1 Τ.Ε.Ε.Α.Π.Η. Εργαστηριακές ασκήσεις Γενετικής 16-17

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ & ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ «ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ» Μ. Εργαζάκη Ημερομηνία: Φύλλο εργασίας 2: Τα γονίδια και η μεταβίβασή τους από γονείς σε παιδιά Γεια! Με θυμάστε; Είμαι ο org 1 : ένας οργανισμός φτιαγμένος από πολλά κύτταρα με πυρήνα όπως και εσείς. Τι λέγαμε την προηγούμενη φορά; Α, ναι Συζητούσαμε «γιατί είμαι πράσινος;». Θυμάστε ότι αυτό συμβαίνει επειδή έχω τη «συνταγή» για την πράσινη χρωστική η οποία με κάνει πράσινο. Αυτή η «συνταγή» είναι ένα γονίδιο, δηλ. ένα κομματάκι DNA. Για δείτε 3 «συνταγές» στο DNA μου, δηλ. 3 γονίδια. Το 1 ο γονίδιο είναι η συνταγή για μία πρωτεΐνη που θα καθορίσει το χρώμα των ματιών μου. Το 2 ο γονίδιο είναι Το 3 ο γονίδιο είναι.. 1

2 Όμως το DNA δεν είναι έτσι «ανάκατο» μέσα στον πυρήνα των κυττάρων, ούτε είναι όλο ένα μεγάλο και ενιαίο κομμάτι. Αντίθετα, είναι οργανωμένο σε μικρότερες δομές, τα λεγόμενα «χρωμοσώματα». Αυτό λοιπόν που είδατε πιο πάνω, θα μπορούσαμε να το συμβολίσουμε και έτσι: Δηλαδή ένα χρωμόσωμα με 3 γονίδια. Να άλλο ένα χρωμόσωμα με άλλα 3 γονίδια. Δεν πιστεύω να μπερδευτήκατε και να νομίζετε ότι σε κάθε χρωμόσωμα υπάρχουν μόνο 3 γονίδια! Όχι, δεν είναι έτσι! Ένα χρωμόσωμα μπορεί να έχει πάρα πολλά γονίδια! Τόσα πολλά που θα ήταν πάρα πολύ δύσκολο να τα «δείξουμε» σε τόσο απλά σχήματα σαν τα παραπάνω. 2

3 Κάθε χρωμόσωμα έχει το ταίρι του. Δηλαδή τα χρωμοσώματα μέσα στον πυρήνα είναι σε ζευγάρια. Ας πούμε όπως στο επόμενο σχήμα. Εγώ όπως και όλοι οι org έχουμε μόνο 5 ζευγάρια χρωμοσωμάτων σε κάθε μας κύτταρο. Όλες οι γάτες έχουν 19 ζευγάρια χρωμοσωμάτων, ενώ εσείς οι άνθρωποι έχετε ακόμη περισσότερα. Έχετε όλοι σας 23 ζευγάρια χρωμοσωμάτων σε κάθε σωματικό σας κύτταρο. Θέλετε να φτιάξετε τα 23 ζευγάρια μόνοι σας; Τότε ήρθε η ώρα για μία βόλτα στο διαδίκτυο. Τι θα κάνετε;;; Στην επιφάνεια εργασίας σας θα βρείτε το φάκελο ΒΘΒΑ LABS_ Links και μέσα σε αυτόν θα βρείτε το αρχείο 2_LAB2_Link. Ανοίξτε το και κάντε control+κλικ στην διεύθυνση που θα βρείτε( Όταν μπείτε στην ιστοσελίδα, προσπαθήστε να φτιάξετε ζευγάρια χρωμοσωμάτων διαλέγοντας κάποιο από τα χρωμοσώματα που βρίσκονται όλα μαζί στα αριστερά και μεταφέροντάς το με drag & drop δίπλα σε εκείνο το αριθμημένο χρωμόσωμα που θεωρείτε ότι είναι το ταίρι του. Δυσκολεύεστε;;; Μην ανησυχείτε: Με ένα κλικ στο πλήκτρο Hints on (βλ. πάνωδεξιά), όλα θα γίνουν πιο απλά! Λοιπόν τα καταφέρατε;;; 3

