ALL RIGHTS RESERVED. iii

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΣΕΡΡΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ «ΚΙΝΗΣΙΟΛΟΓΙΑ» Μεταπτυχιακή διατριβή που υποβάλλεται στο καθηγητικό σώµα για την µερική ολοκλήρωση των απαιτήσεων για την απόκτηση του µεταπτυχιακού τίτλου του Τµήµατος Επιστήµης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισµού Σερρών του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης Θέµα: Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΥΟ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΩΝ Ι ΙΟ ΕΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ ΣΤΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΠΑΙ ΙΩΝ Της Ελένης Π. Τζιάγκαλου Πτυχιούχος Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών Τριµελής Εξεταστική Επιτροπή: Επιβλέπουσα: Αραµπατζή Φωτεινή, Λέκτορας Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ. Μέλος: Κέλλης Ελευθέριος, Αναπληρωτής Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ. Μέλος: Κωφοτόλης Νικόλαος, Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ. Σέρρες, Νοέµβριος 2012

2 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΣΕΡΡΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ «ΚΙΝΗΣΙΟΛΟΓΙΑ» Μεταπτυχιακή διατριβή που υποβάλλεται στο καθηγητικό σώµα για την µερική ολοκλήρωση των απαιτήσεων για την απόκτηση του µεταπτυχιακού τίτλου του Τµήµατος Επιστήµης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισµού Σερρών του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης Θέµα: Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΥΟ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΩΝ Ι ΙΟ ΕΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ ΣΤΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΠΑΙ ΙΩΝ Της Ελένης Π. Τζιάγκαλου Πτυχιούχος Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών Τριµελής Εξεταστική Επιτροπή: Επιβλέπουσα: Αραµπατζή Φωτεινή, Λέκτορας Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ. Μέλος: Κέλλης Ελευθέριος, Αναπληρωτής Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ. Μέλος: Κωφοτόλης Νικόλαος, Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ. Σέρρες, Νοέµβριος 2012 ii

3 2012 Ελένη Π. Τζίαγκαλου ALL RIGHTS RESERVED iii

4 Π Ε Ρ Ι Λ Η Ψ Η Ελένη Π. Τζιάγκαλου: (Υπό την επίβλεψη της κ. Φωτεινής Β. Αραµπατζή) Σκοπός της παρούσας µελέτης ήταν να διερευνηθούν οι µεταβολές στις µηχανικές ιδιότητες του Αχίλλειου τένοντα µετά από πλειοµετρική προπόνηση 4 εβδοµάδων σε διαφορετικές επιφάνειες προσγείωσης στα παιδιά. Στη µελέτη συµµετείχαν 36 παιδιά ηλικίας 9.30 ± 0.55 ετών (21 κορίτσια, 15 αγόρια), τα οποία χωρίστηκαν σε τρεις ισάριθµες οµάδες οι οποίες περιλάµβαναν από 12 παιδιά (2 πειραµατικές και 1 οµάδα ελέγχου). Τα τεστ στα οποία συµµετείχαν οι εξεταζόµενοι ήταν αξιολόγηση των µηχανικών ιδιοτήτων του Αχίλλειου τένοντα σε διαφορετικές γωνιακές θέσεις της ποδοκνηµικής άρθρωσης (15º = πελµατιαία κάµψη, 0º = ανατοµική θέση και - 15º = ραχιαία κάµψη), κατά την προοδευτικά αυξανόµενη ισοµετρική σύσπαση των πελµατιαίων καµπτήρων σε 5 διαφορετικά επίπεδα δύναµης ( & 100%), η αξιολόγηση της µέγιστης ροπής της ποδοκνηµικής άρθρωσης, η αξιολόγηση της αλτικής ικανότητας και η αξιολόγηση της στατικής ισορροπίας. Στην έρευνα χρησιµοποιήθηκαν το ισοκινητικό δυναµόµετρο (Cybex Humac Norm CSMI), ο υπέρηχος (SSD-3500, 7.5MHz, Aloka, Japan, µήκος ηχοβολέα = 6εκ.) και το δυναµοδάπεδο (Kistler, type 9281 CA). Οι µετρήσεις πραγµατοποιήθηκαν πριν και µετά από το πρόγραµµα παρέµβασης και για τις τρεις οµάδες. Τα πρωτόκολλα πλειοµετρικής προπόνησης περιλάµβαναν αναπηδήσεις σε τραµπολίνο για την µια πειραµατική οµάδα και αναπηδήσεις στην επιφάνεια του εδάφους για την άλλη. Η οµάδα ελέγχου ακολούθησε απλά το πρόγραµµα φυσικής αγωγής στο σχολείο. Η συχνότητα της προπόνησης ήταν 3 φορές την εβδοµάδα και η διάρκειά της 4 εβδοµάδες. Η προπονητική επιβάρυνση ήταν 10 σετ από 8 άλµατα για τις δύο πρώτες εβδοµάδες (10Χ8), την τρίτη εβδοµάδα ήταν (10Χ10), ενώ την τέταρτη εβδοµάδα ήταν (10Χ12) και για τις δύο πειραµατικές οµάδες. Οι µεταβλητές που αξιολογήθηκαν ήταν η επιµήκυνση και η ποσοστιαία διάταση του Αχίλλειου τένοντα, όπως επίσης η µέγιστη ροπή και ο ρυθµός ανάπτυξης της ροπής (RTD). Επίσης αξιολογήθηκε το ύψος του άλµατος µε αντίθετη προπαρασκευαστική κίνηση iv

5 (CMJ) και του άλµατος βάθους από ύψος 20cm (DJ = 20cm), αλλά και το κέντρο πίεσης (Cop) στη στατική ισορροπία µε µονοποδική (OLS) και διπλή στήριξη (NQS), στον πλάγιο (α x ) και στον προσθιοπίσθιο (α y ) άξονα. Μετά το πρόγραµµα παρέµβασης παρατηρήθηκε στατιστικά σηµαντική µείωση (p < 0.05) στην επιµήκυνση και στην ποσοστιαία διάταση του Αχίλλειου τένοντα, και στατιστικά σηµαντική αύξηση (p < 0.05) σε όλες τις υπόλοιπες µεταβλητές που αξιολογήθηκαν σε σχέση µε πριν από το πρόγραµµα παρέµβασης και για τις δύο πειραµατικές οµάδες. Συµπερασµατικά, µπορούµε ότι η προπόνηση µε άλµατα σε µαλακή επιφάνεια όπως είναι το τραµπολίνο αυξάνει τη µέγιστη ροπή, και η αύξηση αυτή είναι υπεύθυνη για την µεταβολή των µηχανικών ιδιοτήτων του µυοτενόντιου συστήµατος, αλλά και για την µεγιστοποίηση της επίδοσης στην παιδική ηλικία. Επίσης, η εφαρµογή τέτοιων πρωτοκόλλων άσκησης πιθανών να είναι ευεργετικά στην πρόληψη των τραυµατισµών, λόγω της ενίσχυσης σταθερότητας της άρθρωσης. Λέξεις κλειδιά: ιδιοδεκτικότητα, µυοτενόντιο σύστηµα, πλειοµετρική προπόνηση v

6 A B S T R A C T Eleni P. Tziagkalou: (Main supervisor: Foteini B. Arampatzi) The purpose of this study was to investigate the changes in the mechanical properties of the Achilles tendon after plyometric training 4 weeks at different surfaces landing in children. Thirty six children aged 9.30 ± 0.55 years (21 girls,15 boys) were divided into three groups of equal number, each consisting of 12 children (2 experimental and 1 control groups). The tests included evaluation of the mechanical properties of the Achilles tendon at different angular positions of the ankle joint (15º = plantar flexion, 0º = anatomical position and -15º = dorsiflexion), isometric ramp contractions of the plantar flexors at 5 different levels of intensity ( & 100%), evaluation of maximum moment of the ankle joint, evaluation of jumping ability and evaluation of static balance. The instruments included an Isokinetic dynamometer (Cybex Humac Norm CSMI), ultrasound (SSD-3500, 7.5MHz, Aloka, Japan, probe length = 6cm) and force plate (Kistler, type 9281 CA). The measurements were performed before and after the intervention program for all three groups. Plyometric training included jumping on a trampoline for the first experimental group and jumps on the surface soil for the other group. The control group simply followed the program of physical education at school. The frequency of training was 3 times a week and 4 weeks duration. The intensity was 10 sets of 8 jumps for the first two weeks (10X8), (10X10) the third week and (10X12) the fourth week for both experimental groups. The variables evaluated were elongation and strain of the Achilles tendon, as well as the maximum moment and rate of torque development (RTD). We also evaluated the jump high of the Counter Movement Jump (CMJ) and Drop Jump 20cm (DJ = 20cm), and center of pressive (Cop) of the static balance with one leg stance (OLS) and normal quiet stance (NQS), the Medio Lateral (α x ) and Posterior Anterior (α y ) axis. After the intervention program we observed a statistically significant decrease (p < 0.05) in the elongation and stain of the Achilles tendon and a statistically significant increase (p < 0.05) in vi

7 all other variables for both experimental groups. In conclusion, it can be said that training by jumping on a soft surface such as a trampoline increases the maximum moment and this increase is responsible for the change of myotendinus system, to maximize performance in childhood. Further, the implementation of such exercise protocols might be beneficial in the prevention of injuries due to the strengthening of stability of the joint. Keywords: proprioception, myotendinus system, plyometric training vii

8 Ε Υ Χ Α Ρ Ι Σ Τ Ι Ε Σ Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερµά την επιβλέπουσα καθηγήτρια µου κ. Αραµπατζή Φωτεινή, Λέκτορα του Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, που µε τη συνεχή καθοδήγηση και κατανόησή της, µε βοήθησε να φέρω εις πέρας τη µεταπτυχιακή µου διατριβή µέσω της οποίας, είχα την ευκαιρία να αποκτήσω αρκετές γνώσεις που θα µου χρησιµεύσουν στη συνέχεια. Τον κ. Κέλλη Ελευθέριο, Αναπληρωτή καθηγητή του Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, για την επίβλεψη του κατά τη διάρκεια της έρευνας, τα σχόλια και τις σηµαντικές παρεµβάσεις στην συγγραφή της εργασίας µου. Τον κ. Κωφοτόλη Νικόλαο, Επίκουρο καθηγητή του Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, για τη πολύτιµη βοήθεια που µου προσέφερε και την άψογη συνεργασία την οποία είχαµε. Επίσης, θέλω να ευχαριστήσω το διδακτικό προσωπικό του τµήµατος, τους συµφοιτητές µου, και τα µέλη του εργαστηρίου Νευροµηχανικής της άσκησης, για την βοήθεια τους κατά την διάρκεια των µετρήσεων και για την στήριξη που µου παρείχαν στην πορεία την παρούσας έρευνας, αλλά και τους γονείς µου, για την κατανόηση και την συµπαράστασή τους σε όλη την διάρκεια των σπουδών µου. Τέλος, θέλω να ευχαριστήσω θερµά τον Προϊστάµενο της Α/Βάθµιας εκπαίδευσης Ν. Σερρών κ. Κρυστάλλη Χρήστο για την άδεια του να πραγµατοποιηθεί αυτή η έρευνα στο χώρο του σχολείου και διευκόλυνε µε την αποφασιστικότητα που τον διακρίνει στη γρήγορη υλοποίηση της. Επίσης θέλω να ευχαριστήσω όλους τους εκπαιδευτικούς του 1 ου ηµοτικού Σχολείου Νιγρίτας και ιδιαίτερα τον ιευθυντή κ. Ζησιό Κωνσταντίνο και τον Κ.Φ.Α. κ. Σιώµο Γεώργιο που µε την κατανόηση, την υποµονή και την συνεργασία τους βοήθησαν ανεµπόδιστα να διεξαχθεί η έρευνα. Φυσικά, οι µεγάλοι πρωταγωνιστές της έρευνας ήταν τα παιδιά που συµµετείχαν σ αυτή. Ήταν εντυπωσιακή η χαρά, το ενδιαφέρον, το µεράκι και η συνέπειά τους παρά τη µικρή τους ηλικία. Η πολύ καλή συνεργασία µε αυτά και τους γονείς τους ήταν καθοριστική για την οµαλή πορεία της έρευνας και γι αυτό τα ευχαριστώ, όπως και τους γονείς που µας εµπιστεύτηκαν. viii

9 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΠΕΡΙΛΗΨΗ... iv ABSTRACT... vi ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ viii ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ix ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ.. xi ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ... xv ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ. 6 Α. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΧΙΛΛΕΙΟΥ ΤΕΝΟΝΤΑ. 6 Β. Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ ΣΤΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΜΥΟΤΕΝΟΝΤΙΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ... 8 Γ. Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΛΕΙΟΜΕΤΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ Ι ΙΟ ΕΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ. 10 Ερευνητικό κενό. 15 Σκοπός της έρευνας 15 Επιµέρους σκοποί 15 Σηµασία της έρευνας 15 Βασικές προϋποθέσεις 16 Οριοθετήσεις της έρευνας Περιορισµοί της έρευνας 16 Λειτουργικοί ορισµοί Ερευνητική υπόθεση 18 Στατιστικές υποθέσεις 19 ΜΕΘΟ ΟΣ 20 ix

10 είγµα 20 Χρήση οργάνων. 20 Ισοκινητικό δυναµόµετρο.. 20 Υπέρηχος 21 υναµοδάπεδο 22 Σχεδιασµός της έρευνας 23 Τεστ ισοµετρικής αξιολόγησης. 24 Τεστ αξιολόγησης µηχανικών ιδιοτήτων του Αχίλλειου τένοντα. 25 Ανάλυση µηχανικών ιδιοτήτων του Αχίλλειου τένοντα 26 Αξιολόγηση αλτικής ικανότητας 27 Αξιολόγηση στατικής ισορροπίας.. 28 Πρωτόκολλα προπόνησης 29 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 30 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 31 Επιµήκυνση του Αχίλλειου τένοντα Ποσοστιαία διάταση του Αχίλλειου τένοντα. 38 Ρυθµός ανάπτυξης τη ροπής. 46 Μέγιστη ροπή.. 49 Αλτική ικανότητα 52 Στατική ισορροπία.. 54 ΣΥΖΗΤΗΣΗ 56 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 62 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ε ΟΜΕΝΑ.. 71 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. 78 x

11 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ Πίνακας 1. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις των σωµατοµετρικών χαρακτηριστικών των συµµετεχόντων ανά οµάδα Πίνακας 2. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία 0º της ποδοκνηµικής άρθρωσης πριν και µετά την προπόνηση σε όλες τις οµάδες. 31 Πίνακας 3. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία 15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης πριν και µετά την προπόνηση σε όλες τις οµάδες.. 33 Πίνακας 4. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία -15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης πριν και µετά την προπόνηση σε όλες τις οµάδες.. 36 Πίνακας 5. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία 0º της ποδοκνηµικής άρθρωσης πριν και µετά την προπόνηση σε όλες τις οµάδες Πίνακας 6. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία 15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης πριν και µετά την προπόνηση σε όλες τις οµάδες Πίνακας 7. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία -15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης πριν και µετά την προπόνηση σε όλες τις οµάδες Πίνακας 8. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις του ρυθµού ανάπτυξης της ροπής στη γωνία 0º της ποδοκνηµικής άρθρωσης πριν και µετά την προπόνηση Πίνακας 9. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις του ρυθµού ανάπτυξης της ροπής στη γωνία 15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης πριν και µετά την προπόνηση Πίνακας 10. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις του ρυθµού ανάπτυξης της ροπής στη γωνία - 15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης πριν και µετά την προπόνηση Πίνακας 11. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις της µέγιστης ροπής στη γωνία 0º της xi

12 ποδοκνηµικής άρθρωσης πριν και µετά την προπόνηση Πίνακας 12. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις της µέγιστης ροπής στη γωνία 15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης πριν και µετά την προπόνηση Πίνακας 13. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις της µέγιστης ροπής στη γωνία -15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης πριν και µετά την προπόνηση Πίνακας 14. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις της αλτικής ικανότητας, πριν και µετά την προπόνηση Πίνακας 15. Μέσοι όροι των τυπικών αποκλίσεων του κέντρου πίεσης της στατικής ισορροπίας (CoPsd),πριν και µετά την προπόνηση Γράφηµα 1. Μέσες τιµές της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία 0 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε διαφορετικά επίπεδα δύναµης πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 1 = τραµπολίνο. 32 Γράφηµα 2. Μέσες τιµές της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία 0 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε διαφορετικά επίπεδα δύναµης πριν και µετά από την προπόνηση στην στην οµάδα 2 = άλµατα Γράφηµα 3. Μέσες τιµές της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία 0 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε διαφορετικά επίπεδα δύναµης πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα ελέγχου. 33 Γράφηµα 4. Μέσες τιµές της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία 15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε διαφορετικά επίπεδα δύναµης πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 1 = τραµπολίνο 34 Γράφηµα 5. Μέσες τιµές της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία 15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε διαφορετικά επίπεδα δύναµης πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 2 = άλµατα.. 35 Γράφηµα 6. Μέσες τιµές της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία 15 της xii

13 ποδοκνηµικής άρθρωσης σε διαφορετικά επίπεδα δύναµης πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα ελέγχου. 35 Γράφηµα 7. Μέσες τιµές της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία -15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε διαφορετικά επίπεδα δύναµης πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 1 = τραµπολίνο. 37 Γράφηµα 8. Μέσες τιµές της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία -15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε διαφορετικά επίπεδα δύναµης πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 2 = άλµατα Γράφηµα 9. Μέσες τιµές της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία -15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε διαφορετικά επίπεδα δύναµης πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα ελέγχου Γράφηµα 10. Μέσες τιµές της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία 0 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε διαφορετικά επίπεδα δύναµης πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 1 = τραµπολίνο Γράφηµα 11. Μέσες τιµές της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία 0 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε διαφορετικά επίπεδα δύναµης πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 2 = άλµατα Γράφηµα 12. Μέσες τιµές της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία 0 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε διαφορετικά επίπεδα δύναµης πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα ελέγχου Γράφηµα 13. Μέσες τιµές της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία 15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε διαφορετικά επίπεδα δύναµης πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 1 = τραµπολίνο Γράφηµα 14. Μέσες τιµές της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία 15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε διαφορετικά επίπεδα δύναµης πριν και µετά από την προπόνηση xiii

14 στην οµάδα 2 = άλµατα Γράφηµα 15. Μέσες τιµές της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία 15 της ποδοκνηµικής σε διαφορετικά επίπεδα δύναµης πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα ελέγχου Γράφηµα 16. Μέσες τιµές της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία -15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε διαφορετικά επίπεδα δύναµης πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 1 = τραµπολίνο. 44 Γράφηµα 17. Μέσες τιµές της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία -15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε διαφορετικά επίπεδα δύναµης πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 2 = άλµατα 45 Γράφηµα 18. Μέσες τιµές της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα στη γωνία -15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε διαφορετικά επίπεδα δύναµης πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα ελέγχου Γράφηµα 19. Μέσες τιµές του ρυθµού ανάπτυξης της ροπής στη γωνία 0 της ποδοκνηµικής άρθρωσης πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες.. 47 Γράφηµα 20. Μέσες τιµές του ρυθµού ανάπτυξης της ροπής στη γωνία 15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες.. 48 Γράφηµα 21. Μέσες τιµές του ρυθµού ανάπτυξης της ροπής στη γωνία -15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες Γράφηµα 22. Μέσες τιµές της µέγιστης ροπής στη γωνία 0 της ποδοκνηµικής άρθρωσης πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες Γράφηµα 23. Μέσες τιµές της µέγιστης ροπής στη γωνία 15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες Γράφηµα 24. Μέσες τιµές της µέγιστης ροπής στη γωνία -15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες xiv

15 Γράφηµα 25. Μέσες τιµές του άλµατος µε αντίθετη προπαρασκευαστική κίνηση πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες Γράφηµα 26. Μέσες τιµές του άλµατος βάθους από ύψος 20 cm πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες Κ Α Τ Α Λ Ο Γ Ο Σ Ε Ι Κ Ο Ν Ω Ν Εικόνα 1. Ισοκινητικό δυναµόµετρο Cybex Εικόνα 2. Υπέρηχος Aloka.. 22 Εικόνα 3. Πιεζοηλεκτρικό δυναµοδάπεδο Kistler Εικόνα 4. Θέση εξεταζόµενου στο ισοκινητικό δυναµόµετρο. 25 Εικόνα 5 & 6. Αξιολόγηση των µηχανικών ιδιοτήτων του Αχίλλειου τένοντα.. 26 Εικόνα 7. Ανάλυση των µηχανικών ιδιοτήτων του Αχίλλειου τένοντα Εικόνα 8. Άλµα µε αντίθετη προπαρασκευαστική κίνηση (CMJ). 28 Εικόνα 9. Άλµα βάθους από ύψος 20cm (DJ=20cm) 28 Εικόνα 10. Στατική ισορροπία µε µονοποδική (OLS) και διπλή στήριξη (NQS).. 29 Εικόνα 11. Τραµπολίνο 29 xv

