ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2014 ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ

Transcript

1 ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2014 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΔΗΜΟΥΤΣΗ ΣΟΥΛΤΑΝΑ ΣΙΟΥΤΑΣ ΜΙΧΑΗΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 2015

2 ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ (ΕΛ.Γ.Α.) ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ (ΚΕ.Μ.Ε.) Κρατικός Αερολιμένας Θεσσαλονίκης «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» Θεσσαλονίκη Τηλ.: , , Fax:

3 Θεσσαλονίκη, Φεβρουάριος 2015 Ο Οργανισμός Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛ.Γ.Α.) έχει ως αντικείμενο την ασφάλιση και την ενεργητική προστασία των αγροτικών εκμεταλλεύσεων κατά ζημιών που προκαλούνται από καταστροφικούς φυσικούς κινδύνους. Στα πλαίσια της ενεργητικής προστασίας, το Κέντρο Μετεωρολογικών Εφαρμογών (ΚΕ.Μ.Ε.) του ΕΛ.Γ.Α που εδρεύει στο Αεροδρόμιο Μακεδονία, εφαρμόζει το Εθνικό Πρόγραμμα Χαλαζικής Προστασίας (Ε.Π.Χ.Π.) με εναέρια μέσα με σκοπό την καταστολή των χαλαζοπτώσεων και τον περιορισμό των ζημιών στις αγροτικές καλλιέργειες. Το Πρόγραμμα για το 2014, εφαρμόστηκε από 1 Αυγούστου έως 30 Σεπτεμβρίου σε περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας και της Θεσσαλίας, καλύπτοντας συνολική έκταση περίπου πέντε εκατομμυρίων διακοσίων χιλιάδων στρεμμάτων. Μετά τη λήξη του Προγράμματος, η Ετήσια Έκθεση 2014 συντάχθηκε από το επιστημονικό προσωπικό του ΚΕ.Μ.Ε με σκοπό την τεκμηρίωση του Προγράμματος, αναφέροντας τις αρχές, την οργάνωση, τα μέσα και τον τρόπο λειτουργίας του και παρουσιάζοντας τα επιχειρησιακά στοιχεία και επιστημονικές εργασίες. Ο σχεδιασμός της Έκθεσης έγινε από το Τμήμα Μελετών, Εφαρμογών και Επικοινωνίας. Πιστεύουμε ότι η έκδοση της Ετήσιας Έκθεσης του Εθνικού Προγράμματος Χαλαζικής Προστασίας 2014 από τον ΕΛ.Γ.Α θα συμβάλλει στην ενημέρωση των αγροτών, των φορέων και της επιστημονικής κοινότητας για το επιτελούμενο έργο και θα αποτελέσει άλλη μια αφορμή για τη μεταξύ τους επικοινωνία. Ο Προϊστάμενος του Κέντρου Μετεωρολογικών Εφαρμογών Τσαγκαλίδης Ευάγγελος

4

5 I ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ Ε.Π.Χ.Π ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΡΑΣ ΤΩΝ ΝΕΦΩΝ Υπόθεση σποράς Κριτήριο σποράς Υλικό σποράς Μέθοδοι σποράς ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Ε.Π.Χ.Π ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Ραντάρ καιρού Αεροσκάφη Επικοινωνίες Πρόγνωση καιρού Χαλαζόμετρα ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΗΜΕΡΩΝ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΠΤΗΣΕΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΡΑΝΤΑΡ-ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΠΟΡΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΔΙΚΤΥΟΥ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ 53

6 II ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΠΤΗΣΕΩΝ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ CDC ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΙΣ ΗΜΕΡΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 3.5. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΒΑΘΜΟΝΟΜΗΣΗ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ ΧΑΡΤΕΣ ΔΙΚΤΥΟΥ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 89 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α. Προσωπικό που εργάστηκε στο Ε.Π.Χ.Π. περιόδου ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β. Μετεωρολογικοί ορισμοί και σύμβολα 93 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ. Κατάλογος Ετήσιων Εκθέσεων του Ε.Π.Χ.Π. 95

