Infectious diseases. EMCDDA 2001 selected issue. In EMCDDA 2001 Annual report on the state of the drugs problem in the European Union

Transcript

1 Infectious diseases EMCDDA 21 selected issue In EMCDDA 21 Annual report on the state of the drugs problem in the European Union

2 Eτήσια έκθεση σχετικά µε την κατάσταση του προβλήµατος των ναρκωτικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση 21 ιάγρ. 24 % Τάσεις σχετικά µε τον επιπολασµ της µ λυνσης απ τον ι HIV στους ΧΕΝ απ διάφορες πηγές, λες οι ηλικίες και ηλικία κάτω των 25 ετών 2 Πηγές: Εθνικά εστιακά σηµεία. Για τις βασικές πηγές βλέπε τους συµπληρωµατικο ς στατιστικο ς πίνακες στη διε θυνση Αυστρία: θάνατοι απ υπερβολική δ ση Βέλγιο (γαλλική κοιν τητα):, αναφορές των ίδιων των ασθενών Γαλλία:, αναφορές των ίδιων των ασθενών Φινλανδία: ανταλλαγή συριγγών Ιρλανδία: φυλακές Ιταλία: Λουξεµβο ργο: Πορτογαλία (Κο µπρα): Πορτογαλία (Λισσαβ να): Κάτω Χώρες (Άµστερνταµ): έρευνες Ισπανία: Αγγλία και Ουαλία: Σκοτία: ονοµαστικές δοκιµές HIV Αυστρία: θάνατοι απ υπερβολική δ ση < 25 Βέλγιο (γαλλική κοιν τητα):, αναφορές των ίδιων των ασθενών < 25 Γαλλία:, αναφορές των ίδιων των ασθενών < 25 Φινλανδία: ανταλλαγή συριγγών < 25 Ιρλανδία: φυλακές < 25 Iταλία: < 25 Λουξεµβο ργο: < 25 Πορτογαλία (Κο µπρα): < 25 Πορτογαλία (Λισσαβ να): < 25 Κάτω Χώρες (Άµστερνταµ): έρευνες < 25 Ισπανία: < 25 Αγγλία και Ουαλία: < 25 Σκοτία: ονοµαστικές δοκιµασίες HIV < 25 ιάγρ. 25 % Γνωστοποιηµένες µολ νσεις απ τον ι HIV συνδε µενες µε ΧΕΝ Φινλανδία Ιρλανδία Βέλγιο Νορβηγία Λουξεµβο ργο Ελλάδα Σηµείωση: Τα στοιχεία για την Ιρλανδία αφορο ν τους θετικο ς ελέγχους για HIV, στους οποίους υποβλήθηκαν οι ΧΕΝ. Πηγές: Εθνικά εστιακά σηµεία. Λοιµώδη νοσήµατα Επικράτηση και τάσεις HIV Ο επιπολασµ ς της µετάδοσης του ιο HIV διαφέρει πολ χι µ νο µεταξ των χωρών, αλλά και στο εσωτερικ χωρών µεταξ περιφερειών και π λεων. Αν και οι αποκλίνουσες πηγές και µέθοδοι συλλογής στοιχείων καθιστο ν τις συγκρίσεις δ σκολες, τα διαθέσιµα δεδοµένα καταδεικν ουν τι ο µέσος ρος των επιπέδων µετάδοσης στις διάφορες υποοµάδες χρηστών ενδοφλέβιων ναρκωτικών (ΧΕΝ) ποικίλλει αδροµερώς απ 1 % περίπου στο Ηνω- µένο Βασίλειο έως 32 % στην Ισπανία (βλέπε διάγραµ- µα 8, κεφάλαιο 1). /, πως φαίνεται απ τα στοιχεία σχετικά µε γνωστοποιηµένες µολ νσεις απ τον ι HIV (βλέπε διάγραµµα 25). Μετά το, ο γενικ ς επιπολασµ ς σηµείωσε πτώση, πως φαίνεται απ τα στοιχεία σχετικά µε τις ανταλλαγές συριγγών (βλέπε διάγραµµα 24), αλλά ο επιπολασµ ς στους νεαρο ς ΧΕΝ αυξήθηκε απ το σε 4 % περίπου το 2. Αυτ µπορεί να υποδηλώνει τι, απ τη στιγµή που τα νέα κρο σµατα µετάδοσης στους µεγαλ τερους χρήστες άρχισαν να µειώνονται λ γω κορεσµο (τα περισσ τερα άτοµα σε κίνδυνο µολ νθηκαν) και/ή αλλαγής συµπεριφοράς σων διέτρεχαν κίνδυνο, νέα κρο σµατα µετάδοσης εµφανίστηκαν κυρίως σε νε τερους ΧΕΝ, οι οποίοι συχνά εµφανίζουν υψηλ τερα επίπεδα επικίνδυνης συµπεριφοράς. Απ τα µέσα της δεκαετίας του 199, ο επιπολασµ ς της µ λυνσης απ τον ι HIV φαίνεται να έχει σταθεροποιηθεί στις περισσ τερες χώρες, µετά τη σηµαντική µείωση που ακολο θησε την πρώτη µείζονα επιδηµική έξαρση στους ΧΕΝ κατά τη δεκαετία του 198 (βλέπε διάγραµµα 24). Σε ορισµένες χώρες (Αυστρία, Λουξεµβο ργο, Ιρλανδία, Κάτω Χώρες, Πορτογαλία και Φινλανδία) η µετάδοση ενδεχοµένως να σηµειώνει πάλι άνοδο σε υποοµάδες των ΧΕΝ (βλέπε το πλαίσιο στη σελίδα 17, κεφάλαιο 1). Η πρ σφατη µετάδοση µπορεί να καταστεί σαφέστερη εάν εξετάσουµε ειδικά τον επιπολασµ στους ΧΕΝ ηλικίας κάτω των 25 ετών. Τα κρο σµατα µετάδοσης του HIV σε αυτή την οµάδα πρέπει να έχουν παρουσιαστεί κατά µέσο ρο πιο πρ σφατα, καθώς οι περισσ τεροι ΧΕΝ αρχίζουν να κάνουν χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών µεταξ 16 και 2 ετών (1) (2). Οι τάσεις σε αυτή την οµάδα ηλικίας, στο βαθµ που υπάρχουν διαθέσιµα δεδοµένα, είναι πιο έντονες απ τον γενικ επιπολασµ και µερικές φορές κινο νται ακ µα και στην αντίθετη κατε θυνση. Παραδείγ- µατος χάρη, στη Φινλανδία σηµειώθηκε µεγάλη έξαρση το Σε αρκετές χώρες, ο επιπολασµ ς της µ λυνσης απ τον ι HIV είναι σταθερά υψηλ τερος στις χρήστριες ενδοφλέβιων ναρκωτικών απ,τι στους