16 Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Η ανάπτυξη του παιδιού από πολλές έρευνες που έχουν γίνει µέχρι σήµερα έδειξαν ότι επιφέρει µυοσκελετικές µεταβολές του συστήµατος όπως είναι οι καρδειαγγειακές, οι ενδοκρινικές, το ύψος, το βάρος, αλλά και πολλές άλλες αλλαγές που παίζουν σηµαντικό ρόλο στην ανάπτυξη. Ένα σηµαντικό µέρος αυτών των αλλαγών αφορά τις νευροµυϊκές προσαρµογές που επιτυγχάνονται µε την ανάπτυξη στην παιδική ηλικία. Η ικανότητα διέγερσης των κινητικών µονάδων είναι διαφορετική στους ενήλικες από ότι στα παιδιά και υπάρχουν αντίθετες απόψεις µεταξύ των ερευνητών (Belanger & Mc Comas, 1989). Οι Belanger και Mc Comas, (1989) χρησιµοποιώντας τη µέθοδο της παρεµβαλλόµενης διέγερσης ανάφεραν, ότι τα παιδιά 8-10 ετών είναι ικανά να ενεργοποιήσουν πλήρως το σύνολο των κινητικών τους µονάδων. Ωστόσο ο Blimkie, (1989) παρατήρησε, ότι έφηβοι ηλικίας 16 ετών παρουσίασαν µεγαλύτερο ποσοστό ενεργοποίησης από ότι παιδιά ηλικίας 10 ετών. Σύµφωνα µε έρευνες που έχουν γίνει, επίσης, παρατηρούνται αλλαγές στα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά των παιδιών. Κατά τη διάρκεια της νηπιακής και της παιδικής ηλικίας, οι µυϊκές ίνες των κοριτσιών και των αγοριών δεν διαφέρουν στη διάµετρο, ενώ η διάµετρος στους ενήλικες διαφοροποιείται, και αυτό συµβαίνει ήδη κατά την διάρκεια της εφηβείας (Malina, 1986). Υπάρχει εντούτοις, έλλειψη ερευνητικών στοιχείων για τις ενδιάµεσες παιδικές ηλικίες και την εφηβεία. Ένα άλλο στοιχείο που φαίνεται να παίζει σηµαντικό ρόλο στην διαµόρφωση της ανάπτυξης είναι το µυοτενόντιο σύστηµα, το οποίο φαίνεται να είναι πιο ελαστικό στα παιδιά σε σχέση µε τους ενήλικες. Επίσης, όσον αφορά τον τύπο των µυϊκών ινών έρευνες έχουν δείξει ότι το ποσοστό του τύπου Ι ινών από τη γέννηση έως την ηλικία των 8 ετών, δεν υπάρχει καµία διαφορά µεταξύ των δύο φύλων. Αντίθετα, κάποια στοιχεία δείχνουν ότι το ποσοστό του τύπου Ι ινών σε έναν µυ µικτής σύνθεσης όπως ο έξω πλατύς µηριαίος αυξάνεται ελαφρώς περισσότερο στα κορίτσια απ ότι στα αγόρια (Vogler & Bove, 1985). Η κατανοµή των δύο τύπων ινών Ι και ΙΙ είναι κατά - 1 -

17 προσέγγιση ίσες στα µικρά παιδιά. Στους ενήλικες όµως το ποσοστό του τύπου ΙΙa µυϊκών ινών είναι περίπου 1,5 φορές µεγαλύτερο από τις ίνες τύπου ΙΙb (Vogler & Bove, 1985). Μία άλλη σηµαντική παράµετρος που πρέπει να εξετάσουµε κατά την ανάπτυξη των παιδιών επίσης είναι η δύναµη. Η παραγωγή δύναµης επηρεάζεται από αρχιτεκτονικές µεταβολές των ινών µέσα στον µυ (Narici et al., 1996). Η ικανότητα του µυ για την παραγωγή δύναµης εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως είναι το µήκος του µυός, η ταχύτητα συστολής του, η διατοµή του, το επίπεδο της νευροµυϊκής διέγερσης και η γωνία πτέρωσης (Bodine et al., 1982; Lieber, 1992; Sacks & Roy, 1982). Στην ηλικιακή περίοδο από τα 7 έως τα 17 χρόνια, η µυϊκή δύναµη έχει αδιάκοπα ανοδική πορεία, αλλά άνιση ανάπτυξη. Ο ρυθµός αύξησης της δύναµης στις χωριστές ηλικιακές περιόδους είναι διαφορετικός. Μέχρι το 10 ο έτος, η µυϊκή δύναµη του παιδιού αυξάνεται σταδιακά, προς το 11 ο έτος ο ρυθµός αύξησης µεγαλώνει, ενώ στην εφηβική περίοδο µέχρι τα χρόνια (στα κορίτσια στο 11 ο -12 ο έτος) φτάνει στις υψηλότερες τιµές της. Στις ηλικίες που ακολουθούν, οι δυνατότητες δύναµης του αναπτυσσόµενου οργανισµού µεταβάλλονται σε σηµαντικά µικρότερο βαθµό (Blimkie, 1989). Σε πιο πρόσφατες εργασίες οι Kanehisa et al., (1995a) ανέφεραν σταδιακά σηµαντική αύξηση της σχετικής ισοµετρικής δύναµης µε την αύξηση της ηλικίας. Σε εργασίες όπου η ισοµετρική δύναµη εκφράστηκε ως προς τον όγκο µυός, η δύναµη βρέθηκε να είναι µικρότερη στους προέφηβους σε σχέση µε τους ενήλικες (Kanehisa, Ikegawa, Tsunoda & Fukunaga, 1994). Το δεδοµένο αυτό κατά την άποψη των παραπάνω ερευνητών εκφράζει µάλλον τη µικρότερη σχετική δύναµη των προέφηβων, ενδεχοµένως λόγω της µικρότερης αποτελεσµατικότητας του νευρικού συστήµατος να διεγείρει στον ίδιο βαθµό το µυϊκό ιστό ή ακόµα σε διαφορές στη συσσώρευση των µυϊκών ινών, σε αλλαγές του συνδετικού ιστού καθώς και της κινητικότητας των εγκάρσιων γεφυρών σε σχέση µε τους ενήλικες (Kanehisa, Ikegawa, Yata & Fukunaga, 1995b)

18 Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει ποικίλες έρευνες σχετικά µε τη συµβολή της άσκησης όχι µόνο στην ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και για την βελτίωση των δεξιοτήτων, οι οποίες παρουσιάζονται παρακάτω. Όπως φαίνεται, διάφορα είδη άσκησης, όταν εφαρµοστούν µε βάση τους όρους που προβλέπονται για την ασφάλεια των παιδιών, επιδρούν ευεργετικά στη σωµατική τους ωρίµανση. Μάλιστα σύµφωνα µε τον Wallace, (1998) τα ευεργετικά οφέλη που έχουν τα παιδιά από τη συµµετοχή τους σε οργανωµένα σπορ µπορούν να διαρκέσουν ακόµα και για µια ολόκληρη ζωή, χωρίς απαραίτητα να ασχοληθούν µε τον αθλητισµό σε επαγγελµατικό επίπεδο. Κατά την ενασχόληση µε την άσκηση τα παιδιά αποκτούν µεγαλύτερη ευεξία, αυτοέλεγχο, καρτερικότητα και κοινωνικές δεξιότητες. Επίσης, όταν στην προεφηβική ηλικία ακολουθεί το παιδί προπόνηση δύναµης, όπου εφαρµόζονται οι αρχές της προοδευτικής αντίστασης και της εξειδίκευσης, παρατηρείται βελτίωση της µυϊκής δύναµης πέρα από τα αναµενόµενα επίπεδα της κανονικής ανάπτυξης (Anderson, 2001 ; Wallace, 1998), χωρίς την πρόκληση µυϊκής υπερτροφίας. Αυτά τα οφέλη συνεισφέρουν στη νευροµυϊκή «µάθηση», κατά την οποία η προπόνηση αυξάνει των αριθµό των κινητικών νευρώνων που θα πυροδοτηθούν σε κάθε µυϊκή συστολή (Anderson, 2001). Ιδιαίτερα µέσα από την ενασχόληση των παιδιών µε άσκηση αντιστάσεων (Roberts, 1992) παρατηρείται ανάπτυξη της µυϊκής δύναµης, της ελαστικότητας, της φυσικής εκτέλεσης, της σωµατικής σύνθεσης, της καρδιοαναπνευστικής ευεξίας και διατήρηση ισορροπηµένης αρτηριακής πίεσης. Γενικότερα, η άσκηση ενδυνάµωσης υποβοηθά τη µυϊκή µεγέθυνση που κανονικά συµβαίνει µε την εφηβική ωρίµανση σε αγόρια και κορίτσια (Anderson, 2001 ; Wallace, 1998). Οι συνεχείς φορτίσεις του µυοτενόντιου συστήµατος οδηγούν σε προσαρµογές των υποσυστηµάτων του, µε αποτέλεσµα την καλύτερη απόδοσή του. Η προπονητική διαδικασία αποτελεί την πιο συχνή µορφή φόρτισης των υποσυστηµάτων του µυοτενόντιου συστήµατος, που στόχο έχει τη µεγιστοποίηση της απόδοσής του. Η πλειοµετρική προπόνηση χρησιµοποιείται ευρέως στην προπονητική διαδικασία των αθλητών. Η συγκεκριµένη προπόνηση περιλαµβάνει τη διάταση των µυών πριν από κάθε σύσπαση τους και αποτελεί εφαρµογή του Κύκλου ιάτασης

19 Βράχυνσης (Κ Β) και αποτελείται κυρίως από αλτικές ασκήσεις. Η χρησιµότητα των πλειοµετρικών ασκήσεων έγκειται στο γεγονός ότι συνδυάζουν στοιχεία δύναµης και ταχύτητας (Chmielewski, Myer, Kauffman & Tillman, 2006), και όταν χρησιµοποιούνται µε ασφάλεια και αποτελεσµατικότητα, ενισχύουν τους µύες, έχοντας ως αποτέλεσµα την αύξηση της µυϊκής ισχύος (Markovic & Mikulic, 2010). Γι αυτό το λόγο, η πλειοµετρική προπόνηση αποτελεί την κύρια µέθοδο για την ανάπτυξη της αλτικής ικανότητας (Bobbert, 1990 & Nobble, 1979). Η πλειοµετρική προπόνηση, εκτός από την ανάπτυξη της εκρηκτικότητας (Matavuji, Kukolj, Ugarkovic, Tihanyi & Jaric, 2001; Salonikidis & Zafeiridis, 2008) χρησιµοποιείται και για την βελτίωση της νευροµυϊκής λειτουργίας (Hakkinen, Komi & Allen, 1985; Markovic, 2001). Όσον αφορά την παιδική ηλικία, έχουν εφαρµοσθεί ερευνητικά και προπονητικά πρωτόκολλα πλειοµετρικής προπόνησης µε ιδιαίτερα θετικά αποτελέσµατα, τόσο για την αλτικότητα, όσο και στην ανάπτυξη δύναµης. Η εφαρµογή τέτοιων πρωτοκόλλων άσκησης µειώνει τα ποσοστά τραυµατισµών στα παιδιά σε σχέση µε τους ενήλικες. Η αιτία της µικρότερης συχνότητας τραυµατισµών αποδίδεται στο ότι τα παιδιά έχουν πιο ελαστικό µυοτενόντιο σύµπλεγµα και µεγαλύτερη κατανοµή γρήγορων µυϊκών ινών (Bassa et al., 2011). Επίσης, υπάρχουν αναφορές που υποστηρίζουν ότι η πλειοµετρική προπόνηση µεταβάλλει και τις µηχανικές ιδιότητες του µυοτενόντιου συστήµατος και ιδιαίτερα την σκληρότητα του τένοντα. Συγκεκριµένα οι Fouré et al., (2010), µελέτησαν την επίδραση της πλειοµετρικής προπόνησης στις µηχανικές ιδιότητες του Αχίλλειου τένοντα και βρήκαν αύξηση στη σκληρότητα του τένοντα και καµία αλλαγή στην εγκάρσια επιφάνεια. Η αµετάβλητη εγκάρσια επιφάνεια σηµαίνει ότι η πλειοµετρική προπόνηση βελτιώνει την µυϊκή τάση κυρίως µέσω της µείωσης της ενέργειας που απορροφάται από τον τένοντα. Η έλλειψη αλλαγών στην εγκάρσια διατοµή δείχνει ότι οι αλλαγές στις µηχανικές ιδιότητες οφείλονται κυρίως σε µια αλλαγή στους τενόντιους ιστούς και όχι από αλλαγές στη γεωµετρία του Αχίλλειου τένοντα

20 Η ιδιοδεκτικότητα και η ανάπτυξή της στη µικρή ηλικία είναι σηµαντική, γιατί οι πληροφορίες που συλλέγονται µε αυτήν την λειτουργία, από τα πρώτα στάδια της ζωής του ατόµου, επεξεργάζονται από το Κ.Ν.Σ. µε αποτέλεσµα τη δηµιουργία µιας εσωτερικής αναπαράστασης του εξωτερικού κόσµου, της κατάστασης του σώµατος και των κινητικών προτύπων (Sanes & Donoghue 1997), που χρησιµοποιούνται για τη γρήγορη εκµάθηση, εκτέλεση και έλεγχο πιο σύνθετων κινητικών δεξιοτήτων. Κατά την περίοδο της ωρίµανσης, φαίνεται ότι τα παιδιά µέχρι 11 ετών παρουσιάζουν αρκετά µειονεκτήµατα στην ιδιοδεκτική ικανότητα σε σχέση µε παιδιά µεγαλύτερα των 11 ετών (Crowe et al., 1989). Συνοπτικά, οι περισσότερες από τις έρευνες που έχουν διεξαχθεί σχετικά µε την επίδραση της ηλικίας στην ιδιοδεκτικότητα συµφωνούν ότι η αίσθηση της θέσης και της κίνησης διαταράσσεται, όπως και η µυϊκή δύναµη και η ικανότητα για νευροµυϊκή συναρµογή. Επίσης, είναι γνωστό ότι η ανάπτυξη δεξιοτήτων ισορροπίας είναι σηµαντική τόσο για την απόκτηση, όσο και για τον έλεγχο της ισορροπίας (Massion, 1992). Τα δύο φύλα ωριµάζουν µε διαφορετικό ρυθµό ως προς τον έλεγχο στάσης. Στην πρώιµη παιδική ηλικία τα αγόρια εµφανίζουν µεγαλύτερη αστάθεια από τα κορίτσια (Sheldon, 1963). Κατά την παιδική ηλικία, αποκτάται µία σειρά κινητικών προτύπων για τη σωστή στάση του σώµατος. Έρευνες που έγιναν σε παιδιά στη στατική ισορροπία, αναφέρουν βελτίωση στον έλεγχο της στάσης του σώµατος και µείωση στην αστάθεια, στην ηλικία 6-7 ετών. Αυτό εξηγείται από τις ηλικιακές αλλαγές που παρατηρούνται και τη µυϊκή συνενεργοποίηση του µυοσκελετικού συστήµατος (Bertenthal et al., 1996; Shumway- cook & Woollacott, 1985)

21 Β Ι Β Λ Ι Ο Γ Ρ Α Φ Ι Κ Η Α Ν Α Σ Κ Ο Π Η Σ Η Α. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΧΙΛΛΕΙΟΥ ΤΕΝΟΝΤΑ Όπως είναι γνωστό, οι τένοντες χρησιµεύουν στη µετάδοση των δυνάµεων που αναπτύσσονται από τους µυς στα οστά και στις αρθρώσεις. Οι τένοντες έχουν λευκό χρώµα και µυοελαστική δοµή που εµφανίζει µεγάλη ανθεκτικότητα σε µηχανικές αντιστάσεις. Το σχήµα τους διαφέρει σηµαντικά ανάλογα µε τους µυς και τα οστά στα οποία προσφύονται (Jozsa, 1997). Συνήθως, ο τένοντας αποτελείται από ένα εσωτερικό και ένα εξωτερικό µέρος (Herzog, 1999). Το εξωτερικό µέρος συνδέει το µυ µε το οστό. Το εσωτερικό µέρος ονοµάζεται απονεύρωση και είναι µια πλατιά τενόντια επιφάνεια πάνω στην οποία προσφύονται οι δεσµίδες µυϊκών ινών. Ο Αχίλλειος τένοντας αποτελεί τον καταφυτικό τένοντα των οπίσθιων κνηµιαίων µυών στην πτέρνα και καταφύεται στο πρώτο τριτηµόριο του οστού της πτέρνας. Ο Αχίλλειος τένοντας αποτελείται από κολλαγόνες ίνες οι οποίες είναι οργανωµένες σε δεσµίδες και καλύπτονται από συνδετικό ιστό, εσωτερικά (έσω περιτενόντιο) και εωξτερικά (έξω περιτενόντιο). Ανάµεσα στις κολλαγόνες ίνες εντοπίζονται τα τενόντια κύτταρα (ινοκύτταρα) καθώς επίσης υπάρχουν νεύρα και τροφοδοτικά αγγεία. Συγκεκριµένα ο τένοντας διαθέτει τρεις διακριτές περιοχές: τη µυοτενόντια σύνδεση, τον κύριο τένοντα και τη οστεο-τενόντια σύνδεση (Herzog, 1999). Τα ανατοµικά χαρακτηριστικά του αχίλλειου τένοντα και ιδιαίτερα το πάχος του καθορίζει τις µηχανικές του ιδιότητες. Τα ινίδια του κολλαγόνου του ανθρώπινου αχίλλειου τένοντα έχουν διάµετρο που κυµαίνεται από 30 µέχρι 120 nm, µε συνήθεις τιµές nm (Magnuson et al., 2002). Οι Magnuson, Aagaard, Dyhre-Poulson & Kjaer, (2001) βρήκαν ότι ο αχίλλειος τένοντας παρουσιάζει µέση διάταση 13.9 mm Η σκληρότητα του κυµαίνεται από 394 Nm. m -1 µέχρι 693 Nm. m -1, ενώ η µέση ποσοστιαία διάτασή του είναι 4.4% κατά την παραγωγή µέγιστης δύναµης. Επιπλέον, η απονεύρωση παρουσιάζει τιµές 12.9 mm για τη διάταση του ιστού, ενώ η σκληρότητα - 6 -

22 της κυµαινόταν από 349 Nm. m -1 µέχρι 741 Nm. m -1. Η µέση ποσοστιαία διάταση της απονεύρωσης είναι 5.6%. Στην έρευνα των Arampatzis et al., (2005b) βρέθηκε ότι η απονεύρωση και ο τενόντιος ιστός διαφέρουν σηµαντικά στην ποσοστιαία διάταση, ειδικά σε ποσά παραγόµενης δύναµης που αντιστοιχούν από 60 έως 100% της µέγιστης δύναµης. Η µέγιστη διάταση που έχει βρεθεί για τον τένοντα ήταν 10,9 mm, ενώ για την απονεύρωση ήταν 16.3 mm. Ωστόσο, η ποσοστιαία διάταση του τένοντα και της απονεύρωσης σε διαφορετικά επίπεδα δύναµης είναι διαφορετική. Μέχρι το 45% της µέγιστης δύναµης, ο τένοντας παρουσιάζει µεγαλύτερη ποσοστιαία διάταση σε σχέση µε την απονεύρωση. Αντίθετα, η ποσοστιαία διάταση της απονεύρωσης (5.12%) είναι µεγαλύτερη από αυτή του τένοντα (4.72%) σε ποσοστά άνω του 60% της µέγιστης δύναµης. Τα αποτελέσµατα των Arampatzis et al., (2006) έδειξαν ότι η µέγιστη διάταση τένοντα-απονεύρωσης κυµαίνεται από 17.8 µέχρι 19 mm (ποσοστιαία διάταση ~ 6.2%) και ήταν σχεδόν η ίδια, ανεξάρτητα από τη φυσική δραστηριότητα του ατόµου. Η διαφορά σκληρότητας µεταξύ του τένοντα και της απονεύρωσης έγκειται στη θέση τους στο µυοτενόντιο σύστηµα. Η σκληρότητα του τένοντα παρουσιάζει µεγάλο εύρος τιµών και εξαρτάται από το προπονητικό υπόβαθρο. Επίσης, σύµφωνα µε τους Arampatzis et al., (2006), οι τιµές της µέγιστης ποσοστιαίας διάτασης που βρέθηκαν ήταν 4.2%. Οι γαστροκνήµιοι είναι υπεύθυνοι για την παραγωγή της δύναµης και ο τένοντας για τη µεταφορά της. Ένας σηµαντικός παράγοντας που επηρεάζει τόσο την παραγωγή δύναµης όσο και τις ιδιότητες του τένοντα είναι η γωνία της ποδοκνηµικής άρθρωσης. Η µεταβολή της γωνίας της άρθρωσης επηρεάζει τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του µυοτενόντιου συστήµατος, και ο βαθµός επίδρασης εξαρτάται από την άρθρωση που εξετάζεται. Συγκεκριµένα, η αύξηση της γωνίας της ποδοκνηµικής συνοδεύεται από αύξηση της γωνίας πτέρωσης του γαστροκνηµίου, µείωση του µήκους της µυϊκής ίνας (Narici et al., 1996) και αύξηση της εγκάρσιας επιφάνειας (ΕΕ), που έχει ως αποτέλεσµα την αύξηση της - 7 -

23 παραγόµενης δύναµης που µεταφέρεται από τον τένοντα. Συµπερασµατικά, η αύξηση της γωνίας της άρθρωσης µεταβάλει την ΕΕ και την γωνία πτέρωσης και η αλληλεπίδραση των δύο αυτών παραµέτρων επηρεάζει σηµαντικά την ισοµετρική µηκοδυναµική καµπύλη των µυών γύρω από την άρθρωση. Β. Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ ΣΤΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΜΥΟΤΕΝΟΝΤΙΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά διαφόρων µυών έχουν ερευνηθεί άµεσα ή µετά από παρεµβατικό πρόγραµµα άσκησης και φαίνεται ότι επηρεάζονται µετά από το πρόγραµµα. Συγκεκριµένα παρατηρήθηκε µείωση στο µήκος δέσµης των µυϊκών ινών, αύξηση της γωνίας πτέρωσης των µυϊκών ινών και αύξηση της εγκάρσιας διατοµής των µυϊκών ινών και της µέγιστης ισοµετρικής δύναµης (Mademli et al., 2005; Maganaris et al., 2002; Kanehisa et al., 2002; Fukunaga et al., 2001 & Aagaard et al., 2001). Παρόµοια αποτελέσµατα βρέθηκαν και στην έρευνα των Blazevich, Gill, Bronks & Newton (2003), οι οποίοι συγκρίνανε τρία διαφορετικά παρεµβατικά προγράµµατα διάρκειας 5 εβδοµάδων. Παρατηρήθηκε µικρή αύξηση στη γωνία πτέρωσης δέσµης µυϊκών ινών του έξω πλατύ µηριαίου στη οµάδα που προπονήθηκε µε αντιστάσεις και στην οµάδα που εκτέλεσε συνδυαστική προπόνηση µε αντιστάσεις και ταχύτητες. Αντίθετα, παρατηρήθηκε σηµαντική µείωση στη γωνία πτέρωσης στη οµάδα που προπονήθηκε µόνο µε ταχύτητες. Το µήκος δέσµης µυϊκών ινών αυξήθηκε µόνο στην οµάδα ταχύτητας στον έξω πλατύ µηριαίο και στην οµάδα µε αντιστάσεις στον ορθό µηριαίο. Η µυϊκή πυκνότητα του έξω πλατύ µηριαίου και του ορθού µηριαίου αυξήθηκε σηµαντικά και στις τρεις οµάδες. Οι Granacher et al., (2011), µελέτησαν την επίδραση της προπόνησης δύναµης σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας. Η προπόνηση έγινε σε ένα µηχάνηµα δύναµης για 10 εβδοµάδες. Πριν και µετά την προπόνηση αξιολογήθηκαν µεταβλητές όπως η µέγιστη ροπή των εκτεινόντων και καµπτήρων µυών του γόνατος, το ύψος του άλµατος στο CMJ και η εγκάρσια διατοµή µε - 8 -