7 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ OΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ Ε.Π.Χ.Π ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μ. Σιούτας και Δ. Φόρης Το Εθνικό Πρόγραμμα Χαλαζικής Προστασίας (Ε.Π.Χ.Π.) εφαρμόζεται από τον Οργανισμό Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛ.Γ.Α.) τα τελευταία 30 χρόνια περίπου, σε αγροτικές περιοχές της Βόρειας και Κεντρικής Ελλάδας, με σκοπό την πρόληψη των ζημιών και την προστασία των καλλιεργειών από το χαλάζι. Το Ε.Π.Χ.Π. είναι ένα πρόγραμμα σποράς των νεφών, με χρήση αεροσκαφών, που στοχεύει στον περιορισμό των χαλαζοπτώσεων και στις ζημιές που αυτές προκαλούν στην αγροτική παραγωγή. Οι επιχειρησιακές διαδικασίες του προγράμματος περιλαμβάνουν την εξειδικευμένη πρόγνωση της εμφάνισης χαλαζοφόρων καταιγίδων, τη λειτουργία μετεωρολογικών ραντάρ για την παρατήρηση, παρακολούθηση και καταγραφή τους, και τις πτήσεις αεροσκαφών ειδικά εξοπλισμένων με συστήματα πυροδότησης και εκτόξευσης φυσιγγίων ιωδιούχου αργύρου για τη σπορά των νεφών. Τα αεροσκάφη σποράς, καθοδηγούμενα από μετεωρολόγους-ελεγκτές ραντάρ, ελευθερώνουν πυρήνες ιωδιούχου αργύρου σε κατάλληλη περιοχή των καταιγιδοφόρων νεφών και σε χρονικό διάστημα που σχετίζεται με τη δημιουργία και ανάπτυξη των χαλαζοκόκκων. Όπως και στα προηγούμενα έτη, το 2014 η περιοχή εφαρμογής του Ε.Π.Χ.Π. στη Μακεδονία, ήταν τμήματα των νομών Ημαθίας, Πέλλας, Θεσσαλονίκης, Κιλκίς και Πιερίας, η περιοχή εφαρμογής του Ε.Π.Χ.Π. στη Θεσσαλία, ήταν τμήματα των νομών Λάρισας, Τρικάλων, Καρδίτσας και Φθιώτιδας, ενώ η χρονική περίοδος εφαρμογής διήρκεσε από 1 Αυγούστου έως 30 Σεπτεμβρίου 2014, λόγω καθυστέρησης στην υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του ΕΛ.Γ.Α. και της αναδόχου εταιρείας. Η καταστολή του χαλαζιού (hail suppression) με τη μεθοδολογία της σποράς των νεφών, ουσιαστικά αναφέρεται στην προσπάθεια για την τροποποίηση των χαρακτηριστικών των χαλαζοκόκκκων, έτσι ώστε να γίνουν μικρότεροι σε μέγεθος, πιο μαλακής υφής ή και να λιώσουν κατά την πτώση και άρα να καταστούν λιγότερο καταστρεπτικοί ή ακόμα να πέσουν με τη μορφή βροχής. Η σχεδιασμένη επέμβαση του ανθρώπου στην εξέλιξη των διαφόρων καιρικών φαινομένων, με στόχο τη μείωση των ζημιογόνων αποτελεσμάτων και συνεπειών τους, γίνεται κυρίως με την τεχνολογία της σποράς των νεφών (cloud seeding) και αφορά εκτός από τον τομέα της καταστολής του

8 2 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 χαλαζιού, την αύξηση της βροχής και του χιονιού και τη διάλυση της ομίχλης. Η επιστήμη της τροποποίησης καιρού έχει τις ρίζες της εργαστήρια της General Electric στη Νέα Υόρκη των ΗΠΑ το 1946, στα πειράματα του Vincent Schaefer ο οποίος προσπαθούσε να βρει τρόπο πρόκλησης βροχής από τεχνητά νέφη που δημιούργησε σε ψυχρό θάλαμο (Schaefer, 1949). Αρχικά ως υλικό ψύξης χρησιμοποιήθηκε ο ξηρός πάγος (CO2), ενώ στη συνέχεια ο Bernard Vonnegut ανακάλυψε ότι και ο ιωδιούχος άργυρος (AgI), μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί, αφού είχε την ίδια κρυσταλλική δομή με αυτή του ξηρού πάγου (Vonnegut, 1947). Προγράμματα τροποποίησης καιρού εφαρμόστηκαν και εφαρμόζονται σ όλο τον κόσμο, και συγκεκριμένα σε διάφορες πολιτείες των ΗΠΑ (Βόρεια Ντακότα, Γουαιόμινγκ, Οκλαχόμα, Κάνσας, Τέξας, κ.ά.), στον Καναδά, στην Αργεντινή, στη Νότια Αφρική, στην Αυστραλία, σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, όπως Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Γερμανία, Αυστρία, Σερβία, Βουλγαρία, Ρωσία, κ.ά.), αλλά και στο Ισραήλ, στην Κίνα, στην Ταϊλάνδη, στην Ινδία και αλλού. Στη χώρα μας η εφαρμογή της καταστολής του χαλαζιού άρχισε από το 1981, και συνεχίζεται μέχρι σήμερα συμβάλλοντας ουσιαστικά στην πρόληψη των ζημιών χαλαζιού στις καλλιέργειες. Επιτυγχάνεται έτσι, η μείωση των ασφαλιστικών αποζημιώσεων που καταβάλλονται για τις απώλειες της παραγωγής προς όφελος της αγροτικής οικονομίας και γενικότερα της εθνικής οικονομίας.

9 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΡΑΣ ΤΩΝ ΝΕΦΩΝ Υπόθεση σποράς Δ. Φόρης και Μ. Σιούτας Με τον όρο "χαλάζι" εννοείται η εμφάνιση στο έδαφος των χαλαζοκόκκων, αλλά και συνολικά το φαινόμενο της χαλαζόπτωσης. Οι χαλαζόκοκκοι αναπτύσσονται μέσα στα καταιγιδοφόρα νέφη κατακόρυφης ανάπτυξης (Cumulonimbus), που αποτελούν εν δυνάμει χαλαζοκαταιγίδες. Η τροποποίηση του μηχανισμού παραγωγής υετού γίνεται με την εισαγωγή, με διάφορους τρόπους και σε συγκεκριμένες περιοχές του νέφους, σωματιδίων που είτε δρουν τα ίδια ως τεχνητοί παγοπυρήνες, είτε συμβάλλουν στο σχηματισμό παγοπυρήνων. Η διαδικασία εισαγωγής τεχνητών σωματιδίων αναφέρεται διεθνώς ως σπορά των νεφών. Η υπόθεση σποράς ή εννοιολογικό μοντέλο σποράς αποτελεί ένα σύνολο αρχών, υποθέσεων και παραδοχών, με βάση τις οποίες ερμηνεύεται η μεταβολή του μηχανισμού ανάπτυξης και εξέλιξης των χαλαζοκόκκων, και ειδικότερα η δράση των τεχνητών παγοπυρήνων προς την κατεύθυνση της τροποποίησης των δυναμικών, θερμοδυναμικών ή μικροφυσικών διεργασιών μέσα στα νέφη. Προκειμένου να επιλεγεί η καταλληλότερη διαδικασία σποράς εξετάστηκαν διάφορα εννοιολογικά μοντέλα. Στο Ε.Π.Χ.Π., σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό (Karacostas, 1984), έχει υιοθετηθεί το εννοιολογικό μοντέλο του «αυξημένου ή ευνοϊκού ανταγωνισμού» (beneficial competition). Σύμφωνα με το μοντέλο αυτό, γίνεται η υπόθεση ότι υπάρχει έλλειμμα φυσικών παγοπυρήνων στο νέφος και ότι η συνολική ποσότητα νερού σε όλες τις φάσεις μέσα στο νέφος διατηρείται αμετάβλητη κατά το χρονικό διάστημα δράσης του υλικού σποράς. Με τη διασπορά του υλικού σποράς μέσα στο νέφος, παράγεται σημαντικά αυξημένος αριθμός τεχνητών παγοπυρήνων, οι οποίοι «ανταγωνίζονται» τους φυσικούς παγοπυρήνες για το διαθέσιμο υπέρψυχρο ή υπερψυγμένο νερό (supercooled water) και σχηματίζεται έτσι πολύ μεγαλύτερο πλήθος χαλαζοκόκκων, από αυτό που θα σχηματιζόταν χωρίς τη σπορά. Αν στην περιοχή των νέων αναπτύξεων της καταιγίδας εισαχθούν αρκετοί τεχνητοί πυρήνες, είναι δυνατό να εξαντληθεί όλο το υπέρψυχρο νερό και το νέφος να «παγοποιηθεί», οπότε αναμένεται οι χαλαζόκοκκοι που θα δημιουργηθούν να είναι μικρού μεγέθους. Συνεπώς, οι χαλαζόκοκκοι, οι οποίοι σχηματίζονται μέσα στους νεφικούς όγκους που υφίστανται σπορά, λόγω μικρότερου μεγέθους, κατά τη διαδρομή τους προς το έδαφος τήκονται, καθώς διέρχονται από ατμοσφαιρικά στρώματα διαρκώς και υψηλότερης θερμοκρασίας, και κατά μεγάλο μέρος μετατρέπονται σε σταγόνες βροχής, με αποτέλεσμα να προκαλούν λιγότερη ζημιά κατά την πτώση τους στο έδαφος. Περισσότερες λεπτομέρειες για το θεωρητικό υπόβαθρο της τροποποίησης καιρού, για τις μικροφυσικές διεργασίες μέσα στα νέφη και για τα διάφορα εννοιολογικά μοντέλα παρατίθενται στην Ετήσια Έκθεση του 2002 (Παράρτημα Γ).

