ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Transcript

1 ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ακαδ. έτος Διδάσκουσα Χριστίνα Ι. Ταρνανίδου Λέκτορας Εμπορικού & Χρηματοπιστωτικού Δικαίου Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών 1

2 Κεφάλαιο Α - ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2

3 1. Επιχείρηση Φορείς επιχειρήσεων Δίκαιο φορέων επιχειρήσεων Φορείς επιχειρήσεων με την ευρεία έννοια και τη στενή έννοια Κανόνες οργάνωσης επιχειρήσεων Εταιρίες σε ευρεία έννοια και σε στενή έννοια 3

4 1. Επιχείρηση α. Φορείς επιχειρήσεων Τι σημαίνει φορέας επιχείρησης; Ένα ή περισσότερα φυσικά ή νομικά πρόσωπα που «εξουσιάζουν» την επιχείρηση Ο όρος «εξουσιάζω» σημαίνει ότι ο φορέας μπορεί να λειτουργήσει την επιχείρηση και άρα «να διαθέσει τα περιουσιακά της στοιχεία για τους σκοπούς της εταιρίας» Ότι ο φορέας «εξουσιάζει» δε σημαίνει κατ ανάγκη ότι έχει την ιδιοκτησία σε όλα τα περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης, αλλά ότι τα διαχειρίζεται δηλ. τα χρησιμοποιεί και τα διαθέτει σύμφωνα με τον εταιρικό σκοπό. 4

5 1. Επιχείρηση α. Φορείς επιχειρήσεων Παράδειγμα: Η εταιρία «Υπόδημα Express» ασκεί, σύμφωνα με το καταστατικό λειτουργίας της, δραστηριότητες κατασκευής και μεταπώλησης υποδημάτων τα οποία εξάγει και στο εξωτερικό (εταιρικός σκοπός) Δεν έχει όμως την ιδιοκτησία στις πρώτες ύλες και στα μηχανήματα παραγωγής (π.χ. είναι μισθωμένα) που χρησιμοποιεί Είναι φορέας επιχείρησης; Είναι, διότι έχει την εξουσία χρήσης των πρώτων υλών και των μηχανημάτων και διάθεσης των υποδημάτων που κατασκευάζει και επομένως έχει δικαίωμα «εξουσίασης» αυτών στο πλαίσιο της ως άνω επιχείρησης που ασκεί. 5

6 1. Επιχείρηση α. Φορείς επιχειρήσεων Ποια τα κριτήρια για τη λειτουργία του φορέα επιχείρησης ως εμπορικής εταιρίας; Η επιχείρηση να είναι εμπορική (να έχει ως αντικείμενο την παραγωγή ή/και τη διανομή προϊόντων ή/και υπηρεσιών με σκοπό το κέρδος) Ο φορέας της να αποτελείται από πρόσωπα που συνδέονται μεταξύ τους με εταιρικό σκοπό ή ο φορέας να ανήκει σε έναν από τους μονοπρόσωπους εταιρικούς τύπους που αναγνωρίζει ο νόμος (π.χ. μονοπρόσωπη αε ή επε) Εάν ο φορέας αποτελείται από ένα μεμονωμένο άτομο ή περισσότερα μεμονωμένα άτομα που δεν τους συνδέει κοινός σκοπός, τότε δεν μπορεί να υπάρχει εταιρία 6

7 1. Επιχείρηση α. Φορείς επιχειρήσεων Επιχείρηση Επιχείρηση (όχι εταιρία) Εταιρία Εμπορική Εμπορική επιχείρηση Εμπορική εταιρία Μη εμπορική (αστική) Μη εμπορική επιχείρηση Μη εμπορική εταιρία 7

8 1. Επιχείρηση α. Φορείς επιχειρήσεων Δίκαιο εμπορικών εταιριών Τμήμα του δικαίου των φορέων των επιχειρήσεων Ρυθμίζεται από ειδικούς νόμους ανάλογα με τον τύπο της εμπορικής εταιρίας και το είδος της εμπορίας 8

9 1. Επιχείρηση β. Δίκαιο των φορέων των επιχειρήσεων Τι σημαίνει; Το δίκαιο που ρυθμίζει το φορέα ως εξουσιαστή της επιχείρησης Ο φορέας εννοείται εδώ ως υποκείμενο της επιχείρησης, ανεξάρτητα εάν απαρτίζεται από ένα ή περισσότερα φυσικά ή νομικά πρόσωπα Πρόκειται συνεπώς για το δίκαιο που καθορίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του φορέα ως υποκειμένου εξουσιαστή της επιχείρησης (προσωπική κατάσταση) 9

10 1. Επιχείρηση β. Δίκαιο των φορέων των επιχειρήσεων Δίκαιο του φορέα Επιχείρηση (ατομική, φπ) Επιχείρηση (νπ, εταιρία) Εμπορική 1. Δίκαιο εμπόρων 2. Πτωχευτικό δίκαιο 1. Δίκαιο εμπόρων 2. Πτωχευτικό δίκαιο 3. Δίκαιο εμπορικών εταιριών Μη εμπορική (αστική) Κοινό αστικό δίκαιο Κοινό αστικό δίκαιο 10

11 1. Επιχείρηση γ1. Φορείς επιχειρήσεων σε ευρεία & στενή έννοια Επιχείρηση Ευρεία έννοια Στενή έννοια Φορείς επιχειρήσεων Συνεργασία μεταξύ φπ ή νπ χωρίς οργανωτικό σύνδεσμο για επίτευξη κοινού επιχειρησιακού στόχου Ο φορέας ως μεμονωμένο φπ ή νπ (εταιρία) που λειτουργεί την επιχείρηση και όχι αυτός που απλώς επιδιώκει ορισμένο επιχειρηματικό στόχο 11

12 1. Επιχείρηση γ1. Φορείς επιχειρήσεων σε ευρεία & στενή έννοια Παράδειγμα φορέα σε ευρεία έννοια Αστική εταιρία χωρίς νομική προσωπικότητα Ένωση επιχειρήσεων που σκοπεύει να αποκτήσει δεσπόζουσα θέση στην αγορά & έλεγχο της παραγωγής/διανομής προϊόντων/υπηρεσιών παρεισφρύοντας στην ελεύθερη λειτουργία της αγοράς ή/και ρυθμίζοντας και ελέγχοντας την προσφορά και τη ζήτηση. 12

13 1. Επιχείρηση γ1. Φορείς επιχειρήσεων σε ευρεία & στενή έννοια Ο φορέας σε στενή έννοια Εδώ η έννοια του φορέα κυριολεκτείται καθώς συνδέεται οργανωτικά με τη λειτουργία της επιχείρησης Ο φορέας φπ: Έκθεση στον επιχειρηματικό κίνδυνο όχι μόνο της περιουσίας της επιχείρησης αλλά και της προσωπικής (ιδιωτικής) περιουσίας του Δεν υπάρχουν «στεγανά» που να προστατεύουν την προσωπική περιουσία από την πτώχευση του φορέα Εάν πτωχεύσει, υπέγγυα στους δανειστές είναι ολόκληρη η περιουσία του, τόσο της επιχείρησής του όσο και η προσωπική (π.χ. ο δανειστής μπορεί να κατάσχει όχι μόνο τις αποθήκες και τα μηχανήματα του εμπόρου, αλλά και το εξοχικό του σπίτι). 13

14 1. Επιχείρηση γ1. Φορείς επιχειρήσεων σε ευρεία & στενή έννοια Ο φορέας σε στενή έννοια Ο φορέας νπ: Έκθεση στον επιχειρηματικό κίνδυνο της επαγγελματικής περιουσίας Εάν π.χ.πρόκειται για ανώνυμη εταιρία, ο μέτοχος δεν ευθύνεται με την προσωπική περιουσία του σε περίπτωση πτώχευσης της εταιρίας Η πρακτική SPV (Special Purpose Vehicles) για το διαχωρισμό του επιχειρηματικού κινδύνου 14

15 1. Επιχείρηση γ1. Φορείς επιχειρήσεων σε ευρεία & στενή έννοια Γνμδ Νομικού Συμβουλίου του Κράτους αρ.90/ Έννοια «επιχείρησης» στην περίπτωση του ιδιοκτήτη ταξί: Εμπορική πράξη είναι η μεταφορά προσώπων. Τι είδους δραστηριότητα ασκεί ο ιδιοκτήτης ταξί; Εμπορική ή όχι, απλά επιχειρηματική;; Ο ιδιοκτήτης ταξί αποκτά την άδεια εκμετάλλευσης του αυτοκινήτου του βάσει των προϋποθέσεων του νόμου και επί το πλείστον κερδίζει τα προς το ζην, εργαζόμενος ο ίδιος σαν οδηγός του οχήματός του. Το εισόδημά του είναι κατά κύριο λόγο αντίτιμο ή αμοιβή σωματικής εργασίας και όχι εμπορικό κέρδος με την καθιερωμένη έννοια. Ενώ ένας έμπορος είναι δυνατόν ημερησίως να πωλήσει από κανένα έως απεριόριστο αριθμό προϊόντων με ανάλογο κέρδος, ο ιδιοκτήτης ταξί, ως οδηγός του αυτοκινήτου του εντός των ωρών της «βάρδιας» του, δεν προσβλέπει σε μεγάλα κέρδη, αλλά αντίθετα σπάνια θα υπερβεί ένα κατώτατο όριο κέρδους. Οπότε ο αναλαμβανόμενος κίνδυνος δεν είναι τέτοιας έντασης που να δικαιολογείται η πρόσδοση σε αυτόν της εμπορικής ιδιότητας. Δεν έχει τη στοιχειώδη επαγγελματική οργάνωση που αποτελεί την έννοια της επιχείρησης Διαφορετική είναι η περίπτωση ΑΕ ή συνεταιρισμού που συστήνεται από φυσικά πρόσωπα, ιδιοκτήτες ταξ ι, τα οποία έχουν εκ του νόμου την εμπορκή ιδιότητα, 15 χωρίς όμως οι μέτοχοί τους να την αποκτούν.