4 Ποια από τα παρακάτω αριθμημένα χρωμοσώματα είναι ζευγάρι; (1) (2) (3) (4) Τι κοινό έχουν λοιπόν τα χρωμοσώματα ενός ζευγαριού; Πόσες «συνταγές» (δηλαδή πόσα γονίδια) έχω για κάθε χαρακτηριστικό μου; 4

5 Πράγματι, τα χρωμοσώματα ενός ζευγαριού (που οι βιολόγοι τα λένε «ομόλογα χρωμοσώματα») είναι ίδιου μεγέθους και έχουν αντίστοιχες «συνταγές», δηλ. «συνταγές» για τα ίδια χαρακτηριστικά. Αν το ένα χρωμόσωμα του ζευγαριού έχει π.χ. «συνταγή για χρώμα δέρματος» και «συνταγή για σχήμα αυτιού», τότε και το άλλο χρωμόσωμα του ζευγαριού θα έχει επίσης «συνταγή για χρώμα δέρματος» και «συνταγή για σχήμα αυτιού» και μάλιστα σε αντίστοιχες περιοχές του. Άρα, για κάθε χαρακτηριστικό μας έχουμε 2 «συνταγές» ή καλύτερα 2 «γονίδια». Στο 1 ο «φύλλο εργασίας» δεν σας είπα ότι και εγώ έχω δύο «συνταγές», δηλ. δύο γονίδια για το χρώμα του δέρματος που συζητούσαμε, γιατί δεν ήθελα να σας μπερδέψω πολύ στην πρώτη μας γνωριμία. Άλλωστε σε μένα και οι δύο συνταγές είναι ίδιες: και οι δύο «λένε» «πράσινο». Όμως, θα μπορούσαν και να είναι διαφορετικές. Για ευκολία τις «συνταγές», δηλ. τα γονίδια, τα συμβολίζουμε με γράμματα. Π.χ. δύο διαφορετικές «συνταγές» για το χρώμα θα μπορούσαμε να τις συμβολίσουμε με το γράμμα B και με το γράμμα b. Για να δούμε λοιπόν τι γίνεται όταν οι δύο συνταγές για ένα χαρακτηριστικό είναι ίδιες, και τι όταν είναι διαφορετικές. Για να λύσετε τις απορίες σας, θα χρησιμοποιήσετε τα κουνέλια του Biology Explorer. Πώς; Μπείτε στο περιβάλλον του λογισμικού, κάνοντας ένα κλικ στο ελαχιστοποιημένο παράθυρο που θα βρείτε στην κάτω γραμμή εργαλείων της επιφάνειας εργασίας σας. Κάντε κλικ στο «μικροσκόπιο» που είναι το 5 ο εργαλείο στην αριστερή πλευρά. Και μετά με αυτό, κάντε κλικ πάνω σε κάθε ένα από τa 3 κουνέλιa. Τι είναι αυτό που βλέπετε;;; 5