άνδρες. Αυτ µπορεί να οφείλεται σε υψηλ τερα ποσοστά ή διαφορετικο ς τρ πους κοινής χρήσης συριγγών και/ή υψηλ τερου σεξουαλικο κινδ νου των χρηστριών ενδοφλέβιων ναρκωτικών. AIDS Οι χώρες που έχουν πληγεί περισσ τερο απ το AIDS σον αφορά τους ΧΕΝ εντοπίζονται κυρίως στο νοτιοδυτικ τµήµα της ΕΕ, ιδίως στην Πορτογαλία, την Ισπανία, τη Γαλλία και την Ιταλία ( 23 ). Η συχν τητα εµφάνισης κρουσµάτων AIDS ποικίλλει σηµαντικά µεταξ των χωρών, πως συµβαίνει µε τον ι HIV, αν και η γενική τάση είναι καθοδική (βλέπε διάγραµµα 26). Αυτή η µείωση είναι πιθαν ν το αποτέλεσµα των νέων θεραπειών στις οποίες υποβάλλονται οι ΧΕΝ, οι οποίες καθυστερο ν την εκδήλωση του AIDS. Συνεπώς, η συχν τητα εµφάνισης κρουσµάτων AIDS θεωρείται τώρα λιγ τερο αξι πιστος δείκτης της µετάδοσης του HIV απ,τι πριν το πε- (23) ιάγραµµα 16 ΕΓ:Τα κρο σµατα AIDS που διαγνώστηκαν το στους ΧΕΝ ανά εκατ. κατοίκων (έκδοση επί γραµµής). 44

3 Επιλεγµένα θέµατα ιάγρ. 26 Ανά εκατ. πληθυσµο Συχν τητα εµφάνισης κρουσµάτων AIDS σε σχέση µε ΧΕΝ σε κράτη µέλη της ΕΕ Πορτογαλία Ισπανία Ιταλία Λουξεµβο ργο Γαλλία Ιρλανδία Αυστρία ανία Γερµανία Σουηδία Ηνωµένο Βασίλειο Ελλάδα Κάτω Χώρες Νορβηγία Βέλγιο Φινλανδία Σηµείωση: Αριθµ ς περιπτώσεων που αναφέρθηκε πριν απ τις 31 εκεµβρίου 2, ο οποίος προσαρµ στηκε προκειµένου να ληφθο ν υπ ψη οι καθυστερήσεις στην υποβολή εκθέσεων. Πηγή: Ευρωπαϊκ Κέντρο Επιδηµιολογικής Παρακολο θησης του AIDS. ιάγρ. 27 % Τάσεις σχετικά µε τον επιπολασµ του HCV στους ΧΕΝ λων των ηλικιών και ηλικίας κάτω των 25 ετών, απ διάφορες πηγές Πηγές: Εθνικά εστιακά σηµεία. Για τις βασικές πηγές, βλέπε τους συµπληρωµατικο ς, στατιστικο ς πίνακες στη διε θυνση 2 Αυστρία: «χαµηλο κατωφλίου» Αυστρία: Αυστρία: Βέλγιο (φλαµανδική κοιν τητα): Γαλλία: Β ρεια Ελλάδα: µεθαδ νη Ελλάδα (Αθήνα): εργαστήρια δηµ σιας υγείας Ελλάδα: φυλακές Ιταλία: Πορτογαλία (Κο µπρα): Πορτογαλία (Λισσαβ να): Βέλγιο (φλαµανδική κοιν τητα) < 25 Γαλλία: < 25 Ελλάδα: φυλακές < 25 Πορτογαλία (Κο µπρα): < 25 Πορτογαλία (Λισσαβ να): < 25 ρίπου. Η Ισπανία, η οποία παρουσίαζε την υψηλ τερη ετήσια συχν τητα εµφάνισης κρουσµάτων AIDS στους χρήστες ναρκωτικών, πρ σφατα ξεπεράστηκε απ την Πορτογαλία, η οποία είναι η µ νη χώρα που δεν παρουσίασε µείωση. Η τάση αυτή µπορεί να οφείλεται στο χαµηλ ποσοστ εισαγωγής σε ( πως κατέδειξε πρ σφατη µελέτη) και/ή σε α ξηση της µετάδοσης του ιο HIV τη δεκαετία του 9. Ωστ σο, η α ξηση στην Πορτογαλία δείχνει σηµάδια εξισορρ πησης το 2. Ηπατίτιδα C Ο επιπολασµ ς της µετάδοσης ηπατίτιδας C είναι υψηλ τερος και πιο οµοι µορφος σε λη την ΕΕ απ τον επιπολασµ του HIV. Περίπου 4 έως 9 % των ΧΕΝ µολ νονται µε τον ι της ηπατίτιδας C (HCV), ακ µα και σε χώρες µε χαµηλά ποσοστά µετάδοσης του HIV πως είναι η Ελλάδα (βλέπε διάγραµµα 9, κεφάλαιο 1). Η χρ νια µ λυνση απ τον HCV συνεπάγεται σηµαντικά προβλήµατα υγείας και µακροπρ θεσµα (δεκαετίες) µπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία, συµπεριλαµβανοµένης σοβαρής βλάβης του ήπατος και πρ ωρου θανάτου. Το ποσοστ χρ νιων µολ νσεων που οδηγο ν σε σοβαρά προβλήµατα υγείας εξακολουθεί να είναι πολ ασαφές, αλλά υπάρχουν πρ σφατες ενδείξεις τι µπορεί να είναι χαµηλ τερο στους ΧΕΝ (ίσως 5 έως 1 %) απ,τι θεωρείτο παλαι τερα (2 έως 3 %) (3) (4).Τα εξαιρετικά υψηλά επίπεδα µετάδοσης του HCV στους ΧΕΝ στην Ευρώπη, ωστ σο, µπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρ πρ βληµα υγείας λ γω βλάβης του ήπατος στους (πρώην) ΧΕΝ κατά τις προσεχείς δεκαετίες. Οι τάσεις σον αφορά τη µετάδοση της ηπατίτιδας C, για τις λίγες χώρες που µπορο ν να παράσχουν τα σχετικά στοιχεία, δείχνουν εξίσου σηµαντική µείωση και α ξηση στην Αυστρία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα ανάλογα µε την πηγή (γεωγραφική τοποθεσία) και την οµάδα ηλικίας (βλέπε διάγραµµα 27). Οι εν λ γω αυξήσεις και µειώσεις µπορεί να απηχο ν διαφορετικο ς πληθυσµο ς των ΧΕΝ µε διαφορετική επιδηµιολογία µολ νσεων. Είναι εξίσου πιθαν, ωστ σο, οι τάσεις να απηχο ν πολιτικές ελέγχου που συνδέονται µε την πρ σφατη εισαγωγή ελέγχων για τον ι HCV. Παραδείγµατος χάρη, σοι διατρέχουν τον υψηλ τερο κίνδυνο µπορεί να συµµετέχουν πρώτοι ταν παρέχεται εθελοντικ ς έλεγχος για τον ι HCV, µε αποτέλεσµα η επικράτηση τα επ µενα χρ νια να φαίνεται τι µειώνεται. Μ νο η παρακολο θηση των τάσεων για µεγαλ τερο διάστηµα µπορεί να επιβεβαιώσει τις προφανείς τάσεις. Αυτή η ενδεχ µενη απ κλιση µπορεί να είναι λιγ τερο σηµαντική σον αφορά τους ελέγχους για τον ι HIV, οι οποίοι είναι διαθέσιµοι εδώ και αρκετά χρ νια. Ηπατίτιδα Β Η επικράτηση αντισωµάτων του ιο της ηπατίτιδας Β (HBV) είναι επίσης υψηλή, αλλά φαίνεται λιγ τερο οµοι - µορφη στην ΕΕ απ την επικράτηση του HCV. Στην περίπτωση της ηπατίτιδας Β, η παρουσία αντισωµάτων δείχνει κατά π σο έχει µολυνθεί κάποιος γενικά στη ζωή του, σε αντίθεση µε τον HCV και τον HIV, που ένας θετικ ς έλεγχος αντισωµάτων υποδηλώνει κυρίως τρέχουσα µ λυνση. Ωστ σο, τα αντισώµατα του HBV µπορεί επίσης να δηλώνουν εµβολιασµ. Αυτ σηµαίνει τι, κατά την ερµηνεία της επικράτησης αντισωµάτων του HBV, πρέπει να ληφθο ν υπ ψη οι πρακτικές εµβολιασµο, οι οποίες µπορεί να διαφέρουν αισθητά µεταξ των χωρών. Ωστ σο, το ποσοστ µε µηδενικά αντισώµατα καταδεικν ει τους ΧΕΝ που εξακολουθο ν να διατρέχουν κίνδυνο µ λυνσης και θα πρέπει να εµβολιαστο ν. Ο εµβολιασµ ς των ΧΕΝ έχει ιδιαίτερη σηµασία δεδοµένου τι η µετάδοση της ηπατίτιδας Β (επίσης, της ηπατίτιδας Α ή D) µπορεί να είναι πολ επικίνδυνη, ακ µα και θανάσιµη, εάν κάποιος έχει ήδη µολυνθεί απ άλλον ι ηπατίτιδας, πως τον HCV. Στην ΕΕ, περίπου 2 έως 6 % των ΧΕΝ έχουν αντισώµατα του ιο της ηπατίτιδας Β. πως εξάγεται απ έρευνες που έχουν διεξαχθεί σε ορισµένες χώρες, µ νο 1 έως 3 % περίπου των ΧΕΝ µπορεί να έχουν κάνει λα τα εµβ λια (5), (6), (7), (8). Αυτ 45

4 Eτήσια έκθεση σχετικά µε την κατάσταση του προβλήµατος των ναρκωτικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση 21 ιάγρ. 28 % Επιπολασµ ς της τρέχουσας µ λυνσης απ τον ι της ηπατίτιδας B (ηπατίτιδα Β µε επιφανειακά αντιγ να) στους ΧΕΝ, απ διάφορες πηγές αποδεικν ει τι υπάρχουν σηµαντικά δυνητικά οφέλη για την υγεία µέσω του εµβολιασµο ( 24 ). Η επικράτηση του HBsAg (ο ορολογικ ς δείκτης που δείχνει τι υπάρχει ακ µα ο ι ς ηπατίτιδας Β) µπορεί να ερµηνευτεί πιο ε κολα απ τα αντισώµατα του HBV. Αυτ καταδεικν ει τρέχουσα µ λυνση ηπατίτιδας Β, η οποία µπορεί να είναι είτε πρ σφατη είτε χρ νια.το επίπεδο του HBsAg φανερώνει συνεπώς το ενδεχ µενο σοβαρών µακροπρ θεσµων επιπλοκών και διάδοσης σε άλλους λ γω επικίνδυνης συµπεριφοράς ως προς την ενδοφλέβια χρήση ή διά της σεξουαλικής επαφής. Στοιχεία σχετικά µε την επικράτηση του HBsAg είναι διαθέσιµα µ νο απ περιορισµένο αριθµ χωρών, αλλά φαίνεται τι διαφέρουν πολ και τι σε ορισµένες περιπτώσεις η επικράτηση είναι υψηλή (βλέπε διάγραµµα 28). Στη Β ρεια Ελλάδα, ενδέχεται να έχει σηµειωθεί σηµαντική έξαρση της ηπατίτιδας Β πριν το στους ΧΕΝ που ακολουθο ν προγράµµατα µεθαδ νης, δεδοµένου τι τα επίπεδα ήταν εξαιρετικά υψηλά το, αλλά µειώθηκαν σηµαντικά µεταξ και. Στο Βέλγιο, τα στοιχεία για τους ΧΕΝ υπ καταδεικν ουν σταθερή α ξηση της τρέχουσας µετάδοσης του HBV (HBsAg) µεταξ και. Στην Πορτογαλία, τα πρ σφατα στοιχεία φανερώνουν µείωση της τρέχουσας µετάδοσης του HBV. Στη Νορβηγία, τα στοιχεία σχετικά µε γνωστοποιηµένες µολ νσεις φανερώνουν σηµαντική α ξηση των µολ νσεων απ τον HBV (και τον HAV) στους ΧΕΝ. Λοιπές σεξουαλικά µεταδιδ µενες ν σοι, φυµατίωση, ενδοκαρδίτιδα και εκδήλωση εκλοστρειδίου Άλλα λοιµώδη νοσήµατα που µπορο ν να έχουν σηµασία για τους ΧΕΝ είναι η φυµατίωση, η οποία δεν µεταδίδεται µε τη χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών αλλά είναι ιδιαίτερα υψηλή στους χρήστες ναρκωτικών στην Ισπανία και 2 Β ρεια Ελλάδα: µεθαδ νη Βέλγιο (φλαµανδική κοιν τητα): Κάτω Χώρες (Heerlen/Mάαστριχτ): έρευνα Ελλάδα: Πορτογαλία (Κο µπρα): Ελλάδα: εργαστήρια δηµ σιας υγείας Πορτογαλία (Λισσαβ να): Ιρλανδία ( ουβλίνο): Πηγές: Εθνικά εστιακά σηµεία. Για τις βασικές πηγές αναφερθείτε στους συµπληρωµατικο ς στατιστικο ς πίνακες στη διε θυνση την Πορτογαλία, λ γω της µεγάλης συνάφειάς της µε τη µετάδοση του HIV και το AIDS. Άλλες σεξουαλικά µεταδιδ µενες ν σοι, πως η σ φιλη και η βλενν ρροια, µπορο ν επίσης να εµφανίζονται σε υψηλ ποσοστ στους χρήστες ναρκωτικών, ιδίως στις ιερ δουλες δρ µου που