ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΟΥ Σ.Π.Μ.Ε. ΣΤΗΝ ΙΗΜΕΡΙ Α) ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ Σ.Π.Μ.Ε. ΓΙΑ ΤΟΝ Ν. 3212/03

Transcript

1 ΙΗΜΕΡΙ Α Τ.Ε.Ε «Θέµατα Πολεοδοµικών Εφαρµογών Σχολιασµός διατάξεων Ν.3212/ ΦΕΚ 308Α: Αδεια δόµησης πολεοδοµικές και άλλες διατάξεις θεµάτων αρµοδιότητας του ΥΠΕΧΩ Ε» ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΟΥ Σ.Π.Μ.Ε. ΣΤΗΝ ΙΗΜΕΡΙ Α) ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ Σ.Π.Μ.Ε. ΓΙΑ ΤΟΝ Ν. 3212/03 O Σύλλογος Πολιτικών Μηχανικών Ελλάδος αναλυτικά και τεκµηριωµένα τοποθετήθηκε στο περιεχόµενο του νόµου που επιχείρησε την τροποποίηση συνολικά των πολεοδοµικών εφαρµογών, χωρίς την ουσιαστική συµµετοχή των εµπλεκοµένων φορέων και σε αντίθεση µε τις εκφρασµένες θέσεις του τεχνικού κόσµου και των φορέων του. Από τον Οκτώβριο του 2003, µελετήσαµε το προτεινόµενο νοµοσχέδιο και δηµοσιοποιήσαµε τις απόψεις µας που βρίσκονταν γενικά σε σύµπνοια µε τις απόψεις του ΤΕΕ και των άλλων κλαδικών συλλόγων. Ζητήσαµε έγκαιρα την απόσυρση του νοµοσχεδίου εκτιµώντας ότι βρίσκεται σε λάθος κατεύθυνση που, αντί να εξυγιάνει το όλο κύκλωµα πολεοδοµικών εφαρµογών και λειτουργίας των πολεοδοµικών γραφείων, θα διογκώσει τα προβλήµατα αυθαιρεσίας και κακοδιαχείρησης, θα εντείνει αντί να περιορίσει την αυθαίρετη δόµηση. Βέβαια η προηγούµενη πολιτική ηγεσία κατά την πάγια τακτική της προώθησε βιαστικά την ψήφιση του νοµοσχεδίου παρά τις εκφρασµένες θέσεις των µηχανικών. Βρισκόµαστε λοιπόν σήµερα µε προωθούµενη από τη νέα πολιτική ηγεσία την αναστολή εφαρµογής του τµήµατος του νόµου που αφορά στις οικοδοµικές άδειες, µέχρι τέλους του έτους. Πιστεύουµε όµως ότι η αναστολή αυτή θα έπρεπε να έχει δοθεί στο σύνολο των διατάξεων του Ν.3212 και όχι µόνο σε ένα τµήµα του. Η φύση και η έκταση όλων των αρνητικών & προβληµατικών διατάξεων είναι τέτοια που απαιτείται, όχι απλά επιµέρους επεµβάσεις αλλά ριζική τροποποίησή του. Στην κατεύθυνση λοιπόν αυτή χρειάζεται η ανάπτυξη ουσιαστικού διαλόγου µε τους φορείς των µηχανικών, ώστε η όλη διαδικασία στην οποία εντάσσεται και η παρούσα διηµερίδα να ολοκληρωθεί µε πλήρη επιτυχία. Είµαστε ριζικά αντίθετοι στις γενικές κατευθύνσεις του νόµου για τους εξής λόγους: 1