6 Το κουνέλι έχει πολλά ζευγάρια χρωμοσωμάτων στον πυρήνα κάθε κυττάρου του. Συγκεκριμένα, έχει 22. Εσείς όμως βλέπετε μόνο τα 2. Το ένα από αυτά τα χρωμοσώματα που βλέπετε μέσα στον πυρήνα ενός κυττάρου (ο πυρήνας συμβολίζεται με τον κύκλο) έχει τις «συνταγές» (τα γονίδια) για το χρώμα: αυτές βλέπετε να συμβολίζονται με Β ή b. Τι γίνεται λοιπόν, όταν οι δύο συνταγές για το χρώμα είναι ίδιες και τι γίνεται όταν είναι διαφορετικές; Δηλ. πώς είναι ένα κουνέλι στην 1 η & πώς στη 2 η περίπτωση; 1 η περίπτωση : ίδιες συνταγές - BB ;;; - bb ;;; 2 η περίπτωση : διαφορετικές συνταγές - Bb ;;; Όμως τα πράγματα είναι πάντα έτσι; Ή μήπως μπορεί να συμβαίνει και κάτι άλλο όταν οι δύο «συνταγές» για ένα χαρακτηριστικό είναι διαφορετικές; Ας δούμε τι γίνεται με ένα άλλο χαρακτηριστικό: το σχήμα των αυτιών στα κουνέλια μας. Ανοίξτε το αρχείο lab 2B επιλέγοντας open lab από το μενού file. Κάντε κλικ στο «μικροσκόπιο» που είναι το 5 ο εργαλείο στην αριστερή πλευρά και μετά με αυτό, κάντε κλικ πάνω στa 3 κουνέλιa. Βλέπετε πάλι δύο ζευγάρια χρωμοσωμάτων, αλλά όχι τα ίδια με πριν. Το ένα από αυτά έχει τις «συνταγές», δηλ. τα γονίδια για το σχήμα των αυτιών. Τις συνταγές αυτές τις βλέπετε να συμβολίζονται με Α ή με a. 6

7 Τι γίνεται λοιπόν όταν οι δύο συνταγές για το σχήμα των αυτιών είναι ίδιες και τι γίνεται όταν είναι διαφορετικές; Δηλ. πώς είναι ένα κουνέλι στην 1 η & πώς στη 2 η περίπτωση; 1 η περίπτωση : ίδιες συνταγές - ΑΑ ;;; - aa ;;; 2 η περίπτωση : διαφορετικές συνταγές - Aa ;;; Βλέπετε κάποια διαφορά στην περίπτωση που υπάρχουν δύο διαφορετικές συνταγές για το χρώμα και στην περίπτωση που υπάρχουν δύο διαφορετικές συνταγές για το σχήμα των αυτιών; 7

8 Βλέπετε λοιπόν ότι. Σε κάποια χαρακτηριστικά, όπως το σχήμα των αυτιών στο κουνέλι, η μία «συνταγή» είναι πιο «δυνατή» από την άλλη και έτσι αν τύχει να βρεθούν μαζί, φτιάχνεται η δική της πρωτεΐνη και όχι η πρωτεΐνη της δεύτερης συνταγής. Έτσι, «περνάει το δικό της» και το κουνέλι έχει ό,τι τύπο αυτιού «λέει» αυτή. Σε άλλα πάλι χαρακτηριστικά, όπως το χρώμα στο κουνέλι, καμία συνταγή δεν είναι πιο «δυνατή» από την άλλη, και έτσι αν τύχει να βρεθούν μαζί, δουλεύουν και οι δύο και προκύπτει κάτι ενδιάμεσο. Καμία από τις δύο δεν «καταφέρνει να περάσει το δικό της». Ας δούμε όμως τώρα κάτι πολύ σημαντικό: Πώς μεταβιβάζονται αυτές οι «συνταγές» (δηλ. τα γονίδια) από τους γονείς στα παιδιά; Όπως ξέρετε το πρώτο κύτταρο ενός νέου ατόμου φτιάχνεται από την ένωση ενός ωαρίου με ένα σπερματοζωάριο. Αυτό το πρώτο κύτταρο όπως και όλα τα υπόλοιπα που θα προκύψουν από αυτό και θα φτιάξουν το σώμα του ατόμου, έχει 46 χρωμοσώματα σε εσάς τους ανθρώπους, 44 στα κουνέλια, 10 σε εμάς τους «org». Πόσα χρωμοσώματα λοιπόν θα πρέπει να έχει το ωάριο και πόσα το σπερματοζωάριο έτσι ώστε το πρώτο κύτταρο να έχει το σωστό αριθμό χρωμοσωμάτων σε εσάς, στα κουνέλια και σε εμάς; Άνθρωποι:... Κουνέλια:.. Org: 8