χρησιµοποιο ν ναρκωτικά, εάν δεν έχουν πρ σβαση σε ιατρικές υπηρεσίες άµεσης πρ σβασης. Αυτ µπορεί να προκαλέσει σε µεγάλο ποσοστ τη µετάδοση σε άτοµα που δεν είναι χρήστες ναρκωτικών, ενώ αυτές οι σεξουαλικά µεταδιδ µενες ασθένειες συνιστο ν επίσης σηµαντικ παράγοντα κινδ νου για µ λυνση απ τον HIV. Οι χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών, επίσης, εµφανίζουν συχνά υψηλ επιπολασµ άλλων µολ νσεων που µπορο ν να συνιστο ν απειλή για τη ζωή τους, πως αποστήµατα στα σηµεία ενδοφλέβιας χρήσης ή ενδοκαρδίτιδα (µ λυνση των βαλβίδων της καρδιάς), οι οποίες συχνά µπορο ν ε κολα να υποβληθο ν σε εάν διατίθενται υπηρεσίες. Μεταξ Απριλίου και Αυγο στου 2, σηµειώθηκε πολ µεγάλη έξαρση της µ λυνσης Clostridium novyi στη Σκοτία, Ιρλανδία, Αγγλία και Ουαλία, καταλήγοντας σε 14 περιστατικά σοβαρής ασθένειας και 43 θανάτους νέων ανθρώπων. Η έξαρση αυτή οφειλ ταν πιθαν ν σε µολυσµένη ηρωίνη σε συνδυασµ µε συγκεκριµένους τρ πους χρήσης (ενδοµυϊκά ή υποδ ρια και χι ενδοφλεβίως). Κατέδειξε, µε δραµατικ τρ πο, π σο πολλές πιθαν τητες υπάρχουν να εµφανιστο ν σοβαρά προβλή- µατα υγείας στους ΧΕΝ, τα οποία µπορο ν να είναι ακ µα µεγαλ τερα και πιο απειλητικά για τη ζωή τους απ τα προβλήµατα υγείας που οφείλονται σε άλλα και επικρατέστερα πρ τυπα χρήσης ναρκωτικών. Καθοριστικοί παράγοντες και συνέπειες Χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών Στους χρήστες ναρκωτικών, µολ νσεις απ τον ι HIV και τους ιο ς της ηπατίτιδας Β και C µεταδίδονται κυρίως µε τη χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών. Αυτ οφείλεται κατά το πλείστον στην κοινή χρήση συνέργων πως οι βελ νες και οι σ ριγγες και στα υπ λοιπα κοινά αντικείµενα πως βαµβάκι, νερ και κουτάλια. Πιθαν ν, σε καταστάσεις αυξηµένης χρήσης ενδοφλέβιων ναρκωτικών οι πληθυσµοί των χρηστών είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι απέναντι στην ταχεία εξάπλωση του HIV και της ηπατίτιδας. Η χρονική στιγµή εµφάνισης και το µέγεθος της επιδη- µίας του AIDS στις διάφορες χώρες µπορεί να καθοριστεί κατά το πλείστον απ τη χρονική στιγµή και το µέγεθος των επιδηµιών λ γω της χρήσης ενδοφλέβιων ναρκωτικών. Αυτές οι επιδηµίες λ γω της χρήσης ενδοφλέβιων ναρκωτικών πιθαν ν εµφανίστηκαν νωρίτερα στη β ρεια (24) ιάγραµµα 17 ΕΓ: Επιπολασµ ς των αντισωµάτων του ιο της ηπατίτιδας Β στους ΧΕΝ στα κράτη µέλη της ΕΕ, -2 (έκδοση επί γραµµής). 46

5 Επιλεγµένα θέµατα Ευρώπη, παραδείγµατος χάρη στις Κάτω Χώρες (δεκαετίες 197 και 198), αλλά παρέµειναν σχετικά περιορισµένες, ενώ εµφανίστηκαν αργ τερα στις χώρες της ν τιας Ευρώπης πως είναι η Ισπανία, η Ιταλία και η Πορτογαλία (δεκαετίες 198 και 199) και σε υψηλ τερα ποσοστά. Η εµφάνιση της επιδηµίας του HIV µπορεί συνεπώς να εξαρτήθηκε απ µια ε θραυστη ισορροπία ανάµεσα στη χρονική στιγµή εµφάνισης και το µέγεθος της επιδηµίας λ γω της χρήσης ενδοφλέβιων ναρκωτικών, την ευαισθητοποίηση για το AIDS (που δεν υπήρχε τα πρώτα χρ νια) και τη χρονική στιγµή και την εισαγωγή προληπτικών µέτρων σε µεγάλη κλίµακα. Η σηµασία της ενδοφλέβιας χρήσης στους χρήστες ναρκωτικών (στην Ευρώπη κυρίως ηρωίνης, είτε µ νη της είτε σε συνδυασµ µε άλλες ουσίες) µπορεί να εξαρτάται περαιτέρω απ προτιµήσεις και πολιτισµικές συνήθειες των χρηστών ναρκωτικών ή απ τον τ πο της ηρωίνης που διατίθεται στην αγορά (υδατοδιαλυτή και τ πος που µπορεί να χρησιµοποιηθεί ενδοφλεβίως ή χι). Επίσης, η τιµή και η καθαρ τητα πιθαν ν παίζουν κάποιο ρ λο, καθώς η χρήση ηρωίνης ενδοφλεβίως είναι πιο αποτελεσµατική και, συνεπώς, φθην τερη απ το κάπνισµα. Ο φ βος του AIDS θεωρείται τι ασκεί πολ λιγ τερη επιρροή στην απ φαση για ενδοφλέβια χρήση ή χι. Επί του παρ ντος, δεν είναι γνωστ πώς να προληφθεί η χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών. Η χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών ή η χρήση ηρωίνης µε οποιονδήποτε τρ πο, µπορεί να εξαρτάται απ ένα φάσµα προσωπικών και κοινωνικών παραγ ντων, πως είναι προβλήµατα συµπεριφοράς και/ή οικογενειακά προβλήµατα και η ανεργία. Η υποκατάστασης, ωστ σο, µπορεί να είναι πολ αποτελεσµατική σον αφορά τη µείωση της ενδοφλέβιας χρήσης, καθώς και της επικίνδυνης συµπεριφοράς που συνδέεται