ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΟΣ ΟΙΝΟΣ - ΜΟΝΟΒΑΣ(ΐ)Α - MALVASIA

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΟΣ ΟΙΝΟΣ - ΜΟΝΟΒΑΣ(ΐ)Α - MALVASIA"

Transcript

1 ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΟΣ ΟΙΝΟΣ - ΜΟΝΟΒΑΣ(ΐ)Α - MALVASIA

2 NATIONAL HELLENIC RESEARCH FOUNDATION INSTITUTE FOR BYZANTINE RESEARCH INTERNATIONAL SYMPOSIUM 17 MONEMVASIAN WINE - MONOVAS(l)A - MALVASIA Edited by Ilias Anagnostakis Oivov ιστορώ V ATHENS 2008

3 ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΔΙΕΘΝΗ ΣΥΜΠΟΣΙΑ 17 ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΟΣ ΟΙΝΟΣ - ΜΟΝΟΒΑΣ(ΐ)Α - MALVASIA Επιστημονική επιμέλεια Ηλίας Αναγνωστάκης Οινον ιστορώ V ΑΘΗΝΑ 2008

4 Η έκδοση αυτή χρηματοδοτήθηκε από το έργο με τίτλο «Βυζαντίου κάτοπτρον: Πηγές και μελέτες για τον βυζαντινό κόσμο» του μέτρου 3.3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» - ΕΠΑΝ, πράξη «Αριστεία σε Ερευνητικά Ινστιτούτα Γ.Γ.Ε.Τ. (2ος Κύκλος)». Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης συμμετέχει κατά 75% στις δαπάνες υλοποίησης του ανωτέρω έργου. Επιμέλεια κειμένων: Σταμάτης Μπουσές Ηλεκτρονική επεξεργασία-σελιδοποίηση: Ανθή Γκόρου Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών Βασιλέως Κωνσταντίνου 48, Αθήνα The National Hellenic Research Foundation Institute for Byzantine Research Vassileos Konstantinou 48, Athens-GR Διάθεση: Distribution: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών Βασιλέως Κωνσταντίνου 48, Αθήνα Τηλεομ.: (210) Ηλεκτρονική διεύθυνση: bookstore@eie.gr The National Hellenic Research Foundation 48, Vassileos Konstantinou, Athens Fax: ( ) bookstore@eie.gr ISSN ISBN

5 Περιεχόμενα Πρόλογος 9 Συντομογραφίες 11 Ηλίας Αναγνωστάκης, Εισαγωγή 15 Μέρος Πρώτο Χρύσα Μαλτέζου, 'Εναρκτήρια παρέμβαση 23 Πάρις Γουναρίδης, «Εις πράγματος μνήμην τε και όχύρωσιν». Εμπόριο και φόρος οίνου και άλλων προϊόντων στην Κωνσταντινούπολη την εποχή του Ιωάννη ς' Καντακουζηνού 27 Νίκος Καραπιδάκης, Η πολιτική διαβάζει το κρασί. Προστασία, ταξινομήσεις και προώθηση του προϊόντος στις βενετικές κτήσεις 41 Μαρία Γερολυμάτου, Εισαγωγές οίνου στην Κωνσταντινούπολη από τα μέσα του 14ου μέχρι τα μέσα του 15ου αιώνα 53 Ελευθερία Ζέη, Τα όρια του νόμιμου και του παράνομου. Κρασιά και πορνεία στις ταβέρνες της Βενετίας και του Χάνδακα (ΐ4ος-15ος αιώνας) 71 Benjamin Arbel, The "Jewish wine" of Crete 81 Ηλίας Αναγνωστάκης, Ονομάτων επίσκεψη. Μονεμβάσιος οίνος - μονοβασ(ι)ά - malvasia. 89 Επίμετρο: Χρονολόγιο Μονεμβάσιου οίνου - malvasia 121 Χαράλαμπος Γάσπαρης, Μαλεβίζι. Το όνομα, η αμπελοκαλλιέργεια και 147 τα κρασιά στον 13ο και 14ο αιώνα

6 8 Περιεχόμενα Κώστας Γ. Τσικνάκης, Όψεις της αμπελοκαλλιέργειας στην Κρήτη στα 159 τέλη του 16ου αιώνα Alfred Vincent, Ποικιλίες αμπέλου και είδη κρασιών στα 177 Απομνημονεύματα του Τζουάνε Παπαδόπουλου Σταυρούλα Κουράκου-Δραγώνα, Ή ποικιλία αμπέλου Malvasia και οί 187 κατ' όνομα μαλβαζίες Νεκτάριος Ι. Σκάγκος, Η αμπελοκαλλιέργεια στη Λακωνία κατά τους 223 βυζαντινούς χρόνους Andrea Nanetti, Vigne, vitigni, uva, mosto e vini malvasia nei 259 documenti notarili e negli Statuti veneziani di Methone e Korone (secoli XIII-XV) Filiz Yasar, Viticulture and wine production in Ottoman Monemvasia 279 in the sixteenth century Γιώργος Τόλιας, Manafasia - Μονοβασία - Menefçe - Malvasia 297 Γιώτα Σκάγκου, Ληνοί στην περιοχή της Μονεμβασίας 309 Αικατερίνη Αθανασάκη, Εγκαταστάσεις οινοποίησης στην ευρύτερη 321 περιοχή του Ηρακλείου. Η αρχαιολογική μαρτυρία Ιόλη Βιγγοπούλου, Υποκειμενικότητες των περιηγητών για 333 αμπελοοοινικές αντικειμενικότητες (ΐ5ος-16ος αιώνας). Μαρτυρίες για κρασιά και μαλβαζία Μαρία Πατραμάνη, «Malvasia-monovassia» (μονομπασά) στον Andrea 351 Cornaro Φώτης Μπαρούτσος, Στη σκιά του μοσχάτου και της μαλβαζίας. Τα 367 κρητικά αποστάγματα το 16ο αιώνα Μέρος Δεύτερο Σταυρούλα Κουράκου-Δραγώνα, Μονοβασ(ι)ά - Malvasia. Πολύπτυχο 385 οινικών θεμάτων Μέρος Τρίτο Εικόνες 479

7 Ιόλη Βιγγοπούλου Υποκειμενικότητες των περιηγητών για αμπελοοινικές αντικειμενικότητες (ΐ5ος-16ος αιώνας) Μαρτυρίες για κρασιά και μαλβαζία* Οι ιστορίες ταξιδιών είναι ιστορίες ενθουσιασμών, εμπειριών και αντιγραφών είναι ιστορίες ανθρώπων, αλλά επίσης τόπων και πραγμάτων. Στη συνέχεια οι ίδιοι οι ήρωες των ταξιδιών οι ταξιδιώτες κληροδοτούν σε γραπτό, το οδοιπορικό ή τον περίπλου τους. Για τα περιηγητικά αυτά κείμενα, ειδικά όσα προέρχονται από ταξίδια που πραγματοποιήθηκαν κατά τον 15ο έως τον 19ο αιώνα, επί μακρόν αμφισβητήθηκε η εγκυρότητα τους, ως ιστορικών πηγών, με το επιχείρημα της υποκειμενικότητας των συγγραφέων. Πάντα όμως υπάρχει μία αντικειμενική πραγματικότητα: τα πολεμικά γεγονότα, το τοπίο, τα αποτελέσματα ενός σεισμού, οι παράγκες, οι καλλιεργημένοι αγροί, το καθημερινό τραπέζι... Ποια αλήθεια επέλεξαν οι ταξιδιώτες των χρόνων εκείνων να αποτυπώσουν ή να αγνοήσουν, να μεταδώσουν, να εξωραΐσουν ή να παραποιήσουν; Οι μαρτυρίες των ταξιδιωτών συλλεγμένες από τις προσωπικές τους περιπέτειες μαζί με τις θεωρητικές τους γνώσεις για τους χώρους, καθώς και οι ιδεολογίες που εκπροσωπούσαν, συγκρούονταν με τις εμπειρίες τους και συνέθεταν στερεότυπα τα οποία και αλληλοτροφοδότησαν την περιηγητική *Την κ. Σταυρούλα Κουράκου ευχαριστώ θερμά από τη θέση αυτή για την επιδαψίλευση, την αφθονία πληροφοριών και συζητήσεων που μου παρείχε προ των ανακοινώσεων του Συμποσίου και των δημοσιεύσεων τους. Στην Δρ Λατινικής Φιλολογίας κ. Ρουμπίνη Δημοπούλου, οφείλω εγκάρδιο ευχαριστώ για την συμβολή της στην προσέγγιση των λατινικών κειμένων. Τα μέλη της Οργανωτικής Επιτροπής του Συμποσίου ευχαριστώ πάντα για την πρόσκληση συμμετοχής αλλά και για τις εποικοδομητικές συζητήσεις που προηγήθηκαν της σύνταξης αυτής της ανακοίνωσης.

8 334 Ιόλη Βιγγοπουλου γραμματεία στην μεγάλη αυτή καμπύλη των ταξιδιών 1. Η μελέτη των περιηγητικών κειμένων πηγών με ιδιαιτερότητες και επιφυλάξεις στην προσέγγιση τους απλά συμπληρώνει και επιβεβαιώνει με ενδείξεις και όχι αποδείξεις κάποιες διαπιστώσεις και για την καλλιέργεια της αμπέλου όσο και για το επίμαχο θέμα του οίνου μαλβαζία. Αποσκοπούμε να καταθέσουμε παρά την πολυεδρικότητα του θέματος με τις υποκειμενικότητες των συγγραφέων και μία νέα παράμετρο που δεν αναιρεί ούτε αδιαφορεί για τις προϋπάρχουσες δεσμεύσεις και παραδοχές. Για τα προσκυνηματικά χρονικά (δηλαδή τα χειρόγραφα ή δημοσιευμένα ταξιδιωτικά χρονικά, τα οποία συνέταξαν οι ίδιοι οι προσκυνητές των Αγίων Τόπων, οι συνοδοιπόροι τους ή άλλοι με σκοπό να περιγράψουν, να μεταδώσουν την εμπειρία τους και να ενημερώσουν τους μετέπειτα προσκυνητές για το μακρύ και επίπονο αλλά και αξιοπερίεργο αυτό ταξίδι το οποίο και θεωρούσαν ύψιστο χρέος κάθε Χριστιανού) του β' μισού του 15ου και του 16ου αιώνα 2 έχουμε να επισημάνουμε ότι: α) τα περισσότερα έμειναν αδημοσίευτα βαθμιαία τους επόμενους αιώνες, κυρίως τον 19ο αιώνα, τα χειρόγραφα αυτά είδαν το φως ως έντυπα έργα 3, β) όσα εκδόθηκαν αμέσως είχαν την ατυχία να υποταχτούν στις εκδοτικούς συρμούς και στρατηγικές της εποχής οι σημειώσεις, τα ημερολόγια αλλά και οι προσωπικές αναμνήσεις αλλοιώθηκαν έτσι, ώστε το τελικό κείμενο βρίθει από τα στερεότυπα των ιστορικογεωγραφικών γνώσεων της εποχής, τις θρησκευτικές επιταγές και την επανάληψη επιτηδευμένων θεμάτων: πειρατείες, κεφάλαια για τις διαφορετικές θρησκευτικές ομάδες, ιστορίες πολιορκιών, θαλασσοταραχές και καταιγίδες, αναγκαστικές προσαράξεις 4, γ) όσα όμως έμειναν ανέκδοτα δεν έτυχαν ανάγνωσης από τους επόμενους περιηγητές-συγγραφείς και διατηρούν για τους ερευνητές ακέραια σε μεγάλο βαθμό την πιο ειλικρινή παρατήρηση που πιθανότατα κατέγραψε ο ταξιδιώτης, χωρίς τα στερεότυπα να διηθήσουν και αλλοιώσουν τις αναμνήσεις του Για την πρόσληψη του ελληνικού κυρίως χώρου και την λειτουργία των περιηγητικών κειμένων ενδεικτικά βλ. Ι. Βιγγοπουλου, Ο ελληνικός κόσμος ιδωμένος από τους ταξιδιώτες (ΐ5ος-αρχές 20ού αιώνα) στο Greek Civilization through the Eyes of Travellers and Scholars. From the Collection ofdimitris Contominas, κατάλ. έκθ., επιμ. Λ. Νάβαρη, Αθήνα 2003, XXI-LXIII. 2. Παρουσίαση και ταξινομήσεις των ταξιδιωτικών έργων του 15ου και 16ου αιώνα βλ. St. Yerasimos, Les voyageurs dans l'empire Ottoman (XlVe-XVIe siècles). Bibliographie, itinéraires et inventaire des lieux habités, Άγκυρα 1991, Πρόκειται κυρίως για τα ταξίδια του 15ου αιώνα, βλ. στο Ι. Vingopoulou, Le monde grec vu par les voyageurs du XVIe siècle, Αθήνα 2004,441-2, και για τα ταξίδια του 16ου αιώνα Ενδεικτικά παραδείγματα, στο Vingopoulou, Le monde grec, Όπως των Dernschwam [Η. Fr. Babinger (εκδ.), Hans Dernschwam's Tagebuch einer Reise nach Constantinopel und Kleinasien ( ) nach der Urschrift im Fugger-Archiv, Μόναχο-Λιψία