16 1. Επιχείρηση γ2. Η πρόσβαση της επιχείρησης στη χρηματοδότηση οικογενειακή επιχείρηση Γενική περιγραφή νέων θεσμών 16

17 Εισαγωγή (1/4) Η πρόσβαση της οικογενειακής επιχείρησης (ΟικΕ) στις αγορές προς χρηματοδότησή της ( family business going public ) Η ΟικΕ ως μη εισηγμένη επιχείρηση (non-listed company) Η ΟικΕ ως μικρομεσαία επιχείρηση (ΜΜΕ). 17

18 Εισαγωγή (2/4) Το ζήτημα : Πώς η ΜΜΕ μπορεί να προσφεύγει στις «αγορές» προς χρηματοδότηση, ακόμη και διασυνοριακά (cross border funding), χωρίς ο οικογενειακός χαρακτήρας της να δημιουργεί προσκόμματα στη χρηματοδότησή της ; 18

19 Εισαγωγή (3/4) Τραπεζικός δανεισμός Ευρωπαϊκά προγράμματα (Σύσταση 2003/261/ΕΚ) Επιχειρηματικά κεφάλαια (π.χ. venture capitals, Κανονισμός (ΕΕ) 345/2013) ΜΜΕ Συμμετοχική χρηματοδότηση (crowdfunding) Ν. (;) Χρηματοπιστωτικές Αγορές (MiFID Ν. 3606/2007, MiFID II) 19

20 Oικογενειακή επιχείρηση και ενωσιακές πρωτοβουλίες (2007) Η οικογενειακή επιχείρηση ως μικρομεσαία επιχείρηση Η Σύσταση 2003/261/ΕΚ Small Business Act (2008) SMEs Growth Market Capital Markets Union (2015) Σκέψεις ρυθμιστικής προσέγγισης της οικογενειακής επιχείρησης ως μικρομεσαίας επιχείρησης 20

21 Οικογενειακή επιχείρηση και ενωσιακές πρωτοβουλίες (1/4) European Commission, Final report of the Expert Group Overview of Family Business relevant issues: Research, networks, policy measures and existing studies (Nov. 2009, Ref. Ares(2015) /05/2015) η Τελική Έκθεση 21

22 Οικογενειακή επιχείρηση και ενωσιακές πρωτοβουλίες (2/4) Αναγκαιότητα ενιαίου ορισμού μεταξύ άλλων: για την αναγνωρισιμότητα της ΟικΕ για την καλύτερη εμπέδωση της ύπαρξης και των ιδιαιτεροτήτων της και την καλύτερη αντιμετώπιση των ζητημάτων που συνυφαίνονται με τη λειτουργία της, για την εξισορρόπηση στη λειτουργία της των τριών στοιχείων που την απαρτίζουν, ήτοι του στοιχείου της «οικογένειας», της «ιδιοκτησίας» και της «επιχείρησης» με την υιοθέτηση αρχών «οικογενειακής διακυβέρνησης» για την ενίσχυση της χρηματοδοτικής θέσης της στις κεφαλαιαγορές και χρηματαγορές για την ευχερέστερη κάλυψη των χρηματοδοτικών της αναγκών. 22

23 Οικογενειακή επιχείρηση και ενωσιακές πρωτοβουλίες (3/4) Kατά την Τελική Έκθεση ΟικΕ υπάρχει όταν: η πλειοψηφία των αποφασιστικών εξουσιών ανήκει στο φυσικό πρόσωπο που ίδρυσε την επιχείρηση ή που κατέχει το μετοχικό κεφάλαιό της ή στους συζύγους, στους γονείς, στα τέκνα ή στους άμεσους κληρονόμους των τέκνων τους, οι εξουσίες αυτές είναι άμεσες ή έμμεσες και ένας τουλάχιστον εκπρόσωπος της οικογένειας ή συγγενείς αυτής αναμιγνύεται στη διακυβέρνηση της επιχείρησης και για την εισηγμένη επιχείρηση, το πρόσωπο που την ίδρυσε ή στο οποίο ανήκει το μετοχικό της κεφάλαιο ή οι συγγενείς ή οι κληρονόμοι τους να κατέχουν ποσοστό τουλάχιστον 25% των αποφασιστικών εξουσιών που απορρέουν από το κεφάλαιό της. Μη χρηματοοικονομικός ορισμός. 23

24 Οικογενειακή επιχείρηση και ενωσιακές πρωτοβουλίες (4/4) Η Παθολογία: 1) Σύγκρουση συμφερόντων (οικογένεια-ιδιοκτησία-επιχείρηση) με το συμφέρον της οικογένειας να βαίνει σε βάρος του συμφέροντος της επιχείρησης. Αρνητικός επηρεασμός (π.χ. patriarch-owner, έλλειψη εχεγγύων αμερόληπτης διοίκησης, διακυβέρνησης λειτουργίας, μη ανεύρεση εξειδικευμένου προσωπικού λόγω στελέχωσης της επιχείρησης από μέλη της οικογένειας κλπ.) 2) Ο κίνδυνος σύγκρουσης δυσχεραίνει, ή και αναιρεί ακόμη, τη δυνατότητα της ΟικΕ να λάβει την επιθυμητή χρηματοδότηση, ενώ, όταν πρόκειται για ΜΜΕ, το θέμα απασχολεί ευρύτερα, και τις χρηματοοικονομικές αγορές. 3) Μη ύπαρξη θεσμικού αντίβαρου (π.χ. κανόνων listing, εταιρικής διακυβέρνησης) κατά το παράδειγμα της εισηγμένης επιχείρησης. 24

25 ΟικΕ ως ΜΜΕ Επιχειρήσεις οι οποίες, με κριτήριο τα λειτουργικά και χρηματοοικονομικά τους μεγέθη (όπως αριθμός απασχολούμενων εργαζομένων, ετήσιος κύκλος εργασιών, ισολογισμοί, κεφαλαιοποίηση), εντάσσονται σε θεσμικούς τύπους επιχειρήσεων μικρής ή μεσαίας τάξης, όπως οριοθετούνται αναλόγως των συγκριτικών μεγεθών της αγοράς και των κατά περίπτωση διαμορφούμενων πολιτικών. Είναι κατά κανόνα οικογενειακές, μη εισηγμένες και, από απόψεως οργανωτικής ή λειτουργικής επάρκειας και εποπτείας, συνήθως αρρύθμιστες επιχειρήσεις. 25

26 Σύσταση 2003/261/ΕΚ ΜΜΕ (1/2) Ορισμός Κάθε μονάδα, ανεξάρτητα από τη νομική της μορφή, που ασκεί οικονομική δραστηριότητα, ιδίως οι μονάδες που ασκούν βιοτεχνική ή άλλη δραστηριότητα, ατομικά ή οικογενειακά, προσωπικές εταιρείες ή ενώσεις προσώπων που ασκούν τακτικά μια οικονομική δραστηριότητα. 26

27 Σύσταση 2003/261/ΕΚ ΜΜΕ (2/2) Κατηγορία Επιχείρησης Ετήσιος αριθμός απασχολούμενων ατόμων Ετήσιος κύκλος εργασιών ή Σύνολο ετήσιου ισολογισμού Μεσαία < εκατ. 43 εκατ. ή Μικρή <50 10 εκατ. 10εκατ. ή Πολύ μικρή <10 2 εκατ. 2 εκατ. ή 27

28 Small Business Act (2008) Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ανακοίνωση Προτεραιότητα στις μικρές επιχειρήσεις «Μια «Small Business Act» για την Ευρώπη» (COM(2008)394) [Σύνολο 10 αρχών] 6 η αρχή: Η διευκόλυνση της πρόσβασης των ΜΜΕ στη χρηματοδότηση και ειδικότερα σε κεφάλαια υψηλού κινδύνου 28

29 Αγορά Ανάπτυξης ΜΜΕ - MiFID II (1/3) Οδηγία 2014/65/ΕΕ για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων «( ) ενδείκνυται η διευκόλυνση της πρόσβασης στο κεφάλαιο για ΜΜΕ και η διευκόλυνση της περαιτέρω ανάπτυξης των εξειδικευμένων αγορών που έχουν ως στόχο την κάλυψη των αναγκών των μικρομεσαίων εκδοτών.» (σημ.(132)προοιμίου). 29

30 Αγορά Ανάπτυξης ΜΜΕ - MiFID II (2/3 Ειδικός τύπος αγοράς: Καθεστώς εναρμόνισης: ΜΜΕ: Κύριο στοιχείο αγοράς: Ειδικές προυπ. Υποκατηγορία ΠΜΔ (Πολυμερούς Μηχανισμού Διαπραγμάτευσης) Αγορά υπό τη διαχείριση: Διαχειριστή αγοράς (χρηματιστήριο) ή ΕΠΕΥ ή πιστωτικού ιδρύματος (Διαχειριστής αγοράς ανάπτυξης ΜΜΕ ΔΑΜΜΕ) Αγορά με ευρωπαϊκό διαβατήριο (άρθρ. 34 MiFID II) Υπαγωγή στην αγορά ως διακριτική ευχέρεια των εκδοτών ΜΜΕ και όχι ως υποχρέωση συμμόρφωσης (σημ.(134) προοιμίου Αναγνωρισιμότητα ΜΜΕ Με μέση κεφαλαιοποίηση < με βάση τα στοιχεία στο τέλος κάθε έτους, για τα τρία τελευταία ημερολογιακά έτη. Τουλ. 50% των εκδοτών πρέπει να είναι ΜΜΕ κατά το χρόνο της καταχώρισης και σε κάθε επόμενο ημερολογιακό έτος Έλεγχος από ΔΑΜΜΕ 30