2 1. Με το Α κεφάλαιο του νόµου, προωθείται αποσπασµατικά η αντιµετώπιση ενός τµήµατος µόνο του συνολικού πλαισίου παραγωγής ιδιωτικών έργων χωρίς καµιά συσχέτιση µε την θεσµοθέτηση του ΜΗ.Κ.Ι.Ε. και κυρίως τον καθορισµό ρόλων και ευθυνών όλων των εµπλεκοµένων στην κατασκευή ιδιωτικών έργων, που αποτελεί βασική παράµετρο ή και προϋπόθεση για την εξυγίανση & αναβάθµισή του. Στο Β κεφάλαιο και µε πληθώρα διατάξεων τσουβαλιάζεται η δήθεν αντιµετώπιση της αυθαίρετης δόµησης µε την ανατροπή του συνόλου σχεδόν των παραµέτρων πολεοδοµικού σχεδιασµού, που αντικειµενικά θα έπρεπε να αποτελούν ξεχωριστά νοµοσχέδια και σε άλλη κατεύθυνση. 2. Στο όνοµα της πραγµατικών προβληµάτων γραφειοκρατίας, αναποτελεσµατικότητας, διαφθοράς κλπ των δηµοσίων υπηρεσιών πολεοδοµίας, γίνεται µεταφορά όλων των ευθυνών στις πλάτες των ιδιωτών µηχανικών. Αντί για λύση δηλαδή του προβλήµατος επιχειρείται αφελώς η κατάργησή του µέσω της κατάργησης κάθε ουσιαστικού ελέγχου από την πολιτεία και αντικατάστασής του από σωρεία υπευθύνων δηλώσεων. Γινόµαστε έτσι µάρτυρες µιας τραγικής αντίφασης: Από τη µια µεριά θεσπίζονται σύγχρονοι κανονισµοί, προδιαγραφές µελετών, επιστηµονικοί όροι & προϋποθέσεις που οδηγούν το µελετητικό αντικείµενο σε πιο σύνθετη & ανώτερη ποιοτικά στάθµη, και απ την άλλη καταργείται κάθε έλεγχος θεωρώντας ότι όλα θα τακτοποιηθούν «µαγικά» µε την ακόµα µεγαλύτερη ποινικοποίηση του επαγγέλµατος του µηχανικού. Εµείς σαν πολιτικοί µηχανικοί αδυνατούµε να πιστέψουµε ότι άνθρωποι που έχουν στοιχειώδη γνώση του αντικειµένου για παράδειγµα των στατικών - αντισεισµικών µελετών εισηγήθηκαν την κατάργηση κάθε επιβεβληµένου ελέγχου ακόµα και αυτού της τήρησης κανονισµών και προδιαγραφών για τις στατικές µελέτες. Σε µια χώρα µάλιστα που η πρωτοκαθεδρία σεισµικότητας στην Ευρώπη αναγορεύει τα ζητήµατα σεισµικής θωράκισης σε πρωταρχικής σηµασίας. 3. Με το νόµο επιχειρείται κατάργηση της ευθύνης της πολιτείας στην εφαρµογή του πολεοδοµικού δικαίου. Πως να έχει ευθύνες το πολεοδοµικό γραφείο για άδειες δόµησης που απλά εξέδωσε χωρίς κανέναν ουσιαστικό έλεγχο επί των µελετών; Είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ότι µε το νόµο αυτόν όλα τα προβλήµατα από καταγγελίες πολιτών, διενέξεις γειτόνων για πολεοδοµικά θέµατα, και κάθε άλλο ζήτηµα καθηµερινής πρακτικής, θα µεταφέρεται στα δικαστήρια µε συνακόλουθο χαοτικό αποτέλεσµα για τις σε εξέλιξη οικοδοµές; 4. Με τον νόµο επιχειρείται µια στρέβλωση της πραγµατικότητας στο τοµέα των ευθυνών µέσα από ένα πλέγµα επιβολής ποινών. Υποβαθµίζεται η ευθύνη του ιδιοκτήτη σε οποιαδήποτε αυθαιρεσία και υπέρβαση αδείας δόµησης ενώ κατά κανόνα είναι ο άµεσα ωφελούµενος από αυτήν. Αναγορεύεται ως «πρώτος ένοχος» όχι ο κύριος του έργου δηλ. ο ιδιοκτήτης αλλά ο µελετητής & επιβλέπων µηχανικός που όµως είναι οικονοµικά εξαρτηµένος από τον εργοδότη. Οι προβλεπόµενες ποινές για τους ιδιώτες µηχανικούς είναι πέρα 2

