηνβνπιίαο θαη ηεο ειεχζεξεο επηινγήο πνπ απνιακβάλνπλ νη θαηαλαισηέο ησλ ππεξεζηψλ. Κχξην ραξαθηεξηζηηθφ απηνχ ηνπ κνληέινπ είλαη φηη ζπρλά θάησ απφ κηα ηέηνηνπ είδνπο ινγηθή παξνρήο ππεξεζηψλ εληζρχεη ηνλ θνηλσληθφ ζηηγκαηηζκφ απηψλ ησλ εππαζψλ θαη ζε δεηλή νηθνλνκηθή θαηάζηαζε πεξηπεζφλησλ αηφκσλ. Σν ζεζκηθφ αλαδηαλεκεηηθφ κνληέιν 6 αλαπηχζζεη κεζφδνπο θαζνιηθήο θάιπςεο. Δπηζεκαίλεη ηελ αδπλακία απνηειεζκαηηθήο θάιπςεο αλαγθψλ κέζα απφ ηνπο κεραληζκνχο ηεο αγνξάο, ε νπνία αλαπαξάγεη ηελ θνηλσληθή αληζφηεηα. Αζθεί έληνλε θξηηηθή ζην ππνιεηκκαηηθφ κνληέιν γηα ηελ επηθέληξσζε ηνπ ζηε ζεξαπεία ησλ θνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ θαη φρη ζηελ πξφιεςε θαη γηα ηνλ θνηλσληθφ ζηηγκαηηζκφ φζσλ πξνζθεχγνπλ ζηηο θξαηηθέο ππεξεζίεο. ηηο αμίεο ηνπ αηνκηθηζκνχ θαη ηνπ αληαγσληζκνχ αληηηάζζεη ην αίζζεκα ζπιινγηθήο επζχλεο θαη ηελ επίηεπμε θνηλσληθήο ζπλνρήο. Κχξηνπο ζηφρνπο απηνχ ηνπ κνληέινπ απνηεινχλ ε επίηεπμε θνηλσληθήο ζπλνρήο, ε πξφιεςε αξλεηηθψλ επηπηψζεσλ θαη θνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ, ε πξναγσγή πξσηνβνπιηψλ απηνβνήζεηαο θαη αιιειεγγχεο. Απνζθνπεί ζηελ αληηκεηψπηζε θξίζηκσλ θαηαζηάζεσλ θαη πξνβιεκάησλ ζηα πιαίζηα ηεο θξνληίδαο ζε ζπλδπαζκφ κε ζεξαπεπηηθέο κεζφδνπο κέζα απφ πνηθίινπο ηξφπνπο ζηήξημεο, αξσγήο θαη ζπκβνπιεπηηθήο ζε άηνκα θαη νκάδεο κε ζηφρν ηελ ζεξαπεία, ηελ ηξηηνγελή πξφιεςε θαη ηελ θνηλσληθή ηνπο επαλέληαμε. Σέινο επηδηψθεηαη ε αλάπηπμε, δηάρπζε θαη αμηνπνίεζε ηεο πιεξνθφξεζεο, ηελ δεκηνπξγία δνκψλ γηα δηεπθφιπλζε ηεο πξνζπειαζηκφηεηαο θαη ηνπ ζπληνληζκνχ ησλ ππεξεζηψλ, κε ζηφρν, ηελ νινθιεξσκέλε θαη πνηνηηθή θάιπςε ησλ θνηλσληθψλ αλαγθψλ. 2.4 Πεξίνδνη θαη ζηάδηα αλάπηπμεο ηνπ Κξάηνπο Πξόλνηαο 6 Βιέπε Τοσρναβίηη Καληζόγια Ν., Οη ζεσξίεο γηα ην θνηλσληθφ Κξάηνο θαη νη Φηιειεχζεξεο απφςεηο, έθδνζε ηνπ Ηδξχκαηνο άθε Καξάγησξγα, 3 ν πλέδξην, Αζήλα, 1993, ζει

18 Γηαθξίλνπκε δχν κεγάιεο πεξηφδνπο αλάπηπμεο 7 ηεο θνηλσληθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ θξάηνπο, ζηε δηάξθεηα ησλ νπνίσλ ην θξάηνο πξφλνηαο, σο ηδέα θαη εθαξκνγή, πεξλάεη δηάθνξα ζηάδηα απφ ηελ αξρηθή δηεχξπλζε ηεο θνηλσληθήο ηνπ ιεηηνπξγίαο. Ζ δεχηεξε εηδηθφηεξα πεξίνδνο πεξηιακβάλεη ηξία επηκέξνπο ζηάδηα, κε θχξηνπο ξπζκηζηηθνχο παξάγνληεο, νηθνλνκηθέο θαη θνηλσληθέο αιιαγέο ζε πεξηφδνπο θξίζεο θαη αλάθακςεο. Ζ πξψηε πεξίνδνο μεθηλάεη απφ ην ηέινο ηνπ 18 νπ αηψλα θαη θηάλεη έσο ην Β Παγθφζκην Πφιεκν. Πξφθεηηαη γηα ηελ πεξίνδν ηεο αξρηθήο δηεχξπλζεο ηεο θνηλσληθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ θξάηνπο θαη ηεο ζηαδηαθήο αλάπηπμεο ζπζηεκάησλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο, πγείαο, εθπαίδεπζεο θαη εξγαηηθήο θαηνηθίαο. Κπξίαξρν θαηλφκελν απηήο ηεο πεξηφδνπ απνηεινχλ νη αγψλεο ηεο εξγαηηθήο ηάμεο θαη ην εξγαηηθφ δήηεκα. Ζ δεχηεξε πεξίνδνο μεθηλάεη απφ ηνλ Β Παγθφζκην Πφιεκν θαη θηάλεη έσο ηηο κέξεο καο. ηελ πεξίνδν απηή δηαθξίλνπκε ηξία επηκέξνπο ζηάδηα. Σν πξψην πνπ πξνζδηνξίδεηαη ρξνληθά απφ ην 1944 έσο θαη ην 1969 απνθαιείηαη «ρξπζή επνρή» ή «θιαζζηθφ» Κξάηνο Πξφλνηαο θαη ραξαθηεξίδεηαη απφ επξεία απνδνρή ηνπ ζεζκηθνχ κνληέινπ, αλάπηπμε νξγαλσκέλσλ ζπζηεκάησλ θαη κεζφδσλ θνηλσληθνχ ζρεδηαζκνχ θαη κεγάιε δηεχξπλζε ζηνπο ηνκείο ησλ πξνζσπηθψλ ππεξεζηψλ, ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηνπ ειεχζεξνπ ρξφλνπ. Κπξηαξρεί ν πξνβιεκαηηζκφο γηα ηελ επξχηεξε θνηλσληθή αλαπαξαγσγή. Σν δεχηεξν ζηάδην μεθηλάεη απφ ην ηέινο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 60 κέρξη ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80 θαη πξφθεηηαη γηα ζηάδην θξίζεο θαη ακθηζβήηεζεο ζηελ ηδενινγία θαη ηελ εθαξκνγή ζπζηεκάησλ θξάηνπο πξφλνηαο. Κπξηαξρνχλ ε λενθηιειεχζεξε επίζεζε πνπ θαηαγγέιιεη ηελ θξίζε ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο θαη επηκέλεη ζηελ αλάγθε ζπξξίθλσζεο ηνπ κε έκθαζε ζηελ ηδησηηθνπνίεζε ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ. Καζψο επίζεο θαη ε θξηηηθή απφ πιεπξάο ηνπ καξμηζκνχ, ηνπ θεκηληζηηθνχ θηλήκαηνο θαη ηνπ αληηξαηζηζηηθνχ αγψλα. Σν ηξίην ζηάδην ραξαθηεξίδεηαη σο ην ζηάδην ηνπ ζχγρξνλνπ «πξνλνηαθνχ πινπξαιηζκνχ», ηεο αλαδηάξζξσζεο ηνπ κεραληζκνχ ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο θαη ηεο αλαδήηεζεο λέσλ ζρέζεσλ ζηελ θάιπςε αλαγθψλ, κε ζηφρν ηελ νηθνδφκεζε κηαο γλήζηαο «θνηλσλίαο ηεο θξνληίδαο». 7 Βιέπε Σηαζινοπούλοσ Ο., φπ. π. (ζεκ. 3), ζει

19 2.4 ύγρξνλεο ηάζεηο Νένη πξνβιεκαηηζκνί θαη ε ζεκαζία ηνπο γηα ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε Γχν είλαη νη βαζηθνί ιφγνη νη νπνίνη νδήγεζαλ ζηηο κέξεο καο ζηελ δεκηνπξγία ελφο ζχγρξνλνπ ζθεπηηθηζκνχ θαη ελφο πνιχκνξθνπ πξνβιεκαηηζκνχ 8 γχξσ απφ ηνλ ρψξν ηεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο. Ο πξψηνο είλαη ε εκπεηξία δεθαεηηψλ άζθεζεο Κνηλσληθή Πνιηηηθήο θαη ε πνξεία απφ ηελ κεηαπνιεκηθή δηεχξπλζε θαη άλζεζε ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο θπξίσο ζηηο αλαπηπγκέλεο θαπηηαιηζηηθέο ρψξεο ζηελ θξίζε απηνχ. Ο δεχηεξνο βαζηθφο ιφγνο είλαη ε πξνβνιή θαη ζπλεηδεηνπνίεζε ηεο πξαγκαηηθφηεηαο θαη ησλ ζπλεπεηψλ ηνπ φξνπ νηθνλνκηθή αλάπηπμε πνπ απνηέιεζε ην ζχλζεκα, ην φξακα θαη ηελ πξαθηηθή φισλ ησλ αλαπηπγκέλσλ θαη ππφ αλάπηπμε θαπηηαιηζηηθψλ ρσξψλ ηεο ζχγρξνλεο επνρήο. ήκεξα βξηζθφκαζηε πιένλ ζε έλα ζηάδην πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ ζχγθιηζε ησλ θχξησλ ζεσξεηηθψλ αληηιήςεσλ ζε πνιιά ζεκεία ηα νπνία θαη ζπλζέηνπλ ηελ πιαηθφξκα ελφο λένπ πινπξαιηζκνχ ζηελ έθθξαζε, ηεξάξρεζε θαη θάιπςε αλαγθψλ. Έηζη ινηπφλ παξαηεξνχκε ηελ χπαξμε ελφο έληνλνπ πξνβιεκαηηζκνχ γηα βαζηθέο αξρέο, έλλνηεο θαη ζηφρνπο θαζψο θαη κία έληνλε επαλαμηνιφγεζε ησλ κέρξη ζήκεξα θπξίαξρσλ κνληέισλ θαη αληηιήςεσλ γηα ηελ πξφλνηα. Πεξλάκε πιένλ ζε έλα ζηάδην έληνλεο ακθηζβήηεζεο ηνπ θξάηνπο σο θχξηνπ θνξέα παξνρήο θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ θαη επηζεκαίλνληαη νη αληηθάζεηο θαη ηα φξηα ηεο θξαηηθήο παξέκβαζεο. Σαπηφρξνλα επηρεηξείηαη ν επαλαπξνζδηνξηζκφο ηεο ζρέζεο θξαηηθνχ κε θξαηηθνχ ηνκέα θαη ν ξφινο ηεο εζεινληηθήο πξσηνβνπιίαο, ηεο νηθνγέλεηαο θαη ηεο ηνπηθήο θνηλφηεηαο. Αμηνινγνχληαη εθ λένπ νη κέζνδνη νξγάλσζεο θαη δηνίθεζεο ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ θαη αλαδεηείηαη ηξφπνο αχμεζεο ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη ηεο πνηνηηθήο αλαβάζκηζεο απηψλ, κε ηαπηφρξνλε κείσζε ηνπ θφζηνπο θαη νξζνινγηθή ρξήζε ησλ πιηθψλ θαη αλζξψπηλσλ πφξσλ. Δπαλεθηηκάηαη ν ξφινο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο θαη ηεο ζρέζεο ηνπηθνχ θεληξηθνχ επηπέδνπ ζηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηελ άζθεζε Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο. Σέινο απμάλεηαη ην ελδηαθέξνλ γηα ηε κειέηε δηαθνξεηηθψλ ζπζηεκάησλ πξφλνηαο, εληείλεηαη ε ζπγθξηηηθή Κνηλσληθή 8 Γράβαρης Δ., Κξίζε ζεσξίαο θαη θξίζε ηνπ θνηλσληθνχ Κξάηνπο: Σάζεηο θαη πξνβιήκαηα ζε ζχγρξνλεο ζεσξίεο πεξί θνηλσληθνχ θξάηνπο, Ίδξπκα άθε Καξάγησξγα, Αζήλα, 1990.

20 Πνιηηηθή, πξνβάιινληαη νη δηεζλείο δηαζηάζεηο ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο θαη ηνπ ππεξεζληθνχ ραξαθηήξα νξηζκέλσλ αλαγθψλ θαη δηεπξχλνληαη νη λένη ηξφπνη ηθαλνπνίεζεο απηψλ. Απηφ ινηπφλ πνπ ζήκεξα πξνηείλεηαη είλαη έλαο «λένο πινπξαιηζκφο» κέζα απφ ηελ αλαδήηεζε κηαο λέαο ζρέζεο κεηαμχ θξαηηθνχ θαη κε θξαηηθνχ ηνκέα ζηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηελ άζθεζε Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο. Σν θχξην ραξαθηεξηζηηθφ απηήο ηεο λέαο πξφηαζεο είλαη φηη ηελ ηδενινγηθή ηεο βάζε ηελ ζπλζέηνπλ πεξηζζφηεξν παξαηλέζεηο γηα ην ηη πξέπεη λα απνθεπρζεί κε βάζε πξνεγνχκελεο εκπεηξίεο παξά κηα θαηλνχξηα πξνζπάζεηα δεκηνπξγηθήο ζχδεπμεο κεηαμχ ζεσξεηηθήο αλάιπζεο θαη εθαξκνγήο. Ζ κέρξη ζήκεξα εκπεηξία έρεη ζαθψο απνδείμεη θαη απνηειεί πιένλ θνηλφ ηφπν γηα φινπο ηνπο ζεσξεηηθνχο αλαιπηέο φηη θαηαξρήλ, ζε θάζε πξνζπάζεηα πξνθεηκέλνπ λα νξγαλσζεί ε ζπιινγηθή ξχζκηζε δελ κπνξεί ζε θακία πεξίπησζε λα παξακεξίδνληαη θαη λα αγλννχληαη νη ηδηαηηεξφηεηεο αηφκσλ θαη νκάδσλ. Οχηε βεβαίσο πξέπεη, λα αξθνχκαζηε κφλν ζηελ παξάκεηξν «θνηλσληθή ηάμε» πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπίζνπκε ηελ πνιππινθφηεηα ηεο ζρέζεο αληηθεηκεληθνχ ππνθεηκεληθνχ ζηε δηακφξθσζε, έθθξαζε θαη θάιπςε αλαγθψλ, θαζψο θαη ζηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία απνηειεζκαηηθψλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ. Δπηπιένλ, δελ επηηξέπεηαη λα αγλνείηαη ε θχζε θαη ηα φξηα ηνπ θξάηνπο ζηνλ θνηλσληθφ ηνπ ξφιν. Σν θξάηνο σο ρψξνο ηαμηθψλ θαη άιισλ δηεθδηθήζεσλ, απνηειεί ηνλ θχξην πφιν ζχγθξνπζεο ζπκθεξφλησλ. Ωο εγγπεηήο θνηλσληθψλ δηθαησκάησλ 9 θαη θνξέαο ππεξεζηψλ, πξνζθξνχεη ζπλερψο ζηηο αληηθάζεηο ηεο ζρεηηθήο ηνπ απηνηέιεηαο, ελζσκαηψλνληαο κέζα ζην κεραληζκφ ηνπ ηα ραξαθηεξηζηηθά θαη ηα πξνβιήκαηα ηεο θνηλσλίαο πνπ ην γελλά. Μπνξεί ινηπφλ λα ζπλερίζεη λα απνηειεί ζεκαληηθφ ρψξν δηεθδηθήζεσλ, φρη φκσο ηελ απάληεζε θαη ηελ εγγχεζε γηα ηελ καθξνπξφζεζκε επίιπζε πξνβιεκάησλ. Έηζη ινηπφλ γίλεηαη εχθνια αληηιεπηφ φηη ε δνκή θαη ε νξγάλσζε ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ζπλδέεηαη άκεζα κε ηελ πξνψζεζε ηεο απνθέληξσζεο ζηελ Κνηλσληθή Πνιηηηθή θαη ηελ δηεχξπλζε ηεο θνηλσληθήο ιεηηνπξγίαο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο. 9 Αγγελίδης Μ., Κξίζε Κνηλσληθψλ Πνιηηηθψλ: Εεηήκαηα αλαπξνζδηνξηζκνχ πιαηζίσλ θνηλσληθψλ δηθαησκάησλ, Ίδξπκα άθε Καξάγησξγα, Αζήλα, 1990, ζει

21 Σν θχξην εξψηεκα πνπ ηίζεηαη δε κπνξεί παξά λα αθνξά ηνλ ηξφπν θαη ηηο κνξθέο παξέκβαζεο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο. Πξέπεη λα παξέρεη ε ίδηα θνηλσληθέο ππεξεζίεο κε δηθφ ηεο πξνζσπηθφ θαη αληίζηνηρε δηνηθεηηθή ππνδνκή ή λα αλαζέηεη απηφ ην ξφιν ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα θαη λα ζπληνλίδεη ηνπο δηάθνξνπο θνξείο θξαηηθνχο θαη κε, επίζεκνπο θαη αλεπίζεκνπο, επαγγεικαηηθνχο θαη εζεινληηθνχο; Ζ απάληεζε ζηα παξαπάλσ εξσηήκαηα είλαη θαζνξηζηηθή πξνθεηκέλνπ ζε έλα επφκελν ζηάδην λα ζρεδηαζηνχλ θαη λα αληηκεησπηζηνχλ ζέκαηα φπσο απηά ηεο ρξεκαηνδφηεζεο, ηεο δηάξζξσζεο θαη ηεο ζηειέρσζεο ησλ πξσηνβνπιηψλ ηεο. Σν πιένλ θξίζηκν δήηεκα φκσο ηνπ φινπ εγρεηξήκαηνο αθνξά ηελ επίηεπμε πνηφηεηαο ππεξεζηψλ θαη ηελ εμαζθάιηζε ηεο ελεξγνχ ζηήξημεο θαη ζπκκεηνρήο απφ πιεπξάο πνιηηψλ. Καη απηφ γηαηί αθνξά ηφζν ηελ φιε δηάξζξσζε θαη ιεηηνπξγία ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο φζν θαη ηελ παξέκβαζε ζηνλ θνηλσληθφ ηζηφ γηα ηελ δηακφξθσζε ζεηηθψλ ζηάζεσλ θαη αληηιήςεσλ. Υσξίο ακθηβνιία κηιάκε γηα κηα δηαδηθαζία εμαηξεηηθά δχζθνιε θαη κε πνιιά εζηθά θαη πνιηηηθά δηιήκκαηα, ε νπνία πξνυπνζέηεη ηε γλψζε απφ πιεπξάο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη ηάζεσλ ζηνλ πιεζπζκφ ηεο, ζπλερή παξαθνινχζεζε ησλ αιιαγψλ, αλίρλεπζε αλαγθψλ θαη αλάπηπμε ζπκκεηνρηθήο ζπλείδεζεο. Όηη φκσο είλαη απαξαίηεην γηα ηελ Κνηλσληθή Πνιηηηθή ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο δελ είλαη απαξαίηεηα επηζπκεηφ ή απνδεθηφ θαη απφ ηελ θεληξηθή εμνπζία. ηηο ρψξεο κε δηεπξπκέλα ζπζηήκαηα ε Σνπηθή Απηνδηνίθεζε έρεη ζπλδεζεί ζηελά κε ηελ ιεηηνπξγία ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο 10 ελψ ε απνθέληξσζε ησλ ππεξεζηψλ γίλεηαη επξχηαηα απνδεθηή. Δίλαη ζε απηέο αθξηβψο ηηο ρψξεο πνπ ε Σνπηθή Απηνδηνίθεζε παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν ζην ζρεδηαζκφ, ηελ πινπνίεζε θαη ηνλ ζπληνληζκφ πξνγξακκάησλ Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο. Υσξίο βεβαίσο νπδεκία ζηηγκή λα θαηαξγείηαη ε θπξηαξρία ηεο δηηηήο ππφζηαζεο ηνπ ζεζκηθνχ ηεο ππξήλα δειαδή, ε ζχλδεζή ηεο κε ηελ θεληξηθή εμνπζία θαζψο σο «ηνπηθφ θξάηνο» απνηειεί κέξνο θαη έθθξαζε ηεο θξαηηθήο κνξθήο εμνπζίαο θαη ηαπηφρξνλα ε ζρέζε ηεο κε ηελ θνηλσληθή βάζε ε νπνία απνηειεί έθθξαζε ησλ ηνπηθψλ θνηλσληθψλ ζρέζεσλ θαη ησλ πνιηηηζκηθά πξνζδηνξηδφκελσλ ηδηαηηεξνηήησλ. Απηή αθξηβψο ε δηηηή ππφζηαζή ηεο είλαη θαη ν ιφγνο πνπ 10 Βιέπε Albrechts L., E. Swyngedouw, The Challenges for Regional Policy under a Flexible Regime of Accumulation in Regional Policy at the Crossroads, London, Jessica Kingsley Publ., 1989, ζει. 96 επ..

22 ζπρλφηαηα κεηαηξέπεη ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε ζε αξέλα δηεθδηθήζεσλ θαη αληηζέζεσλ κεηαμχ θξάηνπο θαη πνιηηψλ. Όζνλ αθνξά ηε ρψξα καο ζα πξέπεη λα γίλεη επξέσο αληηιεπηφ φηη θάζε πξνζπάζεηα δηεχξπλζεο ηεο θνηλσληθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ θξάηνπο κε αλαδηαλεκεηηθή θαηεχζπλζε, ζα πξέπεη λα ζπλνδεχεηαη κε ηαπηφρξνλε απνθέληξσζε θαη αλάπηπμε ηεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο. Μηα αλάπηπμε πνπ ζα πξέπεη απαξαηηήησο λα μεθεχγεη απφ ην έληνλα ζπγθεληξσηηθφ ζχζηεκα νξγάλσζεο ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ καο, ηελ παξνρή επαξθψλ πφξσλ, ηελ δεκηνπξγία θαηάιιεινπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ, θαηάιιεισλ ππνδνκψλ θαη εμεηδηθεπκέλσλ ζηειερψλ. ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 Ο ΣΟ ΔΠΗΥΔΗΡΖΗΑΚΟ ΥΔΓΗΟ ΗΧΑΝΝΖ ΚΑΠΟΓΗΣΡΗΑ ηα πιαίζηα απηνχ ηνπ θεθαιαίνπ θαη μεθηλψληαο ηε ζχληνκε αλαθνξά καο ζην ζρέδην - ζηαζκφ γηα ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε πνπ έκεηλε γλσζηφ κε ην φλνκα «Ησάλλεο Καπνδίζηξηαο», ζα επηρεηξήζνπκε θπξίσο κέζα απφ ηελ εηζεγεηηθή έθζεζε 11 απηνχ ηνπ λνκνζεηήκαηνο, λα θέξνπκε ζηελ επηθάλεηα ηηο αλάγθεο πνπ ππαγφξεπζαλ ηελ εθπφλεζή ηνπ θαζψο θαη ηηο αξρέο αιιά θαη ηνπο ζηφρνπο πνπ πξνζδηφξηζαλ ηελ εθαξκνγή ηνπ. Σέινο κεηά απφ κηα εμαεηία εθαξκνγήο απηνχ ηνπ λφκνπ ζα επηρεηξεζεί ε ζπλαγσγή θάπνησλ πξψησλ ζπκπεξαζκάησλ θαη θξηηηθψλ παξαηεξήζεσλ θαη ζα αλαθεξζνχλ νη πξννπηηθέο θαη νη λέεο αιιαγέο πνπ ε παξνχζα θπβέξλεζε ζθέθηεηαη λα επηθέξεη σο ζπλέρεηα θαη νινθιήξσζε ηνπ φινπ εγρεηξήκαηνο. 3.1 Ζ αλάγθε αλαζπγθξόηεζεο ηεο Πξσηνβάζκηαο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο Ζ ρψξα καο κέρξη ην ηέινο ζρεδφλ ηνπ 20 νπ αηψλα είρε παξακείλεη ην ηειεπηαίν πξνπχξγην ηνπ ζπγθεληξσηηζκνχ ζηελ Δπξψπε, ε νπηζζνθπιαθή ηεο αλαπνηειεζκαηηθήο δηνίθεζεο πνπ ηαιαηπσξεί, θαηαξξαθψλεη ηνλ πνιίηε θαη ηνλ εμνληψλεη κέζα απφ έλα αζθπθηηθά γξαθεηνθξαηηθφ δηνηθεηηθφ κεραληζκφ. 11 Βιέπε αλαιπηηθφηεξα: Φρσζανθάκης Φ., Ζ ζεζκηθή κεηαξξχζκηζε ηεο πξσηνβάζκηαο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο. Σν ζρέδην «Ησάλλεο Καπνδίζηξηαο», Αλη. Ν. άθθνπιαο, Αζήλα Κνκνηελή, 1998, ζει

23 Σν ζπγθεληξσηηθφ θξάηνο, είηε ζηηο απηαξρηθέο είηε ζηηο θηιειεχζεξεο εθθάλζεηο ηνπ, ππήξμε θαηεμνρήλ παξάγνληαο αλαζηνιήο ησλ δεκηνπξγηθψλ δπλάκεσλ ηεο θνηλσλίαο θαη κνριφο ηεο ρεηξαγψγεζήο ηεο. Ζ Διιάδα ζην θαηψθιη ηνπ 21 νπ αηψλα δελ κπνξεί λα ππνθέξεη ην βάξνο ελφο θξάηνπο πνπ δελ είλαη ηθαλφ λα νξγαλψζεη, λα ζπληνλίζεη θαη λα θαηεπζχλεη ηελ αλαπηπμηαθή δπλακηθή ηεο θνηλσλίαο. Απηφ ζεκαίλεη φηη πξάγκαηη ήηαλ απαξαίηεηε κηα δξαζηηθή παξέκβαζε ζηε δεκφζηα δηνίθεζε αθνχ ηζρπξή δηνίθεζε είλαη εθείλε πνπ θαζίζηαηαη απνηειεζκαηηθή, δειαδή εθπιεξψλεη ηελ απνζηνιή ηεο θαη ηθαλνπνηεί ηηο ζχγρξνλεο αλάγθεο ηεο θνηλσλίαο. Ηζρπξή δηνίθεζε είλαη ε ζπκκεηνρηθή, θνηλσληθά επαίζζεηε θαη δηαθαλήο δηνίθεζε, εθείλε πνπ έρεη σο κνλαδηθφ ζηφρν ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ ηνπ αλζξψπνπ θαη ηνπ πνιίηε. Υσξίο ακθηβνιία ε δηνίθεζε γηα λα έρεη θαη λα κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη κε ηα παξαπάλσ ραξαθηεξηζηηθά πξέπεη λα αζθείηαη πιεζηέζηεξα ζηνλ πνιίηε, έηζη ψζηε λα αληηιακβάλεηαη ζαθέζηεξα ηα πξνβιήκαηά ηνπ θαη λα κπνξεί λα ηα αληηκεησπίδεη κε ακεζφηεξν θαη ιεηηνπξγηθφηεξν ηξφπν. Γη απηφλ αθξηβψο ην ιφγν ε απνθέληξσζε ησλ ιεηηνπξγηψλ ηεο θαη ε κεηαβίβαζε φισλ εθείλσλ πνπ δελ έρνπλ γεληθφ πεξηερφκελν ζηνπο νξγαληζκνχο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο θξίζεθε απαξαίηεην. Ζ θαηάζηαζε ηεο πνιπδηαζπαζκέλεο θαη θαρεθηηθήο Πξσηνβάζκηαο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο δελ επέηξεπε ηελ πινπνίεζε ηνπ ζηφρνπ ηεο επξείαο απνθέληξσζεο θαη ηεο ελίζρπζεο ησλ Ο.Σ.Α. κε ιεηηνπξγίεο θαη αξκνδηφηεηεο. Γη απηφ, θιεηδί γηα ηελ πξαγκάησζε ηεο αλαζπγθξφηεζεο ηνπ θξάηνπο θαη ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο ήηαλ ε ζπγθξφηεζε ηζρπξήο πξσηνβάζκηαο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, δειαδή νξγαληζκψλ ηθαλψλ λα παξέρνπλ επξχ θάζκα ππεξεζηψλ θαη ηδίσο λα δηαζθαιίδνπλ ηελ ηζφηεηα ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ κεηαμχ ησλ θαηνίθσλ ησλ κεγάισλ αζηηθψλ θέληξσλ θαη ησλ θαηνίθσλ ηεο ππαίζξνπ. Έηζη ινηπφλ ε πξαγκάησζε κηαο ηέηνηαο κεηαξξχζκηζεο επηβαιιφηαλ απφ ηξεηο βαζηθνχο ιφγνπο: α) Ζ αλαζπγθξφηεζε ησλ πξσηνβάζκησλ Ο.Σ.Α. ήηαλ θιεηδί γηα ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηνπ θξάηνπο θαη εηδηθφηεξα ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο, ν εθζπγρξνληζκφο απηφο επηβαιιφηαλ πξνθεηκέλνπ λα πξνρσξήζεη κηα ηζρπξή Διιάδα πξνο ηελ Δπξσπατθή νηθνλνκηθή θαη λνκηζκαηηθή έλσζε. β) Ζ εζεινληηθή ζπλέλσζε πνπ είρε θαηά ην παξειζφλ επηρεηξεζεί δελ