9 Υποκειμενικότητες των περιηγητών για αμπελοοινικές αντικειμενικότητες 335 Κατά το τέλος του 15ου αιώνα η κινητικότητα των περιηγητών κυρίως στα λιμάνια οφειλόταν κατεξοχήν σε εμπορικούς ή προσωπικούς λόγους. Η επισκεψιμότητα ενός τόπου, όπως της Κρήτης, από τους περιηγητές της περιόδου αυτής, καθορίζεται από την θέση της νήσου πάνω στους θαλάσσιους δρόμους από την Αδριατική προς την ανατολική Μεσόγειο 6. Επιπρόσθετα, η Βενετία ήταν η κατ'εξοχήν οργανώτρια του προσκυνηματικού ταξιδιού στους Αγίους Τόπους αλλά και κυρίαρχος της Κρήτης 7. Οι προγενέστερες επισκέψεις και εμπειρίες περιηγητών, αλλά και οι εκδοτικές επιτυχίες των χρονικών τους, καλλιεργούσαν για έναν τόπο επί πλέον λόγους έλξης ταξιδιωτών, όταν βέβαια οι τελευταίοι φιλοδοξούσαν να παρουσιάζονται και ως συγγραφείς. Συνεπώς, η αναγνωστικότητα προγενέστερων ταξιδιωτικών χρονικών πολλαπλασίαζε πιθανώς, εκτός των άλλων, το ενδιαφέρον για έναν τόπο. Τουλάχιστον, λοιπόν, ως τα μισά του 16ου αιώνα, οι ταξιδιώτες που διέπλεαν από μακριά τις ακτές της Κρήτης ή προσάραζαν για λίγες μέρες ή και πολλούς μήνες στο λιμάνι του Χάνδακα ή σπανιότερα σε κάποιο άλλο λιμάνι της νήσου οι περισσότεροι από αυτούς με την ιδιότητα του προσκυνητή προς του Αγίους Τόπους απέπλεαν από τη Βενετία και διακινούνταν με γαλέρες της Γαληνότατης. Οι ταξιδιώτες αυτοί, περαστικοί ή παραμένοντες στην βενετοκρατούμενη Κρήτη, εμπλέκονταν λίγο ή πολύ στα κοινά του βίου των κατοίκων και γεμάτοι εμπειρίες συνέχιζαν προς τον προορισμό τους ανατολικά ή επέστρεφαν μετά την ολοκλήρωση του ύψιστου χρέους τους ως Χριστιανών. Η καταγραφή και η δημοσίευση των αναμνήσεων τους ολοκληρώνονταν άλλοτε αμέσως μετά την επιστροφή στην πατρίδα τους, άλλοτε μεταγενέστερα και άλλοτε τα ημερολόγια τους παρέμεναν σε ανέκδοτη μορφή ], Kiechel [Η. Prottung (εκδ.χ Die Reisen des Samuel Kiechel ( ), Μόναχο 1987], Lubenau [W. Sahm (εκδ.), Beschreibung der Reisen des Reinhold Lubenau, 2 τόμ. Königsberg ]. 6. Ι. Βιγγοπούλου, Η ανάδυση και ανάδειξη κέντρων του Ελληνισμού στα ταξίδια των περιηγητών, (Ι5ος-20ος), Ανθολόγιο από τη Συλλογή του Δ. Κοντομηνά, κατάλ. έκθ., Αθήνα 2005, ΧΧΙ-ΧΧΙΙ, Για το προσκυνηματικό ταξίδι μεταξύ άλλων βλ. Η. Ρ. Μ. Prescot, Jerusalem journey. Pilgrimage to the Holy Land in the Fifteenth Century, Λονδίνο 1954 καθώς και Β. Collin, Les Lieux Saints, Παρίσι 1962, και L. Droulia.The pilgrim traffic in the Eastern Mediterranean, στο P. Adam - S. Busuttil - Ch. Villain-Gandossi (επιμ.), Medieval Ships and the Birth of Technological Societies, τόμ. 2: The Mediterranean Area and European integration, Βαλέττα 1992, Κάποιες γενικές επισημάνσεις για το περιεχόμενο των προσκυνηματικών χρονικών αλλά και για την παραγωγή της Κρήτης, όπως παραδίδεται σε αυτά, βλ. στα αντίστοιχα κεφάλαια στο Vingopoulou, Le monde grec, και ειδικότερα 19-20,128-33,146-7 και

10 336 Ιόλη Βιγγοπούλου Στα κείμενα, λοιπόν, αυτά η αναφορά στο κρασί αποτελεί σημαντικό στερεότυπο. Κρασί, ο κρητικός οίνος, η malvasia, σηματοδοτούν σειρά ερωτημάτων με όλους τους περιορισμούς, τις προϋποθέσεις και τις ταξινομήσεις που απαιτεί η έρευνα: α) πότε και γιατί αντιγράφονται αποσπάσματα από προγενέστερα κείμενα; β) ποιες είναι οι συνήθεις αντιγραφές και γιατί αυτές και όχι κάποιες άλλες; γ) πώς διαδίδονται οι παρατηρήσεις, σωστές και εσφαλμένες; Χωρίς επιπρόσθετα να παραβλέψουμε στο σκεπτικό μας τις εμπλουτισμένες επανεκδόσεις ενός έργου, τους σκοπέλους των μεταφράσεων και φυσικά τα χρονικά άλματα της διακίνησης μιας πληροφορίας, όταν το χρονικό του ταξιδιού κυκλοφόρησε πολύ μεταγενέστερα, πολύτιμο μεν για τους ερευνητές αλλά άγνωστο στους μετέπειτα ταξιδιώτες, αφού παρέμεινε σε χειρόγραφη μορφή. Στην διαχρονική εξέλιξη της περιηγητικής γραμματείας υπάρχουν μερικά έργα-τομές από τα οποία προέρχονται οι αντιγραφές, οι μιμήσεις, οι αντιγραφές, οι εμπνεύσεις, η μορφή και η τυπολογία των μεταγενέστερων τους κειμένων. Για την περίοδο που εξετάζουμε ας σημειώσουμε κυρίως το προσκυνηματικό οδοιπορικό του Bernard von Breydenbach (ταξίδι , πρώτη έκδοση I486), το χρονικό του Pierre Belon (ταξίδι , πρώτη έκδοση 1553) και τις Κοσμογραφίες του André Thevet (ταξίδι ) 9. Το καθένα επηρέασε με διαφορετικό τρόπο όλες τις μετέπειτα εκδόσεις. Αναζητώντας αντικειμενικότητες περί του οίνου από τη μεριά της υποκειμενικότητας των περιηγητικών κειμένων είναι σκόπιμο λοιπόν στην παρούσα μελέτη να αναφερθούμε αρχικά τόσο στα μεταγενέστερα του Breydenbach, αλλά και πρωιμότερα του Belon κείμενα, όσο και σε αρκετά έργα που ακολουθούν τις εκδόσεις του Belon και αυτές του Thevet, μιας και η φήμη ενός κρασιού ταξιδεύει πάντα γρηγορότερα από την αναγνωστικότητα των οδοιπορικών Οι εντός των παρενθέσεων χρονολογίες μετά τα ονόματα των ταξιδιωτών δηλώνουν την χρονολογία του ταξιδιού και όχι την χρονολογία έκδοσης έργων τους. Για το χρονικό του Breydenbach, βλ. πιο κάτω σημ. 23. Για τις εκδόσεις του Belon και του Thevet, βλ. Vingopoulou, Le monde grec, 56, σημ. 115,59-60* βλ. επίσης Α. Merle, Voyage au Levant. Les observations de Pierre Belon du Mans, Παρίσι 2001,43-7, καθώς και στην εισαγωγή του S. Sauneron, Le voyage en Egypte (Belon 1547), Κάιρο Για το έργο του Thevet βλ. ενδεικτικά στο F. Lestringant (εκδ.), André Thevet, Cosmographie de Levant, Γενεύη 1985, XCIIII-XCVI. Για τους επόμενους αιώνες σημειώνουμε τις «υπερπαραγωγές» του Vicenzo Maria Coronelli (από το 1686), και του Joseph Pitton Tournefort (1717). Ακολουθούν αρκετά σημαντικά έργα του 18ου και 19ου αιώνα, στα οποία παρατηρούμε ότι ανακυκλώνονται ακόμα και σχολιάζονται πληροφορίες από τα έργα του 15ου και 16ου. 10. Για την πολυσημία, την ασάφεια ή και την διττή πολλές έννοια πίσω από την ίδια λέξη για το κρασί και το κλήμα, βλ. στον παρόντα τόμο Καραπιδάκης.

11 Υποκειμενικότητες των περιηγητών για αμπελοοινικές αντικειμενικότητες 337 Στα προσκυνηματικά χρονικά από το τέλος του 15ου και ώς τις αρχές του 17ου αιώνα, η πρωτοτυπία βρίσκεται στη λεπτομέρεια. Οι ταξιδιώτες συγγραφείς δεν τολμούν να ξεφύγουν από το ύφος της εποχής, αλλά δεν μπορούν και να αντισταθούν στον πειρασμό να ανασύρουν από τη μνήμη τους ή τις σημειώσεις τους πιθανώς μικρές γραφικές λεπτομέρειες με τις οποίες θα υπερκαλύψουν την ολοφάνερη επαναληπτικότητα. Έτσι, λοιπόν, έχουμε αποκλίσεις στις αναφορές για τις προμήθειες στα λιμάνια, όπου προσαράζουν για προμήθειες, στις όποιες ιδιαιτερότητες παρουσιάζει το δείπνο που τους προσφέρεται ή στα προϊόντα της τοπικής αγοράς, όπου περιδιαβάζουν. Ακολουθώντας την πεπατημένη της εποχής, οι ταξιδιώτες-συγγραφείς απαριθμούν σχεδόν πάντα τις απαραίτητες προμήθειες του ταξιδιού ή φειδωλοί και πιθανώς ανίδεοι και βιαστικοί παραθέτουν απλά τα προϊόντα της περιοχής ή και μια γενική εικόνα της αγροτικής παραγωγής. Το κρασί, λοιπόν, έρχεται πρώτο στις αναφορές, καθώς αποτελεί καθημερινή ανάγκη στις διατροφικές συνήθειες ταξιδιωτών και αυτοχθόνων, σχολιάζεται η ποιότητα του, οι εισαγωγές ή εξαγωγές και μαζί με άλλα προϊόντα σταφίδες, σιτηρά, φρούτα. Παραθέτουμε παρακάτω μερικές αναφορές στις καλλιέργειες, στην παραγωγή, τη διακίνηση, την κατανάλωση και την εξαγωγή του κρητικού κυρίως οίνου μέσα από περιηγητικά έργα της περιόδου που εξετάζουμε 11. Ας έχομε βεβαίως υπόψη ότι όσα δημοσιεύονται αμέσως μετά το ταξίδι «παραποιούνται» κατά την έκδοση και όσα χειρόγραφα έχουν μείνει ανέκδοτα και πρωτοεκδίδονται τον 19ο αιώνα διατηρούν πιο «ατόφιες» τις μαρτυρίες. Οι τέσσερις μέρες αγκυροβόλησης στην Κρήτη επιτρέπουν στον Ανώνυμο Γάλλο (1480) να αποφανθεί για την ποιότητα του κρασιού: «απαιτείται τέσσερεις φορές περισσότερο νερό για να είναι πόσιμο» 12 άλλοι δηλώνουν ότι στον τότε Χάνδακα, την αναφερόμενη Candia, δηλαδή το σημερινό Ηράκλειο, «πίνουν μόνο μαλβαζίες και άλλα γλυκά κρασιά» (Lengherant 11. Μία πρώτη παρουσίαση του θέματος δημοσιεύτηκε στο Ι. Βιγγοπούλου, Το χρυσάφι της Κρήτης και ο χρυσός του Περού, στο Έλληνες στην Ανακάλυψη της Αμερικής, Η Καθημερινή, Επτά Ημέρες, 6 Ιανουαρίου 2002, Le Voyage de la saincte cyté de Hierusalem, avec la description des lieux, portz, villes, citez, et aultres passaiges, fait l'an 1480, estant le siège du grand Turc à Rhodes et regnant en France Loys unziesme de ce nom, par un auteur anonyme, Texte publié,... par Charles Schefer, Παρίσι 1882,47 και 51, όπου οι ονομασίες των κρητικών κρασιών: malvoisie et muscadet πβ. Vingopoulou, Le monde grec, και 172.

12 338 Ιόλη Βιγγοπούλου 1485) 13. Αρκετοί μνημονεύουν την εξαιρετική ποιότητα κυρίως της δυνατής μαλβαζίας, όπως ο Harff (1497) και ο Noe (1527) 14, του Ρεθύμνου και Σητείας (Ghistele 1482) 15 και την αφθονία των αμπελιών στα περίχωρα των πόλεων (Le Saige, Ιούλιος 1518) 16. Ο Casola (1494) πιο περιγραφικός αναφέρει: «Αφθονία από εξαίρετα κρασιά, malvaseys et muscatels, όχι μόνο στον Χάνδακα αλλά και στο Ρέθυμνο... τα σταφύλια τα αφήνουν στο έδαφος..., όταν όμως τρυγούν τα τρίβουν σε κιμωλία, αλλιώς δεν μπορούν να βγάλουν το κρασί ούτε και να το διατηρήσουν...και αυτή η κιμωλία τους προσδίδει χαρακτηριστική γεύση και άρωμα...» 17. Ακόμα και οι πιο λακωνικοί αναφέρουν ότι οι Κρητικοί ασχολούνται μόνο με τ αμπέλια (Bellièvre 1527) 18. Σταθμός ανεφοδιασμού ο Χάνδακας κατά τη θαλάσσια διαδρομή προς τους Αγίους Τόπους: «για να φορτώσουμε μόνον malvoisies», κατά τον Voisins (1490), και για το ίδιο λόγο, μόλις τρεις μέρες παραμονή στο ίδιο λιμάνι για τον Brasca (1480) 19, ο οποίος συνταξίδεψε με τον Felix Faber, μία σημαντική μορφή του προσκυνηματικού ρεύματος του τέλους του 15ου αιώνα. 13. Voyage de Georges Lengherand, mayeur de Mons en Haynaut, à Venise, Rome, Jérusalem, Mont Sinaï&le Kayre, , avec introduction, notes, glossaire, &c, par le marquis de Godefroy Ménilglaise, Mons πβ. Vingopoulou, Le monde grec, Καλιτσουνάκης, Ή διέλευσις του περιηγητοο Arnold von Harff δια της Ελλάδος κατά το 1477, ΕΕΒΣ 23 (1953), " πβ. Vingopoulou, Le monde grec, 129, και Viaggio da Venezia al S. Sepolcro, e al Monte Sinai, col disegno delle città, castelli, ville, chiese, monasteni, isole, porti, e fiumi, che fin là trovano,... Composto dal RPFra Noe dell'ora, di S. Francesco..., Λούκκα, χ.χ. (περί το 1600), Tvoyage van Mherjoos van Ghistele, oft anders, Texcellent, groot, zeldfaen ende vremd voyage, ghedaen wylent, Edelen ende weerden Heere... in den landen van Sclavonien, Griecker, Tyrckien, Candien, Rhodes end Cypers. Vooeds ooc in den lande van Beloften, Assirien, Arabien, Egypten, Ethyopien, Barbanen, Indien, Perssen, Meden, Caldeen ende Tartarien..., Γάνδη 1557, 316* πβ. Vingopoulou, Le monde grec, H. R. Duthilloeul (εκδ.), Voyage de Jacques Le Saige de Douai à Rome, Notre Dame de Lorette, Venise, Jérusalem et autres Saints Lieux, Douai 1851, 81, 86* πβ. Vingopoulou, Le monde grec, 172, σημ. 3 και M. Newett (εκδ.), Canon Pietro Casola s Pilgrimage to Jerusalem in theyear 1494, Μάντσεστερ 1907, 203 πβ. Vingopoulou, Le monde grec, Souvenirs de voyage en Italie et en Orient. Notes historiques, pièces de vers, publiés par Ch. Perrat, précédés d'une notice sur C. Bellièvre, sa famille son oeuvre par Jean Tricon, Γενεύη 1956,14 πβ. Vingopoulou, Le monde grec, Ph. Tamizey de Larroque (εκδ.), Voyage à Jérusalem de Philippe de Voisins, seigneur de Montaut, Παρίσι 1883, 23, και A.-L. Momigliano Lepschy (εκδ.), Viaggio in Terrasanta di Santo Brasca (1480) con l'itinerario di Gabriele Capodilista (1458), Μιλάνο 1966,124* πλ. Vingopoulou, Le monde grec, 36,172.