24 µαγνητική τοµογραφία (CSA). Από τα αποτελέσµατα δεν βρέθηκαν σηµαντικές διαφορές στην εγκάρσια διατοµή και στο ύψος του άλµατος. Σηµαντική ήταν η αύξηση στην µέγιστη ροπή των εκτεινόντων και καµπτήρων µυών του γόνατος, αλλά δεν ήταν σε θέση να επηρεάσουν το µέγεθος του µυός. Φαίνεται λοιπόν, ότι νευρικοί παράγοντες και όχι η µυϊκή υπερτροφία είναι υπεύθυνοι για την αύξηση της δύναµης στην παιδική ηλικία. Πρόσφατες έρευνες, ασχολήθηκαν µε την επίδραση της προπόνησης στην σκληρότητα του τένοντα, την οποία µελέτησαν οι Morrissey et al., (2010). Σκοπός τους ήταν να εξετάσουν το µηχανισµό της έκκεντρης και σύγκεντρης προπόνησης των γαστροκνηµίων µυών, σε σχέση µε τη σκληρότητα του Αχίλλειου τένοντα. Το δείγµα τυχαία χωρίστηκε σε δύο οµάδες από τις οποίες η µια εφάρµοσε πρόγραµµα έκκεντρης προπόνησης (n=19) και η άλλη πρόγραµµα σύγκεντρης προπόνησης (n=19). Η προπόνηση διήρκησε 6 εβδοµάδες, στις οποίες το πρόγραµµα εφαρµόζονταν 2 φορές την ηµέρα, όλες τις ηµέρες της εβδοµάδας και κάθε προπόνηση περιλάµβανε 3 σετ των 15 επαναλήψεων. Τα αποτελέσµατα της έρευνας έδειξαν ότι η σκληρότητα του Αχίλλειου τένοντα µετά από την έκκεντρη προπόνηση µειώθηκε στατιστικά σηµαντικά σε σχέση µε πριν. Στη σύγκεντρη προπόνηση δεν βρέθηκαν σηµαντικές διαφορές. Σε µια άλλη έρευνα ο Kubo και οι συνεργάτες του (2010), βρήκαν παρόµοια αύξηση στη µυϊκή δύναµη, στο επίπεδο ενεργοποίησης, στον όγκο των µυών και στη σκληρότητα του τένοντα, µεταξύ των εκτεινόντων µυών του γόνατος και των πελµατιαίων καµπτήρων µετά από την προπόνηση. Την επίδραση ενός προγράµµατος προπόνησης αντίστασης στην αύξηση της σκληρότητας του Αχίλλειου τένοντα και στα χαρακτηριστικά της παραγωγής δύναµης σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας µελέτησαν οι Waugh et al., (2011). Από τα αποτελέσµατα φάνηκε σηµαντική αύξηση στη σκληρότητα του Αχίλλειου τένοντα, ενώ η εγκάρσια επιφάνεια παρέµεινε αµετάβλητη. Επίσης, ο ρυθµός ανάπτυξης της δύναµης (RFD) έµεινε αµετάβλητος και η ηλεκτροµυογραφική καθυστέρηση (EMD) µειώθηκε σηµαντικά. Τα δεδοµένα αυτά έδειξαν ότι ο Αχίλλειος τένοντας - 9 -

25 προσαρµόζεται µε την προπόνηση αντίστασης στα παιδιά της προεφηβικής ηλικίας. Η προσαρµογή αυτή σχετίζεται µε το µικρότερο χρόνο για τη µεταφορά της µυϊκής δύναµης αλλά όχι για το ρυθµό µε τον οποίο παράγεται η δύναµη. Μια τέτοια αλλαγή µπορεί να επηρεάσει τη δυνατότητα κίνησης. Όπως ο ρυθµός ανάπτυξης της δύναµης δεν επηρεάστηκε από τις αλλαγές της σκληρότητα του Αχίλλειου τένοντα, οι µηχανισµοί που υποστηρίζουν την ταχεία παραγωγή ισχύος στα παιδιά φαίνεται να είναι διαφορετικοί από αυτούς που βρίσκονται σε ενήλικες. Τα ευρήµατα αυτά είναι ένα σηµαντικό βήµα προς µια πιο ολιστική αντίληψη που σχετίζεται µε τις ηλικιακές διαφορές στα χαρακτηριστικά παραγωγής µυϊκής δύναµης. Από τις παραπάνω µελέτες φαίνεται ότι µετά από ένα παρεµβατικό πρόγραµµα άσκησης παρατηρούνται αλλαγές στα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του µυοτενόντιου συστήµατος. Γ. Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΛΕΙΟΜΕΤΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ Ι ΙΟ ΕΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ Η πλειοµετρική προπόνηση αποτελείται από διάφορους τύπους αναπηδήσεων και αλτικών ασκήσεων (εφαρµογή του Κ Β) και έχει ως στόχο να αυξήσει την παραγωγή ισχύος και την εκρηκτικότητα (Adams et al., 1992). Στόχος της είναι οι µύες να παράγουν µεγαλύτερο έργο σε µικρότερο χρόνο (Holcomb et al.,1992). Αυτό επιτυγχάνεται κυρίως µεγιστοποιώντας την απόδοση του Κ Β. Η πλειοµετρική προπόνηση θεωρείται από τους προπονητές ως το καλύτερο είδος προπόνησης για την ανάπτυξη της αλτικής ικανότητας (Markovic, 2001; Markovic & Mikulic 2010). Οι προσαρµογές της συγκεκριµένης προπόνησης αφορούν το νευρικό (Kyrolainen et al., 2004) και το µυοτενόντιο σύστηµα (Foure et al., 2009). Κάποιες έρευνες ως τώρα, έχουν ασχοληθεί µε τις επιπτώσεις της πλειοµετρικής προπόνησης στο µυοτενόντιο σύστηµα ή συγκρίνανε τις προσαρµογές της πλειοµετρικής προπόνησης µε αυτές άλλων προπονητικών µεθόδων (όπως η προπόνηση δύναµης) (Adams et al., 1992; Holocomb et al., 1996; Young, Wilson & Byrne, 1999; Tricoli, Lamas Carnevale & Ugrinowitsch, 2005; Thomas, French & Hayes, 2009)

26 Οι επιδράσεις της πλειοµετρικής προπόνησης εξαρτώνται από το είδος των ασκήσεων που χρησιµοποιούνται. Οι Adams et al., (1992), έδειξαν ότι η πλειοµετρική προπόνηση 7 εβδοµάδων βελτιώνει την αλτική ικανότητα κατά 3.81 cm. Επιπλέον φάνηκε ότι όταν η πλειοµετρική προπόνηση συνδυαστεί µε την προπόνηση δύναµης, τα οφέλη στην αλτική ικανότητα είναι µεγαλύτερα σε σύγκριση µε την απλή πλειοµετρική προπόνηση (Lyttle, 1996). Όσον αφορά την πλειοµετρική προπόνηση στα παιδιά στην έρευνα των Bassa et al., (2011), εξετάστηκε η επίδραση του φύλου και της προπονητικής κατάστασης του άλµατος από πτώση (DJ) σε παιδιά ηλικίας 9-11 ετών. Εκτελούσαν 3 squat jump (SJ), 3 counter movement jump (CMJ), και 3 drop jump (DJ) από ύψος 10, 20, 30, 40 και 50εκ. Τα αποτελέσµατα έδειξαν ότι η καλύτερη επίδοση ήταν στο CMJ σε σχέση µε τους άλλους δύο τύπους αλµάτων. Ωστόσο η αύξηση του ύψους πτώσης στο DJ δεν άλλαξε την επίδοση του άλµατος. Αυτό δείχνει ενδεχοµένως την αδυναµία των παιδιών να χρησιµοποιήσουν τον γρήγορο κύκλο διάτασης βράχυνσης για να βελτιώσουν την επίδοσή τους στο άλµα από πτώση ανεξάρτητα από το φύλο ή την προπονητική τους κατάσταση. Ως εκ τούτου συνίστανται µόνο χαµηλά ύψη πτώσης για DJ που θα πρέπει να περιλαµβάνονται στην πλειοµετρική προπόνηση για να περιοριστεί η πιθανότητα για τραυµατισµούς. Οι Skurvydas & Brazaitis (2010), µελέτησαν την επίδραση της πλειοµετρικής προπόνησης (ΡΤ) στην κεντρική και περιφερική κόπωση σε αγόρια και κορίτσια προεφηβικής ηλικίας. Τα αγόρια και τα κορίτσια εκτελούσαν 2 λεπτά συνεχόµενα µέγιστες εθελοντικές συστολές (MVCs) πριν και µετά από 16 υψηλής έντασης συνεδρίες ΡΤ. Η ΡΤ περιλάµβανε 2 προπονήσεις την εβδοµάδα από 30 άλµατα σε κάθε συνεδρία. Η µεγαλύτερη επίδραση της ΡΤ ήταν η διέγερση συστολής και το ύψος του άλµατος στο άλµα µε αντίθετη κίνηση (CMJ). Αντίθετα στον τετρακέφαλο δεν είχε σηµαντικές αλλαγές µετά την ΡΤ. Το πάχος του τετρακεφάλου µυός αυξήθηκε κατά 9% για τα αγόρια και κατά 14% για τα κορίτσια µετά την ΡΤ. Συµπερασµατικά, τα κορίτσια και τα αγόρια έδειξαν παρόµοιες αλλαγές στους δείκτες κεντρικής (50-60% µείωση) και

27 περιφερικής (45-55% µείωση) κόπωσης µετά την (MVCs) και πριν και µετά την πλειοµετρική προπόνηση. Την επίδραση της πλειοµετρικής προπόνησης στο τρέξιµο ταχύτητας (RV) και στο άλµα από ηµικάθισµα (SJ) σε αγόρια προεφηβικής ηλικίας µελέτησε ο Kotzamanidis, (2006). Τα αποτελέσµατα έδειξαν σηµαντικές διαφορές µεταξύ των δύο οµάδων στη RV και στο SJ. Στην πειραµατική οµάδα η ταχύτητα στις αποστάσεις από 0-30 m, m και m αυξήθηκε αλλά όχι στην απόσταση 0-10m. Επιπλέον, η απόδοση στο SJ αυξήθηκε σηµαντικά. Για την οµάδα ελέγχου δεν υπήρξε καµία αλλαγή στη RV και στο SJ. Τα αποτελέσµατα αυτά δείχνουν ότι η πλειοµετρική προπόνηση µπορεί να βελτιώσει την RV και το SJ. Πιο συγκεκριµένα, το πρόγραµµα αυτό επηρέασε επιλεκτικά τη φάση της µέγιστης ταχύτητας και όχι της επιτάχυνσης. Συµπερασµατικά, φαίνεται ότι η πλειοµετρική προπόνηση επιδρά θετικά στην αλτική ικανότητα. Φαίνεται όµως, ότι η πλειοµετρική προπόνηση δεν επιδρά µόνο στην αύξηση της αλτικής ικανότητας αλλά και στις ιδιότητες του τένοντα. Οι Burgess, Connick, Graham-Smith & Pearson (2007), βρήκαν ότι η σκληρότητα του τένοντα και το ύψος του άλµατος αυξήθηκε σηµαντικά µετά από πλειοµετρική προπόνηση 6 εβδοµάδων. Επίσης οι Fouré et al., (2010), µελέτησαν την επίδραση 14 εβδοµάδων πλειοµετρικής προπόνησης στις µηχανικές ιδιότητες του Αχίλλειου τένοντα. Οι µεταβλητές που µετρήθηκαν ήταν η εγκάρσια διατοµή και η σκληρότητα του Αχίλλειου τένοντα µετά από την περίοδο της προπόνησης. Στα αποτελέσµατα παρατηρήθηκε αύξηση στη σκληρότητα του τένοντα (24,1%), ενώ καµία αλλαγή δεν παρατηρήθηκε στην εγκάρσια επιφάνεια. Η πλειοµετρική προπόνηση βελτιώνει την µυϊκή τάση κυρίως µέσω της µείωσης της ενέργειας που απορροφάται από τον τένοντα. Η έλλειψη αλλαγών στην εγκάρσια διατοµή δείχνει ότι οι αλλαγές στις µηχανικές ιδιότητες οφείλονται κυρίως σε µια αλλαγή στους τενόντιους ιστούς και όχι από αλλαγές στη γεωµετρία του Αχίλλειου τένοντα. Επιπλέον, φαίνεται ότι η πλειοµετρική προπόνηση προκαλεί αποδοτικότερη αποθήκευση και απελευθέρωση ελαστικής ενέργειας από τον τένοντα (Wu et al., 2010) και αυξάνει την αλτική ικανότητα. Συµπερασµατικά,

28 τα αποτελέσµατα των ερευνών δείχνουν ότι η πλειοµετρική προπόνηση µεταβάλλει τις µηχανικές ιδιότητες του τένοντα. Ο Hearn και οι συνεργάτες του (1989), βρήκαν σηµαντικές ηλικιακά-εξαρτώµενες διαφορές στην ιδιοδεκτική ικανότητα, σε µια οµάδα 137 δοκιµαζόµενων µε εύρος ηλικίας 8-24 ετών. Η ακρίβεια αυξανόταν αργά αλλά σηµαντικά µε την αύξηση της ηλικίας. Τα αποτελέσµατα αυτής της έρευνας χρήζουν προσοχής για την σωστή επιλογή του δείγµατος όταν εξετάζεται η ιδιοδεκτικότητα, όπου είναι θεµιτό οι δοκιµαζόµενοι να βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο νευροµυϊκής ωρίµανσης. Οι Granacher et al., (2011), διερεύνησαν την επίδραση της ιδιοδεκτικής προπόνησης µε ισορροπία (ΒΤ) στην δύναµη πελµατιαίων καµπτήρων και την αλτική ικανότητα σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας. Τα παιδιά συµµετείχαν για 4 εβδοµάδες σε εξάσκηση της ισορροπίας 3 φορές την εβδοµάδα. Πριν και µετά την εξάσκηση έγιναν µετρήσεις σε µια πλατφόρµα ισορροπίας και µετρήθηκε σε ένα ισοκινητικό δυναµόµετρο επίσης η µέγιστη ροπή και ο ρυθµός ανάπτυξης της δύναµης στους πελµατιαίους καµπτήρες. Επίσης, µετρήθηκε η αλτική ικανότητα σε µια πλατφόρµα δύναµης. Τα αποτελέσµατα από την προπόνηση ισορροπίας δεν έδειξαν στατιστικά σηµαντικές βελτιώσεις σε όλες τις παραµέτρους που µετρήθηκαν. Η ανωριµότητα του συστήµατος ελέγχου και το έλλειµµα της προσοχής κατά την διάρκεια της εξάσκησης των ασκήσεων ισορροπίας θα µπορούσαν να είναι υπεύθυνα για τα αποτελέσµατα της µελέτης. Την επίδραση ενός προγράµµατος ιδιοδεκτικής προπόνησης στην ισορροπία στο σκι κατάβασης σε 30 φοιτητές-τριες του Τ.Ε.Φ.Α.Α. που δεν είχαν καµιά προηγούµενη εµπειρία µελέτησαν οι Malliou et al., (2004). Το δείγµα χωρίστηκε σε δύο οµάδες, µια πειραµατική (Π.Ο.) και µία οµάδα ελέγχου (Ο.Ε.). Η Ο.Ε. παρακολούθησε µαθήµατα κατάβασης σκι για 2 εβδοµάδες 2-4 ώρες την ηµέρα. Η Π.Ο. παρακολούθησε µαθήµατα σκι κατάβασης και ιδιοδεκτική προπόνηση ισορροπίας σε πλατφόρµα ισορροπίας φορώντας µπότες του σκι για 20 λεπτά κάθε 2 η ηµέρα το απόγευµα. Όλοι οι συµµετέχοντες πριν από την ολοκλήρωση της προπόνηση αξιολογήθηκαν στην ισορροπία. Μετά την ολοκλήρωση των µαθηµάτων σκι επανέλαβαν την αξιολόγηση της

29 ισορροπίας και δύο τεστ σκι κατάβασης στην ευκινησία, στο σλάλοµ και στην τεχνική. Τα αποτελέσµατα έδειξαν ότι και οι δύο οµάδες βελτίωσαν την ισορροπία οµοίως, αλλά η πειραµατική οµάδα απέδωσε σηµαντικά καλύτερα στα τεστ κατάβασης µε σλάλοµ και ευκινησίας, οπότε η συγκεκριµένη ιδιοδεκτική προπόνηση ισορροπίας ήταν χρήσιµη. Η Γιοφτσίδου και οι συνεργάτες της (2010), µελέτησαν την επίδραση ενός προγράµµατος ισορροπίας µε σανίδες ισορροπίας και µε τραµπολίνο στη βελτίωση της ιδιοδεκτικότητας νεαρών ποδοσφαιριστών. Πριν την έναρξη της πειραµατικής διαδικασίας αξιολογήθηκε α) η µυϊκή απόδοση των εκτεινόντων και των καµπτήρων µυών του γόνατος, ισοκινητικά σε δύο γωνιακές ταχύτητες, β) η ικανότητα της ισορροπίας. Η ανάλυση των αποτελεσµάτων έδειξε στατιστικά σηµαντικές διαφορές µεταξύ των µετρήσεων για την πειραµατική οµάδα, σε αντίθεση µε την οµάδα ελέγχου, που δεν παρουσίασε ανάλογη διαφοροποίηση από µέτρηση σε µέτρηση. Επίσης, δεν παρουσιάστηκε διαφορά τόσο στην µυϊκή απόδοση όσο και στην ικανότητα της ισορροπίας µεταξύ δεξιού και αριστερού κάτω άκρου. Λαµβάνοντας υπόψη τα συγκεντρωτικά αποτελέσµατα της συγκεκριµένης έρευνας, προτείνεται η εκτέλεση ασκήσεων ισορροπίας από υγιείς αθλητές για τη έµµεση εξάσκηση της ιδιοδεκτικής ικανότητας. O Aragão και οι συνεργάτες του (2011), µελέτησαν την επίδραση ενός προγράµµατος 14 εβδοµάδων ιδιοδεκτικής προπόνησης µε µίνι τραµπολίνο στην βελτίωση της δυναµικής σταθερότητας των ηλικιωµένων ατόµων για την αποφυγή των πτώσεων. Από τα αποτελέσµατα βρέθηκε σηµαντική αύξηση της δύναµης των πελµατιαίων καµπτήρων και εκτεινόντων της ποδοκνηµικής άρθρωσης, όπως επίσης πολύ σηµαντική ήταν και η βελτίωση της ισορροπίας. Ωστόσο, δεν υπάρχουν έρευνες που να αναφέρουν την επίδραση της πλειοµετρικής προπόνησης σε διαφορετικές επιφάνειες, στις µηχανικές ιδιότητες του Αχίλλειου τένοντα και ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία

30 Ερευνητικό κενό Φαίνεται ότι η πλειοµετρική προπόνηση ως ιδιοδεκτική µέθοδος βοηθάει στην ανάπτυξη της δύναµης και της αλλαγής των µηχανικών ιδιοτήτων του Αχίλλειου τένοντα στην παιδική ηλικία. εν γνωρίζουµε, όµως, σε πιο βαθµό συµβαίνουν αυτές οι αλλαγές κι αν είναι σε όφελος της επίδοσης ή της προστασίας της άρθρωσης. Οι περισσότερες έρευνες µέχρι τώρα έχουν ασχοληθεί µε την επίδραση της προπόνησης στις µηχανικές ιδιότητες του Αχίλλειου τένοντα των ενηλίκων και όχι των παιδιών. Σκοπός της έρευνας Σκοπός της παρούσας µελέτης ήταν να διερευνηθεί πόσο µεταβάλλονται οι µηχανικές ιδιότητες του Αχίλλειου τένοντα µετά από πλειοµετρική προπόνηση 4 εβδοµάδων σε διαφορετικές επιφάνειες προσγείωσης σε παιδιά ηλικίας 9-10 ετών. Επιµέρους Σκοποί Οι επιµέρους σκοποί της παρούσας µελέτης ήταν να διερευνηθούν πόσο µεταβάλλονται µετά από πλειοµετρική προπόνηση 4 εβδοµάδων σε διαφορετικές επιφάνειες προσγείωσης σε παιδιά ηλικίας 9-10 ετών: Η µέγιστη ροπή της ποδοκνηµικής άρθρωσης Ο ρυθµός ανάπτυξης της ροπής Η στατική ισορροπία Η αλτική ικανότητα Σηµασία της έρευνας Τα αποτελέσµατα της παρούσας µελέτης εµπλούτισαν τα ελλιπή δεδοµένα της βιβλιογραφίας και κάλυψαν ορισµένα κενά σχετικά µε το κατά πόσο η πλειοµετρική προπόνηση σε διαφορετικές

31 επιφάνειες προσγείωσης, είναι προς όφελος της επίδοσης, της προστασίας της άρθρωσης από τραυµατισµούς ή και των δύο µαζί. Βασικές προϋποθέσεις Οι συµµετέχοντες ήταν υγιείς χωρίς σωµατικά προβλήµατα ή τραυµατισµούς στα κάτω άκρα, κάτι που θα µπορούσε να έχει κάποια επίδραση στα αποτελέσµατα των µετρήσεων. Κατά την διαδικασία της µέτρησης οι συµµετέχοντες έπρεπε να υπακούν στις οδηγίες του ερευνητή και να έχουν την ικανότητα σωστής εκτέλεσης της µέτρησης. Οριοθετήσεις της έρευνας Η συµµετοχή των παιδιών ήταν εθελοντική µε κανενός είδους αµοιβή. Οι συµµετέχοντες ήταν κάτοικοι και µαθητές του 1 ου ηµοτικού Σχολείου Νιγρίτας. Όλα τα τεστ αξιολόγησης έγιναν από τον ίδιο ερευνητή κάτω από σταθερές συνθήκες (χώρος, θερµοκρασία, υγρασία, ώρα). Η έρευνα περιορίστηκε σε παιδιά ηλικίας 9-10 ετών. Περιορισµοί της έρευνας Για την µέτρηση της µέγιστης ροπής των πελµατιαίων καµπτήρων και των µηχανικών ιδιοτήτων του Αχίλλειου τένοντα, έγινε αξιολόγηση µόνο του δεξιού ποδιού. εν ήταν δυνατό να ελεγχθεί η σωµατική κόπωση και η ψυχολογική διάθεση του δείγµατος κατά τη διάρκεια της µέτρησης. εν ήταν δυνατό να ελεγχθεί η επίδραση κάποιου άλλου προπονητικού προγράµµατος που µπορεί να ακολουθούν κάποιοι από τους συµµετέχοντες οι οποίοι ασκούνται