3 από οποιαδήποτε συναίσθηση πραγµατικότητας των συνθηκών της αγοράς, όπου µόνο όπλο στην προσπάθεια αξιοπρεπούς άσκησης του επαγγέλµατος θα είναι ουσιαστικά η παραίτηση από αυτό. 5. Με τις διατάξεις του νόµου για τα αυθαίρετα ουσιαστικά επιβραβεύονται οι αυθαιρετούντες χθεσινοί, σηµερινοί αλλά και αυριανοί ακόµα. Εδραιώνεται, για άλλη µια φορά ή πεποίθηση στο λαό ότι το σηµερινό κράτος, όπως ακριβώς και το χθεσινό, δεν θέλει πραγµατικά να πατάξει την αυθαίρετη δόµηση αλλά να την διαχειριστεί µε τρόπο που να εξυπηρετούνται οι εκάστοτε κυβερνώντες. Οι ρυθµίσεις για την «προσωρινή ηλεκτροδότηση» αυθαιρέτων δεν αποτελούν καµιά καινοτοµία. Βρίσκονται στην πεπατηµένη του ισχύοντος νοµικού καθεστώτος όπου µε σωρεία εγκυκλίων έχει γενικευτεί το καθεστώς των «προσωρινών συνδέσεων» µε απουσία ελέγχων και µε πλήρη ατιµωρησία. Με τον παρόντα νόµο γίνεται πλήρης µεταφορά της ευθύνης και για την ηλεκτροδότηση στις πλάτες του ιδιώτη µηχανικού. Με τις παραπάνω γενικές θέσεις µας γίνεται σαφές γιατί ο Σ.Π.Μ.Ε. ζήτησε προ έξι µηνών την απόσυρση του νοµοσχεδίου, γιατί ζητά σήµερα την ριζική τροποποίηση του νόµου. Στα πλαίσια αυτής της ευρείας αναµόρφωσης του νόµου, και σε κατ άρθρον αναφορά, πιστεύουµε ότι πρέπει να αλλάξουν τα εξής: Άρθρο 1 ο : εν είναι δυνατό να επιχειρείται τόσο ευρείας κλίµακας νοµοθετική ρύθµιση στις πολεοδοµικές εφαρµογές µε µόνο ορισµό της ένοιας της αδείας δόµησης. Πρέπει οπωσδήποτε να τεθούν βασικοί ορισµοί γύρω από τα ιδιωτικά έργα (µελέτη επίβλεψη κατασκευή) καθώς και να ορίζονται οι διακριτοί ρόλοι και ευθύνες όλων των εµπλεκοµένων στην παραγωγή τους. Υπάρχει άλλωστε και σχετική νοµική δέσµευση από τον Ν. 2831/ 00 άρθρο 19. Άρθρο 2 ο : Θεωρείται άραγε ουσιαστική απλοποίηση διαδικασίας µε το να ζητείται η υποβολή µόνο του διαγράµµατος κάλυψης, όταν είναι γνωστό ότι για την άρτια παρουσίασή του απαιτείται η εκπόνηση σχεδόν του συνόλου της αρχιτεκτονικής µελέτης; Πιστεύουµε λοιπόν ότι σε κάθε περίπτωση (και όχι µόνο όταν ελέγχεται από ΕΠΑΕ) θα πρέπει να έχει υποβληθεί η αρχιτεκτονική µελέτη, µαζί µε την καταβολή της αντίστοιχης αµοιβής για να δοθεί η σχετική έγκριση προθεσµία για την άδεια δόµησης. Σε κάθε περίπτωση και ιδιαίτερα όταν, από το σύνολο της υποβληθείσας αρχιτεκτονικής