9 Πώς γίνεται αυτό;;; Τα ωάρια και τα σπερματοζωάρια παράγονται με τη «μείωση», έναν τύπο κυτταρικής διαίρεσης που «μειώνει» τον αριθμό των χρωμοσωμάτων στο μισό. Στο σχήμα που ακολουθεί, βλέπετε ένα κύτταρο και τα ωάρια ή σπερματοζωάρια που μπορεί να δώσει ( ανάλογα βέβαια με το εάν είναι κύτταρο μιας γυναίκας ή κύτταρο ενός άνδρα). Και βέβαια, για πρακτικούς λόγους δεν βλέπετε όλα τα χρωμοσώματα που υπάρχουν σε αυτό το κύτταρο (δηλ. δεν βλέπετε τα 46 χρωμοσώματα ή αλλιώς τα 23 ζεύγη χρωμοσωμάτων που έχει), και δεν βλέπετε επίσης όλα τα χρωμοσώματα που θα υπάρχουν στο πιθανό ωάριο ή σπερματοζωάριο (δηλ. δεν βλέπετε τα 23 χρωμοσώματα που αυτό έχει). Πόσα χρωμοσώματα βλέπετε στο αρχικό κύτταρο;.. Πόσα χρωμοσώματα βλέπετε σε κάθε ωάριο ή σπερματοζωάριο που προκύπτει; Παρατηρήσατε ότι τα δύο χρωμοσώματα του ζευγαριού και άρα και οι δύο διαφορετικές «συνταγές» για το σχήμα των αυτιών που έχει το αρχικό κύτταρο (βλ. Α και α ), χωρίζονται μεταξύ τους καθώς διαιρείται το κύτταρο για να δώσει ωάρια ή σπερματοζωάρια;;; Τι γίνεται αν λάβουμε υπόψη μας τώρα και 2 ο ζευγάρι χρωμοσωμάτων; Δηλαδή και 2 ο ζευγάρι «συνταγών» για ένα 2 ο χαρακτηριστικό; 9

10 Κοιτάξτε το παρακάτω σχήμα. Εντάξει: οι συνταγές Α και α για το σχήμα των αυτιών, έχουν χωρίσει μεταξύ τους. Τι θα γίνει όμως με τις συνταγές Β και β για το χρώμα;; Ποια από τις δύο θα πάει με την Α και ποια με την α ; Μπορείτε να το γνωρίζετε αυτό ή μήπως όχι; Με άλλα λόγια, ξέρετε με σιγουριά τι πρέπει να μπει στη θέση κάθε ερωτηματικού του σχήματος ή είστε μεταξύ δύο επιλογών; Αν είστε μεταξύ δύο επιλογών για κάθε ερωτηματικό του παραπάνω σχήματος (δηλ. αν πιστεύετε ότι μαζί με το «Α» μπορεί να πάει είτε το «Β» είτε το «b» και άρα μαζί με το «a» μπορεί να πάει είτε το «b» είτε το «Β» αντίστοιχα) κάνετε πολύ καλά. Δείτε το πρώτα σχηματικά και διαβάστε μετά την εξήγηση που ακολουθεί. 10