24 απέθεξε απνηέιεζκα αλ θαη παξήιζαλ απφ ηελ εθαξκνγή ηεο ζρεδφλ δέθα ρξφληα. γ) Ζ αλαζπγθξφηεζε ηεο πξσηνβάζκηαο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ζα παξαηεηλφηαλ γηα κεηά ην 2002 αλ παξεξρφηαλ νη δεκνηηθέο εθινγέο ηνπ Οθησβξίνπ ηνπ 1998 ρσξίο θακία αιιαγή. Τπφ ην βάξνο ινηπφλ φισλ απηψλ ησλ εμειίμεσλ έγηλε αληηιεπηφ απφ ηηο πνιηηηθέο δπλάκεηο ηνπ ηφπνπ φηη ν θαηαθεξκαηηζκφο ηεο πξσηνβάζκηαο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ζα είρε θξίζηκεο ζπλέπεηεο γηα ην κέιινλ ηεο ρψξαο. Οη ζπλέπεηεο απηέο ζα κπνξνχζαλ λα ζπλνςηζζνχλ ζηηο εμήο: α) Οη θνηλφηεηεο θαη νη κηθξνί δήκνη δελ ήηαλ ζε ζέζε λα αληαπνθξηζνχλ ζηε ζπληαγκαηηθή απνζηνιή ηνπο, δειαδή δελ ηθαλνπνηνχζαλ επαξθψο ηηο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ απνηειεζκαηηθή δηνίθεζε ησλ ηνπηθψλ ππνζέζεσλ. Αξθεί λα αλαδεηήζεη θαλείο ην βαζκφ ηθαλφηεηαο κηαο κεζαίαο θνηλφηεηαο ή ελφο κηθξνχ δήκνπ λα αληαπνθξηζεί ζηελ απνηειεζκαηηθή άζθεζε κηαο θιαζζηθήο αξκνδηφηεηαο φπσο απηή ηεο θαζαξηφηεηαο κε ζχγρξνλνπο φξνπο απνθνκηδήο θαη ελ ζπλερεία δηαρείξηζεο. Γελ ππάξρεη ακθηβνιία φηη απηή ε παξαδνζηαθή ηνπηθή ππφζεζε δελ ζα κπνξνχζε λα αζθεζεί πιένλ απφ ηνπο θαρεθηηθνχο πξσηνβάζκηνπο Ο.Σ.Α. Πξνθχπηεη ινηπφλ ην ζπκπέξαζκα φηη ην πεξηερφκελν ησλ ηνπηθψλ ππνζέζεσλ ππφ ην πξίζκα ησλ ηερλνινγηθψλ, νηθνλνκηθψλ θαη θνηλσληθψλ ζπλζεθψλ είρε ήδε κεηαβιεζεί θαη απαηηνχζε ζπλζεηφηεξα θαη απνηειεζκαηηθφηεξα ζπζηήκαηα δηνίθεζεο. β) Παξά ηελ πξνζπάζεηα γηα δηεχξπλζε ησλ αξκνδηνηήησλ ησλ πξσηνβάζκησλ Ο.Σ.Α. δελ είρε μεπεξαζηεί ην πξφβιεκα ηεο δηνηθεηηθήο αλαπνηειεζκαηηθφηεηάο ηνπο. Οη ππεξεζίεο πνπ παξέρνληαλ απφ ηνπο κεγάινπο δήκνπο ή θαη απφ ην θξάηνο ζηνπο θαηνίθνπο ησλ κεγάισλ αζηηθψλ θέληξσλ δελ κπνξνχζαλ, φζε θαληαζία, ηφικε θαη ηθαλφηεηα λα είραλ νη ηνπηθνί άξρνληεο λα παξαζρεζνχλ ζηνπο θαηνίθνπο ησλ θνηλνηήησλ θαη κηθξψλ δήκσλ ηεο ππαίζξνπ. γ) Σέινο, ε Σνπηθή Απηνδηνίθεζε ζε φιε ηελ Δπξψπε είρε αλαδεηρζεί ζε θξίζηκν επίπεδν ζρεδηαζκνχ θαη ππνζηήξημεο ηεο ηνπηθήο θαη πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο. Οη κεγάινη δήκνη είλαη εθείλνη πνπ πξαγκαηψλνπλ ηνλ αλαπηπμηαθφ ξφιν ηνπ ζεζκνχ. Οη κηθξφηεξνη δήκνη θαη νη θνηλφηεηεο ππνρξεψλνληαη εθ ησλ πξαγκάησλ ζην ξφιν ηνπ ζεαηή. Ζ ρψξα καο ήηαλ πξνηειεπηαία ζηνλ κέζν φξν ηνπ πιεζπζκνχ αλά πξσηνβάζκην Ο.Σ.Α. θαη ζηηο ηειεπηαίεο ζέζεηο ζην κέζν φξν έθηαζεο αλά

25 πξσηνβάζκην Ο.Σ.Α. κεηαμχ ησλ ρσξψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Γεγνλφο πνπ νθεηιφηαλ ζηελ θαζπζηέξεζε δξνκνιφγεζεο κεηαξξπζκίζεσλ γηα ηελ αλαζπγθξφηεζε ηεο πξσηνβάζκηαο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο. Απφ ηηο αξρέο ηνπ 60 φηαλ ήδε είρε ζπληειεζζεί ε ζπγθέληξσζε εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζηηο πφιεηο θαη είρε αθπδαησζεί δεκνγξαθηθά ε χπαηζξνο, αλαδείρζεθε ε αλαγθαηφηεηα ηεο ζπγθξφηεζεο ησλ πξσηνβάζκησλ δηνηθεηηθψλ θέληξσλ ζηηο αγξνηηθέο θαη εκηαζηηθέο πεξηνρέο ζε επξχηεξε βάζε απφ εθείλε πνπ παξαδνζηαθά ππήξρε. Έηζη ζε αξθεηέο ρψξεο φπσο ε Μεγάιε Βξεηαλία, ε νπεδία, ε Γαλία πξνρψξεζαλ ζηελ ζπγρψλεπζε ησλ κηθξψλ Ο.Σ.Α. θαη ζηε δεκηνπξγία βηψζηκσλ θαη ιεηηνπξγηθψλ δήκσλ. Με ηελ παξνρή ηζρπξψλ νηθνλνκηθψλ θηλήηξσλ θαη ππφ ην θαζεζηψο ηεο αλαγθαζηηθήο ζπλέλσζεο ζηε νπεδία απφ 2500 Ο.Σ.Α. θαηέιεμαλ ζηνπο 284, ζηελ Οιιαλδία απφ 7781 Ο.Σ.Α. έθζαζαλ ζηνπο 702, ζηε Μεγάιε Βξεηαλία απφ 2028 ζε 481 θαη ζην Βέιγην απφ 2669 ζε 589. ηηο ρψξεο απηέο θαη χζηεξα απφ ηελ εθαξκνγή ηεο ζπλέλσζεο γηα αξθεηά ρξφληα έσο θαη δεθαεηίεο απνηειεί πιένλ θνηλή δηαπίζησζε φηη ηα απνηειέζκαηα απφ ηελ δεκηνπξγία κεγάισλ δήκσλ ήηαλ ζεηηθά. Δηδηθφηεξα δηαπηζηψλεηαη φηη: Οη κεγαιχηεξνη Ο.Σ.Α. θαηφξζσζαλ λα ειθχζνπλ ηθαλφηεξνπο αλζξψπνπο γηα δεκνηηθνχο άξρνληεο. Οη κεγάινη Ο.Σ.Α. απνηέιεζαλ δσληαλφηεξα πνιηηηθά θχηηαξα, πξάγκα πνπ επλφεζε ηηο ξηδνζπαζηηθέο θαη πξννδεπηηθέο ιχζεηο. Οη κεγάινη Ο.Σ.Α. δηνηθνχληαη απνηειεζκαηηθφηεξα κε κηθξφηεξν αξηζκφ πξνζσπηθνχ αιιά θαη ηαπηφρξνλα θαιχηεξα θαηαξηηζκέλν. Οη κεγάινη Ο.Σ.Α. έρνπλ ηα παξαπάλσ πιενλεθηήκαηα ζε εληνλφηεξν βαζκφ φηαλ εληζρχνπλ ηηο δηαδηθαζίεο ζπκκεηνρήο ησλ πνιηηψλ, φηαλ δειαδή εληζρχνπλ ηε δεκνηηθή απνθέληξσζε. Λφγσ ινηπφλ φινπ ηνπ παξαπάλσ ζθεπηηθνχ θαη κε δεδνκέλε ηελ εθαξκνγή κηαο ηέηνηαο κεηαξξχζκηζεο ζηηο πεξηζζφηεξεο Δπξσπατθέο ρψξεο αιιά θαη ππφ ην βάξνο ηεο αλαγθαηφηεηαο γηα αλαγέλλεζε ηεο πξσηνβάζκηαο Απηνδηνίθεζεο θαηαηέζεθε ζηε Βνπιή ησλ Διιήλσλ, ηνλ Οθηψβξην ηνπ 1997 έλα ζχλνιν

26 ζπληνληζκέλσλ δξάζεσλ θαη πξνηάζεσλ γηα ηελ αλαζπγθξφηεζε ηεο πξσηνβάζκηαο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο πνπ έκεηλε γλσζηφ σο επηρεηξεζηαθφ ζρέδην «Ησάλλεο Καπνδίζηξηαο». 3.2 Οη αξρέο θαη νη ζηόρνη πνπ πξνζδηόξηζαλ ηελ εθαξκνγή ηνπ ζρεδίνπ «Ησάλλεο Καπνδίζηξηαο» Σν κεγαιφπλνν ζρέδην «Ησάλλεο Καπνδίζηξηαο» πεξηειάκβαλε ηελ αλαγθαζηηθή ζπλέλσζε Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ ρξεζηκνπνηψληαο θπξίσο πιεζπζκηαθά θαη γεσγξαθηθά θξηηήξηα θαη κε απψηεξν ζηφρν ηελ δεκηνπξγία ηζρπξψλ Γήκσλ θαη θαιχηεξσλ ζπλζεθψλ αλάπηπμεο θαη θνηλσληθήο επεκεξίαο. Οη βαζηθέο αξρέο 12 νη νπνίεο ραξαθηήξηζαλ απηφ ην ζρέδην ζχκθσλα πάληα κε ηελ εηζεγεηηθή έθζεζε ήηαλ νη εμήο: 1. Ζ αξρή ηεο ζπληνληζκέλεο δξάζεο, γηα ηελ αληηκεηψπηζε φισλ ησλ πξνβιεκάησλ θαη ηελ εμαζθάιηζε φισλ εθείλσλ ησλ πξνυπνζέζεσλ πνπ ζα θαζηζηνχζαλ νκαιή θαη βηψζηκε ηε δεκηνπξγία ησλ λέσλ Γήκσλ. 2. Ζ αξρή ηεο θνηλσληθήο ζπλαίλεζεο, αθνχ ε πιεηνςεθία ησλ ηνπηθψλ θνηλσληψλ ζπκθσλνχζε κε ηνπο ζηφρνπο ηεο κεηαξξχζκηζεο παξά ην γεγνλφο φηη δελ έιεηςαλ θαη ε κηθξήο έθηαζεο αληηδξάζεηο. 3. Ζ αξρή ηεο απνηειεζκαηηθήο δηνίθεζεο θαη ηεο δεκνθξαηηθήο αληηπξνζψπεπζεο πνπ πξεζβεχεη ηε δεκνθξαηηθή ζπκκεηνρή ησλ θαηνίθσλ ζηελ άζθεζε ηεο δεκνηηθήο πνιηηηθήο κε απψηεξν ζηφρν ηελ πξναγσγή ησλ ηνπηθψλ ππνζέζεσλ. 4. Ζ αξρή ηεο ελδνδεκνηηθήο αλαπηπμηαθήο ηζνξξνπίαο πνπ έρεη σο απνηέιεζκα ηελ ηζφξξνπε αλάπηπμε ηνπηθψλ θνηλσληψλ κε δηαθνξεηηθά πιεζπζκηαθά κεγέζε, δηαθνξεηηθφ επίπεδν αλάπηπμεο ησλ ππνδνκψλ αθφκε θαη κε δηαθνξέο ζηελ νηθνλνκηθή, θνηλσληθή, γεσγξαθηθή θαη πνιηηηζηηθή θπζηνγλσκία. 5. Ζ αξρή ηεο εγγπεκέλεο αληηπξνζψπεπζεο. χκθσλα κε απηήλ ηελ αξρή ζα θαζηεξσλφηαλ θαη ζα θαηνρπξψλνληαλ ε αξρή ηεο ειάρηζηεο, ηεο εγγπεκέλεο αληηπξνζψπεπζεο ησλ θαηαξγνχκελσλ θαη ζπλελσζέλησλ ζε λέν ΟΣΑ Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ. 12 Βιέπε Υξπζαλζάθεο Υ., φπ. π. (ζεκ. 10), ζει

27 6. Σέινο ε αξρή ηεο δηαηήξεζεο ησλ δηεπθνιχλζεσλ ησλ θαηνίθσλ ζηα κηθξά ρσξηά. Καηνρπξψλνληαλ δηεπθνιχλζεηο νηθνλνκηθήο, αζθαιηζηηθήο θαη θνξνινγηθήο θχζεσο γηα ην πιήζνο ησλ κηθξψλ ρσξηψλ ηεο Διιεληθήο ππαίζξνπ. Έηζη ινηπφλ κε κηα ζεηξά ξπζκίζεσλ θαη θαηλνηνκηψλ ην λέν λνκνζρέδην θηινδνμνχζε λα πεηχρεη ζηφρνπο 13 πνπ ζα νδεγνχζαλ ζηελ θνηλσληθή αλάπηπμε θαη επεκεξία γηα φινπο αδηαθξίησο ηνπο ΟΣΑ α βαζκίδαο. Οη ζηφρνη πνπ ζα έπξεπε λα επηηεπρζνχλ κε ηελ εθαξκνγή ηνπ λένπ ζρεδίνπ ήηαλ νη εμήο: Δθζπγρξνληζκόο ηνπ δηνηθεηηθνύ ζπζηήκαηνο Ζ λεπξαιγηθή ζέζε ηεο πξσηνβάζκηαο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ζην δηνηθεηηθφ ζχζηεκα ηελ θαζηζηά θιεηδί γηα ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηνπ αιιά ηαπηφρξνλα πξνυπνζέηεη ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηεο ίδηαο ηεο Απηνδηνίθεζεο. Ζ ελαξκφληζε ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο κε ηηο ζχγρξνλεο δηνηθεηηθέο αλάγθεο ησλ ηνπηθψλ θνηλσληψλ εμειίζζεηαη ζε δχν θαηεπζχλζεηο: Πξνζαξκνγή ηεο εζσηεξηθήο νξγάλσζεο θαη αχμεζε ησλ ιεηηνπξγηθψλ ηεο δπλαηνηήησλ θαη πξνζαξκνγή ησλ νξίσλ άζθεζεο ησλ αξκνδηνηήησλ κε ηξφπν ψζηε λα παξάγνληαη πεξηζζφηεξα ζεηηθά απνηειέζκαηα πξνο φθεινο ησλ θαηνίθσλ. Ζ παξνρή λέσλ αξκνδηνηήησλ ζηνπο ΟΣΑ πην ζχλζεησλ θαη εμεηδηθεπκέλσλ απφ ηηο ήδε ππάξρνπζεο κπνξνχλ λα έρνπλ σο απνδέθηεο κφλν κεγάινπο θαη ηζρπξνχο Γήκνπο ψζηε, λα κπνξνχλ λα αληαπεμέιζνπλ κε επηηπρία. Ο ζηφρνο ηνπ δηνηθεηηθνχ εθζπγρξνληζκνχ μεθηλάεη απφ ηελ αλάγθε λα γίλεη πξάμε ζηε δνκή θαη ηελ ιεηηνπξγία ηνπ δηνηθεηηθνχ καο ζπζηήκαηνο ε αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο. χκθσλα κε απηήλ ηελ αξρή νη δεκφζηεο ππνζέζεηο πξέπεη λα δηνηθνχληαη ζην πιεζηέζηεξν ζηνπο πνιίηεο δηνηθεηηθφ επίπεδν. Πξσηνβάζκηνη ΟΣΑ λένπ ηύπνπ ζεζκηθή δνκή ζύγρξνλσλ αλνηθηώλ πόιεσλ Σν πξφηππν ησλ αλνηθηψλ πφιεσλ, δειαδή ηεο ζπιιεηηνπξγίαο απηνηειψλ νηθηζηηθψλ κνλάδσλ πνπ αιιειεμαξηψληαη γηα ηελ παξνρή εμππεξεηήζεσλ ζηνλ πιεζπζκφ ηνπο, απνηεινχλ έλα δίθηπν εληαίσλ αλαγθψλ ζηηο νπνίεο πξέπεη λα 13 Βιέπε Υξπζαλζάθεο Υ., φπ. π. (ζεκ. 10), ζει

28 αληαπνθξηζεί έλα ζχλνιν εληαίσλ ππεξεζηψλ, είλαη ε κνξθή νξγάλσζεο πνπ έξρεηαη λα ελζαξθψζεη ν ζχγρξνλνο βηψζηκνο θαη ιεηηνπξγηθφο Γήκνο. Κξίζηκν ζεκείν ηεο αλάδεημεο ηνπ πξνηχπνπ ησλ αλνηθηψλ πφιεσλ είλαη ε κε ζπγθέληξσζε ησλ εμππεξεηήζεσλ αλαγθαζηηθά ζην πνιενδνκηθφ ή δηνηθεηηθφ θέληξν. Αληίζεηα ν θνηλσληθφο εμνπιηζκφο πνπ θαιχπηεη θνηλέο αλάγθεο θαηαλέκεηαη ζηηο επηκέξνπο νηθηζηηθέο κνλάδεο κε ηξφπν ψζηε λα επηηπγράλνληαη ε ηζφξξνπε ζπκκεηνρή φισλ ησλ νηθηζκψλ ζηελ ιεηηνπξγία ηεο αλνηθηήο πφιεο. Έηζη ελψ νη λένη πξνζέξρνληαη ζην ρσξηφ Α γηα ηελ εθπαίδεπζε, πξνζηξέρνπλ ζην ρσξηφ Β, φπνπ ρσξνζεηήζεθε ην αζιεηηθφ θέληξν θαη ζπκκεηέρνπλ ζηα πνιηηηζηηθά δξψκελα πνπ ιακβάλνπλ ρψξα απφ πνιηηηζηηθφ πνιπθέληξν ηνπ ηζηνξηθνχ ρσξηνχ Γ θαη ηέινο ζηελ έδξα ηνπ Γήκνπ, ζην ρσξηφ Γ παξαθνινπζνχλ ηηο ζπλεδξηάζεηο ηνπ Γεκνηηθνχ πκβνπιίνπ θαη αλακέλνπλ απαληήζεηο ζε αλαθνξέο ή πξνηάζεηο πνπ θαηέζεζαλ ζηελ Γεκνηηθή Αξρή. Αλαβάζκηζε ηνπ ηνπηθνύ πνιηηηθνύ ζπζηήκαηνο Οη αηξεηνί ηδίσο ζηνπο κηθξνχο Γήκνπο θαη ζηηο Κνηλφηεηεο ήηαλ ππνρξεσκέλνη λα αλαδεηήζνπλ νηθνλνκηθά θαη ιεηηνπξγηθά κέζα γηα ηελ εθπιήξσζε ηεο απνζηνιήο ηνπο επηζηξαηεχνληαο δηαδηθαζίεο ηνπ πειαηεηαθνχ ζπζηήκαηνο. Απηφ δεκηνπξγνχζε αζθαιψο πξνυπνζέζεηο άληζεο κεηαρείξηζεο θαη παξάιιεια ππνβάζκηδε ην θχξνο ησλ αηξεηψλ. Ζ αλάδεημε ησλ αηξεηψλ αξρψλ ζε ΟΣΑ πνπ έρνπλ εκβέιεηα θαη αληηζηνηρνχλ ζε δπλακηθέο ηνπηθέο θνηλσλίεο δεκηνπξγεί φιεο ηηο ζεηηθέο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ θαηάθηεζε αληίζηνηρνπ δπλακηθνχ ξφινπ ζην πνιηηηθφ ζχζηεκα. Ζ χπαξμε ελφο ηζρπξνχ ζψκαηνο πνιηηηθψλ ιεηηνπξγψλ ζε ηνπηθφ επίπεδν ζπκβάιιεη ζηελ αλαδσνγφλεζε ησλ πνιηηηθψλ θαη δηνηθεηηθψλ ζεζκψλ, αιιά θαη ζηελ ζπλνιηθή αλαγέλλεζε ηνπ πνιηηηθνχ ζπζηήκαηνο. Γηνηθεηηθή θαη νηθνλνκηθή απηνηέιεηα ησλ ΟΣΑ Οη Οξγαληζκνί Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο πνπ ήηαλ αδχλακνη λα εθπιεξψζνπλ ηελ απνζηνιή ηνπο αλαγθάδνληαλ λα ππνζεθεχζνπλ ηελ νηθνλνκηθή θαη ελ πνιινίο ηε δηνηθεηηθή ηνπο απηνηέιεηα. Ζ ηθαλφηεηά ηνπο λα απνθαζίδνπλ θαη λα είλαη ζε ζέζε λα πινπνηήζνπλ ηηο απνθάζεηο ηνπο, πξνυπνζέηεη ηελ θαηάιιειε δηνηθεηηθή νξγάλσζε θαη ηα αλαγθαία ιεηηνπξγηθά κέζα. Όηαλ απηά δελ ηα έρνπλ είηε δηφηη νη δεκνγξαθηθέο ηνπο δπλάκεηο δελ επαξθνχλ, είηε γηαηί ε πνιππινθφηεηα ησλ ηνπηθψλ ππνζέζεσλ απαηηεί παξέκβαζε ζε επξχηεξν

29 επίπεδν, ηφηε ε πεκπηνπζία ηεο Απηνδηνίθεζεο, ε δηνηθεηηθή θαη νηθνλνκηθή απηνηέιεηα ηξαπκαηίδεηαη ζνβαξά. Γίλεηαη ζαθέο φηη ε δεκηνπξγία ηζρπξψλ, βηψζηκσλ θαη ιεηηνπξγηθψλ πξσηνβάζκησλ ΟΣΑ ζπληειεί ζηελ επίηεπμε νπζηαζηηθψλ πξνυπνζέζεσλ γηα ηελ δηνηθεηηθή θαη νηθνλνκηθή απηνηέιεηα ηνπο θαη ζπλεπψο ζηελ ελδπλάκσζή ηνπο. πληνληζκόο ησλ ηνπηθώλ δεκνζίσλ επελδύζεσλ θαη νηθνλνκίεο θιίκαθαο Ο θαηαθεξκαηηζκφο ηεο πξσηνβάζκηαο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο θπξίσο ζηελ πεξηθέξεηα, είρε σο απνηέιεζκα ηελ πνιπδηάζπαζε ησλ πφξσλ πνπ θαηεπζχλνληαη γηα ηνπηθέο δεκφζηεο επελδχζεηο. Σφζν ε χπαξμε ησλ κηθξψλ θαη αλίζρπξσλ ΟΣΑ πνπ επηδηψθνπλ έξγα κηθξήο εκβέιεηαο, ηέηνηα πνπ λα ελαξκνλίδνληαη κε ην κέηξν ηεο δεκνγξαθηθήο θαη νηθνλνκηθήο ηνπο θαρεμίαο, φζν θαη ε δπζθνιία λα πξνγξακκαηίζνπλ θαη λα εθηειέζνπλ έξγα δηαηνπηθήο ρξεζηκφηεηαο, εθφζνλ δπζπηζηνχλ απέλαληη ζε ζεζκνχο ζπλεξγαζίαο, ζπληειεί ζηελ απψιεηα ή ζηελ ζπαηάιε ζεκαληηθψλ ηνπηθψλ δεκνζίσλ επελδχζεσλ. Ζ πξννπηηθή ηνπ ζπληνληζκνχ ησλ ηνπηθψλ δεκφζησλ επελδχζεσλ δελ αλαθεξφηαλ κφλν ζηηο θαιχηεξεο πξνυπνζέζεηο εθαξκνγήο ηεο αλαπηπμηαθήο πνιηηηθήο απφ ηνπο λένπο Γήκνπο, αιιά είρε άκεζν πεδίν αλαθνξάο ηελ εθαξκνγή ηνπ Δηδηθνχ Πξνγξάκκαηνο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (Δ.Π.Σ.Α.), ε εθαξκνγή ηνπ νπνίνπ εγγπνχληαλ ηε δηαξθή θαη βηψζηκε πεξηθεξεηαθή θαη ηνπηθή αλάπηπμε. Ννκηκόηεηα, δηαθάλεηα θαη θνηλσληθόο έιεγρνο ζηελ ηνπηθή εμνπζία Ζ εμνπζία ησλ ΟΣΑ πξνζδηνξίδεηαη απφ ην χληαγκα θαη πξέπεη λα αζθείηαη ζην πιαίζην ηεο λνκηκφηεηαο. Απηφ ζεκαίλεη φηη νη δηνηθεηηθέο ηνπο πξάμεηο ή νη πξάμεηο νηθνλνκηθήο δηαρείξηζεο δελ πξέπεη λα είλαη κφλν λφκηκεο αιιά πξέπεη λα απνδεηθλχνληαη σο ηέηνηεο. πλεπψο πξέπεη λα ειέγρνληαη απφ ηα αξκφδηα θαηά ην χληαγκα θαη ηνπο λφκνπο φξγαλα. Ο ζηφρνο ηεο λνκηκφηεηαο θαη ηεο δηαθάλεηαο ζπλδέεηαη κε ηελ εθαξκνγή ηνπ ζρεδίνπ «Ησάλλεο Καπνδίζηξηαο» φρη επεηδή πξνυπφζεζε ηεο επίηεπμήο ηνπ είλαη ε χπαξμε κηθξφηεξνπ αξηζκνχ ΟΣΑ αιιά επεηδή ε πξαγκάησζή ηνπ απνθηά λφεκα φηαλ ε αζθνχκελε ηνπηθή εμνπζία γίλεηαη ζχκθσλα κε ην ζχληαγκα θαζψο ε αδηαθαλήο θαη άλνκε εθηέιεζή ηεο δεδνκέλνπ ηνπ βάξνπο ησλ επζπλψλ, ζα έρεη επηβιαβέζηεξεο πξνεθηάζεηο γηα ηελ θνηλσλία.