31 Αγορά Ανάπτυξης ΜΜΕ - MiFID II (3/3) Χ.Α. Στα χνάρια της, ήδη (πριν την εθνική ενσωμάτωση της MiFID II) στο Χ.Α., η ΕΝ.Α. ΣΤ.ΕΠ. (Εναλλακτική Αγορά. Κανόνες λειτουργίας, Θ τροποποίηση δυνάμει των από και αποφάσεων της Διοικούσας Επιτροπής Χρηματιστηριακών Αγορών (ΔΕ)) ΕΝ.Α. ΣΤ.ΕΠ.: Εναλλακτική Αγορά «Στήριξη Επιχειρηματικότητας» 31

32 Capital Markets Union (CMU) (2015) Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ανακοίνωση «Σχέδιο Δράσης για την Οικοδόμηση Ένωσης Κεφαλαιαγορών» (COM(2015) 468) Μια από τις βασικότερες επιδιώξεις, H βέλτιστη αξιοποίηση της αποταμίευσης και των καναλιών χρηματοδότησης ώστε να μπορούν να τροφοδοτούνται μέσω αυτών οι τομείς της ανάπτυξης, ακόμη και διασυνοριακά (cross-border funding) Η ενίσχυση των ευρωπαϊκών διαβατηρίων και στους τομείς των επιχειρηματικών κεφαλαίων (funds, venture capitals, social entrepreneurship funds κλπ.) Ενθάρρυνση, και άλλων πιο καινοτόμων κατευθύνσεων διόδευσης κεφαλαίων, όπως του λεγόμενου «crowdfunding», δηλ. της «συμμετοχικής χρηματοδότησης», ως διαδικτυακής μεθόδου χρηματοδότησης σε καινοτόμες επιχειρηματικές δράσεις 32

33 Capital Markets Union (CMU) (2015) Κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών (venture capitals) Λειτουργούν συνήθως ως ΟΣΕ (κεφάλαια που συγκεντρώνονται από επενδυτές) Κατευθύνονται στη χρηματοδότηση κατά κανόνα μικρών, μη εισηγμένων, νεοσύστατων επιχειρήσεων. Ο ρόλος τους, χρηματοδοτικός/εναλλακτική επένδυση, διεισδύοντας και στα θέματα ανάπτυξης των επιχειρήσεων που χρηματοδοτούν, παρέχοντας στρατηγικές συμβουλές και άλλες συναφείς υπηρεσίες εμπορικής προώθησής τους. Χρηματοδοτούν τις επιχειρήσεις με αντάλλαγμα την απόκτηση ποσοστού μετοχών τους ή άλλων ειδικών επενδύσεων (π.χ. μεριδίων) ανάλογα με το ύψος της χρηματοδότησης και το μέγεθος της χρηματοδοτούμενης επιχείρησης, με σκοπό την αποκόμιση κέρδους από την αύξηση της χρηματοοικονομικής αξίας της επιχείρησης. Ο venture capitalist δημιουργεί ταυτόχρονα και ένα είδος επένδυσης, εμπορευόμενος μερίδια και μετοχές των εταιριών επιχειρηματικού κεφαλαίου που θέτει στη διάθεση των επενδυτών (επαγγελματίες επενδυτές). 33

34 Capital Markets Union (CMU) (2015) (3/6) Κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών (venture capitals) Κανονισμός (ΕΕ) 345/2013 για τις «ευρωπαϊκές εταιρίες επιχειρηματικού κεφαλαίου» (European Venture Capital Funds EuVECA) Εξειδικεύει σειρά θεμάτων που σχετίζονται με τη λειτουργία των εν λόγω επιχειρηματικών κεφαλαίων και των διαχειριστών τους (π.χ. ποσοστά και τρόποι χρηματοδότησης των επιχειρήσεων, προϋποθέσεις επένδυσης των επενδυτών σε μερίδια και μετοχές τους, προϋποθέσεις οργανωτικής φύσεως των διαχειριστών κ.ά.) που λειτουργούν υπό καθεστώς ειδικού ευρωπαϊκού διαβατηρίου ώστε να μπορούν να εμπορεύονται εταιρίες επιχειρηματικού κεφαλαίου ως «EuVECA» σε όλη την Ένωση. (βλ. και Κανονισμό (ΕΕ) 346/2013 για τα ευρωπαϊκά ταμεία κοινωνικής επιχειρηματικότητας «European social entrepreneurship funds»), Και ελληνική νομοθεσία, ν. 2992/2002, για τα αμοιβαία κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών (Α.Κ.Ε.Σ.), και ν. 2367/1995 για τις εταιρίες κεφαλαίου επιχειρηματικών συμμετοχών (Ε.Κ.Ε.Σ.), όπως, τροποποιήθηκαν με το ν. 4141/2013, παρέχοντας δυνατότητες συγκέντρωσης κεφαλαίων από τους ως άνω οργανισμούς (Α.Κ.Ε.Σ., Ε.Κ.Ε.Σ.) και διενέργειας επενδύσεων επ αυτών μέσω της χρηματιστηριακής αγοράς. 34

35 Capital Markets Union (CMU) (2015) (4/6) Συμμετοχική χρηματοδότηση (ή συλλογική διαδικτυακή χρηματοδότηση) (crowdfunding) Ανάπτυξη ηλεκτρονικών πλατφορμών για χρηματοδότηση μέσω του διαδικτύου. Οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις εξυπηρετούν τις ανάγκες τους για δανεισμό που μπορεί να αφορά απλή εξοικονόμηση πόρων ακόμη και με τη μορφή δωρεάς- ή και συνδυαζόμενη με οικονομική ανταμοιβή (συμμετοχή στα κέρδη) ή και με τη μορφή επενδύσεως (αγορά τίτλων). Χρήση της συμμετοχικής χρηματοδότησης για εξυπηρέτηση ορισμένου έργου (καινοτόμου, πολιτιστικού κλπ. ΜΜΕ). Η επιχείρηση προβαίνει σε ανοικτή πρόσκληση μέσω του διαδικτύου προς το κοινό για συγκεκριμένη περίοδο, με σκοπό τη συγκέντρωση πόρων για το έργο στο οποίο αφορά. Οι πόροι συγκεντρώνονται συνήθως από ένα μεγάλο αριθμό συνεισφερόντων με τη μορφή σχετικά μικρών συνεισφορών. Μέσο διασυνοριακής συγκέντρωσης πόρων χωρίς ιδιαίτερα κόστη. Μπορεί επίσης να βασίζεται σε αγορές τίτλων (συμμετοχική επένδυση / equity based crowdfunding), οπότε συνεπάγεται την έκδοση μετοχών ή χρεογράφων για τους συνεισφέροντες (primary market). Όμως, η περίπτωση αυτή δεν αποτελεί περίπτωση εισαγωγής στο χρηματιστήριο διότι οι εκδιδόμενες μετοχές δεν αποτελούν γενικά αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε δευτερογενή αγορά και δεν υπάρχει δικαίωμα προεγγραφής. 35

36 Capital Markets Union (CMU) (2015) Συμμετοχική χρηματοδότηση (crowdfunding) Θεσμός αμερικανικής προελεύσεως (Jumpstart Our Business Startups Act ( JOBS Act), Pub. L. No , 126 Stat. 306 (2012) Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ανακοίνωση «Αξιοποίηση των δυνατοτήτων της συμμετοχικής χρηματοδότησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση» (COM(2014)172) Ρυθμίζεται σε διάφορες χώρες (Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία κλπ.). Δε ρυθμίζεται στη χώρας μας. Το αρρύθμιστο δημιουργεί νομικές ανησυχίες ως προς τον τρόπο εφαρμογής της στη χώρα μας, ιδίως όταν συνδυάζεται με έκδοση τίτλων, δηλ. όταν είναι συμμετοχική επένδυση, οπότε γεννώνται ζητήματα: εάν εμπίπτει η λειτουργία της στο δίκαιο της κεφαλαιαγοράς, εάν η έκδοση των τίτλων συνιστά δημόσια προσφορά και, συναφώς, εάν απαιτεί την έκδοση ενημερωτικού δελτίου, εάν η διαμεσολαβητική υπηρεσία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας αποτελεί επενδυτική υπηρεσία ή επενδυτική δραστηριότητα κ.ά. 36

37 Capital Markets Union (CMU) (2015) (6/6) Συμμετοχική χρηματοδότηση (crowdfunding) Χαρακτηριστικό το παράδειγμα του Ισπανικού Νόμου 5/2015 όπου: ρυθμίζεται ως «πολυλειτουργική χρηματοπιστωτική διαμεσολάβηση», με κύριες υπηρεσίες οργάνωσης πλατφόρμας, αλλά και διάφορες άλλες παρεπόμενες (π.χ. πληρωμών, πιστωτικής διαμεσολάβησης κ.ά.). υπάρχει σαφής διάκριση της συμμετοχικής επένδυσης από τα πολυμερή συστήματα διαπραγμάτευσης της MiFID εισάγονται ειδικές ρυθμίσεις που τη διαχωρίζουν από τις διατάξεις της κεφαλαιαγοράς, όπως ρυθμίσεις για τη διάκριση της έκδοσης τίτλων για σκοπούς crowdfunding από τις εκδόσεις μεταβιβάσιμων τίτλων που προϋποθέτουν την έκδοση ενημερωτικού δελτίου κ.ά. για λόγους ασφάλειας των συστημάτων συμμετοχής τίθενται ορισμένα όρια αναφορικά με τη χρήση της πλατφόρμας ανά έργο ως και επενδυτικά όρια σε σχέση με το ύψος της συνεισφοράς ανά κατηγορία επενδυτή («accredited» ή «nonaccredited» investors). Έναυσμα για διαβούλευση και σε εσωτερικό επίπεδο; Ν. 4416/

38 1. Επιχείρηση δ. Κανόνες οργάνωσης των επιχειρήσεων Η εταιρία ως μορφή επιχείρησης «στην ένωση η δύναμη» Η συνένωση για την επιδίωξη του κοινού εταιρικού σκοπού Η «σύμβαση», ως βάση της εταιρίας, με την οποία επιδιώκεται η επίτευξη του εταιρικού σκοπού Το καταστατικό π.χ. στην ανώνυμη εταιρία ως μορφή τέτοιας σύμβασης 38

