ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑ ΑΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑ ΑΣ ΤΜΗΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΒΟΡΕΙΑΣ ΕΛΛΑ ΑΣ

Transcript

1 ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑ ΑΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑ ΑΣ ΤΜΗΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΒΟΡΕΙΑΣ ΕΛΛΑ ΑΣ 2005, ΕΘΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ: ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ, ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Α.Π.Θ. * Εθνικό Κτηµατολόγιο, , Έντεκα Χρόνια Πίσω ? Πόσα Χρόνια Μπροστά; ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην εισήγηση παρουσιάζεται µια σύντοµη αναδροµή στην µορφή και την εικόνα του Κτηµατολογίου, στους ρόλους των φορέων και των προσώπων, που εµπλέκονται µε το Κτηµατολόγιο, η σηµερινή κατάσταση του προγράµµατος και προτάσεις για την συνέχισή του. Με την παρέµβαση αυτή δεν επιχειρείται µια επιστηµονική ανάλυση αλλά γίνεται µια προσπάθεια να σηµειωθούν εµπειρίες, να εντοπισθούν προβλήµατα και να ανιχνευτούν λύσεις και προτάσεις µε σκοπό τη συµβολή στη διαµόρφωση θετικών προοπτικών για το Εθνικό Κτηµατολόγιο. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η συνοπτική αναδροµή που επιχειρείται στην εισήγηση δεν έχει τον ρόλο της ιστορικής αναφοράς σε γεγονότα, πράξεις ή ενέργειες. Αλλά απλά να υπενθυµίσει κάποιες καταστάσεις. εν έχει την έννοια του καταλογισµού ευθυνών αν και αυτές προκύπτουν δεν έχει την έννοια της ανίχνευσης προθέσεων για το µέλλον άν και αυτές φαίνονται και κρίνονται µόνο από τα αποτελέσµατα και το αποτέλεσµα είναι ένα. Να συνεχιστεί και να ολοκληρωθεί το Κτηµατολόγιο. Γιατί σ αυτά τα έντεκα χρόνια ειπώθηκαν πολλά, δόθηκαν πολλές υποσχέσεις, κάποιοι δούλεψαν, φορείς και πρόσωπα, κάποια αποτελέσµατα προέκυψαν. Σίγουρα η πρώτη άποψη φαίνεται να είναι ότι ξοδεύτηκε πολύς χρόνος και πολλά χρήµατα για ένα αποτέλεσµα που έπρεπε να ήταν καλύτερο. Αλλά πολύς χρόνος νοµίζω πως ξοδεύτηκε χωρίς να γίνεται έργο αλλά αναµονή, συντήρηση δυνάµεων, αδυναµία πρόβλεψης και φοβίες να µην γίνουν λάθη, να µην υπάρχουν καταγγελίες, να µην υπάρχουν νοµικές επιπλοκές. * ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ, ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Α.Π.Θ. ΤΟΜΕΑΣ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΦΩΤΟΓΡΑΜΜΕΤΡΙΑΣ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑΣ aparva@eng.auth.gr

2 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Το θέµα δεν είναι τι έγινε και τι δεν έγινε όµως, το ζήτηµα είναι άν ότι έγινε άλλαξε κάτι προς τη θετική κατεύθυνση τόσο στις περιοχές που ολοκληρώθηκε η σύνταξη του Κτηµατολογίου και ιδίως στην καθηµερινότητα των πολιτών και στην διευκόλυνση των συναλλαγών µε το σύστηµα, αλλά και των κτηµατικών συναλλαγών, όσο και στην βελτίωση η µη της γνώσης, των διαδικασιών, των τεχνικών και τέλος των αντιλήψεων. Όλοι όσοι ασχολήθηκαν µε το Κτηµατολόγιο, πάντα ήξεραν, ποτέ δεν έκαναν λαθη, είχαν τις καλύτερες προθέσεις, κι ας άλλαζαν πολλά πράγµατα κι ας άλλαζε η µορφή του Κτηµατολογίου. Και το κυριότερο πρόβληµά µας ήταν: ΝΟΜΙΖΑΜΕ ΟΤΙ ΕΜΕΙΣ ΚΑΝΑΜΕ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΟΛΟΣ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΗΞΕΡΕ ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ. ΕΣΤΩ ΜΕ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ. Και η αγωνία σήµερα είναι: Τι θα κάνουν άλλοι άνθρωποι στους ίδιους ρόλους; Και επιπλέον για όσους γνωρίζουν καλύτερα τι θα κάνουν οι υπάρχοντες άνθρωποι σε άλλους ρόλους; Αλλά κάποιοι παραµένουν κι αυτοί δεν θα πρέπει να αλλάξουν. Γιατι δεν µπορούν να αλλάξουν εκείνοι που παραµένουν αλλά θα ήταν καλύτερο να πάψουν να εµπλέκονται στο Κτηµατολόγιο. ΕΘΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ: Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ Υπήρχε και υπάρχει ακόµη δυστυχώς µια ασαφής εικόνα στον επιστηµονικό χώρο για το τι είναι τελικά το Κτηµατολόγιο. Σήµερα θεωρούµε ότι το Κτηµατολόγιο είναι εκείνο το σύστηµα, που θα αποτυπώσει και καταγράψει κάθε ακίνητο στη χώρα, θα εντοπίσει και θα διαλευκάνει κάθε εµπράγµατο ή άλλο δικαίωµα, που ασκείται σε κάθε ακίνητο, θα τεκµηριώσει ποιο ή ποια πρόσωπα ασκούν αυτά τα δικαιώµατα σε ποιο ποσοστό και µε ποιο ακριβώς τρόπο. ηλαδή: αρκεί να πετύχουµε τη σύνδεση ακινήτων µε δικαιώµατα και δικαιωµάτων µε πρόσωπα. Έτσι έχουµε ολοκληρωµένη εικόνα για τις πληροφορίες που εµείς θέλουµε να περιέχει το Ε.Κ. Σε πολλές χώρες και για πολλούς ακόµα και στην Ελλάδα αυτό δεν ήταν προφανές πριν από λίγα χρόνια. Σήµερα όµως µε τη βοήθεια και των δυνατοτήτων της τεχνολογίας και της πληροφορικής µπορούµε να έχουµε µια τέτοια σύνδεση πληροφοριών για τα ακίνητα (χρήσεις ή/και αξίες, περιγραφικά και χωρικά στοιχεία), για τα δικαιώµατα και τα πρόσωπα. Αυτό που διαφοροποιείται είναι πως σε κάποιες χωρες υπάρχει ένα ενιαίο κτηµατολογικό σύστηµα που τα περιέχει όλα αυτά (π.χ. Ολλανδία, Σουηδία) ή υπάρχουν διακριτά συστήµατα (νοµικά συστήµατα καταγραφής γης και κτηµατολόγια), τα οποία συνδέονται µεταξύ τους µε ενιαίους κωδικούς αριθµούς και διαµορφώνουν ένα ολοκληρωµένο σύστηµα διοίκησης της γης (π.χ. Γερµανία, ανία).

3 Τι προβλήµατα δηµιουργεί ακόµα κι όταν φαίνεται ότι θα δώσει τις καλύτερες λύσεις: Καθυστερεί η ολοκλήρωσή του συνολικά, αλλά και των επιµέρους σταδίων του, µε συνέπεια να δηµιουργεί προβλήµατα σε µεταβιβάσεις και να δυσκολεύει την κτηµαταγορά Οι ακρίβειές του στην απόδοση της θέσης των ακινήτων και στον προσδιορισµό των ορίων τους, πολλές φορές έρχονται σε αντίθεση µε ήδη υπάρχουσες τοπογραφικές αποτυπώσεις των ιδίων ακινήτων, µε αποτέλεσµα να δηµιουργούνται ασάφειες. εν φαίνεται κατά τη διάρκεια της σύνταξής του η χρησιµότητά του πλήρως, αντίθετα εµφανίζονται όλα τα χρόνια προβλήµατα. εν δικαιολογεί άµεσα την αναγκαιότητά του σε εκείνους, οι οποίοι έχουν ήδη ξεκάθαρους τίτλους κυριότητας, και δηµιουργεί πρόσθετη οικονοµική επιβάρυνση και απώλεια χρόνου. Όλα αυτά συνδυασµένα µε επιπλέον αστοχίες στην διοίκηση, την εκπόνησή του αλλά και την οικονοµική διαχείριση οδήγησαν στη σηµερινή κατάσταση. ΜΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΝΑ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ: ΠΟΤΕ ΗΤΑΝ ΚΑΛΥΤΕΡΗ Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΤΟ 1994 Η ΤΩΡΑ; Και από κάποιους µπαίνει και πάλι το ερώτηµα: ΤΕΛΙΚΑ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ; Πιστεύω πως και αυτοί που θέτουν αυτό το ερώτηµα ξέρουν την χρησιµότητά του Ε.