µε την ενδοφλέβια χρήση, στους χρήστες ηρωίνης (9). Η χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών µειώθηκε σηµαντικά κατά τη δεκαετία του 199 στις περισσ τερες χώρες, αν χι σε λες. Ως επακ λουθο, τα ποσοστά της χρήσης ενδοφλέβιων ναρκωτικών (υπολογιζ µενα µε βάση τους χρήστες οπιο χων που καταφε γουν σε ) διαφέρουν αισθητά, απ ένα χαµηλ ποσοστ περίπου 1 % στις Κάτω Χώρες έως το υψηλ ποσοστ του 7 % στην Ελλάδα. Οι πρ σφατες τάσεις σχετικά µε την ενδοφλέβια χρήση δεν είναι διαθέσιµες παρά µ νο για την Ιρλανδία, που σηµειώνεται συνεχής α ξηση, συνεπής µε την πρ σφατη α ξηση στον αριθµ των θετικών ελέγχων HIV που συνδέονται µε τους ΧΕΝ. Επικίνδυνη συµπεριφορά που σχετίζεται µε την ενδοφλέβια χρήση Στους ΧΕΝ, η διάδοση των µολ νσεων καθορίζεται κυρίως απ την επικίνδυνη συµπεριφορά σε σχέση µε την ενδοφλέβια χρήση, κυρίως την κοινή χρήση συριγγών (δίνεται ή λαµβάνεται µια χρησιµοποιηµένη σ ριγγα απ ή σε άλλο άτοµο). Η µετάδοση είναι επίσης εφικτή µέσω των κοινών συνέργων ενδοφλέβιας χρήσης πως είναι νερ, βαµβάκι, κουτάλια, που ενδεχοµένως είναι ακ µα πιο σηµαντικά στην περίπτωση της ηπατίτιδας Β και C.Η µη υγιεινή ενδοφλέβια χρήση µπορεί επίσης να προκαλέσει µετάδοση ηπατίτιδας, ακ µα και αν δεν είναι κοινά τα σ νεργα, παραδείγµατος χάρη µέσω µ λυνσης του αίµατος απ τα χέρια, τραπέζια ή άλλες επιφάνειες. Άλλες επικίνδυνες συµπεριφορές περιλαµβάνουν την έγχυση ηρωίνης απ τη µια σ ριγγα στην άλλη προκειµένου να µετρηθο ν ίσες ποσ τητες. Τα προκαταρκτικά στοιχεία σχετικά µε την κοινή χρήση συριγγών καταδεικν ουν τι, γενικά, αυτ το φαιν µενο εξακολουθεί να εµφανίζεται πολ συχνά στους ΧΕΝ, κυµαιν µενο απ 1 έως 17 % στις Κάτω Χώρες (πρ σφατος δανεισµ ς χρησι- µοποιηµένων συριγγών), έως 64 % στην Ιρλανδία (κοινές σ ριγγες τις τελευταίες τέσσερις εβδοµάδες) και 75 % στην Αγγλία και την Ουαλία (κοινές σ ριγγες και σ νεργα) ( 25 ).Το µεγαλ τερο µέρος αυτών των στοιχείων ίσως υποτιµά ακ µα το µέγεθος της επικίνδυνης συµπεριφοράς που συνεπάγεται η έµµεση κοινή χρήση (έγχυση ηρωίνης απ τη µια σ ριγγα στην άλλη), η κοινή χρήση άλλων συνέργων πλην συριγγών κλπ. Απ την άλλη πλευρά, η κοινή χρήση συριγγών παρατηρείται συχνά ανάµεσα σε σταθερο ς συντρ φους που ξέρουν τι δεν είναι µολυσµένοι και συνεπώς είναι σχετικά ασφαλής. Σεξουαλικά επικίνδυνη συµπεριφορά Η µετάδοση των HIV και HBV µέσω της σεξουαλικής επαφής είναι πολ λιγ τερο αποτελεσµατική απ τη µετάδοση λ γω κοινών συριγγών, ενώ η µετάδοση του HCV διά της σεξουαλικής επαφής θεωρείται πολ χαµηλή. Ωστ σο, ταν το επίπεδο µ λυνσης (επικράτηση) είναι υψηλ στους ΧΕΝ, η µετάδοση των HIV και HBV διά της σεξουαλικής επαφής και η µετάδοση απ µητέρα σε παιδί ίσως γίνει σηµαντική. Συνεπώς, οι ΧΕΝ µπορεί να σχηµατίζουν τις επονοµαζ µενες βασικές οµάδες ή θ λακες µ λυνσης για συνεχή µετάδοση στον ευρ τερο πληθυσµ. Ένας αποτελεσµατικ ς τρ πος πρ ληψης της µετάδοσης διά της σεξουαλικής επαφής είναι η χρήση προφυλακτικών. Η χρήση προφυλακτικών έχει αυξηθεί σηµαντικά στους χρήστες ναρκωτικών απ τη δεκαετία του 198, ιδίως σε σους ασκο ν επαγγέλµατα σχετιζ - (25) Πίνακας 6 ΕΓ: Απ κοινο χρήση συριγγών στους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών σε ορισµένα κράτη µέλη της ΕΕ (έκδοση επί γραµµής). 47

6 Eτήσια έκθεση σχετικά µε την κατάσταση του προβλήµατος των ναρκωτικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση 21 ιάγρ Εκτίµηση των µελλοντικών δαπανών υγειονοµικής φροντίδας για περίοδο εν ς έτους, για συνδε µενα µε τα ναρκωτικά κρο σµατα µετάδοσης των ιών HCV, HBV και HIV, σε εκατ. ευρώ για δέκα χώρες της ΕΕ (σ νολο ΕΕ 1,89 δισ. ευρώ επίπεδο τιµών το 1995) Ηνωµένο Βασίλειο Ισπανία Πορτογαλία Κάτω Χώρες Ιταλία Πηγή: Postma, M. J., Wiessing, L. G., και Jager, J. C.: «Pharmaco-economics of drug addiction; estimating the costs of HCV, HBV and HIV infection among injecting drug users in EU-countries», Bull Narc. (υπ εκτ πωση). HIV HBV HCV µενα µε το σεξ που συνήθως αναφέρουν υψηλά ποσοστά χρήσης προφυλακτικών µε τους πελάτες τους. Η χρήση προφυλακτικών, ωστ σο, είναι συνήθως χαµηλή µε τους προσωπικο ς συντρ φους, οι οποίοι συνεπώς παραµένουν οµάδα υψηλο κινδ νου για