13 Υποκειμενικότητες των περιηγητών για αμπελοοινικές αντικειμενικότητες 339 Κρίνουμε, λοιπόν, εδώ ως απαραίτητο να αναζητήσουμε τα περί μαλβαζίας στις απαρχές των έντυπων προσκυνηματικών χρονικών και στα αποσπάσματα τα οποία μας παραδόθηκαν και εν μέρει σχολιάστηκαν μέσα από την έρευνα και τη γνωστή ως τώρα βιβλιογραφία, αλλά και έμειναν αναξιοποίητα ως προς την ταξινόμηση τους στον τομέα της πρωτογενούς αλλά και σωστής μαρτυρίας. Ο δομινικανός μοναχός Felix Faber από την Ulm αποτόλμησε δύο φορές το προσκυνηματικό ταξίδι στους Αγίους Τόπους. Ο F.F.F. (frater Felix Faber) όπως έμεινε γνωστός στην έρευνα, γεννήθηκε στη Ζυρίχη το 1441 και ενδύθηκε το μοναχικό σχήμα στην πόλη της Βασιλείας. Ταξίδεψε στο Aix και στη Ρώμη πριν αποφασίσει να εκπληρώσει το ύψιστο χρέος του χριστιανού, το ταξίδι στους Αγίους Τόπους. Το πρώτο και πιο σύντομο ταξίδι του ήταν στα 1480, συντροφιά με τους Pierre Barbatre, Pietro Brasca, Domenico Capodalista και τον Ανώνυμο Γάλλο του 1480, όπως έμεινε γνωστός από το χρονικό του. Τα οδοιπορικά των συντρόφων του δημοσιεύτηκαν ήδη τον 16ο αλλά και τον 19ο και 20ο αιώνα Faber ξαναέφυγε για τους Αγίους Τόπους τον Απρίλιο του 1483 σε ένα πολύμηνο ταξίδι ώς τη Χερσόνησο του Σινά. Και αυτήν την φορά συνταξίδεψε με τους Paul Walther, τον ευγενή Bernard Breydenbach και μαζί με άλλους εκατόν πενήντα δυστυχείς δυστυχείς για τις άθλιες συνθήκες που θα συναντούσαν σε όλο το ταξίδι. 0 Breydenbach πήρε μαζί του τον Everand van Rewich, ζωγράφο και χαράκτη, έχοντας ίσως κατά νου από την πρώτη στιγμή να παρουσιάσει την πιο πρωτότυπη ώς εκείνη την εποχή περιγραφή οδοιπορικού. Επιστρέφοντας στη Βενετία τον Ιανουάριο του 1484, συνεπής στο καθήκον και υπακούοντας στις διδαχές του τάγματος του, ο Faber γύρισε στο μοναστήρι του, όπου συνέταξε (στο προοίμιο αναφέρεται η χρονολογία 1484) στα λατινικά σε ογκώδες χειρόγραφο τις περιγραφές και τις αναμνήσεις από τα ταξίδια του. Πέθανε το Το έργο του, αλλά μόνο για το ταξίδι των ετών , κυκλοφόρησε σε συμπίλημα στα γερμανικά το Το πλήρες λατινικό χειρόγραφο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το στη Στουτγάρδη σε τρίτομο έργο και σε αγγλική μετάφραση το Για τα κείμενα των Pierre Barbatre, Pietro Brasca, Domenico Capodalista και του Ανώνυμου Γάλλου βλ. G. Grivaud, Excerpta cypria nova, τόμ. 1. Voyageurs occidentaux à Chypre au XVème siècle, Λευκωσία 1990, και Vingopoulou, Le monde grec, 36 όπου και η σχετική με τα έργα και τους περιηγητές βιβλιογραφία. 21. [Felix Fabri], Eigentliche beschreihung der him unnd wider farth zu dem Heyligen Lanate gen Jerusalem..., [Ulm], επανέκδοση του: Die Pilgerfahrt des Bruders Eelix Faber ins Heilige Land anno MCDXXXIII nach deresten deutchen Ausgabe 1556 bearbeitet und nen herausgegeben, Βερολίνο 1964 Evagatorium in Terrœ Sanctœ, Arabia et Egypti peregrinationem, Fratris Felicis Fabri, 3 τόμοι,

14 340 Ιόλη Βιγγοπούλου Σε ιδιότυπο για την εποχή του ύφος, αλλά και σε περίεργο γλαφυρό τόνο, σε μάλλον άτεχνα λατινικά (ο ίδιος απολογείται ακριβώς γι' αυτό) το χρονικό αναμιγνύει παγανιστικούς μύθους, χριστιανικές δοξασίες, ηθικές παροτρύνσεις, προσωπικές σκέψεις, διασκεδαστικές εμπειρίες και περικλείει αρκετές πρωτοτυπίες. Μια από αυτές είναι η αναλυτική παρουσίαση των συνθηκών του θαλάσσιου ταξιδιού στην Ανατολική Μεσόγειο, μαζί με τις απαραίτητες προμήθειες, πλήθος από συμβουλές και οδηγίες προς τους προσκυνητές, καθώς και όλους τους αναγκαίους όρους του συμφωνητικού που υπέγραφαν οι ταξιδιώτες με τους καπετάνιους-ιδιοκτήτες και υπεύθυνους στις γαλέρες για τη μεταφορά των προσκυνητών 22. Η αφήγηση είναι συναρπαστική αλλά και απλοϊκή, συνδυάζει παρατηρητικότητα και ματαιοδοξία, πανουργία και ευπιστία, όλα πλαισιωμένα με θεολογική μόρφωση και βαθειά πίστη. Όταν επέστρεψαν στη Βενετία, ο συνοδοιπόρος Breydenbach ζήτησε στον F.F.F. να έρθει στο Main για να συντάξουν μαζί τα peregrinalia τους. Ο Faber αρνήθηκε, επιμένοντας να επιστρέψει το συντομότερο στο μοναστήρι του στην Ulm. Ο πολύς Breydenbach μην έχοντας ούτε την ταπεινότητα, ούτε την ευφυΐα του Faber, κατέφυγε στον Martin Roth, ανέτρεξε σε όλα τα μέχρι τότε δημοσιευμένα προσκυνηματικά χρονικά τα οποία βέβαια δεν ήταν και πολλά, εξάντλησε σε ανάγνωση όσα χειρόγραφα του ήταν γνωστά και διάνθησε εμπνευσμένα το έργο του με τις πρώτες εγχάρακτες απεικονίσεις πόλεων πάνω στη θαλάσσια διαδρομή του ταξιδιού από/προς τη Βενετία /Ιεροσόλυμα. Κατάφερε έτσι, η πρώτη αυτή εικονογραφημένη εκδοχή Peregrinationes, να διαγράψει την πιο πετυχημένη εκδοτική διαδρομή από όλα τα μέχρι τότε γνωστά παρεμφερή έργα 23. Τα σχέδια αντιγράφηκαν και έκδ. C. D. Hassler, Στουτγάρδη αγγλ. μτφρ. Α. Stewart, The wanderings of Felix Fabri..., Λονδίνο Επίσης οι εκδόσεις: Dissertano historica sistens vita et scripta Fr. Felicis Fabri, έκδ. F. Haeberlin, Göttingen 1742, και P. Waltther, Fratris Pauli Waltheri Culigenius, Itinerarium in Terram Sactam, Στουτγάρδη Felix Fabri, The wanderings, ό. π , και H. Prescot, Once to Sinai; the further pilgrimage of Friar F. Fabri..., Λονδίνο 1957, Για τον βίο και το έργο του Breydenbach βλ. κυρίως D. Hugh, Bernhard von Breydenbach and his Journey to the Holy Land, Λονδίνο 1911,1-X. Η αναστατική έκδοση με ιταλική μετάφραση β. von Breydenbach, Peregrinationes. Un viaggiatore del quatrocento a Gerusalemme e in Egitto. Ristampa anastatica dell incunabolo. Traduzione italiana e note di G. Bartolini - G. Caporali, Ρώμη 1999, καλύπτει τα μεγάλα προβλήματα της σπανιότητας του έργου. Για την εικονογράφηση, βλ. Τόπος και Εκόνα, Χαρακτικά ξένων περιηγητών για την Ελλάδα, τόμ. 1. (15ος- 17ος αι.), Αθήνα 1978, 36-41, και Navigare e Descrivere. Isolari e portolani del Museo Correr di Venezia, XV-XVIII secolo, κατ. έκθεσης, επιμ. C. Tonini - P. Lucchi, Βενετία 2001, 84-6.

15 Υποκειμενικότητες των περιηγητών για αμπελοοινικές αντικειμενικότητες 341 επανεκδόθηκαν σε πάμπολλες παραλλαγές ώς τον προχωρημένο 17ο αιώνα, το δε έργο του στα λατινικά έτυχε πολλών επανεκδόσεων, μεταφράστηκε, ήδη από τον 15ο αιώνα, σε έξι ευρωπαϊκές γλώσσες. Το έργο απετέλεσε πρότυπο μορφής, ύφους και περιεχομένου ώς τα μέσα του 17ου αιώνα, οπότε λόγω προτιμήσεων του κοινού, αλλά κυρίως της μεγάλης πνευματικής στροφής της Ευρώπης, το προσκυνηματικό χρονικό παραχώρησε τη θέση του στην αρχαιολατρία-αρχαιομανία-αρχαιοθηρία. Σημειώνουμε ότι η πρώτη έκδοση του Breydenbach χρονολογείται στα Από το λατινικό, λοιπόν, κείμενο του F.F.F. αποθησαυρίσαμε τουλάχιστον τέσσερις μνείες για το καλό κρητικό κρασί ή τη μαλβαζία: ΐ) κατά το συμφωνητικό ανάμεσα στον καπετάνιο της γαλέρας και τους προσκυνητές, ο πρώτος όφειλε να προσφέρει στους επιβάτες-προσκυνητές κάθε πρωί ένα ποτήρι μαλβαζία 24, 2) «Το λιμάνι Candia είναι ένα από τα καλύτερα και πλουσιότερα σε όλα τα καλά είδη, ειδικά στο κρητικό κρασί το οποίο και ονομάζουμε μαλβαζία» 25, 3) Για το πανδοχείο που διατηρούσε Γερμανίς στον Χάνδακα και η οποία πρόθυμα προσέφερε κατάλυμα στους θαλασσοδαρμένους προσκυνητές, εμπόρους, ευγενείς, μοναχούς και επισκόπους από τη γαλέρα του Faber, σημειώνεται ότι «μας διέθεσε καλό κρητικό κρασί το οποίο αποκαλούμε μαλβαζία» 26, 4) Στην Παλαιστίνη, όταν οι προσκυνητές σωριάστηκαν αιχμάλωτοι των Σαρακηνών μέσα σε μια σπηλιά, ο μωαμεθανός Άραβας εκφόβησε τους Χριστιανούς καταστρέφοντας τον ασκό κάποιου που ήταν γεμάτος μαλβαζία 27. Οι υπόλοιπες μαρτυρίες περιγράφουν γουστόζικα περιστατικά με μεθυσμένους από κρητικό κρασί προσκυνητές στο λιμάνι του Χάνδακα με όλα τα παραλειπόμενα που συμβαίνουν τη νύχτα μετά από οινοποσίες. Όταν περιγράφεται το περιπετειώδες ταξίδι πια της επιστροφής από το Σινά προς την Βενετία, λίγο πριν ανοιχτούν από τις κυθηραϊκές ακτές προς τον ατέλειωτο πλου ως την βόρεια άκρη της Αδριατικής, διαβάζουμε: In radice est civitas, quae Malfasia dicitur, iuxta quam crescit praecipuum vinum, quod vere est malfaticum, ut dicunt quidani, et hoc olim ducebatur in occidentales partes. Numquam cretense vinum esset occidentalibus cognitum, sed postquam gustatum est cretense esse melius malfatico, cretense emunt et sibi nomen malfatici tribuunt, non enim amplius ducitur malfaticum vinum in Occidentem, cum Malfasia iam sit Turcorum, qui vineas nonplantant, sed 24. Felix Fabri, The wanderings, Felix Fabri, The wanderings, Felix Fabri, The wanderings, Felix Fabri, The wanderings, 229. Σχόλια του F.F. για τα κρασιά της Μεθώνης, τα μοσχάτα και τα κρητικά εν γένει κρασιά, βλ. στον παρόντα τόμο Nanetti,

16 342 Ιόλη Βιγγοπούλου hoc, quod nobis de Oriente adducitur, est vinum creticum de Creta vel Candia et de Metona transvectum, nihil del Malfasia habens nisi nomen 28. Στο πόδι του (ακρωτηρίου Μαλέα) υπάρχει πόλη, που ονομάζεται Malfasia, κοντά στην οποία γίνεται εξαίρετο κρασί (ιδιαίτερο) κρασί, που είναι αληθινά malfaticum, όπως λένε κάποιοι, και αυτό από παλιά πήγαινε στη Δύση. Ποτέ δεν θα ήταν γνωστό ένα κρητικό κρασί στους δυτικούς, αλλά επειδή είχε αποδειχθεί πως είναι (έχει δοκιμαστεί να είναι) το κρητικό καλύτερο από το malfaticum, αγοράζουν το κρητικό και του χαρίζουν το όνομα του malfaticum, γιατί δεν πηγαίνει malfaticum κρασί σε μεγάλη αφθονία στη Δύση, επειδή η Malfasia ανήκει πλέον στους Τούρκους, που δεν καλλιεργούν αμπέλια ενώ αυτό που εισάγεται σε μας από την Ανατολή, είναι κρασί κρητικό που μεταφέρεται από την Κρήτη ή Candia, και από την Μεθώνη και δεν έχει τίποτα από την Malfasia, παρά μόνο το όνομα. Όπως αναφέραμε, το έργο του Faber έμεινε αδημοσίευτο ώς το 1556 όταν κυκλοφόρησε σε συντομευμένη γερμανική έκδοση, ενώ μόλις το 1849 παραδόθηκε η πλήρης έκδοση του λατινικού χειρογράφου. Το χρονικό του Breydenbach, όμως, κυκλοφορούσε ήδη από το 1486 στα λατινικά και εκεί διαβάζουμε: In radice est civitas, quae Malfasia dicitur, iuxta quam crescit praecipuum vinum quo nominant malfaticum. et ab hoc vino transtulit vulgus nomen in vinum creticum. Quod nunc per mundum dicitur malfaticum. quod tarnen non est de malfasia sed de Creta vel Candia vel Motona 29. Στο πόδι του (ακρωτηρίου) Μαλέα, υπάρχει πόλη, που ονομάζεται Malfasia, κοντά στην οποία γίνεται εξαίρετο κρασί (ιδιαίτερο) κρασί, το οποίο ονομάζουν malfaticum. Και από αυτό το κρασί ο λαός μεταφέρει το όνομα στο κρητικό κρασί. Αυτό τώρα ανά τον κόσμο λέγεται malfaticum. Αυτό όμως δεν είναι από από την Malfasia, αλλά από την Κρήτη ή τον Χάνδακα ή τη Μεθώνη. Παρατηρούμε, λοιπόν, ότι η πρώτη και η τελευταία πρόταση στο κείμενο του Breydenbach ταυτίζονται απόλυτα όχι μόνο εννοιολογικά άλλα και λεκτικά με αυτές στο κείμενο του Faber, ενώ η παράγραφος του τελευταίου περιλαμβάνει και ένα άτεχνο ενδιάμεσο επεξηγηματικό κομμάτι για την πρόταση που ακολουθεί και με την οποία κλείνει. 28. [Felix Fabri], Evagatoriwn in Terrae Sanctae, Arabie et Egypti peregrinationem, τόμ. 3,314 βλ. και Δ. Ζακυθηνός, 'Ιστορικά σημειώματα, ΕΕΒΣ 9 (1932), Στη γερμανική έκδοση του 1556 περιληπτική μορφή του χειρογράφου το αντίστοιχο κείμενο παραδίδεται ως: «Demm Wein hat der Wein von Kreta seinen Nomen gestoblem, und heist er unn Malvasy und ist doch nicht Malvasy», Felix Fabri, Eigentliche beschreibung (ό.π. σημ. 2l), Β. von Breydenbach, Peregrinationes (ό.π. σημ. 23), 249, για το μεταφρασμένο στα ιταλικά κείμενο και στον ίδιο Peregrinationes, [φ. 161] για την φωτοαναστατική έκδοση