32 Λειτουργικοί Ορισµοί Αρχιτεκτονική σκελετικού µυός: Η διευθέτηση των µυϊκών ινών ως προς τον άξονα παραγωγής δύναµης (Lieber &Friden, 2000 & 2001). Τένοντας (Tendon): Συνδετικός ιστός που µεταδίδει τη δύναµη από τον µυ στο οστό. Σκληρότητα τένοντα (Tendon Stiffness): Η κλίση της µηκοδυναµικής καµπύλης του τένοντα. Επιµήκυνση (Elongation): Εκφράζεται µε τη µεταβολή του µήκους του τένοντα λόγω της εφαρµοζόµενης δύναµης (Ε = Μήκος αρχ Μήκος τελ ) (Arampatzis et al., 2007b & Arampatzis et al., 2005a). Ποσοστιαία ιάταση (Strain): Υπολογίζεται ως η µεταβολή του µήκους προς το αρχικό µήκος του ιστού [Π = (Μήκος αρχ -Μήκος τελ ) / Μήκος συν ] (Arampatzis et al., 2007b & Arampatzis et al., 2005a). Μέγιστη ισοµετρική σύσπαση (Maximal Voluntary Contraction, MVC): Η µέγιστη δυνατή ισοµετρική σύσπαση που εκτελείται από τον δοκιµαζόµενο µε σταθερό το µήκος του µυός, κατόπιν κατάλληλης και συνεχούς ανατροφοδότησης του (Gandevia, 2001). Ισοµετρική σύσπαση ramp (Ramp): Η προοδευτικά αυξανόµενη ισοµετρική σύσπαση που εκτελείται από τον δοκιµαζόµενο µε σταθερό το µήκος του µυός. Ροπή (Moment): Η περιστροφική συνιστώσα της δύναµης. Το γινόµενο της δύναµης επί το µοχλό δύναµης (T = F. d). Η µονάδα µέτρησης της ροπής είναι τα Nm. Ρυθµός ανάπτυξης της ροπής (Rate of Τorque Development, RΤD): Εκφράζει την ικανότητα του µυός να αναπτύσσει όσο το δυνατό µεγαλύτερο ποσό ροπής στη µονάδα του χρόνου και η µονάδα µέτρησης είναι τα Nm. sec -1. Ιδιοδεκτικότητα (Proprioception): Η αθροιστική νευρική προσαγωγός πληροφοριοδότηση του Κ.Ν.Σ. από τους µηχανοϋποδοχείς των µυών, των τενόντων, των αρθρώσεων και του δέρµατος, όσο αφορά τη συνειδητή και ασυνείδητη θέση της άρθρωσης (Gandevia et al., 1992)

33 Πλειοµετρική προπόνηση (Plyometric Training): Είναι οι ασκήσεις που χαρακτηρίζονται από ισχυρές µυϊκές συστολές, προερχόµενες από γρήγορη, δυναµική επιβάρυνση ή διάταση, και είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για την ανάπτυξη της ταχυδύναµης. Κύκλος διάτασης - βράχυνσης (Stretching Shortening Cycle, Κ Β): Κατά τη διάρκεια της έκκεντρης φάσης ο µυοτενόντιος µηχανισµός αποθηκεύει ελαστική ενέργεια η οποία κατά την επερχόµενη φάση της ώθησης (σύγκεντρη φάση) απελευθερώνεται, αποδίδοντας υψηλότερο µηχανικό έργο. Άλµα µε αντίθετη προπαρασκευαστική κίνηση (Counter Movement Jump, CMJ): Ο τρόπος ενεργοποίησης των µυών είναι οµόκεντρος και προηγείται από µια έκκεντρη δραστηριότητα. Άλµα βάθους (Drop Jump, DJ): Το DJ αποτελείται από ένα κάθετο άλµα που εκτελείται µετά από µια πτώση από ένα βήµα και από προκαθορισµένα ύψη. Ισορροπία (Balance): Είναι η ικανότητα διατήρησης του κέντρου βάρους (ΚΒ) του σώµατος µέσα στα όρια της βάσης στήριξης κατά την εφαρµογή εσωτερικών ή εξωτερικών προκαλούµενων αποσταθεροποιητικών. Στατική Ισορροπία (Static Balance): Είναι η ικανότητα της διατήρησης της σωστής στάσης του σώµατος όταν το ΚΒ του σώµατος δεν µετατοπίζεται στο χώρο. Κέντρο Πίεσης (CoP): Είναι το σηµείο στο επίπεδο της βάσης στήριξης όπου ενεργεί η συνισταµένη όλων των δυνάµεων αντίδρασης του εδάφους κατά τη διάρκεια της στάσης ή της µετακίνησης. Αξιολογείται µε τη χρήση πλατφόρµας καταγραφής της δύναµης αντίδρασης. Ερευνητική υπόθεση Υπάρχει διαφορά στις µηχανικές ιδιότητες του Αχίλλειου τένοντα, στη µέγιστη ροπή της ποδοκνηµικής άρθρωσης, στο ρυθµό ανάπτυξης της ροπής, στην στατική ισορροπία και στην αλτική ικανότητα των παιδιών µετά από το πρόγραµµα παρέµβασης. Η 1 :µ 1 <µ

34 Στατιστικές υποθέσεις Οι µηδενικές υποθέσεις µε τις αντίστοιχες εναλλακτικές είναι: 1 η Μηδενική: εν θα υπάρξει στατιστικά σηµαντική διαφορά στις µηχανικές ιδιότητες του Αχίλλειου τένοντα των παιδιών µετά από το πρόγραµµα παρέµβασης. Η 0 :µ 1 =µ 2 1 η Εναλλακτική: Θα υπάρξει στατιστικά σηµαντική διαφορά στις µηχανικές ιδιότητες του Αχίλλειου τένοντα των παιδιών µετά από το πρόγραµµα παρέµβασης. Η 1 :µ 1 µ 2 2 η Μηδενική: εν θα υπάρξει στατιστικά σηµαντική διαφορά στη µέγιστη ροπή των παιδιών µετά από το πρόγραµµα παρέµβασης. Η 0 :µ 1 =µ 2 2 η Εναλλακτική: Θα υπάρξει στατιστικά σηµαντική διαφορά στη µέγιστη ροπή των παιδιών µετά από το πρόγραµµα παρέµβασης. Η 1 :µ 1 µ 2 3 η Μηδενική: εν θα υπάρξει στατιστικά σηµαντική διαφορά στο ρυθµό ανάπτυξης της ροπής των παιδιών µετά από το πρόγραµµα παρέµβασης. Η 0 :µ 1 =µ 2 3 η Εναλλακτική: Θα υπάρξει στατιστικά σηµαντική διαφορά στο ρυθµό ανάπτυξης της ροπής των παιδιών µετά από το πρόγραµµα παρέµβασης. Η 1 :µ 1 µ 2 4 η Μηδενική: εν θα υπάρξει στατιστικά σηµαντική διαφορά στην στατική ισορροπία των παιδιών µετά από το πρόγραµµα παρέµβασης. Η 0 :µ 1 =µ 2 4 η Εναλλακτική: Θα υπάρξει στατιστικά σηµαντική διαφορά στην στατική ισορροπία των παιδιών µετά από το πρόγραµµα παρέµβασης. Η 1 :µ 1 µ 2 5 η Μηδενική: εν θα υπάρξει στατιστικά σηµαντική διαφορά στην αλτική ικανότητα των παιδιών µετά από το πρόγραµµα παρέµβασης. Η 0 :µ 1 =µ 2 5 η Εναλλακτική: Θα υπάρξει στατιστικά σηµαντική διαφορά στην αλτική ικανότητα των παιδιών µετά από το πρόγραµµα παρέµβασης. Η 1 :µ 1 µ

35 Μ Ε Θ Ο Ο Σ είγµα Στη µελέτη συµµετείχαν 36 υγιή παιδιά (N=36) (21 κορίτσια, 15 αγόρια) ηλικίας 9-10 ετών (9.30 ± 0.55 ετών 138 ± 8.15 ύψος και ± 8.32 βάρος). Τα παιδιά ήταν κάτοικοι και µαθητές του 1 ου ηµοτικού Σχολείου Νιγρίτας και χωρίστηκαν σε τρεις ισάριθµες οµάδες οι οποίες περιλάµβαναν 12 παιδιά η κάθε µία (Πίν. 1). Οι δύο οµάδες ήταν οι πειραµατικές (Π.Ο.1 & Π.Ο.2), οι οποίες ακολούθησαν ένα πρόγραµµα πλειοµετρικής προπόνησης σε διαφορετικές επιφάνειες προσγείωσης, και η µία οµάδα ήταν η οµάδα ελέγχου (Ο.Ε.), η οποία ακολούθησε µόνο το πρόγραµµα του µαθήµατος της φυσικής αγωγής στο σχολείο. Οι γονείς των παιδιών υπέγραψαν τη συναίνεσή τους αφού ενηµερωθούν για το σκοπό και τη διαδικασία της µελέτης. Κανείς από τους συµµετέχοντες δεν είχε ιστορικό οποιουδήποτε µυοσκελετικού τραυµατισµού στα κάτω άκρα. Πίνακας 1. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις των σωµατοµετρικών χαρακτηριστικών των συµµετεχόντων ανά οµάδα Χρήση Οργάνων Ισοκινητικό υναµόµετρο Όλα τα τεστ της ισοµετρικής δύναµης εκτελέστηκαν στο ισοκινητικό δυναµόµετρο (Cybex Humac Norm CSMI) (Εικ.1). Το ισοκινητικό δυναµόµετρο µπορεί να καταγράφει τη ροπή που αναπτύσσεται από το κινούµενο µέλος, σε όλο το εύρος της άρθρωσης µε σταθερή γωνιακή ταχύτητα. Το δυναµόµετρο διαβαθµίστηκε σύµφωνα µε τις οδηγίες που προτείνονται από τον κατασκευαστή µια ώρα πριν από το τεστ

36 Εικόνα 1: Ισοκινητικό δυναµόµετρο Cybex Humac Norm Υπέρηχος Οι µηχανικές ιδιότητες του Αχίλλειου τένοντα µετρήθηκαν χρησιµοποιώντας τη µέθοδο Β mode υπερήχου (SSD-3500, 7.5MHz, Aloka, Japan) (Εικ.2). Συγκεκριµένα, οι ήχοι απεικονίζονταν από τις επιφανειακές και βαθιές απονευρώσεις, καταγράφονταν στα 25Hz και θα αποθηκεύονταν ψηφιακά στο φορητό υπολογιστή

37 Εικόνα 2: Υπέρηχος Aloka υναµοδάπεδο Για την αξιολόγηση της αλτικής ικανότητας και της στατικής ισορροπίας χρησιµοποιήθηκε ένα πιεζοηλεκτρικό δυναµοδάπεδο (Kistler, type 9281 CA), (Εικ.3), το οποίο καταγράφει δυνάµεις αντίδρασης του εδάφους σε 3 άξονες. Είναι εφοδιασµένο µε 4 πιεζοηλεκτρικούς µετατροπείς και έχει συχνότητα δειγµατοληψίας 1000Hz. Το ηλεκτρικό φορτίο (pc) που παράγεται από τους πιεσοηλεκτρικούς µετατροπείς, όταν ενεργεί πάνω τους κάποιο µηχανικό αίτιο (πίεση), µεταφέρεται µέσω ενός οµοαξονικού καλωδίου (type: 1681Β5), µήκους 10m, σε έναν ενισχυτή φορτίου (type: 5233 A), όπου ενισχύεται και µετατρέπεται σε ανάλογη τάση (Volt). Στη συνέχεια το αναλογικό σήµα µετατρέπεται σε ψηφιακό, µέσω µιας A/D κάρτας µετατροπής αναλογικών σηµάτων σε ψηφιακά (Kistler Analog/Digital input 16 A/D Channels) και καταγράφεται σε έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή

38 Εικόνα 3: Πιεζοηλεκτρικό δυναµοδάπεδο Kistler Σχεδιασµός της έρευνας Πριν από τα τεστ, οι συµµετέχοντες εκτέλεσαν ζέσταµα στο ισοκινητικό δυναµόµετρο και στατικές διατάσεις για 5. Τα τεστ στα οποία συµµετείχαν οι εξεταζόµενοι ήταν: Τεστ µέγιστης ισοµετρικής αξιολόγησης Τεστ αξιολόγησης των µηχανικών ιδιοτήτων του Αχίλλειου τένοντα Αξιολόγηση αλτικής ικανότητας Αξιολόγηση της στατικής ισορροπίας Οι µεταβλητές που αξιολογήθηκαν ήταν: Η επιµήκυνση του Αχίλλειου τένοντα (Elongation) Η ποσοστιαία διάταση του Αχίλλειου τένοντα (Strain) Ρυθµός ανάπτυξης της ροπής (RΤD) Μέγιστη ροπή της ποδοκνηµικής άρθρωσης (Moment) Ύψος του άλµατος µε αντίθετη προπαρασκευαστική κίνηση (CMJ) και του άλµατος βάθους από ύψος 20cm (DJ=20cm). Κέντρο πίεσης της στατικής ισορροπίας στον πλάγιο και προσθιοπίσθιο άξονα, (CoP α x, α y ), µε µονοποδική (OLS) και διπλή στήριξη (NQS)

39 Η σειρά των συµµετεχόντων ήταν τυχαία και τα τεστ πραγµατοποιήθηκαν σε δύο ηµέρες. Την πρώτη ηµέρα έγινε η αξιολόγηση της µέγιστης ροπής και των µηχανικών ιδιοτήτων του Αχίλλειου τένοντα, ενώ την δεύτερη ηµέρα έγινε η αξιολόγηση της αλτικής ικανότητας και της στατικής ισορροπίας. Όλα τα τεστ επαναλήφθηκαν από όλους τους συµµετέχοντες µετά από το πρόγραµµα παρέµβασης που ακολούθησαν. Oι µετρήσεις έγιναν στο εργαστήριο της Νευροµηχανικής της Άσκησης και στο εργαστήριο Αθλητικής Βιοκινητικής του Τ.Ε.Φ.Α.Α Σερρών του Α.Π.Θ. κάτω από τις ίδιες συνθήκες (θερµοκρασία, χώρος, υγρασία, ώρα). Τεστ ισοµετρικής αξιολόγησης Η µέγιστη ροπή της ποδοκνηµικής άρθρωσης και οι µηχανικές ιδιότητες του Αχίλλειου τένοντα καταγράφηκαν στις γωνίες 15º (πελµατιαία κάµψη), 0º (ορίστηκε ως σηµείο 0º η ανατοµική θέση της ποδοκνηµικής άρθρωσης η οποία σχηµάτιζε γωνία 90º µε το κνηµιαίο οστό) και -15º (ραχιαία κάµψη) εκτελώντας µια µέγιστη ισοµετρική σύσπαση και στη συνέχεια µια σύσπαση προοδευτικά αυξανόµενης έντασης (ramp) στο 20, 40, 60, 80 και 100% της µέγιστης ισοµετρικής σύσπασης (MVC) στις τρεις γωνίες της άρθρωσης που ορίστηκαν. Η συνολική διάρκεια της µέγιστης προσπάθειας ήταν 5 δευτερόλεπτα, ενώ της προοδευτικά αυξανόµενης έντασης ήταν 10 δευτερόλεπτα. Το διάλλειµα ανάµεσα σε κάθε προσπάθεια ήταν 2 λεπτά. Κατά τη διάρκεια των προσπαθειών υπήρχε συνεχής παρότρυνση από τον εξεταστή, ώστε να επιτύχουν την καλύτερη δυνατή απόδοση. Η µέτρηση διεξήχθη µε τη καρέκλα του δυναµόµετρου στην πρηνή κατάκλιση µε τις αρθρώσεις του ισχίου και του γόνατος σε γωνία 0º. Ο άξονας περιστροφής της άρθρωσης ευθυγραµµίστηκε µε τον άξονα της περιστροφής του δυναµόµετρου. Το δεξί άκρο µετρήθηκε σε όλους τους συµµετέχοντες. Ο κορµός και τα ελεύθερα άκρα των συµµετεχόντων σταθεροποιήθηκαν µε ιµάντες πάνω στο δυναµόµετρο, ώστε να αποµονωθεί η δράση των πελµατιαίων καµπτήρων (Εικ. 4). Τα δεδοµένα αποθηκεύονταν κατευθείαν στον υπολογιστή για την ανάλυση

40 Εικόνα 4: Θέση εξεταζόµενου στο ισοκινητικό δυναµόµετρο Τεστ αξιολόγησης µηχανικών ιδιοτήτων του Αχίλλειου τένοντα Κατά τη διάρκεια του τεστ της ισοµετρικής αξιολόγησης η κεφαλή του υπερήχου τοποθετήθηκε στην µυοτενόντια σύζευξη του Αχίλλειου τένοντα και οι µηχανικές ιδιότητες προσδιορίστηκαν στο 20, 40,60,80 και 100% της µέγιστης ισοµετρικής σύσπασης (MVC) (Εικ. 5 & 6). Προκειµένου να επιτευχθεί η ευκρίνεια του υπερηχογραφήµατος, αλλά και οι φυσικές διαστάσεις του τένοντα, µεταξύ της κεφαλής του υπερήχου και της επιφάνειας του δέρµατος επάνω από το σηµείο µέτρησης, µεσολαβούσε ειδικό υδατοδιαλυτό ζελέ. Επίσης, η κεφαλή του υπερήχου τοποθετήθηκε µε ειδικούς ιµάντες πάνω στο άκρο για να αποφύγουµε οποιοδήποτε εκτόπισµα (Klimstra et al., 2007). Ένα σηµείο αναφοράς τοποθετήθηκε ανάµεσα στο δέρµα και στην κεφαλή µε στόχο να διασφαλίσουµε τη σωστή τοποθέτηση κατά τη διάρκεια της µέτρησης των µηχανικών παραµέτρων. Επιπλέον, το σηµείο αναφοράς χρησιµοποιήθηκε για να µετρηθεί η επιµήκυνση του τένοντα. Κατά τη διάρκεια της ανάλυσης επιλέχθηκε ένα οπτικό σηµείο της έσω απονεύρωσης και µία µυϊκή δεσµίδα που θα είναι εµφανής καθ όλη τη διάρκεια ανάλυσης σε όλο το βίντεο. Αυτό το σηµείο επιλέχθηκε µετά από προσεκτικό έλεγχο για να είναι οπτικά ανιχνεύσιµο σε όλες τις εικόνες

41 Ταυτόχρονα, ο υπέρηχος ήταν συνδεδεµένος µε έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή όπου αποθηκευόταν οι µετρήσεις σε µορφή βίντεο (AVI) για τη ανάλυση δεδοµένων. Εικόνες 5 & 6: Αξιολόγηση των µηχανικών ιδιοτήτων του Αχίλλειου τένοντα Ανάλυση µηχανικών ιδιοτήτων του Αχίλλειου τένοντα Η ανάλυση και η ψηφιοποίηση των µηχανικών ιδιοτήτων του Αχίλλειου τένοντα έγινε στον υπολογιστή µε το λογισµικό maxtraq. Η απόσταση µεταξύ του σταθερού δερµατικού σηµαδιού και του αντίστοιχου σηµείου στην µυοτενόντια σύζευξη χρησιµοποιήθηκε ώστε να υπολογιστεί η επιµήκυνση του αχίλλειου τένοντα καθ όλη τη διάρκεια των προοδευτικά αυξανόµενων συστολών (Fukashiro et al, 1995; Ito et al, 1998 & Kubo et al, 2000) (Εικ. 7-l). Η επιµήκυνση υπολογίστηκε ως η µεταβολή του µήκους του τένοντα λόγω της εφαρµοζόµενης δύναµης (Ε = Μήκος αρχ Μήκος τελ ). Η επιµήκυνση εκφράζεται επίσης και ως Ποσοστιαία Επιµήκυνση (ΠΕ), η οποία υπολογίστηκε ως η µεταβολή του µήκους προς το αρχικό µήκος του ιστού [ΠΕ = (Μήκος αρχ -Μήκος τελ ) / Μήκος συν ] (Arampatzis et al., 2007b & Arampatzis et al., 2005a)

42 l Μυοτενόντια σύζευξη Τένοντας Εικόνα 7: Ανάλυση των µηχανικών ιδιοτήτων του Αχίλλειου τένοντα Αξιολόγηση αλτικής ικανότητας Για την αξιολόγηση της αλτικής ικανότητας, οι συµµετέχοντες εκτέλεσαν στο πιεζοηλεκτρικό δυναµοδάπεδο δύο άλµατα µε αντίθετη προπαρασκευαστική κίνηση (CMJ) και δύο άλµατα βάθους από ύψος 20cm (DJ = 20cm). Μεταξύ κάθε προσπάθειας υπήρχε διάλειµµα τρία λεπτά. Τα δεδοµένα αποθηκεύονταν στον υπολογιστή και η καλύτερη προσπάθεια χρησιµοποιήθηκε για την αξιολόγηση µε το λογισµικό Bioware (Type 2812A1-3, Version: ), όπου υπολογίστηκε το ύψος του άλµατος από τον εξής τύπο: h = g. t2. Στο άλµα µε αντίθετη προπαρασκευαστική κίνηση ο τρόπος ενεργοποίησης των µυών είναι σύγκεντρος και προηγείται από µια έκκεντρη δραστηριότητα. Ο εξεταζόµενος στεκόµενος επάνω στο δυναµοδάπεδο σε θέση µε τα πόδια εκτεταµένα και τα χέρια στη µέση εκτελεί ένα κάθετο άλµα µετά από µια γρήγορη αντίθετη µετακίνηση µε την κλίση γονάτων στις 90º (Εικ.8). Το άλµα βάθους αποτελείται από ένα κάθετο άλµα που εκτελείται µετά από µια πτώση από ένα βήµα και από προκαθορισµένα ύψη. Μετά από την εκτέλεση της πτώσης και την πρώτη επαφή των πελµάτων µε το έδαφος ο εξεταζόµενος πρέπει να κάνει κάθετο άλµα µε τη µέγιστη ταχύτητα (Εικ.9)