30 3.3 πκπεξάζκαηα θαη πξννπηηθέο κεηά ηελ εθαξκνγή ηνπ ζρεδίνπ «Καπνδίζηξηαο» Σν Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο (Τπ.Δζ.Γ.Γ.Α.) ήηαλ απηφ πνπ αλέιαβε ηελ επζχλε γηα φιεο ηηο ηειηθέο απνθάζεηο φζνλ αθνξά ηελ εθαξκνγή ηνπ ζρεδίνπ, απνθεχγνληαο έηζη λα αθνινπζήζεη πξαθηηθέο άιισλ ρσξψλ ζπζηήλνληαο Δζληθή Δπηηξνπή κε απψηεξν ζηφρν ηελ φζν ην δπλαηφλ ηαρχηεξε θαη ηελ ρσξίο δηαδηθαζηηθέο εκπινθέο νινθιήξσζε ηνπ φινπ εγρεηξήκαηνο. Αλ αλαινγηζηνχκε πάλησο φηη ην έλα ηέηαξην πεξίπνπ ηνπ πιεζπζκνχ ηεο ρψξαο δνχζε ζε Κνηλφηεηεο ή θαη Γήκνπο πνπ είραλ κέρξη 2000 θαηνίθνπο θαη ειάρηζηνπο ππαιιήινπο 14 ηφηε εχθνια αληηιακβάλεηαη θαλείο πφζν επηβεβιεκέλε ήηαλ ε πξαγκαηνπνίεζε κηαο κεηαξξχζκηζεο φπσο απηή ηνπ ζρεδίνπ «Καπνδίζηξηαο». Δπηπιένλ έλα πνζνζηφ ηεο ηάμεσο ηνπ 80% πεξίπνπ ησλ κέρξη ηφηε ππαξρφλησλ Κνηλνηήησλ δελ θάιππηαλ νχηε θαλ ην πιεζπζκηαθφ φξην ησλ 1500 θαηνίθσλ πνπ φξηδε ν λφκνο θαη ζπλεπψο αλά πάζα ζηηγκή ζα κπνξνχζε κε Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα λα θαηαξγεζνχλ. Όζνλ αθνξά ην ηνπίν γηα ηνπο Γήκνπο θαη εθεί ηα πξάγκαηα δελ ήηαλ θαιχηεξα. Έλα πνζνζηφ 15% απφ απηνχο δελ ζα κπνξνχζε λα αλαγλσξηζζεί νχηε θαλ σο Κνηλφηεηα ελψ, νη κηζνί πεξίπνπ είραλ ιηγφηεξνπο απφ 5000 θαηνίθνπο θαη ην 30% πεξίπνπ απφ απηνχο θάιππηε ην πιεζπζκηαθφ φξην ησλ θαηνίθσλ πνπ ίζρπε γηα ηελ αλαγλψξηζή κηαο γεσγξαθηθήο πεξηνρήο σο Γήκνπ. Σειηθά ε δεκηνπξγία 1033 Γήκσλ θαη θνηλνηήησλ (900 θαη 133 αληηζηνίρσο) πνπ πξνέθπςαλ απφ ηελ εθαξκνγή ηνπ ζρεδίνπ «Καπνδίζηξηαο» θαλεξψλεη ηελ χπαξμε δηζηαγκψλ θαη ζπκβηβαζκψλ κηαο θαη ν ζπγθεθξηκέλνο αξηζκφο ππεξβαίλεη θαηά πνιχ ηνλ αξηζκφ ησλ 492 πκβνπιίσλ Πεξηνρήο πξνο ηα νπνία είραλ πξνζαλαηνιηζζεί νη πξνηάζεηο ησλ αξκφδησλ Δπηηξνπψλ Ννκνχ, ζχκθσλα κε ηηο νδεγίεο πνπ είραλ δνζεί απφ ην Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ. Δπηπιένλ νπδέπνηε έγηλαλ πξαγκαηηθφηεηα νη δηαθεξχμεηο πεξί ζπιιεηηνπξγίαο απηνηειψλ νηθηζηηθψλ κνλάδσλ ζην πιαίζην Γήκνπ αλνηθηήο πφιεο κηαο θαη ε δεκηνπξγία 14 Βι. Φλέπας Ν., Γηνίθεζε θαη Πνιηηεία Μειέηεο 23. Ζ Σνπηθή δηνίθεζε ζηελ Διιάδα Ο δηαιεθηηθφο αληαγσληζκφο ηεο απνθέληξσζεο κε ηελ Απηνδηνίθεζε, Δθδφζεηο Αλη. Ν. άθθνπια, Αζήλα Κνκνηελή, 1999, ζει

31 ηέηνησλ ππνδνκψλ απαηηεί ηεξάζηηα πνζά, αλάινγε νξγάλσζε, λννηξνπία, εθπαίδεπζε θαη βηνηηθφ επίπεδν πνιχ δηαθνξεηηθφ απφ απηφ πνπ ζπλαληάκε ζηελ ειιεληθή χπαηζξν θαη πνπ δελ ελαξκνλίδεηαη κε ηνλ πνιπθεληξηθφ ραξαθηήξα ηνπ πξνηχπνπ ησλ αλνηθηψλ πφιεσλ. ηα πιαίζηα εθαξκνγήο ηνπ λένπ λφκνπ θαίλεηαη μεθάζαξα ε ππνβάζκηζε ησλ ελαπνκεηλάλησλ Κνηλνηήησλ νη νπνίεο ζηελ Δηζεγεηηθή Έθζεζε ραξαθηεξίδνληαη σο πξνβιεκαηηθέο «εμαηξέζεηο» νη νπνίεο δελ κπνξνχζαλ λα ζπλελσζνχλ κε άιινπο νηθηζκνχο ψζηε λα ζπγθξνηήζνπλ βηψζηκν Γήκν. Έηζη ζα εμαξηψληαη απφ ηελ βνήζεηα άιισλ δηνηθεηηθψλ θνξέσλ πξνθεηκέλνπ λα θαιπθζνχλ νη ηνπηθέο δηνηθεηηθέο ηνπο αλάγθεο. Οη κέρξη ζήκεξα πάλησο πνξεία ησλ λενδεκηνπξγεζέλησλ ΟΣΑ θαλεξψλεη ηελ έληνλε έιιεηςε εμεηδηθεπκέλνπ πξνζσπηθνχ, ηελ ειιηπέζηαηε δηνηθεηηθή νξγάλσζή ηνπο, ηελ χπαξμε πεξηνξηζκέλσλ πφξσλ αιιά θπξίσο ηελ αδπλακία είζπξαμεο, ζσζηήο δηαρείξηζεο θαη αμηνπνίεζεο απηψλ ησλ πφξσλ πνπ ζέηνπλ ππφ ακθηζβήηεζε ηελ δπλαηφηεηα επηβίσζήο ηνπο. Ζ θπβέξλεζε πξνθεηκέλνπ λα κεηψζεη ζην ειάρηζην ην πνιηηηθφ θφζηνο πνπ ε εθαξκνγή ελφο ηέηνηνπ ζρεδίνπ ζπλεπαγφηαλ, θάλεθε γελλαηφδσξε σο πξνο ηνλ ηειηθφ αξηζκφ ησλ λέσλ ΟΣΑ πνπ δεκηνχξγεζε. Γηα ηνπο ίδηνπο αθξηβψο ιφγνπο θαίλεηαη - πξνο ην παξφλ ηνπιάρηζηνλ λα κελ ζθέθηεηαη ην ελδερφκελν κηαο πεξαηηέξσ ζπλέλσζεο θαη κείσζεο ηνπ αξηζκνχ ησλ πξσηνβάζκησλ ΟΣΑ ή έζησ ηνλ ελδεηθηηθφηεξν θαηά πνιινχο γηα ηελ πεξίπησζε ηεο ρψξαο καο ζπλδπαζκφ αλαγθαζηηθψλ ζπλελψζεσλ θαη ηαπηφρξνλεο αλαγθαζηηθήο δεκηνπξγίαο ζπλδέζκσλ. Αλ πάλησο ζέινπκε λα είκαζηε ξεαιηζηέο ζα πξέπεη λα παξαδερηνχκε φηη ην φιν εγρείξεκα θαη ε βηαζχλε ε νπνία ην ραξαθηήξηζε ήηαλ απνηέιεζκα θπξίσο ηεο πνιηηηθήο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη ησλ πφξσλ ηνπο νπνίνπο απηή παξείρε κέζσ ηνπ Β θαη θπξίσο ηνπ επεξρφκελνπ Γ Κνηλνηηθνχ Πιαηζίνπ ηήξημεο πξνο ηελ ρψξα καο θαη ηεο γεληθήο δηαπίζησζεο πεξί αδπλακίαο ησλ κέρξη ηφηε ππαξρφλησλ Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ λα ζρεδηάζνπλ θαη λα δηαρεηξηζζνχλ απηνχο ηνπο πφξνπο 15. Άιισζηε κε κηα πξνζεθηηθφηεξε καηηά εχθνια κπνξεί λα δηαπηζηψζεη θαλείο πσο είλαη θπξίσο ηα ρξήκαηα πνπ 15 Αθαναζόποσλος Γε. Κωνζηανηίνος, Πεξηθεξεηαθή δηνίθεζε θαη Σνπηθή Απηνδηνίθεζε Απζηξία, Βέιγην, Γαλία, Διιάδα, Ζλσκέλν Βαζίιεην, Ηηαιία, ηφκνο Β, Δθδφζεηο Κ.Δ.Μ.Δ.Α., Αζήλα, 2000, ζει

32 πξνέξρνληαη απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε απηά ηα νπνία θαηέζηεζαλ ηελ εθαξκνγή ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ζρεδίνπ έζησ θαη αλ ραξαθηεξίδεηαη αθφκα απφ πνιιά κεηνλεθηήκαηα ιηγφηεξν επψδπλε θαη επθνιφηεξα απνδεθηή απφ ηελ θνηλσληθή θαη πνιηηηθή πξαγκαηηθφηεηα ηνπ ηφπνπ καο. Κιείλνληαο ζεσξείηαη ζθφπηκν λα γίλεη κηα ζχληνκε αλαθνξά ζηα ζρέδηα ηεο Κπβεξλήζεσο γεληθφηεξα θαη ηνπ Τπνπξγείνπ Δζσηεξηθψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο εηδηθφηεξα, ζρεηηθά κε ηελ πνξεία θαη ηελ πξννπηηθή ηνπ 1 νπ απηνδηνηθεηηθνχ επηπέδνπ ηεο ρψξαο, ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε 1 νπ βαζκνχ, φπσο απηά πξνθχπηνπλ απφ ηελ νκηιία ηνπ Τπνπξγνχ Δζσηεξηθψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο θαηά ην πξφζθαην ζπλέδξην ηεο Κεληξηθήο Έλσζεο Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ Διιάδνο (Κ.Δ.Γ.Κ.Δ.). Έηζη ινηπφλ αθνχ αξρηθά μεθαζαξίδεηαη φηη δελ ζα ππάξμεη θαλέλαο αηθληδηαζκφο ελ φςεη ησλ ηνπηθψλ θαη εζληθψλ εθινγψλ πνπ επίθεηληαη θαη πνπ ζα είραλ ζρέζε κε ην δεδνκέλν εθινγηθφ ζχζηεκα ην νπνίν ζα κπνξνχζε λα αλαηξέςεη ην ππάξρνλ εθινγηθφ ηνπίν, επηπιένλ ηνλίδεηαη φηη δελ ζα ππάξμεη θακία θαηάξγεζε ησλ νξίσλ ησλ Ννκψλ ή ησλ Γήκσλ γεληθεπκέλεο κνξθήο. Ζ Κπβέξλεζε αλαγλσξίδνληαο ηελ χπαξμε ηεξαζηίσλ δηαθνξψλ ζηηο ηαρχηεηεο έληαμεο ζηελ αλαπηπμηαθή δηαδηθαζία, ηελ αδπλακία νξγάλσζεο πνιιψλ ηνπηθψλ εμνπζηψλ ζην πιαίζην ηεο ιεηηνπξγίαο ελφο κηθξνχ δήκνπ θαη ηελ αλεπάξθεηα δνκψλ πνπ θάζε άιιν παξά νδεγνχλ ην πνιίηε πην θνληά ζηηο απνθάζεηο ή ηελ παξνρή ζηνηρεησδψλ ππεξεζηψλ, δηαθεξχζζεη φηη ην επφκελν βήκα ηεο κεηαξξχζκηζεο ζα έρεη δχν θεληξηθνχο ζηφρνπο 16 : Ο πξψηνο ζα είλαη ε ζπλέρηζε ηεο κεγάιεο αιιαγήο πνπ ήδε επηρεηξείηαη ζην πιαίζην ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο, κέζσ ηεο απινπνίεζεο ησλ δηαδηθαζηψλ θαη ηεο αλαβάζκηζεο ηνπ αλζξσπίλνπ δπλακηθνχ πνπ θαίλεηαη λα επηηπγράλεηαη κε ηελ ιεηηνπξγία ησλ Κέληξσλ Δμππεξέηεζεο Πνιηηψλ θαη ηα νπνία ζηαδηαθά ζα ππαρζνχλ νξγαληθά θαη ιεηηνπξγηθά ζε θάζε Γήκν θαη ζα ιεηηνπξγήζνπλ ζε φιε ηε ρψξα. Γεχηεξν θεληξηθφ ζηφρν απνηειεί ε ελζάξξπλζε ηεο εζεινχζηαο ζπλεξγαζίαο δηαδεκνηηθνχ ραξαθηήξα κε ζηφρν ηελ ζπκκεηνρή ζηελ αλαπηπμηαθή δηαδηθαζία θαη ηελ νξγάλσζε ησλ θνηλψλ αξκνδηνηήησλ κεηαμχ φκνξσλ Ο.Σ.Α. ηελ ίδηα πξνβιεκαηηθή εληάζζεηαη απφ πιεπξάο Κπβεξλήζεσο θαη ε λνκνζέηεζε κηαο πξσηνβνπιίαο γηα ηελ Υάξηα ηεο Απηνδηνίθεζεο, φπνπ 16 Αλαιπηηθφηεξα, ΚΕΔΚΕ, Πξαθηηθά ζπλεδξίνπ 2002, Οκηιία Τπνπξγνχ Δζσηεξηθψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο θ. θαλδαιίδε Κ.

33 ζα απνηειεί ηελ ηεθκεξησκέλε θαη ρεηξνπηαζηή ζχλζεζε ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη ηεο απνηχπσζεο κε κνξθή λφκνπ πιαηζίνπ ησλ δηαηάμεσλ ηεο πληαγκαηηθήο Αλαζεψξεζεο. Ζ θπβέξλεζε πξνηείλεη έλα ζπγθεθξηκέλν ηξηεηέο πξφγξακκα ( ) ην νπνίν νλνκάδεη «Απηνδηνηθεηηθφ πκβφιαην» θαη ην νπνίν ζπληζηνχλ θαη πινπνηνχλ πέληε ζεκαληηθέο επηινγέο ζηφρνη πνιηηηθέο. Πξψην ζηφρν απνηειεί ε δηεχξπλζε θαη ε θαηνρχξσζε ηεο νηθνλνκηθήο απηνδπλακίαο παξάιιεια κε ηελ δηαθάλεηα θαη ηνλ έιεγρν ηεο δηαρείξηζεο πφξσλ. Πξνηείλεηαη ε ππνρξεσηηθή επηβνιή ηεο Σακεηαθήο Τπεξεζίαο θαη ηνπ δηπινγξαθηθνχ ζπζηήκαηνο ζηελ ιεηηνπξγία ηνπ Γήκνπ. Ο αλαζρεδηαζκφο ηεο ζρέζεο ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο θαη επελδπηηθψλ πφξσλ ππέξ ησλ δεχηεξσλ κε ηε βειηίσζε ηεο αξρήο ηνπ ειαρίζηνπ θφζηνπο ιεηηνπξγίαο ησλ ΟΣΑ θαη ηε ρξεκαηνδφηεζε ηνπηθψλ αλαπηπμηαθψλ πξσηνβνπιηψλ θαη ηε παξνρή ππεξεζηψλ. Ζ νπζηαζηηθή αλακφξθσζε ηνπ ηζρχνληνο θνξνινγηθνχ θαζεζηψηνο κε αλαθαηαλνκή πφξσλ ππέξ ηεο απηνδηνίθεζεο πνπ αλαιακβάλεη ηελ επζχλε λα εηζπξάηηεη, λα δηαρεηξίδεηαη θαη λα αμηνπνηεί θνξνινγηθά έζνδα. Σέινο ε θεληξηθή δηαζθάιηζε ζην επίπεδν ηεο θαηαλνκήο ησλ πφξσλ κέζσ ηεο ηζφξξνπεο αλάπηπμεο ησλ Γήκσλ θαη ησλ πεξηνρψλ κέζα απφ ηελ κεηεμέιημε ησλ ΚΑΠ. Κάζε ΟΣΑ ζα πξέπεη κέζα ζε απηφ ην πιαίζην λα εθπνλεί ζε εηήζηα βάζε Δληαίν Πξφγξακκα Γηαρείξηζεο ησλ πφξσλ. Γεχηεξν ζηφρν απνηειεί ε ζπγθξφηεζε απηνηειψλ δνκψλ δηνίθεζεο κε πξνγξακκαηηθή επάξθεηα θαη δηαθξηηνχο θαη κεηξήζηκνπο ζηφρνπο, ψζηε λα ζπκβάιινπλ απνθαζηζηηθά ζηελ παξαγσγηθή αμηνπνίεζε ησλ πφξσλ θαη ησλ αλαπηπμηαθψλ ζηξαηεγηθψλ θάζε πεξηνρήο. Γίλεηαη ιφγνο γηα δεκηνπξγία κεηξψνπ ππαιιήισλ, ηξηεηέο πξφγξακκα ζηειέρσζεο ησλ ΟΣΑ (έρνπλ εγθξηζεί 1600 ζέζεηο εμεηδηθεπκέλνπ πξνζσπηθνχ θαη ζα δνζεί βάξνο ζηελ ζηειέρσζε ησλ κηθξψλ Γήκσλ), παξνρή ζπζηεκαηηθήο ππνβνήζεζεο ησλ δνκψλ ζηήξημεο πνπ δηαζθαιίδεη ηε ζπκκεηνρή ζηα επξχηεξα επελδπηηθά πξνγξάκκαηα, εθζπγρξνληζκφο ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ, ψζηε λα εληζρπζεί ε δηαδεκνηηθή ζπλεξγαζία, λα αμηνπνηεζνχλ νη αλαπηπμηαθέο εηαηξείεο θαη λα δηεπθνιπλζνχλ κηθηά θνηλνπξαθηηθά ζρήκαηα κε ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα ελψ ηέινο δεκηνπξγείηαη ρνιή ηειερψλ Απηνδηνίθεζεο. Ο ηξίηνο ζηφρνο αλαθέξεηαη ζηελ νινθιεξσκέλε απνθέληξσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ αξκνδηνηήησλ πνπ ήδε έρνπλ εθρσξεζεί ή εθρσξνχληαη. ηα

34 πιαίζηα απηνχ ηνπ ζηφρνπ γίλεηαη ιφγνο γηα νινθιεξσηηθή εθρψξεζε αξκνδηνηήησλ φζνλ αθνξά βξεθνλεπηαθνχο θαη παηδηθνχο ζηαζκνχο, Γεκνηηθή αζηπλνκία, δεκνηηθά γπκλαζηήξηα θαη ζηάδηα, ππεξεζίεο θνηλσληθήο έληαμεο κεηαλαζηψλ, ζχλαςε Σνπηθψλ ζπκθψλσλ απαζρφιεζεο, ιηκεληθά ηακεία θαη θπξίσο Κέληξα Δμππεξέηεζεο Πνιηηψλ. Ζ επξχηεξε ζπκβνιή ηεο απηνδηνίθεζεο ζηνλ εθζπγρξνληζκφ ησλ δνκψλ θαη ησλ ιεηηνπξγηψλ ηνπ Κξάηνπο απνηειεί ηνλ ηέηαξην θεληξηθφ ζηφρν ηνπ «Απηνδηνηθεηηθνχ πκβνιαίνπ». Σα κέηξα πνπ πξνηείλνληαη αθνξνχλ ζηελ δεκηνπξγία Γεκνηνινγίσλ θαη Δθινγηθψλ θαηαιφγσλ απφ ηνπο ΟΣΑ, εηζαγσγή ζην ΔΤΡΩ, κεραλνξγάλσζε ησλ ΟΣΑ, απφδνζε λένπ ξφινπ ζηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε ζρεηηθά κε ηηο λέεο ηερλνινγίεο θαη ηελ θαηλνηνκία κέζα απφ ηελ νινθιήξσζε ησλ δνκψλ ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο, εμππεξέηεζε ησλ πνιηηψλ θνληά ζηνλ ηφπν θαηνηθίαο ηνπο, αλαβάζκηζε ησλ εζσηεξηθψλ ιεηηνπξγηψλ ησλ δήκσλ θαη ζχλδεζε κεηαμχ ηνπο κε ην πξφγξακκα «ΤΕΔΤΞΗ». Σειεπηαίν ζηφρν-πνιηηηθή ηνπ Απηνδηνηθεηηθνχ πκβνιαίνπ απνηειεί ε αλαβάζκηζε ηεο θαηαζηαηηθήο ζέζεο ησλ αηξεηψλ. Δληφο απηψλ ησλ πιαηζίσλ έρνπλ ήδε ξπζκηζηεί ή πξφθεηηαη λα ξπζκηζηνχλ ζέκαηα φπσο απηά ηεο παξνρήο εηδηθήο άδεηαο Γεκάξρσλ, πνπ είλαη ππάιιεινη ηνπ δεκνζίνπ θαη ησλ θνξέσλ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα, θαζψο θαη ε επέθηαζε ηεο εηδηθήο άδεηαο ζε φινπο ηνπο Γεκάξρνπο θαη ηνπο Πξνέδξνπο ησλ Κνηλνηήησλ άλσ ησλ δχν ρηιηάδσλ θαηνίθσλ θαζψο θαη ζηνπο Αληηδεκάξρνπο ησλ Γήκσλ άλσ ησλ νγδφληα ρηιηάδσλ θαηνίθσλ. Σέινο ζην πιαίζην ηεο Υάξηαο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο θαη ηεο θαηαζηαηηθήο ζέζεο ησλ αηξεηψλ ζρεδηάδεηαη λα ξπζκηζηεί ην ζέκα ηνπ θφζηνπο δηνηθεηηθήο ιεηηνπξγίαο ησλ Γήκσλ κε βάζε ην Δπξσπατθφ θεθηεκέλν. ηα πιαίζηα ηνπ ηξηεηνχο απηνχ πξνγξακκαηηζκνχ θαη φζνλ αθνξά ηηο δξάζεηο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο νη ΟΣΑ ζρεδηάδεηαη λα θιεζνχλ λα αλαιάβνπλ: - Οινθιεξσκέλν πξφγξακκα δξάζεο γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε ησλ ηζηγγάλσλ. - Πξφγξακκα δξάζεο γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε ησλ νκνγελψλ απφ ηηο ρψξεο ηεο ΚΑΚ. - Πξφγξακκα δεκηνπξγίαο θαη ιεηηνπξγίαο βξεθνλεπηαθψλ ζηαζκψλ, παηδηθψλ ζηαζκψλ θαη Κέληξσλ Γεκηνπξγηθήο Απαζρφιεζεο Παηδηψλ. - Κέληξα Γεκηνπξγηθήο Απαζρφιεζεο Παηδηψλ ΑΜΔΑ

35 - Πξφγξακκα «Βνήζεηα ζην ζπίηη» θαη Μνλάδεο Κνηλσληθήο Μέξηκλαο. - Πξφγξακκα «Κέληξα Ζκεξήζηαο Φξνληίδαο Ζιηθησκέλσλ». - Μεηαλάζηεο Δθαξκνγέο λένπ λφκνπ γηα ηελ κεηαλάζηεπζε. - Ναξθσηηθά Κέληξα Πξφιεςεο Ναξθσηηθψλ. - Πξφγξακκα θηινμελίαο λέσλ θαη παηδηψλ απνδήκσλ απφ ηνπο ΟΣΑ θαη ηηο Ν.Α. ζε ζπλεξγαζία κε ΤΠΔΞ ΚΔΓΚΔ ΔΝΑΔ. - Δζληθφ χζηεκα Κνηλσληθήο Φξνληίδαο, ζχκθσλα κε ην νπνίν κεηαβηβάδνληαη αξκνδηφηεηεο απφ ηελ Κεληξηθή Γηνίθεζε ζηελ Απηνδηνίθεζε (β θαη θπξίσο α βαζκνχ) θαη ζε Με Κεξδνζθνπηθνχο Οξγαληζκνχο (ΜΚΟ) γηα ηελ παξνρή θνηλσληθήο θξνληίδαο. Ζ Κνηλσληθή Πνιηηηθή ησλ ΟΣΑ ζα αζθείηαη απφ θεληξηθέο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ησλ ΟΣΑ, δεκνηηθέο επηρεηξήζεηο θνηλσληθήο αλάπηπμεο θιπ., πνπ ζα έρνπλ ζηνλ ζθνπφ ηνπο θαη θνηλσληθή πξφλνηα. ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 Ο ΣΟ ΘΔΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΑΚΖΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ 4.1 Γεληθό ζεζκηθό πιαίζην Ζ παξνρή ρξεκαηηθψλ βνεζεκάησλ, λνζνθνκεηαθήο θαη ηαηξνθαξκαθεπηηθήο πεξίζαιςεο, ε ίδξπζε θέληξσλ πξνζηαζίαο, θέληξσλ επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο, ε ζέζπηζε θηλήηξσλ απαζρφιεζεο, ε εθαξκνγή ζηεγαζηηθψλ πξνγξακκάησλ, ε θαζηέξσζε ηνπ ζεζκνχ ησλ θνηλσληθψλ ιεηηνπξγψλ θαη ε δεκηνπξγία Οξγαληζκψλ Πξφλνηαο θαη εηδηθψλ λνκηθψλ πξνζψπσλ ηδξπκάησλ, βξεθνθνκείσλ, νξθαλνηξνθείσλ, ΚΑΠΖ θιπ. απνηεινχλ ηα θπξηφηεξα κέζα άζθεζεο θξαηηθήο πνιηηηθήο Πξφλνηαο ε νπνία παξεκπηπηφλησο εθθξάδεηαη κέζα απφ ξπζκίζεηο πνπ αθνξνχλ άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο, νηθνλνκηθά αδχλαηνπο, ειηθησκέλνπο, κεηέξεο θαη παηδηά. Μεξηθνί απφ ηνπο βαζηθφηεξνπο λφκνπο απηήο ηεο θαηεγνξίαο είλαη νη αθφινπζνη: - Σν ΠΓ 57/73 «Πεξί ιήςεσο κέηξσλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο ησλ