17 Υποκειμενικότητες των περιηγητών για αμπελοοινικές αντικειμενικότητες 343 Συνοψίζοντας λοιπόν - και επειδή η έρευνα, σαν την άμπελο και το κρασί, υπάρχει μόνον αν καλλιεργείται συνεχώς με προσοχή και μεράκι - διαπιστώνουμε ότι στο απόσπασμα του Faber: α) ή η αμηχανία του στον γραπτό του λόγο και το συλλογισμό του διάρθωσε έτσι τις προτάσεις απ' όπου όμως η προσεκτική μετάφραση δεν αφήνει αμφιβολία για το ποιος οίνος ονομάζεται malfaticum, β) ή διάβασε το απόσπασμα του Breydenbach, αφού το έργο κυκλοφόρησε πιθανότατα όταν αυτός ήταν αφοσιωμένος στη συγγραφή του οδοιπορικού του, δεν τον ικανοποίησε και θέλησε να το κάνει πιο επεξηγηματικό, βρήκε δηλαδή φτωχό το κείμενο του ανταγωνιστή του και συμπλήρωσε το δικό του με ενδιάμεσες προτάσεις, γ) ή ο Breydenbach κινητικός και πολυπράγμων αν και δεν του έχουμε και τόση εμπιστοσύνη αφού από την αρχή αναζητούσε βοηθούς για τη συγγραφή απασχολημένος ο ίδιος αρκετά στην γενέτειρα του με πλήθος εκκλησιαστικών καθηκόντων έφτασε ώς το χειρόγραφο του Faber και μέσα από το πανόραμα επιθυμητών και ανεπιθύμητων αντιγραφών περιόρισε την φλυαρία του ταπεινού μοναχού και κατέθεσε την πληροφορία που συνοψίζει την αλήθεια περί της κυκλοφορίας του κρητικού οίνου με το όνομα malfaticum. Γεγονός όμως είναι ΐ) ότι το κείμενο του Breydenbach γνώρισε τη λαμπρή εκδοτική επιτυχία και έμεινε ως παρακαταθήκη διάδοσης πληροφοριών τουλάχιστον ως την έκδοση του οδοιπορικού του Belon, και 2) ότι τόσο στον 14ο αιώνα όσο και στα τέλη του 15ου αιώνα το κρητικό κρασί (εννοείται όχι μόνον αυτό που ήταν από κλήματα μονοβασιά-malvasia και που βεβαίως παρήγετο στο νησί), για να πουληθεί και να καταναλωθεί ενδύθηκε τη φήμη του παλαιότερου και επιτυχώς προτιμητέου οίνου της Μονεμβασίας με το οποίο όμως nihil del Malfasia Habens nisi nomen. Ας περάσουμε σε ένα άλλο σημαντικό απόσπασμα από ένα άλλο πολυσυζητημένο και εξονυχιστικά μελετημένο για την πιστότητα του έργο, αυτό του Thevet. Τέσσερις μήνες παραμονή στο νησί δεν βοηθούν τον Thevet (1549) να γίνει περισσότερο διεισδυτικός στη ζωή, τις συνήθειες, τις καλλιέργειες και τις εμπορικές ανταλλαγές των προϊόντων του νησιού. Στο έργο του Η Κοσμογραφία της Ανατολής (με πρώτη έκδοση 1554) μνημονεύει κατά τον γνωστό στερεότυπο τρόπο «η γη (της Κρήτης) είναι εξαιρετικά καθαρή και κατάλληλη να αποδώσει πολύ καλά κρασιά... υπάρχει αφθονία πολύ καλών κρασιών...» και φυσικά ότι «η malvoisie είναι ο καλύτερος οίνος»' όμως παραδίδει και την εξαιρετικά σπάνια μαρτυρία: Or procede cette fertilité & excellent vignoble des montagnes, ou la terre est merveilleusement propre, et aisée à porter de si frians vins. Brief, l'opinion ha esté toujiours telle, que tout ce qui vient en Candie est trop meilleur san

18 344 Ιόλη Βιγγοπούλου comparaison, et de beaucoup plus excellent, que ce qui vient d'ailleurs: en sorte que le plant de Malvoisie porté en Candie (au dire de plusieurs) ha bruit d'estre sur tous autres meilleur. 30 Παρέχει (=η Κρήτη) αυτήν την γονιμότητα και τους εξαιρετικούς ορεινούς αμπελώνες, όπου η γη είναι ιδανικά κατάλληλη και πρόσφορη στην παραγωγή τόσο ευχάριστων κρασιών. Εν συντομία, λέγεται ότι ήταν πάντα έτσι, και ό,τι έρχεται (μεταφέρεται, εννοείται για να καλλιεργηθεί) στην Κρήτη είναι (γίνεται) ασύγκριτα το καλύτερο, και κατά πολύ ανώτερο, απ' ό,τι προέρχεται από αλλού: κατά τρόπον ώστε το κλήμα της Malvoisie μεταφερμένο στην Κρήτη (όπως λένε οι περισσότεροι) ακούγεται ότι είναι υπεράνω όλων των άλλων. Ίσως πρόκειται για την πρωιμότερη μαρτυρία σε έντυπο περιηγητικό έργο για μεταφερμένα μοσχεύματα από την Μονεμβασιά στην Κρήτη προς καλλιέργεια και παρασκευή οίνου. Σχετικό, βέβαια, είναι παρόμοιο απόσπασμα ενός άλλου περιηγητή, του Baumgarten: unde (=από την Μονεμβασία) vîtes primum in Cretam tranplantatae, vinum ferunt, quod Malvasium dicitur n. Αν και περιηγήθηκε την Ανατολή το 1507, πολύ πριν από τον Thevet, το ταξιδιωτικό ημερολόγιο εκδόθηκε πολύ μεταγενέστερα (1594) του ταξιδιού του και ενδέχεται κατά την έκδοση, όπως συνήθως συνέβαινε, να ελήφθησαν υπόψη οι παρατηρήσεις για την προέλευση του μαλβαζία που υπήρχαν στις Κοσμογραφίες του Thevet. Συγκρατούμε πάντως από τον Thevet ότι στα μέσα του 15ου αιώνα επικρατεί η αντίληψη πως le plant de Malvoisie porté en Candie (au dire de plusieurs). H φήμη για προέλευση από την Μονεμβασία του κλήματος από το οποίο παράγεται το ονομαστό κρητικό κρασί κυκλοφορεί μάλλον ευρέως τον 15ο και 16ο 30. Cosmographie de Levant par André Thevet d'angoulesme, Revue & augmentée de plusieurs figures par Jan de Tournes et Guil. Gazeau, Λυών 1554, ανατ. Fr. Lestringant, Γενεύη 1985,35 και 36' πβ. Vingopoulou, Le monde grec, 130, και περί του συγγραφέως Περίφημος στην εποχή του κοσμογράφος, ο Thevet συνέταξε τόσο το χρονικό του ταξιδιού του στην Ανατολή (1549) με το τίτλο Κοσμογραφία της Ανατολής (με πρώτη έκδοση 1554) όσο και την λίγα χρόνια μετά Παγκοσμία Κοσμογραφία (έκδοση 1575), ακολουθώντας μια πολύ προσεγμένη μέθοδο αντιγραφών από αρχαίους έλληνες και λατίνους συγγραφείς (Ηρόδοτο, Σολίνο, Πλίνιο). Καθιερώθηκε ήδη από την πρώτη έκδοση του έργου αυτού (1554) και πολυγραφότατος ως το 1588 (βλ. εργογραφία του στην σχολιασμένη έκδοση της Cosmographie de Levant, Γενεύη 1985, XCIII-XCVI) επηρέασε βαθύτατα όλες τις μετέπειτα ιστορικο-γεωγραφικές εκδόσεις και μεταφράσεις Κοσμογραφιών, αν και ο ίδιος χειρίστηκε εξαιρετικά έξυπνα αντιγραφές και από σύγχρονους του συγγραφείς (Β. de la Broderie, Fr. De Belieferest κ. ά.). 31. Martini a Baumgarten in Braitenbach, Peregrinatio in Aegyptum, Arabiam, Palaestina et Syriam, Νυρεμβέργη 1594,151. Βλ. και Ε. Βουραζέλη, Ή Μονοβάσια (-ιά) και ή μονοβάσια (-ιά), Πλάτων 10/2 (1953), 267.

19 Υποκειμενικότητες των περιηγητών για αμπελοοινικές αντικειμενικότητες 345 αιώνα, όπως τελικά δηλώνουν το ut dicunt quidam του F.F.F., αλλά κυρίως το au dire de plusieurs του Thevet. Από τα μεταγενέστερα των F.F.F. και Thevet κείμενα, σταχυολογούμε μερικές αξιόλογες, για το κρητικό κρασί παρατηρήσεις ταξιδιωτών. Ο Zuallardo (1586) διευκρινίζει τα είδη της μαλβαζίας: «malvasia garba και η άλλη γλυκιά δηλ. κρασί βρασμένο» 32, ενώ μαρτυρείται ότι «το καλύτερο muscadet παράγεται στο Ρέθυμνο ενώ τα καλύτερα malvoisies και liatico στον Χάνδακα» (Sommer, 1591). 33 Αξιοσημείωτη παραμένει η παρατήρηση του Lubenau (1588): Hatt auch die Fülle Maltavasier, welcher doch den Ursprung von den Montibus Maluasiae aus Acheia hatt και συνεχίζει ότι πρόκειται για κρασί ωραίο, διάφανο και άσπρο, λίγο κιτρινωπό, όχι τόσο καφέ, όπως μεταφέρεται στις χώρες μας 34. Ειδικά στην Αγγλία που προμηθεύεται το περισσότερο κρασί από την Κρήτη (Moryson, 1596): «Καράβια έφεραν στο Λονδίνο εξαιρετικά Muscatels και Malmesie, όπως τα έχουμε ήδη από καιρό δει να πωλούνται» 35. Ήδη από τις αρχές του 16ου αιώνα για τα κρασιά της Κρήτης σημειώνεται: «Έχουν εξαιρετικά κρασιά, ειδικά Malvesie και Muscade//» (Guylford, 1506), ενώ στο τέλος του αιώνα και στις αρχές του επόμενου ήταν πια καταξιωμένα: «παράγουν Malvasy, Muscadine και Liaticke τα καλύτερα σε όλο τον κόσμο» (Lithgow, 1610) ή ακόμη «αυτές οι μαλβαζίες είναι εξαιρετικά καλά κρασιά, γνωστά και φημισμένα στις τρεις μεριές του κόσμου όπου και μεταφέρονται» (De Brèves, 1605) 36. Από τα βαρέλια της ετήσιας παραγωγής κρασιού στην Κρήτη τα μισά διατίθενται για την εγχώρια κατανάλωση και τα άλλα μισά εξάγονται από την περιοχή του Χάνδακα και από την περιοχή Ρεθύμνου 32. J. Zuallart, Le très devot voyage de lerusalem, avecq lesfiguresdes lieux saincts, et plusieurs autres, tirées au naturel..., Αμβέρσα 1608,147 πβ. Vingopoulou, Le monde grec, J. Sommer, Beschrijvinge van een zee ende landt reyse naer de Levante als Italien, Candyen, Cypres, Egypten, Rhodes, Archipelago, Turckyen: En wederom door Duytsland. Gedaen door van Middelburgh. Waer in veele aenmerckens waerdige saken vehael worden, met koopere figuren verciert: nooyt desen gedruck, Άμστερνταμ 1649, 8 πβ. Vingopoulou, Le monde grec, 130, W. Sahm (εκδ.), Beschreibung der Reisen des Reinhold Lubenau, Königsberg , τόμ. 5, 270 πβ. Vingopoulou, Le monde grec, 173 και An itinerary written by Fynes Moryson gent, in the Latine tongue, and then translated by him into English: containing his tenyeeres travell through the twelve dominions of Germany, Bohmerland, Sweitzerland, Netherland, Denmarke, Poland, Italy, Turky, France, England, Scotland, and Ireland. Divided into III Parts... Γλασκώβη 1907, 83 πβ. Vingopoulou, Le monde grec, H. Ellis (εκδ.), The pylgrymage of sir Richard Guylforde to the Holy Land, A.D from a copy believed to be unique, Λονδίνο 1851,13 W. Lithgow, Travels and Voyages through Europe, Asia, and

20 346 Ιόλη Βιγγοπούλου και Χανίων Thenaud (1512), Le Saige (1518) 37. Εξ άλλου το σημαντικότερο εξαγώγιμο, για την μοναδική του ποιότητα, προϊόν είναι το κρασί: τα muscadets ή muscat και ο malvoisie ή malvasia από τον Χάνδακα και το δυνατό κόκκινο από διαφορετικές ποικιλίες σταφυλιού, το leattico από τα Χανιά Villamont (1589), Kiechel (1589) 38. Μία σπάνια για την εποχή κοστολόγηση μας παραδίδεται από τον Sommer (1591), ότι δηλ. το μοσχάτο πωλείται προς 22 κορώνες χρυσού το βαρέλι, προς 18 κορώνες χρυσού το βαρέλι ο μαλβαζίας, ενώ το λιάτικο είναι πιό ακριβό, 36 κορώνες χρυσού το βαρέλι και το βρίσκουμε στην Βενετία προερχόμενο από τον Χάνδακα 39. Ολοκληρώνουμε τις μαρτυρίες του 16ου αιώνα για το θέμα μας, με το πιο εξειδικευμένο ταξιδιωτικό πνεύμα της εποχής, τον πιο οξυδερκή παρατηρητή, τον φυσιοδίφη Pierre Belon, ο οποίος οδοιπόρησε στην Κρήτη, το , την πρώιμη περίοδο του θέρους και έγραψε (1553) στο οδοιπορικό του: Περί της Μαλβαζίας της Κρήτης, ονομαζόμενης «pramnium vi'num», και η οποία δεν παράγεται αλλού. Το κρασί που καλούμε Μαλβαζία παράγεται μονάχα στην Κρήτη, και τολμώ Africa, for Nineteen Years,..., (12η έκδ.), Leith 1814, 68, 77* Relations des voyages de Monsieur de Brèves [François Savary de], tant en Grèce, Terre Saincte, et Aegypte, qu'aux royaumes de Tunis et Arger, ensemble, un traictéfaict l'an 1604, entre le Roy Henry le Grand et l'empereur des Turcs, et trois discours dudit Sieur, le tout recueilly par le S. D. C, Παρίσι 1628, πβ. Vingopoulou, Le monde grec, Ας σημειώσουμε ότι και τα δύο έργα κυκλοφόρησαν μετά την έκδοση τόσο της Παγκόσμιας Κοσμογραφίας του Α. Thevet, όσο και της αντίστοιχης του F. Belleforest, La cosmographie universelle, de tout le monde, auteur en partie S. Münster, Παρίσι 1575, τόμ. 2, 295, από όπου και το απόσπασμα: aussi on y voie abonde ce bon vin que ceux du pais appelleux malvoisie, le goust & bonté duquel est cognue presque par toutes les parties & provinces occidentales. 37. Ch. Schefer, (εκδ.), Le voyage d'outremer (Egypte, Mont Sinay, Palestine) de Jean Thenaud... suivi de la relation de l'ambassade de Domenico Trevisan auprès du Soudan d'egypte (1512), Παρίσι 1884, 168 Duthilloeul, Voyage de Jaques Le Saige (ό.π., σημ. 16), 82 πβ. Vingopoulou, Le monde grec, Les voyages du Seigneur de Villamont, divisez en trois livres; le contenu d'iceux est en la quatrième page; dernière édition, reveue et augmentée en la fin de la chacun livre, d'une guide des divers chemins, par lesquels l'on va en Hierusalem, Rome, Venise, Naples, Lorette, et Egipte, et des plusieurs choses belles et rares qui s'y voyent, Αιέγη 1608, 216 H. Prottung (εκδ.), Die Reisen des Samuel Kiechel ( ), Μόναχο 1987, 471 πβ. Vingopoulou, Le monde grec, Sommer, Beschrijvinge, 8 πβ. Vingopoulou, Le monde grec, 172. Για την σχ\μασία των κρητικών κρασιών στο εξαγωγικό εμπόριο της Βενετίας καθώς και για την εξάπλωση τους από την βορειοδυτική Ευρώπη ως την ανατολική Μεσόγειο βλ. Ph. Braunstein - R. Delort, Venise, portrait historique d'une cité, Παρίσι 1971, Ειδικά για το ταξίδι του γάλλου φυσιοδίφη στην Κρήτη βλ. Ι. Βιγγοπούλου (επιμ.), 0 Belon στην Κρήτη, Ηράκλειο (τυπώνεται).