43 Εικόνα 8: Άλµα µε αντίθετη προπαρασκευαστική κίνηση (CMJ) Εικόνα 9: Άλµα βάθους από ύψος 20cm (DJ=20cm) Αξιολόγηση της στατικής ισορροπίας Οι συµµετέχοντες αξιολογήθηκαν στην στατική ισορροπία µε τη χρήση του πιεζοηλεκτρικού δυναµοδάπεδου το οποίo κατέγραφε το κέντρο πίεσης (CoP) σε δύο άξονες τον προσθιοπίσθιο (α y ) και τον πλάγιο (α x ) που ασκούνταν επάνω σε αυτό από τους συµµετέχοντες. Οι συµµετέχοντες εκτέλεσαν µία προσπάθεια στατικής ισορροπίας µε διπλή στήριξη (NQS) για 30 δευτερόλεπτα και από µία προσπάθεια διάρκειας 10 δευτερολέπτων µονοποδική στήριξη (OLS) µε το δεξί και στη συνέχεια µε το αριστερό πόδι (Εικ. 10). Κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της ισορροπίας υπήρχε απόλυτη ησυχία και ο εξεταζόµενος κοίταζε µακριά και ευθεία σε ένα στόχο που τοποθετήθηκε, ώστε να µην επηρεάζεται η προσοχή του. H επεξεργασία των δεδοµένων έγινε µε το λογισµικό Bioware (Type 2812A1-3, Version: ) και το κέντρο πίεσης στους δύο άξονες (CoP α x, α y ) υπολογίστηκε ως εξής: α x = (F x * α z0 - M y ) / F z & α y = (F y * α z0 - M x ) / F z. * (α z0 : η απόσταση µεταξύ της βάσης και της επιφάνειας του δυναµοδάπεδου)

44 Εικόνα 10: Στατική ισορροπία µε µονοποδική (OLS) και διπλή στήριξη (NQS) Πρωτόκολλα προπόνησης Τα πρωτόκολλα προπόνησης περιλάµβαναν δύο προγράµµατα πλειοµετρικής προπόνησης 4 εβδοµάδων σε διαφορετικές επιφάνειες προσγείωσης. Η πρώτη πειραµατική οµάδα (N=12) (6 κορίτσια, 6 αγόρια), ακολούθησε για δύο εβδοµάδες ένα πρόγραµµα προπόνησης το οποίο περιλάµβανε 10 αναπηδήσεις των 8 σετ, µε τα δύο πόδια και µε τα γόνατα τεντωµένα σε τραµπολίνο (Εικ.11), (Π.Ο.1). Η δεύτερη πειραµατική οµάδα (N=12) (7κορίτσια, 5 αγόρια), ακολούθησε το ίδιο πρόγραµµα προπόνησης µε τη διαφορά ότι οι αναπηδήσεις έγιναν στην επιφάνεια του εδάφους (Π.Ο.2). Το διάλλειµα ανάµεσα σε κάθε σετ ήταν 90 δευτερόλεπτα. Η προπόνηση γινόταν 3 φορές την εβδοµάδα για 4 εβδοµάδες. Την τρίτη και την τέταρτη εβδοµάδα η επιβάρυνση και των δύο προπονητικών πρωτοκόλλων αυξήθηκε και περιλάµβανε 8 σετ των 12 επαναλήψεων και 10 σετ των 12 επαναλήψεων αντίστοιχα (Grosser, 1991). Η τρίτη οµάδα (N=12) (8 κορίτσια, 4 αγόρια), ήταν η οµάδα ελέγχου (Ο.Ε.) και ακολούθησε απλά το πρόγραµµα της φυσικής αγωγής στο σχολείο. Τα πρωτόκολλα εφαρµόστηκαν στο 1 ο ηµοτικό Σχολείο Νιγρίτας κατά τη διάρκεια του µαθήµατος της Φυσικής Αγωγής, ύστερα από συνεννόηση µε τον Καθηγητή Φυσικής Αγωγής του σχολείου, και κατά την διάρκεια της προπόνησης οι συνθήκες ήταν σταθερές (θερµοκρασία, χώρος, υγρασία, ώρα). Αµέσως µετά το τέλος της παρέµβασης, οι συµµετέχοντες επανέλαβαν όλα τα τεστ στο εργαστήριο της Νευροµηχανικής της Άσκησης και στο εργαστήριο Αθλητικής Βιοκινητικής του Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών του Α.Π.Θ. Εικόνα 11: Τραµπολίνο

45 Σ Τ Α Τ Ι Σ Τ Ι Κ Η Α Ν Α Λ Υ Σ Η Οι ανεξάρτητες µεταβλητές της έρευνας ήταν: 1. Το πρόγραµµα πλειοµετρικής προπόνησης το οποίο περιλάµβανε δύο κατηγορίες (προπόνηση µε τραµπολίνο και προπόνηση στην επιφάνεια του εδάφους). 2. Ο αριθµός των οµάδων ο οποίος αποτελούνταν από 3 κατηγορίες (2 πειραµατικές οµάδες και 1 οµάδα ελέγχου). 3. Η µέτρηση η οποία περιλάµβανε 2 κατηγορίες (αρχική µέτρηση και τελική µέτρηση). Οι εξαρτηµένες µεταβλητές της έρευνας ήταν: 1. Η επιµήκυνση του Αχίλλειου τένοντα 2. Η ποσοστιαία διάταση του Αχίλλειου τένοντα 3. Η µέγιστη ροπή της ποδοκνηµικής άρθρωσης 4. Η στατική ισορροπία 5. Η αλτική ικανότητα 6. Ο ρυθµός ανάπτυξης της ροπής Η κατανοµή όλων των εξαρτηµένων µεταβλητών εξετάστηκε µε το Kolmogorov Smirnov. Για όλες τις στατιστικές αναλύσεις χρησιµοποιήθηκε το στατιστικό πρόγραµµα SPSS 15.0 και η ανάλυση διακύµανσης ANOVA µε επαναλαµβανόµενες µετρήσεις: α) Για τις µηχανικές ιδιότητες του Αχίλλειου τένοντα, χρησιµοποιήθηκε πειραµατικός σχεδιασµός Three-Way Anova 3Χ2Χ5 repeated measures. β) Για την µέγιστη ροπή, τον ρυθµό ανάπτυξης της ροπής και την αλτική ικανότητα, χρησιµοποιήθηκε πειραµατικός σχεδιασµός Two-Way Anova 3Χ2 repeated measures. γ) Για την στατική ισορροπία, χρησιµοποιήθηκε πειραµατικός σχεδιασµός Two-Way Anova 3Χ3 repeated measures. Όπου βρέθηκαν στατιστικά σηµαντικές διαφορές χρησιµοποιήθηκαν συγκρίσεις post hoc Tukey test. Το επίπεδο στατιστικής σηµαντικότητας ορίστηκε στο p <

46 Α Π Ο Τ Ε Λ Ε Σ Μ Α Τ Α Επιµήκυνση του Αχίλλειου τένοντα (Elongation) Στον πίνακα 2 παρουσιάζονται τα περιγραφικά στοιχεία της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα στη ºγωνία 0º της ποδοκνηµικής άρθρωσης, ανεξάρτητα από το επίπεδο δύναµης, πριν και µετά την προπόνηση. ΕΠΙΜΗΚΥΝΣΗ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΙΟΥ ΤΕΝΟΝΤΑ (Elongation) Γωνία ποδοκνηµικής άρθρωσης 0º Πριν την προπόνηση Μετά την προπόνηση ΟΜΑ ΕΣ Μέσος Όρος (mm) Τυπική Απόκλιση (±) Μέσος Όρος (mm) Τυπική Απόκλιση (±) Οµάδα 1 = Τραµπολίνο * Οµάδα 2 = Άλµατα * Οµάδα Ελέγχου Πίνακας 2. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα (mm) ανεξάρτητα από το επίπεδο δύναµης στη γωνία 0º της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες. Στην επιµήκυνση του Αχίλλειου τένοντα για την γωνία 0º της ποδοκνηµικής άρθρωσης υπήρξε στατιστικά σηµαντική διαφορά στον παράγοντα «συνθήκη» (F 1.33 = , p < 0.05) και στον παράγοντα «συνθήκη Χ οµάδα» (F 2.33 = 3.153, p < 0.05). Επίσης υπήρξε στατιστικά σηµαντική αλληλεπίδραση στον παράγοντα «επίπεδο» (F = , p < 0.05), αλλά και στον παράγοντα «συνθήκη Χ επίπεδο» (F = , p < 0.05). εν υπήρξε αλληλεπίδραση στον παράγοντα «επίπεδο Χ οµάδα» (F = 0.664, p > 0.05), όπως επίσης δεν υπήρξε τριπλή αλληλεπίδραση στον παράγοντα «συνθήκη Χ επίπεδο Χ οµάδα» (F = 1.364, p > 0.05) (Γραφήµατα 1, 2 & 3)

47 20 Γωνία ποδοκνηµικής 0 ΟΜΑ Α 1 = ΤΡΑΜΠΟΛΙΝΟ Elongation (mm) % 40% 60% 80% 100% ΕΠΙΠΕ Ο ΥΝΑΜΗΣ (%) pre post Γράφηµα 1. Μέσες τιµές της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα κατά τη διάρκεια της προοδευτικά αυξανόµενης ισοµετρικής σύσπασης στη γωνία 0 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε 5 διαφορετικά επίπεδα δύναµης ( %) σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 1 = τραµπολίνο. 20 Γωνία ποδοκνηµικής 0 ΟΜΑ Α 2 = ΑΛΜΑΤΑ Elongation (mm) % 40% 60% 80% 100% ΕΠΙΠΕ Ο ΥΝΑΜΗΣ (%) pre post Γράφηµα 2. Μέσες τιµές της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα κατά τη διάρκεια της προοδευτικά αυξανόµενης ισοµετρικής σύσπασης στη γωνία 0 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε 5 διαφορετικά επίπεδα δύναµης ( %) σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 2 = άλµατα

48 20 Γωνία ποδοκνηµικής 0 ΟΜΑ Α ΕΛΕΓΧΟΥ Elongation (mm) % 40% 60% 80% 100% ΕΠΙΠΕ Ο ΥΝΑΜΗΣ (%) pre post Γράφηµα 3. Μέσες τιµές της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα κατά τη διάρκεια της προοδευτικά αυξανόµενης ισοµετρικής σύσπασης στη γωνία 0 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε 5 διαφορετικά επίπεδα δύναµης ( %) σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα ελέγχου. Στον πίνακα 3 παρουσιάζονται τα περιγραφικά στοιχεία της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα στη ºγωνία 15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης, ανεξάρτητα από το επίπεδο δύναµης, πριν και µετά την προπόνηση. ΕΠΙΜΗΚΥΝΣΗ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΙΟΥ ΤΕΝΟΝΤΑ (Elongation) Γωνία ποδοκνηµικής άρθρωσης 15º Πριν την προπόνηση Μετά την προπόνηση ΟΜΑ ΕΣ Μέσος Όρος (mm) Τυπική Απόκλιση (±) Μέσος Όρος (mm) Τυπική Απόκλιση (±) Οµάδα 1 = Τραµπολίνο * Οµάδα 2 = Άλµατα * Οµάδα Ελέγχου Πίνακας 3. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα (mm) ανεξάρτητα από το επίπεδο δύναµης στη γωνία 15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες

49 Στην επιµήκυνση του Αχίλλειου τένοντα για την γωνία 15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης υπήρξε στατιστικά σηµαντική διαφορά στον παράγοντα «συνθήκη» (F 1.33 = 5.681, p < 0.05) και στον παράγοντα «επίπεδο» (F = , p < 0.05). εν υπήρξε αλληλεπίδραση στον παράγοντα «συνθήκη Χ οµάδα» (F 2.33 = 1.547, p > 0.05), στον παράγοντα «επίπεδο Χ οµάδα» (F = 0.452, p > 0.05), όπως επίσης και στον παράγοντα «συνθήκη Χ επίπεδο» (F = 0.238, p > 0.05). Επίσης δεν υπήρξε τριπλή αλληλεπίδραση στον παράγοντα «συνθήκη Χ επίπεδο Χ οµάδα» (F = 1.146, p > 0.05) (Γραφήµατα 4, 5 & 6). 20 Γωνία ποδοκνηµικής 15º ΟΜΑ Α 1 = ΤΡΑΜΠΟΛΙΝΟ Elongation (mm) % 40% 60% 80% 100% ΕΠΙΠΕ Ο ΥΝΑΜΗΣ (%) pre post Γράφηµα 4. Μέσες τιµές της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα κατά τη διάρκεια της προοδευτικά αυξανόµενης ισοµετρικής σύσπασης στη γωνία 15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε 5 διαφορετικά επίπεδα δύναµης ( %) σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 1 = τραµπολίνο

50 Γωνία ποδοκνηµικής 15º ΟΜΑ Α 2 = ΑΛΜΑΤΑ 20 Elongation (mm) % 40% 60% 80% 100% ΕΠΙΠΕ Ο ΥΝΑΜΗΣ (%) pre post Γράφηµα 5. Μέσες τιµές της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα κατά τη διάρκεια της προοδευτικά αυξανόµενης ισοµετρικής σύσπασης στη γωνία 15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε 5 διαφορετικά επίπεδα δύναµης ( %) σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 2 = άλµατα. 20 Γωνία ποδοκνηµικής 15º ΟΜΑ Α ΕΛΕΓΧΟΥ Elongation (mm) % 40% 60% 80% 100% ΕΠΙΠΕ Ο ΥΝΑΜΗΣ (%) pre post Γράφηµα 6. Μέσες τιµές της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα κατά τη διάρκεια της προοδευτικά αυξανόµενης ισοµετρικής σύσπασης στη γωνία 15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε 5 διαφορετικά επίπεδα δύναµης ( %) σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα ελέγχου

51 Στον πίνακα 4 παρουσιάζονται τα περιγραφικά στοιχεία της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα στη ºγωνία -15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης, ανεξάρτητα από το επίπεδο δύναµης, πριν και µετά την προπόνηση. ΕΠΙΜΗΚΥΝΣΗ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΙΟΥ ΤΕΝΟΝΤΑ (Elongation) Γωνία ποδοκνηµικής άρθρωσης -15º Πριν την προπόνηση Μετά την προπόνηση ΟΜΑ ΕΣ Μέσος Όρος (mm) Τυπική Απόκλιση (±) Μέσος Όρος (mm) Τυπική Απόκλιση (±) Οµάδα 1 = Τραµπολίνο * Οµάδα 2 = Άλµατα * Οµάδα Ελέγχου Πίνακας 4. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα (mm) ανεξάρτητα από το επίπεδο δύναµης στη γωνία -15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες. Στη γωνία -15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης υπήρξε στατιστικά σηµαντική διαφορά στην επιµήκυνση του Αχίλλειου τένοντα στον παράγοντα «συνθήκη» (F 1.33 = , p < 0.05) και στον παράγοντα «συνθήκη Χ οµάδα» (F 2.33 = 3.412, p < 0.05). Επίσης υπήρξε στατιστικά σηµαντική αλληλεπίδραση στον παράγοντα «επίπεδο» (F = , p < 0.05), στον παράγοντα «επίπεδο Χ οµάδα» (F = 5.392, p < 0.05), αλλά και στον παράγοντα «συνθήκη Χ επίπεδο» (F = , p < 0.05). εν υπήρξε αλληλεπίδραση στον παράγοντα «συνθήκη Χ επίπεδο Χ οµάδα» (F = 1.216, p > 0.05) (Γραφήµατα 7, 8 & 9)

52 20 Γωνία ποδοκνηµικής -15º ΟΜΑ Α 1 = ΤΡΑΜΠΟΛΙΝΟ Elongation (mm) % 40% 60% 80% 100% ΕΠΙΠΕ Ο ΥΝΑΜΗΣ (%) pre post Γράφηµα 7. Μέσες τιµές της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα κατά τη διάρκεια της προοδευτικά αυξανόµενης ισοµετρικής σύσπασης στη γωνία -15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε 5 διαφορετικά επίπεδα δύναµης ( %) σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 1 = τραµπολίνο. 20 Γωνία ποδοκνηµικής -15º ΟΜΑ Α 2 = ΑΛΜΑΤΑ Elongation (mm) % 40% 60% 80% 100% ΕΠΙΠΕ Ο ΥΝΑΜΗΣ (%) pre post Γράφηµα 8. Μέσες τιµές της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα κατά τη διάρκεια της προοδευτικά αυξανόµενης ισοµετρικής σύσπασης στη γωνία -15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε 5 διαφορετικά επίπεδα δύναµης ( %) σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 2 = άλµατα

53 Γωνία ποδοκνηµικής -15º ΟΜΑ Α ΕΛΕΓΧΟΥ 20 Elongation (mm) % 40% 60% 80% 100% ΕΠΙΠΕ Ο ΥΝΑΜΗΣ (%) pre post Γράφηµα 9. Μέσες τιµές της επιµήκυνσης του Αχίλλειου τένοντα κατά τη διάρκεια της προοδευτικά αυξανόµενης ισοµετρικής σύσπασης στη γωνία -15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε 5 διαφορετικά επίπεδα δύναµης ( %) σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα ελέγχου. Ποσοστιαία διάταση του Αχίλλειου τένοντα (Strain) Στον πίνακα 5 παρουσιάζονται τα περιγραφικά στοιχεία της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα στη ºγωνία 0º της ποδοκνηµικής άρθρωσης, ανεξάρτητα από το επίπεδο δύναµης, πριν και µετά την προπόνηση. ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΙΑΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΙΟΥ ΤΕΝΟΝΤΑ (Strain) Γωνία ποδοκνηµικής άρθρωσης 0º Πριν την προπόνηση Μετά την προπόνηση ΟΜΑ ΕΣ Μέσος Όρος (%) Τυπική Απόκλιση (±) Μέσος Όρος (%) Τυπική Απόκλιση (±) Οµάδα 1 = Τραµπολίνο * Οµάδα 2 = Άλµατα * Οµάδα Ελέγχου Πίνακας 5. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα (%) ανεξάρτητα από το επίπεδο δύναµης στη γωνία 0º της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες

54 Στην ποσοστιαία διάταση του Αχίλλειου τένοντα για την γωνία 0º της ποδοκνηµικής άρθρωσης υπήρξε στατιστικά σηµαντική διαφορά στον παράγοντα «συνθήκη» (F 1.33 = , p < 0.05) και στον παράγοντα «συνθήκη Χ οµάδα» (F 2.33 = 3.531, p < 0.05). Επίσης υπήρξε στατιστικά σηµαντική αλληλεπίδραση στον παράγοντα «επίπεδο» (F = , p < 0.05). αλλά και στον παράγοντα «συνθήκη Χ επίπεδο» (F = 9.762, p < 0.05). εν υπήρξε αλληλεπίδραση στον παράγοντα «επίπεδο Χ οµάδα» (F = 0.584, p > 0.05), όπως επίσης δεν υπήρξε τριπλή αλληλεπίδραση στον παράγοντα «συνθήκη Χ επίπεδο Χ οµάδα» (F = 1.575, p > 0.05) (Γραφήµατα 10, 11 & 12). 10 Γωνία ποδοκνηµικής 0 ΟΜΑ Α 1 = ΤΡΑΜΠΟΛΙΝΟ 8 Strain (%) % 40% 60% 80% 100% ΕΠΙΠΕ Ο ΥΝΑΜΗΣ (%) pre post Γράφηµα 10. Μέσες τιµές της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα κατά τη διάρκεια της προοδευτικά αυξανόµενης ισοµετρικής σύσπασης στη γωνία 0 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε 5 διαφορετικά επίπεδα δύναµης ( %) σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 1 = τραµπολίνο

55 Γωνία ποδοκνηµικής 0 ΟΜΑ Α 2 = ΑΛΜΑΤΑ 10 8 Strain (%) % 40% 60% 80% 100% ΕΠΙΠΕ Ο ΥΝΑΜΗΣ (%) pre post Γράφηµα 11. Μέσες τιµές της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα κατά τη διάρκεια της προοδευτικά αυξανόµενης ισοµετρικής σύσπασης στη γωνία 0 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε 5 διαφορετικά επίπεδα δύναµης ( %) σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 2 = άλµατα. Γωνία ποδοκνηµικής 0 ΟΜΑ Α ΕΛΕΓΧΟΥ 10 8 Strain (%) % 40% 60% 80% 100% ΕΠΙΠΕ Ο ΥΝΑΜΗΣ (%) pre post Γράφηµα 12. Μέσες τιµές της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα κατά τη διάρκεια της προοδευτικά αυξανόµενης ισοµετρικής σύσπασης στη γωνία 0 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε 5 διαφορετικά επίπεδα δύναµης ( %) σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα ελέγχου

56 Στον πίνακα 6 παρουσιάζονται τα περιγραφικά στοιχεία της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα στη ºγωνία 15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης, ανεξάρτητα από το επίπεδο δύναµης, πριν και µετά την προπόνηση. ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΙΑΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΙΟΥ ΤΕΝΟΝΤΑ (Strain) Γωνία ποδοκνηµικής άρθρωσης 15º Πριν την προπόνηση Μετά την προπόνηση ΟΜΑ ΕΣ Μέσος Όρος (%) Τυπική Απόκλιση (±) Μέσος Όρος (%) Τυπική Απόκλιση (±) Οµάδα 1 = Τραµπολίνο * Οµάδα 2 = Άλµατα * Οµάδα Ελέγχου Πίνακας 6. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα (%) ανεξάρτητα από το επίπεδο δύναµης στη γωνία 15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε παιδιά της προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες. Στην ποσοστιαία διάταση του Αχίλλειου τένοντα για την γωνία 15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης υπήρξε στατιστικά σηµαντική διαφορά στον παράγοντα «συνθήκη» (F 1.33 = 7.250, p < 0.05) και στον παράγοντα «επίπεδο» (F = , p < 0.05). εν υπήρξε αλληλεπίδραση στον παράγοντα «συνθήκη Χ οµάδα» (F 2.33 = 1.815, p > 0.05), στον παράγοντα «επίπεδο Χ οµάδα» (F = 0.296, p > 0.05), όπως επίσης και στον παράγοντα «συνθήκη Χ επίπεδο» (F = 0.352, p > 0.05). Επίσης δεν υπήρξε τριπλή αλληλεπίδραση στον παράγοντα «συνθήκη Χ επίπεδο Χ οµάδα» (F = 1.132, p > 0.05) (Γραφήµατα 13, 14 & 15)