39 1. Επιχείρηση δ. Κανόνες οργάνωσης των επιχειρήσεων Η εταιρία ως μορφή επιχείρησης «στην ένωση η δύναμη» Το δίκαιο των εταιριών ως σύνολο κανόνων που οργανώνουν την ένωση των προσώπων που απαρτίζουν την επιχείρηση εταιρία Σχέση φορέα και επιχείρησης (ανεξαρτητοποίηση σχέσης, «αποξένωση» φορέα από την επιχείρηση;) Το παράδειγμα της εισηγμένης ανώνυμης εταιρίας Το παράδειγμα της μονοπρόσωπης κεφαλαιουχικής εταιρίας 39

40 1. Επιχείρηση ε. Εταιρίες σε ευρεία και στενή έννοια Με κριτήριο το μεταξύ των προσώπων «πραγματικό» δεσμό Η εταιρία σε στενή έννοια Το παράδειγμα της αστικής εταιρίας χωρίς νομική προσωπικότητα ως περίπτωση εταιρίας με στενό εταιρικό δεσμό μεταξύ των εταίρων Η εταιρία σε ευρεία έννοια Το παράδειγμα της ανώνυμης εταιρίας με χαλαρό δεσμό μεταξύ των μετόχων αλλά στενό δεσμό με την επιχείρηση 40

41 Πρακτικά θέματα (multiple choice) 1) Για να υπάρχει επιχείρηση θα πρέπει: Α) ο φορέας της επιχείρησης να είναι υποχρεωτικώς και ο ιδιοκτήτης των περιουσιακών στοιχείων που την Β) ο φορέας της επιχείρησης να αποτελείται από δύο τουλάχιστον φυσικά ή νομικά πρόσωπα Γ) ο φορέας της επιχείρησης να είναι υποχρεωτικά εμπορική εταιρία Δ) ο φορέας της επιχείρησης να μπορεί βάσει του σκοπού της να χρησιμοποιεί ή και να διαθέτει τα περιουσιακά στοιχεία που την απαρτίζουν 41

42 Πρακτικά θέματα (multiple choice) 2) Είναι εμπορική επιχείρηση: Α) Η επιχείρηση εφόσον έχει εταιρική μορφή Β) Η επιχείρηση εφόσον είναι εταιρία ανεξαρτήτως αν έχει κερδοσκοπικό ή μη χαρακτήρα Γ) Η επιχείρηση που έχει ως αντικείμενο την παραγωγή ή και διανομή προϊόντων ή υπηρεσιών με σκοπό το κέρδος Δ) Κάθε εταιρία αστική ή εμπορική 42

43 Πρακτικά θέματα (multiple choice) 3) Τι είναι το δίκαιο των εμπορικών εταιριών; Α) Είναι το δίκαιο που ρυθμίζει κάθε επιχείρηση Β) Είναι το δίκαιο που ρυθμίζει μόνο τις εμπορικές επιχειρήσεις Γ) Είναι το δίκαιο που ρυθμίζει τόσο τις εμπορικές όσο και τις μη εμπορικές (αστικού δικαίου) επιχειρήσεις Δ) Είναι το δίκαιο που ρυθμίζει μόνο τις εμπορικές επιχειρήσεις εφόσον έχουν τη μορφή εταιρίας 43

44 Πρακτικά θέματα (multiple choice) 4) Το πτωχευτικό δίκαιο είναι το δίκαιο που: Α) Ρυθμίζει την πτώχευση κάθε εμπόρου, ανεξαρτήτως εάν πρόκειται για φυσικό πρόσωπο ή νομικό Β) Ρυθμίζει την πτώχευση μόνο της εμπορικής εταιρίας Γ) Ρυθμίζει την πτώχευση των επιχειρήσεων μόνο εφόσον έχουν εταιρική μορφή Δ) Ρυθμίζει την πτώχευση των αστικών εταιριών 44

45 Πρακτικά θέματα (multiple choice) 6) Σε περίπτωση πτώχευσης του εμπόρου που λειτουργεί ως ατομική επιχείρηση: Α) Οι δανειστές του εμπόρου μπορούν να ικανοποιηθούν μόνο από την περιουσία της επιχείρησής του Β) Κάθε περιουσιακό στοιχείο του εμπόρου τόσο από την προσωπική του περιουσία όσο και από την περιουσία της επιχείρησής του μπορεί να κατασχεθεί από τους δανειστές του για την ικανοποίηση των απαιτήσεών τους κατά του εμπόρου Γ) Η προσωπική του περιουσία μπορεί να κατασχεθεί από τους δανειστές του για την ικανοποίηση των απαιτήσεών τους κατά του εμπόρου μόνο όταν η περιουσία της επιχείρησής του δεν επαρκεί για την ικανοποίηση των απαιτήσεων αυτών Δ) Η περιουσία του εμπόρου διαχωρίζεται σε προσωπική και περιουσία της επιχείρησής του και καθίσταται υπέγγυα προς τους δανειστές του για την ικανοποίηση των απαιτήσεών τους κατά του εμπόρου αυτή που είναι συνολικά η μεγαλύτερη. 45

46 2. Προσωποπαγείς & σωματειακές ενώσεις προσώπων Έννοια του προσωποπαγούς χαρακτήρα Διάκριση του προσωποπαγούς και σωματειακού χαρακτήρα των ενώσεων επιχειρήσεων Έννοια του σωματειακού/κεφαλαιουχικού χαρακτήρα των εμπορικών εταιριών Συνέπειες του σωματειακού/κεφαλαιουχικού χαρακτήρα Σχετικοποίηση του προσωποπαγούς και κεφαλαιουχικού χαρακτήρα 46

47 2. Προσωποπαγείς & σωματειακές ενώσεις προσώπων α. Έννοια του προσωποπαγούς χαρακτήρα Πού υπάρχει προσωποπαγής χαρακτήρας; Στις προσωπικές εταιρίες (εταιρίες σε στενή έννοια), όπου ο κανόνας είναι ότι η εταιρία εξαρτάται από το πρόσωπο του κάθε εταίρου, ώστε κάθε γεγονός που επηρεάζει την ύπαρξη και συμμετοχή του εταίρου στην εταιρία, επηρεάζει και την ίδια την εταιρία. Τέτοια γεγονότα είναι για παράδειγμα ο θάνατος του εταίρου, η έξοδός του από την εταιρία, η τυχόν θέση του υπό δικαστική συμπαράσταση, η πτώχευση του εταίρου κλπ. (βλ. όμως και παρακ. νέο Ν. 4072/2012) 47

48 2. Προσωποπαγείς & σωματειακές ενώσεις προσώπων α. Έννοια του προσωποπαγούς χαρακτήρα Πού υπάρχει προσωποπαγής χαρακτήρας; Όμως μπορεί η εταιρική σύμβαση (καταστατικό) να προβλέπει εξαιρέσεις, π.χ. να καθορίζει τη δυνατότητα αποφυγής της λύσης της εταιρίας σε περίπτωση επέλευσης ορισμένου από τα ως άνω γεγονότα Οι εξαιρέσεις δεν αλλάζουν τον προσωποπαγή χαρακτήρα της εταιρίας που παραμένει να είναι προσωπική 48

49 2. Προσωποπαγείς & σωματειακές ενώσεις προσώπων α. Έννοια του προσωποπαγούς χαρακτήρα Προσωπικές εταιρίες ή κατά κυριολεξία εταιρίες Στηρίζονται στην προσωπική συμβολή του εταίρου Πρόκειται για πλέγμα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων μεταξύ των εταίρων που στοχεύει αποκλειστικά στην προώθηση ενός κοινού εταιρικού σκοπού και καθορίζεται από τη μεταξύ τους εταιρική σύμβαση 49

50 2. Προσωποπαγείς & σωματειακές ενώσεις προσώπων α. Έννοια του προσωποπαγούς χαρακτήρα Χαρακτηριστικό είναι ότι κάθε εταίρος υπόσχεται ότι θα καταβάλει στην εταιρία ορισμένη «παροχή» που λέγεται «εισφορά» Η εισφορά καθορίζεται στην εταιρική σύμβαση και παρέχεται από τον εταίρο για την επίτευξη του κοινού εταιρικού σκοπού Εάν ο σκοπός ευδοκιμήσει, η εισφορά θα αποδώσει όχι μόνο την αξία της αλλά και όφελος, το κέρδος 50

51 2. Προσωποπαγείς & σωματειακές ενώσεις προσώπων α. Έννοια του προσωποπαγούς χαρακτήρα Προσωποπαγείς κερδοσκοπικές & προσωποπαγείς μη κερδοσκοπικές: Η διαφορά τους είναι ότι στις πρώτες τελικός σκοπός είναι το κέρδος, ενώ στις δεύτερες όχι. 51

52 2. Προσωποπαγείς & σωματειακές ενώσεις προσώπων α. Έννοια του προσωποπαγούς χαρακτήρα Προσωποπαγείς & κεφαλαιουχικές: Στις πρώτες υπάρχει το «προσωπικό στοιχείο», ενώ στις δεύτερες όχι. Στις πρώτες ενδιαφέρει ποιος είναι ο εταίρος, ενώ στις δεύτερες όχι Η μεταβολή του εταίρου σημαίνει στις πρώτες (κατά κανόνα) μεταβολή της εταιρίας, ενώ στις δεύτερες όχι Στις πρώτες εάν οι εταίροι δεν αποφασίσουν συνέχιση της εταιρίας λόγω της μεταβολής η εταιρία λύεται, ενώ στις δεύτερες, όχι 52

53 2. Προσωποπαγείς & σωματειακές ενώσεις προσώπων β. Διάκριση του προσωποπαγούς και σωματειακού χαρακτήρα των ενώσεων επιχειρήσεων Έκταση ευθύνης Απεριόριστη στις προσωποπαγείς Ευθύνη εταίρου για τα χρέη της εταιρίας με όλη την περιουσία του Περιορισμένη στις σωματειακές κεφαλαιουχικές Ευθύνη εταίρου για τα χρέη της εταιρίας μόνο στην έκταση της εισφοράς του και όχι με όλη την περιουσία του 53