21 Υποκειμενικότητες των περιηγητών για αμπελοοινικές αντικειμενικότητες 347 να βεβαιώσω ότι αυτό που μεταφέρεται πολύ μακριά, όπως στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην Αγγλία βράζεται προηγουμένως. Καθόσον τα πλοία που προσαράζουν στην Κρήτη για να μεταφέρουν την μαλβαζία σε ξένους τόπους θέλουν αποκλειστικά να φορτώσουν αυτήν από το Ρέθυμνο, γνωρίζοντας ότι φυλάγεται πολύ καιρό προς καλό της και όσο πιο πολύ ζυμώνεται τόσο καλύτερη γίνεται. Έτσι στην πόλη του Ρεθύμνου... βλέπεις κατά μήκος της ακτής μεγάλα καζάνια που χρησιμοποιούνται κατά την εποχή του τρυγητού για το βράσιμο του κρασιού. Δεν βράζονται όμως όλες οι μαλβαζίες. Αυτές από την περιοχή των Χανίων και της πόλης που λέγεται Κάντια, που προορίζονται μόνον για την Ιταλία δεν κινδυνεύουν να ξυνίσουν κατά την μεταφορά τους γι' αυτό και δεν βράζονται. Για να ανανεώσουν τα κρασιά τους [οι Κρητικοί] ανακατεύουν τα παλιά με τα καινούργια κι' έτσι δυναμώνουν τη νέα σοδειά. Τα κρασιά της Κρήτης στην αρχαιότητα, όπως ακόμα και σήμερα, ήταν γλυκά. Η Μαλβαζία ονομάζονταν pramnium, όπως παραδίδεται με τα λόγια του Διοσκουρίδη:... Η νήσος Κρήτη παράγει επίσης και εξαιρετικά μοσχάτα κρασιά, τα οποία υπάρχουν και σχετικά όψιμα και άλλα που φτιάχνονται την εποχή του τρύγου, τα οποία δεν περνάνε τα στενά του Γιβραλτάρ. Ας σημειώσουμε ότι υπάρχουν και στα μοσχάτα και στις μαλβαζίες δύο ειδών κρασιά, και τα δύο είναι είτε γλυκά είτε λιγότερο γλυκά, που οι Ιταλοί ονομάζουν garbe, δηλαδή αυτό που οι Γάλλοι ονομάζουν verd ή rude και το οποίο δεν φθάνει ώς εμάς, γιατί δεν είναι βρασμένο όπως το γλυκό και δεν συντηρείται για πολύ καιρό. Το γαλλικό κείμενο έχει ως εξής: De la Malvaisie de Candie, nommée «Pramnium vinum», et qu' elle n'est faicte ailleurs. Le vin que nous appelions Malvaisie est seulement faict en Crete: et ose asseurer que celuy qui est transporté le plus loing, comme en Alemaigne, France, Angleterre, a esté premièrement cuict: Car les navires qui abordent en Crete pour transporter la malvaisie en estrange pays se veulent expressément charger de celle de Rethymo, sachants bien qu'elle se garde moult long temps en sa bonté, et que d'autant qu' elle est plus travaillées, elle est d'autant plus excellente. Or en la ville de Rethymo anciennement nommée Rhythymna, y a de grandes chaudières le long de la marine au rivage, qui servent au temps des vendanges à faire bouillir leurs vins. Je ne dis pas toutefois que toutes malvaisies soyent bouillies: Car celles du territoire de la Canèe, et de la ville nômée Câdie, qui sont seulemet trâsportées en Italie, desquelles on n'ha pas peur qu'elles s'aigrisset, ne sont pas bouillies. Mais rafraischissants leurs vins par chascû an, amêdêt les vieux avec le nouveau, et rêforcent le nouveau avec le vieil. Les vins de Crete anciennemêt, corne encor maintenât, estoient doulx. le trouve que la Malvaisie a esté appellee par nom propre Pramnium, comme il appert par les mots de Dioscoride, en ceste manière: Creticum cognomine aut Pramnium, aut Protropon. Joinct que Homere a expressément et

22 348 Ιόλη Βιγγοπούλου grandement loué le vin de Crete, par luy nommé Pramnium. L'isle de Crete donne aussi d'excellent Muscatel, duquel y en a de hatif avant la saison, et d'autre qu'on faict en vendenges: lesquelz ne passent gueres le destroit de Gibaltar. Et est à noter qu'il y aussi de Muscatel et de la Malvaisie de deux sortes, sçavoir est de doulce, et d'autre qui n'est point doulce, que les Italiens appellent garbe, c'est à dire ce que les François nomment verd ou rude en vin: laquelle ne nous est point apportée par deçà, pource qu'elle n'est cuicte comme la doulce, et ne se garde si long temps 41. Οι πληροφορίες αυτές, όπως είναι ήδη γνωστό, αντιγράφηκαν κατ' επανάληψη, παραποιήθηκαν με αλλεπάλληλες αντιγραφές, διασκορπίστηκαν σε δεκάδες περιηγητικά χρονικά και εμφανίζονται σε παρεμφερή κείμενα ώς τα τέλη σχεδόν του 17ου αιώνα, ενώ κανείς, από τους μεταγενέστερους ταξιδιώτες, δεν βρέθηκε να διερευνήσει λίγο περισσότερο τα στοιχεία που ο Belon πρώτος παρέδωσε, στην συγκεκριμένη περίπτωση, για τον κρητικό οίνο. Ο Belon θεωρείται ως ο πρώτος ολοκληρωμένος ουμανιστής περιηγητής. Επιπλέον, το καινοτόμο οδοιπορικό του διαφέρει από τα σύγχρονα του τόσο ως προς το περιεχόμενο όσο και ως προς την οξυδέρκεια και την παρατηρητικότητα που διακρίνει τον ταξιδιώτη-συγγραφέα, αλλά και ως προς τα σχόλια και την επιμελημένη τεκμηρίωση με την οποία συμπληρώνει τις περιγραφές του, παρά την αδυναμία και απλοϊκότητα στη σύνταξη του κειμένου 42. Εν ολίγοις, τον 15ο και 16ο αιώνα στην Κρήτη, αλλά και αλλού, κάθε φορά που ένα κρασί έπρεπε να μνημονευτεί σε ταξιδιωτικό χρονικό ως καλό και προτιμητέο αυτό ήταν... malvasia 43. Σταχυολογώντας κείμενα του τέλους του 15ου αιώνα και ώς τις αρχές του 17ου αιώνα διαπιστώνομε ότι σε όλους ανεξαιρέτως τους περιηγητές, είτε επισκέπτονται τον Χάνδακα, είτε βρίσκονται κάπου στο Αιγαίο, στην Κύπρο ή στους βιβλικούς τόπους, με μικρές παραλλαγές η παράθεση των λέξεων είναι σχεδόν παρεμφερής: «βρήκαμε 41. P. Belon, Les observations de plusieurs singularitez et choses mémorables trouvées en Grèce, Asie, ludée, Egypte, Arabie et autres pays estranges rédigées en trois..., Παρίσι 1553, 21v. Πβ. Β. Λογοθέτης, Αϊ μαλβαζίαι. Προέλευση, γεωγραφική διανομή, ποικιλίαι, Έπετηρίς της Γεωπονικής καί Δασολογικής Σχολής τοΰ Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, 9 (1965), Για τον Belon, το έργο του και κριτικές παρατηρήσεις για τις μαρτυρίες του βλ. Vingopoulou, Le monde grec, 55-7, όπου και πλούσια βιβλιογραφία, 258-9, καθώς και σποραδικά σε όλο τον τόμο. 43. Η ονομασία του συγκεκριμένου οίνου μας παραδίδεται στα περιηγητικά κείμενα που μελετήσαμε ως malviseye (φλαμανδικά), malvaseys ή malvasy (αγγλικά), malvoisie ή malvaisie (γαλλικά), malvasia (ιταλικά), maltvasier (γερμανικά).

23 Υποκειμενικότητες των περιηγητών για αμπελοοινικές αντικειμενικότητες 349 καλό κρασί, μαλβαζία» 44 ή ειδικότερα για τα κρασιά της Κρήτης: «τα μοσχάτα εκτιμώνται περισσότερο, τόσο που και αυτοί που δεν γνωρίζουν τα παίρνουν για μαλβαζίες» 45. Η μαλβαζία λοιπόν ξεχωρίζει ως τα τέλη του 16ου αιώνα ώς το καλύτερο κρασί μέσα από ένα δαίδαλο από παρανοήσεις, λάθη και σύγχυση πληροφοριών που οφείλεται σε αλλεπάλληλες αντιγραφές, ολοφάνερη απλοϊκότητα, διάδοση πληροφοριών, ανικανότητα διαχωρισμού και προσωπικής αυτοψίας ή γνώσης. Ανακεφαλαιώνουμε για τα έργα και ταξίδια των Faber, Belon και Thevet και κατ' επέκταση για την εγκυρότητα των μαρτυριών. Το πλήρες και πλούσιο σε πληροφορίες χειρόγραφο του Faber έμεινε αδημοσίευτο ως τον 19ο αιώνα, γεγονός που εξασφαλίζει με μεγαλύτερη πιθανότητα την πιστότητα των παρατηρήσεων του καθώς δεν παρεμβάλλονται εκδοτικές σκοπιμότητες και συρμοί της εποχής. Εξάλλου η περιληπτική εκδοχή, στα γερμανικά, του προσκυνηματικού του χρονικού εβδομήντα χρόνια μετά το ταξίδι αποδεικνύει ακριβώς τις επιλεκτικότητα και τις προτιμήσεις των εκδοτών και του αναγνωστικού κοινού. Το γεγονός ότι η ίδια η προσωπικότητα και τα ειδικά ενδιαφέροντα του φυσιοδίφη Belon αντικατοπτρίζουν και την ποιότητα των παρατηρήσεων του, και δεν διαπιστώνομε σχεδόν καμμία αντιγραφή τουναντίον οι μαρτυρίες του αποτέλεσαν πηγή αντιγραφών και μιμήσεων για τουλάχιστον εκατόν πενήντα χρόνια αποτελούν αδιαμφισβήτητα τις καλύτερες εγγυήσεις για την πιστότητα των στοιχείων που παραθέτει. Όσο για τον Thevet, εκπροσωπεί με τον πιο εμβληματικό τρόπο το λόγιο περιβάλλον της εποχής του, που επιβάλλει έντυπα ταξιδιωτικά χρονικά, δοξασμένα ήδη από την προσεγμένη εμφάνιση της έκδοσης τους, αλλά περισσότερο παράγωγα εργαστηρίου, επηρεασμένα από όλα τα παρεμφερή ιστορικο-γεωγραφικά θεωρητικά έργα του ουμανιστικού περίγυρου τα οποία 44. Ghistele (1482): πιο πάνω, σημ Voisins (1490): Tamizey de Larroque, Voyage à Jérusalem, πιο πάνω, σημ. 19 Casola (1494): Newett, Canon Pietro, πιο πάνω σημ. 17 [το κείμενο του Casola συντάχθηκε ιταλικά και περέμεινε αδημοσίευτο ως το 1907] Thevet (1549): Cosmographie de Levant, πιο πάνω σημ. 30 Zuallart (1586): Le très devot voyage, πιο πάνω σημ. 32 [το κείμενο του Zuallart κυκλοφόρησε και στα ιταλικά] Villamont (1589): Les voyages du Seigneur, πιο πάνω σημ. 33 [πρόκειται για το best seller προσκυνηματικών χρονικών βασισμένο στο μεγαλύτερο του μέρος σε αντιγραφές Kiechel (1589): Die Reisen, πιο πάνω σημ. 33 [το ημερολόγιο του Kiechel παρέμεινε αδημοσίευτο ως το 1987] Sommer (1591): Beschrijvinge, πιο πάνω σημ Dandini (1596): Voyage du Mont Liban, traduit de l'italien du R. P.Jerome Dandini. Nonce en ce pays là, où il est traité tant de la créance et des coutumes des Maronites..., Παρίσι 1675,16.

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΠΕΙΓΟΝ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΠΕΙΓΟΝ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ Ελληνική ΑΔΑ: Β44ΡΝ-ΗΤΟ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΠΕΙΓΟΝ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Δράση 1.2. Υλοτομία και προσδιορισμός ποσοτήτων υπολειμμάτων.