57 10 Γωνία ποδοκνηµικής 15º ΟΜΑ Α 1 = ΤΡΑΜΠΟΛΙΝΟ 8 Strain (%) % 40% 60% 80% 100% ΕΠΙΠΕ Ο ΥΝΑΜΗΣ (%) pre post Γράφηµα 13. Μέσες τιµές της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα κατά τη διάρκεια της προοδευτικά αυξανόµενης ισοµετρικής σύσπασης ανεξάρτητα από το επίπεδο δύναµης στη γωνία 15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε 5 διαφορετικά επίπεδα δύναµης ( %) σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 1 = τραµπολίνο. 10 Γωνία ποδοκνηµικής 15º ΟΜΑ Α 2 = ΑΛΜΑΤΑ 8 Strain (%) % 40% 60% 80% 100% ΕΠΙΠΕ Ο ΥΝΑΜΗΣ (%) pre post Γράφηµα 14. Μέσες τιµές της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα κατά τη διάρκεια της προοδευτικά αυξανόµενης ισοµετρικής σύσπασης στη γωνία 15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε 5 διαφορετικά επίπεδα δύναµης ( %) σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 2 = άλµατα

58 Γωνία ποδοκνηµικής 15º ΟΜΑ Α ΕΛΕΓΧΟΥ 10 8 Strain (%) % 40% 60% 80% 100% ΕΠΙΠΕ Ο ΥΝΑΜΗΣ (%) pre post Γράφηµα 15. Μέσες τιµές της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα κατά τη διάρκεια της προοδευτικά αυξανόµενης ισοµετρικής σύσπασης στη γωνία 15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε 5 διαφορετικά επίπεδα δύναµης ( %) σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα ελέγχου. Στον πίνακα 7 παρουσιάζονται τα περιγραφικά στοιχεία της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα στη ºγωνία -15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης, ανεξάρτητα από το επίπεδο δύναµης, πριν και µετά την προπόνηση. ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΙΑΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΙΟΥ ΤΕΝΟΝΤΑ (Strain) Γωνία ποδοκνηµικής άρθρωσης -15º Πριν την προπόνηση Μετά την προπόνηση ΟΜΑ ΕΣ Μέσος Όρος (%) Τυπική Απόκλιση (±) Μέσος Όρος (%) Τυπική Απόκλιση (±) Οµάδα 1 = Τραµπολίνο * Οµάδα 2 = Άλµατα * Οµάδα Ελέγχου Πίνακας 7. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα (%) ανεξάρτητα από το επίπεδο δύναµης στη γωνία -15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες

59 Στη γωνία -15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης υπήρξε στατιστικά σηµαντική διαφορά στην ποσοστιαία διάταση του Αχίλλειου τένοντα στον παράγοντα «συνθήκη» (F 1.33 = , p < 0.05) και στον παράγοντα «συνθήκη Χ οµάδα» (F 2.33 = 3.466, p < 0.05). Επίσης υπήρξε στατιστικά σηµαντική αλληλεπίδραση στον παράγοντα «επίπεδο» (F = , p < 0.05), στον παράγοντα «επίπεδο Χ οµάδα» (F = 5.142, p < 0.05), αλλά και στον παράγοντα «συνθήκη Χ επίπεδο» (F = , p < 0.05). εν υπήρξε αλληλεπίδραση στον παράγοντα «συνθήκη Χ επίπεδο Χ οµάδα» (F = 1.258, p > 0.05) (Γραφήµατα 16, 17 & 18). 10 Γωνία ποδοκνηµικής -15º ΟΜΑ Α 1 = ΤΡΑΜΠΟΛΙΝΟ 8 Strain (%) % 40% 60% 80% 100% ΕΠΙΠΕ Ο ΥΝΑΜΗΣ (%) pre post Γράφηµα 16. Μέσες τιµές της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα κατά τη διάρκεια της προοδευτικά αυξανόµενης ισοµετρικής σύσπασης στη γωνία -15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε 5 διαφορετικά επίπεδα δύναµης ( %) σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 1 = τραµπολίνο

60 Γωνία ποδοκνηµικής -15º ΟΜΑ Α 2 = ΑΛΜΑΤΑ 10 8 Strain (%) % 40% 60% 80% 100% ΕΠΙΠΕ Ο ΥΝΑΜΗΣ (%) pre post Γράφηµα 17. Μέσες τιµές της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα κατά τη διάρκεια της προοδευτικά αυξανόµενης ισοµετρικής σύσπασης στη γωνία -15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε 5 διαφορετικά επίπεδα δύναµης ( %) σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα 2 = άλµατα. 10 Γωνία ποδοκνηµικής -15º ΟΜΑ Α ΕΛΕΓΧΟΥ 8 Strain (%) % 40% 60% 80% 100% ΕΠΙΠΕ Ο ΥΝΑΜΗΣ (%) pre post Γράφηµα 18. Μέσες τιµές της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα κατά τη διάρκεια της προοδευτικά αυξανόµενης ισοµετρικής σύσπασης στη γωνία -15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε 5 διαφορετικά επίπεδα δύναµης ( %) σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση στην οµάδα ελέγχου

61 Ρυθµός ανάπτυξης της ροπής (Rate of Torque Development) Στον πίνακα 8 παρουσιάζονται τα περιγραφικά στοιχεία του ρυθµού ανάπτυξης της ροπής κατά τη µέγιστη ισοµετρική σύσπαση στη ºγωνία 0º της ποδοκνηµικής άρθρωσης, πριν και µετά την προπόνηση. ΟΜΑ ΕΣ Μέσος Όρος (Nm. sec -1 ) ΡΥΘΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΡΟΠΗΣ (RΤD) Πριν την προπόνηση Γωνία ποδοκνηµικής άρθρωσης 0º Τυπική Απόκλιςη (±) Μέσος Όρος (Nm. sec -1 ) Μετά την προπόνηση Τυπική Απόκλιση (±) Οµάδα 1 = Τραµπολίνο * Οµάδα 2 = Άλµατα * Οµάδα Ελέγχου Πίνακας 8. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις ρυθµού ανάπτυξης της ροπής (Nm. sec -1 ) κατά τη µέγιστη ισοµετρική σύσπαση στη γωνία 0º της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες. Στον ρυθµό ανάπτυξης της ροπής στη γωνία 0º της ποδοκνηµικής άρθρωσης υπήρξε αλληλεπίδραση στον παράγοντα «συνθήκη» (F 1.33 = 6.563, p < 0.05), ενώ δεν υπήρξε αλληλεπίδραση στον παράγοντα «συνθήκη Χ οµάδα» (F 2.33 = 1.332, p > 0.05) (Γράφηµα 19)

62 Γωνία ποδοκνηµικής 0º RTD (Nm. sec-1) ΟΜΑ Α 1 = ΤΡΑΜΠΟΛΙΝΟ ΟΜΑ Α 2 = ΑΛΜΑΤΑ ΟΜΑ Α ΕΛΕΓΧΟΥ pre post Γράφηµα 19. Μέσες τιµές του ρυθµού ανάπτυξης της ροπής κατά τη διάρκεια της µέγιστης ισοµετρικής σύσπασης στη γωνία 0 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες. Στον πίνακα 9 παρουσιάζονται τα περιγραφικά στοιχεία του ρυθµού ανάπτυξης της ροπής κατά τη µέγιστη ισοµετρική σύσπαση στη ºγωνία 15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης, πριν και µετά την προπόνηση. ΟΜΑ ΕΣ Μέσος Όρος (Nm. sec -1 ) ΡΥΘΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΡΟΠΗΣ (RΤD) Πριν την προπόνηση Γωνία ποδοκνηµικής άρθρωσης 15º Τυπική Απόκλιση (±) Μετά την προπόνηση Μέσος Όρος (Nm. sec -1 ) Τυπική Απόκλιση (±) Οµάδα 1 = Τραµπολίνο * Οµάδα 2 = Άλµατα * Οµάδα Ελέγχου Πίνακας 9. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις ρυθµού ανάπτυξης της ροπής (Nm. sec -1 ) κατά τη µέγιστη ισοµετρική σύσπαση στη γωνία 15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες. Στον ρυθµό ανάπτυξης της ροπής στη γωνία 15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης υπήρξε αλληλεπίδραση στον παράγοντα «συνθήκη» (F 1.33 = 6.195, p < 0.05), ενώ δεν υπήρξε αλληλεπίδραση στον παράγοντα «συνθήκη Χ οµάδα» (F 2.33 = 1.484, p > 0.05) (Γράφηµα 20)

63 Γωνία ποδοκνηµικής 15º RTD (Nm. sec-1) ΟΜΑ Α 1 = ΤΡΑΜΠΟΛΙΝΟ ΟΜΑ Α 2 = ΑΛΜΑΤΑ ΟΜΑ Α ΕΛΕΓΧΟΥ pre post Γράφηµα 20. Μέσες τιµές του ρυθµού ανάπτυξης της ροπής κατά τη µέγιστης ισοµετρική σύσπαση στη γωνία 15 της ποδοκνηµικής σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες. Στον πίνακα 10 παρουσιάζονται τα περιγραφικά στοιχεία του ρυθµού ανάπτυξης της ροπής κατά τη µέγιστη ισοµετρική σύσπαση στη ºγωνία -15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης, πριν και µετά την προπόνηση. ΟΜΑ ΕΣ Μέσος Όρος (Nm. sec -1 ) ΡΥΘΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΡΟΠΗΣ (RΤD) Πριν την προπόνηση Γωνία ποδοκνηµικής άρθρωσης -15º Τυπική Απόκλιση (±) Μετά την προπόνηση Μέσος Όρος (Nm. sec -1 ) Τυπική Απόκλιση (±) Οµάδα 1 = Τραµπολίνο * Οµάδα 2 = Άλµατα * Οµάδα Ελέγχου Πίνακας 10. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις ρυθµού ανάπτυξης της ροπής (Nm. sec -1 ) κατά τη µέγιστη ισοµετρική σύσπαση στη γωνία -15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες. Στη γωνία -15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης υπήρξε αλληλεπίδραση στον ρυθµό ανάπτυξης της ροπής στον παράγοντα «συνθήκη» (F 1.33 = 6.523, p < 0.05), ενώ δεν υπήρξε αλληλεπίδραση στον παράγοντα «συνθήκη Χ οµάδα» (F 2.33 = 1.701, p > 0.05) (Γράφηµα 21)

64 Γωνία ποδοκνηµικής -15º RTD (Nm. sec-1) ΟΜΑ Α 1 = ΤΡΑΜΠΟΛΙΝΟ ΟΜΑ Α 2 = ΑΛΜΑΤΑ ΟΜΑ Α ΕΛΕΓΧΟΥ pre post Γράφηµα 21. Μέσες τιµές του ρυθµού ανάπτυξης της ροπής κατά τη µέγιστη ισοµετρική σύσπαση στη γωνία -15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες. Μέγιστη ροπή ποδοκνηµικής (Moment) Στον πίνακα 11 παρουσιάζονται τα περιγραφικά στοιχεία της µέγιστης ροπής κατά τη µέγιστη ισοµετρική σύσπαση στη γωνία 0º της ποδοκνηµικής άρθρωσης, πριν και µετά την προπόνηση. ΜΕΓΙΣΤΗ ΡΟΠΗ ΠΟ ΟΚΝΗΜΙΚΗΣ (Moment) Γωνία ποδοκνηµικής άρθρωσης 0º Πριν την προπόνηση Μετά την προπόνηση ΟΜΑ ΕΣ Μέσος Όρος (Nm) Τυπική Απόκλιση (±) Μέσος Όρος (Nm) Τυπική Απόκλιση (±) Οµάδα 1 = Τραµπολίνο * 9.53 Οµάδα 2 = Άλµατα * 6.79 Οµάδα Ελέγχου Πίνακας 11. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις της µέγιστης ροπής (Nm) κατά τη µέγιστη ισοµετρική σύσπαση στη γωνία 0º της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες. Στη µέγιστη ροπή στη γωνία 0º της ποδοκνηµικής άρθρωσης υπήρξε αλληλεπίδραση στον παράγοντα «συνθήκη» (F 1.33 = , p < 0.05), και στον παράγοντα «συνθήκη Χ οµάδα» (F 2.33 = , p < 0.05) (Γράφηµα 22)

65 Γωνία ποδοκνηµικής 0º * * Mom ent (Nm ) ΟΜΑ Α 1 = ΤΡΑΜΠΟΛΙΝΟ ΟΜΑ Α 2 = ΑΛΜΑΤΑ ΟΜΑ Α ΕΛΕΓΧΟΥ pre post Γράφηµα 22. Μέσες τιµές της µέγιστης ροπής κατά τη µέγιστη ισοµετρική σύσπαση στη γωνία 0 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες. Στον πίνακα 12 παρουσιάζονται τα περιγραφικά στοιχεία της µέγιστης ροπής κατά τη µέγιστη ισοµετρική σύσπαση στη ºγωνία 15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης, πριν και µετά την προπόνηση. ΜΕΓΙΣΤΗ ΡΟΠΗ ΠΟ ΟΚΝΗΜΙΚΗΣ (Moment) Γωνία ποδοκνηµικής άρθρωσης 15º Πριν την προπόνηση Μετά την προπόνηση ΟΜΑ ΕΣ Μέσος Όρος (Nm) Τυπική Απόκλιση (±) Μέσος Όρος (Nm) Τυπική Απόκλιση (±) Οµάδα 1 = Τραµπολίνο * 7.60 Οµάδα 2 = Άλµατα * 7.43 Οµάδα Ελέγχου Πίνακας 12. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις της µέγιστης ροπής (Nm) κατά τη µέγιστη ισοµετρική σύσπαση στη γωνία 15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες. Στη γωνία 15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης υπήρξε αλληλεπίδραση στη µέγιστη ροπή στον παράγοντα «συνθήκη» (F 1.33 = , p < 0.05), και στον παράγοντα «συνθήκη Χ οµάδα» (F 2.33 = , p < 0.05) (Γράφηµα 23)

66 Γωνία ποδοκνηµικής 15º 60 Moment (Nm) * * 10 0 ΟΜΑ Α 1 = ΤΡΑΜΠΟΛΙΝΟ ΟΜΑ Α 2 = ΑΛΜΑΤΑ ΟΜΑ Α ΕΛΕΓΧΟΥ pre post Γράφηµα 23. Μέσες τιµές της µέγιστης ροπής κατά τη µέγιστη ισοµετρική σύσπαση στη γωνία 15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες. Στον πίνακα 13 παρουσιάζονται τα περιγραφικά στοιχεία της µέγιστης ροπής κατά τη µέγιστη ισοµετρική σύσπαση στη ºγωνία -15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης, πριν και µετά την προπόνηση. ΜΕΓΙΣΤΗ ΡΟΠΗ ΠΟ ΟΚΝΗΜΙΚΗΣ (Moment) Γωνία ποδοκνηµικής άρθρωσης -15º Πριν την προπόνηση Μετά την προπόνηση ΟΜΑ ΕΣ Μέσος Όρος (Nm) Τυπική Απόκλιση (±) Μέσος Όρος (Nm) Τυπική Απόκλιση (±) Οµάδα 1 = Τραµπολίνο * 8.66 Οµάδα 2 = Άλµατα * 7.02 Οµάδα Ελέγχου Πίνακας 13. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις της µέγιστης ροπής (Nm) κατά τη µέγιστη ισοµετρική σύσπαση στη γωνία -15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες. Στη γωνία -15º της ποδοκνηµικής άρθρωσης υπήρξε αλληλεπίδραση στη µέγιστη ροπή στον παράγοντα «συνθήκη» (F 1.33 = 8.874, p < 0.05), και στον παράγοντα «συνθήκη Χ οµάδα» (F 2.33 = 3.159, p < 0.05) (Γράφηµα 24)

67 Γωνία ποδοκνηµικής -15º * * Moment (Nm) ΟΜΑ Α 1 = ΤΡΑΜΠΟΛΙΝΟ ΟΜΑ Α 2 = ΑΛΜΑΤΑ ΟΜΑ Α ΕΛΕΓΧΟΥ pre post Γράφηµα 24. Μέσες τιµές της µέγιστης ροπής κατά τη µέγιστη ισοµετρική σύσπαση στη γωνία -15 της ποδοκνηµικής άρθρωσης σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες. Αλτική ικανότητα (Jumping ability) Στον πίνακα 14 παρουσιάζονται τα περιγραφικά στοιχεία της αλτικής ικανότητας στο άλµα µε αντίθετη προπαρασκευαστική κίνηση και στο άλµα βάθους από ύψος 20cm, πριν και µετά την προπόνηση. ΟΜΑ ΕΣ ΑΛΜΑ ΜΕ ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ (CMJ) ΑΛΜΑ ΒΑΘΟΥΣ ΑΠΟ ΥΨΟΣ 20cm (DJ = 20cm) Πριν Μετά Πριν Μετά Μέσος Όρος (cm) ± Τυπική Απόκλιση Μέσος Όρος (cm) ± Τυπική Απόκλιση Μέσος Όρος (cm) ± Τυπική Απόκλιση Μέσος Όρος (cm) ± Τυπική Απόκλιση Οµάδα 1 = Τραµπολίνο 18.8 ± ± 5.2* 20.6 ± ± 4.7* Οµάδα 2 = Άλµατα 18.1 ± ± 2.6* 20.0 ± ± 3.6* Οµάδα Ελέγχου 18.8 ± ± ± ± 3.8 Πίνακας 14. Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις της αλτικής ικανότητας (cm) στο άλµα µε αντίθετη προπαρασκευαστική κίνηση και στο άλµα βάθους από ύψος 20cm, σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες

68 Από τα αποτελέσµατα στην αλτική ικανότητα των παιδιών, παρατηρήθηκε στατιστικά σηµαντική διαφορά στον παράγοντα «συνθήκη» (F 1.33 = , p < 0.05), στον παράγοντα «συνθήκη Χ οµάδα» (F 2.33 = , p < 0.05) και στον παράγοντα «άλµατα» (F 1.33 = , p < 0.05). εν υπήρξε αλληλεπίδραση στον παράγοντα «άλµατα Χ οµάδα» (F 2.33 = 0.065, p > 0.05) και στον παράγοντα «συνθήκη Χ άλµατα» (F 1.33 = 0.211, p > 0.05). Επίσης, δεν υπήρξε τριπλή αλληλεπίδραση στον παράγοντα «συνθήκη Χ άλµατα Χ οµάδα» (F 2.33 = 0.185, p > 0.05) (Γραφήµατα 25 & 26). Άλµα µε αντίθετη προπαρασκευαστική κίνηση * * 20 CMJ (cm) ΟΜΑ Α 1 = ΤΡΑΜΠΟΛΙΝΟ ΟΜΑ Α 2 = ΑΛΜΑΤΑ ΟΜΑ Α ΕΛΕΓΧΟΥ pre post Γράφηµα 25. Μέσες τιµές του άλµατος µε αντίθετη προπαρασκευαστική κίνηση σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες

69 Άλµα βάθους από ύψος 20εκ * * DJ = 20cm (cm) ΟΜΑ Α 1 = ΤΡΑΜΠΟΛΙΝΟ ΟΜΑ Α 2 = ΑΛΜΑΤΑ ΟΜΑ Α ΕΛΕΓΧΟΥ pre post Γράφηµα 26. Μέσες τιµές του άλµατος βάθους από ύψος 20cm σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες. Στατική ισορροπία (Static balance) Στον πίνακα 15 παρουσιάζονται τα περιγραφικά στοιχεία του κέντρου πίεσης της στατικής ισορροπίας µε µονοποδική και διπλή στήριξη στον πλάγιο και προσθιοπίσθιο άξονα, πριν και µετά την προπόνηση. ΜΟΝΟΠΟ ΙΚΗ ΣΤΗΡΙΞΗ (OLS) ΕΞΙ (10sec) ΜΟΝΟΠΟ ΙΚΗ ΣΤΗΡΙΞΗ (OLS) ΑΡΙΣΤΕΡΟ (10sec) ΙΠΛΗ ΣΤΗΡΙΞΗ (NQS) (30sec) Πριν Μετά Πριν Μετά Πριν Μετά CoPsd (mm) CoPsd (mm) CoPsd (mm) CoPsd (mm) CoPsd (mm) CoPsd (mm) ΟΜΑ ΕΣ α x α y α x α y α x α y α x α y α x α y α x α y Οµάδα 1 = Τραµπολίνο * 9.45* * 10.17* * 6.69* Οµάδα 2 = Άλµατα * 10.40* * 11.86* * 7.43* Οµάδα Ελέγχου Πίνακας 15. Μέσοι όροι των τυπικών αποκλίσεων του κέντρου πίεσης της στατικής ισορροπίας (CoPsd - mm), µε µονοποδική και διπλή στήριξη στον πλάγιο (α x ) και προσθιοπίσθιο άξονα (α y ), σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (9-10 ετών), πριν και µετά από την προπόνηση σε όλες τις οµάδες