54 2. Προσωποπαγείς & σωματειακές ενώσεις προσώπων β. Διάκριση του προσωποπαγούς και σωματειακού χαρακτήρα των ενώσεων επιχειρήσεων Λήψη αποφάσεων Σύστημα «καταρχήν» ομοφωνίας στις προσωπικές Πλειοψηφικό σύστημα στις κεφαλαιουχικές Δυνατότητα πρόβλεψης στο καταστατικό μεγαλύτερων ή μικρότερων ποσοστών απαρτίας ή πλειοψηφίας Δεν μπορεί να απαιτείται ομοφωνία γιατί τότε δεν έχουμε κεφαλαιουχική εταιρία αλλά προσωπική 54

55 2. Προσωποπαγείς & σωματειακές ενώσεις προσώπων γ. Έννοια του σωματειακού/κεφαλαιουχικού χαρακτήρα των εμπορικών εταιριών Χαλαρότερος ο δεσμός εταίρου και εταιρίας διότι δεν επηρεάζεται η εταιρία από γεγονότα που επηρεάζουν τον εταίρο Κύρια διαφορά σε σχέση με τις προσωπικές ότι η εταιρία δεν αποβλέπει στην προσωπική συμβολή του εταίρου αλλά στο εταιρικό κεφάλαιο το οποίο σχηματίζεται από τις εφάπαξ καταβαλλόμενες εισφορές των εταίρων Για το λόγο αυτό ενώ στις προσωπικές εταιρίες η εισφορά του εταίρου μπορεί να είναι διαρκής, στις κεφαλαιουχικές είναι πάντοτε εφάπαξ Δεν υπάρχει στις κεφαλαιουχικές συνεχής και διαρκής υποχρέωση των εταίρων για συνδρομή / εισφορά στην εταιρία κατά τη διάρκεια της ζωής της 55

56 2. Προσωποπαγείς & σωματειακές ενώσεις προσώπων δ. Συνέπειες του σωματειακού/κεφαλαιουχικού χαρακτήρα Μη ύπαρξη προσωπικού χαρακτήρα, «χαλαρότητα» δεσμού μεταξύ εταίρου και εταιρίας Η εταιρική συμμετοχή έχει ιδιοκτησιακό και μόνο χαρακτήρα Η μεταβολή του προσώπου του εταίρου δεν επηρεάζει/μεταβάλλει την εταιρία Δεν υπάρχει κατ ανάγκη «υποχρέωση πίστης» των εταίρων προς την εταιρία πχ απαγόρευση άσκησης από τον εταίρο ανταγωνιστικής προς την εταιρία δραστηριότητας (εξαιρέσεις σε περίπτωση πχ απόκτησης μεγάλου πακέτου μετοχών στην εταιρία) Δεν αναιρείται αυτός ο χαρακτήρας όταν ο νόμος επιβάλλει ειδικές υποχρεώσεις σε εταιρίες, πχ αε του χρηματοπιστωτικού τομέα ως προς την καταλληλότητα των μετόχων τους (παραδείγματα εταιριών κεφαλαιαγοράς) 56

57 2. Προσωποπαγείς & σωματειακές ενώσεις προσώπων δ. Συνέπειες του σωματειακού/κεφαλαιουχικού χαρακτήρα ΕφΑθ5331/2011: Ανώνυμη εταιρεία. Καταστατικό. Απαγόρευση ανταγωνιστικών πράξεων και από τους μετόχους της εταιρίας. Παράλληλη ρήτρα μη ανταγωνισμού από τα μέλη του δ.σ. για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα μετά την αποχώρησή τους, με παρεπόμενη συμφωνία για την κατάπτωση ποινικής ρήτρας σε περίπτωση παραβίασης της συμφωνίας. Εγκυρότητα των σχετικών καταστατικών διατάξεων. Απόσπαση πελατών και προμηθευτών. Ισχυρισμός εναγομένων περί αναστολής της εμπορικής δραστηριότητας της ενάγουσας εταιρεία, λόγω της μεταβίβασης του εμπορικού της τομέα σε άλλη ανώνυμη εταιρεία. Δεν θεωρείται ότι συνιστά παύση ή αναστολή. Κρίνει ότι συνιστά υλοποίηση των εμπορικών σκοπών της εταιρείας, περιοριζόμενη οικειοθελώς προς ευόδωση των εμπορικών δραστηριοτήτων της άλλης Α.Ε. Αρκεί ότι η ενάγουσα Α.Ε. ήταν σε θέση να τις ασκήσει η ίδια και ότι εξαιτίας της ανταγωνιστικής συμπεριφοράς των εναγομένων (μετόχων μέλη ΔΣ) στερήθηκε του κέρδους που θα της απέφεραν. Κρίση ότι η εκ της διάταξης του άρθρου 23 του ΚΝ 2190/1920 υποχρέωση παράλειψης ανταγωνισμού συνιστά αδικοπραξία. Αξίωση της Α.Ε. για αποζημίωση και χρηματική ικανοποίηση. Σε περίπτωση συρροής της γενικής διάταξης του άρθρου 937 ΑΚ και της ειδικής του άρθρου 19 του Ν 146/1914, υπερισχύει η δεύτερη. 57

58 2. Προσωποπαγείς & σωματειακές ενώσεις προσώπων ε. Σχετικοποίηση του προσωποπαγούς και του κεφαλαιουχικού χαρακτήρα Μπορεί ο προσωποπαγής χαρακτήρας να σχετικοποιείται υπέρ του κεφαλαιουχικού και αντίστροφα Ποιο το όριο; Ο Νόμος. Οι «αναγκαστικού δικαίου» διατάξεις, δηλ. εκεί όπου ο νόμος δεν επιτρέπει τη σχετικοποίηση Πχ στις προσωπικές εταιρίες θα μπορούσε σε οε με μέλη να υπάρχει δσ που να αποφασίζει.. Όμως δε θα μπορούσε να υπάρχει όρος στο καταστατικό που να περιορίζει την ευθύνη των εταίρων 58

59 2. Προσωποπαγείς & σωματειακές ενώσεις προσώπων ε. Σχετικοποίηση του προσωποπαγούς και του κεφαλαιουχικού χαρακτήρα Η κεφαλαιουχική εταιρία δεν μπορεί με ρήτρες στο καταστατικό να «μεταβάλλεται» σε προσωπική Πχ το καταστατικό να προβλέπει ομοφωνία ή απεριόριστο ευθύνης των εταίρων... 59

60 Πρακτικά θέματα (multiple choice) 1) Ο εταίρος Α της προσωπικής εταιρίας Β αποφασίζει να εξέλθει από την εταιρία. Στην περίπτωση αυτή: Α) Η εταιρία συνεχίζει κανονικά τη λειτουργία της εκτός εάν ο εταίρος κατείχε πλειοψηφικό ποσοστό σε αυτή Β) Η εταιρία λύεται εκτός εάν οι υπόλοιποι εταίροι αποφασίσουν τη συνέχισή της ή εάν το καταστατικό της εταιρίας προβλέπει τη μη λύση της στην περίπτωση αυτή Γ) Ισχύει το β) και επιπλέον οι υπόλοιποι εταίροι θα πρέπει να αναπληρώσουν χρηματικά το ποσοστό συμμετοχής του εταίρου Α στην εταιρία Δ) Για να μπορέσει η εταιρία να συνεχίσει τη λειτουργία της θα πρέπει να συμφωνούν οι υπόλοιποι εταίροι κατά πλειοψηφία 60

61 Πρακτικά θέματα (multiple choice) 2) Στις προσωπικές εταιρίες οι εταίροι επιδιώκουν τον εταιρικό σκοπό Α) Με βάση τις εισφορές που καταβάλουν στην εταιρία εφάπαξ, δηλ. κατά τη σύστασή της και μόνο Β) Μόνο με χρηματικές εισφορές Γ) Με εισφορές σε χρήμα ή σε είδος (πχ με εργασία) που μπορεί να παρέχουν στην εταιρία όχι μόνο κατά τη σύστασή της αλλά καθ όλη τη διάρκεια της ζωής της Δ) Με χρηματικές εισφορές που καταβάλουν υποχρεωτικά μέχρι τη σύσταση της εταιρίας 61

62 Πρακτικά θέματα (multiple choice) 3) Στις κεφαλαιουχικές εταιρίες ο εταίρος ευθύνεται για τα χρέη της εταιρίας: Α) Με όλη του την περιουσία Β) Με όλη του την περιουσία εκτός από ακίνητο που διαθέτει ως πρώτη κατοικία Γ) Μέχρι το ποσό της εισφοράς του στην εταιρία Δ) Μέχρι το ποσό της εισφοράς του στην εταιρία εκτός εάν η εταιρία έχει ζημιογόνα χρήση οπότε έχει την υποχρέωση να πληρώσει την αναλογία του στη ζημία αυτή με βάση το ποσοστό συμμετοχής του στην εταιρία 62

63 Πρακτικά θέματα (multiple choice) 4) Στις κεφαλαιουχικές εταιρίες οι αποφάσεις λαμβάνονται: Α) Κατά πλειοψηφία εκτός εάν το καταστατικό επιβάλλει τη λήψη απόφασης ομόφωνα Β) Κατά πλειοψηφία Γ) Κατά πλειοψηφία μόνο εάν δε συμφωνούν όλοι οι μέτοχοι στη λήψη ορισμένης απόφασης Δ) Ομόφωνα, από όλους τους εταίρους 63

64 Πρακτικά θέματα (multiple choice) 5) Στις κεφαλαιουχικές εταιρίες οι εισφορές καταβάλλονται από τους εταίρους: Α) Μόνο σε χρήμα Β) Σε χρήμα ή και με τη μορφή παροχής εργασίας του εταίρου στην εταιρία Γ) Σε χρήμα ή και σε άλλες αξίες αποτιμητές σε χρήμα Δ) Σε χρήμα ή και σε άλλες αξίες μόνο εφόσον οι αξίες αυτές είναι εισηγμένες σε χρηματιστήριο 64