µετάδοση. Συνέπειες και έξοδα Οι συνέπειες µ λυνσης απ HIV είναι σηµαντικές. Η µ λυνση απ HIV οδηγεί σε AIDS µετά απ δέκα χρ νια περίπου κατά µέσο ρο, γεγον ς που µέχρι τ τε συνεπάγεται τεράστια έξοδα για το άτοµο και την κοινωνία λ γω χρ νιων µολ νσεων, νοσοκοµειακής περίθαλψης και πρ ωρου θανάτου. Η µ λυνση απ ηπατίτιδα Β στις περισσ τερες περιπτώσεις εξαφανίζεται απ µ νη της, ωστ σο σε ένα σηµαντικ ποσοστ περιπτώσεων (2 έως 8 % στους ενήλικες, 1 έως 15 % στους εφήβους και πολ υψηλ τερα στα παιδιά) οδηγεί σε χρ νια µ λυνση, η οποία µακροπρ θεσµα µπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή πάθηση του ήπατος και πρ ωρο θάνατο. εδοµένου τι η ηπατίτιδα Β και ο HIV µπορο ν ε κολα να µεταδοθο ν διά της σεξουαλικής επαφής ή απ τη µητέρα στο παιδί, αυτές οι µολ νσεις στους ΧΕΝ συνιστο ν σηµαντική απειλή για τον ευρ τερο πληθυσµ. Η ηπατίτιδα C παραµένει χρ νια στις περισσ τερες περιπτώσεις (πιθαν ν σε ποσοστ 7 έως 8 %) και, συνεπώς, οι ΧΕΝ εξακολουθο ν να αποτελο ν δυνητικά σηµαντική πηγή µ λυνσης. Η µ λυνση απ ηπατίτιδα C, πως και ηπατίτιδα Β, δ ναται να προκαλέσει σοβαρή πάθηση του ήπατος και πρ ωρο θάνατο µακροπρ θεσµα (δεκαετίες).ταυτ χρονα, ο συνδυασµ ς µολ νσεων απ διαφορετικές µορφές ηπατίτιδας (συµπεριλαµβανοµένης της ηπατίτιδας Α) µπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος και συχνά οδηγεί σε οξεία βλάβη του ήπατος και στο θάνατο. Ελλάδα Γερµανία Γαλλία ανία Βέλγιο Σ µφωνα µε µια προκαταρκτική εκτίµηση, τα µελλοντικά έξοδα ετήσιας υγειονοµικής φροντίδας για συνδε µενα µε τα ναρκωτικά κρο σµατα µετάδοσης των ιών HIV, HBV και HCV στην ΕΕ ανέρχονται σε,5 % περίπου του συνολικο προϋπολογισµο της ΕΕ για την υγειονοµική φροντίδα (βλέπε διάγραµµα 29). Τρ ποι περιορισµο των βλαβών Στις περισσ τερες χώρες της ΕΕ, η εισαγωγή µέτρων για τον περιορισµ των βλαβών πως είναι η αυξηµένη πρ σβαση σε αποστειρωµένες βελ νες και σ ριγγες, η µεγαλ τερη διαθεσιµ τητα προφυλακτικών, η παροχή συµβουλών και ο έλεγχος για HIV έχει συµβάλει στον έλεγχο της µετάδοσης HIV σον αφορά τους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών. Η υποκατάστασης, η οποία µπορεί να µειώσει σε µεγάλο βαθµ τη συχν τητα της ενδοφλέβιας χρήσης, παρέχεται επίσης σε λα τα κράτη µέλη, κατά το πλείστον µε τη µορφή χορηγο µενης απ το στ µα µεθαδ νης, αλλά στις περισσ τερες χώρες υπάρχουν ακ µα πολλά περιθώρια βελτίωσης απ την άποψη της κάλυψης (δείτε κεφάλαιο 2, µείωση της ζήτησης,, υποκατάστασης). Ενώ υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία τι τα µέτρα περιορισµο των βλαβών έχουν συµβάλει στη µείωση της επικράτησης της ηπατίτιδας C στους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών, δεν έχουν ελέγξει τη διάδοσή της (1). Η επίµονη εµφάνιση της µ λυνσης απ ηπατίτιδα C στους νεαρο ς χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών απαιτεί καινοτ µες προσεγγίσεις για τον περιορισµ των βλαβών. Η εισαγωγή ιατρικά επιτηρο µενων αιθουσών ενδοφλέβιας χρήσης και η ελεγχ µενη διανοµή ηρωίνης είναι δ ο προσεγγίσεις του είδους αυτο που εξετάζονται ως ενδεχ µενο απ ορισµένες χώρες της ΕΕ. Ωστ σο, και οι δ ο θέτουν ηθικές και νοµικές δυσκολίες και ίσως επιβάλλουν αλλαγές στη νοµοθεσία περί ναρκωτικών. Στις χώρες εκείνες που έχουν εγκαθιδρυθεί αίθουσες ενδοφλέβιας χρήσης (ΗΠΑ, Αυστραλία, Γερµανία, Ελβετία και Κάτω Χώρες), δεν έχει αξιολογηθεί ακ µα η αποτελεσµατικ τητά τους. Σηµαντικές πτυχές για την εκτίµηση της διαθεσιµ τητας µέτρων περιορισµο των βλαβών είναι η παροχή υπηρεσιών και η κάλυψη του πληθυσµο των ΧΕΝ. Με βάση τις εκτιµήσεις της προβληµατικής χρήσης ναρκωτικών και τα ποσοστά των ΧΕΝ µεταξ χρηστών οπιο χων που υποβάλλονται σε, έχουν εξαχθεί προκαταρκτικές εκτιµήσεις απ το µέγεθος του πληθυσµο των ΧΕΝ στις χώρες της ΕΕ. Η χρήση αυτών των εκτιµήσεων δίνει κατά προσέγγιση εικ να της προσφοράς προγραµµάτων ανταλλαγής συριγγών (σηµεία διανοµής) ανά χώρα (βλέπε διάγραµµα 3) και τον αριθµ των συριγγών που ανταλλάσσονται στο πλαίσιο των προγραµµάτων ανταλλαγής 48