11 Βλέπετε λοιπόν ότι όταν το αρχικό κύτταρο έχει δύο ζευγάρια χρωμοσωμάτων, είναι δυνατόν να δημιουργηθούν 4 διαφορετικοί τύποι ωαρίων ή σπερματοζωαρίων. Πώς;;; Με τυχαίο συνδυασμό των χρωμοσωμάτων των δύο ζευγαριών και άρα και των «συνταγών» που βρίσκονται σε αυτά. Προσέξτε ότι οι «συνταγές» Α και α χωρίζουν οπωσδήποτε μεταξύ τους, και το ίδιο συμβαίνει και με τις συνταγές Β και b. Κι αυτό γιατί κάθε ωάριο ή σπερματοζωάριο πρέπει να έχει οπωσδήποτε ένα χρωμόσωμα από κάθε ζευγάρι, δηλαδή μία «συνταγή» για κάθε χαρακτηριστικό. Όμως ποια «συνταγή» από τις άλφα θα πάει με ποια «συνταγή» από τις βήτα σε κάθε ωάριο ή σπερματοζωάριο;;; Αυτό είναι τυχαίο. Το πολύ σημαντικό πράγμα με τη «μείωση», δηλ. την κυτταρική διαίρεση με την οποία φτιάχνουμε τα ωάρια ή τα σπερματοζωάριά μας, είναι ότι ο τρόπος που χωρίζονται τα χρωμοσώματα και άρα και οι συνταγές-γονίδια που αυτά έχουν, είναι ΤΥΧΑΙΟΣ. Έτσι από ένα κύτταρο μπορεί να προκύψουν ωάρια ή σπερματοζωάρια με διαφορετικούς συνδυασμούς χρωμοσωμάτων. Και όσο πιο μεγάλος είναι ο αριθμός των χρωμοσωμάτων που έχει το αρχικό κύτταρο, τόσο πιο πολλοί οι διαφορετικοί συνδυασμοί. Φανταστείτε λοιπόν πόσα διαφορετικά ωάρια ή σπερματοζωάρια μπορούν να προκύψουν από ένα ανθρώπινο κύτταρο που έχει 46 χρωμοσώματα: πολλά!!! 11

12 Ας προσπαθήσουμε να τα δούμε όλα αυτά «στην πράξη», δουλεύοντας με έναν άλλο φανταστικό οργανισμό, τον reebop. Οι reebops έχουν 8 ζευγάρια ομόλογων χρωμοσωμάτων. Αυτό που θα κάνετε είναι να πάρετε ένα ζευγάρι reebops (μαμά/ μπαμπάς), να παρατηρήσετε και να καταγράψετε τα χαρακτηριστικά τους σε έναν πίνακα, να «φτιάξετε» κατά τύχη ένα από τα πολλά πιθανά ωάρια της μαμάς, να «φτιάξετε» κατά τη τύχη ένα από τα πολλά πιθανά σπερματοζωάρια του μπαμπά, να γονιμοποιήσετε το ωάριο που φτιάξατε με το σπερματοζωάριο που φτιάξaτε, να προσδιορίσετε τα χαρακτηριστικά του παιδιού (φαινότυπος) με βάση τα γονίδιa που πήρε από τους γονείς τους, και τέλος να το κατασκευάσετε με τα υλικά που έχετε στον πάγκο σας. Καταρχάς, καταγράψτε τα 8 χαρακτηριστικά των γονιών στον πίνακα που ακολουθεί. μαμά μπαμπάς Χαρακτηριστικά Μαμά Μπαμπάς 1 Σώμα 2 ή 3 μέρη; 2 Πόδια χρώμα; 3 Καμπούρα 1 ή 2; 4 Ουρά ίσια ή κατσαρή; 5 Αντένες 2 ή 0; 6 Μάτια 2 ή 1; 7 Μύτη χρώμα; 8 Φύλο * κορίτσι ή αγόρι; * Θεωρήστε ότι το φύλο φαίνεται από το χρώμα του σώματος: κόκκινο κορίτσι, μπλε αγόρι. Περάστε τώρα στο 2 ο βήμα που είναι να φτιάξετε κατά τύχη ένα από τα πολλά πιθανά ωάρια της μαμάς. Πώς; Στον πάγκο σας υπάρχει ένας φάκελος που γράφει «Κύτταρο μαμάς που μπορεί να δώσει πολλά πιθανά ωάρια». 12