65 Πρακτικά θέματα (multiple choice) 6) Στην κεφαλαιουχική εταιρία οι εταίροι: Α) Δεν επιτρέπεται να ασκούν δραστηριότητα ανταγωνιστική προς την εταιρία Β) Επιτρέπεται να ασκούν δραστηριότητα ανταγωνιστική προς την εταιρία μετά από άδεια της διοίκησης της εταιρίας Γ) Επιτρέπεται να ασκούν δραστηριότητα ανταγωνιστική προς την εταιρία μετά πάροδο έτους από την έξοδό τους από την εταιρία Δ) Μπορούν να ασκούν δραστηριότητα ανταγωνιστική προς την εταιρία εκτός εάν τούτο έχει αποκλειστεί με ειδική συμφωνία 65

66 3. Μορφές και διακρίσεις εταιριών Προσωποπαγείς Κεφαλαιουχική Αστική (ΑΚ , Ευρωπαϊκός Όμιλος Οικονομικού Σκοπού (ΕΟΟΣ) π.δ. 38/92 (διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ νομικών προσώπων που εδρεύουν και δραστηριοποιούνται σε διαφορετικά κοινοτικά κράτη) εμπορική (ΕΝ18-64, ειδικοί νόμοι) Με ή χωρίς εμπορική ιδιότητα Με ή χωρίς νομική προσωπικότητα 66

67 4. Εμπορική ιδιότητα και είδη των εμπορικών εταιριών Δίκαιο του φορέα α. Συμπληρωματική εφαρμογή του αστικού δικαίου στις εμπορικές εταιρίες Όταν οι διατάξεις του ΕΝ δεν αρκούν για την επίλυση λύσης σχετικά με το πώς ασκείται ορισμένη εμπορική δραστηριότητα Πρώτα ανατρέχουμε στον ΕΝ και μετά στον ΑΚ (συμπληρωματική εφαρμογή ΑΚ) / ευχερέστερη η εφαρμογή στις προσωπικές εταιρίες ως μη κεφαλαιουχικές και όχι στις κεφαλαιουχικές ΑΚ (τι εφαρμόζεται) Αστικές εταιρίες Νομικά πρόσωπα Σωματείο: είναι ένωση προσώπων, αλλά όχι εταιρία, με παρόμοια δομή με αυτή της κεφαλαιουχικής εταιρίας 67

68 4. Εμπορική ιδιότητα και είδη των Νομικά πρόσωπα εμπορικών εταιριών - Ένωση προσώπων, σύνολα περιουσίας με νομική προσωπικότητα - Συστατική πράξη έγγραφη - Έδρα: ο τόπος λειτουργίας της διοίκησης (εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά) - Διοίκηση: από 1 ή και περισσότερα πρόσωπα με σύστημα λήψης αποφάσεων κατά απόλυτη πλειοψηφία (εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά) - Ευθύνη νπ για πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους με υποχρέωση αποζημίωσης - Εκκαθάριση: με τη διάλυσή του το νπ βρίσκεται αυτοδίκαια σε εκκαθάριση και θεωρείται ότι υπάρχει ώσπου αυτή περατωθεί. Εκκαθαριστές είναι αυτοί που έχουν τη διοίκηση του νπ εκτός εάν οριστεί διαφορετικά - Τύχη περιουσίας μετά τη διάλυση: περιέρχεται στο δημόσιο (εκτός αν οριστεί διαφορετικά), με υποχρέωση του δημοσίου να εκπληρώσει το 68 σκοπό του νπ με την περιουσία αυτή.

69 4. Εμπορική ιδιότητα και είδη των εμπορικών εταιριών Σωματείο: - Ένωση προσώπων τουλ. 20 προσώπων με μη κερδοσκοπικό σκοπό και με νομική προσωπικότητα εάν εγγραφεί στο ειδικό δημόσιο βιβλίο (πρωτοδικείου έδρας του). - Καταστατικό σωματείου με ελάχιστο υποχρεωτικό περιεχόμενο (σκοπός, επωνυμία έδρα, όροι εισόδου-αποχώρησης, αποβολής μελών, πόρους τρόπο αντιπροσώπευσης, όργανα διοίκησης, όροι σύγκλησης συνελεύσεων λήψης αποφάσεων) - Αμεταβίβαστο ιδιότητας μέλους (εκτός αν ορίζεται διαφορετικά) - Διοίκηση απαρτιζόμενη από τα μέλη (εκτός αν ορίζεται διαφορετικά) - Συνέλευση σωματείου ως ανώτατο όργανο με συγκεκριμένες αρμοδιότητες (είσοδοαποβολή μέλους, έγκριση ισολογισμού, μεταβολή σκοπού σωματείου, τροποποίηση σκοπού, διάλυση) τις οποίες έχει εκτός αν ορίζεται διαφορετικά - Διατυπώσεις σύγκλησης συνέλευσης: 1/5 μελών με αίτηση όπου αναγράφονται τα θέματα της συζήτησης εκτός αν ορίζεται διαφορετικός αριθμός μελών στο καταστατικό - Διατυπώσεις λήψης απόφασης: με απόλυτη πλειοψηφία. Για τροποποίηση του καταστατικού ή διάλυση του σωματείου: παρουσία μισών τουλ. μελών και απόφαση από ¾ κατά πλειοψηφία παρισταμένων. Μεταβολή σκοπού: ομοφωνία - Διάλυση σωματείου: οποτεδήποτε με απόφαση τη συνέλευσης, στις περιπτώσεις που προβλέπει το καταστατικό, για ειδικούς λόγους του νόμου (π.χ μείωση μελών σε βαθμό που αδυνατεί να λειτουργήσει) - Περιουσία σωματείου που διαλύθηκε δε διανέμεται ποτέ στα μέλη του. 69

70 5. Εμπορική ιδιότητα και είδη των εμπορικών Είδη εταιριών Προσωπική = Έμπορος με το ουσιαστικό κριτήριο (με άσκηση εταιριών εμπορικής πράξης) Ομόρρυθμη εταιρία οε (νπ) (ν. 4072/2012) Ετερόρρυθμη εταιρία εε (νπ) Αφανής εταιρία (όχι νπ) Ανώνυμη εταιρία αε (νπ) Ιδιωτική κεφαλαιουχική εταιρία (νπ) Εταιρία περιορισμένης ευθύνης επε (νπ) Μονοπρόσωπη επε (νπ) Συνεταιρισμός περιορισμένης ευθύνης (νπ) Ναυτική εταιρία (νπ) Συμπλοιοκτησία (όχι νπ) Κεφαλαιουχική = Έμπορος με το τυπικό κριτήριο (από την ίδρυση της εταιρίας χωρίς να χρειάζεται άσκηση εμπορικής πράξης) Μεταφορική εταιρία (νπ) Ετερόρρυθμη εταιρία κατά μετοχές (νπ) 70

71 5. Εμπορική ιδιότητα και είδη των εμπορικών εταιριών Δίκαιο του φορέα Ειδικές αε Ανώνυμη τραπεζική εταιρία Ανώνυμη Εταιρία Παροχής Επενδυτικών Υπηρεσιών (ΑΕΠΕΥ) Ανώνυμη Εταιρία Διαχείρισης Αμοιβαίων Κεφαλαίων (ΑΕΔΑΚ) Ανώνυμη Εταιρία Επενδύσεων Χαρτοφυλακίου (ΑΕΕΧ) Ανώνυμη Εταιρία Επενδυτικής Διαμεσολάβησης (ΑΕΕΔ) (πρώην ΕΛΔΕ) Ανώνυμη Ασφαλιστική Εταιρία Εταιρία Χρηματοδοτικής Μίσθωσης κλπ. 71

72 6. Εταιρίες με ή χωρίς νομική α. Γενικός ορισμός προσωπικότητα β. Η φύση των εταιριών χωρίς νομική προσωπικότητα γ. Η κτήση νομικής προσωπικότητας κατά τον Αστικό Κώδικα δ. Ομόρρυθμη εταιρία εν τοις πράγμασι 72

73 6. Εταιρίες με ή χωρίς νομική προσωπικότητα α. Γενικός ορισμός Όλες οι κεφαλαιουχικές έχουν νομική προσωπικότητα (νπ) εκτός από τη συμπλοιοκτησία Από τις προσωπικές έχουν νπ η οε, εε, η αστική εταιρία με νπ, ενώ δεν έχουν νπ η αφανής εταιρία, η συμπλοιοκτησία και η αστική εταιρία χωρίς νπ Νπ σημαίνει ότι είναι η ίδια εταιρία υποκείμενο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων «στα μάτια του νόμου» και όχι τα πρόσωπα που την απαρτίζουν Φορέας της επιχείρησης είναι η ίδια η εταιρία και άρα αυτή εξουσιάζει την επιχείρηση και όχι τα πρόσωπα που την απαρτίζουν Το ότι πχ στις προσωπικές έχουμε ευθύνη των εταίρων με την προσωπική τους περιουσία δε σημαίνει ότι αλλοιώνεται η νπ της εταιρίας 73

74 6. Εταιρίες με ή χωρίς νομική προσωπικότητα β. Η φύση των εταιριών χωρίς νομική προσωπικότητα Γενικά : 74

75 6. Εταιρίες με ή χωρίς νομική προσωπικότητα β. Η φύση των εταιριών χωρίς νομική προσωπικότητα (1) Είναι εσωτερικές εταιρίες μόνο για τους εταίρους όχι για τρίτους Οι συναλλαγές γίνονται με τους εταίρους απευθείας, ενώ στην αφανή εταιρία μόνο με τον εμφανή εταίρο Εξαίρεση για φορολογικούς σκοπούς π.χ. σύμπραξη μεταξύ 2 ή περισσοτέρων προσώπων που δεν έχει τη μορφή εταιρίας με νπ θεωρείται ότι έχει νπ για υποχρεώσεις τήρησης βιβλίων εσόδων-εξόδων, κοινών παραστατικών εξόδων κλπ Κοινοπραξία Εξαίρεση με βάση τον ΚΠολΔ (διάδικοι) 75