Κ. τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε ατοµικό επίπεδο, αλλά εξυπηρετώντας τις περισσότερες φορές ευκαιριακά συντεχνιακά συµφέροντα αξιοποιούν και µεγαλοποιούν τα προβλήµατα για να απαντήσουν αρνητικά στο παραπάνω ερώτηµα και να διαιωνίσουν την υφιστάµενη κατάσταση. Που ξέρουµε και ξέρουν ότι είναι προβληµατική. Γιατί χρειάζεται το Κτηµατολόγιο; εν θα επεκταθώ εδώ: Θα τονίσω µόνο και όλοι καταλαβαίνουν ότι και µόνο το γεγονός ότι για κάθε ακίνητο υπάρχει η ακριβής θέση του στο χώρο σε σχέση µε τα όµορά του, η σαφής εικόνα για όλα τα δικαιώµατα που ασκούνται σε αυτό και η πλήρης καταγραφή όλων των προσώπων, που ασκούν αυτά τα δικαιώµατα καθώς επίσης ότι όλα αυτά µπορούν να δοθούν ως ψηφιακή πληροφορία άµεσα σε κάθε ενδιαφερόµενο, µε ακρίβεια και αποδίδοντας κάθε στιγµή την πραγµατικότητα, αποτελεί την κυρίαρχη αιτία για τη σύνταξη και λειτουργία του θεσµού. ΟΙ ΡΟΛΟΙ ΦΟΡΕΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΩΝ Είναι γεγονός πώς κάποιοι εκµεταλλεύτηκαν το Κτηµατολόγιο είτε προσωπικά είτε συλλογικά. Κάποιοι εκµεταλλεύτηκαν τη θέση τους είτε τη δύναµη των συλλόγων και των φορέων που εκπροσωπούσαν για να

4 αποκτήσουν πρόσκαιρα ή µονιµότερα οφέλη. Ανεξάρτητα εάν αυτό ωφελούσε το πρόγραµµα. Κάποιοι αναδείχτηκαν από το Κτηµατολόγιο. Κάποιοι αποδείχτηκαν ανέτοιµοι και αδύναµοι και κάποιοι προσπάθησαν να δείξουν τη δυναµή τους πάνω σε ένα πρόγραµµα που έψαχνε τρόπους επιβίωσης και που τα σφάλµατα και οι αδυναµίες περίσσευαν µερικές φορές. Οι συλλογικοί κλαδικοί φορείς στις περισσότερες των περιπτώσεων λειτούργησαν µε καθαρά συντεχνιακά κριτήρια σε κάθε στιγµή, που ζητήθηκε ή εκφράστηκε η γνώµη τους και η άποψή τους. Αγρονόµοι Τοπογράφοι Μηχανικοί: Φαίνεται οτι πιστεύουν στο πρόγραµµα. Έκαναν πολλές επενδύσεις σε χρήµα, γνώση, ανθρώπινο δυναµικό. Το Κτηµατολόγιο τους χρειάζεται. Χρειάζεται τη γνώση τους, την εµπειρία τους, το δυναµισµό τους. Είναι όλοι έτοιµοι όµως; Μπορεί η κοινωνία να τους εµπιστευθεί την ολοκλήρωση του Κτηµατολογίου; Υποθηκοφύλακες: Ο νοµοθέτης τους ανέθεσε σηµαντικό προσωρινό ρόλο. Είναι οι περισσότεροι ιδιώτες. Γι αυτό πολλές φορές υπάρχουν προβλήµατα. εν είναι σίγουρο ότι πιστεύουν στο Κτηµατολόγιο. Αυτοί θα λειτουργήσουν το Κτηµατολόγιο. Το θέµα είναι ότι πρέπει να υπάρχουν ενιαίοι τρόποι για την αντιµετώπιση των ζητηµάτων σε κάθε γραφείο από τους υποθηκοφύλακες για να µην υπάρχουν αυθαιρεσίες. Το ερώτηµα είναι το Κτηµατολόγιο θέλει να το λειτουργήσουν αυτοί και για πόσο; ικηγόροι: Κάποιοι από αυτούς ασχολήθηκαν ενεργά µε το Κτηµατολόγιο, εργάστηκαν σοβαρά και υπεύθυνα και ανακάλυψαν νέες προοπτικές. Ως κλάδος όµως δείχνουν ότι δεν εµπιστεύονται το Κτηµατολόγιο. Το ερώτηµα είναι εάν είναι ικανοποιηµένοι από το ισχύον σύστηµα και άν έχουν κατανοήσει τι είναι το Κτηµατολόγιο; Επειδή όµως το Κτηµατολόγιο τους χρειάζεται και επειδή µάλλον δεν θα πείσουν ότι το Κτηµατολόγιο δεν χρειάζεται, πρέπει να µπούν στη λογική του. Συµβολαιογράφοι: Κατά τη γνώµη µου στην πλειοψηφία τους δεν θέλουν το Κτηµατολόγιο. Γιατί φοβούνται µήπως προοπτικά δεν έχουν ρόλο και λόγο ύπαρξης. Σίγουρα πιστεύουν ότι το Κτηµατολόγιο θα περιορίσει το αντικείµενό τους. Σε πολλές χώρες όµως παρ όλο που υπάρχει Κτηµατολόγιο οι Συµβολαιογράφοι είναι υπεύθυνοι για την σύνταξη των απαραίτητων εγγράφων για τις µεταβολές στο ιδιοκτησιακό καθεστώς των ακινήτων. Πουθενά όµως