µελέτης θα ελέγχεται µόνο το ιάγραµµα Κάλυψης, αυτό θα πρέπει να είναι αναλυτικό, να περιλαµβάνει απεικονίσεις όλων των σταθµών, αναλυτική (και όχι σχηµατική) τοµή, και γενικά πλήρη σαφή καταγραφή όλων των µεγεθών δόµησης, όγκου, υψών, αποστάσεων, διαµορφώσεων κλπ, που µονοσήµαντα θα ορίζουν το προς εκτέλεση έργο. Το χρονικό όριο για την υποβολή όλων των άλλων µελετών πρέπει να είναι της τάξης των 5 µηνών. Από το σύνολο των άλλων µελετών που θα υποβάλλονται, πιστεύουµε ότι σε ότι αφορά την στατική µελέτη πρέπει να υπάρχει οπωσδήποτε 3

4 έλεγχος σε ενιαία και πλήρως οριοθετηµένα πλαίσια για: - την αντιστοιχία φέροντος οργανισµού µε τα αρχιτεκτονικά σχέδια, - τον έλεγχο των παραδοχών και των βασικών παραµέτρων εφαρµογής των κανονισµών, - το σύµφωνο της µελέτης µε τις προδιαγραφές του Ο.Α.Σ.Π. Άρθρο 3 ο : Σε κάθε περίπτωση πιστεύουµε ότι η ολοκλήρωση του ιδιωτικού έργου πρέπει να πιστοποιείται µε υποχρεωτική τελική αυτοψία από την Πολεοδοµία και µε αντίστοιχη θεώρηση της αδείας. Μέσω του Βιβλίου εξέλιξης οικοδοµικών εργασιών που προβλέπει ο Ν. 2831/2000 θα πρέπει να φαίνεται η ηµεροµηνία περαίωσης του φέροντος οργανισµού ώστε να διαχωρίζονται οι ευθύνες µεταξύ των επιβλεπόντων. Άρθρα 4 & 5: Σχετικά µε το Σώµα Ελεγκτών Επιθεωρητών ηµόσιας ιοίκησης (Σ.Ε.Ε...) απαιτείται η κατά γεωγραφική περιοχή και Νοµό στελέχωσή του ώστε να καλύπτονται όλες οι περιοχές και ιδιαίτερα εκείνες που αντιµετωπίζουν έξαρση αυθαίρετης δόµησης. Είναι αναγκαία η άµεση αποκατάσταση της διοικητικής σχέσης Υπουργείου µε τις Πολεοδοµίες που υπάγονται στην τοπική αυτοδιοίκηση για να υπάρχει κοινή διαδικασία έκδοσης αδειών, αλλά και ερµηνείας των διάφορων διατάξεων πολεοδοµικών εφαρµογών. Θεωρούµε απαραίτητες προϋποθέσεις στοιχειώδους αναβάθµισης: α. την στελέχωση, τον εκσυγχρονισµό και την µηχανοργάνωση των πολεοδοµικών γραφείων β. την κωδικοποίηση απλοποίηση της πολεοδοµικής νοµοθεσίας, γ. την θέσπιση µιας ανεξάρτητης διοικητικής αρχής που θα στελεχώνεται και από εκπροσώπους του ΤΕΕ και θα ελέγχει σε επίπεδο νοµού όλα τα θέµατα που σχετίζονται µε την λειτουργία των πολεοδοµικών γραφείων. Θεωρούµε απαράδεκτη την αναπροσαρµογή των προστίµων (παράγρ. 