Δράση 1.2. Υλοτομία και προσδιορισμός ποσοτήτων υπολειμμάτων. 1 η ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΡΓΟΥ 1 η φάση έργου (Περίοδος 25 Μαϊου έως 30 Σεπτεμβρίου 2014) Στη πρώτη φάση του έργου υλοποιήθηκαν τα παρακάτω: 1 ο Πακέτο εργασίας (Προσδιορισμός είδους και ποσοτήτων υπολειμμάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ A1. Ο συγγραφέας ορίζει το φαινόμενο του ανθρωπισμού στη σύγχρονη εποχή. Αρχικά προσδιορίζει την

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ A1. Ο συγγραφέας ορίζει το φαινόμενο του ανθρωπισμού στη σύγχρονη εποχή. Αρχικά προσδιορίζει την ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ A1. Ο συγγραφέας ορίζει το φαινόμενο του ανθρωπισμού στη σύγχρονη εποχή. Αρχικά προσδιορίζει την έννοια της ανθρωπιάς ως συμμετοχής στα προβλήματα των

Διαβάστε περισσότερα

A1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100-120 λέξεις). Μονάδες 25

A1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100-120 λέξεις). Μονάδες 25 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 28 ΜΑΪΟΥ 2014 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΕΙΜΕΝΟ Η «ανθρωπιά» είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΜΠΑΡΟΥΤΟΜΥΛΟΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ

Ο ΜΠΑΡΟΥΤΟΜΥΛΟΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Ο ΜΠΑΡΟΥΤΟΜΥΛΟΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ ΦΑΡΑΓΓΙ ΛΟΥΣΙΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΜΑΡΑΔΟΧΩΡΙ ΔΗΜHΤΣΑΝΑ Κάπαρης Αντώνης Εισήγηση: Γ.Κ.Βαρελίδης

Διαβάστε περισσότερα

Μύθων καὶ λόγων στέφανος Ἀντώνιος Τσακμάκης ἐποίησε, Χρῆστος Γουσίδης ἔγραψε, ὙΑΠ ἐχορήγει

Μύθων καὶ λόγων στέφανος Ἀντώνιος Τσακμάκης ἐποίησε, Χρῆστος Γουσίδης ἔγραψε, ὙΑΠ ἐχορήγει ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Αρχαία Ελληνική Γλώσσα για την Α τάξη του Γυμνασίου Αρχαία Ελληνική Γλώσσα για την Α τάξη του Γυμνασίου Μύθων καὶ λόγων στέφανος Ἀντώνιος Τσακμάκης ἐποίησε, Χρῆστος Γουσίδης

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3849, 30/4/2004 Ο ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ (ΠΑΡΑΧΑΡΑΞΗ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΣΥΝΑΦΗ ΘΕΜΑΤΑ) ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2004

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3849, 30/4/2004 Ο ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ (ΠΑΡΑΧΑΡΑΞΗ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΣΥΝΑΦΗ ΘΕΜΑΤΑ) ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2004 Ο ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ (ΠΑΡΑΧΑΡΑΞΗ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΣΥΝΑΦΗ ΘΕΜΑΤΑ) ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2004 Για σκοπούς:- (α) εναρμόνισης με τις πράξεις της Ευρωπαϊκής Κοινότητας με τίτλο- «Απόφαση-Πλαίσιο 2000/383/ΔΕΥ του Συμβουλίου της 29

Διαβάστε περισσότερα

Μύθων καὶ λόγων στέφανος

Μύθων καὶ λόγων στέφανος ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Αρχαία Ελληνική Γλώσσα για την Α τάξη του Γυμνασίου Β Τετράμηνο Μέρος Α Μύθων καὶ λόγων στέφανος Ἀντώνιος Τσακμάκης ἐποίησε, Χρῆστος Γουσίδης ἔγραψε, ὙΑΠ ἐχορήγει ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ. Η ολοκληρωμένη προσέγγιση θα εφαρμοστεί με τα παρακάτω Εργαλεία

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ. Η ολοκληρωμένη προσέγγιση θα εφαρμοστεί με τα παρακάτω Εργαλεία ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η κρίση υπερχρέωσης και οι πολιτικές δημοσιονομικής προσαρμογής ανέδειξαν τις διαρθρωτικές αδυναμίες της περιφερειακής οικονομίας και προκάλεσαν επιπτώσεις σε σχέση με την οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ Σελίδα 5 από 9 ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Α. Α. Από το κείμενο που σας δίνεται να μεταφράσετε το απόσπασμα: «περὶ δὲ τῶν κοινῶν εἰς τοιούτους ἀγῶνας καθεστηκότας». Σε ό,τι αφορά όμως το

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟ - - ΑΤΤΙΚΗ - ΣΕΠΟΛΙΑ - ΑΓ. ΑΝΤΩΝΙΟΣ - - ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ - ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟ - - ΑΤΤΙΚΗ - ΣΕΠΟΛΙΑ - ΑΓ. ΑΝΤΩΝΙΟΣ - - ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ - ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ 1 Τ.Ε.Ι. ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟ - - ΑΤΤΙΚΗ - ΣΕΠΟΛΙΑ - ΑΓ. ΑΝΤΩΝΙΟΣ - - ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ - ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Πτυχιακή Εργασία ΛΟΥΛΑΔΑΚΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 2. Γενικά Οργάνωση Ελέγχου (ΙΙ) Φύλλα Εργασίας Εκθέσεις Ελέγχων

Ενότητα 2. Γενικά Οργάνωση Ελέγχου (ΙΙ) Φύλλα Εργασίας Εκθέσεις Ελέγχων Ενότητα 2 Γενικά Οργάνωση Ελέγχου (ΙΙ) Φύλλα Εργασίας Εκθέσεις Ελέγχων Φύλλα Εργασίας (Γενικά) Με τον όρο "φύλλα εργασίας" εννοούµε, το σύνολο των φύλλων που περιέχουν όλο το αποδεικτικό υλικό, το οποίο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΣ I ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

ΤΙΤΛΟΣ I ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΥΜΒΑΣΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΠΡΟΟΙΜΙΟ ΤΑ ΥΨΗΛΑ ΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ, ΜΕΛΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ, στο εξής αποκαλούµενα «τα συµβαλλόµενα µέρη»,

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ. Άρθρο πρώτο.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ. Άρθρο πρώτο. ΝΟΜΟΣ: 1634/86 Κύρωση των πρωτοκόλλων 1980 «Για την προστασία της Μεσογείου θαλάσσης από τη ρύπανση από χερσαίες πηγές» και 1982 «περί των ειδικά προστατευομένων περιοχών της Μεσογείου» (ΦΕΚ 104/Α/18-07-86)

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ (Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. ΙΙ) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΕΩΝ: 2.2.2.α. Αναμόρφωση Προπτυχιακών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από το υπ' αριθμ. 21/09-12-2011 Πρακτικό της Οικονομικής Επιτροπής Ιονίων Νήσων

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από το υπ' αριθμ. 21/09-12-2011 Πρακτικό της Οικονομικής Επιτροπής Ιονίων Νήσων ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από το υπ' αριθμ. 21/09-12-2011 Πρακτικό της Οικονομικής Επιτροπής Ιονίων Νήσων Αριθμ. απόφασης 492/21-2011 ΠΕΡΙΛΗΨΗ: «Εισήγηση

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο Τρίτο Έτος Αξιολόγησης

Αξιολόγηση Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο Τρίτο Έτος Αξιολόγησης Αξιολόγηση Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο Τρίτο Έτος Αξιολόγησης (Ιούνιος 2011) 1. Ταυτότητα της Έρευνας Το πρόγραμμα Αλφαβητισμός, που λειτουργεί κάτω από την εποπτεία της Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής

Διαβάστε περισσότερα

Πάνω Λεύκαρα. Αγαπίου Αθανασία-Αλέξη Τιμόθεος-Χαραλάμπους Γιώργος-Χατζηγιάγκου Δήμητρα

Πάνω Λεύκαρα. Αγαπίου Αθανασία-Αλέξη Τιμόθεος-Χαραλάμπους Γιώργος-Χατζηγιάγκου Δήμητρα Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική και Σύγχρονοι Προβληματισμοί-ΑΡΗ 311 Διδάσκουσα: Δρ. Μαρία Φιλοκύπρου Πανεπιστήμιο Κύπρου Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Αρχιτεκτονικής Εαρινό Εξάμηνο 2013 Πάνω Λεύκαρα Αγαπίου Αθανασία-Αλέξη

Διαβάστε περισσότερα

Α. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΝΤΑ

Α. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΝΤΑ Μηχαήλ Κ. Νομικός Ο Μιχαήλ Νομικός με καταγωγή από την Αμοργό, αρχικά υπήρξε ιδιοκτήτης τυπογραφείου και εκδότης της εφημερίδας στην Αίγυπτο σε διάσημη εφημερίδα. Αφού επέστρεψε στην Ελλάδα το 1882 αγόρασε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β )

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 28 / 5 / 2014 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. «Ελαιόλαδο το χρυσάφι στο πιάτο μας» Παραγωγή Ελαιολάδου

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. «Ελαιόλαδο το χρυσάφι στο πιάτο μας» Παραγωγή Ελαιολάδου ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «Ελαιόλαδο το χρυσάφι στο πιάτο μας» Παραγωγή Ελαιολάδου Υπεύθυνες Καθηγήτριες κ. Λαγουτάρη Ελένη κ. Σούσου Άρτεμις Ομάδα Μαθητών Κάμτσιος Παναγιώτης Κασπάρης Δημήτριος Κατσαΐτης Νικόλας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΛΥΚΕΣ Α.Ε.

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΛΥΚΕΣ Α.Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΛΥΚΕΣ Α.Ε. Δ Ι Α Κ Η Ρ Υ Ξ Η ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΜΕΙΟΔΟΤΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΣΗ ΤΩΝ ΧΕΡΣAIΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΑΛΑΤΟΣ Η εταιρία «ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΛΥΚΕΣ Α.Ε.» προκηρύσσει δημόσιο ανοιχτό μειοδοτικό διαγωνισμό,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ 13 Α' ΜΕΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥ 1897 ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ 13 Α' ΜΕΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥ 1897 ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ 13 Α' ΜΕΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥ 1897 ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ Του Βασίλη Γούναρη 19 1. Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΗΤΤΑΣ ΤΟΥ 1897 21 η ηττα και η συνθηκολογηση οι συνεπειες της ηττας εξελιξεις και

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΑΣΕΠ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ

ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΑΣΕΠ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΑΣΕΠ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ Τις ερωτήσεις επιμελήθηκε η εξιδικευμένη ομάδα εισηγητών των Πανεπιστημιακών Φροντιστηρίων ΚΟΛ- ΛΙΝΤΖΑ. Στις ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών για την ειδικότητα των νηπιαγωγών των

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ Π.Δ.407/80

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ Π.Δ.407/80 ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ Π.Δ.407/80 Το Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1940-1974

ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1940-1974 ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1940-1974 ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΝΙΤΣΑΣ 1340200400332 ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ:ΚΑΘ. Α.ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΠ.ΚΑΘ.Θ.ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ:Ε.Κ.Π.Α ΣΧΟΛΗ:Ν.Ο.Π.Ε ΤΜΗΜΑ:ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΘΗΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

Α. Τ. Ε. Ι ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Α. Τ. Ε. Ι ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α. Τ. Ε. Ι ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΡΓΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΤΣΑΝΤΑΣ ΣΤΙΣ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΑΙ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ υπ αριθμ. ΣΟΧ 41/2015 για τη σύναψη ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΡΙΣΜΕΝΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΑ Α.Ε.

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ υπ αριθμ. ΣΟΧ 41/2015 για τη σύναψη ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΡΙΣΜΕΝΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΑ Α.Ε. Περιφερειακή Διεύθυνση Ηπείρου Δυτ. Μακεδονίας Τ.Κ. 451 10 ΙΩΑΝΝΙΝΑ Α. Π. : 3279 / 311 Ιωάννινα, 02-11-2015 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ υπ αριθμ. ΣΟΧ 41/2015 για τη σύναψη ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΡΙΣΜΕΝΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ Έργα παιδιών Εμπνευσμένα από το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα στη Δημοτική Πινακοθήκη Λεμεσού Πρόγραμμα Ο τόπος μας με την παλέτα των ζωγράφων Τα έργα είναι εμπνευσμένα από

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΣ ΝΕΣΤΟΥ «ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΡΟΜΑ ΣΤΗΝ Τ.Κ. ΠΗΓΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ» ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

ΔΗΜΟΣ ΝΕΣΤΟΥ «ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΡΟΜΑ ΣΤΗΝ Τ.Κ. ΠΗΓΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ» ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η ΔΗΜΟΣ ΝΕΣΤΟΥ Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α «ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΡΟΜΑ ΣΤΗΝ Τ.Κ. ΠΗΓΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ» ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Δ.Τ.Υ. ΔΗΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ ΧΡΥΣΟΥΠΟΛΗ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2013 1. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ Αντικείμενο της παρούσης

Διαβάστε περισσότερα

Λ ο υ κ ά ς Α π ο σ τ ο λ ί δ η ς & Σ υ ν ε ρ γ ά τ ε ς ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

Λ ο υ κ ά ς Α π ο σ τ ο λ ί δ η ς & Σ υ ν ε ρ γ ά τ ε ς ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Λ ο υ κ ά ς Α π ο σ τ ο λ ί δ η ς & Σ υ ν ε ρ γ ά τ ε ς ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Τηλ.: 2103619650, 2103610116, Fax: 2103619760, Email: lapostol@otenet.gr h t t p: / / w w w. l o u k a s a p o s t o l i d i

Διαβάστε περισσότερα

Η ΜΠΑΡΤΣΑ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ ΤΗΝ ΑΝΟΔΟ ΚΑΙ ΠΑΕΙ ΔΥΝΑΤΑ ΓΙΑ ΝΤΑ ΣΙΛΒΑ

Η ΜΠΑΡΤΣΑ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ ΤΗΝ ΑΝΟΔΟ ΚΑΙ ΠΑΕΙ ΔΥΝΑΤΑ ΓΙΑ ΝΤΑ ΣΙΛΒΑ εβδομαδιαία αθλητική εφημερίδα Τρίτη 22 Μαΐου 2012 1,30 Αρ. φύλλου:66 www.korinhiaspors.gr Η ΜΠΑΡΤΣΑ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ ΤΗΝ ΑΝΟΔΟ ΚΑΙ ΠΑΕΙ ΔΥΝΑΤΑ ΓΙΑ ΝΤΑ ΣΙΛΒΑ Άρεσε ο βραζιλιάνος στόπερ στο φιλικό με Πανιώνιο.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ και ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ και ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ 5 ος ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ και ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ 1. ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ 1.1. Φορείς - Πλαίσιο α. Το Πανεπιστήμιο Πατρών διά του Τμήματος Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου σε συνεργασία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΜΑΪΟΥ 2015 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΜΙΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ

ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΜΙΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ- ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΜΙΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΟΝ. Ιστορία γραμμένη με αγώνες και αίμα

ΕΠΟΝ. Ιστορία γραμμένη με αγώνες και αίμα Ιστορία γραμμένη με αγώνες και αίμα ΕΠΟΝ Στις 23 Φλεβάρη 1943, σε ένα μικρό σπίτι, στην οδό Δουκίσσης Πλακεντίας 3 στους Αμπελόκηπους, ιδρύεται η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων, η θρυλική ΕΠΟΝ, η μεγαλύτερη

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Αυτή είναι η οικογένειά μου

Ι ΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Αυτή είναι η οικογένειά μου Ι ΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Αυτή είναι η οικογένειά μου Ενότητα: Οικογένεια, συγγενικές σχέσεις (2 φύλλα εργασίας) Επίπεδο: Α1, Α2 Κοινό: αλλόγλωσσοι ενήλικες ιάρκεια: 4 ώρες (2 δίωρα) Υλικοτεχνική υποδομή: Για

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞ. ΕΠΕΙΓΟΝ - ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα 8 / 10 /2014

ΕΞ. ΕΠΕΙΓΟΝ - ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα 8 / 10 /2014 ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΑΔΑ: ΕΞ. ΕΠΕΙΓΟΝ - ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα 8 / 10 /2014 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ Αρ.Πρωτ.Υ7γ/ΓΠ/50654 ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ & ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ Γ Ταχ

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Οδηγός Εκπαιδευτικού ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ XHMEIA B και Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 1 ΤΙΤΛΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ:

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Ζωικής Παραγωγής ΤΕΙ Δ. Μακεδονίας, Παράρτημα Φλώρινας

Τμήμα Ζωικής Παραγωγής ΤΕΙ Δ. Μακεδονίας, Παράρτημα Φλώρινας Τμήμα Ζωικής Παραγωγής ΤΕΙ Δ. Μακεδονίας, Παράρτημα Φλώρινας Έκθεση Εσωτερικής Αξιολόγησης ΤΜΗΜΑ ΖΩΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΦΛΩΡΙΝΑΣ Τ Ε Ι Δ Υ Τ Ι Κ Η Σ Μ Α Κ Ε Δ Ο Ν Ι Α Σ 2008-2009 ΦΛΩΡΙΝΑ Πίνακας περιεχομένων

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΥΚΥΤΤΑΡΩΝ ΟΡΓΑΝΣΙΜΩΝ ΟΙ ΖΩΙΚΟΙ ΙΣΤΟΙ 2 ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΥΚΥΤΤΑΡΩΝ ΟΡΓΑΝΣΙΜΩΝ ΟΙ ΖΩΙΚΟΙ ΙΣΤΟΙ 2 ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΥΚΥΤΤΑΡΩΝ ΟΡΓΑΝΣΙΜΩΝ ΟΙ ΖΩΙΚΟΙ ΙΣΤΟΙ 2 ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΣΑΣ:.. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1 η Οι ιστοί των οργάνων του πεπτικού συστήματος Α) Ένα σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

5 η ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ

5 η ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Ε.Π. «ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ. ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ: Διδακτικές ώρες 8 ΘΕΩΡΙΑΣ - ΘΕΜΑΤΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ - ΕΙΔΙΚΗ ΚΤΙΡΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ. ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ: Διδακτικές ώρες 8 ΘΕΩΡΙΑΣ - ΘΕΜΑΤΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ - ΕΙΔΙΚΗ ΚΤΙΡΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Δ.Π.Θ. - ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΜΕΑΣ ΙΙΙ: ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ 3 Ο ΕΤΟΣ 2013-2014.