7 Επιλεγµένα θέµατα ιάγρ. 3 Κατάρτιση προγραµµάτων ανταλλαγής συριγγών σε ορισµένες χώρες της ΕΕ (Αριθµ ς σταθερών σηµείων διανοµής ανά περίπου 1 ΧΕΝ) Ισπανία Ηνωµένο Βασίλειο (Αγγλία και Ουαλία) Γαλλία Γερµανία Αυστρία Φινλανδία Ελλάδα Βέλγιο Σουηδία Υψηλή εκτίµηση Χαµηλή εκτίµηση Πηγή: Estimating coverage of harm reduction measures for injection drug users in Europe, ΕΚΠΝΤ, Λισσαβ να, 21. συριγγών ανά 1 ΧΕΝ το χρ νο ( 26 ). Αν και οι εκτιµήσεις ανά χώρα ενδέχεται να µην είναι πολ αξι πιστες, γενικά φαίνεται τι τα προγράµµατα ανταλλαγής συριγγών στις περισσ τερες χώρες για τις οποίες υπάρχουν στοιχεία δεν προσφέρουν ακ µα επαρκή αριθµ καθαρών συριγγών για τους ΧΕΝ, µε πιθανή εξαίρεση το Ηνωµένο Βασίλειο (Αγγλία και Ουαλία) και την Ισπανία. Μια γαλλική έρευνα εκτίµησε τον µέσο ρο κατανάλωσης ενδοφλέβιων ναρκωτικών για έναν χρήστη ο οποίος κάνει καθηµερινή χρήση (τον τελευταίο µήνα) στο 3,6 την ηµέρα, υποδηλώνοντας περισσ τερες απ 1 3 χρήσεις ενδοφλέβιων ναρκωτικών το χρ νο ανά ΧΕΝ (ο οποίος κάνει καθηµερινή χρήση) (11). Ωστ σο, αυτ ς ο µέσος ρος µπορεί να εξαρτάται σε µεγάλο βαθµ απ τις ουσίες που χρησιµοποιο νται ενδοφλεβίως (οι χρήστες οπιο χων που κάνουν και ενδοφλέβια χρήση κοκα νης µπορεί να καταναλώνουν ενδοφλέβια ναρκωτικά πολ πιο συχνά) ή απ το εισ δηµα (οι ΧΕΝ µε ελάχιστα χρήµατα µπορεί να καταναλώνουν πολ λιγ τερο ενδοφλέβια ναρκωτικά). Είναι απαραίτητες καλ τερες εκτιµήσεις και εκτιµήσεις ειδικά για κάθε χώρα του µεγέθους του πληθυσµο των ΧΕΝ και του αριθµο ενδοφλέβιων χρήσεων προκειµένου να εκτιµηθεί η κάλυψη των προγραµµάτων ανταλλαγής συριγγών και, συνεπώς, οι δυνατ τητές τους να προλαµβάνουν αποτελεσµατικά µολ νσεις συνδε µενες µε τα ναρκωτικά ( 27 ) ( 28 ). Βιβλιογραφικ δελτίο (1) Darke, S., Kaye, S., και Ross, J.: «Transitions between the injection of heroin and amphetamines», Addiction, τ µος 94,, σσ (2) Doherty, M. C., Garfein, R. S., και Montorroso, Ε.: «Gender differences in the initiation of injection drug use among young adults», J Urban Health, τ µος 77, 2, σσ (3) Thomas, D. L., Strathdee, S. A., και Vlahov, D.: «Longterm prognosis of hepatitis C virus infection», JAMA, τ µος 284, 2, σ (4) Freeman, A. J., Dore, G. J., Law, M. G., κ.ά.: «Estimating progression to cirrhosis in chronic hepatitis C virus infection», Hepatology, 21 (υπ εκτ πωση). (5) Ευρωπαϊκ δίκτυο για την πρ ληψη του HIV/AIDS και της ηπατίτιδας στις φυλακές, δε τερη ετήσια έκθεση,. (6) Lamagni, T. L., Davison, K. L., Hope, V. D., κ.ά.: «Poor hepatitis B vaccine coverage in IDUs, England 1995 and», Comm Dis Public Health, τ µος 2,, σσ (7) Fitzgerald, M., Barry, J., O Sullivan, P., Thornton, L.: «Blood borne infections in Dublin s opiate users», Ir J Med. Sci., τ µος 17, 21, σσ (8) Ιταλικ εθνικ εστιακ σηµείο (εθνική έκθεση 2 του ΕΚΠΝΤ). (9) Drucker, E., Lurie, P., Wodak, A., Alcabes, P.: «Measuring harm reduction: the effects of needle and syringe exchange programs and methadone maintenance on the ecology of HIV», AIDS, τ µος 12 (συµπλήρωµα A),, σσ. S217 S223. (1) Taylor, A., Goldberg, D., Hutchinson, S., κ.ά.: «Prevalence of hepatitis C virus infection among injecting drug users in Glasgow 199 : are current harm reduction strategies working?», J Infect, τ µος 4, 2, σσ (11) Valenciano, M., Emmanuelli, J., Lert, F.: «Unsafe injecting practices among attendees of syringe exchange programmes in France», Addiction, τ µος 4, σσ (26) ιάγραµµα 18 ΕΓ: Σ ριγγες που διανέµονται/ανταλλάσσονται µέσω προγραµµάτων ανταλλαγής συριγγών ανά εκτιµώµενο ΧΕΝ το χρ νο (έκδοση επί γραµµής). (27) Πίνακας 7 ΕΓ: Παροχή, χρήση και κάλυψη των προγραµµάτων ανταλλαγής συριγγών για χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών (ΧΕΝ) και κάλυψη φαρµακείων σε ορισµένες ευρωπαϊκές χώρες, πως αναφέρθηκε απ εθνικά εστιακά σηµεία το 2 (έκδοση επί γραµµής). (28) Πίνακας 8 ΕΓ: Παροχή συµβουλών και έλεγχος για HIV, του HIV και εµβολιασµ ς για τον HBV για χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών σε ορισµένες ευρωπαϊκές χώρες, πως αναφέρθηκε απ εθνικά εστιακά σηµεία το 2 (έκδοση επί γραµµής). 49