76 6. Εταιρίες με ή χωρίς νομική προσωπικότητα β. Η φύση των εταιριών χωρίς νομική προσωπικότητα Οι κανόνες του Αστικού Κώδικα: 76

77 6. Εταιρίες με ή χωρίς νομική προσωπικότητα β. Η φύση των εταιριών χωρίς νομική προσωπικότητα (2) Με τη σύμβαση της εταιρίας 2 ή περισσότεροι έχουν αμοιβαίως υποχρέωση να επιδιώκουν με κοινές εισφορές, κοινό σκοπό και ιδίως οικονομικό. Παραδείγματα αστικών εταιριών Εταιρίας κτηνοτροφίας, ιχθυοτροφείου Εταιρίες ελεύθερων επαγγελματιών, αρχιτεκτόνων, γιατρών κλπ Κοινοπραξίες, δηλαδή εταιρίες ενός έργου, όπως εταιρίες ανάληψης και εκτέλεσης εργολαβίας Ανάπτυξη παραδείγματος αστικής εταιρίας Medical Intervention 77

78 6. Εταιρίες με ή χωρίς νομική προσωπικότητα β. Η φύση των εταιριών χωρίς νομική προσωπικότητα (3) Οι εισφορές των εταίρων μπορούν να συνίστανται σε εργασία τους, σε χρήματα ή σε άλλα αντικείμενα, καθώς και σε κάθε άλλη παροχή. Αν δεν συμφωνήθηκε κάτι άλλο, οι εταίροι είναι υποχρεωμένοι σε ίσες εισφορές. Σε περίπτωση υπερημερίας ή αδυναμίας του εταίρου να καταβάλει την εισφορά χωρεί καταγγελία της εταιρίας. Ο εταίρος αν δεν συμφωνήθηκε διαφορετικά, δεν έχει υποχρέωση να αυξήσει την εισφορά του, ούτε να τη συμπληρώσει, αν μειώθηκε εξαιτίας ζημιών μετά την πραγματοποίησή της. 78

79 6. Εταιρίες με ή χωρίς νομική προσωπικότητα β. Η φύση των εταιριών χωρίς νομική προσωπικότητα (4) Ο εταίρος δεν δικαιούται να ενεργεί για δικό του ή ξένο λογαριασμό πράξεις αντίθετες με τα συμφέροντα της εταιρίας. Ανάπτυξη αποφάσεων νομολογίας, ΕφΠατρ903/2007: Απαγορευμένες πράξεις θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν η διενέργεια ανταγωνιστικών πράξεων, η ιδιόχρηση της εταιρικής περιουσίας, η παράλειψη γνωστοποίησης στην εταιρία σημαντικών πληροφοριών, η επιδίωξη ατομικών οικονομικών ωφελειών από την εταιρική δραστηριότητα, η συμμετοχή σε εταιρία με την ίδια δραστηριότητα, η αποκάλυψη του εταιρικού απορρήτου η πρόσκληση ζημιών και η μεταβίβαση της εταιρικής μερίδας σε 79 ανταγωνιστές της εταιρίας.

80 6. Εταιρίες με ή χωρίς νομική προσωπικότητα β. Η φύση των εταιριών χωρίς νομική προσωπικότητα (5) Η διαχείριση των εταιρικών υποθέσεων ανήκει, αν δεν συμφωνήθηκε διαφορετικά, σε όλους μαζί τους εταίρους (συλλογική διαχείριση). Για κάθε πράξη χρειάζεται η συναίνεση όλων των εταίρων. Αν κατά την εταιρική σύμβαση η απόφαση λαμβάνεται κατά πλειοψηφία, σε περίπτωση αμφιβολίας η πλειοψηφία υπολογίζεται με βάση το συνολικό αριθμό των εταίρων. Αν η διαχείριση των εταιρικών υποθέσεων ανατέθηκε σε έναν ή σε μερικούς από τους εταίρους, οι υπόλοιποι αποκλείονται από τη διαχείριση (καταστατική διαχείριση). Αν με την εταιρική σύμβαση η διαχείριση των υποθέσεων ανατέθηκε σε περισσότερους ή σε όλους τους συνεταίρους, με την έννοια ότι μπορεί και ο καθένας να ενεργεί μόνος (ατομική διαχείριση), καθένας από τους λοιπούς διαχειριστές εταίρους μπορεί, αν δεν συμφωνήθηκε διαφορετικά, να εναντιωθεί στην ενέργεια μιας πράξης πριν από την εκτέλεσή της. Απέναντι στους τρίτους η εναντίωση ενεργεί μόνο αν 80 αυτοί συναλλάχθηκαν γνωρίζοντάς την.

81 6. Εταιρίες με ή χωρίς νομική προσωπικότητα β. Η φύση των εταιριών χωρίς νομική προσωπικότητα (6) Αν υπάρχουν περισσότεροι διαχειριστές εταίροι, ο καθένας τους δικαιούται να ενεργεί μόνος χωρίς τη συναίνεση των λοιπών ή παρά την εναντίωση κάποιου απ` αυτούς, αν πρόκειται για επείγον μέτρο από την παράλειψη του οποίου απειλείται σοβαρή ζημία της εταιρίας. Η διαχείριση που έχει ανατεθεί με την εταιρική σύμβαση σε έναν ή σε μερικούς από τους εταίρους, μπορεί να ανακληθεί μόνο για σπουδαίο λόγο. Σπουδαίος λόγος θεωρείται ιδίως η βαριά παράβαση καθηκόντων ή η ανικανότητα για τακτική διαχείριση. Η ανάκληση γίνεται με ομόφωνη απόφαση όλων των λοιπών εταίρων, εκτός αν υπάρχει αντίθετη συμφωνία. Ο εταίρος έχει δικαίωμα να παραιτηθεί από τη διαχείριση που του έχει ανατεθεί με την εταιρική σύμβαση μόνο για σπουδαίο λόγο. Συμφωνία που αποκλείει την παραίτηση για σπουδαίο λόγο είναι άκυρη. `Όποιος παραιτείται άκαιρα, χωρίς σπουδαίο λόγο που να δικαιολογεί την άκαιρη παραίτηση, ευθύνεται για τη ζημία της εταιρίας απ` αυτή την ενέργειά του. 81

82 6. Εταιρίες με ή χωρίς νομική προσωπικότητα β. Η φύση των εταιριών χωρίς νομική προσωπικότητα (7) Η εταιρική διαχειριστική ιδιότητα είναι αμεταβίβαστη Ο διαχειριστής δε δικαιούται να υποκαταστήσει άλλο για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του, Δε δικαιούται αμοιβής εκτός αν συμφωνηθεί διαφορετικά Κάθε εταίρος έχει δικαίωμα να πληροφορείται αυτοπροσώπως για την πορεία των εταιρικών υποθέσεων, να εξετάζει τα βιβλία και τα έγγραφα, καθώς και να καταρτίζει περίληψη της περιουσιακής κατάστασης της εταιρίας. Αντίθετη συμφωνία είναι άκυρη. Οι εισφορές των εταίρων, καθώς και καθετί που αποκτάται για την εταιρία από τη διαχείρισή της, ανήκουν σε όλους τους εταίρους κατά το λόγο της εταιρικής μερίδας του καθενός. Οι υποχρεώσεις που γεννήθηκαν απέναντι σε τρίτους από την διαχείριση ή την αντιπροσώπευση της εταιρίας βαρύνουν όλους τους εταίρους κατά το λόγο της εταιρικής μερίδας του καθενός. 82

83 6. Εταιρίες με ή χωρίς νομική προσωπικότητα β. Η φύση των εταιριών χωρίς νομική προσωπικότητα (8) Ωσότου τελειώσει η εκκαθάριση κάθε εταίρος έχει υποχρέωση απέναντι στους λοιπούς να μη διαθέσει το μερίδιό του πάνω στα κοινά πράγματα. Επίσης δεν είχε δικαίωμα να ζητήσει τη διανομή των κοινών πραγμάτων πριν περατωθεί η εκκαθάριση. Σε περίπτωση εταιρίας με διάρκεια μακρότερη από ένα έτος ο λογαριασμός κλείνεται και τα κέρδη μοιράζονται στο τέλος κάθε έτους, εφόσον δεν προκύπτει κάτι άλλο από την εταιρική σύμβαση Αν δεν υπάρχει αντίθετη συμφωνία, οι εταίροι μετέχουν στα κέρδη και στις ζημίες κατά ίσα μέρη, ανεξάρτητα από την εισφορά τους. Η συμφωνία με την οποία κάποιος εταίρος αποκλείεται από τα κέρδη ή απαλλάσσεται από τις ζημίες είναι άκυρη. Την ακυρότητα μπορεί να επικαλεστεί μόνο αυτός. Η συμφωνία με την οποία ο εταίρος που συνεισφέρει μόνο την εργασία του δεν θα συμμετέχει στις ζημίες, είναι ισχυρή. 83

84 6. Εταιρίες με ή χωρίς νομική προσωπικότητα β. Η φύση των εταιριών χωρίς νομική προσωπικότητα (9) Η εταιρία που έχει συσταθεί για ορισμένο χρόνο λύνεται μόλις περάσει αυτός ο χρόνος. Η εταιρία που έχει συσταθεί για ορισμένο χρόνο λύνεται με καταγγελία πριν περάσει ο χρόνος αυτός, αν υπάρχει σπουδαίος λόγος. Αντίθετη συμφωνία, που περιορίζει με προθεσμία ή με άλλον τρόπο το δικαίωμα αυτό της καταγγελίας, είναι άκυρη. Εταιρία που έχει αόριστη διάρκεια λύνεται οποτεδήποτε με καταγγελία οποιουδήποτε εταίρου. Αν ο εταίρος κατάγγειλε την εταιρία άκαιρα και χωρίς σπουδαίο λόγο, που να δικαιολογεί την άκαιρη καταγγελία, ενέχεται για τη ζημία που προκάλεσε η λύση στους άλλους εταίρους. 84

