WHERE TO GO/ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ

Transcript

1 Byzantine monuments of Naxos By Irene Gratsia* In Naxos, churches that were built during the Byzantine period, between the 6th and the 15th century, were scattered in plains, plateaus and massifs. Very often, when we walk the paths of the island we see small stone made churches; many of them house wall paintings. These monuments are emerging through olive trees or some times you may try to distinguish them within rocky landscapes. The combination of monuments and natural wealth results undoubtedly in a rare beauty that the visitor never forgets. The numerous churches of Naxos fill in the existing gap resulting from the scarcity of sources of information about the island s history and the history of the Cyclades in general, during the Byzantine period. The great number of churches, the also great number of wall painted churches - the most wall painted churches from all the Cyclades islands together - the castles and movable finds (coins, sculptures) show that Naxos held a very important place among the islands of south Aegean during the Byzantine period. Starting with castles, we will refer to the first two in size. The first one is the castle, more specifically the ruins, of Irene Gratsia Τα βυζαντινά μνημεία της Νάξου Από την Ειρήνη Γρατσία* Οι κάμποι, τα οροπέδια, οι ορεινοί όγκοι της Νάξου είναι κατάσπαρτοι από ναούς που κτίστηκαν στους Βυζαντινούς χρόνους, μεταξύ του 6ου και του 15ου αιώνα. Περπατώντας στα μονοπάτια του νησιού πολύ συχνά ανταμώνουμε με μικρούς πετρόκτιστους ναούς, πολλοί από τους οποίους σώζουν τοιχογραφίες. Τα μνημεία αυτά άλλοτε ξεπροβάλλουν μέσα από ελιές και άλλοτε προσπαθείς να τα διακρίνεις σε βραχώδη τοπία. Ο συνδυασμός του μνημειακού αυτού πλούτου με το φυσικό πλούτο αποτελεί μια αδιαμφισβήτητα σπάνια ομορφιά που παίρνει μαζί του ο επισκέπτης του νησιού. Οι πολυάριθμες εκκλησίες της Νάξου καλύπτουν το κενό που υπάρχει λόγω της σπανιότητας των πληροφοριών των πηγών για την ιστορία του νησιού και γενικά των Κυκλάδων στους Βυζαντινούς χρόνους. Ο μεγάλος αριθμός των ναών, ο μεγάλος επίσης αριθμός τοιχογραφημένων ναών, ο μεγαλύτερος από αυτόν που έχει βρεθεί σε όλες τις Κυκλάδες μαζί, τα κάστρα και τα κινητά ευρήματα (νομίσματα, γλυπτά) δείχνουν ότι η Νάξος κατείχε πολύ σημαντική θέση ανάμεσα στα νησιά του νοτίου Αιγαίου τη Βυζαντινή περίοδο. Ξεκινώντας από τα κάστρα, θα αναφερθούμε στα δύο μεγαλύτερα. Πρόκειται για Apaliros, an embattled settlement south of Sangri that was in use from the 7th until the begging of the 13th century. We can see the wall with the round tower, the numerous barrel-vaulted water tanks and the ruined churches. The second one is the Apano Castle, situated between Potamia and the villages of Tsikalario and Cheimarros, which is unfortunately ruined, too. The Byzantine churches of Naxos are many and it will take you quite a few days to visit them all. In the area of Tragea the number of churches is so great that it was rightly named as the Mystras of the Cyclades. The churches are made of stone and they are characterized by their small size and the simple shape. The types found on the island are usually: simple aisleless domed churches, barrel-vaulted churches, single or twin, small free-cross domed churches, cross-insquare domed churches, etc. The paintings that decorate the churches are very interesting. Although they have a provincial character they are τα ερείπια του κάστρου τ Απαλύρου, έναν οχυρωμένο οικισμό στα νότια του Σαγκριού που χρησιμοποιήθηκε από τον 7ο έως τις αρχές του 13ου αιώνα. Σώζονται το τείχος με τον στρογγυλό πύργο, οι πολυάριθμες καμαροσκεπείς δεξαμενές για την αποθήκευση του νερού και γκρεμισμένοι ναοί. Το Απάνω Κάστρο, ανάμεσα στην Ποταμιά και τα χωριά Τσικαλαριό και Χείμαρρο, είναι το δεύτερο κάστρο, δυστυχώς και αυτό σε ερειπιώδη κατάσταση. Οι βυζαντινοί ναοί της Νάξου είναι πολυάριθμοι και χρειάζονται πολλές μέρες για να τους επισκεφθεί κανείς. Στην περιοχή της Τραγέας είναι τόσος μεγάλος ο αριθμός των ναών, ώστε δίκαια την ονόμασαν Μυστρά των Κυκλάδων. Οι ναοί είναι κτισμένοι με λίθους και διακρίνονται για τις μικρές διαστάσεις και τη λιτή μορφολογία τους. Οι τύποι που απαντούν στο νησί είναι οι απλοί μονόχωροι τρουλωτοί ναοί, οι καμαροσκέπαστοι ναοί, μονοί ή δίδυμοι, οι ναοί μικρού ελεύθερου σταυρού με τρούλο, οι σταυροειδείς εγγεγραμμένοι με τρούλο κ.ά. Η ζωγραφική διακόσμηση των ναών παρουσιάζει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Παρόλο που έχει επαρχιακό χαρακτήρα διακρίνεται για την ποικιλία της και για ένα αρκετά υψηλό καλλιτεχνικό επίπεδο. Πολύ σημαντικός είναι ο ανεικονικός διάκοσμος ορισμένων ναών. Πρόκειται για διακόσμηση με γεωμετρικό και ζωόμορφο θεματολόγιο που συνδέεται με την εικονομαχική περίοδο. Στo σημείο αυτό πρέπει να επισημανθεί ότι ορθόδοξοι ναοί συνεχίστηκαν να κτίζονται την περίοδο της ενετικής κυριαρχίας, ειδικά το Β μισό του 13ου και το Α μισό του 14ου αιώνα

2 characterized by their variety and their quite high artistic level. The abstract decoration of some churches is also very remarkable. The themes of the decoration include geometrical patterns and animals and are linked to the iconomachy period. In this point we should note that during the Venetian rule orthodox churches continued to be built, especially during the second half of the 13th and the first half of the 14th centuries. You can get a small idea of Byzantine Naxos by visiting the following churches: Church of Panagia Drosiani: situated in Moni, it was built in the middle of the 7th century; it is a triconch domed church. The three contiguous chapels were built during the middle Byzantine period. The wall paintings from various periods are very important. Church of Panagia Protothroni in Chalki: in the begging it was built as a threeaisled basilica Early Christian church and it was turned later (9th century) in a crossin-square domed church. Wall paintings of various ages are being preserved. Church of Aghia Kyriaki in Apeiranthos: the two-aisled church of Aghia Kyriaki with the 9th-century abstract decoration is situated at the end of an old stone-paved path. Church of Aghios Mamandas: it is situated near Kato Sangri. It is a cross-in-square domed church, with remarkable interior sculptures. It dates back to the second half of the 10th century. A carved inscription relates the church to Bishop Leon. Church of Panagia Archatos: the church is in the area of Archatos. It is a two-aisled cross-shaped church. The preserved wall paintings are dated back to the 13th century. Monastery of Christ Fotodotis in Danakos: the nave and aisles was initially a threeaisled basilica with a narthex. In the 16th century its form changed completely, into a four-pillar domed church with a narthex, while it was surrounded by a castle. Aghios Georgios in Iria: it was constructed in the 11th century with materials that were coming from the archaic temple of Dionysus. It is a cross-in-square domed church. * Irene Gratsia, Archaeologist and editor of the MOnuMENTA magazine (www. monumenta.org), a magazine concerning the protection of natural and architectural heritage of Greece and Cyprus The following books were used for the writing of this text: Naxos the other beauty by Georgios S. Mastoropoulos and Naxos by M. Hadjidakis, N. Drandakis, N. Zia, M. Achimastou-Potamianou and A. Vasilaki-Karakatsani. Μια μικρή εικόνα της βυζαντινής Νάξου μπορεί να αποκτήσει κανείς από τους παρακάτω ναούς: Ναός Παναγίας Δροσιανής: βρίσκεται στη Μονή, κτίστηκε στα μέσα του 7ου αιώνα και είναι τρίκογχος ναός με τρούλο. Στη μεσοβυζαντινή περίοδο κτίστηκαν τα τρία εφαπτόμενα παρεκκλήσια. Πολύ σημαντικές είναι οι τοιχογραφίες από διάφορες περιόδους. Ναός Παναγίας Πρωτόθρονης Χαλκείου: αρχικά κτίστηκε ως τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική για να μετατραπεί αργότερα (9ο αιώνα) σε σταυροειδή εγγεγραμμένο ναό με τρούλο. Σώζονται τοιχογραφίες διαφόρων εποχών. Ναός Αγίας Κυριακής στ Απεράθου: ένα παλιό λιθόστρωτο μονοπάτι οδηγεί στο δίκλιτο ναό της Αγίας Κυριακής με τον ανεικονικό διάκοσμο του 9ου αιώνα. Ναός Αγίου Μάμαντα: βρίσκεται κοντά στο Κάτω Σαγκρί. Πρόκειται για σταυροειδή εγγεγραμμένο ναό με τρούλο, με αξιόλογα γλυπτά στο εσωτερικό του. Χρονολογείται στο β μισό του 10ου αιώνα. Εγχάρακτη επιγραφή τον συνδέει με τον επίσκοπο Λέοντα. Ναός Παναγίας Αρχατού: o ναός βρίσκεται στην περιοχή Αρχατός. Πρόκειται για ένα δίχωρο ναό σε σχήμα σταυρού. Οι τοιχογραφίες που σώζονται χρονολογούνται στον 13ο αιώνα. Μονή Χριστού Φωτοδότη στο Δανακό: αρχικά τo καθολικό ήταν τρίκλιτη βασιλική με νάρθηκα. Το 16ο αιώνα η μορφή του άλλαξε ριζικά, αφού τότε μετατράπηκε σε τρουλαίο τετρακιόνιο ναό με νάρθηκα και περιβλήθηκε με πύργο. Άγιος Γεώργιος στα Ύρια: κτίστηκε το 11ο αιώνα με υλικό που προερχόταν από τον αρχαϊκό ναό του Διονύσου. Είναι σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός με τρούλο. * Ειρήνη Γρατσία, Αρχαιολόγος, υπεύθυνη έκδοσης περιοδικού για την προστασία της φυσικής και της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς Ελλάδας και Κύπρου MOnuMENTA ( Για τη συγγραφή του κειμένου χρησιμοποιήθηκαν τα βιβλία «Η Νάξος το άλλο κάλλος» του Γεωργίου Σ. Μαστορόπουλου και «Νάξος» των Μ. Χατζηδάκη, Ν. Δρανδάκη, Ν. Ζία, Μ. Αχειμάστου-Ποταμιάνου και Α. Βασιλάκη-Καρακατσάνη