36 νηθνλνκηθψο αδπλάησλ θιπ.» θαη ζε εθηέιεζε απηνχ νη ΤΑ Κνηλ. Τπ. 7826/73, 7827/73, 7828/73 θαη 8645/74. ε απηφ ην ζεκείν αμίδεη λα αλαθέξνπκε φηη βάζεη απηνχ ηνπ δηαηάγκαηνο δίδεηαη εθηφο ησλ άιισλ ε δπλαηφηεηα ζχζηαζεο Σνπηθψλ Δπηηξνπψλ Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ζε θάζε Γήκν ή Κνηλφηεηα θαζψο θαη ε ζχζηαζε Λνγαξηαζκνχ Πξψησλ Κνηλσληθψλ Βνεζεηψλ, ε δπλαηφηεηα παξνρήο ηαηξνθαξκαθεπηηθήο θαη λνζνθνκεηαθήο πεξίζαιςεο θαη ε παξνρή εθάπαμ νηθνλνκηθνχ βνεζήκαηνο. - Σν λδ. 421/1937 «Πεξί δηαζέζεσο εζφδσλ ηηλψλ ππέξ ηεο Κνηλσληθήο Πξφλνηαο», ζε εθηέιεζε ηνπ νπνίνπ εθδφζεθε ε Τ. Α. Οηθνλ. θαη Κνηλ. Τπ. 423/73 «Πεξί επηδνηήζεσο θσθαιάισλ ειηθίαο κέρξη 18 εηψλ», φπσο ηξνπνπνηήζεθε κε ηηο Τ.Α. 56/80, 75002/2074/81, 1929/82 θαη 1904/84. - Σν ΠΓ 265/79 «Πεξί ζπζηάζεσο ΝΠΓΓ ππφ ηελ επσλπκία Κέληξν Δθπαηδεχζεσο θαη Απνθαηαζηάζεσο Σπθιψλ θαη εγθξίζεσο ηνπ Οξγαληζκνχ ηνπ ΚΔΑΣ». - Σν λδ. 4018/59 ζε ζπλδπαζκφ κε ην ΠΓ 891/78 «Πεξί θαζνξηζκνχ ηνπ αληηθεηκέλνπ εξγαζίαο ησλ θνηλσληθψλ ιεηηνπξγψλ» θαη ηελ ΤΑ Κνηλ. Τπ. 5716/74. - Σελ ΤΑ ΓΗΔΚ/ΣΜΒ/80/23/46120 Πξνεδξίαο ηεο 10.30/1/92 «Πεξί ηδξχζεσο ηκήκαηνο Κνηλσληθήο Γηνίθεζεο ζηελ Δζληθή ρνιή Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. - Σν ΝΓ 195/74 «Πεξί ζπζηάζεσο ρνιψλ Κνηλσληθήο Δξγαζίαο» - Σν ΒΓ 668/62 «Πεξί ηνπ Παηξησηηθνχ Ηδξχκαηνο Κνηλσληθήο Πξφλνηαο θαη Αληίιεςεο (ΠΗΚΠΑ). - Σν ΠΓ 96/92 φπνπ νξίδεηαη φηη ην ΠΗΚΠΑ θαη ην Κνηλσληθφ Κέληξν Οηθνγέλεηαο θαη Νεφηεηαο (ΚΚΟΝ) αλαιακβάλνπλ ηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ παηδηθψλ εμνρψλ ηνπ θξαηηθνχ πξνγξάκκαηνο αξκνδηφηεηαο Τπνπξγείνπ Τγείαο. - Σν λ. 1143/81 «Πεξί Δηδηθήο αγσγήο, Δηδηθήο Δπαγγεικαηηθήο Απαζρνιήζεσο θαη Κνηλσληθήο Μέξηκλαο ησλ απνθιηλφλησλ εθ ηνπ θπζηνινγηθνχ αηφκσλ». - Σν λδ. 162/73 «Πεξί κέηξσλ πξνζηαζίαο ππεξειίθσλ θαη ρξνλίσο παζρφλησλ αηφκσλ». ην πιαίζην απηφ πξνβιέπνληαη νη εηδηθφηεξνη φξνη θαη πξνυπνζέζεηο γηα

37 ηε ρνξήγεζε άδεηαο ίδξπζεο θαη ιεηηνπξγίαο λνκηθψλ πξνζψπσλ κε θεξδνζθνπηθνχ ραξαθηήξα πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ ηνκέα ηεο πεξίζαιςεο θαη πξνζηαζίαο ειηθησκέλσλ ή ρξνλίσο παζρφλησλ αηφκσλ (ζρεη. ΠΓ 631/74). - Σελ ΤΑ Γ3/νηθ.56 (Τγείαο Οηθνλνκηθώλ) ηεο 9/ «Πεξί εγθξίζεσο εθαξκνγήο πξνγξάκκαηνο νηθνλνκηθήο ελίζρπζεο αλαζθαιίζησλ ειηθησκέλσλ κε απφιπηε αλαπεξία». - Σελ ΤΑ Τγ. Πξνλ. 2088/82 «Έγθξηζε Δθαξκνγήο Πξνγξάκκαηνο δσξεάλ παξνρήο ηδξπκαηηθήο πξνζηαζίαο ζε ρξνλίσο πάζρνληα άηνκα». - Σν ΝΓ 572/70 «Πεξί νξγαλψζεσο, δηαξζξψζεσο θαη ιεηηνπξγίαο λνκηθψλ πξνζψπσλ θάζε θαηεγνξίαο ζηε δηνίθεζε ησλ νπνίσλ κεηέρεη ν Βαζηιεχο». ην δηάηαγκα απηφ ζηεξίρζεθε ε ίδξπζε ηνπ Δζληθνχ Οξγαληζκνχ Πξφλνηαο (ΔΟΠ), ν νπνίνο δηέπεηαη πιένλ απφ ην λ. 2982/92. - Σν ΠΓ 830/80 «Πεξί ιεηηνπξγίαο, δηνίθεζεο θαη πφξσλ ηνπ Ηδξχκαηνο Κέληξνπ Βξεθψλ Μεηέξα». - Σν λ. 2082/92 «Πεξί αλαδηνξγάλσζεο ηεο Κνηλσληθήο Πξφλνηαο θαη Καζηέξσζε Νέσλ Θεζκψλ Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο». χκθσλα κε απηφλ ην λφκν εηζάγεηαη ε θαη νίθνλ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη ε πινπνίεζε πξνγξακκάησλ εθπαίδεπζεο θνηλσληθψλ βνεζψλ γηα ηελ παξνρή ηέηνησλ ππεξεζηψλ, ε εκεξήζηα δεκηνπξγηθή απαζρφιεζε βξεθψλ θαη λεπίσλ θαη ν ζεζκφο ησλ αλαδφρσλ νηθνγελεηψλ. Δπίζεο ζπλίζηαηαη «πκβνπιεπηηθή Δπηηξνπή Κνηλσληθψλ Τπνζέζεσλ» ηεο νπνίαο νη αξκνδηφηεηεο είλαη λα ζρεδηάδεη θαη λα εθπνλεί πξνγξάκκαηα γηα ηελ δηακφξθσζε ηεο πνιηηηθήο φισλ ησλ θνξέσλ, πνπ αζθνχλ θνηλσληθή πξνζηαζία αλεμάξηεηα απφ ηε λνκηθή ηνπο κνξθή θαη ππνβάιιεη ζρεηηθέο πξνηάζεηο ζηνλ Τπνπξγφ Πξφλνηαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ. Μειεηά θαη πξνγξακκαηίδεη ηελ δηακφξθσζε ηεο πνιηηηθήο φισλ ησλ θνξέσλ, αξκνδηφηεηαο ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο Πξφλνηαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ ή άιισλ θνξέσλ πνπ αζθνχλ θνηλσληθή πξνζηαζία, εθφζνλ ην δεηήζνπλ θαη ππνβάιιεη ζρεηηθέο πξνηάζεηο ζην ππνπξγείν Τγείαο Πξφλνηαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ. Σέινο γλσκνδνηεί γηα θάζε ζέκα, πνπ αθνξά ζηελ πνιηηηθή ηεο πξφλνηαο θαη πνπ παξαπέκπεηαη ζε απηήλ απφ ηνλ Τπνπξγφ Τγείαο Πξφλνηαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ, εηζεγείηαη δε κέηξα γηα ηελ πινπνίεζε ησλ πξνγξακκαηηθψλ ζηφρσλ.

38 - Σν λ. 2072/92 «Δθζπγρξνληζκφο θαη Οξγάλσζε πζηήκαηνο Τγείαο» Με απηφ ην λφκν αλαδηαξζξψλεηαη ην χζηεκα Τγείαο. Καζηεξψλεηαη πξσηνβάζκηα, δεπηεξνβάζκηα θαη ηξηηνβάζκηα πεξίζαιςε, θηλεηέο κνλάδεο πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο πγείαο, θαη νίθνλ λνζειεία, δπλαηφηεηα ιεηηνπξγίαο ππεξεζηψλ επείγνπζαο πξν-λνζνθνκεηαθήο θξνληίδαο ή κεηαθνξάο απφ ηδησηηθνχο θνξείο θαη ίδξπζεο επίζεο λνζειεπηηθψλ ηδξπκάησλ απφ ηδησηηθνχο θνξείο. ηνλ ηνκέα ηεο ςπρηθήο πγείαο ζεζπίδνληαη νη αξρέο ηεο πξνηεξαηφηεηαο ηεο έμσ-λνζνθνκεηαθήο πεξίζαιςεο, ηεο απφ-αζπινπνίεζεο θαη ηεο επαηζζεηνπνίεζεο θαη ζπκκεηνρήο ηεο θνηλσληθήο νκάδαο ζηα ζέκαηα ςπρηθήο πγείαο. Δπηπιένλ ζην Τπνπξγείν Τγείαο, ζπλίζηαηαη Δπηηξνπή ρεδηαζκνχ Αγσγήο Τγείαο (ΔΑΤ), ε νπνία απνηειεί ζπκβνπιεπηηθφ φξγαλν πξνγξακκαηηζκνχ θαη κειέηεο ζε ζέκαηα αγσγήο πγείαο. Δπίζεο ζηελ έδξα θάζε λνκνχ πιελ ηεο πεξηνρήο Αηηηθήο, ζπλίζηαηαη Ννκαξρηαθή Δπηηξνπή ρεδηαζκνχ Αγσγήο Τγείαο (ΝΔΑΤ), ε νπνία ζπγθξνηείηαη κε απφθαζε ηνπ Ννκάξρε. Με ηνλ ίδην λφκν πξνβιέπεηαη ε δπλαηφηεηα ίδξπζεο θέληξσλ απνζεξαπείαο θαη απνθαηάζηαζεο αηφκσλ πνπ πάζρνπλ απφ λνεηηθέο ή ζσκαηηθέο αλαπεξίεο θαη ζηα νπνία παξέρνληαη ππεξεζίεο πγείαο θαη λνζειείαο. 4.2 Ρπζκίζεηο πνπ αθνξνύλ ζπγθεθξηκέλεο θνηλσληθέο θαηεγνξίεο Άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο ηελ θαηεγνξία απηή νη ζεκαληηθφηεξεο ξπζκίζεηο είλαη νη εμήο: - Ο λ. 1566/85 (άξζξν 32) ν νπνίνο πξνβιέπεη φηη, ζηα άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο παξέρεηαη εηδηθή αγσγή θαη εηδηθή επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε, ε νπνία επηδηψθεη θπξίσο ηελ νιφπιεπξε θαη απνηειεζκαηηθή αλάπηπμε θαη αμηνπνίεζε ησλ δπλαηνηήησλ θαη ηθαλνηήησλ ηνπο, ηελ έληαμή ηνπο ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία θαη ηελ αιιειναπνδνρή ηνπο κε ην θνηλσληθφ ζχλνιν. - Ο λ. 1648/86 κε ηνλ νπνίν ζεζπίδεηαη ππνρξέσζε ησλ θνξέσλ ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα λα απαζρνινχλ αλαπήξνπο κε πεξηνξηζκέλεο δπλαηφηεηεο επαγγεικαηηθήο απαζρφιεζεο ιφγσ ρξφληαο ζσκαηηθήο ή ςπρηθήο ή πλεπκαηηθήο πάζεζεο ή βιάβεο κε ηνπο φξνπο θαη πξνυπνζέζεηο πνπ πεξηγξάθνληαη ζηηο δηαηάμεηο ηνπ. - Ζ ΤΑ (Δξγαζίαο) ηεο 5.19/2/92 (ΦΔΚ Β 109) κε ηελ νπνία

39 απνθαζίζηεθε ε θαηάξηηζε πξνγξακκάησλ γηα ηελ εξγνλνκηθή δηεχζπλζε ησλ ρψξσλ εξγαζίαο ησλ αηφκσλ κε εηδηθέο αλάγθεο ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ ΟΑΔΓ, ν νπνίνο ζα ζπκκεηέρεη ζηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ αλαγθαίσλ δαπαλψλ. - Με ην λ. 2072/92 δίλεηαη ε δπλαηφηεηα θπζηθά ή λνκηθά πξφζσπα λα ηδξχνπλ θαη λα ιεηηνπξγνχλ θέληξα απνζεξαπείαο θαη απνθαηάζηαζεο γηα ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο θαη λνζειείαο ζε άηνκα πνπ έρνπλ αλάγθε θπζηθήο απνθαηάζηαζεο θαη πάζρνπλ απφ δηάθνξεο παζήζεηο ηνπ κπτθνχ θαη λεπξηθνχ ζπζηήκαηνο ή λνεηηθή ζηέξεζε, κε δπλαηφηεηα δηαλπθηέξεπζεο ή κφλν ελεκέξσζεο. Δπηπιένλ κπνξνχλ λα ηδξχνληαη κνλάδεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο κε ηε κνξθή ΝΠΗΓ γηα ηελ εμππεξέηεζε πάζεο θχζεσο ζθνπψλ ηνπ ηνκέα θνηλσληθήο πξφλνηαο. Δπηηξέπεηαη επίζεο ε ζχζηαζε αζηηθήο κε θεξδνζθνπηθήο εηαηξίαο, φηαλ πινπνηείηαη πξφγξακκα θνηλσληθήο πξνζηαζίαο κεηαμχ πεξηζζνηέξσλ λνκηθψλ πξνζψπσλ αξκνδηφηεηαο ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο θαη ΟΣΑ, είηε ρξεκαηνδνηείηαη, είηε φρη απφ ηελ Δπξσπατθή Κνηλφηεηα. Σέινο, κε απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Τγείαο κπνξνχλ επίζεο θπζηθά ή λνκηθά πξφζσπα λα ηδξχνπλ ζηέγεο απηφλνκεο δηαβίσζεο γηα άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο Γπλαίθεο Οη ξπζκίζεηο πνπ έρνπλ σο ζεκείν αλαθνξάο ην γπλαηθείν θχιν αθνξνχλ επί ην πιείζηνλ ζέκαηα εμίζσζεο ησλ φξσλ θαη ησλ ακνηβψλ ζηελ εξγαζία, ηελ παξνρή θηλήηξσλ γηα ηελ απαζρφιεζε θαη ηελ ελίζρπζε ηεο νηθνγέλεηαο. Πην ζπγθεθξηκέλα κεξηθέο απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο ξπζκίζεηο είλαη νη αθφινπζεο: - Ο λ. 1414/84 γηα ηελ εθαξκνγή ηεο ηζφηεηαο ησλ δχν θχισλ ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο. - Ο λ. 1483/84 γηα ηελ πξνζηαζία θαη δηεπθφιπλζε ησλ εξγαδνκέλσλ κε νηθνγελεηαθέο ππνρξεψζεηο, ηελ απαγφξεπζε δηαθξίζεσλ ιφγσ θχινπ θαηά ηελ είζνδν ζηελ απαζρφιεζε, ηε δηαηήξεζή ηεο θαη ηελ επαγγεικαηηθή εμέιημε. Σελ παξνρή γνληθήο άδεηαο αλαηξνθήο κε αζθαιηζηηθή θάιπςε, ηελ θαζηέξσζε κεησκέλνπ σξαξίνπ γηα γνλείο παηδηψλ κε πλεπκαηηθή, ςπρηθή ή ζσκαηηθή αλαπεξία, ηελ πξνζηαζία ηεο κεηξφηεηαο Παηδηά Δδψ εθηφο ησλ ήδε πξναλαθεξζέλησλ ξπζκίζεσλ πνπ αθνξνχλ ηελ θξαηηθή πνιηηηθή πξνζηαζίαο ηεο παηδηθήο ειηθίαο ζα κπνξνχζακε επηπιένλ λα

40 αλαθέξνπκε: - Σν λ. 4051/60 όπσο ζπκπιεξώζεθε από ηα ΠΓ 108/83, 270/85, 286/88, 147/89 θαη 417/90 ζρεηηθά κε ηελ ελίζρπζε απξνζηάηεπησλ παηδηψλ. - Σν λ. 4227/62 «Πεξί βξεθνθνκείσλ», φπνπ ξπζκίδνληαη ηα ησλ φξσλ ιεηηνπξγίαο ηέηνησλ ηδξπκάησλ Οηθνγέλεηα - Ο λ. 1910/44 «Πεξί πνιπηέθλσλ δηαηάμεηο». Πξνβιέπνληαη ε δσξεάλ λνζειεία ζηα λνζνθνκεία θαη ζεξαπεπηήξηα ησλ Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ ηνπ Γεκνζίνπ ή θηιαλζξσπηθψλ ηδξπκάησλ, ε θαηά πξνηίκεζε πξφζιεςε ζε ππεξεζίεο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα, κεησκέλα εηζηηήξηα ζηα κέζα καδηθήο κεηαθνξάο θαη ε ίδξπζε ζηελ έδξα ηνπ θάζε λνκνχ Σακείνπ Πξνλνίαο θαη πξνζηαζίαο πνιπηέθλσλ. - Σελ ΤΑ (Δξγαζίαο) ηεο 29.1/ «Δπέθηαζε επηδφκαηνο παηδηψλ ζχκθσλα κε ην άξζξν 23 ηνπ λ. 1483/84». Πξνβιέπεηαη ε θαηαβνιή επηδφκαηνο παηδηψλ ζε κηζζσηνχο εξγαδφκελνπο (ζρεη. ΒΓ ). - Σν ΝΓ 1153/72 φπνπ θαζηεξψλεηαη ν ζεζκφο ησλ νηθνγελεηαθψλ επηδνκάησλ γηα ηηο πνιπκειείο νηθνγέλεηεο αλεμάξηεηα απφ ηελ πεξηνπζηαθή ή εηζνδεκαηηθή ηνπο θαηάζηαζε. - Σν λ. 1648/86 κε ηνλ νπνίν πξνβιέπνληαη θίλεηξα γηα ηελ απαζρφιεζε αηφκσλ κε εηδηθέο αλάγθεο θαη ζηνλ νπνίν πεξηιακβάλνληαη ζηηο ξπζκηδφκελεο απφ απηφλ θαηεγνξίεο θαη νη πνιχηεθλνη. 4.3 Θεζκηθέο ξπζκίζεηο πνπ αθνξνύλ ηηο νξγαλσηηθέο δνκέο άζθεζεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ζε θεληξηθό επίπεδν Απφ νξγαλσηηθή άπνςε ηδηαίηεξε ζεκαζία έρνπλ νη αθφινπζεο ξπζκίζεηο: - Σα ΠΓ 138/92 θαη 213/92 κε ηα νπνία θαζνξίδνληαη ηα ησλ Οξγαληζκψλ ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο θαη ηεο Γεληθήο Γξακκαηείαο Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ ηνπ ίδηνπ Τπνπξγείνπ. Ζ Κεληξηθή Τπεξεζία ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο Πξφλνηαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ πεξηιακβάλεη ηηο Γεληθέο Γηεπζχλζεηο Τγείαο θαη Πξφλνηαο θαη ηε Γξακκαηεία ηνπ Κεληξηθνχ πκβνπιίνπ Τγεηαο (ΚΔΤ). ηε Γεληθή Γηεχζπλζε Τγείαο ππάγεηαη κεηαμχ άιισλ ε Γηεχζπλζε Πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο Τγείαο ελψ ζηε Γεληθή

41 Γηεχζπλζε Πξφλνηαο αλήθνπλ νη Γηεπζχλζεηο Κνηλσληθήο Καηνηθίαο θαη Αλάπηπμεο Μνλάδσλ θαη Δπαγγεικάησλ Πξφλνηαο, Πξνζηαζίαο θαη Αγσγήο Οηθνγέλεηαο θαη Παηδηνχ, Κνηλσληθήο εξγαζίαο θαη Πξφλνηαο θαη ηέινο Ζιηθησκέλσλ θαη Αηφκσλ κε εηδηθέο Αλάγθεο. Οη Γηεπζχλζεηο απηέο απνηεινχλ ηε Γεληθή Γξακκαηεία Πξφλνηαο ηνπ ΠΓ 68/87. ηε Γηεχζπλζε Κνηλσληθήο Δξγαζίαο θαη Πξφλνηαο αλήθνπλ κεηαμχ άιισλ ηα ηκήκαηα Φηιαλζξσπηθψλ θαη Κνηλσληθψλ Φνξέσλ, Έξεπλαο θαη Μειέηεο ηεο Φηψρεηαο, Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο Αδπλάησλ, Παιηλλνζηνχλησλ Μεηαλαζηψλ θαη Αλάπηπμεο θαη Πξναγσγήο ηεο Κνηλσληθήο Δξγαζίαο. ηε Γηεχζπλζε Ζιηθησκέλσλ θαη Αηφκσλ κε εηδηθέο αλάγθεο ππάγνληαη ηα ηκήκαηα Έξεπλαο Πξνγξακκαηηζκνχ θαη Μειεηψλ, Ζιηθησκέλσλ θαη ρξνλίσο παζρφλησλ, σκαηηθψλ θαη Ννεηηθψλ Αλαπεξηψλ θαη Δπαγγεικαηηθήο Καηάξηηζεο θαη Απνθαηάζηαζεο. - Σν ΠΓ 87/93, κε ην νπνίν ξπζκίδνληαη ηα ηεο νξγάλσζεο θαη αξκνδηνηήησλ ησλ Πεξηθεξεηαθψλ Γηεπζχλζεσλ Τπεξεζηψλ Τγείαο. - Σε ΤΑ Γ2/806 Τγείαο Πξφλνηαο θαη Δζληθήο Παηδείαο Θξεζθεπκάησλ ηεο , κε ηελ νπνία ξπζκίδεηαη ε ίδξπζε, νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία πκβνπιεπηηθψλ ηαζκψλ Νέσλ (..Ν.). Οη πκβνπιεπηηθνί ηαζκνί Νέσλ ηδξχνληαη θαη ιεηηνπξγνχλ ζε επίπεδν Γηεπζχλζεσλ Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ησλ Ννκαξρηψλ Αζελψλ, Αηηηθήο, Πεηξαηά, Θεζζαινλίθεο, Λάξηζαο, Πάηξαο, Ησαλλίλσλ θαη Ζξαθιείνπ. Γηα ηελ εθαξκνγή πξνγξακκάησλ αγσγήο πγείαο νη πκβνπιεπηηθνί ηαζκνί Νέσλ κπνξεί λα αλαπηχζζνπλ ζπλεξγαζίεο, κεηαμχ άιισλ θαη κε ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε. - Σν ΠΓ 93/93 «Πεξί θαζνξηζκνχ Αξκνδηνηήησλ πνπ δηαηξνχληαη απφ ηνλ Τπνπξγφ Τγείαο, Πξφλνηαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ». χκθσλα κε ην πξναλαθεξζέλ ΠΓ εθηφο ησλ άιισλ ζηηο αξκνδηφηεηεο ηνπ Τπνπξγείνπ παξακέλνπλ. Ζ έγθξηζε γηα δσξεάλ παξαρψξεζε θαηά θπξηφηεηα ή ρξήζε αθηλήησλ Ννζειεπηηθψλ Ηδξπκάησλ ηνπ λδ 2592/53 ζε ΟΣΑ. Ζ ζπγθξφηεζε ησλ Πεξηθεξεηαθψλ πκβνπιίσλ Τγείαο (ΠΔΤ). Ζ έγθξηζε εθαξκνγήο πξνγξακκάησλ παξνρήο πεξίζαιςεο ζε νκάδεο πιεζπζκνχ κε εηδηθά πξνβιήκαηα. Ο θαλνληζκφο ιεηηνπξγίαο Κξαηηθψλ Παηδηθψλ θαη Βξεθνλεπηαθψλ ηαζκψλ, Παηδηθψλ Δμνρψλ θαη Καηαζθελψζεσλ, Ηδξπκάησλ

42 Βξεθνλεπηαθψλ ηαζκψλ θαη ηνπ Κνηλσληθνχ Κέληξνπ Οηθνγέλεηαο θαη Νεφηεηαο (ΚΚΟΝ) θαη ησλ Κέληξσλ Παηδηθήο Μέξηκλαο. Ζ δσξεάλ παξαρψξεζε θαηά ρξήζε αθηλήησλ ηνπ Τπνπξγείνπ ζε ΝΠΓΓ ή ΝΠΗΓ γηα ηελ εθηέιεζε ζθνπψλ αξκνδηφηεηαο ηνπ Τπνπξγείνπ Ο θαζνξηζκφο φξσλ, πξνυπνζέζεσλ θαη δηαδηθαζίαο γηα ηε ρνξήγεζε άδεηαο ίδξπζεο θαη ιεηηνπξγίαο Ηδησηηθψλ Δπηρεηξήζεσλ Πεξίζαιςεο Ζιηθησκέλσλ θαη Αλαπήξσλ. Ζ θαηάξηηζε ζηεγαζηηθψλ πξνγξακκάησλ. Ζ γηα θνηλσθειείο ζθνπνχο παξαρψξεζε αθηλήησλ ζε ΟΣΑ ή ΝΠΓΓ. Ο θαζνξηζκφο φξσλ θαη πξνυπνζέζεσλ εθαξκνγήο ησλ πξνγξακκάησλ πγείαο Ο θαζνξηζκφο φξσλ θαη πξνυπνζέζεσλ γηα ηε ζχλαςε ζπκβάζεσλ ηνπ Τπνπξγείνπ ή ΝΠΓΓ ή ΝΠΗΓ κε ηδησηηθνχο θνξείο ή επηρεηξήζεηο, γηα θνηλσληθή πξνζηαζία αηφκσλ πνπ έρνπλ αλάγθε. Ζ ζπγθξφηεζε ηνπ Κεληξηθνχ πκβνπιίνπ Τγείαο (ΚΔΤ). Ζ ζπγθξφηεζε ηεο επηηξνπήο ρεδηαζκνχ Τγείαο (ΔΑΤ) θαη ν θαζνξηζκφο ηνπ ηξφπνπ νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο, δηαδηθαζίαο ζχγθιεζεο θαη ιήςεο απνθάζεσλ ηεο Ννκαξρηαθήο Δπηηξνπήο ρεδηαζκνχ Τγείαο. Ο θαζνξηζκφο θηηξηαθψλ πξνδηαγξαθψλ θαη εμνπιηζκνχ παηδηθψλ, βξεθηθψλ θαη βξεθνλεπηαθψλ ζηαζκψλ θαη θνξέσλ εκεξήζηαο απαζρφιεζεο λεπίσλ θαη βξεθψλ κε εηδηθέο αλάγθεο. Ζ ζπγθξφηεζε ηεο πκβνπιεπηηθήο Δπηηξνπήο Κνηλσληθψλ Τπνζέζεσλ θαη ν θαζνξηζκφο ησλ λφκσλ νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηεο. Ζ παξνρή δπλαηφηεηαο ζηνπο αζθαιηζηηθνχο νξγαληζκνχο λα δηνξγαλψλνπλ ή λα ιεηηνπξγνχλ θαηαζθελψζεηο ζε ζπλεξγαζία κε ΟΣΑ. 4.4 Ρπζκίζεηο ζρεηηθέο κε ηελ άζθεζε Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο από ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε ην άξζξν 24 ηνπ ΓΚΚ παξ. 1 εδ. δ ηα αλαθέξεηαη φηη ε δηνίθεζε φισλ