13 Ανοίξτε τον «φάκελο / κύτταρο μαμάς που μπορεί να δώσει πολλά πιθανά ωάρια», βγάλτε τα χρωμοσώματα της μαμάς και τοποθετείστε τα στον πάγκο σας ανακατεμένα και έτσι ώστε να βλέπετε τη χρωματιστή τους πλευρά. Πόσα είναι; Φτιάξτε ζευγάρια με τα ομόλογα χρωμοσώματα της μαμάς, δηλ. με τα χρωμοσώματα που έχουν το ίδιο μέγεθος. Επιλέξτε τυχαία 1 χρωμόσωμα από κάθε ζευγάρι. Τα χρωμοσώματα που δεν επιλέξατε, βάλτε τα πίσω στον φάκελο. Τα χρωμοσώματα που επιλέξατε, βάλτε στο κόκκινο κουτί σας. Τι συμβολίζει το κόκκινο κουτί; Το ωάριο που φτιάξατε κατά τη τύχη. Πόσα είναι τα χρωμοσώματά του; Είναι το μοναδικό ωάριο που θα μπορούσατε να φτιάξετε από το κύτταρο της μαμάς που είχατε στη διάθεσή σας; Όχι, είναι ένα από τα πολλά πιθανά. Άλλες τριάδες μπορεί να έχουν φτιάξει διαφορετικά ωάρια από αυτό. Συνεχίστε φτιάχνοντας κατά τύχη ένα από τα πολλά πιθανά σπερματοζωάρια του μπαμπά. Πώς; Στον πάγκο σας υπάρχει ένας φάκελος που γράφει «Κύτταρο μπαμπά που μπορεί να δώσει πολλά πιθανά σπερματοζωάρια». Ανοίξτε τον «φάκελο / κύτταρο μπαμπά που μπορεί να δώσει πολλά πιθανά σπερματοζωάρια», βγάλτε τα χρωμοσώματα του μπαμπά και τοποθετείστε τα στον πάγκο σας ανακατεμένα και έτσι ώστε να βλέπετε τη χρωματιστή τους πλευρά. Πόσα είναι; Φτιάξτε ζευγάρια με τα ομόλογα χρωμοσώματα του μπαμπά, δηλ. με τα χρωμοσώματα που έχουν το ίδιο μέγεθος. Επιλέξτε τυχαία 1 χρωμόσωμα από κάθε ζευγάρι. Τα χρωμοσώματα που δεν επιλέξατε, βάλτε τα πίσω στον φάκελο. Τα χρωμοσώματα που επιλέξατε, βάλτε στο μπλε κουτί σας. Τι συμβολίζει το μπλε κουτί; Το σπερματοζωάριο που φτιάξατε κατά τη τύχη. Πόσα είναι τα χρωμοσώματά του; Είναι το μοναδικό σπερματοζωάριο που θα μπορούσατε να φτιάξετε από το κύτταρο του μπαμπά που είχατε στη διάθεσή σας; Όχι, είναι ένα από τα πολλά πιθανά. Άλλες τριάδες μπορεί να έχουν φτιάξει διαφορετικά σπερματοζωάρια από αυτό. Αφού φτιάξατε ένα πιθανό ωάριο της μαμάς και ένα πιθανό σπερματοζωάριο του μπαμπά, μπορείτε πια να τα «ενώσετε» για να φτιάξετε το πρώτο κύτταρο ενός πιθανού παιδιού του ζευγαριού. Αδειάστε πάνω στον πάγκο σας τα χρωμοσώματα του ωαρίου σας (βλ. κόκκινο κουτί) και τα χρωμοσώματα του σπερματοζωαρίου σας (βλ. μπλε κουτί), έτσι ώστε να βλέπετε τη χρωματιστή τους πλευρά. Πόσα είναι συνολικά; Φτιάξτε ζευγάρια με τα ομόλογα χρωμοσώματα, δηλ. με τα χρωμοσώματα που έχουν το ίδιο μέγεθος. Κάθε ζευγάρι ομόλογων χρωμοσωμάτων έχει 1 κόκκινο χρωμόσωμα και 1 μπλε χρωμόσωμα. Δηλαδή 1 χρωμόσωμα από _ και 1 χρωμόσωμα από _. Γυρίστε ανάποδα τα χρωμοσώματα κάθε ζευγαριού ώστε να βλέπετε τα γονίδια που βρίσκονται σε αυτά. 13