3 Temple of Apollo - Portara The most famous door (porta) of Cyclades, Portara, is one of the most important monuments of Naxos that reveal the island s rich history and impress visitors with their greatness. Portara was the gate of the Temple of Appolo in the islet of Palatia. It was built during the third quarter of the 6th century B.C. The temple s measurements are 54m x 28m. The gate is made of four monolithic architectural parts. During the early Christian times the temple was turned into a church, which was preserved at least until the Venetian occupation. The Castle of Naxos Going up to the Castle of Chora, built by Marco Sanudo in 1207, and wandering around the stone paved alleys of the mediaeval settlement you will feel like traveling in past times; a unique experience. Choose one of the two entrances of the Castle: Trani Porta in the north side, or Paraporti, facing west, in order to begin your tour. Every road, whether ring or radiate, leads to the top of the hill. Walk in the steep alleys, marvel at the Venetian mansion houses with the coats of arms - a typical union of insular architecture and western elements; discover the neighborhoods that hide stories and legends; visit churches; stare out over the monument of Portara and feel some of the magic of that time that is preserved ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ARCHAEOLOGICAL SITES Ναός του Απόλλωνα - Πορτάρα Η πιο διάσημη «πόρτα» των Κυκλάδων, η Πορτάρα, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της Νάξου που μαρτυρούν το πλούσιο ιστορικό της παρελθόν και εντυπωσιάζουν με τη μεγαλοπρέπειά τους. Η Πορτάρα αποτελούσε την πύλη του Ναού του Απόλλωνα στη νησίδα Παλάτια. Κτίστηκε το τρίτο τέταρτο του 6ου π.χ. αιώνα. Οι διαστάσεις του ναού είναι 54μ x 28 μ. Η πύλη αποτελείται από τέσσερα μονολιθικά αρχιτεκτονικά μέλη. Κατά τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, ο ναός μετατράπηκε σε βασιλική, που διατηρήθηκε τουλάχιστον μέχρι τη Βενετική κατάκτηση. Το Κάστρο της Νάξου Η ανάβαση στο Κάστρο της Χώρας, που έχτισε ο Μάρκος Σανούδος το 1207, και η περιπλάνηση στα πλακόστρωτα στενά του μεσαιωνικού αυτού οικισμού, μοιάζει με ταξίδι σε άλλη εποχή, μία εμπειρία μοναδική. Επιλέξτε μία από δύο εισόδους του Κάστρου, την Τρανή Πόρτα στη βόρεια πλευρά ή το Παραπόρτι στα δυτικά για να ξεκινήσετε την περιήγησή σας. Όλοι οι δρόμοι, ακτινωτά και περιφερειακά οδηγούν στην κορυφή του λόφου. Περπατήστε στα ανηφορικά δρομάκια, θαυμάστε τα ενετικά αρχοντικά με τα οικόσημα, που αποτελούν «πάντρεμα» της νησιώτικης αρχιτεκτονικής με δυτικά στοιχεία, γνωρίστε τις γειτονιές που καθεμιά κρύβει ιστορίες και θρύλους, επισκεφθείτε τις εκκλησίες, αγναντέψτε τη θέα προς την Πορτάρα και intact within the Castle. The square of the Catholic Cathedral is a reference point, near which you can find the Ursulines School, the Jesuits monastery and the Mansion of the past Trade School, where Nikos Kazantzakis studied. Today the School is housed in the Archaeological Museum of Naxos. Nearby you will see the Capella Casazza (Church of Immaculate Conception), which was a chapel of Sanudo, as well as the castle of Crispi, the only one preserved out of the twelve castles that were built next to the palace of Sanudo. Stop at the old mansion house next to Trani Porta, where the Venetian museum is housed along with exhibitions and music nights. Going down to Chora, in the outskirts of the Castle, you will discover the old market with the narrow whitewashed alleys, the picturesque shops and the traditional small tavernas. κλέψτε λίγη από τη μαγεία εκείνης της εποχής, που διατηρείται ανέπαφη στο Κάστρο. Σημείο αναφοράς αποτελεί η πλατεία της Καθολικής Μητρόπολης, όπου εκεί κοντά βρίσκονται η σχολή Ουρσουλινών, η Μονή Ιησουιτών και το Μέγαρο της άλλοτε Εμπορικής Σχολής, στην οποία φοίτησε ο Νίκος Καζαντζάκης και σήμερα στεγάζει το Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάξου. Δίπλα θα δείτε την Capella Casazza (Ναό Αμιάντου Σύλληψης), η οποία ήταν παρεκκλήσι του Σανούδου, καθώς και τον πύργο Crispi, τον μοναδικό που διασώθηκε από τους συνολικά 12 πύργους που χτίστηκαν δίπλα από το παλάτι του Σανούδου. Κάντε μία στάση στο παλιό αρχοντικό δίπλα στην Τρανή Πόρτα, που λειτουργεί το ενετικό μουσείο και παράλληλα φιλοξενεί εκθέσεις και μουσικές βραδιές. Κατηφορίζοντας προς την Χώρα, στις παρυφές του Κάστρου «κρύβεται» η παλαιά αγορά με τα στενά ασπρισμένα σοκάκια, τα γραφικά μαγαζιά και τα παραδοσιακά ταβερνάκια

4 Temple of Dimitra in Gyroulas (Sangri) The temple of Dimitra in Gyroulas is one of the most significant buildings of ancient Naxos and dates back to BC. The ancient sanctuary was made entirely of white marble and it was dedicated to the worship of goddess Dimitra; in the 6th century it was turned into a Christian basilica church. Today, the restoration of the temple has been completed and there is also a museum exhibition. Temple of Dionysus in Iria The Sanctuary of Dionysus is situated in the area of Iria, only 3 km away from Chora. You will see there finds from the temple of Dionysus that date from the 6th century BC. The foundation stones of the sanctuary as we as very few ruins of the temple s walls are being preserved. The finds include marble pillars and a well of the 6th century BC (the only one with a marble layer) as well as a small exhibition room. Three more temples were found under the archaeological sight; all of them were dedicated to Dionysus. What is more, on the same place the statute of Dionysus was discovered; one of the most important finds of the sight that is hosted in the museum in Chora. Three Kouroi Near the village of Melanes (Flerio) there are two out of the three Kouroi you find in Naxos. The unfinished archaic Kouros, almost 6.5 m long, is lying down inside a garden for centuries in exactly the same place that the ancient craftsmen deserted it. In the north part of the island, near the beautiful village of Apollonas, there is a gigantic Kouros (10 m in length), which is probably a personification of Dionysus. You will find it in the begging of the village, in an ancient quarry. The third and less famous Kouros is found in a landscaped path, near Flerio. Ο ναός της Δήμητρας στο Γύρουλα (Σαγκρί) Ο ναός της Δήμητρας στη θέση Γύρουλα, αποτελεί ένα από τα πιο αξιόλογα οικοδομήματα της αρχαίας Νάξου και χρονολογείται στη δεκαετία π.χ. Το αρχαϊκό ιερό, φτιαγμένο εξ ολοκλήρου από λευκό μάρμαρο, ήταν αφιερωμένο στη λατρεία της θεάς Δήμητρας, ενώ τον 6ο αιώνα μετατράπηκε σε χριστιανική βασιλική εκκλησία. Σήμερα, έχει ολοκληρωθεί η αναστύλωση του ναού και λειτουργεί και μουσειακή έκθεση. Ιερό του Διονύσου στα Ύρια Σε απόσταση μόλις 3 χλμ. από τη Χώρα, στην περιοχή Ύρια, βρίσκεται το Ιερό του Διονύσου, στο οποίο θα δείτε ευρήματα από τον ναό του Διονύσου του 6ου αι. π.χ. Στο Ιερό σώζονται οι λίθοι θεμελίωσης και πολύ λίγα λείψανα των τοίχων του ναού και περιλαμβάνει μαρμάρινες στήλες, πηγάδι του 6ου αι. π.χ. (από τα μοναδικά σωζόμενα με μαρμάρινη στρώση) και ένα μικρό εκθεσιακό χώρο. Κάτω από τον αρχαιολογικό χώρο βρέθηκαν οι βάσεις τριών ακόμα ναών, οι οποίοι ήταν όλοι αφιερωμένοι στο Διόνυσο. Επίσης, στον ίδιο χώρο βρέθηκε και ένα άγαλμα του Διόνυσου, από τα σημαντικότερα ευρήματα του χώρου, το οποίο βρίσκεται στο μουσείο στη Χώρα. Οι τρεις Κούροι Κοντά στο χωριό Μέλανες (Φλεριό) βρίσκονται οι δύο από τους τρεις συνολικά Κούρους που θα βρείτε στη Νάξο. Μέσα σε ένα περιβόλι κείτεται εδώ και αιώνες ο ημιτελής αρχαϊκός Κούρος, μήκους περίπου 6,5 μέτρων, στη θέση όπου τον άφησαν οι αρχαίοι τεχνίτες. Στο βόρειο τμήμα του νησιού, κοντά στο όμορφο ψαροχώρι του Απόλλωνα, βρίσκεται ένας γιγαντιαίος Κούρος (10 μ. μήκος), που πιθανώς αποτελεί προσωποποίηση του Διονύσου. Ανακαλύψτε τον στην αρχή του χωριού, στο χώρο ενός αρχαίου λατομείου. Σε μικρή απόσταση από το Φλεριό, σε ένα διαμορφωμένο μονοπάτι, βρίσκεται ο τρίτος και λιγότερο γνωστός Κούρος 70 71