δεν αποτελούν τµήµα του Συστήµατος. ασολόγοι: Αυτοί διεκδίκησαν και ανέλαβαν ένα συγκεκριµένο ρόλο στο Κτηµατολόγιο. Φαίνεται ότι είναι ικανοποιηµένοι. Εκείνο όµως που πρέπει να αποδείξουν είναι να είναι ικανοποιηµένο και το Κτηµατολόγιο από αυτούς. Πολίτες: Έχουν εµπλακεί αναγκαστικά σε κάτι που τους υποσχέθηκαν ότι θα τους λύσει τα προβλήµατα σχετικά µε την ιδιοκτησία τους. Και αυτοί που έχουν και αυτοί που δεν ξέρουν ότι έχουν προβλήµατα. Όµως και εκείνοι που δεν έχουν. Πληρώσανε και πληρώνουν. Άλλοι λιγότερα και άλλοι περισσότερα. Το ερώτηµα που θέτουν σήµερα είναι τι τους προσφέρει το Κτηµατολόγιο; Αλλά εδώ µπορεί να αναφερθεί πως και άλλοι τους ζητούν να εµπλακούν σε κάτι που έχει σίγουρα αµφίβολα

5 αποτελέσµατα (Ε9) και ίσως και επιβαρύνσεις για αυτούς. Και γι αυτό πληρώνουν. Ανθρώπους άσχετους µε το αντικείµενο. Που όµως και η πολιτεία τους θεωρεί σχετικούς. Το ερώτηµα είναι εδώ πόσο πληρώνουν για να ετοιµαστούν για το Κτηµατολόγιο; Γιατί πόσο κοστίζει για το Κράτος το Κτηµατολόγιο είναι σχεδόν γνωστό. Όπως και πόσο κοστίζουν για καθένα από αυτούς οι εργασίες που αναθέτει το ηµόσιο για να γίνει το Κτηµατολόγιο. ΟΚΧΕ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε. : Ως υπεύθυνοι φορείς για τη σύνταξη του κτηµατολογίου µέχρι σήµερα αλλά και για την διαµόρφωση των αρχών και των τεχνικών του προδιαγραφών, έχουν χρεωθεί όλα τα θετικά και τα αρνητικά του προγράµµατος. Με τις αλλαγές όµως στη σύνθεση της διοίκησής τους ένα µένει να αποδειχθεί: ότι ενδιαφέρονται για τη συνέχιση και την ολοκλήρωση του προγράµµατος σε όλη την Ελλάδα. Και θα κριθούν από το αποτέλεσµα και όχι από τις προθέσεις. ηµόσιοι Φορείς: Οι φορείς του ευρύτερου δηµόσιου Τοµέα που εµπλέκονται µε τον ένα ή άλλο τρόπο µε την παροχή αλλά και την αξιοποίηση πληροφοριών από το Κτηµατολόγιο ή µε την προστασία της ηµόσιας περιουσίας. Αυτοί περιµένουν από το Κτηµατολόγιο τα αποτελέσµατα, άν και κατά τη γνώµη µου εν όψει Κτηµατολογίου σε κάποιες περιοχές θα έπρεπε να προετοιµαστούν κατάλληλα έτσι ώστε να συµβάλλουν στην προστασία της ηµόσιας περιουσίας µέσα από το Κτηµατολόγιο. Ήδη οι φορείς του ευρύτερου ηµόσιου Φορέα έχουν κάνει αρκετά βήµατα π.χ. ΟΣΕ, ΕΗ κ.λ.π. αλλά όχι ολοκληρωµένα. Οργανισµοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης: Ως εκφραστές και εκπρόσωποι των τοπικών κοινωνιών, τις οποίες αφορά άµεσα η σύνταξη του Κτηµατολογίου, οι ΟΤΑ πρέπει να ασκήσουν όλες τις δυνατότητες άµεσης και έµµεσης επαφής µε τους πολίτες µε στόχο την κινητοποίηση όλων εκείνων των τοπικών δυνάµεων, που θα στηρίξουν και θα ενδυναµώσουν το θεσµό του Κτηµατολογίου µε στόχο την ευρύτερη αποδοχή του και τη συµµετοχή όλων των ενδιαφεροµένων. Γιατί Κτηµατολόγιο χωρίς την ενεργή συµµετοχή των πολιτών αλλά και των φορέων, που ασκούν εµπράγµατα δικαιώµατα στα ακίνητα, δεν µπορεί να υπάρξει. Η τοπική αυτοδιοίκηση επίσης πρέπει να προστατεύσει και τη δικιά της ακίνητη περιουσία µέσα από το θεσµό του Κτηµατολογίου έτσι πρέπει να είναι ενήµερη και κατάλληλα προετοιµασµένη γι αυτό το σκοπό. Τέλος η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να αξιοποιήσει τα αποτελέσµατα του Κτηµατολογίου, για τη στήριξη των αναπτυξιακών της πρωτοβουλιών αλλά και της καθηµερινής της λειτουργίας, καθώς επίσης και της ορθολογικότερης είσπραξης διαφόρων τελών, που σχετίζονται µε την ακίνητη περιουσία. Πανεπιστήµιο: Θα αναφερθώ εδώ µε συντοµία σε ότι αφορά το ΤΑΤΜ Α.Π.Θ. Στο Τµήµα µας προσαρµόσαµε το προπτυχιακό µας πρόγραµµα στα σχετικά µαθήµατα έτσι ώστε να εξυπηρετεί και τις ανάγκες του Κτηµατολογίου. Μέσα από τη θεωρία, την αναφορά σε εφαρµογές, τα θέµατα των µαθηµάτων και τις διπλωµατικές µας εργασίες. ηµιουργήσαµε στο Πρόγραµµα Μεταπτυχιακών Σπουδών, ειδική κατεύθυνση για το Κτηµατολόγιο και τη ιαχείριση των Χωρικών εδοµένων. Οι