70 Όσον αφορά το κέντρο πίεσης της στατικής ισορροπίας των παιδιών στον άξονα x παρατηρήθηκε στατιστικά σηµαντική διαφορά στον παράγοντα «συνθήκη» (F 1.33 = , p < 0.05), στον παράγοντα «συνθήκη Χ οµάδα» (F 2.33 = 5.923, p < 0.05) και στον παράγοντα «συνθήκη Χ ισορροπίες» (F 2.66 = 8.116, p < 0.05). εν υπήρξε αλληλεπίδραση στους παράγοντες «ισορροπίες» (F 2.66 = 0.551, p > 0.05), «ισορροπίες Χ οµάδα» (F 4.66 = 0.344, p > 0.05) και «συνθήκη Χ ισορροπίες Χ οµάδα» (F 4.66 = 2.095, p > 0.05). Στον άξονα y παρατηρήθηκε επίσης στατιστικά σηµαντική διαφορά όσον αφορά τον παράγοντα «συνθήκη» (F 1.33 = , p < 0.05) παράγοντα «συνθήκη Χ οµάδα» (F 2.33 = , p < 0.05) και στον παράγοντα «ισορροπίες» (F 2.66 = , p < 0.05), ενώ δεν υπήρξε στατιστικά σηµαντική διαφορά στον παράγοντα «ισορροπίες Χ οµάδα» (F 4.66 = 0.013, p > 0.05), στον παράγοντα«συνθήκη Χ ισορροπίες» (F 2.66 = 0.320, p > 0.05) όπως επίσης δεν υπήρξε ούτε τριπλή αλληλεπίδραση στον παράγοντα «συνθήκη Χ ισορροπίες Χ οµάδα» (F 4.66 = 0.397, p > 0.05) (Πίνακας 18)

71 Σ Υ Ζ Η Τ Η Σ Η Στην παρούσα µελέτη αξιολογήθηκαν 36 υγιή παιδιά ηλικίας 9.30 ± 0.55 ετών στις µηχανικές ιδιότητες του Αχίλλειου τένοντα σε τρεις διαφορετικές λειτουργικές γωνίες της ποδοκνηµικής άρθρωσης κατά την προοδευτικά αυξανόµενη µέγιστη ισοµετρική σύσπαση των πελµατιαίων καµπτήρων πριν και µετά από πλειοµετρική προπόνηση 4 εβδοµάδων σε διαφορετικές επιφάνειες προσγείωσης, η οποία περιείχε άλµατα σε τραµπολίνο και άλµατα στην επιφάνεια του εδάφους. Τα αποτελέσµατα της έρευνας έδειξαν ότι και οι δύο οµάδες που έκαναν προπόνηση και ιδιαίτερα η οµάδα που έκανε τραµπολίνο, βελτίωσαν στατιστικά σηµαντικά την µέγιστη ροπή, όπως επίσης και τον ρυθµό ανάπτυξης της ροπής. Επίσης βρέθηκε ότι µετά την προπόνηση η επιµήκυνση και η ποσοστιαία διάταση του Αχίλλειου τένοντα µειώθηκε στατιστικά σηµαντικά σε σχέση µε πριν, ιδιαίτερα στην οµάδα που έκανε προπόνηση µε τραµπολίνο. Τα δεδοµένα αυτά δείχνουν αύξηση της σκληρότητας του µυοτενόντιου µηχανισµού µε παράλληλη αύξηση της µεταφοράς της δύναµης από τον µυ στο οστό. Από τα αποτελέσµατα επίσης φάνηκε, ότι βελτιώθηκε στατιστικά σηµαντικά και για τις δύο οµάδες, περισσότερο η επίδοση στο άλµα βάθους από ύψος 20cm σε σχέση µε το άλµα µε αντίθετη προπαρασκευαστική κίνηση και στις δύο οµάδες, όπως επίσης η στατική ισορροπία µε µονοποδική και διπλή στήριξη και ιδιαίτερα στην οµάδα που έκανε τραµπολίνο στον προσθιοπίσθιο άξονα. Πολλές έρευνες µέχρι σήµερα υποστηρίζουν, ότι η προπόνηση επηρεάζει σηµαντικά την αύξηση της µέγιστης ροπής στους ενήλικες όπως επίσης και στα παιδιά της προεφηβικής ηλικίας (Kanehisa et al., 2002; Granacher et al., 2011; Kubo et al., 2010; Fouré et al., 2010 & Aragão et al., 2011). Τα ευρήµατα αυτά συµφωνούν µε τα αποτελέσµατα της παρούσας µελέτης, στην οποία βρέθηκε στατιστικά σηµαντική αύξηση της µέγιστης ροπής της ποδοκνηµικής άρθρωσης, στα παιδιά της προεφηβικής ηλικίας µετά από πλειοµετρική προπόνηση. Οι Granacher et al, (2011) και οι Waugh et al, (2011) αναφέρουν ότι οι νευρικοί παράγοντες όπως είναι η αυξηµένη

72 απαγόρευση της δράσης των ανταγωνιστών µυών, ο ενδοµυϊκός και µεσοµυϊκός συντονισµός και η αυξηµένη διεγερσιµότητα των κινητικών µονάδων, όπως επίσης και η µεταβολή των µηχανικών ιδιοτήτων του µυοτενόντιου συστήµατος είναι υπεύθυνοι για την αύξηση της ροπής στα παιδιά και στους ενήλικες και όχι η µυϊκή υπερτροφία. Αυτό συµβαίνει γιατί µε την προπόνηση προσαρµόζεται πρώτα το νευρικό σύστηµα και στη συνέχεια το µυϊκό. Η αύξηση της µέγιστης ροπής στην παρούσα έρευνα, και ιδιαίτερα σε µαλακή επιφάνεια οφείλεται κυρίως στην µεταβολή των µηχανικών ιδιοτήτων του Αχίλλειου τένοντα, έχοντας ως αποτέλεσµα την γρηγορότερη µεταφορά της δύναµης από τον µυ στο οστό. Όσον αφορά τον ρυθµό ανάπτυξης της ροπής από τα αποτελέσµατα της έρευνας µας, φαίνεται να βελτιώνεται στα παιδιά της προεφηβικής ηλικίας µετά από πλειοµετρική προπόνηση µε τραµπολίνο 4 εβδοµάδων. Τα αποτελέσµατα αυτά έρχονται σε αντίθεση µε έρευνα η οποία αναφέρει ότι µετά από προπόνηση αντίστασης, σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας ο ρυθµός ανάπτυξης της ροπής παρέµεινε σχεδόν αµετάβλητος (Waugh et al., 2011). Αυτό οφείλεται σύµφωνα µε τους ερευνητές στο ότι οι µηχανισµοί που υποστηρίζουν την ταχεία παραγωγή ισχύος στα παιδιά φαίνεται να είναι διαφορετικοί από αυτούς που βρίσκονται σε ενήλικες, και τα ευρήµατα αυτά είναι ένα σηµαντικό βήµα προς µια πιο ολιστική αντίληψη που σχετίζεται µε τις ηλικιακές διαφορές στα χαρακτηριστικά παραγωγής µυϊκής δύναµης. Παρόµοια αποτελέσµατα παρατηρήθηκαν από την έρευνα του Granacher et al., (2011), ο οποίος ύστερα από ιδιοδεκτική προπόνηση ισορροπίας σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας δεν βρήκε στατιστικά σηµαντικές βελτιώσεις στον ρυθµό ανάπτυξης της ροπής. Αυτές οι αντιθέσεις, ίσως να οφείλονται στην ανωριµότητα του νευρικού συστήµατος των παιδιών της προεφηβικής ηλικίας, αλλά και στα διαφορετικά προπονητικά πρωτόκολλα σε σχέση µε τα δικά µας. Επίσης υπάρχουν αναφορές που υποστηρίζουν ότι ο ρυθµός ανάπτυξης της ροπής είναι µεγαλύτερος σε παιδιά που είναι προπονηµένα σε σχέση µε τα απροπόνητα (Mitchell et al., 2011). Από την επίδραση της προπόνησης αντοχής, φάνηκε ότι δεν επηρεάζεται ο ρυθµός ανάπτυξης της ροπής τόσο στα παιδιά

73 όσο και στους ενήλικες (Cohen et al., 2010). Ωστόσο δεν υπάρχουν άλλα δεδοµένα για την επίδραση της πλειοµετρικής προπόνησης στον ρυθµό ανάπτυξης της ροπής στην παιδική ηλικία, εκτός από αυτά της παρούσας έρευνας, Η αύξηση του ρυθµού ανάπτυξης της ροπής στην παρούσα έρευνα και ιδιαίτερα µε πλειοµετρική προπόνηση σε µαλακή επιφάνεια πιθανόν να οφείλεται στην γρήγορη αλλαγή από την έκκεντρη στη σύγκεντρη φάση που επιτυγχάνεται µε αυτό το είδος προπόνησης, αυξάνοντας την ταχυδύναµη, όπως επίσης και σε αλλαγές του µυοτενόντιου µηχανισµού. Για την επιµήκυνση και την ποσοστιαία διάταση του Αχίλλειου τένοντα, αποτελέσµατα ερευνών έδειξαν ότι µετά από προπονητικά πρωτόκολλα µε ασκήσεις αντίστασης αλλά και µε πλειοµετρικές ασκήσεις παρατηρήθηκε µείωση (Waugh et al., 2011 & Fouré et al., 2010). Στην έρευνα των Arampatzis et al., (2010), µετά από προπόνηση µε διατάσεις υψηλής έντασης στον Αχίλλειο τένοντα σε ενήλικες, παρατηρήθηκε µείωση στην ποσοστιαία διάταση του τένοντα. Τα ευρήµατα αυτά έρχονται σε συµφωνία µε τα αποτελέσµατα της παρούσας έρευνας, στην οποία παρατηρήθηκε µείωση της επιµήκυνσης και της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα, µετά από πλειοµετρική προπόνηση σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας. Από τα παραπάνω λοιπόν προκύπτει, ότι η προπόνηση µε πλειοµετρία και ειδικά µε τραµπολίνο επιδρά σε αλλαγές του µυοτενόντιου συστήµατος τόσο των ενηλίκων όσο και των µικρών παιδιών, αλλάζοντας τα βιοµηχανικά χαρακτηριστικά της κίνησης και ιδιαίτερα την θέση της ποδοκνηµικής άρθρωσης κατά την επαφή µε την µαλακή επιφάνεια (Crowthet et al., 2007). Υπάρχουν όµως και αντίθετες απόψεις, οι οποίες υποστηρίζουν ότι η πλειοµετρική προπόνηση δεν βελτιώνει τις µηχανικές ιδιότητες του τένοντα όπως είναι η ποσοστιαία διάταση (Houghton et al., 2012). Σύµφωνα µε τους ερευνητές τα ευρήµατα αυτά οφείλονται πιθανόν στο λόγω ότι οι συµµετέχοντες ήταν είδη προπονηµένοι όπως επίσης ήταν και ενήλικες σε σχέση µε την δική µας έρευνα που είχαµε παιδιά απροπόνητα. Έχει αναφερθεί επίσης, ότι µε την αύξηση της ηλικίας η ποσοστιαία διάταση

74 µειώνεται, κάνοντας τον τένοντα πιο σκληρό λόγω των µεγαλύτερων φορτίσεων που µπορεί να δεχθεί το µυοτενόντιο σύστηµα (Kubo et al., 2007). Η µείωση της επιµήκυνσης και της ποσοστιαίας διάτασης του Αχίλλειου τένοντα σε συνδυασµό µε την αύξηση της δύναµης, έχουν ως συνέπεια την αύξηση της σκληρότητας του Αχίλλειου τένοντα. Από αποτελέσµατα ερευνών, παρατηρήθηκε σηµαντική αύξηση της σκληρότητας του Αχίλλειου τένοντα σε παιδιά, ύστερα από προπόνηση µε αντίσταση (Waugh et al., 2011 & Granacher et al., 2011). Τα δεδοµένα αυτά έδειξαν ότι ο Αχίλλειος τένοντας προσαρµόζεται µε την προπόνηση αντίστασης σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας. Η προσαρµογή αυτή σχετίζεται µε το µικρότερο χρόνο για τη µεταφορά της µυϊκής δύναµης από τον µυ στο οστό και µια τέτοια αλλαγή µπορεί να επηρεάσει τη δυνατότητα κίνησης κάνοντας την πιο ταχυδυναµική. Επίσης από την έρευνα του Fouré et al., (2010), σε ενήλικες, βρέθηκε αύξηση της σκληρότητας του Αχίλλειου τένοντα (24,1%), ύστερα από πλειοµετρική προπόνηση. Επίσης, από άλλα αποτελέσµατα που βρέθηκαν, αναφέρθηκε µείωση της σκληρότητας του Αχίλλειου τένοντα σε ενήλικες ύστερα από την επίδραση της έκκεντρης προπόνησης, ενώ δεν βρέθηκαν σηµαντικές διαφορές µετά από σύγκεντρη προπόνηση (Morrissey et al., 2010). Ωστόσο, δεν υπάρχουν άλλες έρευνες που να αναφέρουν την επίδραση της πλεοµετρκής προπόνησης σε µαλακή επιφάνεια, στη συµπεριφορά και συµµετοχή του τένοντα στην παιδική ηλικία. Από τα αποτελέσµατα της παρούσας έρευνας φαίνεται ότι η πλειοµετρική προπόνηση και ιδιαίτερα σε µαλακή επιφάνεια όπως είναι το τραµπολίνο µεταβάλλει τις µηχανικές ιδιότητες του Αχίλλειου τένοντα κάνοντας τον πιο σκληρό. Αυτό οφείλεται κυρίως στην γρήγορη εναλλαγή του κύκλου διάτασης βράχυνσης που επιτυγχάνεται µε την πλειοµετρική προπόνηση, αλλά και στις διαφορετικές θέσεις της ποδοκνηµικής άρθρωσης κατά την επαφή µε την µαλακή επιφάνεια. Αρκετές έρευνες που µελέτησαν την επίδραση της πλειοµετρικής προπόνησης στην αλτική ικανότητα, αναφέρουν αύξηση στην επίδοση των αλµάτων από ηµικάθισµα, βάθους και µε αντίθετη προπαρασκευαστική κίνηση σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας (Adams et al., 1992;

75 Skurvydas et al., 2010 & Kotzamanidis 2006). Οι Bassa et al., (2011) βρήκαν αύξηση στην επίδοση του άλµατος µε αντίθετη προπαρασκευαστική κίνηση σε σχέση µε το άλµα βάθους µετά από πλειοµετρική προπόνηση σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας. Αυτό, σε αντίθεση µε τα δικά µας αποτελέσµατα, δείχνει ενδεχοµένως την αδυναµία των παιδιών να χρησιµοποιήσουν τον γρήγορο κύκλο διάτασης βράχυνσης για να βελτιώσουν την επίδοση στο άλµα βάθους ανεξάρτητα από το φύλο ή την προπονητική τους κατάσταση. Αντίθετα οι Granacher et al., (2011), δεν βρήκαν βελτιώσεις στην αλτική ικανότητα σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας µετά από ιδιοδεκτική προπόνηση µε ισορροπία. Αυτό θα µπορούσε να οφείλεται στο διαφορετικό πρωτόκολλο προπόνησης. Επίσης έχει αποδειχθεί ότι η πλειοµετρική προπόνηση έχει θετική επίδραση στο άλµα από ηµικάθισµα και στο άλµα µε αντίθετη προπαρασκευαστική κίνηση και στους ενήλικες (Houghton et al., 2012). Παρόµοια είναι τα αποτελέσµατα της παρούσας έρευνας, τα οποία αναφέρουν βελτίωση της αλτικής ικανότητας των παιδιών προεφηβικής ηλικίας, όσον αφορά το άλµα µε αντίθετη προπαρασκευαστική κίνηση και το άλµα βάθους από 20cm, µετά από πλειοµετρική προπόνηση. Τα ευρήµατα αυτά οφείλονται κυρίως στην αύξηση της µυϊκής ισχύος που επιτυγχάνεται µε την πλειοµετρική προπόνηση, όπως επίσης στην γρηγορότερη αποθήκευση και επαναχρησιµοποίηση της ελαστικής ενέργειας κατά την διάρκεια του κύκλου διάτασης βράχυνσης, αυξάνοντας την ταχυδύναµη και έχοντας ως τελικό αποτέλεσµα την µεγιστοποίηση της αλτικής ικανότητας. Όσον αφορά την στατική ισορροπία, έρευνες που µελέτησαν την επίδραση της ιδιοδεκτικής προπόνησης στην ισορροπία σε ενήλικες, αναφέρουν σηµαντική βελτίωση (Malliou et al., 2004; Gioftsidou et al., 2010 & Aragão et al., 2011). Τα ευρήµατα αυτά συµφωνούν µε τα αποτελέσµατα που παρατηρήθηκαν στην έρευνά µας, στα παιδιά της προεφηβικής ηλικίας, τα οποία βελτίωσαν σηµαντικά την στατική ισορροπία µε µονοποδική και διπλή στήριξη ύστερα από πρωτόκολλα πλειοµετρικής προπόνησης 4 εβδοµάδων σε διαφορετικές επιφάνειες και ιδιαίτερα στον προσθιοπίσθιο άξονα. Αυτό το εύρηµα πιθανόν να οφείλεται στις ακραίες θέσεις της ποδοκνηµικής

76 άρθρωσης (πελµατιαία ραχιαία κάµψη) µε την επαφή σε µαλακή επιφάνεια όπως είναι το τραµπολίνο, όπως επίσης και στην προσπάθεια σταθεροποίησης της άρθρωσης για την αποφυγή τραυµατισµών. Επίσης οι Witzke et al., (2000), βρήκαν σηµαντική βελτίωση στην στατική ισορροπία έφηβων κοριτσιών µετά από πλειοµετρική προπόνηση µε αναπηδήσεις και άλµατα βάθους, ιδιαίτερα στον πλάγιο άξονα σε αντίθεση µε τα δικά µας αποτελέσµατα. Η διαφορά αυτή ίσως να οφείλεται στις διαφορετικές επιφάνειες προσγείωσης που χρησιµοποιηθήκαν µεταξύ των δύο ερευνών. Ακόµη από µια άλλη µελέτη που έχει γίνει σε συµφωνία µε την δική µας, έχει αποδειχθεί ότι η πλειοµετρική προπόνηση έχει µεγάλη επίδραση στη βελτίωση της ισσοροπίας και ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία (DiStefano et al., 2010). Όπως προκύπτει από την βιβλιογραφία και από τα αποτελέσµατα της παρούσας έρευνας η πλειοµετρική προπόνηση και ιδιαίτερα η εκτέλεσή της σε µαλακή επιφάνεια κάνει το σύστηµα πιο σκληρό επιτυγχάνοντας την γρήγορη µεταφορά της δύναµης από τον µυ στο οστό, όπως και από την έκκεντρη στη σύγκεντρη φάση, µε βελτιστοποίηση κατεξοχήν την δύναµη της ποδοκνηµκής άρθρωσης και του άλµατος σε σύντοµο χρονικό διάστηµα

77 Σ Υ Μ Π Ε Ρ Α Σ Μ Α Τ Α Π Ρ Ο Τ Α Σ Ε Ι Σ Η παρούσα έρευνα, είναι η πρώτη έρευνα που µελέτησε την επίδραση της πλειοµετρικής προπόνησης 4 εβδοµάδων σε διαφορετικές επιφάνειες προσγείωσης, στις µηχανικές ιδιότητες του µυοτενόντιου συστήµατος των παιδιών προεφηβικής ηλικίας. Συµπερασµατικά µπορούµε να πούµε ότι η πλειοµετρική προπόνηση µπορεί να βελτιώσει σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας πολλούς φυσικούς παραµέτρους, όπως είναι η µέγιστη ροπή, η αλτική ικανότητα, η ισορροπία και ο ρυθµός ανάπτυξης της ροπής. Επίσης, η πλειοµετρική προπόνηση φαίνεται να διαφοροποιεί παράλληλα τις µηχανικές ιδιότητες του µυοτενόντιου συστήµατος, προστατεύοντας ταυτόχρονα από διάφορους τραυµατισµούς την άρθρωση. Παράλληλα, η αύξηση της µέγιστης ροπής είναι υπεύθυνη για τις αλλαγές στις µηχανικές ιδιότητες του Αχίλλειου τένοντα µετά από πλειοµετρική προπόνηση και ιδιαίτερα σε µαλακή επιφάνεια, έχοντας ως αποτέλεσµα την µεγαλύτερη µεταφορά της δύναµης από τον µυ στο οστό ιδιαίτερα στην µικρή παιδική ηλικία και αυτό έχει ως συνέπεια την µεγιστοποίηση της επίδοσης και την βελτίωση της σταθερότητας της άρθρωσης. Το συγκεκριµένο είδος προπόνησης µπορεί να εκτελεστεί µε πολλούς και ταυτόχρονα ευχάριστους τρόπους για παιδιά προεφηβικής ηλικίας, όπως είναι το τραµπολίνο που χρησιµοποιήθηκε στην παρούσα έρευνα, όπως επίσης και να εξατοµικευτεί για τις ανάγκες του καθενός. Εν κατακλείδι η πλειοµετρική προπόνηση προτείνεται να χρησιµοποιείται από την προεφηβική ακόµη ηλικία, τόσο για την µεγιστοποίηση της επίδοσης όσο και για την προστασία των αρθρώσεων από τραυµατισµούς. Ωστόσο, χρειάζεται περαιτέρω έρευνα σε αυτό τον τοµέα όσον αφορά τις µηχανικές ιδιότητες του Αχίλλειου τένοντα, που να εξετάζει και τα βιοµηχανικά χαρακτηριστικά της κίνησης και ιδιαίτερα σε µια τέτοια επιφάνεια όπως είναι το τραµπολίνο τόσο σε διαφορετικές ηλικιακές οµάδες µε διαφορετικά πρωτόκολλα προπόνησης και διαφορετικής προπονητικής επιβάρυνσης και χρονικής διάρκειας, όσο και µεταξύ διαφορετικών επιπέδων προπονητικής κατάστασης

78 Β Ι Β Λ Ι Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α Aagaard, P., Anderson, J.L., Dyhre-Poulsen, P., Leffers, A.M., Wagner, A., Magnusson, S.P., Halkjaer-Kristensen, J., & Simonsen, E.B. (2001). A mechanism for increased contractile strength of human pinnate muscle in response to strength training changes in muscle architecture. Journal of Physiology, 534, Adams TM, Worley D, Throgmartin D. (1992). The effects of selected plyometric and weight training on muscle leg power. Track Field Q Rev 87: Aragão FA, Karamanidis K, Vaz MA, Arampatzis A. (2011). Mini-trampoline exercise related to mechanisms of dynamic stability improves the ability to regain balance in elderly. J Electromyogr Kinesiol, 3, Arampatzis A, Morey-Klapsing G, Karamanidis K, DeMonte G, Stafilidis S, Brüggemann GP. (2005a). Differences between measured and resultant joint moments during isometric contractions at the ankle joint. J Biomech, 38(4), Arampatzis A., Stafilidis, S., DeMonte, G., Karamanidis, K., Morey-Klapsing, G., & Bruggemann, G.P. (2005b). Strain and elongation of the human gastrocnemius tendon and aponeurosis during maximal plantarflexion effort. J Biomech, 38(4), Arampatzis A., Karamanidis, K., Stafilidis, S., Morey-Klapsing, G., DeMonte, G., & Bruggemann, G.P. (2006). Effect of different ankle- and knee-joint positions on gastrocnemius medialis fascicle length and emg activity during isometric plantar flexion. J Biomech, 39(10), Arampatzis A, Karamanidis K, Morey-Klapsing G, De Monte G, Stafilidis S. (2007b). Mechanical properties of the triceps surae tendon and aponeurosis in relation to intensity of sport activity. J Biomech, 40(9),