5 72 73

6 The Tower of Cheimarros By Olga Filaniotou* The Tower of Cheimarros is a point of reference for Naxos, equivalent to the Portara (gate) of the antique Apollo Temple on the islet Palatia. It is a monument with a symbolic meaning and an impressive presence which has passed in the legend and is celebrated among others in the following local folk song: «O kardia mou pou se tharrou, san ton pyrgo tou Cheimarrou ( Oh my heart, you take courage, like the Tower of Cheimarros ) The circular tower constitutes an exceptional sample of a well preserved defensive structure of the 4th century and predominates a secluded and today uninhabited landscape on the lowest hills of the Mount Zas, in the southeastern part of Naxos. The existing building stands to the impressive height of about 15 m and has a double wall. The exterior wall is built by big local marble plinths, while the interior is built by stones of different size with connectors in between. The walls are connected at regular in- Ο Πύργος του Χειμάρρου Από την Ολγα Φιλανιώτου* Ο Πύργος του Χειμάρρου είναι σημείο αναφοράς για τη Νάξο, αντίστοιχο με την «Πορτάρα» του αρχαϊκού ναού του Απόλλωνα στα Παλάτια. Ένα μνημείο-σύμβολο, που η εντυπωσιακή παρουσία του έχει περάσει σε θρύλους και στο δημοτικό τραγούδι: «Ώ καρδιά μου που σε θάρρου σαν τον Πύργο του Χειμάρρου» Εξαιρετικό δείγμα καλά διατηρημένου αμυντικού οικοδομήματος του 4ου αι. π.χ., ο κυκλικός πύργος δεσπόζει επιβλητικά σ ένα τοπίο ερημικό και ακατοίκητο σήμερα, στα χαμηλότερα υψώματα του Ζα, στη νοτιοανατολική πλευρά της Νάξου. Σώζεται στο εντυπωσιακό ύψος των 15 μ. περίπου. Είναι κτισμένος με διπλό τοίχο, που την εξωτερική του πλευρά αποτελούν μεγάλοι λιθόπλινθοι από τοπικό μάρμαρο, ενώ λίθοι διαφόρων διαστάσεων, με βύσματα ανάμεσά τους, συνθέτουν την εσωτεριtervals by side-arch bricks, which stand out unrefined, exceeding the interior face. The gap between the two faces is filled up with a mixture of clay and boulder. The fine matching of the exterior stones without binder as well as the whole construction of the monument bear evidence to the high quality of the antique stone art. The gate is located in the southern part of the tower and there is only one window at a height of 10 m from the ground that means in the second floor. The narrow loopholes feature the defensive character of the monument. In the interior of the tower, one can distinguish the ground floor and three further floors connected by a marble staircase which built in the wall. The top of the tower does not exist today - it is estimated that the original height of the tower was 18 m - while it is not proved yet, whether the roof was flat or conic. The tower is fenced with a square wall, which s side measures 35 m and its height 2 m. Maintenance The maintenance of the tower is owed to the fine construction of the exterior wall. However, a part of the superstructure has tumbled down and extended areas of the interior wall are crumbling or have already collapsed. From 1997 until 2001, systematic restoration activities have been undertaken, which were financed by the 2nd Community Support Framework (CSF). During this period, the building material, which had collapsed in the interior of the tower and was hiding κή πλευρά. Τους δύο τοίχους συνδέουν σε κανονικά διαστήματα διάτονοι (μπατικοί) λίθοι, που εξέχουν ακατέργαστοι πέρα από την εσωτερική παρειά. Μίγμα πηλού και λατύπης συμπληρώνει το κενό ανάμεσα στις δύο παρειές. Η συναρμογή των εξωτερικών λίθων, χωρίς συνδετικό υλικό, είναι πολύ προσεγμένη και γενικά στην κατασκευή του μνημείου είναι φανερή η υψηλή ποιότητα της αρχαίας λιθοτεχνίας. Η θύρα βρίσκεται στη νότια πλευρά. Το μοναδικό παράθυρο, σε ύψος 10 μ. από το έδαφος, δηλαδή στο δεύτερο όροφο, και οι στενές πολεμίστρες (τοξοθυρίδες) τονίζουν τον αμυντικό χαρακτήρα του μνημείου. Στο εσωτερικό διακρίνεται ισόγειο και τρεις όροφοι, που συνδέονται με μαρμάρινη σκάλα, πακτωμένη στον τοίχο. Η κορυφή του πύργου δεν σώζεται - υπολογίζεται ότι το αρχικό του ύψος θα ήταν 18 μ. - και δεν είναι ακόμη βέβαιο αν η στέγη ήταν επίπεδη ή κωνική. Τον πύργο περιβάλλει ένα περίπου τετράγωνο περιτείχισμα, με πλευρά 35 μ. που φτάνει σε ύψος τα 2 μ. Διατήρηση Η διατήρηση του πύργου οφείλεται στην εξαιρετικά επιμελημένη κατασκευή του εξωτερικού τοίχου. Ωστόσο ένα μέρος της ανωδομής έχει καταπέσει και εκτεταμένες περιοχές του εσωτερικού τοίχου έχουν καταρρεύσει ή είναι ετοιμόρροπες. Συστηματικές εργασίες αποκατάστασης έγιναν από το 1997 ως το 2001, με χρηματοδότηση από το Β ΚΠΣ. Στο διάστημα αυτό, αφού απομακρύνθηκε το οικοδομικό υλικό που είχε καταρρεύσει στο εσωτερικό του πύργου και έκρυβε εντελώς όχι μόνο 74 75

7 entirely not only the floor but also the lower part of the walls, was removed. The following has been also achieved: design surveying of the two floors in the interior of the tower, photogrammetric surveying of the exterior part and topography of the monuments direct environment; the interior northwest side of the building was restored by demounting and resetting the stones, a lot of crumbling parts of the interior face were supported until their final restoration and finally, the horizontal surfaces were covered with lead plates in order to stop their erosion which was caused by the rain as well as to prevent the destruction of the monument in general. Unfortunately, the restoration works remained unfinished because they were not included in the 3rd CSF. The Outside Wall - Oil Presses The revelation of seven oil presses after cleaning the outside wall of the tower was the biggest surprise of the restoration works. It seems that these oil presses operated with a method, which is evidenced already in the antique era: the olives were first of all pressed until they became a paste; then the paste was put in sacks or other material and was further pressed by a wooden lever, which was counterbalanced by a big stone. The oil flew then into small tanks, where it was pumped from in order to be stored in jars or other utensils. All elements which bear evidence to the above procedure where found in the tower s yard: the big millstone which was used to press the fruit, the stone paved το δάπεδο, αλλά και το κατώτερο τμήμα των τοίχων, έγινε σχεδιαστική αποτύπωση των δύο ορόφων του εσωτερικού, φωτογραμμετρική και σχεδιαστική αποτύπωση του εξωτερικού και λεπτομερής τοπογράφηση του άμεσου περιβάλλοντος του μνημείου. Αποκαταστάθηκε η εσωτερική βορειοδυτική πλευρά, με αποσυναρμολόγηση και ανάταξη των λίθων. Τέλος, στηρίχθηκαν πολλά ετοιμόρροπα τμήματα της εσωτερικής παρειάς μέχρις ότου γίνει η τελική τους αποκατάσταση και οι γυμνές οριζόντιες επιφάνειες καλύφθηκαν με φύλλα μολύβδου ώστε να σταματήσει η διάβρωσή τους από τη βροχή και η συνακόλουθη φθορά του μνημείου. Δυστυχώς, όμως, το έργο έμεινε ημιτελές γιατί δεν εντάχθηκε στο Γ ΚΠΣ. Το Περιτείχισμα - Τα Ελαιοτριβεία Η αποκάλυψη, με τον καθαρισμό του περιτειχίσματος, επτά ελαιοτριβείων στάθηκε η μεγαλύτερη έκπληξη των εργασιών αποκατάστασης. Η μέθοδος που φαίνεται ότι χρησιμοποιήθηκε στα ελαιοτριβεία αυτά μαρτυρείται από την Αρχαϊκή εποχή: οι ελιές συνθλίβονται αρχικά ώστε να σχηματιστεί ένας πολτός, ο οποίος τοποθετείται σε τσουβάλια ή άλλο υλικό και συμπιέζεται μ ένα ξύλινο μοχλό, με τη βοήθεια μιας μεγάλης πέτρας-αντίβαρου. Το λάδι ρέει σε μικρές δεξαμενές, από όπου αντλείται και αποθηκεύεται σε πιθάρια ή άλλα σκεύη. Στον περίβολο του πύργου του Χειμάρρου βρέθηκαν όλα τα στοιχεία αυτής της διαδικασίας: η μεγάλη μυλόπετρα που χρησίμευε για τη σύνθλιψη του καρπού, platforms where the paste was pressed, the big stones which served as a counterbalance for the levers and the tanks which were used for the oil. A pile of ash was also found - this was a remnant from the fire which was used to heat the water needed during the production procedure - and a bigger tank which was divided into two different parts so as to have the oil separated from the water. The oil presses found in the Tower of Cheimarros are considered to be the most complete antique olive oil production facilities among those that have been brought to light in Greece till today and are dated between the 1st and the 3rd century A.C. according to a first estimation made by ceramics. The Tower of Cheimarros is one of the few towers of the 4th century B.C. and of such a height that are found in the Aegean. The tower and the oil presses, which seem to have begun operating when the monument lost its original usage, constitute a rare archaeological set that has to be maintained and restored and which should become an archaeological site for the public to visit. Finally, the relation between the oil presses and the equivalent traditional local facilities offers the perspectives for a unique archaeological-folkloric network. * Olga Filaniotou, Archaeologist, Director of the 20th Ephorate of Prehistoric and Classical Antiquities οι πλακόστρωτες εξέδρες πάνω στις οποίες γινόταν η συμπίεση του πολτού, οι μεγάλες πέτρες-αντίβαρα των μοχλών και οι δεξαμενές που χρησίμευαν για την υποδοχή του λαδιού. Βρέθηκε ακόμη συσσωρευμένη στάχτη, από τη φωτιά για το ζέσταμα του απαραίτητου στη διαδικασία παραγωγής, νερού, ενώ μία δεξαμενή μεγαλύτερη από τις υπόλοιπες, χωρισμένη σε δύο τμήματα με χαμηλό τοιχάριο, φαίνεται ότι χρησίμευε για το διαχωρισμό του λαδιού από το νερό. Πρόκειται ίσως για το πληρέστερο αρχαίο συγκρότημα παραγωγής ελαιολάδου από όσα βρέθηκαν μέχρι σήμερα στην Ελλάδα και χρονολογείται, με βάση μια πρώτη εκτίμηση της κεραμεικής, ανάμεσα στον 1ο και τον 3ο αι. μ.χ. Ο πύργος του Χειμάρρου είναι ένας από τους ελάχιστους πύργους του 4ου αι. π.χ. στο Αιγαίο, που σώζονται σε τόσο μεγάλο ύψος. Μαζί με τα ελαιοτριβεία, που φαίνεται ότι λειτούργησαν όταν πια το μνημείο είχε χάσει την αρχική του χρήση, αποτελεί ένα σπάνιο αρχαιολογικό σύνολο που πρέπει να διατηρηθεί, να αποκατασταθεί και να αποδοθεί στο κοινό σαν επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος. Τέλος, η συνάφεια των ελαιοτριβείων με αντίστοιχες παραδοσιακές εγκαταστάσεις της περιοχής, δημιουργεί προοπτικές για ένα μοναδικό αρχαιολογικό-λαογραφικό δίκτυο. * Ολγα Φιλανιώτου, Αρχαιολόγος, Προϊσταμένη της Κ Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 76 77