8 Eτήσια έκθεση σχετικά µε την κατάσταση του προβλήµατος των ναρκωτικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση 21 Ποια είναι τα συνθετικά ναρκωτικά; Ο ρος «συνθετικά ναρκωτικά» αναφέρεται ειδικά στις ψυχοδραστικές ουσίες που παρασκευάζονται µε χηµική διεργασία, στην οποία τα βασικά ψυχοδραστικά συστατικά δεν λαµβάνονται απ φυσικές πηγές. Ο ρος «συνθετικ ναρκωτικ» άρχισε να χρησιµοποιείται ως συνώνυµο των ναρκωτικών «χορο» ή «ψυχαγωγίας» µετά την εµφάνιση του συνθετικο ναρκωτικο «έκσταση» (MDMA) και άλλων υποκατεστηµένων στο δακτ λιο αµφεταµινών στο χώρο των «ψυχαγωγικών» ναρκωτικών. Εντο τοις σε αυτο ς τους χώρους καταναλώνονται επίσης µη συνθετικά ναρκωτικά πως είναι η κάνναβη, η κοκα νη και τα παραισθησιογ να µανιτάρια.τα συνθετικά ναρκωτικά, µε µακρά παράδοση παράνοµης χρήσης, περιλαµβάνουν τις αµφεταµίνες και τη λυσεργική ξινη διαιθυλαµίδη (LSD), ενώ η έκσταση (MDMA) και τα άλλα ναρκωτικά που παρατίθενται στον κατάλογο Pihkal των Ann και Alexander Shulgin ( 1 ) έχουν πολ πιο βραχ βιο ιστορικ παράνοµης χρήσης. Παρατηρείται αυξαν µενη ανησυχία παγκοσµίως σχετικά µε την ενδεχ µενη παρασκευή άλλων και νε τερων συνθετικών ναρκωτικών που θα πωλο νται ως εναλλακτική λ ση έναντι του MDMA ή θα προστίθενται στα χάπια του MDMA. Η ευκολία µε την οποία µπορο ν να παρασκευαστο ν πολλά «συνθετικά ναρκωτικά» συνιστά πρ κληση για τις προσπάθειες ελέγχου της προµήθειας, δεδοµένης της ευχερο ς σ στασης και µετακίνησης των εργαστηρίων. Ορισµένα συνθετικά ναρκωτικά έχουν παραισθησιογ νες επιδράσεις και λειτουργο ν είτε ως διεγερτικά είτε ως κατασταλτικά του κεντρικο νευρικο συστήµατος. Το τελευταίο ισχ ει για τη γάµα-υδροξυβουτυράση (GHB). Υπάρχουν επίσης συνθετικές οπιο χες ουσίες πως είναι η µεθαδ νη, η πεθιδίνη (ΜΡΡΡ, ΜΡΤΡ), η φενταν λη, η 3- µεθυλ-φενταν λη κλπ. Τα «ειδικά σχεδιασµένα ναρκωτικά» είναι τα χηµικά ανάλογα των ελεγχ µενων ουσιών. Παράνοµοι παραγωγοί τροποποιο ν ελάχιστα τη µοριακή δοµή µιας απαγορευ- µένης ουσίας προκειµένου να επιτ χουν παρ µοια ή ισχυρ τερα φαρµακολογικά αποτελέσµατα, αποφε γοντας µε αυτ τον τρ πο την ποινική δίωξη. Η κοινή δράση της ΕΕ σχετικά µε τα νέα συνθετικά ναρκωτικά (βλέπε πλαίσιο στη σ. 55) τέθηκε σε εφαρµογή τον Ιο νιο µε σκοπ την πρ ληψη και/ή τον περιορισµ της επέκτασης παρ µοιων πρακτικών. Οι αµφεταµίνες είναι συνθετικά ναρκωτικά. Μπορο ν να χρησιµοποιο νται ενδοφλεβίως, πως συµβαίνει στη Σουηδία και τη Φινλανδία, ή να λαµβάνονται σε µορφή χαπιο ή σκ νης. Οι αµφεταµίνες αναµειγν ονται συχνά µε το MDMA ή µε συγγενείς της έκστασης ουσίες υπ τη µορφή χαπιών παρ µοιων µε την έκσταση. Οι µεταµφεταµίνες είναι παράγωγα µεθυλίου των αµφεταµινών (κυρίως αλλά χι αποκλειστικά του τ που του µη υποκατεστηµένου στο δακτ λιο). Περιλαµβάνουν τη «µεθεδρίνη» καθώς επίσης «κρυστάλλους» και «πάγο», µορφές οι οποίες καταναλώνονται µε το κάπνισµα. (1) A. and A. Shulgin (1991): Pihkal: A chemical love story, Transform Press. Συνθετικά ναρκωτικά Η εν τητα αυτή συµπληρώνει τα στοιχεία και τις αναλ σεις που παρέχονται σε άλλες εν τητες της ετήσιας έκθεσης. Επίσης συνοψίζει τα κ ρια ερωτήµατα, τους προβληµατισµο ς και τις προκλήσεις σχετικά µε τα συνθετικά ναρκωτικά. ιάδοση χρήσης Ενώ η παγκ σµια εικ να για το 2 επιβεβαιώνει τι η διάδοση της χρήσης συνθετικών ναρκωτικών στην ΕΕ έχει γενικά σταθεροποιηθεί, παρατηρο νται ακ µα ανοδικές τάσεις σον αφορά τη χρήση έκστασης σε αστικά ή παραθεριστικά κέντρα, τα οποία µπορο ν να προσελκ σουν νέους ευρωπαίους τουρίστες λ γω της τοποθεσίας και της µεγάλης προσφοράς εκδηλώσεων που αφορο ν τη νεολαία. Γενικ τερα, οι αστικές περιοχές που έχει αναπτυχθεί κουλτο ρα των νέων µπορεί να συνεχίσουν να παρέχουν ένα πλαίσιο για την εδραίωση και την ανάπτυξη «ψυχαγωγικών ναρκωτικών». Η διασταυρο µενη ανάλυση ποιοτικών ερευνών καταδεικν ει τι η κατανάλωση συνθετικών ναρκωτικών έχει εξαπλωθεί, πέρα απ τους χώρους «τέκνο», στις ντισκοτέκ, στα νυχτερινά κέντρα καθώς και σε ιδιωτικο ς χώρους. Αναφέρονται επίσης και άλλου είδους περιβάλλοντα. Παραδείγµατος χάρη, στην Ελλάδα, 35 % των µαθητών που είναι χρήστες έκστασης έχουν χρησιµοποιήσει το ναρκωτικ σε ποδοσφαιρικο ς αγώνες (µελέτη του ). Πρ τυπα συµπεριφοράς και χρήσης Η τάση που διαπιστώνεται ολοένα και περισσ τερο στη συµπεριφορά δεν είναι τ σο η κατανάλωση εν ς συγκεκριµένου ναρκωτικο έναντι κάποιου άλλου αλλά ο 5