79 Arampatzis A, Peper A, Bierbaum S, Albracht K. (2010). Plasticity of human Achilles tendon mechanical and morphological properties in response to cyclic strain. J Biomech, 43(16), Anderson, S.J., Bernard, A., Griesemer, A., Bar-Or, O. (2001). Strength Training by Children and Adolescents. Pediatrics, 6, Bassa E, Patikas D, Panagiotidou A, Papadopoulou S, Pylianidis T, Kotzamanidis C. (2011). The effect of dropping height on jumping performance in trained and untrained prepubertal boys and girls. J Strength Cond Res. Belanger, A.Y., & Mc Comas, A.J. (1989). Contractile properties of human skeletal muscle in children and adolescene. European Journal of Appliend Physiology, 58, Bertenthal BI. (1996). Origins and early development of perception, action, and representation. Annu Rev Psychol., 47, Blazevich, A.J., Gill, N.D., Bronks, R., & Newton, R. (2003). Training-specific muscle architecture adaptation after 5-wk training in athletes. Medicine and Science in Sports & Exercise, 35, Blimkie, C.J.R. (1989). Age and sex associated variation in strength during childrenhood: anthropometric, morphologic, neurologic and biomechanical correlates. In C.V. Gisolfi & D.R. Lamb (Eds). Perspective in Exercise Science and Sports Medicine vol. 2 Youth, Exersice and Sport, pp Benchmark Press Indianapolis. Bobbert, M. F. (1990). Drop jumping as a training method for jumping ability. Sports Med, 9(1), Bodine et al, (1982). Architectural, histochemical, and contractile characteristics of a unique biarticular muscle: the cat semitendinosus. J Neurophysiol, 48,

80 Burgess, K. E., Connick, M. J., Graham-Smith, P. & Pearson, S. J. (2007). Plyometric vs. Isometric training influences on tendon properties and muscle output. J Strength Cond Res, 21(3), Chmielewski, T. L., Myer, G. D., Kauffman, D., & Tillman, S. M. (2006). Plyometric exercise in the rehabilitation of athletes: Physiological responses and clinical application. J Orthop Sports Phys Ther, 36(5), Crowther G. R., Spinks L. W., Leicht S. A., & Spinks D. C., (2007). Kinematic responses to plyometric exercises conducted on compliant and noncompliant surfaces. J Strength Cond Res, 21(2), Cohen R, Mitchell C, Dotan R, Gabriel D, Klentrou P, Falk B., (2010). Do neuromuscular adaptations occur in endurance-trained boys and men? Appl Phys Nutr Metab., 35(4), Crowe TK, Deitz JC, Bennett FC, TeKolste K. Preschool motor skills of children born prematurely and not diagnosed as having cerebral palsy. J Dev Behav Pediatr., 9, DiStefano, LF, Padua, DA, Blackburn, JT, Garrett, WE, Guskiewicz, KM, and Marshall, SW., (2010). Integrated injury prevention program improves balance and vertical jump height in children. J Strength Cond Res 24, Dylan Morrissey, Anna Roskilly, Richard Twycross-Lewis, Tomide Isinkaye, Hazel Screen, Roger Woledge and Dan Bader (2010). The effect of eccentric and concentric calf muscle training on Achilles tendon stiffness. Clinical Rehabilitation, 0, Jozsa, L., P K., (1997). Human tendons: anatomy, physiology and pathology. Campaign, IL, Human Kinetics. Fukashiro et al, (1995). Ultrasonography gives directly but noninvasively elastic characteristic of human tendon in vivo. Eur J Appl Physiol Occup Physiol, 71,

81 Fukunaga, T., Miyatami, M., Tachi,M., Koyzaki, M., Kawakami, Y., & Kanehisa, H. (2001). Muscle volume is a major determinant of joint torque in humans. Acta Physiologica Scandinavica, 172, Fouré A, Nordez A, Guette M, Cornu C. (2009). Effects of plyometric training on passive stiffness of gastrocnemii and the musculo-articular complex of the ankle joint. Scand J Med Sci Sports, 19(6), Fouré A, Nordez A, Cornu C. (2010). Plyometric training effects on Achilles tendon stiffness and dissipative properties. J Appl Physiol., 109, Gandevia, S.C. (2001). Spinal and supraspinal factors in human muscle fatigue. Physiological Reviews, 81, Granacher U, Goesele A, Roggo K, Wischer T, Fischer S, Zuerny C, Gollhofer A, Kriemler S. (2011). Effects and mechanisms of strength training in children. Sports Med., 32, Granacher U, Muehlbauer T, Maestrini L, Zahner L, Gollhofer A. (2011). Can balance training promote balance and strength in prepubertal children? J Strength Cond Res. Hearn M, Crowe A, Keessen W. (1989). Influence of age on proprioceptive accuracy in two dimensions. Percept Mot Skills., 69, Herzog W., Gal J., (1999). Tendon in: Biomechanics of the musculo-skeletal system edited by nigg B, Herzog W (ed) New York, John Wiley & Sons, pp Houghton LA, Dawson BT, Rubenson J. (2012). Effects of plyometric training on Achilles tendon properties and shuttle running during a simulated cricket batting innings. J Strength Cond Res., 26. Ito, M., Kawakami, Y., Ichinose, Y., Fukashiro, S., & Fukunaga, T. (1998). Nonisometric behavior of fascicles during isometric contractions of a human muscle. Journal of Applied Physiology, 85,

82 Kanehisa, H., Ikegawa, S., Tsunoda, N., Fukunaga, T. (1994). Strength and cross sentional area of knee extensor muscles in children. European Journal of Appliend Physiology, 68, Kanehisa, H., Ikegawa, S., Tsunoda, N., Fukunaga, T. (1995a). Strength and cross sentional area of reciprocal muscle groups in the upper arm and thing during adolescence. Indernational Journal of Sports Medicine, 16(1), Kanehisa, H.,Yata, H., Ikegawa, S., Fukunaga, T. (1995b). A cross-sectional study of the size and strength of the lower leg muscles during growth. Eur J Appl Physiol Occup Physiol, 72, Kanehisa, H., Nagareda, H., Kawakami, Y., Akima, H., Masami, K., Kouzaki, M., & Fukunaga, T. (2002). Effects of equivolume isometric training programs comprising medium or right resistance on muscle size and strength. European Journal of Appliend Physiology, 87, Klimstra et al, (2007). The effect of ultrasound probe orientation on muscle architecture measurement. J Electromyogr Kinesiol,17, Kotzamanidis C. (2006). Effect of plyometric training on running performance and vertical jumping in prepubertal boys. J Strength Cond Res., 2, Kubo K, Morimoto M, Komuro T, Tsunoda N, Kanehisa H, Fukunaga T. (2007). Age-related differences in the properties of the plantar flexor muscles and tendons. Med Sci Sports Exerc., 39, Kubo et al, (2000). In vivo dynamics of human medial gastrocnemius muscle tendon complex during stretch shortening cycle exercise. Acta Physiol Scand, 170, Kubo K, Ikebukuro T, Yata H, Tsunoda N, Kanehisa H. (2010). Effects of training on muscle and tendon in knee extensors and plantar flexors in vivo. J Appl Biomech., 26,

83 Kyrolainen, H., Avela, J., McBride, J. M., Koskinen, S., Andersen, J. L., Sipila, S., et al (2004). Effects of power training on mechanical efficiency in jumping. Eur J Appl Physiol, 91(2-3), Lieber, R., Fazelli, B., Abrams, R., and Botte, M. (1992). Architecture of selected muscles of the arm and forearm: anatomy and implications for tendon transfer. J Hang Surg 17, Lieber, R.L., & Friden, J. (2000). Functional and clinical significance of skeletal muscle architecture. Muscle and Nerve, 23, Lieber, R.L., & Friden, J. (2001). Clinical significance of skeletal muscle architecture. Clinical Orthopaedics and Related Research, 383, Mademli et al, (2005). Behaviour of the human gastrocnemius muscle architecture during submaximal isometric fatigue. Eur J Appl Physiol,94, Maganaris, C.N., Baltzopoulos, V., & Sargeant A.J., (2002). Repeated contractions alter the geometry of human skeletal muscle. J Appl Physiol, 93, Magnuson, S. P., Qvortrup, K., Larsen, J. O., Rosager, S., Hanson, P., Aagaard, P., et al. (2002). Collagen fibril size and crimp morphology in ruprured and intact achilles tendons. Matrix Biol, 21(4), Malina, R.M., & Bouchard, C. (Eds.) (1986). Sport and Human genetics. Champaign, IL: Human Kinetics Books. Malliou P, Amoutzas K, Theodosiou A, Gioftsidou A, Mantis K, Pylianidis T, Kioumourtzoglou E. (2004).Proprioceptive training for learning downhill skiing. Percept Mot Skills., 99, Markovic, G. (2007). Does plyometric training improve vertical jump height? A metanalytical review. Br J Sports Med, 41(6), Markovic, G., Mikulic P. (2010). Neuro-musculoskeletal and performance adaptations to lowerextremity plyometric training. Sports Med. 40(10):

84 Massion J. (1992). Movement, posture and equilibrium: interaction and coordination. Prog Neurobiol., 38, Matavulj, D., Kukolj, M., Ugarkovic, D., Tihanyi, J., & Jaric, S. (2001). Effects of plyometric training on jumping performance in junior basketball players. J Sports Med Phys Fitness, 41(2), Mitchell C, Cohen R, Dotan R, Gabriel D, Klentrou P, Falk B.,(2011).Rate of muscle activation in power- and endurance-trained boys. Int J Sports Physiol Perform. 6(1), Narici, M.V., Binzoni, T., Hiltbrand, E., Fasel J., Terrier, F., & Cerretelli P. (1996). In vivo human gastrocnemius architecture with changing joint angle at rest and during graded isometric contraction. Journal of Physiology, 496, Narici, MV., Roy, CS., Landoni, L. (1988). Force of knee extensor and flexor muscles and crosssectional area determined by nuclear magnetic resonance imaging. Eur J Appl Phys, 57, Roberts, S.O. (1992). Child s play: physical activity at an early age may help prevent chronic illness over a lifetime Sixth Annual Youth Fitness Section. American Fitness, 7, Sacks & Roy, (1982). Architecture of the hind limb muscles of cats: functional significance. J Morphol, 173, Salonikidis, K., & Zafeiridis, A. (2008). The effects of plyometric, tennis-drills, and compined training on reaction, lateral and linear speed, power, and strength in novice tennis players. J Strength Cond Res, 22(1), Sanes JN, Donoghue JP. (1997). Static and dynamic organization of motor cortex. Adv Neurol, 73, Sheldon JH. (1963). The effect of age on the control of sway. Gerontol Cli., 5, Shumway-Cook A, Woollacott MH. (19985). The growth of stability: postural control from a development perspective. J Mot Behav., 17,

85 Skurvydas A, Brazaitis M. (2010) Plyometric training does not affect central and peripheral muscle fatigue differently in prepubertal girls and boys. Pediatr Exerc Sci., 4, Thomas, K., French, D., & Hayes, P. R. (2009). The effect of two plyometric training techniques on muscular power and agility in youth soccer players. J Strenght Cond Res, 23(1), Tricoli, V., Lamas, L., Carnevale, R., & Ugrinowitsch, C. (2005). Short-term effects on lower-body functional power development : Weightliftings vs. Vertical jump training programs. J Strenght Cond Res, 19(2), Vogler, C., & Bove, K.E. (1985). Morphology of skeletal muscle in children. Archives of Pathology and Laboratory Medicine, 109, Wallace, M.A. (1998). Organized sports increase children s fitness and self-esteem. AORN Journal, 6, Waugh, C.M., Korff, T., Fath, F, Blazevich, A.J. (2011). Resistance training increases tendon stiffness and affects force production characteristics in prepubertal children. Witzke KA, Snow CM., (2010). Effects of plyometric jump training on bone mass in adolescent girls. Med Sci Sports Exerc., 32(6), Wu, Y. K., Lien, Y. H., Lin, K. H., Shih, T. T., Wang, T. G. & Wang, H. K. (2010). Relationships between three potentiation effects of plyometric training and performance. Scand J Med Sci Sports, 20 (1), e Young. W. B., Wilson, G. J., & Byrne, C. (1999). A comparison of drop jump training methods: Effects on leg extensor strength qualities and jumping performance. Int J Sports Med, 20(5), Γιοφτσίδου Α., Μάλλιου Π., Γκοδόλιας Γ. (2010). Πρόγραµµα ισορροπίας για τη βελτίωση της ιδιοδεκτικότητας νεαρών ποδοσφαιριστών. Αθλητιατρική, 1,

86 Ε Ο Μ Ε Ν Α

87 - 72 -

88 - 73 -

89 74

90 75

91 76

92 77

93 Π Α Ρ Α Ρ Τ Η Μ Α 78

94 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Τµήµα Επιστήµης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισµού (Τ.Ε.Φ.Α.Α ) Σερρών Άγιος Ιωάννης ΣΕΡΡΕΣ Βεβαιώνω ότι η Τζιάγκαλου Ελένη είναι µεταπτυχιακή φοιτήτρια στο πρόγραµµα Κινησιολογία του ΤΕΦΑΑ Σερρών και θα πραγµατοποιήσει την µεταπτυχιακή της διατριβή µε τίτλο: Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΥΟ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΩΝ Ι ΙΟ ΕΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ ΣΤΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΠΑΙ ΙΩΝ. Παρακαλούµε να µας δώσετε την έγκριση για την διεξαγωγή της έρευνας στο σχολείο σας, η οποία θα πραγµατοποιηθεί τις παρακάτω ηµεροµηνίες: από την 1 η Φεβρουαρίου έως και 31 Μαρτίου του Θα θέλαµε να σας διαβεβαιώσουµε ότι δεν θα παρακωλυθεί το έργο του σχολείου. Τα τεστ θα γίνουν στο χώρο του Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών πριν και µετά από το πρόγραµµα προπόνησης που θα ακολουθήσουν τα παιδιά και θα είναι ακίνδυνα για την σωµατική ακεραιότητα των παιδιών. Η µεταφορά των παιδιών θα γίνει σε συνεργασία µε το σχολείο. Η προπόνηση θα γίνει στο χώρο του σχολείου κατά τη διάρκεια του µαθήµατος της Φυσικής Αγωγής και η διάρκεια του θα είναι 3 φορές την εβδοµάδα για 4 εβδοµάδες. Η προπόνηση θα είναι ευχάριστη και διασκεδαστική για τα παιδιά αφού θα περιλαµβάνει απλές αναπηδήσεις σε τραµπολίνο. Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων για την συνεργασία. Υπεύθυνη για την έρευνα: Τζιάγκαλου Ελένη, Καθηγήτρια Φ. Α. Κύρια επιβλέπουσα: κ. Αραµπατζή Φωτεινή, Λέκτορας ΤΕΦΑΑ Σερρών Η επιβλέπουσα Αραµπατζή Φωτεινή Λέκτορας 79

95 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Τµήµα Επιστήµης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισµού (Τ.Ε.Φ.Α.Α ) Σερρών Άγιος Ιωάννης ΣΕΡΡΕΣ ΕΛΤΙΟ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΑΤΑΘΕΣΗΣ ΓΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗΣ ΙΑΤΡΙΒΗΣ ΜΕ ΤΙΤΛΟ: Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΥΟ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΩΝ Ι ΙΟ ΕΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ ΣΤΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΠΑΙ ΙΩΝ ΣΥΓΚΑΤΑΘΕΣΗ ΓΟΝΕΑ-ΚΗ ΕΜΟΝΑ Τα εργαστήρια NEΥΡΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ και ΑΘΛΗΤΙΚΗΣ ΒΙΟΚΙΝΗΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ ΣΕΡΡΩΝ ΤΟΥ Α.Π.Θ. θα διεξάγουν έρευνα στο χώρο των µαθητών που φοιτούν στα δηµοτικά σχολεία. Αναλυτικά: 1. Σκοπός της παρούσας µελέτης είναι να διερευνηθεί πόσο µεταβάλλονται οι µηχανικές ιδιότητες του Αχίλλειου τένοντα µετά από πλειοµετρική προπόνηση σε διαφορετικές επιφάνειες προσγείωσης σε παιδιά ηλικίας 9-10 ετών. 2. Η διερεύνηση των µηχανικών ιδιοτήτων του Αχίλλειου τένοντα θα γίνει µε υπερηχοτοµαγράφηση. Ο υπέρηχος αποτελεί ένα αξιόπιστο όργανο για τη καταγραφή και αξιολόγηση αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών των σκελετικών µυών. Στο τέλος τα δεδοµένα από την µέτρηση θα επεξεργάζονται στον υπολογιστή. Τα τεστ θα γίνουν στο χώρο του Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών πριν και µετά από το πρόγραµµα προπόνησης που θα ακολουθήσουν τα παιδιά και θα είναι ακίνδυνα για την σωµατική ακεραιότητα των παιδιών. Η µεταφορά των παιδιών 80

96 θα γίνει σε συνεργασία µε το σχολείο. Η προπόνηση θα γίνει στο χώρο του σχολείου κατά τη διάρκεια του µαθήµατος της Φυσικής Αγωγής και η διάρκεια του θα είναι 3 φορές την εβδοµάδα για 4 εβδοµάδες. Η προπόνηση θα είναι ευχάριστη και διασκεδαστική για τα παιδιά αφού θα περιλαµβάνει απλές αναπηδήσεις σε τραµπολίνο. 3. Οι γονείς-κηδεµόνες θα έχουν ανά πάσα χρονική στιγµή το δικαίωµα να πάρουν οποιαδήποτε πληροφορία σχετικά µε το πρόγραµµα ή και να το παρακολουθήσουν όποτε το επιθυµούν(εκτός ωραρίου σχολείου) 4. Η συµµετοχή στο πρόγραµµα δεν επιβαρύνει µε κανένα τρόπο οικονοµικά τους συµµετέχοντες. Οι συµµετέχοντες σε οποιαδήποτε φάση της διαδικασίας και για οποιοδήποτε λόγο είναι ελεύθεροι να αποσυρθούν από την έρευνα. 5. Η επιλογή των ατόµων είναι τυχαία, µε βάση πάντα κάποια κριτήρια που τίθενται αρχικά για τους σκοπούς της έρευνας. 6. ιασφαλίζεται η εχεµύθεια (εµπιστευτικότητα) ή το απόρρητο των πληροφοριών και των δεδοµένων που θα συγκεντρωθούν από τα άτοµα κατά την διάρκεια της έρευνας. Τα παραπάνω είναι σύµφωνα µε τη ιακήρυξη της Παγκόσµιας Ιατρικής ένωσης στο Ελσίνκι (Φιλανδία), αναφορικά µε την διεξαγωγή έρευνας και την χρησιµοποίηση ανθρωπίνων υποκειµένων σ αυτή. Υπεύθυνη για την έρευνα: Τζιάγκαλου Ελένη, Καθηγήτρια Φ. Α. Κύρια επιβλέπουσα: κ. Αραµπατζή Φωτεινή, Λέκτορας ΤΕΦΑΑ Σερρών Για την πραγµατοποίηση των παραπάνω µετρήσεων επιθυµούµε την γραπτή σας συγκατάθεση. Ο/Η υπογεγραµµένος/η...γονέας του/της.. έχοντας γνώση των παραπάνω σχετικά µε την συµµετοχή στις εργαστηριακές µετρήσεις επιθυµώ το παιδί µου να λάβει µέρος στην πειραµατική διαδικασία. Ηµ/νία : / / Υπογραφή του Κηδεµόνα 81

97 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Τµήµα Επιστήµης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισµού (Τ.Ε.Φ.Α.Α ) Σερρών Άγιος Ιωάννης ΣΕΡΡΕΣ ΠΡΟΣ: Τον Προϊστάµενο Α/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΣΕΡΡΩΝ & τον ιευθυντή του 1 ου ηµ. Σχολείου Νιγρίτας Θέµα : Ευχαριστήρια Επιστολή Ως επιστηµονικά υπεύθυνη της εργασίας µε τίτλο «Η επίδραση δύο διαφορετικών πρωτοκόλλων ιδιοδεκτικής προπόνησης στα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά των παιδιών» την οποία πραγµατοποίησε η µεταπτυχιακή φοιτήτρια Τζιάγκαλου Ελένη, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Προϊστάµενο Πρωτοβάθµιας εκπαίδευσης κ. Κρυστάλλη Χρήστο, ο οποίος έδωσε την άδεια να πραγµατοποιηθεί η έρευνα στο 1 ο ηµοτικό Σχολείο Νιγρίτας και διευκόλυνε µε την αποφασιστικότητα που τον διακρίνει στη γρήγορη υλοποίηση της. Ιδιαίτερα θα ήθελα να ευχαριστήσω τον διευθυντή κ. Ζησιό Κωνσταντίνο και τον Κ.Φ.Α. κ. Σιώµο Γεώργιο, όπως και τους εκπαιδευτικούς του περιφερειακού σχολείου, οι οποίοι µε υποµονή και κατανόηση βοήθησαν ανεµπόδιστα να διεξαχθεί η έρευνα. Φυσικά οι µεγάλοι πρωταγωνιστές της έρευνας ήταν τα παιδιά που συµµετείχαν σ αυτή. Ήταν εντυπωσιακή η χαρά, το ενδιαφέρον, το µεράκι και η συνέπειά τους παρά τη µικρή τους ηλικία. Η πολύ καλή συνεργασία µε αυτά και τους γονείς τους ήταν καθοριστική για την οµαλή πορεία της έρευνας και γι αυτό τα ευχαριστώ, όπως και τους γονείς που µας εµπιστεύτηκαν. Η επιστηµονικά υπεύθυνη Η Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Αραµπατζή Φωτεινή Λέκτορας του Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών Τζιάγκαλου Ελένη 82