43 ησλ ηνπηθψλ ππνζέζεσλ αλήθεη ζηελ αξκνδηφηεηα ησλ Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ, θχξηα κέξηκλα ησλ νπνίσλ απνηειεί ε πξναγσγή ησλ θνηλσληθψλ θαη νηθνλνκηθψλ ζπκθεξφλησλ, θαζψο θαη ησλ πνιηηηζηηθψλ θαη πλεπκαηηθψλ ελδηαθεξφλησλ ησλ θαηνίθσλ ηεο. ηελ αξκνδηφηεηα ησλ Γήκσλ θαη ησλ θνηλνηήησλ αλήθνπλ ηδίσο : Ζ ίδξπζε θαη ε ιεηηνπξγία παηδηθψλ, βξεθηθψλ, βξεθνλεπηαθψλ ζηαζκψλ θαη λεπηαγσγείσλ, θέληξσλ ςπραγσγίαο θαη αλαςπρήο ειηθησκέλσλ, βξεθνθνκείσλ, νξθαλνηξνθείσλ, Κ.Α.Π.Ζ., θαη θέληξσλ ππνζηήξημεο θαη απνθαηάζηαζεο αηφκσλ κε εηδηθέο αλάγθεο θαη ε κειέηε θαη εθαξκνγή θνηλσληθψλ πξνγξακκάησλ. Ζ ίδξπζε, θαηαζθεπή θαη ιεηηνπξγία πνιηηηζηηθψλ θαη πλεπκαηηθψλ θέληξσλ, ζρνιψλ δηδαζθαιίαο κνπζηθήο, ρνξνχ, δσγξαθηθήο θαη θέληξσλ επαγγεικαηηθνχ πξνζαλαηνιηζκνχ, θαζψο ε κειέηε θαη εθαξκνγή πνιηηηζηηθψλ πξνγξακκάησλ. Ζ εμαζθάιηζε ζηέγεο θαη ε δεκηνπξγία ζεξέηξσλ. Ζ κειέηε, δηαρείξηζε θαη εθηέιεζε πξνγξακκάησλ νηθηζηηθήο θαη πνιενδνκηθήο αλάπηπμεο. Ζ πξνζηαζία ηνπ θπζηθνχ θαη πνιηηηζκηθνχ πεξηβάιινληνο, ε πξνζηαζία ηεο δσήο θαη ηεο πγείαο ησλ θαηνίθσλ θαη ε θαηάξηηζε εηδηθψλ πξνγξακκάησλ πξφιεςεο, άκεζεο βνήζεηαο θαη ζεξαπείαο. Ζ ίδξπζε θαη ιεηηνπξγία πνιηηηζηηθψλ θαη πλεπκαηηθψλ θέληξσλ, φπσο βηβιηνζήθεο, κνπζεία, πηλαθνζήθεο, θηιαξκνληθέο, ζέαηξα, ε επηζθεπή θαη ζπληήξεζε παξαδνζηαθψλ ή ηζηνξηθψλ θηηξίσλ πνπ παξαρσξνχληαη απφ δεκφζηνπο ή ηδησηηθνχο θνξείο ή θνηλσληθέο θαη πνιηηηζηηθέο ιεηηνπξγίεο θαη ζε ζπλεξγαζία κε ηνπο αξκφδηνπο δεκφζηνπο θνξείο, ε ζπληήξεζε θαη ιεηηνπξγία αξραηνινγηθψλ θαη ηζηνξηθψλ ρψξσλ ηεο πεξηνρήο. Ζ θαηαζθεπή, επηζθεπή θαη ζπληήξεζε ζρνιηθψλ θηηξίσλ. Ζ θαηαζθεπή, επηζθεπή, ζπληήξεζε θαη δηαρείξηζε ησλ δεκνηηθψλ θαη θνηλνηηθψλ ζηαδίσλ, ησλ γπκλαζηεξίσλ θαη ησλ αζιεηηθψλ θέληξσλ. ην άξζξν 26 ηνπ ΓΚΚ αλαθέξεηαη φηη νη θξαηηθνί παηδηθνί θαη βξεθνλεπηαθνί ζηαζκνί πνπ ηδξχζεθαλ ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ απφ Α.Ν. (ΦΔΚ Α' 527), απφ ηελ έλαξμε ηζρχνο ησλ δηαηάμεσλ ηνπ παξφληνο άξζξνπ, ππάγνληαη ζηελ επνπηεία ησλ δήκσλ θαη ησλ θνηλνηήησλ, ζηε δηνηθεηηθή πεξηθέξεηα ησλ νπνίσλ ιεηηνπξγνχλ. Όζνη απφ ηνπο αλσηέξσ ζηαζκνχο δε ιεηηνπξγνχλ θαηά ηνλ αλσηέξσ ρξφλν θαη δελ έρνπλ πξνζσπηθφ

44 ζηνλ νξγαληζκφ εζσηεξηθήο ππεξεζίαο ηνπο, θαηαξγνχληαη. Οη αλσηέξσ παηδηθνί θαη βξεθνλεπηαθνί ζηαζκνί ιεηηνπξγνχλ εθ' εμήο σο δεκνηηθά θαη θνηλνηηθά λνκηθά πξφζσπα δεκνζίνπ δηθαίνπ, ηνπ αξζξ. 203 ηνπ Π. Γ/ηνο 410/1995 θαη δηέπνληαη απφ ηηο εθάζηνηε ηζρχνπζεο δηαηάμεηο γηα ηα λνκηθά πξφζσπα. ην άξζξν 29 επηζεκαίλεηαη φηη ε θαηά ην άξζξν 2 παξάγξαθνο 9 ηνπ Νφκνπ 1566/1985 (ΦΔΚ 167 Α ) κεηαθνξά ησλ καζεηψλ ζηνλ ηφπν πνπ ιεηηνπξγεί ην ζρνιείν πξαγκαηνπνηείηαη απφ ηνπο νηθείνπο Ο.Σ.Α. είηε κε ηελ ρξεζηκνπνίεζε ηδηφθηεησλ κέζσλ είηε κε ηε ρξήζε ησλ ζπλήζσλ αζηηθψλ θαη ππεξαζηηθψλ κέζσλ είηε κε κίζζσζε ηδησηηθψλ κέζσλ κεηαθνξάο είηε κε άιιν πξφζθνξν ηξφπν. Γηα ζέκαηα πνπ πξνθχπηνπλ φηαλ ε κεηαθνξά αλαθέξεηαη ζε καζεηέο δηαθνξεηηθψλ Ο.Σ.Α. απνθαζίδεη ε Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε. Δπίζεο ζην άξζξν 32 πξνβιέπεηαη κε Πξνεδξηθά Γηαηάγκαηα, πνπ εθδίδνληαη κε πξφηαζε ησλ Τπνπξγψλ Πξνεδξίαο ηεο Κπβέξλεζεο, Δζσηεξηθψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο, θαη ηνπ αξκφδηνπ θαηά πεξίπησζε Τπνπξγνχ, ε κεηαβίβαζε αξκνδηνηήησλ πνπ αζθνχληαη απφ ηνπο Τπνπξγνχο, ηνπο Πξντζηακέλνπο ησλ θεληξηθψλ ππεξεζηψλ ησλ Τπνπξγείσλ θαη ηνπο Πξντζηακέλνπο ησλ Πεξηθεξεηαθψλ Αξρψλ Ννκαξρηαθνχ θαη Γηαλνκαξρηαθνχ επηπέδνπ ησλ Τπνπξγείσλ ζε Οξγαληζκνχο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, εθφζνλ αθνξνχλ ππνζέζεηο ηνπηθνχ ραξαθηήξα. Με φκνηα δηαηάγκαηα αξκνδηφηεηεο πνπ αζθνχληαη απφ λνκηθά πξφζσπα δεκνζίνπ δηθαίνπ ή δεκφζηεο επηρεηξήζεηο ή νξγαληζκνχο θνηλήο σθέιεηαο κπνξεί λα κεηαβηβάδνληαη ζε Οξγαληζκνχο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο κεηά απφ ζχκθσλε γλψκε ηνπ δηνηθεηηθνχ ζπκβνπιίνπ ηνπο. ην άξζξν 37 ηνπ ΓΚΚ κεηαμχ άιισλ αλαθέξεηαη φηη ην Γεκνηηθφ ή ην Κνηλνηηθφ πκβνχιην κπνξεί λα εθδίδεη ηνπηθέο θαλνληζηηθέο απνθάζεηο κε ηηο νπνίεο θαζνξίδνληαη νη φξνη γηα ηε ρξήζε θαη ηε ιεηηνπξγία ησλ αζιεηηθψλ εγθαηαζηάζεσλ, ησλ θέληξσλ λεφηεηαο, ησλ παηδηθψλ ραξψλ, ησλ παηδηθψλ ραξψλ, ησλ παηδηθψλ θαη βξεθηθψλ ζηαζκψλ, ησλ πγεηνλνκηθψλ ζηαζκψλ θαη ησλ θέληξσλ παξνρήο θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ, ησλ πνιηηηζηηθψλ θαη πλεπκαηηθψλ θέληξσλ, ησλ δεκνηηθψλ ή θνηλνηηθψλ ιατθψλ θαηνηθηψλ, ζεξέηξσλ θαη ηνπξηζηηθψλ εγθαηαζηάζεσλ, ησλ πεδνδξνκίσλ, ησλ πιαηεηψλ θαη ησλ ινηπψλ θνηλνρξήζησλ ρψξσλ. ην άξζξν 190 πξνβιέπεηαη φηη έλα δεκνηηθφ ή θνηλνηηθφ ίδξπκα (φπσο π.ρ.

45 λνζνθνκείν, βξεθνθνκείν, νξθαλνηξνθείν, γεξνθνκείν) ζπληζηάηαη, χζηεξα απφ απφθαζε ηνπ Γεκνηηθνχ ή Κνηλνηηθνχ πκβνπιίνπ, κε δηάηαγκα, πνπ νξίδεη ηα φξγαλα ηεο δηνίθεζεο, ην ζθνπφ, ηνπο πφξνπο, ηελ πεξηνπζία θαη ην φλνκα ηνπ ηδξχκαηνο. Σν δηάηαγκα εθδίδεηαη κε πξφηαζε ηνπ Τπνπξγνχ Δζσηεξηθψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο θαη ηνπ αξκφδηνπ θαζ χιελ ππνπξγνχ, αθνχ ηεξεζνχλ θαη νη εηδηθέο γηα θάζε θαηεγνξία ηδξπκάησλ δηαηάμεηο. χκθσλα κε ην άξζξν 205 ηνπ ΓΚΚ κε απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Τγείαο θαη Πξφλνηαο επηρνξεγνχληαη, θάζε έηνο Γήκνη ή Κνηλφηεηεο, ηνπηθέο ελψζεηο δήκσλ θαη θνηλνηήησλ, λνκηθά πξφζσπα θαη ζχλδεζκνη δήκσλ θαη θνηλνηήησλ, θαζψο θαη ηα Κέληξα Αλνηρηήο Πξνζηαζίαο Ζιηθησκέλσλ (Κ.Α.Π.Ζ.) ησλ νξγαληζκψλ ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο γηα ζθνπνχο θαη δξαζηεξηφηεηεο αξκνδηφηεηαο ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο θαη Πξφλνηαο. Ζ επηρνξήγεζε απηή απνηειεί ηαθηηθφ έζνδν θαη θαιχπηεη αλάγθεο ιεηηνπξγίαο, απφθηεζεο νηθνπέδσλ θαηαζθεπήο ησλ εγθαηαζηάζεσλ θαη αγνξάο αλαγθαίνπ εμνπιηκνχ. Σέινο ζχκθσλα κε ην άξζξν 249 νη Γήκνη θαη νη Κνηλφηεηεο κπνξνχλ κε απφθαζε ηνπ ζπκβνπιίνπ ηνπο λα εθπνηνχλ απεπζείαο θαη ρσξίο δεκνπξαζία νηθφπεδά ηνπο ζε άζηεγνπο θαη νηθνλνκηθά αδπλάηνπο δεκφηεο, θαηά πξνηίκεζε εθείλνπο πνπ θαηνηθνχλ ζην δήκν ή ηελ θνηλφηεηα. Με άιιε απφθαζε ηνπ δεκνηηθνχ ή ηνπ θνηλνηηθνχ ζπκβνπιίνπ θαζνξίδνληαη νη θαηεγνξίεο ησλ δηθαηνχρσλ ζχκθσλα κε γεληθά θξηηήξηα, φπσο π.ρ. είλαη ην χςνο ηνπ εηήζηνπ εηζνδήκαηνο, ν αξηζκφο ησλ αλειίθσλ ηέθλσλ, ε θαηάζηαζε ηεο πγείαο ησλ κειψλ ηεο νηθνγέλεηαο, νη θαηαζηξνθέο απφ ζενκελίεο θιπ. Ζ επηινγή ησλ δηθαηνχρσλ θαη ε παξαρψξεζε ησλ νηθνπέδσλ γίλεηαη κε απφθαζε ηνπ δεκνηηθνχ ή θνηλνηηθνχ ζπκβνπιίνπ. 4.5 Θεζκηθέο ξπζκίζεηο πνπ αθνξνύλ ηηο νξγαλσηηθέο δνκέο άζθεζεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ζε ηνπηθό επίπεδν ηελ πξαγκαηηθφηεηα θαη κέζα απφ ηελ εμέηαζε ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ άζθεζεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο νη Γήκνη έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα λα νξγαλψζνπλ ηηο θνηλσληθέο ηνπο ππεξεζίεο είηε ζπζηήλνληαο θνηλσληθή ππεξεζία θαηφπηλ ηξνπνπνηήζεσο ηνπ Δζσηεξηθνχ Καλνληζκνχ Τπεξεζηψλ ηνπο, ζχκθσλα πάληα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ λ. 1188/91 (φπσο ηξνπνπνηήζεθε θαη ηζρχεη) θαη ε νπνία θνηλσληθή ππεξεζία ζα αλαπηχζζεη ηηο δξαζηεξηφηεηεο εθείλεο νη νπνίεο δελ

46 θαιχπηνληαη απφ ηα λνκηθά πξφζσπα εηδηθψλ ζθνπψλ. Δίηε ζπζηήλνληαο απηνηειέο λνκηθφ πξφζσπν κε ηνπο ίδηνπο ζθνπνχο θαη ην νπνίν κπνξεί λα έρεη ηε κνξθή ΝΠΓΓ πνπ είλαη θαη ε πιένλ ελδεδεηγκέλε κνξθή ή ΝΠΗΓ, δειαδή δεκνηηθήο επηρείξεζεο ή αζηηθήο κε θεξδνζθνπηθήο εηαηξίαο, καδί φκσο κε άιια Ννκηθά Πξφζσπα αξκνδηφηεηαο ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο Πξφλνηαο. ηελ πεξίπησζε ζχζηαζεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη δελ είλαη δπλαηή ε παξνρή εηδηθήο επηρνξήγεζεο, νπφηε θαη ηα έμνδα ηεο ππεξεζίαο θαιχπηνληαη απφ ηα γεληθά έζνδα ησλ ΟΣΑ. ηελ πεξίπησζε δεκηνπξγίαο ΝΠΓΓ 17, νη ΟΣΑ ιεηηνπξγνχλ πάληνηε κε βάζε ηνπο θαλφλεο ηνπ δεκφζηνπ ινγηζηηθνχ θαη έηζη νη δηαδηθαζίεο αλάζεζεο έξγνπ ή κειέηεο, ε απαζρφιεζε επηζηεκνληθνχ δπλακηθνχ ή νη πιεξσκέο πνπ πξέπεη λα γίλνπλ είλαη ζπλήζσο ρξνλνβφξεο θαη γξαθεηνθξαηηθά εμαληιεηηθέο. Ζ δεκηνπξγία επηρεηξήζεσλ βνεζάεη ζηελ απνθπγή ησλ πξναλαθεξζέλησλ πξνβιεκάησλ αιιά πξνθεηκέλνπ λα ζπζηαζεί απαηηείηαη ε εμεχξεζε ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ πνπ ζα εηζθεξζνχλ, πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιηζηεί ε βησζηκφηεηά ηνπο, πξάγκα ην νπνίν είλαη πνιχ δχζθνιν λα γίλεη ζηηο πεξηπηψζεηο παξνρήο θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ιφγσ ηνπ φηη σο ηέηνηεο έζησ θαη αλ ηηκνινγεζνχλ δελ πξνζθέξνληαη γηα ηελ απφθηεζε εζφδσλ. Απνηειεί θνηλή δηαπίζησζε πάλησο φηη ε αζηηθή κε θεξδνζθνπηθνχ ραξαθηήξα εηαηξία είλαη ε κνξθή νξγάλσζεο ε νπνία εμαζθαιίδεη ηελ χπαξμε επέιηθηεο δνκήο απνθεχγνληαο δεζκεχζεηο φπσο απηέο ηνπ πξνζσπηθνχ, ησλ δηαδηθαζηψλ αλάζεζεο έξγνπ θαη ησλ πιεξσκψλ. Δπηπιένλ βνεζάεη σο κνξθή νξγάλσζεο θαη παξέρεη ηελ δπλαηφηεηα ζηνπο Ο.Σ.Α. λα ζπλεξγάδνληαη, λα ζπληνλίδνπλ ηηο ελέξγεηέο ηνπο ή θαη λα ρξεκαηνδνηνχληαη γηα ηελ άζθεζε δξαζηεξηνηήησλ πνπ εκπίπηνπλ ζηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο. Δάλ πάιη πεξηζζφηεξνη Ο.Σ.Α. απνθαζίζνπλ λα ζπλεξγαζηνχλ γηα ηελ απφ θνηλνχ παξνρή θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ, ηφηε απηνί δελ έρνπλ άιιε επηινγή παξά απηή ηεο δηαδεκνηηθήο επηρείξεζεο κηαο θαη ηφζν ε δεκηνπξγία πλδέζκσλ φζν θαη ε χπαξμε θνηλψλ ππεξεζηψλ δελ ελδείθλπληαη σο κνξθέο νξγάλσζεο θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ. 17 ΠΕΤΑ Α.Ε., Απνγξαθή Ννκηθψλ Πξνζψπσλ Γεκνζίνπ Γηθαίνπ Ηδξπκάησλ ησλ Ο.Σ.Α., Αζήλα, 2003.

47 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 Ο ΟΗ ΠΡΟΫΠΟΘΔΔΗ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΔΝΟ ΚΟΗΝΧΝΗΚΟΤ ΚΡΑΣΟΤ 5.1 Κξίζε ηνπ Κξάηνπο Πξόλνηαο Ζ λέα πξαγκαηηθόηεηα Ζ κεγάιε νηθνλνκηθή θξίζε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 70 νδήγεζε ζε ακθηζβήηεζε ην θπξίαξρν κνληέιν ηεο θαπηηαιηζηηθήο αλάπηπμεο - πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ καδηθή παξαγσγή θαη ηελ καδηθή θαηαλάισζε θαζηζηψληαο ην γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα αδχλακν ζην λα εμαζθαιίζεη ηε αλαπαξαγσγή ηνπ

48 ζπζηήκαηνο θαη λα επηηχρεη ηελ νηθνλνκηθή αλάθακςε 18. Φαηλφκελα φπσο απηά ηνπ ζηαζηκνπιεζσξηζκνχ, ηεο δηαξζξσηηθήο αλεξγίαο θαη ηεο απνβηνκεραλνπνίεζεο απνηεινχλ θπξίαξρα ζηνηρεία απηήο ηεο πεξηφδνπ θαη ρσξίο ακθηβνιία ζπκπαξαζχξνπλ ζηε δίλε ηνπο θαη ην φιν θαηαζθεχαζκα ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο, νδεγψληαο ην ζε ζνβαξέο αλαδηαηάμεηο. Σν Κξάηνο Πξφλνηαο θάησ απφ απηέο ηηο ζπλζήθεο αδπλαηεί λα θαιχςεη ηηο λέεο δηεπξπκέλεο αλάγθεο θαη λα εμαζθαιίζεη ηελ πιήξε απαζρφιεζε. Ζ νηθνλνκηθή απηή θξίζε δεκηνπξγεί λέεο θνηλσληθέο θαη ηαμηθέο δηαθνξνπνηήζεηο φπσο απηέο κεηαμχ αλέξγσλ θαη εξγαδνκέλσλ, αληζφηεηεο ζηελ πξφζβαζε ησλ θνηλσληθψλ νκάδσλ ζην ζχζηεκα ησλ Γεκνζίσλ παξνρψλ θαη ζηνλ απνθιεηζκφ θνηλσληθψλ νκάδσλ απφ ηελ αγνξά εξγαζίαο. Οη παξεπφκελεο πεξηθνπέο ζηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ σο ζπλέπεηα ηεο πθηζηάκελεο δεκνζηνλνκηθήο θξίζεο, πεξηνξίδνπλ αηζζεηά ηα πεξηζψξηα ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο κε απνηέιεζκα ηελ έληαζε ηεο πάιεο κεηαμχ θνηλσληθψλ νκάδσλ γηα εμαζθάιηζε ησλ θεθηεκέλσλ ππεξεζηψλ θαη παξνρψλ, πνπ απεηινχληαη πιένλ κε ππνβάζκηζε. Δληφο ησλ πιαηζίσλ ηεο παξαηεηακέλεο απηήο θξίζεο εκθαλίδνληαη θαη ζηγά ζηγά θπξηαξρνχλ λενθηιειεχζεξεο πνιηηηθέο δηαθπβέξλεζεο 19 πνπ πξεζβεχνπλ ηελ ηδησηηθνπνίεζε κέξνπο ησλ θνηλσληθψλ παξνρψλ θαη ησλ δεκνζίσλ ιεηηνπξγηψλ θαζψο θαη ηελ εμαηνκίθεπζε ησλ ηχπσλ παξνρήο ππεξεζηψλ. Ζ θξίζε απηή νδεγεί επηπιένλ ζηελ αλαδίπισζε ηνπ εζληθνχ θξάηνπο πξφλνηαο θαη ην ζεκαληηθφηεξν ζηελ αλαδηάξζξσζε ηεο ζρέζεο θεληξηθνχ ηνπηθνχ. Κπξηαξρνχλ θαηλφκελα φπσο απηά ηεο κείσζεο ησλ δαπαλψλ ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο ζηνπο ηνκείο ηεο εθπαίδεπζεο, ηεο πγείαο, ηεο πξφλνηαο, ηεο αζθάιηζεο θαη ηεο ζηέγαζεο θαη νη δεκφζηεο δαπάλεο αλαπξνζαλαηνιίδνληαη πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο ζπζζψξεπζεο ηνπ θεθαιαίνπ. Δπίζεο ππνβαζκίδεηαη, θαηαθεξκαηίδεηαη θαη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο εγθαηαιείπεηαη ην πιαίζην θνηλσληθψλ δηθαησκάησλ φπσο απηά ηεο εμαζθάιηζεο ειαρίζηνπ επηπέδνπ θνηλσληθψλ παξνρψλ γηα φινπο ηνπο πνιίηεο, ηεο κείσζεο ησλ θνηλσληθψλ θαη γεσγξαθηθψλ αληζνηήησλ, ηεο δηθαηνζχλεο θ.α. Σέινο κεηαηνπίδεηαη ην πεξηερφκελν ησλ θνηλσληθψλ ιεηηνπξγηψλ ηνπ θξάηνπο ζε ζρέζε κε ηελ επαλαδηαπξαγκάηεπζε ηεο ζρέζεο θεληξηθνχ ηνπηθνχ. Οη λέεο ζπλζήθεο 18 Βι. Γεωργανηάς Η., Θεσξεηηθέο πξνζεγγίζεηο γηα ην ηνπηθφ θξάηνο, Σφπνο, Δπηζεψξεζε Αζηηθψλ θαη Πεξηθεξεηαθψλ Μειεηψλ, ηρ. 1, Βιέπε Τοσρναβίηη Καληζόγια Ν., φπ. π. (ζεκ. 5), ζει

49 επλννχλ πιένλ ηελ αλάδεημε ηνπ ηνπηθνχ θξάηνπο, ην νπνίν ζεσξείηαη σο πξνυπφζεζε δηεμφδνπ απφ ηελ θξίζε. Απφ ηελ δεθαεηία ηνπ 80 θαη χζηεξα, ε αλαζπγθξφηεζε ηεο ζρέζεο θεληξηθνχ ηνπηθνχ ραξαθηεξίδεηαη απφ ηαπηφρξνλεο ηάζεηο απνθέληξσζεο θαη αλαβάζκηζεο ησλ ηνπηθψλ ζεζκψλ (αξκνδηφηεηεο, πεγέο εζφδσλ, ρξεκαηνδφηεζε) αιιά θαη ηάζεηο ζπγθεληξνπνίεζεο (έιεγρνο, πξνυπνζέζεηο άζθεζεο ηνπηθψλ πνιηηηθψλ), πξάγκα ην νπνίν θαη πηζηνπνηεί ηελ αληηθαηηθφηεηα πνπ ραξαθηεξίδεη ην ζχγρξνλν θξάηνο ζε φιεο ηηο εθθάλζεηο παξνπζίαο θαη δξάζεο ηνπ 20. Οη επηρνξεγήζεηο πξνο ηελ Σνπηθή απηνδηνίθεζε κεηά ηελ θξίζε ηνπ 70 κεηψλνληαη θαη νη ηνπηθνί ζεζκνί πξνζαλαηνιίδνληαη πξνο ηελ ηνπηθή αλάπηπμε κέζα απφ ηελ αλάιεςε ηνπηθψλ επηρεηξεκαηηθψλ θαη παξαγσγηθψλ πξσηνβνπιηψλ. απηφ ην ζεκείν αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη νη αλαθεξφκελεο πξαθηηθέο εκθαλίδνληαη ηφζν ζε ρψξεο ζηηο νπνίεο ην ηνπηθφ επίπεδν ήηαλ ιηγφηεξν εμαξηεκέλν απφ ηελ θεληξηθή δηνίθεζε (Ζ.Π.Α., Καλαδάο), φζν θαη ζε ρψξεο ζηηο νπνίεο ππάξρεη ηζρπξή δεκνζηνλνκηθή εμάξηεζε ησλ ηνπηθψλ ζεζκψλ απφ ην θεληξηθφ θξάηνο (Γαιιία, Διιάδα). Οη ηνπηθέο πνιηηηθέο πνπ εθαξκφδνληαη απφ ηελ δεθαεηία ηνπ 80 θαη αθνινχζσο πηνζεηνχλ πιένλ θαπηηαιηζηηθέο κνξθέο παξαγσγήο θαη ιεηηνπξγνχλ ζηε βάζε ηεο αληαπνδνηηθφηεηαο θαη ηδησηηθφ νηθνλνκηθψλ θξηηεξίσλ. Αξθεηά πεδία πνιηηηθήο ηδησηηθνπνηνχληαη κεξηθά ή νιηθά είηε κέζσ ηεο πψιεζεο ππεξεζηψλ θαη αγαζψλ ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα, είηε κέζσ ηεο αλάζεζεο ζε ηδησηηθέο εηαηξίεο. Οη πνιηηηθέο πνπ νη ηνπηθνί ζεζκνί αζθνχλ εληάζζνληαη ζηε ινγηθή ηεο ηδησηηθήο επηρείξεζεο θαη επηδηψθεηαη ε εμαζθάιηζε ειάρηζηνπ θέξδνπο, αθνινπζείηαη ζπγθεθξηκέλε ηηκνινγηαθή πνιηηηθή θαη νη πνιίηεο αληηκεησπίδνληαη σο θαηαλαισηέο ηνπηθψλ ππεξεζηψλ κε δηθαίσκα ειεπζεξίαο επηινγψλ θαη κε θαηαβνιή αληηηίκνπ ζε εμαηνκηθεπκέλε βάζε. Έηζη νδεγνχκαζηε ζε κηα ζηαδηαθή ππνβάζκηζε ησλ θνηλσληθψλ δηθαησκάησλ ηνπ πνιίηε θαη ζε κηα δηαδηθαζία απνθιεηζκνχ νξηζκέλσλ θνηλσληθψλ νκάδσλ νη νπνίεο πνιιέο θνξέο θαη, αδπλαηνχλ λα επηιέμνπλ ιφγσ κε ζσζηήο θαη έγθαηξεο πιεξνθφξεζεο αιιά θαη νηθνλνκηθά αδπλαηνχλ λα θαηαβάιινπλ ην αληίηηκν πνπ απαηηείηαη ψζηε λα εμαζθαιίζνπλ ηελ παξνρή θάπνηαο ππεξεζίαο. 20 Sharpe J., Theories and values of local goverment, Political studies, ηεχρνο 18, 1970, ζει

50 Παξάιιεια παξαηεξείηαη ην θαηλφκελν νη ηνπηθνί ζεζκνί (ΟΣΑ, Ννκαξρηαθέο θαη Πεξηθεξεηαθέο Γηνηθήζεηο) λα επηδίδνληαη ζε έλαλ άλεπ πξνεγνπκέλνπ αληαγσληζκφ κεηαμχ ηνπο, πξνθεηκέλνπ λα βειηηψζνπλ ηε ζέζε ηεο θάζε πεξηθέξεηαο ζην δηεζλή πιένλ θαηακεξηζκφ ηεο εξγαζίαο, κέζσ ηεο πξνψζεζεο θηλήηξσλ ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα γηα επελδχζεηο. Δληφο απηψλ ησλ πιαηζίσλ εληείλνληαη νη θνηλσληθέο θαη γεσγξαθηθέο αληζφηεηεο, κε απνηέιεζκα δίπια ζηηο πεξηνρέο πνπ εκθαλίδνπλ κηα ηνπηθή αλαπηπμηαθή δχλακε, λα ππνβαζκίδνληαη άιιεο πνπ πιήηηνληαη δξαζηηθά απφ ηε ζπλερή νηθνλνκηθή θξίζε, ηελ απνβηνκεραλνπνίεζε θαη ηελ αλεξγία. Δίλαη απφιπηα αιεζήο ν ηζρπξηζκφο φηη ν ζπγθεθξηκέλνο πξνζαλαηνιηζκφο ησλ ηνπηθψλ πνιηηηθψλ αλάπηπμεο ζε κηα πεξίνδν παξαηεηακέλεο θξίζεσο ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο, νδεγεί ζηελ απνξχζκηζε ησλ θνηλσληθψλ παξνρψλ. Σα εθάζηνηε θνηλσληθά πξνβιήκαηα αληηκεησπίδνληαη κε απνζπαζκαηηθφ θαη θαηαθεξκαηηζκέλν ηξφπν. Οη θάζε είδνπο ξπζκίζεηο νη νπνίεο εθαξκφδνληαη αθήλνπλ άιπηα ζεκαληηθά θνηλσληθά θαη νηθνλνκηθά πξνβιήκαηα, πνπ ζεκεησηένλ ζε πεξηφδνπο θξίζεσο θαη αλαδηαξζξψζεσλ εκθαλίδνληαη κε πνιχ κεγαιχηεξε έληαζε θαη νμχηεηα. Ωο ηέηνηα πξνβιήκαηα ζα κπνξνχζακε λα αλαθέξνπκε απηά ηεο δηαξζξσηηθήο αλεξγίαο, ηα πξνβιήκαηα ησλ αζηέγσλ, ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ απνθιεηζκνχ ρακειψλ εηζνδεκάησλ απφ ην λέν ζχζηεκα ηνπηθψλ δεκνζίσλ παξνρψλ. Αλ ππάξρεη θάηη ην νπνίν απαηηείηαη κέζα ζηηο λενδηακνξθνχκελεο ζπγθπξίεο είλαη ζίγνπξα απηφ ηνπ επαλαπξνζδηνξηζκνχ ησλ βαζηθψλ θνηλσληθψλ ιεηηνπξγηψλ 21 πνπ νη ηνπηθνί, εζληθνί θαη ππεξεζληθνί πνιηηηθνί ζεζκνί ζα πξέπεη λα εμαζθαιίδνπλ ζηνπο πνιίηεο. Δπίζεο απαηηείηαη, ν επαλαπξνζδηνξηζκφο ησλ φξσλ ηεο ζχλδεζεο κεηαμχ θνηλσληθψλ δηθαησκάησλ θαη αλαπηπμηαθήο πνιηηηθήο. Πξφθεηηαη γηα έλαλ επαλαπξνζδηνξηζκφ ν νπνίνο ζα πξέπεη απαξαηηήησο λα απνηειεί ην επηζηέγαζκα κηαο νπζηαζηηθήο δηαδηθαζίαο πνιηηηθνχ δηαιφγνπ θαη ιατθήο ζπκκεηνρήο. 5.2 Σνπηθό θξάηνο θαη Κνηλσληθή Πνιηηηθή ζηελ Διιάδα 21 Dear M., Clark G. L., Dimensions of local state autonomy, Enviroment and Planning, ηφκ. 13, 1991.