14 Στον πίνακα που ακολουθεί συμπληρώστε τις 3 πρώτες στήλες. Χαρακτηριστικά 1 Σώμα 2 Πόδια 3 Καμπούρα 4 Ουρά 5 Αντένες 6 Μάτια 7 Μύτη/Ρίνα 8 Φύλο Γονίδιο από τη μαμά Γονίδιο από τον μπαμπά Γονίδια παιδιού («γονότυπος») Εμφάνιση παιδιού («φαινότυπος») Για να συμπληρώσετε και την τελευταία στήλη του παραπάνω πίνακα, δείτε τον πίνακα που ακολουθεί. Χαρακτηριστικά Εμφάνιση παιδιού με βάση τα γονίδιά του (με άλλα λόγια, «φαινότυπος με βάση τον γονότυπο») 1 Σώμα ΣΣ = 3 μέρη Σσ = 3 μέρη σσ = 2 μέρη 2 Πόδια ΠΠ = πράσινα Ππ = πράσινα ππ = κίτρινα 3 Καμπούρα ΚΚ = 1 καμπούρα Κκ = 1 καμπούρα κκ = 2 καμπούρες 4 Ουρά ΟΟ = κατσαρή Οο = κατσαρή οο = ίσια 5 Αντένες ΑΑ = 2 αντένες Αα = 2 αντένες αα = 0 αντένες 6 Μάτια ΜΜ = 2 μάτια Μμ = 2 μάτια μμ = 1 μάτι 7 Μύτη/Ρίνα ΡΡ = κόκκινη Ρρ = πορτοκαλί ρρ = κίτρινη 8 Φύλο ΧΧ = κορίτσι ΧΥ = αγόρι - Έχοντας πια προσδιορίσει τον φαινότυπο του παιδιού μπορείτε να το κατασκευάσετε με τα υλικά που έχετε στη διάθεσή σας (βλ. παρακάτω πίνακα). Χαρακτηριστικά Υλικά 1 Σώμα μεγάλα κομμάτια playmais (μπλε, κόκκινα) 2 Πόδια πινέζες με μακρύ στέλεχος (πράσινες, κίτρινες) 3 Καμπούρα μικρά κομμάτια playmais 4 Ουρά κίτρινα συρματάκια 5 Αντένες μαύρες καρφίτσες 6 Μάτια μάτια 7 Μύτη/Ρίνα πινέζες (κόκκινες, πορτοκαλί, κίτρινες) 8 Φύλο κόκκινο / μπλε χρώμα σώματος για κορίτσια / αγόρια Πώς; Αρχικά, βρέξτε πάρα πολύ λίγο τα κομματάκια του σώματος και κολλήστε τα μεταξύ τους. Στη συνέχεια, προσθέστε όλα τα υπόλοιπα εξαρτήματα. Φέρτε το παιδί που προέκυψε από το ωάριο και το σπερματοζωάριο που φτιάξατε τυχαία από ένα κύτταρο της μαμάς και ένα κύτταρο του μπαμπά στην έδρα. 14

15 Από τα 11 συνολικά παιδιά που φτιάχτηκαν από τις τριάδες από το ίδιο ζευγάρι γονιών, υπάρχουν κάποια που είναι ολόιδια με τους γονείς τους σε ορισμένα χαρακτηριστικά; o ναι o όχι υπάρχουν κάποια που δεν μοιάζουν με τους γονείς τους σε κανένα χαρακτηριστικό; o ναι o όχι υπάρχουν κάποια που είναι ολόιδια μεταξύ τους; o ναι o όχι υπάρχουν κάποια που δεν μοιάζουν σε τίποτα μεταξύ τους; o ναι o όχι Μήπως όμως. ό,τι και να συμβαίνει με τα «ναι / όχι» που απαντήσατε παραπάνω, είναι απλά θέμα τύχης; Πώς θα εξηγούσατε απλά και συνοπτικά σε ένα από αυτά τα «παιδιά reebops» γιατί μοιάζει με ένα αδερφάκι του αλλά δεν είναι ολόιδιο με αυτό;;; Λοιπόν θα τα πούμε και πάλι την επόμενη εβδομάδα. Ως τότε, να περνάτε καλά! 15