Διαβάστε περισσότερα

Ο Δήμαρχος Φιλαδέλφειας-Χαλκηδόνος ανακοινώνει την διενέργεια για την εκτέλεση προμήθειας, ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ KAI

Ο Δήμαρχος Φιλαδέλφειας-Χαλκηδόνος ανακοινώνει την διενέργεια για την εκτέλεση προμήθειας, ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ KAI ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ν. Φιλ/φεια:22/1/2016 NOMOΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Αριθμ. Πρωτ: 1075 ΔΗΜΟΣ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ-ΧΑΛΚΗΔΟΝΑΣ 2 η Α Ν Α Κ Ο Ι Ν Ω Σ Η Διενέργειας για την εκτέλεση προμήθειας ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ KAI ΑΝΑΛΩΣΙΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟ ΩΝ 1. ΓΕΝ. /ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ και ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΗΜΟΣΙΩΝ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟ ΩΝ 1. ΓΕΝ. /ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ και ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΗΜΟΣΙΩΝ Αθήνα, 16 εκεµβρίου 013 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟ ΩΝ 1. ΓΕΝ. /ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ και ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟ ΩΝ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΤΜΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ο.Α.Σ.Π. ΟΜΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΕ ΚΤΙΡΙΑ ΑΠΟ ΩΠΛΙΣΜΕΝΟ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ (ΚΑΝ.ΕΠΕ) ΤΕΛΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Ο.Α.Σ.Π. ΟΜΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΕ ΚΤΙΡΙΑ ΑΠΟ ΩΠΛΙΣΜΕΝΟ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ (ΚΑΝ.ΕΠΕ) ΤΕΛΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ο.Α.Σ.Π. ΟΜΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΕ ΚΤΙΡΙΑ ΑΠΟ ΩΠΛΙΣΜΕΝΟ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ (ΚΑΝ.ΕΠΕ) ΤΕΛΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010 ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ (ANTIKEIMENO

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ. Γενικές Αρχές και Ορισμοί. Άρθρο 1 Γενικές αρχές

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ. Γενικές Αρχές και Ορισμοί. Άρθρο 1 Γενικές αρχές ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Γενικές Αρχές και Ορισμοί Άρθρο 1 Γενικές αρχές 1. Η ανάπτυξη της κινηματογραφικής τέχνης αποτελεί υποχρέωση

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ - Άπαντα τα Α.Ε.Ι. Η Προϊσταμένη της Γενικής Δ/νσης Διοικητικών Υπηρεσιών

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ - Άπαντα τα Α.Ε.Ι. Η Προϊσταμένη της Γενικής Δ/νσης Διοικητικών Υπηρεσιών ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Τμήμα Διδακτικού Προσωπικού Πληροφορίες: Α. Εμμανουήλ Θεσσαλονίκη, 13-07- 2011 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ Τηλ. : 2310 99 5190 Fax: 2310

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΡΟΠΑΡΙΩΝ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ 1

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΡΟΠΑΡΙΩΝ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ 1 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΡΟΠΑΡΙΩΝ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ 1 Σταματοπούλου Νικολίνα Ωδείο Σύγχρονης Τέχνης Αγρινίου, nistamato@yahoo.gr Περίληψη Για το παρόν άρθρο επιλέχθηκαν

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτικό 1/2012 της συνεδρίασης της Δημοτικής Επιτροπής Διαβούλευσης του Δήμου Λήμνου,

Πρακτικό 1/2012 της συνεδρίασης της Δημοτικής Επιτροπής Διαβούλευσης του Δήμου Λήμνου, Πρακτικό 1/2012 της συνεδρίασης της Δημοτικής Επιτροπής Διαβούλευσης του Δήμου Λήμνου,. Αριθμός Απόφασης 1/2012 της 1 ης Δεκεμβρίου 2012. τεχνικού προγράμματος του Δήμου Λήμνου, οικονομικού έτους 2013.

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα !"#$%&%'(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( )!

Περιεχόμενα !#$%&%'(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( )! Περιεχόμενα!"#$%&%'(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( )! *+",',"-+.-"/'0$.-$".1$/!1"#,'0"+(((((((((((((((((((((((23! 14+,$%0$ ((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((()5!

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠOΥΡΓΕΙO ΠΑΙΔΕΙΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

ΥΠOΥΡΓΕΙO ΠΑΙΔΕΙΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΥΠOΥΡΓΕΙO ΠΑΙΔΕΙΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Π Α Τ Ρ Ω Ν Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ι Κ Η Σ Χ Ο Λ Η ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Πληρ.:Αικατερίνη Λιάπη,Αναπλ.Καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ο. Τετάρτη 8 Ιουλίου 2015

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ο. Τετάρτη 8 Ιουλίου 2015 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ο Τετάρτη 8 Ιουλίου 2015 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Ανακοινώνεται ότι τη συνεδρίαση παρακολουθούν µαθητές από το 5ο και το 15ο Γυµνάσιο Περιστερίου, σελ. 4174 2. Η Ειδική

Διαβάστε περισσότερα

(ΜΕ ΤΑ ΔΥΟ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ)

(ΜΕ ΤΑ ΔΥΟ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ) 1 ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΠΟΝΩΝ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ (ΜΕ ΤΑ ΔΥΟ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ) Η πραγματικότητα ξεπερνά και την πιο τολμηρή φαντασία. Επίκτητος Σοφός δεν είναι όποιος ξέρει πολλά, αλλά όποιος ξέρει χρήσιμα. Ηράκλειτος Οι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ» Θ.Ε. ΔΕΟ 10 Βασικές Αρχές Δικαίου και Διοίκησης

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ» Θ.Ε. ΔΕΟ 10 Βασικές Αρχές Δικαίου και Διοίκησης ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ» Θ.Ε. ΔΕΟ 10 Βασικές Αρχές Δικαίου και Διοίκησης Τρίτη Γραπτή Εργασία στο Αστικό και Εργατικό Δίκαιο Ακαδημαϊκό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΣ ΘΑΣΟΥ ΦΑΚΕΛΛΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ

ΔΗΜΟΣ ΘΑΣΟΥ ΦΑΚΕΛΛΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α ΔΗΜΟΣ ΘΑΣΟΥ Διαμορφώσεις μικρής κλίμακας, κατασκευή παρατηρητηρίων και κέντρου ενημέρωσης επισκεπτών στην περιοχή Ατσπάς, Σκ. Μαριών ΦΑΚΕΛΛΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ Τ.Υ.

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ ΜΕΤΑ ΤΟΝ Β ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ ΚΑΙ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ

Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ ΜΕΤΑ ΤΟΝ Β ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ ΚΑΙ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΌ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ ΜΕΤΑ ΤΟΝ Β ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΥΧΟΣ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗΣ ΠΡΟΧΕΙΡΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ

ΤΕΥΧΟΣ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗΣ ΠΡΟΧΕΙΡΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Αριθμ. Πρωτ.: 4076 Αθήνα, 21/03/2012 Διεκπ.: 3290 ΤΕΥΧΟΣ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗΣ ΠΡΟΧΕΙΡΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ για το Υποέργο 2 με τίτλο: «Έρευνα για την αξιοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ. ΝΟΜΟΣ. Δηµόσιες υπεραστικές οδικές µεταφορές επιβατών. Κεφ. Α - ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ. Άρθρο 1 Σκοπός πεδίο εφαρµογής

ΣΧΕΔΙΟ. ΝΟΜΟΣ. Δηµόσιες υπεραστικές οδικές µεταφορές επιβατών. Κεφ. Α - ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ. Άρθρο 1 Σκοπός πεδίο εφαρµογής ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΣ. Δηµόσιες υπεραστικές οδικές µεταφορές επιβατών Κεφ. Α - ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Άρθρο 1 Σκοπός πεδίο εφαρµογής 1. Σκοπός του παρόντος νόµου είναι : α) η εξασφάλιση της συνεχούς προσφοράς δηµοσίων

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ Ι ΡΥΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Ι ΙΩΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ Ι ΡΥΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Ι ΙΩΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Αρ. Φακ.: 7.18.03.1/8 Αρ. Τηλ.:22800945/918 Αρ. Φαξ:22428268/ 22800869 E-mail:circularsec@schools.ac.cy ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ Ι ΡΥΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Ι ΙΩΤΙΚΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

«Φιλολογικό» Φροντιστήριο Επαναληπτικό διαγώνισμα στη Νεοελληνική Γλώσσα. Ενδεικτικές απαντήσεις. Περιθωριοποίηση μαθητών από μαθητές!

«Φιλολογικό» Φροντιστήριο Επαναληπτικό διαγώνισμα στη Νεοελληνική Γλώσσα. Ενδεικτικές απαντήσεις. Περιθωριοποίηση μαθητών από μαθητές! «Φιλολογικό» Φροντιστήριο Επαναληπτικό διαγώνισμα στη Νεοελληνική Γλώσσα Ενδεικτικές απαντήσεις Περιθωριοποίηση μαθητών από μαθητές! Α. Να συντάξετε την περίληψη του κειμένου που σας δίνεται (λέξεις 100-120).

Διαβάστε περισσότερα

Τρίτη, 2 Σεπτεμβρίου 2014 Αριθ. Τεύχους: 200 Περιεχόμενα

Τρίτη, 2 Σεπτεμβρίου 2014 Αριθ. Τεύχους: 200 Περιεχόμενα Περιεχόμενα Σχετικά με την εφημερίδα ΔΗΜΟΣΙΟγραφικά... 2 Κατάργηση της υποβολής επικυρωμένων αντιγράφων... 3 Υπόμνηση της κατάργησης της υποχρέωσης υποβολής πρωτότυπων ή επικυρωμένων αντιγράφων εγγράφων...

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ. 1.1 Αρχαίοι χρόνοι

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ. 1.1 Αρχαίοι χρόνοι ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ 1.1 Αρχαίοι χρόνοι Ο νοµός Ροδόπης ο οποίος σήµερα ορίζεται από την οµώνυµη οροσειρά προς Βορρά, από το Θρακικό Πέλαγος προς νότο, από το νοµό Ξάνθης δυτικά και από το νοµό

Διαβάστε περισσότερα

Δ Ι Η Μ Ε Ρ Ι Δ Α Μ Ε Α Φ Ο Ρ Μ Η Τ Η Ν Ε Ο Ρ Τ Η Τ Ω Ν Τ Ρ Ι Ω Ν Ι Ε Ρ Α Ρ Χ Ω Ν

Δ Ι Η Μ Ε Ρ Ι Δ Α Μ Ε Α Φ Ο Ρ Μ Η Τ Η Ν Ε Ο Ρ Τ Η Τ Ω Ν Τ Ρ Ι Ω Ν Ι Ε Ρ Α Ρ Χ Ω Ν ΙΕΡΑ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΑΘΗΝΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΙΔΡΥΜΑ ΝΕΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ Δ Ι Η Μ Ε Ρ Ι Δ Α Μ Ε Α Φ Ο Ρ Μ Η Τ Η Ν Ε Ο Ρ Τ Η Τ Ω Ν Τ Ρ Ι Ω

Διαβάστε περισσότερα

Η διδακτική ενότητα του σχολικού εγχειριδίου «Η ελληνική κοινωνία στα χρόνια της δουλείας- Η οικονομία» Στόχοι διδασκαλίας της συγκεκριμένης ενότητας

Η διδακτική ενότητα του σχολικού εγχειριδίου «Η ελληνική κοινωνία στα χρόνια της δουλείας- Η οικονομία» Στόχοι διδασκαλίας της συγκεκριμένης ενότητας Διδακτική πρόταση H διδασκαλία της ενότητας «Η ελληνική κοινωνία στα χρόνια της δουλείας Η οικονομία» με τη βοήθεια του Eκπαιδευτικού Λογισμικού «Το 21 εν πλω» Τάξη Γ Γυμνασίου Διδακτικό υλικό Το σχολικό

Διαβάστε περισσότερα

Ι Σ Ο Κ Ρ Α Τ Η Σ ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Δ.Σ.Α.

Ι Σ Ο Κ Ρ Α Τ Η Σ ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Δ.Σ.Α. Ι Σ Ο Κ Ρ Α Τ Η Σ ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Δ.Σ.Α. Το κείμενο παρατίθεται ακριβώς όπως δημοσιεύθηκε στο Φ.Ε.Κ. ΤΕΥΧΟΣ Α'/194/23-8-2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠ' ΑΡΙΘ. 208 Εκπαιδευτές Υποψηφίων Οδηγών, Σχολές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ. υπ αριθμόν 2

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ. υπ αριθμόν 2 ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ υπ αριθμόν 2 Πρακτικά συνεδρίασης Διοικητικού Συμβουλίου του σωματείου, που εδρεύει στην Κόρινθο, με την επωνυμία «Σύλλογος Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής»

Διαβάστε περισσότερα

Την 30.1.2010, η επιχείρηση εξόφλησε με μετρητά την υποχρέωσή της προς τον προμηθευτή Λ αξίας 15.000 ως το Ενταλμα Πληρωμής 1/30.1.2010.