51 Ο ρακειφο βαζκφο αλάπηπμεο ηνπ θνηλσληθνχ θαηακεξηζκνχ εξγαζίαο είρε σο απνηέιεζκα πνιιέο ιεηηνπξγίεο πνπ ζα έπξεπε λα απνηεινχλ αληηθείκελν θνηλσληθήο πνιηηηθήο ηνπ θξάηνπο, λα κελ έρνπλ απνζπαζηεί απφ ηελ ειιεληθή θνηλσλία θαη σο εθ ηνχηνπ λα κελ ζπγθξνηνχληαη σο ζεζκηθέο ιεηηνπξγίεο ηνπ θξάηνπο. Δπηπιένλ ε ππάξρνπζα δνκή ζπκθεξφλησλ κεηαμχ αγξνηηθψλ θαη κηθξναζηηθψλ ζηξσκάησλ αιιά θαη ηα δηαξζξσηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο αγνξάο εξγαζίαο, φπσο απηά ηεο πςειήο ζπκκεηνρήο ησλ απηναπαζρνινχκελσλ θαη ζπκβνεζνχλησλ κειψλ θαη ε ζρεηηθά κεησκέλε ζπκκεηνρή ηεο κηζζσηήο εξγαζηαθήο ζρέζεο, είραλ σο επαθφινπζν ηελ κείσζε ηεο έληαζεο ησλ αηηεκάησλ γηα θνηλσληθφ κηζζφ. Απηνί ήηαλ θαη νη βαζηθφηεξνη ιφγνη ηνπ ρακεινχ βαζκνχ αλάπηπμεο ησλ θνηλσληθψλ πνιηηηθψλ ζηελ ρψξα καο θαηά ηηο θξίζηκεο γηα ηελ εδξαίσζε ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο ζηηο δηάθνξεο ρψξεο δεθαεηίεο Ζ πεξηνξηζκέλε αλάπηπμε ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο ζηελ Διιάδα δελ ζεκαίλεη φκσο θαη πεξηνξηζκέλε αλάπηπμε ηνπ θξάηνπο. Σα ζεκαληηθά θνηλσληθφ νηθνλνκηθά πξνβιήκαηα αληηκεησπίδνληαη κε ηελ δηακφξθσζε ελφο επξέσο πιέγκαηνο θξαηηθψλ πνιηηηθψλ, νη νπνίεο έρνπλ σο ζηφρν ηελ εμαζθάιηζε ησλ ειαρίζησλ ζπλζεθψλ πνπ εγγπψληαη ηελ αλαπαξαγσγή ηεο θνηλσλίαο. Ζ ζπλερήο δηεχξπλζε ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα, ε αχμεζε ησλ δεκνζίσλ επελδχζεσλ, ε αλάιεςε ζεκαληηθψλ ηνκέσλ ηεο νηθνλνκίαο απφ δεκφζηεο επηρεηξήζεηο θαη ε αχμεζε ηεο δεκφζηαο εξγνδνζίαο εθθξάδνπλ θαη θαλεξψλνπλ μεθάζαξα ηελ πξναλαθεξφκελε δηαπίζησζε πεξί επέθηαζεο ηεο θξαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Δπεηδή φκσο ε Διιεληθή θνηλσλία ραξαθηεξίδεηαη απφ ειιηπή αζηηθή νινθιήξσζε θαη απφ κε νινθιήξσζε βαζηθψλ πνιηηηθψλ δηαδηθαζηψλ θαηά ηελ δηάξθεηα ησλ ελ ιφγσ δεθαεηηψλ, νη θξαηηθέο πνιηηηθέο αλαγθαζηηθά επηδηψθνπλ λα επηιχζνπλ δσηηθά πξνβιήκαηα γηα ηελ αλαπαξαγσγή ηεο θνηλσλίαο θαη επηπιένλ λα αληηκεησπίζνπλ ζχγρξνλεο αλάγθεο φπσο πξνζαξκνγή ηεο παξαγσγηθήο βάζεο ζηελ Δπξσπατθή αγνξά θαη εθζπγρξνληζκφ ησλ πνιηηηθψλ ζεζκψλ. Σν δπζάξεζην πνπ παξαηεξείηαη ζηε ρψξα καο αθφκα θαη ζηηο κέξεο καο είλαη ε ζπλχπαξμε εθζπγρξνληζηηθψλ ζηνηρείσλ φζνλ αθνξά ηηο θξαηηθέο πνιηηηθέο παξάιιεια κε παξαδνζηαθνχο κεραληζκνχο 22. Ζ αλάπηπμε ησλ 22 Βι. Χστοπαίδης Κ., Γεηίμης Π., Ρπζκίζεηο ηνπηθψλ πξνβιεκάησλ, Ίδξπκα Μεζνγεηαθψλ Μειεηψλ.

52 πνιηηηθψλ ζηελ Διιάδα ζπκβαδίδεη κε ηνλ πςειφ ζπγθεληξσηηζκφ ηνπ δηνηθεηηθνχ ζπζηήκαηνο (παξ φιεο ηηο ηνικεξέο πξνζπάζεηεο απνθέληξσζεο πνπ έρνπλ ζπληειεζζεί ηα ηειεπηαία ρξφληα), ηνλ απηαξρηθφ έιεγρν θαη ηελ επνπηεία ησλ ηνπηθψλ ζεζκψλ θαη ηελ αλάπηπμε πειαηεηαθψλ ζρέζεσλ κέζσ ησλ θνκκαηηθψλ κεραληζκψλ θαη ηεο δεκφζηαο εξγνδνζίαο. Όπσο είλαη θπζηθφ ε χπαξμε απηήο ηεο ηφζν ζπγθεληξσηηθήο δνκήο νδεγεί ζηνλ θαζνξηζκφ θάζε δξάζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζρεδφλ απνθιεηζηηθά απφ ην θεληξηθφ θξάηνο. Ζ Ννκαξρηαθή θαη ε Σνπηθή Απηνδηνίθεζε έρνπλ ειάρηζηεο νπζηαζηηθέο αξκνδηφηεηεο ζπγθξηηηθά κε φηη ζπκβαίλεη ζε άιιεο ρψξεο θαη πεξηνξίδνληαη ζε εληνινδφρνπο ησλ επηινγψλ ηεο θεληξηθήο δηνίθεζεο. Απαηηείηαη πεξηζζφηεξν απφ θάζε άιιε θνξά κηα «ηνικεξή» κεηαξξχζκηζε ε νπνία ζα δίλεη νπζηαζηηθέο αξκνδηφηεηεο θαη πφξνπο ζε λένπο απνθεληξσκέλνπο ζεζκνχο άζθεζεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ζε ηνπηθφ θαη πεξηθεξεηαθφ επίπεδν. ηηο λέεο ζπλζήθεο ζπλερηδφκελεο νηθνλνκηθήο θξίζεο θαη κεηά ηελ θαηάξξεπζε ησλ θαζεζηψησλ ηνπ ππαξθηνχ ζνζηαιηζκνχ αλαδεηθλχνληαη ζε φιεο ηηο ρψξεο ηηο Νέαο Δπξψπεο κνλεηαξηζηηθέο πνιηηηθέο θαη λενθηιειεχζεξεο πνιηηηθέο δηαθπβέξλεζεο νη νπνίεο ακθηζβεηνχλ έληνλα ηφζν ηηο θνηλσληθέο πνιηηηθέο ηνπ θξάηνπο φζν θαη ην πιαίζην ησλ θνηλσληθψλ δηθαησκάησλ 23. Απνηέιεζκα απηψλ ησλ λέσλ ζπλζεθψλ είλαη ε απνξχζκηζε γεληθψλ θαλφλσλ θαη ε αλάδεημε επηιεθηηθψλ ξπζκίζεσλ πνπ ζπλεπάγνληαη λέεο θνηλσληθέο αληζφηεηεο θαη πεξηζσξηνπνηήζεηο. Ηδηαηηέξσο ζνβαξέο ζα είλαη νη ζπλέπεηεο ζε θνηλσλίεο πνπ ηζηνξηθά δελ αλαπηχρζεθαλ ηζρπξνί ζεζκνί άζθεζεο θνηλσληθψλ πνιηηηθψλ, φπσο ζηελ Διιάδα. Καηαιήγνληαο ζα πξέπεη λα γίλεη αληηιεπηφ φηη παξφιν πνπ νη ππάξρνπζεο θνηλσληθέο πνιηηηθέο ραξαθηεξίδνληαη απφ ζνβαξά πξνβιήκαηα φπσο απνζπαζκαηηθφηεηα, ζπγθεληξσηηζκφ, αδπλακία θάιπςεο πξαγκαηηθψλ αλαγθψλ, αλαπνηειεζκαηηθφηεηα, σο απνηέιεζκα ηνπ ρακεινχ βαζκνχ αλάπηπμεο ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο ζηελ Διιάδα, ε παξαπνκπή ηεο επίιπζεο ησλ πξνβιεκάησλ απνθιεηζηηθά ζηελ αγνξά θαη ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα δελ απνηεινχλ δηέμνδν. Ο λένο ξφινο πνπ θαιείηαη λα αλαιάβεη ην ηνπηθφ θξάηνο, 23 Βιέπε αλαιπηηθφηεξα: Γεηίμης Π., Γράβαρης Δ., Κνηλσληθφ Κξάηνο θαη Κνηλσληθή Πνιηηηθή Ζ ζχγρξνλε πξνβιεκαηηθή, Δθδφζεηο Θεκέιην, Αζήλα, 1993, ζει

53 λα ιεηηνπξγήζεη δειαδή κε ηδησηηθννηθνλνκηθά θξηηήξηα ζηελ παξνρή ηνπηθψλ ππεξεζηψλ θαη αγαζψλ νδεγεί ζε ζνβαξέο θνηλσληθέο θαη γεσγξαθηθέο πνιψζεηο θαη ζηνλ απνθιεηζκφ ζεκαληηθψλ θνηλσληθψλ νκάδσλ, φπσο έδεημε θαη ε εκπεηξία ζε άιιεο ρψξεο. Απηφ πνπ επηηαθηηθά απαηηείηαη λα γίλεη είλαη ν επαλαπξνζδηνξηζκφο ηνπ πεξηερνκέλνπ ησλ θνηλσληθψλ πνιηηηθψλ πξνο ηελ θαηεχζπλζε κηαο νινθιεξσκέλεο ζηξαηεγηθήο ε νπνία ζα ζπλδέεη αλαπηπμηαθνχο θαη αλαδηαλεκεηηθνχο ζηφρνπο. ηελ θαηεχζπλζε απηή θαζνξηζηηθφο ζα είλαη ν αλαβαζκηζκέλνο ξφινο ησλ ηνπηθψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ ζεζκψλ εληφο ελφο Δπξσπατθνχ πιαηζίνπ θαηνρπξσκέλσλ θνηλσληθψλ δηθαησκάησλ. Σαπηφρξνλα ζα πξέπεη λα ηνπνζεηεζνχλ ζην επίθεληξν ηνπ πνιηηηθνχ δηαιφγνπ ηα λέα δεηήκαηα θνηλσληθψλ πνιηηηθψλ θαη ν ξφινο πνπ ην ηνπηθφ θξάηνο ζα πξέπεη πιένλ λα αλαιάβεη ζε εζληθφ θαη ππεξεζληθφ επίπεδν. 5.3 Ζ ζρέζε θεληξηθνύ ηνπηθνύ θαη νη ζπλαθείο επηπηώζεηο ζηελ άζθεζε Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο από ην ηνπηθό θξάηνο Όπσο έρεη ήδε αλαθεξζεί ε αλάπηπμε ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο αλαθέξεηαη ζηηο αλαπηπγκέλεο θαπηηαιηζηηθέο νηθνλνκίεο ηεο κεηαπνιεκηθήο πεξηφδνπ πνπ ραξαθηεξίδνληαη απφ ηε δηεχξπλζε ηεο θξαηηθήο παξέκβαζεο ζε ιεηηνπξγίεο θνηλσληθήο αλαπαξαγσγήο. Σν θξάηνο παξεκβαίλεη ζηελ αλαπηπμηαθή δηαδηθαζία, κέζσ ηεο δεκνζηνλνκηθήο πνιηηηθήο θαη ηνπ πξνυπνινγηζκνχ θαη εγγπάηαη ηελ νκαιή αλαπαξαγσγή ησλ θνηλσληθψλ ζρέζεσλ. Παξάιιεια αλαιακβάλεη ηελ επζχλε ηεο θάιπςεο αλαγθψλ απαζρφιεζεο, πξφλνηαο, πγείαο, εθπαίδεπζεο, ζηέγεο, πεξηβάιινληνο θηι. παξέρνληαο ην ίδην ππεξεζίεο θαη παξάγνληαο αγαζά ζε βαζηθνχο ηνκείο. Μνξθέο έθθξαζεο ηεο δηεχξπλζεο ησλ θξαηηθψλ ιεηηνπξγηψλ είλαη ε αχμεζε ηνπ ΑΔΠ πνπ δηαρεηξίδεηαη ην δεκφζην, ε δηεχξπλζε ηεο δεκφζηαο εξγνδνζίαο, ην δηεπξπκέλν πιαίζην λνκνζεηηθψλ ξπζκίζεσλ θαη ειέγρσλ. Οη θξαηηθέο πνιηηηθέο ηελ πεξίνδν απηή αζθνχληαη θαηά βάζε ζε εζληθφ επίπεδν θάησ απφ θαζεζηψο πξνζηαηεπηηζκνχ ησλ εζληθψλ νηθνλνκηψλ θαη ελέρνπλ δηαπιεθφκελνπο ζηφρνπο, ηφζν αλαπηπμηαθνχο φπσο νηθνλνκηθή κεγέζπλζε, πιήξε απαζρφιεζε, φζν θαη θνηλσληθνχο αλαδηαλεκεηηθνχο, φπσο κείσζε θνηλσληθψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ αληζνηήησλ. Δίλαη γεγνλφο φηη νη θξαηηθέο πνιηηηθέο δηακνξθψλνληαη ζε ζρέζε κε ηνλ ηχπν θαη ην επίπεδν θνηλσληθφ νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο, ηα δηαξζξσηηθά

54 ραξαθηεξηζηηθά θαη ηηο αληηθάζεηο ηεο θάζε θνηλσλίαο, δειαδή ελ νιίγνηο ζε ζρέζε κε ηνλ ηχπν ηεο θνηλσληθήο αλαπαξαγσγήο. Δίλαη επνκέλσο εκθαλέο φηη θάζε αιιαγή ησλ θνηλσληθψλ δεδνκέλσλ επηθέξεη αιιαγέο ζηηο εθάζηνηε θξαηηθέο πνιηηηθέο. Οη αιιαγέο απηέο αληηζηνηρνχλ πάληνηε ζηνπο κεηαζρεκαηηζκνχο θαη ζηηο αλάγθεο ηνπ θνηλσληθνχ θαηακεξηζκνχ ηεο εξγαζίαο. Ζ ζεκαληηθή απηή αλάπηπμε ηνπ θξάηνπο πξφλνηαο κεηαπνιεκηθά εξκελεχεηαη βαζηθά σο ζπλέπεηα 24 ησλ αλαγθψλ αμηνπνίεζεο θαη ζπζζψξεπζεο ηνπ θεθαιαίνπ, ησλ θαηαθηήζεσλ ησλ εξγαηηθψλ θηλεκάησλ θαη σο αλάγθε λνκηκνπνίεζεο ηεο πνιηηηθήο ζηαζεξνπνίεζεο πνπ εμαζθαιίδεη ην Κξάηνο Πξφλνηαο, απνθεχγνληαο θνηλσληθέο θαη νηθνλνκηθέο θξίζεηο. Ζ αλάπηπμε ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο ζπκβαδίδεη ζηε κεηαπνιεκηθή πεξίνδν κε ηελ αλάπηπμε θνηλσληθψλ ιεηηνπξγηψλ παξνρήο ππεξεζηψλ απφ ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε θαη ηνπο ηνπηθνχο ζεζκνχο. Σν ηνπηθφ επίπεδν αλαιακβάλεη έλα επξχηαην θάζκα ησλ θνηλσληθψλ πνιηηηθψλ ζηνπο ηνκείο ηεο πγείαο, ηεο θνηλσληθήο πξφλνηαο, ηεο εθπαίδεπζεο, ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο, ηεο ζηέγαζεο θ.α. Σξεηο βαζηθνί ηχπνη 25 ζπζηεκάησλ θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζα κπνξνχζαλ λα πξνθχςνπλ απφ ηελ αλάιπζε ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο θαη ηεο ζρέζεο ηνπηθνχ θεληξηθνχ ζηηο δηάθνξεο αλαπηπγκέλεο ρψξεο. Ο πξψηνο ηχπνο αλαθέξεηαη ζηελ αλάπηπμε ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο ζε θνηλσλίεο πνπ είραλ ήδε απφ ηνλ 19 ν αηψλα θαηνρπξσκέλεο αξκνδηφηεηεο ζην ηνπηθφ επίπεδν, παξάδνζε ζηελ άζθεζε θνηλσληθψλ πνιηηηθψλ απφ ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε θαη ρακειφ βαζκφ δηνηθεηηθνχ ειέγρνπ θαη επνπηείαο απφ ην θεληξηθφ θξάηνο. Σέηνην παξάδεηγκα απνηεινχλ ε νπεδία θαη ε Αγγιία. Σα ζπζηήκαηα Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο απηνχ ηνπ ηχπνπ ζηεξίδνληαη ζηηο πξνυπάξρνπζεο απνθεληξσκέλεο δνκέο θαη εθαξκφδνληαη θαζνιηθά ζε εζληθφ επίπεδν, αλαβαζκίδνληαο ην ξφιν ηνπ ηνπηθνχ θξάηνπο. Ο δεχηεξνο ηχπνο αλαθέξεηαη ζε ζπζηήκαηα Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο πνπ δηακνξθψλνληαη ζε θνηλσλίεο κε παξάδνζε ζε ζπγθεληξσηηθά ζπζηήκαηα δηνίθεζεο, κε ηζρπξφ έιεγρν θαη επνπηεία ηνπ ηνπηθνχ θξάηνπο. Ωο παξάδεηγκα κπνξνχλ λα αλαθεξζνχλ ε Γαιιία, ε Ηηαιία, ε Ηζπαλία θαη ελ κέξεη ην Βέιγην. Ζ αλάπηπμε ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο ζε απηέο ηηο θνηλσλίεο θαηεπζχλνληαη κε 24 Βιέπε Mishra R., φπ. π. (ζεκ. 2), ζει. 94 επ. 25 Βιέπε αλαιπηηθφηεξα: Γεηίμης Π., Γράβαρης Δ.,όπ. π. (ζημ. 22), ζει

55 άμνλα ην ζπγθεληξσηηθφ κνληέιν θαηακεξηζκνχ ηεο εμνπζίαο, ελψ πξνζπάζεηεο απνθέληξσζεο θαη αλαβάζκηζεο ησλ ηνπηθψλ ζεζκψλ ζπλήζσο απνηπγράλνπλ, πξνζθξνχνληαο ζε παξαδνζηαθέο δνκέο. Ο ηξίηνο ηχπνο αθνξά ηελ αλάπηπμε ζπζηεκάησλ Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ζε θνηλσλίεο πνπ κεηαθηλνχληαη απφ έλα ζπγθεληξσηηθφ ζχζηεκα ειέγρνπ θαη δηνηθεηηθήο επνπηείαο ησλ ηνπηθψλ ζεζκψλ, πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο απνδπλάκσζεο ηνπ δηνηθεηηθνχ ειέγρνπ θαη ηεο αλαβάζκηζεο ηνπ ξφινπ ηνπ ηνπηθνχ θξάηνπο ζηελ παξνρή θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ. Παξαδείγκαηα απνηεινχλ ε Γαλία θαη ε Ννξβεγία. Καηαιήγνληαο αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ε αλάπηπμε ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο θαηά ηελ κνλαδηθή θαη ηζηνξηθή «ρξπζή» επνρή απηνχ, δειαδή ηηο δεθαεηίεο 50 θαη 60, ελ αληηζέζεη κε φηη ζπλέβε ζηελ ρψξα καο, ζηηο άιιεο Γπηηθνεπξσπατθέο ρψξεο ζπκβαδίδεη κε ηελ αλαβάζκηζε ησλ ηνπηθψλ ζεζκψλ. Ζ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε αλαιακβάλεη έλα επξχ θάζκα θνηλσληθψλ πνιηηηθψλ ζε φινπο ηνπο ηνκείο (ηδηαίηεξα δε, φζνλ αθνξά ηνλ πξψην θαη ηνλ ηξίην ηχπν ζπζηεκάησλ Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο). ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 Ο ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΓΡΑΔΧΝ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΧΝ Ο.Σ.Α. ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΕΑΚΤΝΘΟΤ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΜΔΛΔΣΖ (CASE STUDY) 6.1 ηόρνο ηεο έξεπλαο

56 ηφρνο ηεο ζπγθεθξηκέλεο έξεπλαο είλαη κηα θαηαξρήλ ελδεηθηηθή θαηαγξαθή ησλ δξάζεσλ θαη πξνγξακκάησλ Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ηα νπνία αλαιακβάλνπλ θαη πινπνηνχλ νη πξσηνβάζκηνη ΟΣΑ ηνπ λνκνχ Εαθχλζνπ (ηδηαίηεξε παηξίδα ηνπ γξάθνληνο). Δπηπιένλ επηρεηξείηαη θαη κηα πξψηε εθηίκεζε ησλ ζπλζεθψλ θάησ απφ ηηο νπνίεο αλαπηχζζνπλ ηέηνηνπ είδνπο δξάζεηο θαη ηα πξνβιήκαηα ηα νπνία αληηκεησπίδνπλ. Ζ ελδεηθηηθή απηή θαηαγξαθή θαη εθηίκεζε αθνξά ζε ππεξεζίεο θαη πξνγξάκκαηα πνπ εμππεξεηνχλ ηνλ γεληθφ πιεζπζκφ θαη πην ζπγθεθξηκέλα ηα παηδηά θαη ηνπο λένπο, ηηο γπλαίθεο, ηα άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο, ηα άηνκα ηξίηεο θαη ηέηαξηεο ειηθίαο, ηα εμαξηεκέλα απφ νπζίεο άηνκα, ηνπο αλέξγνπο, ηνπο κεηαλάζηεο θαη ηνπο πξφζθπγεο, ηνπο παιηλλνζηνχληεο, ηνπο απνθπιαθηζκέλνπο θαη ηνπο αλήιηθνπο παξαβάηεο, ηνπο αξρεγνχο κνλνγνλετθψλ νηθνγελεηψλ, ηηο ππεξεζίεο πνιηηηζκνχ θαη ηηο ππεξεζίεο πξσηνβάζκηαο πγείαο. Ζ έξεπλα εκπεξηέρεη δχν επίπεδα: έλα πνπ ζηνρεχεη ζε βαζηθή πιεξνθφξεζε γηα ην ζχλνιν ησλ θνηλσληθψλ πξνγξακκάησλ ησλ Ο.Σ.Α. θαη έλα άιιν ην νπνίν εμεηδηθεχεη ζε επίπεδν αηφκσλ ηα νπνία απαζρνινχληαη ζε θάζε πξφγξακκα δξάζε. Δπηδηψθεηαη ε θαηαγξαθή ησλ αηφκσλ ηα νπνία ζπλεηζθέξνπλ εζεινληηθά θαη νη ιφγνη γηα ηνπο νπνίνπο ζεσξείηαη ζθφπηκε ε αλάιεςε δξάζεσλ θαη εθαξκνγήο πξνγξακκάησλ απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο Ο.Σ.Α. Σέινο γίλεηαη πξνζπάζεηα λα εληνπηζζνχλ θαη λα θαηαγξαθνχλ ηα πξνβιήκαηα ηα νπνία αληηκεησπίδνπλ ζε απηήλ ηνπο ηελ πξνζπάζεηα θαη νη ηξφπνη κε ηνπο νπνίνπο απηά ζα κπνξνχζαλ λα αληηκεησπηζηνχλ. Θα πξέπεη εμαξρήο λα ηνληζζεί φηη ε έξεπλα απηή δελ απνζθνπεί ζηελ αμηνιφγεζε ησλ πξνγξακκάησλ θαη ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ησλ Ο.Σ.Α. ηνπ ελ ιφγσ Ννκνχ. Κάηη ηέηνην ζίγνπξα ζα απαηηνχζε άιινπ είδνπο κεζνδνινγία θαη θπξίσο πνηνηηθή έξεπλα. Ωζηφζν, νπνηαδήπνηε θαηαγξαθή θαη αλ επηρεηξείηαη επί νπνηνπδήπνηε ζέκαηνο, φζν πεξηγξαθηθή θαη αλ είλαη, ήδε κέζα ζην ζθεπηηθφ ηνπ ζρεδηαζκνχ ηεο, ησλ κεζφδσλ ζπιινγήο ζηνηρείσλ, ηηο έλλνηεο θαη θαηεγνξίεο πνπ ρξεζηκνπνηεί, εκπεξηέρεη πάληνηε θαη αλαπφθεπθηα ππνζέζεηο θαη εθηηκήζεηο νη νπνίεο ζπκβάιινπλ ζηνλ θαζνξηζκφ θξηηεξίσλ αμηνιφγεζεο. Σν θχξην ζθεπηηθφ δηακφξθσζεο ηνπ πιαηζίνπ θαηαγξαθήο θαη ηνπ θχξηνπ