6 µεταπτυχιακές διατριβές των σπουδαστών µας σχετικά µε το Κτηµατολόγιο έχουν αποσταλεί όλες στην Κτηµατολόγιο Α.Ε. Παρακολουθούµε τις διεθνείς εξελίξεις στο αντικείµενο και συµµετέχουµε στη διαµόρφωσή τους σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Κι όµως αισθανόµαστε ότι η αξιοποίηση αυτής της γνώσης, της εµπειρίας και των ανθρώπων δεν είναι από την πλευρά των υπευθύνων του Ε.Κ. ικανοποιητική. Γιατί πιστεύουµε ότι το Πανεπιστήµιο µπορεί να προσφέρει; Πέρα από τα προφανή θα αναφέρουµε και ένα πρόσθετο λόγο. Το Πανεπιστήµιο σε σχέση µε εκείνους που έχουν εµπλακεί στο πρόγραµµα και διαµορφώνουν αλλά και διαµορφώνονται από αυτό έχει µια διαφορά µπορεί να δεί τα πράγµατα από σχετική απόσταση και χωρίς το φαινόµενο της «ιδρυµατοποίησης». Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Πιστεύω ότι υπάρχει µια ιδιαίτερη αγωνία για το έργο και πρέπει κατ αρχήν να αποκατασταθεί η εντύπωση ότι το έργο δεν έχει παγώσει αλλά είναι ζωντανό και επεκτείνεται. Για αυτό πρέπει σε πολύ σύντοµο χρονικό διάστηµα να ολοκληρωθούν οι υφιστάµενες κτηµατογραφήσεις και να επεκταθεί το λειτουργούν Κτηµατολόγιο και σε περισσότερες περιοχές. Πρέπει επίσης να προχωρήσει το έργο και να επεκταθεί πολύ σύντοµα σε νέες περιοχές (µε προκηρύξεις κτηµατογράφησης σε ένα εξάµηνο το πολύ κατά τη γνώµη µου αν και έπρεπε να είχαν προκηρυχθεί εδώ και καιρό). Η πρόταση για τις µεγάλες πόλεις και τις πρωτεύουσες είναι καλή καθώς θα επιλύσει προβλήµατα ιδιοκτησιακά σε κεντρικές περιοχές, θα δηµιουργήσει χαρτογραφικά υπόβαθρα και αυτό για µεγάλο ποσοστό της Ελληνικής επικράτειας. Επίσης θα συµβάλλει σηµαντικά στην οικονοµική αυτοδυναµία του έργου αν συνδυαστεί µε κατάλληλα µέτρα. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Η άποψή µου είναι πως η σύνταξη του Κτηµατολογίου πρέπει να στηριχθεί σε σχήµατα, στα οποία θα έχουν την ευθύνη Αγρονόµοι Τοπογράφοι Μηχανικοί καθώς παρ όλες τις αδυναµίες και παρά τις προσωρινές εντάσεις, που πρέπει να ξεπεραστούν γρήγορα, ο κλάδος µας είναι αυτός που κινητοποιείται και θα κινητοποιείται για το έργο και θα το στηρίζει. Στα µελετητικά σχήµατα θα συµµετέχουν όπως και σήµερα νοµικοί, δασολόγοι και ειδικοί της πληροφορικής, αλλά σε καµµια περίπτωση κατά τη γνώµη µου εταιρείες άλλης µορφής (π.χ. πληροφορικής) δεν µπορούν να αναλάβουν το έργο λόγω της ιδιαιτερότητάς του. Και αν γίνει αυτό είναι σίγουρο ότι θα καταφύγουν σε τοπογραφικές εταιρείες µε υπεργολαβίες µεγαλώνοντας µε αυτό τον τρόπο το κόστος του έργου. ΙΕΥΚΟΛΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΚΑΙ ΜΗ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ Ένα σηµαντικό στοιχείο, το οποίο βελτιώνει την εικόνα του ΕΚ και εµφανίζει ένα σοβαρό και αξιόπιστο κράτος είναι η αξιοποίηση των υφισταµένων στοιχείων και η όσο το δυνατόν λιγότερη ενόχληση των πολιτών, οι οποίοι έχουν σίγουρους µη αµφισβητήσιµους και σε πολλές περιπτώσεις πρόσφατους τίτλους. Έτσι όταν το ΕΚ συντάσσεται σε µια περιοχή (κυρίως αστική) η υποβολή δήλωσης αναλυτικά από όλους τους δικαιούχους και η συλλογή και υποβολή των απαιτούµενων εγγράφων, δηµιουργεί µια «ενοχλητική» εικόνα σε εκείνους οι οποίοι καλούνται να ακολουθήσουν µια επίπονη γραφειοκρατική διαδικασία και να υποβληθούν σε έξοδα χωρίς λόγο. Εδώ υπάρχουν δύο προτάσεις:

7 Α. Ο ανάδοχος συλλέγει από το αρµόδιο Υποθηκοφυλακείο όλα τα απαραίτητα στοιχεία. Συνδέει όλα τα ακίνητα µε το χαρτογραφικό υπόβαθρο προσδιορίζοντας την ακριβή τους θέση στο χώρο και αποδίδει σε αυτά Κτηµατολογικούς Αριθµούς. Στη συνέχεια αναρτώνται τα στοιχεία και καλούνται οι πολίτες να συµπληρώσουν και να τα διορθώσουν και να καταθέσουν και το τέλος κτηµατογράφησης. Υπάρχουν προβλήµατα όταν όµως αυτό ανακοινωθεί στους πολίτες ταυτόχρονα µε την πρόσκληση υποβολής δήλωσης ως εναλλακτικός τρόπος πιστεύω ότι θα τους κερδίσει και θα βελτιώσει ταυτόχρονα και την εικόνα του συστήµατος. Β. Καλούνται όλοι οι δικαιούχοι να υποβάλλουν δήλωση και σ αυτή συµπληρώνουν όσοι έχουν πρόσφατους και ξεκάθαρους τίτλους, απλά τα στοιχεία του τίτλου όπως είναι καταγεγραµµένος στο Υποθηκοφυλακείο, συµπληρώνουν τα προσωπικά τους στοιχεία, πληρώνουν το τέλος και τα υπόλοιπα στοιχεία διερευνώνται από τον ανάδοχο. Θα µπορούσε να υπάρχει αυτό το µοντέλο µε όλες τις εναλλακτικες µορφές (τις δυο παραπάνω και την κανονική διαδικασία) σε όλες τις περιοχές γιατί δεν αλληλοαναιρούνται αλλά διευκολύνουν την πιο γρήγορη και αποτελεσµατική σύνταξη του ΕΚ αλλά και περιορίζουν την «ενόχληση» των πολιτών που δεν έχουν προβλήµατα. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΕΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΧΩΡΙΚΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ Θα αναφέρω επιγραµµατικά κάποια θέµατα: - Σύνταξη τοπογραφικών διαγραµµάτων για µεταβιβάσεις µε τρόπο που θα βοηθούν ατη σύνταξη του Κτηµατολογίου. - Η σύνταξη Κτηµατολογίου σε αστικές περιοχές µπορεί να γίνει επίγεια µε εφαρµογή της ρυµοτοµίας και αξιοποίηση υφισταµένων κτηµατογραφήσεων. εν πρέπει να επιµένουµε πάντα και παντού στη φωτογραµµετρία. εν εφαρµόζεται πάντα. εν είναι πάντα η οικονοµικότερη µέθοδος. Ιδίως σε αστικές περιοχές. - Αντιµετώπιση των θεµάτων ενηµέρωσης των χωρικών (γεωµετρικών) δεδοµένων του Κτηµατολογίου. Η πρόταση του ΤΕΕ είναι καλή αλλά θέλει συζήτηση.. ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η ταχύτητα στην ολοκλήρωση του Κτηµατολογίου σε κάθε περιοχή που εντάσσεται σ αυτό είναι πολύ κρίσιµος παράγων, όπως και η ταχεία ολοκλήρωση των επιµέρους σταδίων τους, γιατί µε αυτό τον τρόπο διευκολύνει τις συναλλαγές για όλους τους δικαιούχους και ακόµα τα οφέλη του γίνονται φανερά νωρίτερα στους πολίτες. Επίσης η ταχύτητα στην ολοκλήρωση του συστήµατος ενισχύει την αντίληψη ότι αυτό είναι αποτελεσµατικό και διορθώνει την εικόνα που δηµιούργησε η δεκαετής διάρκεια των κτηµατογραφήσεων σε κάποιες περιοχές. ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΥΤΟ ΥΝΑΜΙΑΣ. ΑΥΤΟΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ. Πιστεύω πως ήταν λάθος η εµπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην διαδικασία σύνταξης του Εθνικού Κτηµατολογίου. Αυτή είναι µια εκ των υστέρων διαπίστωση βέβαια. Μας δηµιούργησε πρόσθετες γραφειοκρατικές εξαρτήσεις, πρόσθετα προβλήµατα και συνέβαλλε η εµπλοκή αυτή στην καθυστέρηση του προγράµµατος. Γι αυτό προτείνω την απεµπλοκή µας εάν