8 The following museums operate in Chora: Archaeological Museum The Naxos Archaeological Museum is housed in a building which constitutes a representative sample of the island s architectural style during the Latin rule and it is located in one of the narrow ascending alleys which lead to the castle. The building was housing once the Jesuits Academy; in the late 19th centuryearly 20th century, the building housed the known Emporiki Scholi (School of Commerce) which was visited by Nikos Kazantzakis, while in 1973, the building was given to the Ministry of Culture. The archaeological collections of the museum include important finds from excavations made in Naxos and in the neighbour islands and are dated from the early Neolithic Age until the late Roman Period (4th millennium B.C. - 6th century A.C.). The Naxos Archaeological Museum is famous for its two very important collections, the Cycladic and the Mycenaean. The first collection includes finds from the First Cycladic Period which extends from the late 4th century B.C. to the late 3rd century B.C.- a period during which, the Cyclades were an important centre of cultural development. The Mycenaean Period is represented mainly by valuable pottery decorated with ΜΟΥΣΕIA Στη Χώρα λειτουργούν τα εξής μουσεία: MUSEUMS Αρχαιολογικό μουσείο Στα στενά ανηφορικά δρομάκια που οδηγούν στο Κάστρο, σε ένα κτίριο αντιπροσωπευτικό δείγμα της αρχιτεκτονικής του νησιού κατά τη Λατινοκρατία, στεγάζεται το Αρχαιολογικό μουσείο της Νάξου. Το κτίριο που στεγάζει το μουσείο ήταν η Σχολή των Ιησουϊτών και στα τέλη του 19ου - αρχές 20ου αι. στεγάστηκε η γνωστή Εμπορική Σχολή, στην οποία φοίτησε ο Νίκος Καζαντζάκης, ενώ το 1973 δόθηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού. Στις αρχαιολογικές συλλογές του μουσείου περιλαμβάνονται σημαντικά ευρήματα από ανασκαφές στη Νάξο και στα γύρω νησιά, που χρονολογούνται από τη νεότερη Νεολιθική περίοδο ως την ύστερη Ρωμαϊκή (4η χιλιετία π.χ. - 6ος αι. μ.χ.). Το αρχαιολογικό μουσείο της Νάξου είναι φημισμένο για τις δύο ιδιαίτερα σημαντικές συλλογές του, την κυκλαδική και τη μυκηναϊκή. Στην πρώτη, θα θαυμάσετε ευρήματα της Πρωτοκυκλαδικής εποχής, οποία εκτείνεται από τα τέλη της 4ης χιλιετίας π.χ. ως τα τέλη της 3ης χιλιετίας π.χ,. περίοδος κατά την οποία οι Κυκλάδες αποτελούσαν σημαντικό κέντρο πολιτιστικής ανάπτυξης. Η Μυκηναϊκή περίοδος εκπροσωπείται κυρίως από αξιόλογα δείγματα κεραμικής, με πλούσια ζωγραφική διακόσμηση, εμπνευσμένα από τη φύση, ξίφη από χαλκό, αντικείμενα από ελεφαντόδοντο και χρυσό, χάντρες από ημιπολύτιμους λίθους, καθώς και δαχτυλίδια που προέρχονται κατά κύριο λόγο από ανασκαφές paintings which are inspired by the natural environment, copper swords, objects made of ivory and gold, beads made of semi-valuable stones, as well as rings that were found in excavations of tombs of that period. In addition, in the museum are exhibited finds dated to the geometric period (amphora and pots with abundant decoration) and a lot of samples of the geometric architecture which were found on the island s tombs, i.e. golden and objects made of clay. Finally, go up to the museum s terrace to admire the unique mosaic flooring that was found in a residence of the 3th century B.C. and depicts a semi-nude figure of a woman which is riding a sea monster. Working hours: Daily, except for Monday: 8:30-15:00. Entrance fee: 3 (reduced fee for people over 65 years old: 2 ). Tel.: Metropolis Site Museum It is an unusual museum, designed by Agni Kouvela. It is located in the square of the Orthodox Metropolitan Cathedral and displays an important collection of finds from the ancient town of Naxos. The collection includes significant finds and indoor images with a gradual chronological transition from the Mycenaean period ( B.C.) to the Geometric period ( B.C.). From the Mycenaean period, a big part of the town s walls is preserved in good condition. On the foot of τάφων της περιόδου. Επιπλέον, στο μουσείο εκτίθενται ευρήματα από τη Γεωμετρική περίοδο (αμφορείς και αγγεία με πλήθος διακοσμήσεων), ενώ πολλά είναι τα παραδείγματα γεωμετρικής αρχιτεκτονικής σε τάφους του νησιού, όπου βρέθηκαν χρυσά και πήλινα αντικείμενα. Τέλος, ανεβείτε έως την ταράτσα του μουσείου, και θαυμάστε το μοναδικό ψηφιδωτό δάπεδο που βρέθηκε σε κατοικία του 3ου αι. π.χ. και απεικονίζει μια ημίγυμνη γυναικεία μορφή, η οποία ιππεύει ένα θαλάσσιο τέρας. Ωράριο λειτουργίας: Καθημερινά, εκτός Δευτέρας, 8:30-15:00. Τιμή εισιτηρίου: 3 (μειωμένο εισιτήριο 2 για άτομα άνω των 65 ετών). Τηλ.: Επιτόπιο Μουσείο (Στην Πλατεία Μητρόπολης) Πρόκειται για ένα πρωτότυπο μουσείο, σχεδιασμένο από την Αγνή Κουβελά, που βρίσκεται στην πλατεία της Ορθόδοξης Μητρόπολης και φιλοξενεί μία σημαντική συλλογή από ευρήματα της αρχαίας πόλης της Νάξου, στη θέση όπου βρέθηκαν. Η συλλογή περιλαμβάνει σημαντικά ευρήματα και αναπαραστάσεις που παρουσιάζονται στον κλειστό χώρο, με μια σταδιακή χρονολογική μετάβαση από τη Μυκηναϊκή εποχή ( π.χ.) μέχρι τη Γεωμετρική ( π.χ.). Από τη Μυκηναϊκή εποχή διατηρείται σε καλή κατάσταση ένα μεγάλο κομμάτι του τείχους της πόλης, στη βάση του οποίου διακρίνονται μικρά εργαστήρια κατασκευής αγγείων, με μοναδικές 78 79

9 the walls, one can discern small vessel workshops which give unique information about the manufacture of that age. From the Geometric period, it was found an altar, which is surrounded by broken pots. This was part of an earthen tomb which was constructed to cover the graves of prominent Naxians. The enlightening designs, the ground plans and the representations of the ancient town will help you understand better the space, the finds and the historic transition from one collection to another. Working hours: Tuesday - Sunday, 8:30-15:00. Free entrance. Tel.: Venetian Museum (Domus Della Rocca Barozzi) The well preserved tower owned by Nikos Karavias, which is situated in the castle of Chora, has been converted into a unique folklore museum which houses furniture and objects dated to the 17th-19th century, all belonging to a common household of that age. The Venetian Museum is a representative sample of the Naxian mansion house with influences from the West. The owner of the tower will guide you in the museum and will take you to another age in a very special way! Working hours: Daily (middle of April - end of October)10:00-15:00 and 19:00-22:00 Entrance fee: 5 (including guidance in Greek, English, French, Italian and German). Reduced fee for students: 3. Tel.: πληροφορίες για τις βιοτεχνίες εκείνης της εποχής. Από τη Γεωμετρική περίοδο σώζεται μία τράπεζα προσφορών με σπασμένα αγγεία γύρω της, η οποία αποτελούσε μέρος χωμάτινου τύμβου που κατασκευάστηκε για να σκεπάσει τάφους σημαντικών Ναξίων. Τα κατατοπιστικά σχέδια, οι κατόψεις και οι αναπαραστάσεις της αρχαίας πόλης, θα σας βοηθήσουν να κατανοήσετε καλύτερα το χώρο, τα ευρήματα και την ιστορική μετάβαση από τη μια συλλογή στην άλλη. Ωράριο λειτουργίας: Τρίτη - Κυριακή, 8:30-15:00. Είσοδος ελεύθερη. Τηλ.: Ενετικό Μουσείο Domus Della Rocca Barozzi O καλοδιατηρημένος πύργος, ιδιοκτησίας Νίκου Καραβία, που βρίσκεται στο Κάστρο της Χώρας και διατηρεί αναλλοίωτη την αίγλη και τη λάμψη του, έχει μετατραπεί σε ένα μοναδικό λαογραφικό μουσείο και περιλαμβάνει έπιπλα και αντικείμενα του 17ου - 19ου αιώνα, που αποτελούσαν το νοικοκυριό του σπιτιού. Το ενετικό μουσείο αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα ναξιώτικου αρχοντικού με δυτικές επιδράσεις. Η ξενάγηση στο χώρο γίνεται από τον ίδιο τον ιδιοκτήτη του πύργου, που με ένα μοναδικό τρόπο θα σας ταξιδέψει σε μία άλλη εποχή. Ωράριο λειτουργίας: Καθημερινά (μέσα Απρίλίου - τέλη Οκτωβρίου)10:00-15:00 και 19:00-22:00. Τιμή εισιτηρίου 5 (περιλαμβάνει ξενάγηση στα ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά και γερμανικά). Μειωμένο εισιτήριο για φοιτητές 3. Τηλ.:

10 Folk Museum Collection of Naxos by B & K Koutelieris On the main pedestrian street of Naxos old market, in place Roupel, operates as from this year, a private Folk Art Collection of Naxos by B & K Koutelieris. The collection displays the cultural and historical course of Naxos society. Here, you can see parts of a typical household of Naxos, while at the same, the activities that marked the island, especially during the last 100 years (emery mines, French Female School) are displayed on giant posters-documents. Working hours: Daily (April-November) 09:00-15:00 & 18:00-22:00. Entrance fee: 3, discounted fee: 2. Tel.: , In Apeiranthos, you will find the following museums: Archaeological Museum The museum houses finds of the prehistoric ages (pottery, Cycladic idols, earthen pots, e.t.c.), which were brought to light by excavations made in different locations on the island. The most important finds -due to their rareness- are the dark coloured plaques with striking decorations from the Korphi t Aroniou, a small altar on the southeast shore of the island. The museum operates daily except for Monday, from 08:30 to 15:00. Free entrance. Tel Λαογραφική Συλλογή Νάξου Β & Κ Κουτελιέρη Στον κεντρικό πεζόδρομο της παλιάς αγοράς Νάξου, στην Πλατεία Ρούπελ λειτουργεί από φέτος η ιδιωτική Λαογραφική Συλλογή Νάξου Β & Κ Κουτελιέρη που παρουσιάζει με σύγχρονη άποψη την πολιτισμική και ιστορική πορεία της κοινωνίας της Νάξου. Στην έκθεση μπορείτε να δείτε τα μέρη ενός τυπικού ναξιώτικου νοικοκυριού, ενώ παράλληλα προβάλλονται μέσα από γιγαντοφωτογραφίε -ντοκουμέντα οι δραστηριότητες που σημάδεψαν τη Νάξο ιδιαίτερα κατά τα τελευταία 100 χρόνια (ορυχεία σμύριδας, Γαλλική Σχολή Θηλέων). Ωράριο λειτουργίας: 09:00-15:00 & 18:00-22:00. Είσοδος: 3, μειωμένο 2. Τηλ , Στην Απείρανθο θα βρείτε τα εξής μουσεία: Αρχαιολογικό Μουσείο Το μουσείο φιλοξενεί ευρήματα Προϊστορικών χρόνων (κεραμικά, κυκλαδικά ειδώλια, πήλινα αγγεία, κ.ά.), τα οποία ήρθαν στο φως μετά από ανασκαφές σε διάφορες τοποθεσίες του νησιού. Τα πιο σημαντικά ευρήματα, λόγω της σπανιότητάς τους, είναι οι σκούρες μαρμάρινες πλάκες με τις επίκρουστες διακοσμήσεις από την Κορφή τ Αρωνιού, ένα μικρό ιερό στα νοτιοανατολικά παράλια του νησιού. Το μουσείο είναι ανοικτό καθημερινά εκτός Δευτέρας, από τις 08:30 έως τις 15:00. Η είσοδος είναι ελεύθερη. Τηλ.:

11 Geological Museum The Geological Museum with a collection of more than 2,000 rare exhibits (samples of minerals, rocks, metals and relics), is situated in the main road of the village. The emery has a prominent position in the museum, while there are displayed metals from other Cycladic islands as well as from other regions of the planet as, like rocks from Mt. Etna and Mt. Vezouvios. The museum operates daily from the middle of April to the end of October from 10:30 until 18:00. During peak season the operation is extended up to more late. The entrance fee costs 2, including visit to the folk art museum, the natural history museum and the visual arts museum. Tel.: The Folk Art Museum It is about a typical reconstitution of the interior of a common house in Apeiranthos, located in the central square of the village. The museum houses traditional weavings, tools, cooking utensils and bedroom furniture. The museum opens its doors to the public daily from April to October and from 10:30-18:00. During peak season the operation is extended up to more late. Entrance fee: 2 (including visit to the geological museum, the natural history museum and the visual arts museum). Tel.: , Natural History Museum The museum was inaugurated in 1996 and has two different halls, one devoted to the sea and one to the land. The first one includes among other things a large natural aquarium as well as a superb collection of clams which were found on the island. In the first hall, the most important exhibit is the flora that was found in the hydrological basin of the Perachoritis torrent, while there are also displayed samples of Naxos fauna, mainly bones of various mammals. The museum is open on a daily basis from April to October and from 10:30-18:00, while during high season it extends its operation. Entrance fee: 2 (including visit to the geological museum, the folk art museum and the visual arts museum). Tel.: , Visual Arts Museum The Cultural Centre of Apeiranthos houses a collection of works of sculpture, paintings, pottery and engravings. Most of these works are made by local artists. The museum is open on a daily basis from April to October and from 10:30-18:00. Entrance fee: 2 (including visit to the geological museum, the folk art museum and the natural history museum). Γεωλογικό Μουσείο Το Γεωλογικό μουσείο, με τη συλλογή του που απαριθμεί πάνω από σπάνια εκθέματα (δείγματα ορυκτών, πετρωμάτων, μεταλλευμάτων και απολιθωμάτων), βρίσκεται στον κεντρικό δρόμο του χωριού. Κυρίαρχη θέση στο μουσείο καταλαμβάνει η σμύριδα, ενώ εκτίθενται και μεταλλεύματα από διάφορα νησιά των Κυκλάδων, αλλά και από διάφορες περιοχές του πλανήτη, όπως πετρώματα από την Αίτνα και το Βεζούβιο. Το μουσείο λειτουργεί καθημερινά από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο από τις 10:30 έως τις 18:00. Τους μήνες αιχμής η λειτουργία του παρατείνεται μέχρι πιο αργά. Το εισιτήριο κοστίζει 2 και συμπεριλαμβάνει επίσκεψη στο λαογραφικό μουσείο, στο μουσείο φυσικής ιστορίας και στο μουσείο εικαστικών τεχνών. Τηλ.: Λαογραφικό Μουσείο Πρόκειται για μία τυπική αποκατάσταση ενός απειρανθείτικου νοικοκυριού και βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού. Εκεί φιλοξενούνται παραδοσιακά υφαντά, εργαλεία, σκεύη από την απειρανθίτικη κουζίνα και η επίπλωση των δωματίων του σπιτιού. Το μουσείο είναι επισκέψιμο καθημερινά από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο από τις 10:30 έως τις 18:00. Τους μήνες αιχμής η λειτουργία του παρατείνεται μέχρι πιο αργά. Το εισιτήριο κοστίζει 2 και συμπεριλαμβάνει επίσκεψη στο γεωλογικό μουσείο, στο μουσείο φυσικής ιστορίας και στο μουσείο εικαστικών τεχνών. Τηλ.: , Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Το μουσείο εγκαινιάστηκε το 1996 και διαθέτει τμήματα αφιερωμένα στη θάλασσα και στην ξηρά. Στο πρώτο, υπάρχει μεταξύ άλλων ένα μεγάλο φυσικό ενυδρείο, καθώς και μία υπέροχη συλλογή από 265 όστρακα του νησιού. Στο τμήμα που αφορά στην ξηρά, ξεχωρίζει η συλλογή της χλωρίδας που βρέθηκε στην υδρολογική λεκάνη του χειμάρρου Περαχωρίτη, ενώ στο ίδιο τμήμα φιλοξενούνται δείγματα της πανίδας της Νάξου, με κυρίαρχα τα οστά από διάφορα θηλαστικά. Το μουσείο μπορείτε να επισκέπτεστε καθημερινά από Απρίλιο μέχρι Οκτώβριο 10:30-18:00, ενώ τους μήνες αιχμής η λειτουργία του παρατείνεται μέχρι πιο αργά. Το εισιτήριο κοστίζει 2 και συμπεριλαμβάνει επίσκεψη στο γεωλογικό μουσείο, στο λαογραφικό μουσείο και στο μουσείο εικαστικών τεχνών. Τηλ.: , Μουσείο Εικαστικών Τεχνών Στους χώρους του Πολιτιστικού Κέντρου Απειράνθου φιλοξενούνται έργα γλυπτικής, ζωγραφικής, κεραμικής και χαρακτικής, δημιουργήματα κυρίως Απειρανθείων καλλιτεχνών. Το μουσείο είναι επισκέψιμο καθημερινά από τον Μάιο μέχρι τον Σεπτέμβριο από τις 10:30 έως τις 18:00. Το εισιτήριο κοστίζει 2 και συμπεριλαμβάνει επίσκεψη στο γεωλογικό μουσείο, στο λαογραφικό μουσείο και στο μουσείο φυσικής ιστορίας

12 Following museum is worth visiting in Sangri Gyroulas Archaeological Museum In the archaeological site of the ancient temple of goddess Dimitra in Sangri, you will see a very important museum which houses finds that give evidence to the holiness of the place as well as the architectural parts of the monuments which were not included in the reconstruction of the temple. The museum is divided into two halls. The first hall is devoted to the usage of the sanctuary from the 8th to the 3rd century B.C. Among other exhibits, the most important are: The restored pediment and part of the inner colonnade as well as the roof of the antique temple. The kouros (meaning handsome man ) sculptures and the votives with inscriptions which were offered to the gods are of the same importance. The second hall is devoted to the old Christian Basilica, the temple that was built at the same place in the 6th century B.C. and was surrounded by a monastery. The museum displays the inner parts of the temple, pieces from the pulpit as well as a marble window. In addition, among the exhibits you will see remnants of the pottery workshop i.e. patterns and oil lamps. Στο Σαγκρί αξίζει να επισκεφθείτε Αρχαιολογικό Μουσείο Γύρουλα Στον αρχαιολογικό χώρο του ναού της Δήμητρας στο Σαγκρί, θα συναντήσετε ένα πολύ σημαντικό μουσείο, στο οποίο φιλοξενούνται ευρήματα που φανερώνουν την ιερότητα του χώρου, καθώς και τα αρχιτεκτονικά μέρη των μνημείων που δεν εντάχθηκαν στην αναστήλωση του ναού. Το μουσείο αποτελείται από δύο αίθουσες. Η πρώτη αναφέρεται στη χρήση του ιερού από τον 8ο ως τον 3ο αι. π.χ. και στη συλλογή της ξεχωρίζει η αποκατάσταση του αετώματος, τμήματος της εσωτερικής κιονοστοιχίας και της στέγης του αρχαϊκού ναού. Εξίσου σημαντικά είναι τα αγάλματα των κούρων, καθώς και τα ενεπίγραφα αφιερώματα στους θεούς. Η δεύτερη αίθουσα είναι αφιερωμένη στην παλαιοχριστιανική Βασιλική, το ναό που ιδρύθηκε στον ίδιο χώρο τον 6ο αι. π.χ. και πλαισιώθηκε από μία μοναστηριακή εγκατάσταση. Στο μουσείο παρουσιάζονται τα εσωτερικά μέρη του ναού, κομμάτια από τον άμβωνα, καθώς και ένα μαρμάρινο παράθυρο. Επιπλέον, ανάμεσα στα εκθέματα θα δείτε μήτρες και λυχνάρια, από τα λείψανα των εγκαταστάσεων για την παραγωγή κεραμικών