57 κεζνδνινγηθνχ εξγαιείνπ ην νπνίν ρξεζηκνπνηήζεθε δει. ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ, ζηεξίρζεθε ζηε δηεξεχλεζε ησλ νξίσλ θαη ησλ δπλαηνηήησλ ησλ Ο.Σ.Α. ηνπ λνκνχ Εαθχλζνπ λα αλαπηχμνπλ ηελ θνηλσληθή ηνπο ιεηηνπξγία κε ην δεδνκέλν ζεζκηθφ πιαίζην, αιιά κε αλαθνξά θαη ζηελ θνηλσληθή ηνπο βάζε. Απηφ κε ιίγα ιφγηα ζεκαίλεη ηελ πξνζπάζεηα δηεξεχλεζεο ηφζν πξνο ηελ θαηεχζπλζε ησλ ζρέζεσλ ηνπηθνχ θεληξηθνχ επηπέδνπ, φζν θαη πξνο ηελ θαηεχζπλζε ησλ ζρέζεσλ Ο.Σ.Α. ηνπηθήο θνηλσλίαο. Σειεηψλνληαο ζα πξέπεη λα ηνλίζνπκε φηη δελ κπνξνχκε λα ηζρπξηζηνχκε φηη ε παξνχζα έξεπλα θάησ απφ ηηο δεδνκέλεο ζπλζήθεο ρξφλνπ, αλεπάξθεηαο εξεπλεηηθψλ ππνδνκψλ γηα ηνπο Ο.Σ.Α. αιιά θαη πφξσλ νη νπνίνη έζησ γηα κηα απιή πξνζπάζεηα θαηαγξαθήο ζε έλαλ κφλν Ννκφ απαηηνχληαη, καο επηηξέπεη λα νδεγεζνχκε ζε κηα επηζηεκνληθά νινθιεξσκέλε αμηνιφγεζε. Απηφ πνπ θπξίσο επηδεηήζεθε θαη πηζηεχνπκε φηη επεηεχρζε ήηαλ ε ζθηαγξάθεζε κηαο πξψηεο εηθφλαο ηεο εθαξκνγήο πξνγξακκάησλ θαη δξάζεσλ Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο απφ ηνπο Ο.Σ.Α. γηα ην λνκφ Εαθχλζνπ, κέζα ζην ππάξρνλ πιαίζην θαη εληφο δεδνκέλσλ νξίσλ. Δηδνκέλε σο κηα πεξίπησζε κειέηεο (case study) θαη κφλν θαη φρη σο κία γεληθεπκέλε έξεπλα λνκίδνπκε φηη ηα απνηειέζκαηα κπνξνχλ λα θξηζνχλ ππέξ ηνπ δένληνο ηθαλνπνηεηηθά θαη ηθαλά λα νδεγήζνπλ ζηελ εμαγσγή ρξήζηκσλ ζπκπεξαζκάησλ γηα ηελ ζπγθεθξηκέλε πάληνηε πεξίπησζε κειέηεο. 6.2 Μεζνδνινγία ηεο έξεπλαο Ο εξεπλεηηθφο πιεζπζκφο ήηαλ φινη νη Γήκνη ηνπ λνκνχ Εαθχλζνπ. Ο πεξηνξηζκέλνο αξηζκφο ησλ Γήκσλ απφ ηνπο νπνίνπο απνηειείηαη ν πξναλαθεξφκελνο λνκφο (έμη ζπλνιηθά), δηεπθφιπλε ηελ ζπγθέληξσζε ησλ ζηνηρείσλ. Ο ζρεδηαζκφο ηεο έξεπλαο θαη θπξίσο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ μεθίλεζε ζηηο αξρέο Ηνπιίνπ ηνπ 2003 θαη νινθιεξψζεθε πξνο ην ηέινο ηνπ ηδίνπ κήλα. Σα εξσηεκαηνιφγηα παξαδφζεθαλ ζηηο 4 Απγνχζηνπ ζε φινπο ηνπο Γήκνπο θαηφπηλ πξνζσπηθήο επηζθέςεσο ηνπ γξάθνληνο θαη ζπγθεθξηκέλα παξαδφζεθαλ ζηνλ Γήκαξρν ή Αληηδήκαξρν ηνπ θάζε Ο.Σ.Α., κε ηελ ζπκθσλία κέρξη ηηο 14 Απγνχζηνπ λα έρνπλ ζπκπιεξσζεί θαη κε κία δεχηεξε επίζθεςε λα παξαιεθζνχλ. Γπζηπρψο ζηηο 14 Απγνχζηνπ κφλν έλαο Γήκνο είρε ζπκπιεξψζεη ην ελ

58 ιφγσ εξσηεκαηνιφγην θαη απηφ ιφγσ ηεο χπαξμεο πξνζσπηθψλ γλσξηκηψλ ζηνλ ελ ιφγσ Γήκν. Όινη νη άιινη Γήκνη αδπλαηνχζαλ λα ην ζπκπιεξψζνπλ γηα δχν θπξίσο ιφγνπο: ν πξψηνο εμ απηψλ θαη βαζηθφηεξνο ήηαλ ην γεγνλφο φηη ζεσξνχζαλ ηε ζπκπιήξσζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξσηεκαηνινγίνπ σο έλα είδνο έιεγρνπ γηα ην ηη έρνπλ θάλεη ζηνλ ηνκέα ηεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο. Φνβνχκελνη πξνθαλψο φηη ζα έπξεπε λα είραλ θάλεη πνιιά πεξηζζφηεξα αξλνχληαλ λα ην ζπκπιεξψζνπλ. Ο δεχηεξνο ιφγνο ήηαλ ην φηη δελ κπνξνχζε λα βξεζεί ζην πξνζσπηθφ ηνπ Γήκνπ έλα πξφζσπν ην νπνίν λα έρεη νινθιεξσκέλε γλψζε ψζηε λα θαηαγξάςεη ηηο πνιηηηθέο ηνπ Γήκνπ θαη έηζη ν έλαο ην παξέπεκπε ζηνλ άιινλ θαηαιήγνληαο θαη πάιη ζηνλ Γήκαξρν ή ηνλ Αληηδήκαξρν ρσξίο λα έρεη ζπκπιεξσζεί. Σειηθά ηα ππφινηπα πέληε εξσηεκαηνιφγηα ηα παξειήθζεζαλ κεηαμχ ηνπ δηαζηήκαηνο 5 έσο 8 επηεκβξίνπ θαη θαηφπηλ επίκνλσλ πξνζπαζεηψλ θαη θπξίσο ηεο ρξεζηκνπνίεζεο πξνζσπηθψλ γλσξηκηψλ θαη κεζνιάβεζεο απηψλ, πξνο ηνπο Γεκάξρνπο ησλ ελ ιφγσ Γήκσλ. Αμίδεη εδψ λα ζεκεησζεί φηη ε ζπκπιήξσζε ησλ πέληε απηψλ εξσηεκαηνινγίσλ έγηλε κε ηελ κνξθή ζπλεληεχμεσο κηαο θαη ήηαλ ζίγνπξν, φηη αλ ην εξσηεκαηνιφγην αθήλνληαλ ζηνπο Γήκνπο πξνθεηκέλνπ λα ζπκπιεξσζεί θαη θαηφπηλ λέαο επηζθέςεσο λα παξαιεθζεί ζα έκελε αζπκπιήξσην. Ζ δηαδηθαζία πάλησο ηεο ζπλέληεπμεο απνδείρζεθε ελ ηέιεη εμαηξεηηθά ρξήζηκε. Ζ φιε δηαδηθαζία ζπκπιήξσζεο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ θαη ε ζπδήηεζε πνπ έιαβε ρψξα έδσζε ηελ επθαηξία λα πξνζεγγηζζνχλ πνηνηηθά νξηζκέλα δεηήκαηα θεληξηθήο ζεκαζίαο θαη λα θαηαλνεζνχλ θαιχηεξα νη δπζθνιίεο πνπ αληηκεησπίδνπλ νη Γήκνη ζηελ πξνζπάζεηά ηνπο γηα άζθεζε Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο. ην ηέινο ηνπ πξψηνπ δεθαήκεξνπ ηνπ επηεκβξίνπ άξρηζε ηειηθά ε εηζαγσγή ησλ ζηνηρείσλ ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή ελψ ε επεμεξγαζία θαη ε ζπλαγσγή ησλ ζπκπεξαζκάησλ νινθιεξψζεθε ζην ηέινο ηνπ ίδηνπ κήλα. 6.3 Γνκή θαη πεξηερόκελν ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ Σν εξσηεκαηνιφγην ην νπνίν ζρεδηάζηεθε γηα ηνπο ζθνπνχο ηεο έξεπλαο ζην

59 πιαίζην πνπ ήδε αλαθέξακε, είλαη δνκεκέλν θαη θιεηζηφ ζην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ. Ωζηφζν δίλεη κία κηθξή δπλαηφηεηα ζηνπο Γήκνπο λα εθθξάζνπλ ηηο απφςεηο θαη πξνηάζεηο ηνπο γηα ηα πιενλεθηήκαηα ηεο άζθεζεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ζε ηνπηθφ επίπεδν, ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ θαη ηηο δπλαηέο ιχζεηο πνπ πξνηείλνπλ ζηελ πξαγκαηνπνίεζε κηαο ηέηνηαο πξνζπάζεηαο. Πην ζπγθεθξηκέλα ην εξσηεκαηνιφγην απνηειείηαη απφ ηξία κέξε: ην πξψην κέξνο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ δεηνχληαη γεληθά ζηνηρεία ηα νπνία ζθηαγξαθνχλ ηελ ηαπηφηεηα ηνπ Γήκνπ θαη ιακβάλνληαη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηνλ ζπλνιηθφ πιεζπζκφ, ηελ έθηαζε, ηελ έδξα, ηνλ αξηζκφ ησλ δεκνηηθψλ δηακεξηζκάησλ θαη ηνλ πιεζπζκφ ηνπ Γήκνπ θαηά θαηεγνξίεο. ην δεχηεξν κέξνο δεηείηαη απφ ηνπο Γήκνπο λα θαηαγξάςνπλ ην είδνο ησλ πξνγξακκάησλ πνπ πινπνηνχλ ζε ζπγθεθξηκέλνπο ηνκείο θνηλσληθήο πνιηηηθήο νη νπνίνη θαηαιακβάλνπλ φιν ην θάζκα ηεο θνηλσληθήο δξαζηεξηφηεηαο ηελ νπνία ππφ ηηο δεδνκέλεο ζπλζήθεο θαη ην ππάξρνλ ζεζκηθφ πιαίζην ζα κπνξνχζε λα αλαπηχμεη έλαο Γήκνο. Οη εξσηήζεηο ζην ζπγθεθξηκέλν κέξνο είλαη θιεηζηέο θαη νη Γήκνη απαληνχλ κε έλα ΝΑΗ ή έλα ΟΥΗ ζπκπιεξψλνληαο δίπια θαη ηνλ ζπλνιηθφ αξηζκφ ησλ πξνγξακκάησλ πνπ πινπνηνχληαη ζηελ θάζε πεξίπησζε ζην ζχλνιν ησλ δεκνηηθψλ ηνπο δηακεξηζκάησλ. ε απηφ ην ζεκείν δειαδή απηφ πνπ νπζηαζηηθά επηδεηείηαη είλαη ε ζθηαγξάθεζε θαη θαηαγξαθή ησλ δξάζεσλ Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο πνπ νη Γήκνη έρνπλ αλαπηχμεη. Σέινο ην ηξίην κέξνο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ ππνδηαηξείηαη ζε δχν επηκέξνπο ηκήκαηα. ην πξψην ηκήκα παίξλνπκε πιεξνθνξίεο γηα ηνλ αξηζκφ ησλ εξγαδνκέλσλ νη νπνίνη απαζρνινχληαη κε νπνηαδήπνηε ζρέζε εξγαζίαο ζην θάζε πξφγξακκα Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο θαζψο επίζεο θαη ησλ αξηζκφ ησλ ρξεζηψλ πνπ εμππεξεηνχληαη απφ ην θάζε πξφγξακκα. Δπηπιένλ πιεξνθνξνχκαζηε θαη γηα ηνλ αξηζκφ ησλ εζεινληψλ νη νπνίνη ζπκκεηέρνπλ ζην θάζε πξφγξακκα, ιακβάλνληαο πιεξνθνξίεο γηα έλα ζεκαληηθφηαην άηππν θνξέα άζθεζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο φπσο απηφο ηνπ εζεινληηθνχ ηνκέα θαζψο θαη ηνπ βαζκνχ πνπ νη Γήκνη ελζαξξχλνπλ θαη αλαπηχζζνπλ εζεινληηθέο δξάζεηο. ην δεχηεξν ηκήκα ηνπ ηξίηνπ κέξνπο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ ππάξρνπλ ηξεηο αλνηρηέο εξσηήζεηο νη νπνίεο καο δίλνπλ πιεξνθνξίεο γηα ηνπο ιφγνπο πνπ ηα πξνγξάκκαηα Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ζα πξέπεη λα αζθνχληαη απφ ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε. Σα πξνβιήκαηα πνπ νη Γήκνη αληηκεησπίδνπλ ζε απηήλ ηνπο ηελ πξνζπάζεηα θαη νη ιχζεηο πξνηάζεηο πνπ απηνί θάλνπλ πξνο ηελ θεληξηθή

60 δηνίθεζε πξνθεηκέλνπ, ε άζθεζε Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο απφ ην ηνπηθφ θξάηνο λα είλαη νπζηαζηηθφηεξε θαη απνηειεζκαηηθφηεξε. 6.4 Σα πνξίζκαηα ηεο έξεπλαο Ζ ηαπηόηεηα ηνπ θάζε Γήκνπ θαη νη απνδέθηεο ησλ ππεξεζηώλ Όινη νη Γήκνη πνπ εξσηήζεθαλ έδσζαλ ην ζπλνιηθφ ηνπο πιεζπζκφ ζχκθσλα κε ηελ απνγξαθή ηνπ Σνπο πεξηζζφηεξνπο θαηνίθνπο φπσο είλαη θπζηθφ έρεη ν Γήκνο Εαθπλζίσλ κε θαηνίθνπο. Αληηζέησο ν κηθξφηεξνο Γήκνο (2.448 θαηνίθνπο) αιιά κε ηελ κεγαιχηεξε έθηαζε ( ζηξεκ.) είλαη ν Γήκνο Διαηίσλ. Άμηνλ αλαθνξάο είλαη ην γεγνλφο φηη πιελ ηνπ Γήκνπ ηεο Εαθχλζνπ θαλέλαο απφ ηνπο άιινπο Γήκνπο δελ ππεξβαίλεη ηνπο πέληε ρηιηάδεο θαηνίθνπο. Αλαδεηθλχεηαη έηζη ην γεγνλφο ηεο αλάγθεο γηα κηα πεξαηηέξσ ζπλέλσζε θαη δεκηνπξγία ρξεζηκνπνηψληαο θαζαξά πιεζπζκηαθά θξηηήξηα- πεξηζζφηεξν βηψζηκσλ Γήκσλ. Σφζν πιεζπζκηαθά φζν θαη γεσγξαθηθά ζα κπνξνχζε θάιιηζηα νη Γήκνη Αξηεκηζίσλ θαη Λαγαλά λα απνηειέζνπλ έλαλ Γήκν θαη νη Γήκνη Αιπθψλ, Αξθαδίσλ θαη Διαηίσλ έλαλ άιινλ ζε κηα κειινληηθή απφθαζε γηα λέα ζπλέλσζε ησλ ήδε ππαξρφλησλ. Δπίζεο θαλέλαο απφ ηνπο Γήκνπο ηνπ Ννκνχ δελ έρεη αλαπηπμηαθφ πξφγξακκα, εθηφο ηνπ Γήκνπ Εαθπλζίσλ, ην νπνίν φκσο ζχκθσλα κε ηελ καξηπξία ηνπ Γεκάξρνπ ηνπ, δελ έρεη αθφκα νινθιεξσζεί θαη εγθξηζεί ιφγσ ηνπ φηη ε ζπγθεθξηκέλε Γεκνηηθή Αξρή είλαη ζρεηηθά θαηλνχξηα. Σν φιν δήηεκα πάλησο αλαδεηθλχεη ηελ απνζπαζκαηηθφηεηα θαη ηελ έιιεηςε καθξνρξφληνπ ζρεδηαζκνχ πνπ ραξαθηεξίδεη ηνπο Γήκνπο ζε θάζε αλαπηπμηαθή ηνπο πξνζπάζεηα θαη άξα θαη ζηελ άζθεζε δξάζεσλ Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο. Όζνλ αθνξά ηελ πνηφηεηα ησλ ζηνηρείσλ γηα ηνπο επηκέξνπο πιεζπζκνχο, απηνί πνηθίιινπλ θαη ην γεληθφ ηνπο ραξαθηεξηζηηθφ είλαη φηη θαλέλαο απφ ηνπο Γήκνπο δελ απάληεζε γηα φιεο ηηο θαηεγνξίεο πνπ ηνπο δεηνχληαλ πιεξνθνξίεο ιφγσ θπξίσο έιιεηςεο ζηνηρείσλ ζηνπο Ο.Σ.Α. γηα θαηεγνξίεο φπσο απηέο ησλ αηφκσλ ηεο ηξίηεο ειηθίαο, ησλ παηδηψλ πξνζρνιηθήο θαη ζρνιηθήο ειηθίαο, ησλ αηφκσλ κε εηδηθέο αλάγθεο, ησλ παιηλλνζηνχλησλ, ησλ πξνζθχγσλ, ηηο γπλαίθεο θαη ηνπο αλέξγνπο. Γειαδή γηα εθείλνπο ηνπο πιεζπζκνχο γηα ηνπο νπνίνπο ζε

61 πνιινχο απφ ηνπο Γήκνπο ιεηηνπξγνχλ αλαγλσξηζκέλεο θαη δνκεκέλεο ππεξεζίεο φπσο ΚΑΠΖ, παηδηθνί θαη βξεθνλεπηαθνί ζηαζκνί, ππεξεζίεο θνηλσληθήο κέξηκλαο, δεκηνπξγηθήο απαζρφιεζεο παηδηψλ, ζεκηλάξηα επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο θ.α. Σα ζηνηρεία ινηπφλ γηα ηνπο πιεζπζκνχο - ζηφρνπο πνπ έρνπλ νη Γήκνη είλαη αλεπαξθέζηαηα, πξάγκα πνπ ζεκαίλεη φηη νη ππεχζπλνη ζπκπιήξσζεο ησλ εξσηεκαηνινγίσλ δελ κπφξεζαλ λα ηα βξνπλ εχθνια ζην Γήκν ηνπο αθφκα θαη αλ απηά ππήξραλ. Δπηπιένλ ηα ζηνηρεία ηεο Δζληθήο ηαηηζηηθήο Τπεξεζίαο (ΔΤΔ) πνιιέο θνξέο θαη αλ αθφκα ππάξρνπλ δελ επαξθνχλ γηα ην ζρεδηαζκφ ηεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο κηαο θαη δελ δίλνπλ ηελ αθξηβή εηθφλα ησλ πιεζπζκψλ ζηφρσλ ζηνπο Γήκνπο. Απαξαηηήησο ζε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα ιεθζνχλ ππφςε ηα παξαηεξνχκελα θαηλφκελα ηεο εηεξνδεκφηεπζεο θαη ηνπ ηνπξηζκνχ θαζψο θαη απηφ ηεο αληζνθαηαλνκήο ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ κε ππεξζπγθέληξσζε ζηελ πεξηνρή ησλ αζηηθψλ θέληξσλ θάζε λνκνχ. Απηά ηα θαηλφκελα ζπκβάιινπλ ζε δηνγθψζεηο ηνπ πιεζπζκνχ ησλ Γήκσλ ζηα αζηηθά θέληξα θαη ζηηο πξσηεχνπζεο κηθξψλ λνκψλ θαη λεζηψλ απφ ρξήζηεο ππεξεζηψλ πνπ ππνρξεσηηθά έξρνληαη εθεί, αιιά θαη ηνπ πιεζπζκνχ ηεο πεξηθέξεηαο ζηνπο ηνπξηζηηθνχο κήλεο ζηελ δηάξθεηα ησλ νπνίσλ νη αλάγθεο είλαη ηδηαίηεξα απμεκέλεο ιφγσ ηεο εηζξνήο μέλσλ επηζθεπηψλ. Δθηφο ινηπφλ απφ ηηο αιινηψζεηο ιφγσ εηεξνδεκφηεπζεο έρνπκε θαη ηηο πεξηνδηθέο θαη επνρηαθέο αιινηψζεηο, ηδηαίηεξα ζεκαληηθέο γηα ηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ. Δχινγα ινηπφλ γελλάηαη ε απνξία κε πνηα γλψζε ησλ πιεζπζκψλ - ζηφρσλ ηειηθά πξνρσξνχλ νη Γήκνη ζην ζρεδηαζκφ ησλ πξνγξακκάησλ ηνπο, ζηνλ πξνγξακκαηηζκφ θαη ππνινγηζκφ ησλ απαηηνχκελσλ θάζε θνξά πφξσλ θαη ζηελ δεκηνπξγία ησλ απαηηνχκελσλ ππνδνκψλ. Λχζε ζε απηφ ην πξφβιεκα κπνξεί λα δνζεί κφλν κέζα απφ ηελ δηαξθή ζπιινγή θαη επεμεξγαζία πξσηνγελψλ ζηνηρείσλ γηα ην ηνπηθφ επίπεδν απφ αξκφδηνπο θνξείο θαη εμεηδηθεπκέλα ζηειέρε.

62 ΠΗΝΑΚΑ 1: Ζ ΣΑΤΣΟΣΖΣΑ ΣΩΝ ΓΖΜΩΝ ΣΟΤ Ν. ΕΑΚΤΝΘΟΤ ΓΖΜΟ ΤΝΟΛΗΚΟ ΠΛΖΘΤΜΟ ΔΚΣΑΖ (ζηξεκ.) ΑΡΗΘΜΟ ΓΖΜ. ΓΗΑΜΔΡ. ΔΓΡΑ ΓΖΜΟΤ Εαθπλζίσλ ΕΑΚΤΝΘΟ Αξθαδίσλ ΒΑΝΑΣΟ Λαγαλά ΠΑΝΣΟΚΡΑΣΧΡ Αξηεκηζίσλ ΜΑΥΑΗΡΑΓΟ Αιπθώλ ΚΑΣΑΣΑΡΗ Διαηίσλ ΒΟΛΗΜΔ ΤΝΟΛΗΚΟ ΠΛΖΘΤΜΟ Ν. ΕΑΚΤΝΘΟΤ (Απνγξαθή 2001) ΠΗΝΑΚΑ 2: ΣΟΗΥΔΗΑ ΠΛΖΘΤΜΩΝ ΣΟΥΩΝ ΓΖΜΟ ΚΑΣΖΓΟΡΗΑ ΠΛΖΘΤΜΟΤ ΠΡΟΥ/ΚΖ ΥΟΛΗΚΖ ΓΤΝΑΗΚΔ ΑΝΓΡΔ Α.Μ.Δ.Α. ΠΡΟΦΤΓΔ ΤΝΣΑΞΗΟΤΥΟΗ ΖΛΗΚΗΑ ΖΛΗΚΗΑ ΔΡΓΑΕ/ΝΔ ΔΡΓΑΕ/ΝΟΗ ΕΑΚΤΝΘΗΧΝ ΑΡΚΑΓΗΧΝ _ ΛΑΓΑΝΑ _ ΑΡΣΔΜΗΗΧΝ _ ΑΛΤΚΧΝ _ ΔΛΑΣΗΧΝ _

63 6.4.2 Καηαγξαθή δξαζηεξηνηήησλ Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ησλ Γήκσλ ηνπ Ννκνύ Εαθύλζνπ ΠΗΝΑΚΑ 3: ΓΡΑΔΗ ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΩΝ Ο.Σ.Α. ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΕΑΚΤΝΘΟΤ ΓΖΜΟ Γ Ρ Α Δ Η Κ Ο Η Ν. Π Ο Λ Η Σ Η Κ Ζ ΕΑΚΤΝΘΗΧΝ ΑΛΤΚΧΝ ΛΑΓΑΝΑ ΑΡΣΔΜΗΗΧΝ ΑΡΚΑΓΗΧΝ ΔΛΑΣΗΧΝ ΑΓΡΟΣΗΚΟ ΗΑΣΡΔΗΟ _ Κ.Α.Π.Ζ. 1 _ ΒΟΖΘΔΗΑ ΣΟ 1 _ ΠΗΣΗ ΓΖΡΟΚΟΜΔΗΑ 1 _ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ 1 _ ΜΔΡΗΜΝΑ ΠΑΗΓΗΚΟΗ 5 _ ΣΑΘΜΟΗ Κ.Γ.Α.Π. 1 1 Κ.Δ.Κ. 1 _ Ν.Δ.Λ.Δ. 1 _ ΒΗΒΛΗΟΘΖΚΔ ΚΗΝΖΜΑΣΟΓΡΑΦΟ 1 _ ΘΔΑΣΡΟ 1 _ 1 _ ΦΗΛΑΡΜΟΝΗΚΖ _ ΑΘΛΖΣΗΚΔ ΔΓΚΑΣΑΣΑΔΗ ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΟΗ ΤΛΛΟΓΟΗ Παξαηεξψληαο ηνλ πίλαθα 3 θαη ηελ ζπγθεληξσηηθή θαηαγξαθή ησλ δξάζεσλ Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο πνπ αλαπηχζζνπλ νη Γήκνη ηνπ Ννκνχ Εαθχλζνπ παξαηεξνχκε φηη νη πεξηζζφηεξεο δξαζηεξηφηεηεο αθνξνχλ ηνλ Γήκν Εαθπλζίσλ φπνπ ζπγθεληξψλνληαη ππεξεζίεο, ε πιεηνςεθία ησλ νπνίσλ πξνθαλψο εμππεξεηνχλ ηνλ πιεζπζκφ φινπ ηνπ λνκνχ θαη νη νπνίεο πξνυπήξραλ πξηλ ηελ εθαξκνγή ηνπ ρεδίνπ «Καπνδίζηξηαο» θαη ηελ ππνρξεσηηθή ζπλέλσζε ησλ Κνηλνηήησλ ηνπ λνκνχ θαη ηελ δεκηνπξγία λέσλ Γήκσλ. Όζνλ αθνξά ηνπ λενζπζηαζέληεο Γήκνπο απηνί νπζηαζηηθά δελ άιιαμαλ ζρεδφλ ηίπνηα φζνλ αθνξά ηελ δξαζηεξηφηεηά ηνπο ζηελ παξνρή θνηλσληθψλ