8 είναι δυνατόν έστω και τώρα. Το Κτηµατολόγιο µπορεί να προχωρήσει µόνο µε τη συµβολή εκείνων που θα ωφελήσει και θα γίνουν αποδέκτες οποιασδήποτε πληροφόρησης από αυτό. Είτε µε µορφή πιστοποιητικών, τίτλων, αποσπασµάτων αλλά και οποιασδήποτε µορφής επεξεργασµένη πληροφορία. Θεωρώ ότι το Κτηµατολόγιο µπορεί να συνταχθεί και να λειτουργήσει µόνο µε την αυτοχρηµατοδότησή του. Κάθε άλλος τρόπος µπορεί να βοηθά οικονοµικά αλλά καθυστερεί και δηµιουργεί πρόσθετες γραφειοκρατικές και πολιτικές εµπλοκές. Έτσι η καταβολή τέλους µε την υποβολή της δήλωσης και µε την παροχή αποσπασµάτων και βεβαιώσεων είναι ένας σηµαντικός τρόπος αυτοχρηµατοδότησης, ο οποίος στη συνέχεια µπορεί να συµπληρωθεί από την παροχή πληροφοριών. Μια άλλη πηγή χρηµατοδότησης θα ήταν η συµπλήρωση των δηλώσεων από τους αναδόχους µε ένα µικρό τίµηµα (5 Ευρώ π.χ.), ακόµη και η σύνταξη τοπογραφικών διαγραµµάτων και η νοµική υποστήριξη στο ξεκαθάρισµα ιδιοκτησιακών προβληµάτων. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Για να εξασφαλιστεί η συνέχεια του έργου πρέπει να βρεθεί τρόπος ο οποίος δεν θα επηρεάζεται από τις αλλαγές σε κυβερνήσεις, σε υπουργικές θέσεις, σε επιτρόπους της ερωπαϊκής ένωσης, σε επικεφαλής και διοικητικά συµβούλια του ΟΚΧΕ και της ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε., σε διευθυντικά στελέχη αλλά και σε νοµοθετικές ρυθµίσεις και συνθήκες της αγοράς. Πιστεύω πως η συνέχεια του έργου εξασφαλίζεται µε γενναίες ρυθµίσεις γι αυτό επαναφέρω την πρόταση που έκανα τον Φεβρουάριο του 2000, στο διήµερο για το «Εθνικό Κτηµατολόγιο στην Πράξη», που πραγµατοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σύνταξη, τήρηση και ενηµέρωση του Κτηµατολογίου από ιδιωτικούς φορείς µε ευθύνη και έλεγχο από το ηµόσιο. Οι ιδιωτικοί φορείς, που θα αναλαµβάνουν µε ανάλογους µε τη σηµερινή διαδικασία τρόπους ανάθεσης, θα αξιοποιήσουν την εµπειρία τους από τη σύνταξη του Κτηµατολογίου. Ακόµα θα αναλάβουν όλες τις ενέργειες τήρησης και ενηµέρωσης των στοιχείων, για µια συγκεκριµένη διοικητική µονάδα (νοµός, σύνολο νοµών) και για ένα συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα. Στις υποχρεώσεις τους θα είναι η ολοκλήρωση της σύνταξης του Κτηµατολογίου στην περιοχή αρµοδιότητάς τους και η τήρηση και ενηµέρωση των κτηµατολογικών στοιχείων. Ακόµη θα φροντίσουν να παρέχουν την κτηµατολογική πληροφόρηση σε όλους όσοι έχουν αυτό το δικαίωµα. Η χρηµατοδότησή τους θα γίνεται µε είσπραξη ποσοστού επί των τελών τήρησης και ενηµέρωσης, επί των τελών παροχής πληροφοριών και πώλησης παράγωγων κτηµατολογικών προϊόντων. Εξ άλλου και στην Ελλάδα από την θεσµοθέτηση του συστήµατος Μεταγραφών και Υποθηκών, η κύρια ευθύνη τήρησης των στοιχείων τους ανατίθεται σε ιδιώτες (άµισθοι υποθηκοφύλακες). Ένα άλλο πλεονέκτηµα αυτής της πρότασης είναι η αξιοποίηση της επένδυσης του ιδιωτικού τοµέα σε σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισµό και η συγκρότηση, µέσα από την τριβή µε τις διαδικασίες σύνταξης της κτηµατογράφησης, αξιόλογου στελεχιακού δυναµικού, που είναι δύσκολο να το προσελκύσει ο δηµόσιος τοµέας.