13 During the Christian centuries (6th-16th centuries) Naxos was lucky to have a set of monuments - churches, which were recognized from the begging of the 1930s (Prof. Kologeropoulos). From a first evaluation and taking under consideration the number of monuments in Naxos we come to the conclusion that there are many significant monuments in the island (as far as architecture and visual arts is concerned), more than in any other island of the south Aegean, except Crete. Zoodochos Pigi (The Orthodox Cathedral) The church is situated in the area of Grotta, and it was built in Inside the church you will admire old icons from the age of Turkish occupation, the carved wooden icon screen, a remarkable archbishop s throne and an old Gospel, which according to tradition is a gift from the Empress of Russia, Aikaterini the Great (1774). The Catholic Cathedral The Catholic Cathedral is now dedicated to the Hypapante. It ΕΚΚΛΗΣIΕΣ-ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ CHURCHES-MONASTERIES Η Νάξος με την περιοχή της ευτύχησε να αποκτήσει κατά τη διάρκεια των «χριστιανικών αιώνων» (6ος - 16ος αι.) ένα σύνολο από μνημεία - ναούς, τα οποία έτυχαν μίας έγκυρης αναγνώρισης από τις αρχές της δεκαετίας του 1930 (Καθ. Καλογερόπουλος). Μία πρώτη διαπίστωση, από τη θεώρηση του γνωστού ως τώρα αριθμού μνημείων, μας οδηγεί στην εκτίμηση ότι στη Νάξο υπάρχουν πολλά και σημαντικά, από αρχιτεκτονική και εικαστική άποψη, τόσα όσα σε κανένα άλλο νησί στο νότιο Αιγαίο, εκτός της Κρήτης. Ζωοδόχος Πηγή (Η Ορθόδοξος Μητρόπολη) Ο ναός που βρίσκεται στην περιοχή της Γρόττας, στη Μητρόπολη Ζωοδόχου Πηγής και κτίστηκε το Στο ναό θα θαυμάσετε παλιές εικόνες από την εποχή της τουρκοκρατίας, το ξυλόγλυπτο τέμπλο, έναν αξιόλογο αρχιεπισκοπικό θρόνο και ένα παλιό ευαγγέλιο, που σύμφωνα με την παράδοση αποτελεί δωρεά της αυτοκράτειρας της Ρωσίας, Μεγάλης Αικατερίνης (1774). Η Καθολική Μητρόπολη Η Καθολική Μητρόπολη, που είναι σήμερα αφιερωμένη στην Υπαπαντή του Κυρίου, είναι ένας ναός που έχει δεχθεί πολλές αλλαγές και επεκτάσεις κατά τη διάρκεια των οχτώ τελευταίων αιώνων. Πάνω από την είσοδό της ξεχωρίζουν τέσσερα λιθανάγλυφα οικόσημα, ανάμεσά τους και αυτό του Μάρκου Σανούδου. Στο εσωτερικό is a church that has undergone many changes and extensions during the past eight centuries. Above the entrance you can see four coats of arms, among them that of Marco Sanudo. Inside the church you will find the impressive bilateral icon of Panagia Eleoussa (12th century) and Saint John the Baptist. The floor is covered with interesting mediaeval tombs with coats of arms of eminent archipelagos families. Panagia Drosiani In the heart of Naxos, on the road from Chalki towards Moni, you will find one of the most remarkable churches of the island, Panagia Drosiani. The church dates from the 6th century and it is probably the first Christian building of Naxos, as it is decorated with rare wall paintings of the 8th century. The most characteristic one is Panagia Nikopios, where Madonna and Jesus are be- κυριαρχεί η εντυπωσιακή αμφίπλευρη εικόνα της Παναγίας Ελεούσας (12ος αι.) και του Αγίου Ιωάννου του Βαπτιστού. Το δάπεδο καλύπτεται από πολύ ενδιαφέροντα μεσαιωνικά επιτύμβια με θυρεούς επιφανών οικογενειών του Αρχιπελάγους. Παναγιά η Δροσιανή Στην καρδιά της Νάξου, στο δρόμο από το Χαλκί προς τη Μονή, θα συναντήσετε μία από τις πιο αξιόλογες εκκλησίες του νησιού, την Παναγιά τη Δροσιανή. Η εκκλησία χρονολογείται τον 6ο αιώνα και αποτελεί ίσως το πρώτο χριστιανικό κτίσμα της Νάξου, καθώς κοσμείται με σπάνιες τοιχογραφίες του 8ου αι., με χαρακτηριστική την Παναγία Νικοποιό, όπου απεικονίζεται η Παναγία με τον Χριστό. Το πρόσωπο της Παναγίας ξεχωρίζει για τη λεπτή και εξιδανικευμένη ομορφιά του

14 ing portrayed together. Madonna s face stands out for its delicate and idealized beauty. Bazeos Castle - Monastery of Timios Stavros (Holy Cross) The monastery is on the 12th km of the main road that links Chora to Naxos mainland. It was built around 1600 and was running as the monastery of Timios Stavros until the early 19th century, when it was deserted by the last monks and became property of the newly established Greek state. At the end of the 19th century it was bought by Basegio family, to whom it belongs until today. Since 2000 the tower is being used for the organization of various exhibitions, while the Festival of Naxos is housed in the yard from July to September, with music concerts, theatrical performances and cultural events. Monastery of Christ Fotodotis It is worth visiting the Monastery of Christ Fotodotis in Danakos situated in the mountains. From there you can survey the mountain Zas and the eastern coasts of the island. There are many versions concerning who was its establisher. Some people say that it was built by a Byzantine princess, and others believe that it was established by the empress Irini or her son Alexios Komninos in the 12th century when he came home victorious from an expedition. Panagia Protothronos In Chalki you will find an important sample of Byzantine architecture, with successive coats of wall paintings from the 9th - 10th centuries and the 12th - 13th centuries, as well as Panagia Protothronos. According to the experts, the church dates back to the 9th - 10th centuries and it is built on top of an ancient temple. It is worth visiting as well Aghioi Apostoloi in Metochi (Chalki), Aghios Ioannis Theologos in Kerami, Panagia Damiotissa in Kaloxylos and Aghios Georgios Diasoritis near Chalki. Πύργος Μπαζαίου - Μονή Τιμίου Σταυρού Βρίσκεται στο 12ο χλμ του κεντρικού δρόμου, που ενώνει τη Χώρα με τη νησιώτικη ενδοχώρα. Κτίστηκε περίπου το 1600 και λειτουργούσε ως μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα, οπότε εγκαταλείφθηκε από τους τελευταίους μοναχούς για να περιέλθει στην ιδιοκτησία του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Στο τέλος του 19ου αι. αγοράστηκε από την οικογένεια Μπαζαίου (Basegio), στους απογόνους της οποίας ανήκει έως σήμερα. Από το 2000 στο εσωτερικό του πύργου διοργανώνονται θεματικές εκθέσεις, ενώ από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο στον προαύλιο χώρο φιλοξενείται το Φεστιβάλ Νάξου, με συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις και πολιτιστικά δρώμενα. Μοναστήρι του Χριστού του Φωτοδότη Σκαρφαλωμένο στα βουνά και αγναντεύοντας το όρος Ζα και τις ανατολικές ακτές του νησιού, αξίζει να επισκεφθείτε το Μοναστήρι του Χριστού του Φωτοδότη στο Δανακό. Οι εκδοχές για τον ιδρυτή του πολλές: κάποιοι εικάζουν πως το έχτισε κάποια βυζαντινή βασιλοπούλα, ενώ αρκετοί πιθανολογούν πως το έχτισε η αυτοκράτειρα Ειρήνη ή ο γιος του Αλέξιου Κομνηνού τον 12ο αι. επιστρέφοντας νικητής από κάποια εκστρατεία. Παναγιά η Πρωτόθρονος Στο Χαλκί, θα συναντήσετε ένα σημαντικό δείγμα βυζαντινής αρχιτεκτονικής, με επάλληλα στρώματα τοιχογραφιών του 9ου - 10ου αι. και 12ου - 13ου αι. και την Παναγιά την Πρωτόθρονο. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η εκκλησία χρονολογείται στον 9ο - 10ο αι. και είναι χτισμένη πάνω σε αρχαίο ναό. Αξίζει επίσης να επισκεφθείτε τους Αγίους Αποστόλους στο Μετόχι (Χαλκί), τον Άγιο Ιωάννη Θεολόγο στο Κεραμί, την Παναγία Δαμιώτισσα στον Καλόξυλο και τον Άγιο Γεώργιο Διασορείτη κοντά στο Χαλκί

15 Walking on the paths of central Naxos By Lefteris Karystineos* The best and most suitable way to find out about the landscapes of the Greek islands is walking. In this way we will discover Naxos hidden charm that doesn t seem to have changed a lot since the Ralph Bates (1970) vivid description, who used to be a valued scout in our attacks. So, we start from Metochi, we go to Kerami, Akadimi and Kaloxylos and from there to Moni, Monitsia and Chalki. It s a three-hour walk and it is very interesting during spring period as we have the chance to see typical species of Naxos flora. In Metochi you will find the most beautiful church of the island, the basilica of Aghii Apostoli, a building of wonderful architecture. The church was built around the 10th or 11th century, most probably on top of the older church s foundations. A small church is situated above the narthex - creating a two-storey building. The church of Aghios Ioannis (10th-13th centuries) is 200 m north. It was restored in 1972, and has fragmentary painting and a particular distinctive portrayal of the prominent Pantocrator. From there we move on to the tinny settlement of Akadimi. Here, you will find the Tower of Markopolitis (18th century) and nearby is the first pupil-teacher method school of the once important Tragea. In the north you will see the sign to Περπατώντας στα μονοπάτια της κεντρικής Nάξου Από τον Λευτέρη Καρυστιναίο* Ίσως ο τρόπος της γνωριμίας με τα τοπία στα ελληνικά νησιά, ο πιο ενδεδειγμένος είναι αυτός του οδοιπορείν. Έτσι θα ανακαλύψουμε την κρυμμένη γοητεία της Nάξου που ευτυχώς δε φαίνεται να έχει αλλάξει πολύ από τη γλαφυρή περιγραφή του Ralph Bates (1970), που κάποτε στάθηκε πολύτιμος ιχνευτής στις εξορμήσεις μας. Από το Mετόχι λοιπόν, στο Kεραμί, στους Aκαδήμους, στον Kαλόξυλο και από κει στη Mονή, στα Mονοίτσια στο Xαλκί. H διαδρομή πραγματοποιείται σε τρεις περίπου ώρες και παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον τους ανοιξιάτικους μήνες γιατί μας αποκαλύπτονται χαρακτηριστικά είδη της ναξιώτικης χλωρίδας. Στο Mετόχι στέκει επί δέκα περίπου αιώνες η ωραιότερη αρχιτεκτονικά εκκλησία του νησιού η βασιλική των Aγίων Aποστόλων. H εκκλησία κτίστηκε στον 10ο ή 11ο αιώνα, πιθανώς στα θεμέλια παλαιότερου ναού - ένα ναΰδριο βρίσκεται πάνω από τον νάρθηκα - κάνοντάς τη διώροφη. Διακόσια μέτρα βορειότερα συναντάμε τον ναό του Aγίου Iωάννη (10ος-13ος αιώνας) που στερεώθηκε και αποκαταστάθηκε στα 1972, με αποσπασματική ζωγραφική και ιδιαίτερα χαρακτηριστική απεικόνιση του δεσπόζοντος παντοκράτορα. Από εδώ συνεχίζουμε στο λιλιπούτειο οικισμό των Aκαδήμων, όπου δεσπό- KALOXYLOS, which is a quiet village with flowery gardens. Among the neoclassical urban houses of Kaloxylos you will find the first power-driven olive press of the island established by Markos Vallindras (1928). As we go out from the north side of the village and walk towards Moni, along the path we will find various plants, such as lavender, mint, Ballota acetabulosa, Euphorbia characias, Origanum vulgare, and Cistus creticus. Down to the ravines there are pine trees, oleanders, and during summer months you will find great dragon and lichnaraki. We can also find oak trees. In the old times, the fruits of these impressive trees used to be the main ζει ο Πύργος του Mαρκοπολίτη (18ος αιώνας) και σε πολύ μικρή απόσταση το πρώτο «αλληλοδιδακτικό σχολείο» της άλλοτε σημαντικής Tραγέας. Πιο βόρεια, όπου η πινακίδα KAΛOΞYΛOΣ, βρισκόμαστε σε ένα ήσυχο χωριό με ολάνθιστους κήπους. O Kαλόξυλος φιλοξενεί ανάμεσα στα νεοκλασικίζοντα αστικά σπιτάκια του το ιδρυμένο από τον Mάρκο Bαλληνδρά πρώτο ηλεκτροκίνητο ελαιοτριβείο του νησιού (1928). Kαθώς εξερχόμαστε του χωριού από βορινά και σε κατεύθυνση προς τη Mονή, το μονοπάτι μας επιφυλάσσει μια γενναιόδωρη συνάντηση με διάφορα φυτά, όπως σπάρτα, λεβάντα, μέντα, φουφούλες (Ballota acetabulosa), γαλατσίδα (Euphorbia characias), ρίγανη (Origanum vulgare), λαδανιές (Cistus creticus). Πιο κάτω στις ρεματιές υπάρχουν πλατάνια, πικροδάφνες και τους καλοκαιρινούς μήνες φιδόχορτο, λυχναράκι. Oι σπανιότερες βελανιδιές μας θυμίζουν παλιότερες εποχές, τότε που η βασική τροφή των εκτρεφομένων χοίρων αποτελούνταν από τα φρούτα αυτού του εντυπωσιακού δέντρου. Πού και πού συναντάμε λυγερόκορμα κυπαρίσσια