64 ππεξεζηψλ, κε κφλε εμαίξεζε ηελ εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο Βνήζεηα ζην ζπίηη ην νπνίν εθαξκφδεηαη απφ ηνπο ηέζζεξηο λενζπζηαζέληεο Γήκνπο επί ζπλφινπ πέληε θαη ην Κέληξν Γεκηνπξγηθήο Απαζρφιεζεο πνπ ιεηηνπξγεί ζηνλ Γήκν Αξηεκηζίσλ. ρεηηθά κε ηα αγξνηηθά ηαηξεία, απηά, αλ θαη δελ είλαη ππφ ηελ αξκνδηφηεηα ησλ Γήκσλ, εληνχηνηο φινη νη Γήκνη ηα ζπγθαηαιέγνπλ ζηηο θνηλσληθέο ηνπο δξάζεηο κηαο θαη εκπιέθνληαη κε απηά φζνλ αθνξά ηελ παξαρψξεζε θαη ηελ ζπληήξεζε ηνπ ρψξνπ εγθαηάζηαζήο ηνπο. Δληππσζηαθφο επηπιένλ θαίλεηαη λα είλαη ν αξηζκφο ησλ πθηζηάκελσλ βηβιηνζεθψλ γηα έλα λνκφ κε κφιηο ζαξάληα ρηιηάδεο θαηνίθνπο πεξίπνπ. Θα πξέπεη σζηφζν λα ζεκεησζεί φηη ζηηο πεξηζζφηεξεο ησλ πεξηπηψζεσλ θαη φζνλ αθνξά ηνπο λενζπζηαζέληεο Γήκνπο νη ελ ιφγσ βηβιηνζήθεο ηδξχζεθαλ πξν ζρεδίνπ «Καπνδίζηξηαο» θαη ζηα πιαίζηα ηεο δηνηθεηηθήο δηαίξεζεο ησλ Κνηλνηήησλ. Σν λνχκεξν είλαη επνκέλσο εληειψο πιαζκαηηθφ κηαο θαη νη πεξηζζφηεξεο εμ απηψλ είηε ππνιεηηνπξγνχλ, είηε πθίζηαληαη κελ σο λνκηθά πξφζσπα, αιιά δελ ιεηηνπξγνχλ. Έηζη ινηπφλ ζηνπο κφλνπο ηνκείο πνπ νη λένη Γήκνη θαίλεηαη λα ιεηηνπξγνχλ ηθαλνπνηεηηθά θπξίσο ιφγσ παξάδνζεο αιιά θαη ιφγσ ηεο νξγαλσηηθήο επειημίαο ηελ νπνία εκθαλίδνπλ είλαη απηνί ηνπ πνιηηηζκνχ θαη ηνπ αζιεηηζκνχ. ε απηνχο ηνπο ηνκείο αλαπηχζζνπλ έληνλε δξαζηεξηφηεηα, ε νπνία πνιχ ζπρλά μεπεξλά ηα ζηελά φξηα ηνπ λνκνχ, αλ θαη φπσο ζα δνχκε παξαθάησ είλαη ε εζεινληηθή πξνζθνξά απηή πνπ νδεγεί ζε απηά ηα απνηειέζκαηα θαη φρη ηφζν ε Γεκνηηθή πξσηνβνπιία, ζπκπαξάζηαζε θαη ν ζρεδηαζκφο ησλ δξάζεσλ. Παξαηεξψληαο ην γξάθεκα πνπ αθνινπζεί κπνξνχκε εχθνια λα ζπκπεξάλνπκε ηα φζα ήδε έρνπλ αλαθεξζεί θαη επηρεηξψληαο λα κηιήζνπκε κε αξηζκνχο θαη πνζνζηά ηφηε παξαηεξνχκε φηη ε χπαξμε πνιηηηζηηθψλ ζπιιφγσλ θαηαιακβάλεη ηελ κεξίδα ηνπ ιένληνο κε πνζνζηφ 28% επί ηνπ ζπλφινπ ησλ δξάζεσλ Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ηνπ Ννκνχ. Αθνινπζνχλ ε ιεηηνπξγία βηβιηνζεθψλ κε 19%, αζιεηηθψλ εγθαηαζηάζεσλ κε 18%, ην πξφγξακκα βνήζεηα ζην ζπίηη, ηα αγξνηηθά ηαηξεία, νη βξεθνλεπηαθνί θαη παηδηθνί ζηαζκνί κε 6% αληίζηνηρα ελψ φιεο νη άιιεο δξαζηεξηφηεηεο ζπλνιηθά θαηαιακβάλνπλ πνζνζηφ 17%. Καηαιήγνληαο, εχθνια αληηιακβάλεηαη ν νηνζδήπνηε φηη ε ηφζν πεξηνξηζκέλε δπλαηφηεηα ζρεδηαζκνχ θαη άζθεζεο δξάζεσλ Κνηλσληθήο

65 Πνιηηηθήο απφ ηνπο λενζπζηαζέληεο θπξίσο Γήκνπο νθείιεηαη ζην γεγνλφο φηη κεηά ηελ εθαξκνγή ηνπ ζρεδίνπ «Καπνδίζηξηαο», δεηήκαηα βαζηθψλ ππνδνκψλ, νξγαλσηηθήο ιεηηνπξγίαο, εχξεζεο θαη θαηαλφεζεο ηεο ζέζεο ηνπο κέζα ζην λέν - δεκηνπξγνχκελν ηνπίν ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο απαζρφιεζαλ έληνλα ηνπο λένπο Γήκνπο, αθήλνληαο ζε δεχηεξε κνίξα, αλ φρη ζε ηειεπηαία, δεηήκαηα παξνρήο θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ζε ηνπηθφ επίπεδν. Καζίζηαηαη πιένλ επηβεβιεκέλν κεηά ηελ παξέιεπζε κηαο εμαεηίαο, ηφζν ην θεληξηθφ θξάηνο κε ηελ νπζηαζηηθή κεηαβίβαζε αξκνδηνηήησλ, ηελ παξνρή επαξθψλ πφξσλ θαη ππνδνκψλ θαη ηελ δεκηνπξγία εμεηδηθεπκέλσλ ζηειερψλ, φζν θαη ην ηνπηθφ θξάηνο κε ηνλ ζσζηφ ζρεδηαζκφ θαη ηελ αμηνπνίεζε ησλ πξναλαθεξφκελσλ παξαγφλησλ λα επαλαθέξνπλ ζην πξνζθήλην θαη λα επαλαπξνζδηνξίζνπλ ηελ Κνηλσληθή ηνπο Πνιηηηθή ζε ηνπηθφ πάληα επίπεδν. ΓΡΑΦΖΜΑ 1 : ΟΗ ΤΝΖΘΔΣΔΡΔ ΚΟΗΝΩΝΗΚΔ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΔ ΣΩΝ Ο.Σ.Α. ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΕΑΚΤΝΘΟΤ ΛΟΙΠΔ ΓΡΑΔΙ 28% 17% 6% ΑΓΡΟΣΙΚΟ ΙΑΣΡΔΙΟ ΒΟΗΘΔΙΑ ΣΟ ΠΙΣΙ ΠΑΙΓΙΚΟΙ ΣΑΘΜΟΙ 6% ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΔ 18% 19% 6% ΑΘΛΗΣΙΚΔ ΔΓΚΑΣΑΣΑΔΙ ΠΟΛΙΣΙΣΙΚΟΙ ΤΛΛΟΓΟΙ Σν αλζξώπηλν δπλακηθό, νη απνδέθηεο ησλ ππεξεζηώλ θαη ε αλάπηπμε εζεινληηθήο πξσηνβνπιίαο ησλ Ο.Σ.Α. ζηελ άζθεζε Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο Πξηλ πξνρσξήζνπκε ζηελ φπνηα παξάζεζε θαη αλάιπζε ζηνηρείσλ ζα πξέπεη λα δηεπθξηλίζνπκε φηη, φηαλ δεηήζεθε απφ ηνπο Γήκνπο λα δψζνπλ ηνλ αξηζκφ

66 ησλ απαζρνινχκελσλ ζε ππεξεζίεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο, ηνπο θαηέζηε γλσζηφ φηη ηνπο δεηείηαη ε αλαγξαθή ηνπ ζπλφινπ ησλ επ ακνηβή απαζρνινπκέλσλ κε νπνηαδήπνηε ζρέζε εξγαζίαο. Δλψ φζνλ αθνξά ηνλ αξηζκφ ησλ εζεινληψλ, σο ηέηνηνη νξίζηεθαλ νη πξνζθέξνληεο επί κνλίκνπ βάζεσο ή πεξηζηαζηαθά ππεξεζίεο ρσξίο θακία ακνηβή. ρεηηθά ηέινο κε ηνλ αξηζκφ ησλ ρξεζηψλ ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ εθηφο απφ ηηο πεξηπηψζεηο πνπ ε θαηαγξαθή ηνπο ήηαλ απιή (φπσο π.ρ. ζηελ πεξίπησζε ελφο παηδηθνχ ζηαζκνχ φπνπ ρξήζηεο είλαη ν αξηζκφο ησλ παηδηψλ ηα νπνία έρνπλ εγγξαθεί), ζηηο ππφινηπεο πεξηπηψζεηο σο ρξήζηεο ππνινγίζζεθε ν κέζνο φξνο ησλ αηφκσλ πνπ ζπκκεηέρνπλ επσθεινχληαη απφ ηελ παξνρή κηαο ζπγθεθξηκέλεο ππεξεζίαο. Έηζη ινηπφλ ζηα πιαίζηα ελφο Πνιηηηζηηθνχ πιιφγνπ γηα παξάδεηγκα σο ρξήζηεο λνήζεθαλ ν κέζνο αξηζκφο ησλ αηφκσλ πνπ παξαθνινπζνχλ θάζε θνξά κηα εθδήισζε. ε απηφ ην ηκήκα ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ ε πξψηε εξψηεζε αθνξνχζε ην αλ ζε θάπνηνλ απφ ηνπο Γήκνπο ππάξρεη εηδηθή επηηξνπή κε αξκνδηφηεηεο ζε ζέκαηα Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο. Απφ ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο δηαπηζηψλνπκε φηη θαλέλαο Γήκνο δελ έρεη ηέηνηνπ είδνπο επηηξνπή, ελψ ν Γήκνο Εαθπλζίσλ ζεκεηψλεη φηη πξνηίζεηαη λα δεκηνπξγήζεη. Απφ απηφ ην απνηέιεζκα επηβεβαηψλεηαη γηα αθφκα κηα θνξά φηη ηνπιάρηζηνλ αθφκα πξνο ην παξφλ ε Κνηλσληθή Πνιηηηθή δελ ζπγθαηαιέγεηαη ζηηο άκεζεο πξνηεξαηφηεηεο ησλ Πξσηνβάζκησλ Σνπηθψλ Απηνδηνηθήζεσλ. ηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί παξαηεξνχκε φπσο άιισζηε ήηαλ αλακελφκελν φηη ν Γήκνο Εαθπλζίσλ απαζρνιεί ηνλ κεγαιχηεξν αξηζκφ αηφκσλ κηαο θαη ζπγθεληξψλεη θαη ηελ πιεηνςεθία ησλ ζπλνιηθψλ δξαζηεξηνηήησλ Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο. Οη ππφινηπνη λενζπζηαζέληεο Γήκνη φπσο θαίλεηαη απαζρνινχλ πνιχ ιηγφηεξα άηνκα. Αλ θαη ε πιεηνςεθία ησλ δξαζηεξηνηήησλ ζε απηνχο ηνπο Γήκνπο φπσο είδακε αθνξά αζιεηηθέο εγθαηαζηάζεηο, βηβιηνζήθεο θαη πνιηηηζηηθνχο ζπιιφγνπο, ελ ηνχηνηο ζε απηνχο ηνπο ηνκείο δελ απαζρνιείηαη θαλέλα άηνκν, πιελ ησλ πεξηπηψζεσλ χπαξμεο δεκνηηθήο θηιαξκνληθήο κπάληαο φπνπ ζπλήζσο απαζρνιείηαη έλαο κνπζηθφο. Ζ πιεηνςεθία ησλ εξγαδνκέλσλ απαζρνιείηαη θπξίσο ζην πξφγξακκα βνήζεηα ζην ζπίηη, ελψ εληππσζηαθφ είλαη ην γεγνλφο φηη ν Γήκνο Αιπθψλ απαζρνιεί κφιηο δχν άηνκα, κε ηνλ Γήκν Λαγαλά, (ν νπνίνο σο Κνηλφηεηα ζπγθαηαιεγφηαλ κέζα ζηηο δέθα πην πινχζηεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη σο λενζπζηαζέληαο Γήκνο πιένλ

67 κέζα ζηνπο πξψηνπο ζηελ δεκηνπξγία εζφδσλ απφ ηδίνπο πφξνπο ζηελ Διιάδα) λα αθνινπζεί απαζρνιψληαο ηξία άηνκα. Αμηνζεκείσην επίζεο είλαη ην γεγνλφο φηη ν Γήκνο Διαηίσλ αλ θαη πιεζπζκηαθά απνηειεί ηνλ κηθξφηεξν Γήκν εληνχηνηο βξίζθεηαη ζηελ θνξπθή καδί κε ηνλ Γήκν Αξηεκηζίσλ ζηελ θαηεγνξία ησλ λενζπζηαζέλησλ Γήκσλ απαζρνιψληαο εθηά ππαιιήινπο. Παξαηεξψληαο ηνλ πίλαθα 5 φπνπ εκθαλίδεηαη ν κέζνο φξνο ησλ ππαιιήισλ πνπ απαζρνινχληαη επί ηνπ ζπλφινπ ησλ θνηλσληθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ αζθεί θάζε Γήκνο δηαπηζηψλνπκε φηη: ζην Γήκν Εαθπλζίσλ αληηζηνηρνχλ 2,6 ππάιιεινη γηα θάζε παξερφκελε ππεξεζία, ελψ ζε φινπο ηνπο πξνζθάησο ζπζηαζέληεο Γήκνπο απηή ε αλαινγία δελ μεπεξλά ην έλα άηνκν κε ηνλ Γήκν Διαηίσλ λα βξίζθεηαη ζε θαιχηεξε κνίξα αληηζηνηρψληαο 0,9 ππάιιεινη αλά παξερφκελε ππεξεζία. ΠΗΝΑΚΑ 4: ΑΝΘΡΩΠΗΝΟ ΓΤΝΑΜΗΚΟ, ΥΡΖΣΔ ΣΩΝ ΤΠΖΡΔΗΩΝ ΚΑΗ ΔΘΔΛΟΝΣΗΚΖ ΠΡΩΣΟΒΟΤΛΗΑ ΣΩΝ Ο.Σ.Α. ΣΟΤ Ν. ΕΑΚΤΝΘΟΤ ΓΖΜΟ ΑΡΗΘΜΟ ΓΡΑΔΧΝ ΑΡΗΘΜΟ ΑΡΗΘΜΟ ΤΝΟΛΟ ΚΟΗΝ. ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΧΝ ΔΘΔΛΟΝΣΧΝ ΥΡΖΣΧΝ ΕΑΚΤΝΘΗΧΝ ΑΛΤΚΧΝ ΛΑΓΑΝΑ ΑΡΣΔΜΗΗΧΝ ΑΡΚΑΓΗΧΝ ΔΛΑΣΗΧΝ ΤΝΟΛΟ ΠΗΝΑΚΑ 5: ΜΔΟ ΟΡΟ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΩΝ ΑΝΑ ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΑ ΓΖΜΟ ΑΡΗΘΜΟ ΓΡΑΔΧΝ ΑΡΗΘΜΟ Μ.Ο. ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΧΝ ΚΟΗΝ. ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΧΝ ΑΝΑ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΑ ΕΑΚΤΝΘΗΧΝ ,6 ΑΛΤΚΧΝ ,2 ΛΑΓΑΝΑ ,4

68 ΑΡΣΔΜΗΗΧΝ ,5 ΑΡΚΑΓΗΧΝ 9 3 0,3 ΔΛΑΣΗΧΝ 8 7 0,9 Θεσξψληαο ηελ αλάδεημε θαη θηλεηνπνίεζε ηεο εζεινληηθήο πξσηνβνπιίαο σο έλαλ απφ ηνπο πιένλ θξίζηκνπο παξάγνληεο ζηελ πξνζπάζεηα αλάπηπμεο θαη βειηίσζεο ησλ παξερφκελσλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ζε ηνπηθφ επίπεδν, επηρεηξήζεθε ζηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο έξεπλαο λα αληιεζνχλ πιεξνθνξίεο γηα απηφλ ηνλ ηδηαίηεξν ηνκέα ηεο θνηλσληθήο δξαζηεξηφηεηαο θάζε ηφπνπ. πγθεθξηκέλα επηδηψρζεθε λα αληιεζνχλ πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηνλ βαζκφ εζεινληηθήο ζπκκεηνρήο ζε θάζε δξαζηεξηφηεηα Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο εληφο ησλ πιαηζίσλ θάζε Γήκνπ. Σα απνηειέζκαηα απηήο ηεο πξνζπάζεηαο θαίλνληαη ζην γξάθεκα 2 θαη απηφ ην νπνίν δηαπηζηψλεηαη είλαη φηη κφλν δχν ηνκείο ζηεξίδνληαη εθηφο ησλ άιισλ, θαη ζηελ αλάπηπμε εζεινληηθψλ πξσηνβνπιηψλ. Απφ ην ζχλνιν ησλ αηφκσλ πνπ πξνζθέξνπλ εζεινληηθά ηηο ππεξεζίεο ηνπο ην 87,01% ζπλεηζθέξεη ζηνλ ηνκέα ηνπ πνιηηηζκνχ θαη ην 12,99% ζηνλ ηνκέα ηνπ αζιεηηζκνχ. Απφ ηελ ζπκπιήξσζε ησλ εξσηεκαηνινγίσλ, εκθαλίδεηαη ην παξάδνμν ν Γήκνο Εαθπλζίσλ λα κελ δίλεη θαζφινπ ζηνηρεία ζρεηηθά κε ηελ ζπλεξγαζία ηνπ κε εζεινληηθνχο θνξείο θαη έηζη ζηελ αλάιπζε ησλ ζηνηρείσλ λα θαίλεηαη φηη απνπζηάδεη εληειψο απφ ηηο δξάζεηο ηνπ ε εζεινληηθή ζηήξημε θαη πξνζθνξά. Ζ πξαγκαηηθφηεηα βεβαίσο είλαη φηη αλ θαη ζε θάπνηεο απφ ηηο δξάζεηο ηνπ, ππάξρεη εζεινληηθή ζηήξημε, σζηφζν απηή φληαο απνζπαζκαηηθή θαη κε νξγαλσκέλε δελ κπνξεί λα ζπγθεθξηκελνπνηεζεί θαη λα απνηππσζεί κε αξηζκνχο θαη θαηά θαηεγνξίεο δξαζηεξηνηήησλ απφ ηνπο ππεχζπλνπο ζπκπιήξσζεο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ. ην γξάθεκα 3 παξνπζηάδεηαη ην πνζνζηφ ηνπ πιεζπζκνχ ησλ Γήκσλ νη νπνίνη ζπκκεηέρνπλ εζεινληηθά ζηηο δξαζηεξηφηεηεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο πνπ ε ηνπηθή δηνίθεζε αλαιακβάλεη. αθψο θαη ηα απνηειέζκαηα δελ είλαη θαζφινπ ελζαξξπληηθά κηαο θαη νχηε θαλ έλα άηνκν ζε θάζε εθαηφ θαηνίθνπο δελ έρεη αλαπηπγκέλν ην αίζζεκα ηεο εζεινληηθήο πξνζθνξάο. Όπσο θαίλεηαη ζηελ ρεηξφηεξε θαηάζηαζε βξίζθεηαη ν Γήκνο ηνπ Λαγαλά κε πνζνζηφ κφιηο 0,51%, ελψ ζε θαιχηεξε κνίξα (φζν θαιχηεξε κπνξεί λα είλαη απηή αθνχ πξφθεηηαη γηα εμαηξεηηθά ρακειφ πνζνζηφ) βξίζθεηαη ν Γήκνο Αξθαδίσλ κε πνζνζηφ 0,83%.

69 Δχθνια δηαπηζηψλεη θαλείο φηη θαλέλαο απφ ηνπο Γήκνπο δελ έρεη ζπλεηδεηνπνηήζεη ηελ αμία ηνπ εζεινληηθνχ ηνκέα θαη θαλέλαο απφ απηνχο δελ ελζαξξχλεη θαη βαζίδεη θάπνηεο απφ ηηο πνιηηηθέο ηνπ ζηελ αλάπηπμε ηνπ θηλήκαηνο ηνπ εζεινληηζκνχ. Οη φπνηεο εζεινληηθέο πξσηνβνπιίεο μεθηλνχλ απνζπαζκαηηθά θαη κεκνλσκέλα απφ ηα ίδηα ηα άηνκα πνπ επηζπκνχλ λα πξνζθέξνπλ εζεινληηθά θαη ζε ηνκείο νη νπνίνη παξαδνζηαθά ζηήξηδαλ ηελ ιεηηνπξγία ηνπο ζηελ εζεινληηθή πξσηνβνπιία. Οη ηνκείο ηνπ πνιηηηζκνχ θαη ηνπ αζιεηηζκνχ αλαπηχζζνληαλ απνθιεηζηηθά ζε ζηελά ηνπηθφ επίπεδν θαη πάληνηε θάησ απφ ην αίζζεκα ηεο παξακέιεζεο απφ ηελ θεληξηθή ηνπηθή εμνπζία. Άιισζηε δελ ζα πξέπεη λα δηαθεχγεη ην γεγνλφο φηη ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ θξνληίδαο ζε θνηλσλίεο παξαδνζηαθέο θαη κηθξέο ζε κέγεζνο, φπσο απηή ηνπ λνκνχ Εαθχλζνπ, ν ξφινο ηεο νηθνγέλεηαο είλαη βαζηθφηαηνο θαη θαζνξηζηηθφο. Έηζη ε εζεινληηθή πξνζθνξά θαη ελεξγνπνίεζε αληηζηαζκίδεηαη απφ ηελ χπαξμε άηππσλ δηθηχσλ παξνρήο θξνληίδαο, θαη θπξίσο απηφ ηεο νηθνγέλεηαο. ΓΡΑΦΖΜΑ 2: ΠΟΟΣΗΑΗΑ ΚΑΣΑΝΟΜΖ ΔΘΔΛΟΝΣΗΚΟΤ ΣΟΜΔΑ Δ ΓΡΑΔΗ ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΓΡΑΦΖΜΑ 3: ΠΟΟΣΟ ΔΘΔΛΟΝΣΗΚΖ ΠΡΟΦΟΡΑ Ω ΠΡΟ ΣΟ ΤΝΟΛΟ ΣΟΤ ΠΛΖΘΤΜΟΤ ΣΟΤ ΚΑΘΔ Ο.Σ.Α.

70 ηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί παίξλνπκε κηα ελδεηθηηθή εηθφλα ηεο θαηάζηαζεο πνπ επηθξαηεί ζηνπο Γήκνπο ηνπ Ννκνχ φζνλ αθνξά ηελ αλαινγία εξγαδνκέλσλ θαη ρξεζηψλ ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ηνπ θάζε Γήκνπ. Σα απνηειέζκαηα απηήο ηεο πξνζπάζεηαο θαλεξψλνπλ φηη γηα ηνλ Γήκν Εαθπλζίσλ αλαινγεί έλαο ππάιιεινο γηα θάζε 24,18 άηνκα, ζηνλ Γήκν Λαγαλά έλαο ππάιιεινο γηα θάζε 76,25 άηνκα, ζηνπο Γήκνπο Διαηίσλ θαη Αξηεκηζίσλ έλαο ππάιιεινο γηα θάζε 105,7 θαη 117,8 ρξήζηεο αληίζηνηρα, ελψ ηέινο ζηελ ρεηξφηεξε θαηάζηαζε βξίζθνληαη νη Γήκνη Αξθαδίσλ θαη Αιπθψλ κε έλαλ ππάιιειν γηα θάζε 156,6 θαη 177,5 άηνκα αληηζηνίρσο. ΠΗΝΑΚΑ 6: ΑΡΗΘΜΟ ΥΡΖΣΩΝ ΣΩΝ ΤΠΖΡΔΗΩΝ ΠΟΤ ΑΝΑΛΟΓΟΤΝ ΓΗΑ ΚΑΘΔ ΔΝΑΝ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΟ ΓΖΜΟ ΑΡΗΘΜΟ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΧΝ ΤΝΟΛΟ ΥΡΖΣΧΝ ΑΝΑΛΟΓΗΑ ΥΡΖΣΧΝ ΓΗΑ ΚΑΘΔ ΔΝΑΝ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΟ ΕΑΚΤΝΘΗΧΝ ,18 ΑΛΤΚΧΝ ,5 ΛΑΓΑΝΑ ,25 ΑΡΣΔΜΗΗΧΝ ,8 ΑΡΚΑΓΗΧΝ ,6 ΔΛΑΣΗΧΝ ,7

71 Σέινο ζηνπο πίλαθεο πνπ αθνινπζνχλ θαίλνληαη ζε επίπεδν Ννκνχ πιένλ νη ηέζζεξηο πξψηεο δξαζηεξηφηεηεο πξνγξάκκαηα Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ζηηο νπνίεο απαζρνιείηαη ζπλνιηθά ν κεγαιχηεξνο αξηζκφο εξγαδνκέλσλ θαζψο θαη νη πέληε πξψηεο δξαζηεξηφηεηεο απφ ηηο νπνίεο επσθεινχληαη νη πεξηζζφηεξνη πνιίηεο - ρξήζηεο. ΓΡΑΦΖΜΑ 4: ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΔ ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΗ ΟΠΟΗΔ ΑΠΑΥΟΛΟΤΝΣΑΗ ΟΗ ΠΔΡΗΟΣΔΡΟΗ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΟΗ ΓΗΡΟΚΟΜΔΙΑ 6,94% Κ.Γ.Α.Π. 11,11% ΠΑΙΓΙΚΟΙ ΣΑΘΜΟΙ 27,78% ΒΟΗΘΔΙΑ ΣΟ ΠΙΣΙ 31,94% ΓΡΑΦΖΜΑ 5: ΤΠΖΡΔΗΔ ΣΗ ΟΠΟΗΔ ΥΡΖΗΜΟΠΟΗΟΤΝ ΠΔΡΗΟΣΔΡΟ ΟΗ ΑΠΟΓΔΚΣΔ ΓΡΑΔΩΝ ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ

72 6.4.4 Πξνβιήκαηα θαη αηηήκαηα ησλ Γήκσλ ζηελ πξνζπάζεηα άζθεζεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ην ηειεπηαίν ηκήκα ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ νη Γήκαξρνη ή νη Αληηδήκαξρνη ηνπ θάζε Γήκνπ θιήζεθαλ λα απαληήζνπλ ζε ηξία εξσηήκαηα ζρεηηθά κε ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ζεσξνχλ απαξαίηεην ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηελ άζθεζε δξάζεσλ Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ζε ηνπηθφ επίπεδν. Σα πξνβιήκαηα ηα νπνία αληηκεησπίδνπλ ζε απηή ηνπο ηελ πξνζπάζεηα θαη ηηο πξνηάζεηο ηηο νπνίεο θάλνπλ πξνθεηκέλνπ, νη παξερφκελεο ππεξεζίεο ηνπο ζηνλ ηνκέα ηεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο λα αλαβαζκηζηνχλ θαη λα θαηαζηνχλ απνηειεζκαηηθφηεξεο θαη επαξθέζηεξεο Σα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ νη Γήκνη Όπσο θπζηθά ζα πεξίκελε θαλείο ην πξψην κεγάιν πξφβιεκα πνπ αληηκεησπίδνπλ νη Γήκνη ζε θάζε ηνπο πξνζπάζεηα άζθεζεο δξάζεσλ Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο είλαη ε έιιεηςε πφξσλ. ηα πιαίζηα ηεο παξνχζεο έξεπλαο φινη νη Γήκνη ππνζηήξημαλ φηη νη θεληξηθά παξερφκελνη πφξνη νη νπνίνη ηνπο δηαηίζεληαη είλαη πνιχ ιηγφηεξνη απφ απηνχο πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ ζσζηή ιεηηνπξγία ηνπο. Σαπηφρξνλα νη δπλαηφηεηέο ηνπο άληιεζεο ηδίσλ πφξσλ είλαη εμαηξεηηθά πεξηνξηζκέλεο θαη αλεπαξθείο θαη έηζη δελ ηνπο κέλνπλ πνιιά πεξηζψξηα θάπνηνπο απφ απηνχο ηνπο πφξνπο λα ηνπο θαηεπζχλνπλ ζε λέεο