85 6. Εταιρίες με ή χωρίς νομική προσωπικότητα β. Η φύση των εταιριών χωρίς νομική προσωπικότητα (10) Αν η εταιρία που έχει συσταθεί για ορισμένο χρόνο συνεχίζεται σιωπηρά και ύστερα από την πάροδο αυτού του χρόνου, λογίζεται ότι ανανεώθηκε για αόριστο χρόνο. Αν ο σπουδαίος λόγος, για τον οποίο καταγγέλθηκε, η εταιρία, συνίσταται στο ότι κάποιος από τους εταίρους έχει παραβεί τις εταιρικές υποχρεώσεις του, ο εταίρος αυτός ενέχεται για τη ζημία που προκάλεσε η λύση της εταιρίας στους λοιπούς εταίρους. Η εταιρία λύνεται, αν ο σκοπός της πραγματοποιήθηκε ή έγινε ανέφικτος. Η εταιρία λύνεται με το θάνατο ενός από τους εταίρους. Μπορεί όμως να συμφωνηθεί ότι η εταιρία θα συνεχιστεί είτε μεταξύ των λοιπών εταίρων είτε μεταξύ αυτών και των κληρονόμων εκείνου που πέθανε. Η ανηλικότητα των κληρονόμων δεν παραβλάπτει το κύρος της συμφωνίας. Η εταιρεία λύνεται με την υποβολή σε δικαστική συμπαράσταση ή την κήρυξη σε πτώχευση ενός από τους εταίρους, εκτός αν συμφωνήθηκε ότι σ` αυτή την περίπτωση η εταιρεία θα συνεχίζεται μεταξύ των λοιπών εταίρων. Η εταιρία λογίζεται ότι εξακολουθεί και μετά τη λύση της, εφόσον το απαιτούν οι ανάγκες και ο σκοπός της εκκαθάρισης. Από τη λύση παύει η εξουσία των 85 διαχειριστών εταίρων.

86 6. Εταιρίες με ή χωρίς νομική προσωπικότητα β. Η φύση των εταιριών χωρίς νομική προσωπικότητα (10) Κατά την εκκαθάριση πρώτα εξοφλούνται τα κοινά χρέη των εταίρων απέναντι σε τρίτους, καθώς και όσα υπάρχουν μεταξύ των εταίρων, και κατόπιν επιστρέφονται οι εισφορές. Αν η εισφορά δεν συνίσταται σε χρήμα, καταβάλλεται η αξία του αντικειμένου της κατά το χρόνο της πραγματοποίησής της. Αν η εισφορά συνίσταται σε εργασία ή σε χρήση πράγματος δεν αποδίδεται. Η εταιρική περιουσία μετατρέπεται σε χρήμα, εφόσον αυτό απαιτείται για την εξόφληση των εταιρικών χρεών και για την απόδοση των εισφορών. `Ο,τι απομένει μετά την εξόφληση των χρεών και την απόδοση των εισφορών, διανέμεται στους εταίρους κατά το λόγο της μερίδας που έχει ο καθένας στα κέρδη Αν τα εταιρικά πράγματα δεν αρκούν για την εξόφληση των χρεών και την απόδοση των εισφορών, για ό,τι λείπει ενέχονται οι εταίροι κατά το λόγο της συμμετοχής τους στις ζημίες. Αν δεν είναι δυνατόν να εισπραχθεί από έναν εταίρο το έλλειμμα που του αναλογεί, ενέχονται γι` αυτό κατά την ίδια αναλογία οι λοιποί εταίροι. 86

87 6. Εταιρίες με ή χωρίς νομική προσωπικότητα γ. Η κτήση νομικής προσωπικότητας κατά τον Αστικό Κώδικα Προϋποθέσεις κτήσης (ΑΚ 784) Ύπαρξη οικονομικού σκοπού (δεν αρκεί επαγγελματικός ή επιστημονικός σκοπός) Τήρηση διαδικασίας δημοσιότητας (για αστική εταιρία: δημοσίευση καταστατικού) Καταστατικό = εταιρική σύμβαση, έγγραφη Κατάθεση στο πρωτοδικείο της περιφέρειας όπου βρίσκεται η έδρα της εταιρίας καταχώρηση στο ειδικό βιβλίο εταιριών (βλ. και ΓΕΜΗ, ν. 3419/2005) Με καταχώρηση το καταστατικό γίνεται δημόσιο έγγραφο και άρα προσβάσιμο από κάθε ενδιαφερόμενο Ο έγγραφος τύπος αυτός δεν είναι συστατικός αλλά αποδεικτικός δηλωτικός Ηλεκτρονικός τύπος; (ΓΕΜΗ) Η ως άνω διαδικασία δημοσίευσης είναι υποχρεωτική και για οποιαδήποτε τροποποίηση του καταστατικού 87

88 6. Εταιρίες με ή χωρίς νομική προσωπικότητα δ. Ομόρρυθμη εταιρία εν τοις πράγμασι Η οε είναι εταιρία με νπ Τι θα συμβεί όμως εάν το καταστατικό της δεν δημοσιευθεί; Η εταιρία θα είναι άκυρη; Όχι, η εταιρία θα είναι έγκυρη εσωτερική εταιρία και ονομάζεται «ομόρρυθμη εταιρία εν τοις πράγμασι» Ν. 4072/2012 (άρθρ. 251 παρ. 3 εδαφ. 2: «Αν η εταιρεία αρχίσει την εμπορική της δραστηριότητα πριν από την καταχώριση στο Γ.Ε.ΜΗ., οι διατάξεις του παρόντος κεφαλαίου εφαρμόζονται αναλόγως και ως προς αυτήν. Η μη καταχωρισθείσα στο Γ.Ε.ΜΗ. εταιρεία, η οποία ασκεί εμπορική δραστηριότητα, έχει ικανότητα δικαίου και πτωχευτική ικανότητα.». 88

89 6. Εταιρίες με ή χωρίς νομική προσωπικότητα δ. Ομόρρυθμη εταιρία εν τοις πράγμασι Απόφαση 794/2008 ΑΠ H ομόρρυθμη εταιρία, που είναι προσωπική εταιρία και για τη σύσταση της οποίας δεν τηρήθηκαν οι νόμιμες διατυπώσεις δημοσιότητας, δεν αποκτά νομική προσωπικότητα. Αν όμως λειτούργησε, θεωρείται αυτή ως "εν τοις πράγμασι" εταιρία με όλες τις συνέπειες που απορρέουν από το γεγονός αυτό, δηλαδή εφαρμόζεται το δίκαιο της ομόρρυθμης εταιρίας σε όλη του την έκταση, συνεπώς και ως προς τη διαχείριση της εταιρίας, την ευθύνη των εταίρων, τη λύση και τις συνέπειες της λύσεως της εταιρίας. Συνεπώς, οι εταίροι ευθύνονται αλληλεγγύως και εις ολόκληρο για τις υποχρεώσεις της εταιρίας. Ο νέος εταίρος, δηλαδή εκείνος που αποκτά την εταιρική ιδιότητα μετά τη σύσταση της εταιρίας, ευθύνεται για όλα τα χρέη της εταιρίας, συνεπώς και για τα προγενέστερα της εισόδου του χρέη, εκτός αν υπάρχει στο καταστατικό αντίθετη ρήτρα, που έχει δημοσιευθεί νόμιμα. 89

90 6. Εταιρίες με ή χωρίς νομική προσωπικότητα δ. Ομόρρυθμη εταιρία εν τοις πράγμασι Απόφαση 794/2008 ΑΠ (συνεχ.) Έτσι, οι δανειστές της εταιρίας μπορούν να στραφούν εναντίον των εκάστοτε εταίρων για την πλήρη ικανοποίησή τους, ανεξάρτητα από το αν συμπίπτει το χρονικό σημείο της αποκτήσεως της εταιρικής ιδιότητας με αυτό της γεννήσεως του εταιρικού χρέους. Εξάλλου, κατά το άρθρο 138 εδ. α` ΑΚ, δήλωση βουλήσεως, που δεν έγινε στα σοβαρά παρά μόνο φαινομενικά (εικονική), είναι άκυρη, κατά δε το άρθρο 139 του αυτού Κώδικα, η εικονικότητα δεν βλάπτει εκείνον που συναλλάχθηκε αγνοώντας την. Από τις εν λόγω διατάξεις προκύπτει ότι ο εικονικώς δικαιοπρακτήσας μπορεί να αντιτάξει την εικονικότητα και την ακυρότητα της δικαιοπραξίας απ` αυτή τόσο κατά του αντισυμβληθέντος όσο και κατά του τρίτου, που συναλλάχθηκε εν γνώσει της εικονικότητας, όχι δε και κατά εκείνου που αγνοούσε οπωσδήποτε αυτή. Τα ανωτέρω εφαρμόζονται και επί της ομόρρυθμης εταιρίας. Οι δανειστές αυτής, εφόσον, όταν συναλλάχθηκαν, δεν γνώριζαν την εικονικότητα της εταιρίας ή της συμμετοχής κάποιου εταίρου δεν βλάπτονται από την εικονικότητά της. Έτσι μπορούν οι τελευταίοι να επιδιώξουν την είσπραξη των απαιτήσεών τους κατά της εταιρίας είτε από την περιουσία αυτής είτε από την περιουσία των μελών της, τα οποία όμως μπορούν να αντιτάξουν την εικονικότητα της εταιρίας ή της συμμετοχής τους σ` αυτή, εφόσον επικαλούνται και αποδεικνύουν ότι οι εταιρικοί δανειστές τελούσαν σε γνώση της εικονικότητας, όταν συναλλάχθηκαν. 90