16 food for the breeding of swine. Every now and then we meet slim cypresses. Walking northwards we arrive at Panagia Drosiani, one of the oldest churches in Greece. The church has an older part with a special shape, built with bare stonework and flagstones on the roof; it is probably a part of an older set of buildings for worship. Throughout the year thousands of people visit the famous monument. Walking down from Drosiani towards Chalki we find old water mills, gardens with fruit trees and olive trees, almost all over the place. If we walk across a torrent bed we find Panagia Rachidiotissa that stands alone in an olive grove supervising the surrounding area. Inside the church you will find the imposing composition of the Dormition of the Virgin. From there, walking southwards we arrive at the lonely Monitsia, a village that was inhabited by stone cutters and pot makers. Today, the few residents of the village try to reconstruct it with great zeal. The dual nature church of Aghios Nikolas and the Virgin, the old church of Aghios Vasilios and the neighbouring Aghios Antonios just show the piety of the past residents of the village. Going southwards we are led through well cultivated irrigated fields to another famous monument of the area, Aghios Georgios Diasoritis. The cruciform domed church was restored in 1974 and its frescoes are the best preserved in the Aegean area. It will take us only a few minutes to arrive at the quiet neighbour of Chalki. Chalki differs from other villages due to the neoclassical architecture that was applied there. It is worth strolling around its alleys, where we can observe buildings bearing certain architectural details and interesting shapes. The past glamour of the village is mirrored in the Distiller of Vallindras family, since the eau-de-vie (fragrant Citrus) of Naxos is still produced there, just as it was happening during the 19th century. * Lefteris Karystineos, Graphic Designer Πιο βόρεια φτάνουμε στην Παναγία Δροσιανή, έναν από τους αρχαιότερους χριστιανικούς ναούς στην Ελλάδα. Το ιδιαίτερου σχήματος παλιότερο τμήμα του κτιρίου είναι χτισμένο με γυμνή λιθοδομή και πλάκες στη στέγη, πρόκειται πιθανώς για μέρος ενός παλιότερου λατρευτικού συνόλου. H φήμη του μνημείου προσελκύει σε όλη τη διάρκεια του χρόνου χιλιάδες επισκέπτες. Kατηφορίζοντας από τη Δροσιανή προς το Xαλκί συναντάμε παλιούς νερόμυλους, κήπους με φρουτόδεντρα και λιόδεντρα, λιόδεντρα σχεδόν παντού. Tο πέρασμα της κοίτης ενός χειμάρρου μας οδηγεί στην πιο εμφανή ράχη του ελαιώνα όπου μόνη της στέκει σαν να εποπτεύει τη γύρω έκταση η Παναγία Pαχιδιώτισσα, όπου η σύνθεση της Kοιμήσεως της Παρθένου στο εσωτερικό υποβάλλει. Aπό εδώ, και βαδίζοντας νοτιότερα φτάνουμε στα μοναχικά Mονοίτσια, άλλοτε χωριό λιθοξόων και αγγειοπλαστών, όπου σήμερα οι λιγοστοί οικιστές του με ξεχωριστό ζήλο το ανοικοδομούν. H δισυπόστατη εκκλησία του Aγίου Nικολάου και της Παρθένου του 13ου αιώνα, η παλιά εκκλησία του Αγίου Βασιλείου και ο γειτονικός Άγιος Αντώνιος απλώς δηλώνουν την θεοσέβεια των παλιών κατοίκων του χωριού. Η πορεία μας προς τα νότια μας οδηγεί μέσα από επιμελώς καλλιεργούμενους αγρούς που αρδεύονται, σε ένα ακόμη δημοφιλές μνημείο της περιοχής, τον Άγιο Γεώργιο Διασορείτη. O «σταυροειδής με τρούλο» ναός αναστηλώθηκε στα 1974 και το εικονογραφικό πρόγραμμά του αποτελεί ένα από τα πληρέστερα διατηρούμενα σύνολα στο Aιγαίο. H πρόσβασή στην ήρεμη γειτονιά του Xαλκίου είναι πλέον μια απλή διαδρομή μερικών λεπτών. Tο Xαλκί διαφοροποιείται από τα άλλα χωριά χάρη στη «νεοκλασική» αρχιτεκτονική του που βρήκε εδώ την επιτόπια προσαρμογή της. Αξίζει δίχως άλλο μια περιδιάβαση στα δρομάκια του, όπου μπορούμε να παρατηρήσουμε μερικές λεπτομέρειες στις κατασκευές με ενδιαφέρουσες μορφολογικές «νύξεις». H παλιά αίγλη του χωριού καθρεφτίζεται στις μέρες μας από το Αποστακτήριο της οικογενείας Bαλληνδρά, καθώς η παραγωγή του eau-de-vie της Nάξου, του μυρωδάτου Kίτρου συντελείται συνεπέστατα εδώ, όπως ακριβώς γινόταν κατά το δέκατο ένατο αιώνα. * Λευτέρης Καρυστιναίος, Γραφίστας 94 95

17 Sea experiences Nobody can resist the charm of the never-ending, golden beaches of Naxos and her clean, greenish blue waters. Miles of wonderful sands, with easy access, from every part of the island wait for you to explore and enjoy them. There is so much to choose from, to be sure, no one will be left uncontested! Aghios Georgios (Saint George) The closest beach to the Chora is at a distance of only 1 km from the Centre, it s the famous beach of Aghios Georgios, awarded with the blue flag. An excellently organized beach, with fine sand, where not only can you enjoy your swim but also try the sea sports offered, from wind surfing to beach Aghios Georgios - Άγιος Γεώργιος: Where to stay - Πού να μείνετε: Nissaki Hotel (p. 97) biking and beach volley. The shallow waters are ideal for young children; alongside you can enjoy your food and drink on the water. BEACHES ΠΑΡΑΛΙΕΣ Θαλασσινές εμπειρίες Κανείς δε μπορεί να αντισταθεί στη γοητεία των ατέλειωτων χρυσών ακτών της Νάξου και των γαλαζοπράσινων πεντακάθαρων νερών της. Μίλια από υπέροχες αμμουδιές, με εύκολη πρόσβαση, σε κάθε γωνιά του νησιού περιμένουν να τις ανακαλύψετε και να τις απολαύσετε. Οι επιλογές που προσφέρονται είναι τόσες πολλές, εξασφαλίζοντας ότι κανείς δε θα μείνει παραπονεμένος! Άγιος Γεώργιος Η πιο κοντινή παραλία στη Χώρα, σε απόσταση μόλις 1 χλμ από το Κέντρο, είναι η φημισμένη πλαζ του Αγίου Γεωργίου, βραβευμένη με «γαλάζια σημαία». Πρόκειται για μία άριστα οργανωμένη παραλία με ψιλή άμμο, όπου εκτός από το να απολαύσετε το μπάνιο σας, μπορείτε να επιδοθείτε και σε θαλάσσια σπορ, από wind surfing έως ποδήλατα θαλάσσης και beach volley. Τα ρηχά νερά της την καθιστούν ιδανική για οικογένειες με μικρά παιδιά, ενώ μπορείτε να απολαύσετε το φαγητό και το ποτό σας πάνω στη θάλασσα. Mikri Vigla Τabeρna Στου Λιοφαγου MIKRI VIGLA KOSTAS LIOFAGOS TEL Red Guidebooks