Την 30.1.2010, η επιχείρηση εξόφλησε με μετρητά την υποχρέωσή της προς τον προμηθευτή Λ αξίας 15.000 ως το Ενταλμα Πληρωμής 1/30.1.2010. Πανεπιστήμιο Πειραιώς Σχολή Χρηματοοικονομικής και Στατιστικής Τμήμα Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης Μάθημα: Εισαγωγή στη Λογιστική Καθηγητής : Χρήστος Αλεξάκης Διδάσκων: Γεώργιος Στ. Αληφαντής

Διαβάστε περισσότερα

Απομόνωση χλωροφύλλης

Απομόνωση χλωροφύλλης Απομόνωση χλωροφύλλης Φυτικά κύτταρα Χλωροπλάστης Α Γυμνασίου Κεφάλαιο 2 Ενότητα 2.1 Σελ. 39-40 Γ Γυμνασίου Κεφάλαιο 2 Ενότητα 2.2 Σελ. 43-44 1 Εισαγωγή Οι αυτότροφοι οργανισμοί όπως τα φυτά, παράγουν

Διαβάστε περισσότερα

έκφραση έκθεση γενικό λύκειο

έκφραση έκθεση γενικό λύκειο έκφραση έκθεση γενικό λύκειο β τεύχος Τόμος 1 ος ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΩΝ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» έκθεση έκφραση για το γενικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης Πτυχιακή Εργασία της φοιτήτριας Αναστασίας Κουτουλίδου με τίτλο: Ο ρόλος της γυναίκας στο ρεμπέτικο τραγούδι (Πειραιάς, 1922-1953) Επιβλέπουσα

Διαβάστε περισσότερα

AΘΗΝΑ, 11-09-2014 ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Α.Π. : 4583 ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

AΘΗΝΑ, 11-09-2014 ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Α.Π. : 4583 ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ AΘΗΝΑ, 11-09-2014 ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Α.Π. : 4583 ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 2007-2013»

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΝΩΣΕΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ. λίτρα νερό. Πόσο νερό χρειάζεται ακόμα για να γεμίσει το δοχείο;

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΝΩΣΕΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ. λίτρα νερό. Πόσο νερό χρειάζεται ακόμα για να γεμίσει το δοχείο; 1. Οι μαθητές ενός σχολείου είναι περισσότεροι από 283 και λιγότεροι από 293. Είναι δυνατό να παραταχθούν σε τριάδες ή πεντάδες χωρίς να περισσεύει κανένας. Πόσοι είναι οι μαθητές του σχολείου αυτού; 2.

Διαβάστε περισσότερα

ιδάσκοντας Ιστορία στο Γυμνάσιο

ιδάσκοντας Ιστορία στο Γυμνάσιο ιδάσκοντας Ιστορία στο Γυμνάσιο Προτάσεις για την αξιοποίηση του διδακτικού υλικού Έφη Αβδελά Φωτεινή Ασημακοπούλου Τριαντάφυλλος Πετρίδης Θεοδώρα Ρόμπου Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων 2005-2007

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι), Αρ. 4374, 28.12.2012

Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι), Αρ. 4374, 28.12.2012 Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι), Αρ. 4374, 28.12.2012 215(Ι)/2012 215(Ι)/2012 Ο ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ (ΑΦΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΗ ΘΕΜΑΤΑ) (ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ) ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2012 Άρθρο: ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΑΡΘΡΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΛΙΕΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 20ουΑΙΩΝΑ Διπλωματική Εργασία για το Προπτυχιακό

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3646, 25/10/2002. ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Αρ. 3646 της 25ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2002

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3646, 25/10/2002. ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Αρ. 3646 της 25ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2002 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Αρ. 3646 της 25ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2002 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΜΕΡΟΣ I Ο περί Σκύλων Νόμος του 2002, εκδίδεται με δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας

Διαβάστε περισσότερα

Του Σταύρου Ν. PhD Ψυχολόγου Αθλητικού Ψυχολόγου

Του Σταύρου Ν. PhD Ψυχολόγου Αθλητικού Ψυχολόγου Του Σταύρου Ν. PhD Ψυχολόγου Αθλητικού Ψυχολόγου Η σχέση και η αλληλεπίδραση των αθλητών, των προπονητών και των γονιών αποτελεί μια αναπόσπαστη διαδικασία στην αθλητική ανάπτυξη του παιδιού. Η αλληλεπίδραση

Διαβάστε περισσότερα

Ο κοινωνικός αποκλεισµός στους Ροµ και οι προοπτικές απασχόλησης σε επαγγέλµατα που σχετίζονται µε το περιβάλλον

Ο κοινωνικός αποκλεισµός στους Ροµ και οι προοπτικές απασχόλησης σε επαγγέλµατα που σχετίζονται µε το περιβάλλον 1 ΣΩΜΑΡΑΣ Ε. ΧΡΗΣΤΟΣ (Μηχανικός Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης) (Μεταπτυχιακό στα Πληροφοριακά Συστήµατα) Ο κοινωνικός αποκλεισµός στους Ροµ και οι προοπτικές απασχόλησης σε επαγγέλµατα που σχετίζονται

Διαβάστε περισσότερα

Η άλωση της Κωνσταντινούπολης

Η άλωση της Κωνσταντινούπολης Η άλωση της Κωνσταντινούπολης Η Δυναστεία των Παλαιολόγων ΜΙΧΑΗΛ Η 1261-1282 Ανδρόνικος Β 1282-1328 Ανδρόνικος Γ 1328-1341 Ιωάννης Ε 1341-1391 Ιωάννης Καντακουζηνός 1347-1354 Ανδρόνικος Δ 1376-1379 Ιωάννης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από το Πρακτικό 2/2014 της συνεδρίασης της Εκτελεστικής Επιτροπής του Δήμου ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΠΑ

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από το Πρακτικό 2/2014 της συνεδρίασης της Εκτελεστικής Επιτροπής του Δήμου ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΠΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΣΕΡΡΩΝ ΔΗΜΟΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΠΑ Αριθ.Αποφ: 2/2014 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από το Πρακτικό 2/2014 της συνεδρίασης της Εκτελεστικής Επιτροπής του Δήμου ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΠΑ ΘΕΜΑ: Εισήγηση της εκτελεστικής

Διαβάστε περισσότερα

ΧΟΤΕΛΑΪΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΕΣ ΕΙΔΩΝ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ Α.Ε. ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΛΗΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ ΤΗΣ 29-04-2014

ΧΟΤΕΛΑΪΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΕΣ ΕΙΔΩΝ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ Α.Ε. ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΛΗΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ ΤΗΣ 29-04-2014 ΧΟΤΕΛΑΪΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΕΣ ΕΙΔΩΝ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ Α.Ε. ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΛΗΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ ΤΗΣ 29-04-2014 Στη Νέα Φιλαδέλφεια, σήμερα στις 29 Απριλίου 2014, ημέρα Τρίτη και ώρα 13:00, στα γραφεία

Διαβάστε περισσότερα

Άνθρωπος και οικοσυστήµατα

Άνθρωπος και οικοσυστήµατα ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΛΙΟ Άνθρωπος και οικοσυστήµατα. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Επιλέξετε τη σωστή από τις παρακάτω προτάσεις, θέτοντάς την σε κύκλο. 1. Η ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙ ΠΡΟΣΤΣΙΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΛΛΟΝΤΟΣ καθορίζεται α) από τη

Διαβάστε περισσότερα

(05.02.2010) Τοµέας Εϖιµόρφωσης & Κατάρτισης

(05.02.2010) Τοµέας Εϖιµόρφωσης & Κατάρτισης Ε.Π. Εκπαίδευση και ια Βίου Μάθηση, ΕΣΠΑ (2007 2013) ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ Ι ΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ Επιµορφωτικό υλικό για την επιµόρφωση των εκπαιδευτικών στα Κέντρα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. Αγγελική Περιστέρη Α 2

ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. Αγγελική Περιστέρη Α 2 ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Αγγελική Περιστέρη Α 2 ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ Ιρλανδία: Τη νύκτα της παραμονής των Χριστουγέννων όλα τα παράθυρα των σπιτιών που βλέπουν προς το δρόμο, φωτίζονται από ένα αναμμένο κερί, το οποίο

Διαβάστε περισσότερα

«Πολιτιστικές διαδροµές στα µεταλλευτικά τοπία της Kύθνου»

«Πολιτιστικές διαδροµές στα µεταλλευτικά τοπία της Kύθνου» ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ 2009-10 (15/2/2011 - πηγή www.greekarchitects.gr) «Πολιτιστικές διαδροµές στα µεταλλευτικά τοπία της Kύθνου» Φυσικό τοπίο - βιοµηχανική κληρονοµιά - ιστορική µνήµη. Φοιτητές: Βελουδάκη Χριστιάννα,

Διαβάστε περισσότερα

Επαρχιακός Γραμματέας Λ/κας-Αμ/στου ΠΟΑ Αγροτικής

Επαρχιακός Γραμματέας Λ/κας-Αμ/στου ΠΟΑ Αγροτικής Πρόεδρος Αίγλη Παντελάκη Γενική Διευθύντρια Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αντιπρόεδρος Χάρης Ζαννετής Πρώτος Λειτουργός Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος Μέλη Χρίστος Κουρτελλάρης

Διαβάστε περισσότερα

ÅËËÇÍÉÊÇ ÄÇÌÏÊÑÁÔÉÁ Ç ÉÅÑÁ ÓÕÍÏÄÏÓ ÔÇÓ ÅÊÊËÇÓÉÁÓ ÔÇÓ ÅËËÁÄÏÓ. ÉÙÁÍÍÏÕ ÃÅÍÍÁÄÉÏÕ 14 (115 21) ôçë. 210-72.72.204, fax 210-72.72.210

ÅËËÇÍÉÊÇ ÄÇÌÏÊÑÁÔÉÁ Ç ÉÅÑÁ ÓÕÍÏÄÏÓ ÔÇÓ ÅÊÊËÇÓÉÁÓ ÔÇÓ ÅËËÁÄÏÓ. ÉÙÁÍÍÏÕ ÃÅÍÍÁÄÉÏÕ 14 (115 21) ôçë. 210-72.72.204, fax 210-72.72.210 1 Αθήνα 23 Noεμβρίου 2013 Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ Συνέχιση των εργασιών του B Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου Συνεχίσθηκαν και ολοκληρώθηκαν σήμερα 23 Νοεμβρίου οι εργασίες του Β Διεθνούς Επιστημονικού

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3561, 21/12/2001

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3561, 21/12/2001 Ο περί του Ελέγχου της Παραγωγής και Εμπορίας Γενετικού Υλικού των Ζώων και για τα Συναφή Θέματα Νόμος του 2001 εκδίδεται με δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας σύμφωνα με το Άρθρο

Διαβάστε περισσότερα

Το Μετρό συντομεύει στο μισό τον χρόνο μετακίνησης των κατοίκων στην πόλη σε σχέση με τα άλλα μέσα μεταφοράς.

Το Μετρό συντομεύει στο μισό τον χρόνο μετακίνησης των κατοίκων στην πόλη σε σχέση με τα άλλα μέσα μεταφοράς. 66 Το Αττικό Μετρό, ο υπόγειος σιδηρόδρομος της Αθήνας, λειτουργεί από τον Ιανουάριο του 000. Είναι ένα εντυπωσιακό έργο που επεκτείνεται συνεχώς σε πολλούς δήμους της Αττικής. Το Μετρό συντομεύει στο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ Ν.Ο.Π.Ε. ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ Ν.Ο.Π.Ε. ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ Ν.Ο.Π.Ε. ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΥΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΔΙΚΑΙΟΠΡΑΞΙΕΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2009 2010 ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Ν. Ιωνία, ΒΟΛΟΣ Τη συγκέντρωση της ύλης του και την επιμέλεια της έκδοσης είχε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από το υπ' αριθμ. 30/12-11-2012 Πρακτικό της Οικονομικής Επιτροπής Ιονίων Νήσων

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από το υπ' αριθμ. 30/12-11-2012 Πρακτικό της Οικονομικής Επιτροπής Ιονίων Νήσων ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από το υπ' αριθμ. 30/12-11-2012 Πρακτικό της Οικονομικής Επιτροπής Ιονίων Νήσων Αριθμ. απόφασης 732-30/12-11-2012 ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Έγκριση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞ.ΕΠΕΙΓΟΝ -FAX. Αθήνα, 15 Οκτωβρίου 2014

ΕΞ.ΕΠΕΙΓΟΝ -FAX. Αθήνα, 15 Οκτωβρίου 2014 ΕΞ.ΕΠΕΙΓΟΝ -FAX ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΛΕΓΧΩΝ ΤMHMA Α Αθήνα, 15 Οκτωβρίου 2014 ΠΟΛ.:1228 ΠΡΟΣ: Ως Π.Δ.

Διαβάστε περισσότερα

Νεοελληνική Γλώσσα Λυκείου

Νεοελληνική Γλώσσα Λυκείου Νεοελληνική Γλώσσα Λυκείου Πλαίσιο προδιαγραφών Ι. Δομή θεμάτων Η διαδικασία εισαγωγής των μαθητών/τριών στην Α Λυκείου προβλέπει τη δοκιμασία τους σε τρία θέματα Νεοελληνικής Γλώσσας, καθένα από τα οποία

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ Αθήνα, 22 Φεβρουαρίου 2008

ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ Αθήνα, 22 Φεβρουαρίου 2008 ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ Αθήνα, 22 Φεβρουαρίου 2008 ΚΑΙ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ Αρ. Πρωτ. 1023056 /1210/ΔΕ-Α' ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΦΟΡΟΛ. ΕΛΕΓΧΩΝ Δ/ΝΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΛ. 1041 ΤΜΗΜΑΤΑ A, Β, Γ Ταχ. Δ/νση: Κ. Σερβίας 10

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: "Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΤΙΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ

ΘΕΜΑ: Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΤΙΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: "Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΤΙΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ λ ) ^ ΣΠΟ ΥΔΑΣΤΡΙΑ ^ ^ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ^ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΛΑΓΑΚΗ ΝΙΚΟΛΕΤΑ ^ Λ ΑΡΟΥΜΠΑΑΗΣ ΦΩ ΓΪΟΣ ^ Λ ΚΑΛΑΜΑΤΑ 1997 Αφιερώνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΥΨΩΤΙΚΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ

ΑΝΥΨΩΤΙΚΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ Υ Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΥΠΟΔΟΜΩΝ, ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΑΝΥΨΩΤΙΚΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ Ο Δ Η Γ Ο Σ Ε Φ Α Ρ Μ Ο Γ Η Σ Τ Η Σ Ν Ο Μ Ο Θ Ε Σ Ι Α Σ 1 η ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Περίληψη. Περιεχόμενα

Περίληψη. Περιεχόμενα Περίληψη Κάθε παίκτης γίνεται αρχηγός μιας Σκοτσέζικης οικογένειας γύρω στο 1600 και προσπαθεί να αυξήσει την επιρροή και τη δύναμή της στα χάιλαντς της Σκοτίας. Κάθε αρχηγός προσπαθεί να αυξήσει τη γη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Φιλοσοφίας ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Φιλοσοφίας ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Φιλοσοφίας ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Υπουργικές αποφάσεις λειτουργίας: Υ.Α. Ζ1/9760/23.12.14 (ΦΕΚ 3591/31.12.14, τ. Β ), Υ.Α. Β7/29073/6.7.06

Διαβάστε περισσότερα