9 Αυτή η επιλογή απεµπλέκει το ηµόσιο από την ανάγκη για υποστήριξη πολλών Κτηµατολογικών Γραφείων σε όλη την επικράτεια, καθώς η αρµοδιότητα του ηµοσίου θα περιορίζεται σε επιτελική κεντρική λειτουργία (µέσω του ΟΚΧΕ και της Κτηµατολόγιο Α.Ε.). Η ευθύνη που έτσι αλλιώς ανήκει στο ηµόσιο για την εγγύηση των περιεχοµένων του Κτηµατολογίου, θα περιορίζεται στη διασφάλιση της ποιότητας των εργασιών και των αποτελεσµάτων και τη νοµιµότητα των πράξεων (αρµοδιότητες του προϊσταµένου του Κτηµατολογικού Γραφείου όπως προβλέπεται από το νόµο 2664/98). Αυτή η διαδικασία εντάσσεται στην οργάνωση του Κτηµατολογίου που προτείνεται στην παράγραφο 1.3 και δεν είναι ανάγκη να τροποποιηθεί ο νόµος 2664/98. Απλά πρέπει να γίνουν συµπληρώσεις στο νόµο για να αποσαφηνισθεί ο ρόλος του κάθε εµπλεκοµένου και µε συµφωνίες των συµβαλλοµένων µερών, να αποφασισθούν οι οικονοµικές σχέσεις. Στόχος της παραπάνω πρότασης είναι η συνέχιση του προγράµµατος και η ανεξαρτητοποίησή του από οικονοµικές αδυναµίες. Απαιτεί όµως άλλη αντίληψη για το πρόγραµµα µακριά από κεντρικές αντιµετωπίσεις, µακριά από κοντόθωρες συνδικαλιστικές και επαγγελµατικές διεκδικήσεις και µακριά από νοµικίστικες διαδικασίες, ώστε το Κτηµατολόγιο να αποτελέσει ένα σύγχρονο εργαλείο ανάπτυξης της χώρας. ΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΟΜΗ Σήµερα µε την εξέλιξη των τεχνολογιών συλλογής, επεξεργασίας και απόδοσης δεδοµένων, την ανάπτυξη του διαδικτύου για τη διάχυση της πληροφορίας και την λειτουργία και στην Ελλάδα σύγχρονων αποκεντρωµένων υποδοµών (π.χ. ΚΕΠ), θέλουµε νέες διαδικασίες λειτουργίας του Εθνικού Κτηµατολογίου, που να εξασφαλίζουν: Την εικόνα του συστήµατος την σωστή, αξιόπιστη και µε ενιαίο τρόπο εξυπηρέτηση των πολιτών την σωστή οργάνωση της δουλειάς την οικονοµία στην παροχή πληροφόρησης αλλά και στην ελάχιστη επιβάρυνση των δικαιούχων την ταχύτητα στη διεκπεραίωση των µεταβολών και των διορθώσεων την αποτελεσµατικότητα. Πρέπει να φανεί ότι το Κτηµατολόγιο είνα ένα σύγχρονο πρόγραµµα γι αυτό πρέπει γρήγορα να αναπτύξει τους δικούς του µηχανισµούς, τα κτηµατολογικά γραφεία που θα διέπονται από µια σύγχρονη φιλοσοφία. εν πρέπει να κουβαλήσει για πολύ χρόνο το µεταβατικό φορτίο των τόσων υποθηκοφυλακείων, που η λειτουργία τους παραπέµπει στο παρελθόν. Πρέπει να λειτουργούν λίγα σχετικά κτηµατολογικά περιφερειακά γραφεία και να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες των ΚΕΠ και του διαδικτύου. Κι αυτό να γίνει άµεσα.

10 ΕΠΙΜΥΘΙΟ Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω πως: Η διοίκηση της Κτηµατολόγιο για µια ακόµα φορά θα κριθεί από την κοινωνία για την αποτελεσµατικότητά της στα µεγάλα θέµατα που είναι η ολοκλήρωση του προγράµµατος και η επίλυση των προβληµάτων όσο το δυνατόν νωρίτερα. Το Κτηµατολόγιο είναι ένα έργο για την κοινωνία, για την εξυπηρέτηση των πολιτών και για την σηµαντική συµβολή στην αναπτυξιακή διαδικασία... Μην το µεταµορφώσουµε σε ένα γραφειοκρατικό αναποτελεσµατικό µηχανισµό. Ας δουλέψουµε όλοι και να µην το συζητάµε ακόµη. ΤΟ πρόγραµµα έχει καθυστερήσει. Έπρεπε τώρα να τρέχει σε νέες περιοχές και όχι να περιµένουµε (πόσο;) να συνεχιστεί. Τι µας λείπει; Η βούληση, η γνώση, τα χρήµατα; Ας τα βρούµε κι ας προχωρήσουµε. Γιατί πρέπει να αφήσουµε πίσω οτι πρέπει να µείνει πίσω. Γιατί σε λίγο δεν θα µας εµπιστεύεται κανείς και γιατί άλλωστε;