18 Aghios Prokopios (Saint Prokopios) Aghios Prokopios is not only the most famous beach in Naxos, but has also been given international distinction. The most notable feature of this beach is the fine pebbles which look like sand yet don t stick to the skin, also the amplitude of colours her waters make. On this bay, which is under protection and where you may find the blue flag, you can combine a relaxing bathe with water sports, while you may find many cafés and taverns at the beginning of the beach. Aghia Anna (Saint Anna) This beach is the continuation of Aghios Prokopios, which will equally thrill you with its beauty. This scenery depicts the endless golden sands and crystal waters. Άγιος Προκόπιος Ο Άγιος Προκόπιος δεν είναι μόνο η πιο φημισμένη παραλία την Νάξου αλλά έχει δεχθεί και διεθνείς διακρίσεις. Χαρακτηριστικό της είναι το λεπτό βότσαλο που μοιάζει με άμμο και δεν κολλάει στο δέρμα, καθώς και η πανδαισία χρωματισμών που παίρνουν τα νερά της. Στον προστατευμένο όρμο που βρίσκεται η βραβευμένη με «γαλάζια σημαία» παραλία, μπορείτε να συνδυάσετε το ήρεμο μπάνιο με τις θαλάσσιες δραστηριότητες, ενώ θα βρείτε πολλές καφετέριες και ταβέρνες στην αρχή της παραλίας. Αγία Άννα Πρόκειται για τη φυσική συνέχεια του Αγίου Προκόπη, που θα σας ενθουσιάσει εξίσου με την ομορφιά της. Το σκηνικό συνθέτουν και εδώ η απέραντη χρυσή αμμουδιά και τα κρυστάλλινα νερά. Η γαλάζια σημαία πιστοποιεί την ποιότητα της παραλίας αλλά και των παρεχόμενων υπηρεσιών της, ενώ τα προσφερόμενα θαλάσσια σπορ μπορούν να δώσουν μία πιο έντονη νότα στο ήσυχο μπάνιο σας! Την απέραντη αμμουδιά διακόπτει το γραφικό λιμανάκι του ομώνυμου οικισμού, όπου αγκυροβολούν τα ψαροκάικα της Aghia Anna - Αγία Άννα Where to stay - Πού να μείνετε: Iria Beach (p. 21) Aghios Prokopios - Άγιος Προκόπιος Where to stay - Πού να μείνετε: Kouros Hotel (p. 21) περιοχής. Χαλαρώστε με ένα δροσερό κοκτέιλ στα beach bars και συνεχίστε δοκιμάζοντας αιγαιοπελαγίτικες γεύσεις στα ταβερνάκια που υπάρχουν πάνω στην παραλία. The blue flag certifies the quality of the beach and the service it grants. The water sports give a slightly more intense note to your relaxing bathe! The endlessness of the sandy beach is interrupted by the picturesque harbour of the homonymous settlement where the fishing caciques of the region dock. Relax at the beach bars with a refreshing cocktail and continue by tasting the Aegean dishes in the taverns you will find around. Plaka As you leave the Aghia Anna beach, you will be lead through an easy dirt road to another endless beach, Plaka, which is 4 km long. Enjoy the idyllic scenery which is composed by the white sand, the big sand hills and the dark green waters and offer yourself unforgettable moments of relaxation and calmness. For the ones who are more active, the beach offers water sport activities; there are taverns along the beach to satisfy your tasty needs, while there are hotels and rooms to let around, almost all of them offering magnificent views. Orkos As you continue southwards, between Plaka and Mikri Vigla, a unique sight is waiting for you: the region of Orkos, composed by plenty of small, successive, shadowy and remote coves, which are ideal for the ones who prefer a peaceful Πλάκα Αφήνοντας πίσω την παραλία της Αγίας Άννας, μέσω ενός βατού χωματόδρομου, θα οδηγηθείτε σε ακόμη μία ατέλειωτη παραλία, μήκους 4χλμ, την Πλάκα. Απολαύστε το ειδυλλιακό τοπίο που δημιουργούν η λευκή άμμος, οι μεγάλοι αμμόλοφοι και τα σκουροπράσινα νερά και χαρίστε στον εαυτό σας αξέχαστες στιγμές χαλάρωσης και ηρεμίας. Για τους πιο δραστήριους προσφέρονται θαλάσσια σπορ, ενώ κατά μήκος της παραλίας βρίσκονται ταβέρνες που θα ικανοποιήσουν τις γευστικές σας απαιτήσεις, καθώς και ενοικιαζόμενα δωμάτια και ξενοδοχεία, με μοναδική θέα. Ορκός Συνεχίζοντας νότια, ανάμεσα στην Πλάκα και τη Μικρή Βίγλα, σας περιμένει ένα θέαμα μοναδικό! Η περιοχή του Ορκού αποτελείται από πλήθος συνεχόμενων μικρών, σκιερών και μοναχικών ορμίσκων, ιδανικών για τους λάτρεις της ηρεμίας, μακριά από τις κοσμικές και πολύβουες παραλίες! Η θέα της λευκής αμμουδιάς που βρέχεται από τα σαγηνευτικά νερά του Αιγαίου είναι μαγευτική, ενώ οι κέδροι συμπληρώνουν το πανέμορφο τοπίο

19 environment, far away from the crowded, cosmopolitan beaches. The view of the white sandy beach which is washed by the entrancing Aegean waters is magnificent, while the cedars complement the wonderful landscape. Mikri Vigla (meaning small lookout ) Mikri Vigla is a paradise for windsurfers; due to the ideal weather conditions of the region, the beach has been established as the meeting point for windsurfers from all over the world. A rock divides the beach into two beautiful sandy beaches: the beach Mikri Mikri Vigla - Μικρή Βίγλα Where to eat - Πού να φάτε: Mikri Vigla Stou Liofagou (p. 97) Vigla and the beach Parthenos (meaning virgin ). The beaches are very long, so you can choose the location that fits you best in order to sunbathe and to swim in the crystal clear waters of the tinged with blue and azure sea. Μικρή Βίγλα Η Μικρή Βίγλα αποτελεί «παράδεισο» για τους λάτρεις της ιστιοσανίδας, καθώς οι ιδανικές καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή, την έχουν καθιερώσει ως τόπο συνάντησης των φίλων της ιστιοσανίδας από όλο τον κόσμο. Ένας βράχος χωρίζει την παραλία σε δύο υπέροχες αμμουδιές: τη Μικρή Βίγλα και την Παρθένο. Η μεγάλη έκταση των παραλιών σας δίνει τη δυνατότητα να επιλέξετε ένα σημείο της αρεσκείας σας για ηλιοθεραπεία και να απολαύσετε το κολύμπι στην πεντακάθαρη θάλασσα, με τις δεκάδες αποχρώσεις του μπλε και του γαλάζιου. Καστράκι Βρίσκεται μετά ακριβώς από την παραλία της Μικρής Βίγλας και αποτελεί ιδανικό προορισμό για όσους προτιμούν την ηρεμία. Η πλούσια δαντελένια αμμουδιά με Kastraki The beach Kastraki is located right after the Mikri Vigla and is an ideal destination for the ones who love tranquility. The rich sinuous beach, which displays wonderful alternations of small rocky areas, the sand hills and the shadowy cedars compose the ideal scenery for you to enjoy a peaceful swim in the sea. The beach is ideal for relaxation, swimming, fishing and water sports; in the few taverns you will find around you can taste delicious small local dishes. Alyko As you continue your tour to the wonderful beaches on the south shore, Alyko, well hidden behind the predominating cedars, waits for you to discover it. The beach will amaze you with its exotic beauty and if you are fond of isolated places, this will become your personal paradise. The green, crystal clear waters and the sand hills compose the magnificent scenery! εναλλαγές από μικρές βραχώδεις περιοχές, οι αμμόλοφοι και οι σκιεροί κέδροι συνθέτουν το ιδανικό σκηνικό για να απολαύστε ένα γαλήνιο μπάνιο. Η παραλία προσφέρεται για χαλάρωση, κολύμπι, ψάρεμα και θαλάσσια σπορ, ενώ στις λιγοστές ταβέρνες που θα βρείτε στη γύρω περιοχή μπορείτε να τσιμπήσετε νόστιμα μεζεδάκια. Αλυκό Συνεχίζοντας την περιήγησή σας στις πανέμορφες νότιες παραλίες, καλά κρυμμένο πίσω από τους κέδρους που πρωταγωνιστούν στην περιοχή, το Αλυκό περιμένει να το ανακαλύψετε. Η παραλία θα σας γοητεύσει με την εξωτική της ομορφιά και σε περίπτωση που είστε λάτρης της απομόνωσης θα γίνει ο προσωπικός σας «παράδεισος». Τα πράσινα κρυστάλλινα νερά και οι αμμόλοφοι συνθέτουν το μεγαλείο της!

20 Pyrgaki Right after Alyko, you will find Pyrgaki, a superb and very long sandy beach, which is ideal for romantic sunsets and offers a wonderful view to Irakleia. Pyrgaki - Πυργάκι Where to stay - Πού να μείνετε: Hotel Finikas (p. 103) Agiassos The completion of the road to Agiassos now makes the acces to the beach easier. The beautiful beach is protected even from the most powerful north winds and its waters are shallow. The verdant hills match harmonic with the azure color of the sea, the peaceful scenery and the taverns which offer good home made food make Agiassos a unique experience! Kalantos In the southernmost part of the island, it is worth visiting the leeward, natural bay Kalantos, which has a scenic golden sand beach and crystal clear waters. You can access the beach either by following the road that commences at Filoti, or by booking a daily boat tour. When you have exhausted all options in the southwestern part of Naxos, you can explore the unique beaches in northwest and in north. You will discover there Πυργάκι Αμέσως μετά το Αλυκό θα συναντήσετε το Πυργάκι, μια υπέροχη και μεγάλη σε μήκος αμμώδη παραλία, ιδανική για ρομαντικά δειλινά, με θέα στην Ηρακλειά. Αγιασσός Η αποπεράτωση του δρόμου προς την Αγιασσό βοηθάει πλέον στην άνετη μετάβασή σας εκεί. Η όμορφη παραλία είναι προστατευμένη ακόμη και από τους πιο ισχυρούς βόρειους ανέμους, ενώ τα νερά της είναι ρηχά. Οι κατάφυτοι πράσινοι λόφοι δένουν αρμονικά με το γαλάζιο της θάλασσας, ενώ το γαλήνιο τοπίο και οι ταβέρνες με καλό σπιτικό φαγητό κάνουν την Αγιασσό μία ιδιαίτερη εμπειρία. Καλαντός Στο νοτιότερο άκρο του νησιού, αξίζει να επισκεφθείτε τον απάνεμο φυσικό κόλπο του Καλαντού, με τη χρυσαφένια αμμουδιά και τα πεντακάθαρα νερά. Θα οδηγηθείτε εκεί είτε μέσω του δρόμου, που ξεκινά από το χωριό Φιλότι, είτε με εκδρομικά καραβάκια που διοργανώνουν ημερήσιες εκδρομές στις δυσπρόσιτες παραλίες του νησιού. Αφού εξαντλήσετε όλες τις επιλογές σας στο νοτιοδυτικό τμήμα της Νάξου, μπορείτε να εξερευνήσετε τις μοναδικές παραλίες της βορειοδυτικής και βόρειας H O T E L STUDIOS SUITES APARTMENTS MOUTSOUNA BEACH TEL/FAX Winter tel info@ostria.com Red Guidebooks