8 & 9 του Ν.1337 άρθρο 17) και επαναλαµβάνουµε ότι έχουν λάθος στόχο, τους µηχανικούς & κατασκευαστές, ενώ δείχνουν επιείκεια στους ιδιοκτήτες είναι οι µόνοι που έχουν κίνητρο παρανοµίας. ιαφωνούµε ριζικά µε το νέο «ποινολόγιο» που θεσπίζει το άρθρο 5 παρ. ββ & γγ γιατί είναι αυθαίρετο, εντελώς άδικο, πλήρως αδικαιολόγητο. Με στόχευση την αθρόα παραγωγή ενόχων µηχανικών καµιά µείωση των αυθαιρέτων δεν µπορεί να επιτευχθεί, καµιά βελτίωση της ποιότητας των κατασκευών. Στις πλάτες των εργαζόµενων µηχανικών βρίσκονται βαριές ποινικές και πειθαρχικές ευθύνες και µάλιστα σε βαθµό απαράγραπτου ιδιώνυµου αδικήµατος. Είναι πέρα από κάθε λογική και έννοµη τάξη η προσπάθεια να αποποιηθεί η πολιτεία των ευθυνών της για την ανάπτυξη ενός ολόκληρου συστήµατος που ωθεί και αναπαράγει την αυθαιρεσία, µε την επίρριψή του στις πλάτες µιας µόνο επαγγελµατικής οµάδας. 4

5 Άρθρο 6 ο : εν µπορούµε να συµφωνήσουµε στα περί ασφάλισης ιδιωτικών µελετών & επιβλέψεων, τουλάχιστον µε τον γενικευµένο τρόπο που διατυπώνονται. Τα θέµατα υποχρεωτικών ασφαλίσεων, πρέπει να συγκεκριµενοποιηθούν πολύ προσεκτικά και σε συνεργασία µε τους φορείς µηχανικών και κατασκευαστών. Σε κάθε περίπτωση τονίζουµε ότι δεν πρέπει να συγχέονται η «ασφάλεια» µε την «ασφάλιση». Φανταστείτε για παράδειγµα να θεωρούµε ότι συµβάλλουµε στην αντισεισµική θωράκιση, όχι µε ποιοτική αναβάθµιση µελετών και κατασκευών αλλά απλά µε ασφάλιση του παραγόµενου αποτελέσµατος και µάλιστα σε συνθήκες απουσίας ελέγχων. Σχετικά µε το Β κεφάλαιο του νόµου: Οι ρυθµίσεις για την ηλεκτροδότηση των αυθαιρέτων όπως προαναφέραµε µας βρίσκουν ριζικά αντίθετους. Βρίσκονται στην πεπατηµένη πολιτικής εκµετάλλευσης και όχι αντιµετώπισης του προβλήµατος. Επιβεβαιώνουν την κοινή εµπειρία ότι ο παρανοµών «δεδικαίωται» µε ότι αυτό συνεπάγεται για το µέλλον της αυθαίρετης δόµησης και του νοµοταγείς πολίτες. Οι ρυθµίσεις που αφορούν τον πολεοδοµικό σχεδιασµό σε πολλά σηµεία δεν µας βρίσκουν σύµφωνους και πιστεύουµε ότι άλλες αναλυτικές εισηγήσεις θα αναδείξουν τα προβλήµατα αυτά. Έχουµε κατ επανάληψη τονίσει ότι στα ζητήµατα πολεοδοµικού σχεδιασµού υπάρχει επαρκής νοµοθεσία αλλά ανύπαρκτη βούληση για την εφαρµογή της. Αν ο πολεοδοµικός σχεδιασµός δεν αποτελέσει κύρια µέριµνα της κεντρικής διοίκησης η οποία να διαθέσει σ αυτόν τα απαραίτητα στελέχη και πόρους δεν θα φθάσουµε ποτέ να έχουµε το κοινωνικά αναγκαίο απόθεµα πολεοδοµηµένης γης προς όφελος του περιβάλλοντος, που θα καθιστούσε την αυθαίρετη δόµηση χωρίς νόηµα. Ελπίζουµε ότι µε τις απόψεις που παραθέσαµε τεκµηριώνεται η ανάγκη και αναδεικνύεται η κατεύθυνση για την ουσιαστική τροποποίηση του νόµου. Αθήνα 14/5/04 Για την εκπροσώπιση ΣΠΜΕ στην ιηµερίδα: Νίκος Μακρόπουλος Αναπλ. Γεν. Γραµµατέας Σ.Π.Μ.Ε. 5