10 4 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Κριτήριο σποράς Σπορά πραγματοποιείται σε οποιαδήποτε αναπτυσσόμενη καταιγίδα που βρίσκεται μέσα στην Περιοχή Προστασίας ή στη ζώνη μετάβασης (buffer zone) και έχει ανακλαστικότητα ίση ή μεγαλύτερη από 35 dbz (μετρημένη από το επίγειο ραντάρ καιρού), μεταξύ της στάθμης των -5 ο C και των -30 ο C. Τα νέφη για τα οποία συντρέχουν οι παραπάνω δύο προϋποθέσεις λέγεται ότι πληρούν τα κριτήρια σποράς. Ως ζώνη μετάβασης ορίζεται μια περιοχή έξω από τα όρια της Περιοχής Προστασίας, προς την πλευρά της κίνησης των καταιγίδων και της οποίας το πλάτος είναι μεταβλητό. Το ελάχιστο πλάτος της ζώνης μετάβασης καθορίστηκε στα δέκα χιλιόμετρα, ενώ το μέγιστο καθορίζεται από την ταχύτητα κίνησης των καταιγίδων. Όταν μια καταιγίδα βρίσκεται εκτός της Περιοχής Προστασίας, κινείται προς αυτήν και από την κατεύθυνση και το μέτρο της ταχύτητάς της εκτιμάται ότι θα εισέλθει στην Περιοχή Προστασίας σε είκοσι λεπτά το πολύ, τότε αυτή θεωρείται ότι βρίσκεται στη ζώνη μετάβασης (buffer zone). Εντολή απογείωσης αεροσκάφους δίνεται για να πραγματοποιηθεί πτήση σποράς ή πτήση περιπολίας. Εντολή απογείωσης για πτήση περιπολίας δίνεται προτού η καταιγίδα, η οποία βρίσκεται μέσα στην Περιοχή Προστασίας ή στη ζώνη μετάβασης, φτάσει τα κριτήρια σποράς, χωρίς αυτό να αποκλείει τη μετέπειτα εξέλιξη της πτήσης, σε πτήση σποράς. Εντολή απογείωσης για πτήση σποράς δίνεται υποχρεωτικά όταν, έστω και ένα κύτταρο, πληροί τα κριτήρια σποράς και σε αυτή την περίπτωση πρέπει να υποστεί σπορά το ταχύτερο δυνατόν. Πρέπει να σημειωθεί πάντως, ότι τα κριτήρια που προαναφέρθηκαν δεν προσδιορίζουν αυτόματα και την απόφαση για σπορά. Αποτελούν περισσότερο έναν οδηγό εντοπισμού δραστηριότητας χαλαζοκαταιγίδων που μπορεί να προκαλέσουν ζημιά στην Περιοχή Προστασίας και η απόφαση για σπορά ή περιπολία αεροσκάφους λαμβάνεται αφού συνεκτιμηθούν και άλλα ποιοτικά χαρακτηριστικά των νεφών που ανιχνεύονται με το ραντάρ καιρού (δομή, στάδιο ανάπτυξης, καθώς επίσης και οι επικρατούσες ή αναμενόμενες μετεωρολογικές συνθήκες) μέσα στην Περιοχή Προστασίας ή τη ζώνη μετάβασης Υλικό σποράς Το υλικό σποράς που χρησιμοποιείται στο Ε.Π.Χ.Π. είναι ένα πυροτεχνικό μίγμα, το οποίο με την καύση του απελευθερώνει μικροκρυστάλλους ιωδιούχου αργύρου (AgI) που ευνοούν την ετερογενή πυρηνοποίηση και ανήκει στην κατηγορία των ετερογενών υλικών, όπως και ο ιωδιούχος μόλυβδος (PbI). Άλλες κατηγορίες υλικών σποράς είναι τα ομoγενή υλικά (ξηρός πάγος), τα υγροσκοπικά υλικά (κοινό αλάτι, ουρία, νιτρικό αμμώνιο) και τα οργανικά (1-5-διυδροξυναφθαλίνη, τερπένια) ή ανόργανα υλικά (οξείδια μετάλλων). Το υλικό σποράς είναι συσκευασμένο σε πυροτεχνικά φυσίγγια διαφόρων τύπων. Κάθε αεροσκάφος σποράς είναι εφοδιασμένο με δύο διαφορετικούς τύπους φυσιγγίων υλικού σποράς, τα εκτοξευόμενα φυσίγγια (ejectable flares ή top flares) που περιέχουν 20 g υλικού σποράς και τα ακρόκαυστα φυσίγγια (endburners ή base seeding

11 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ flares) που περιέχουν 75 g υλικού σποράς. Με την πυροδότηση, τα εκτοξευόμενα φυσίγγια εκτοξεύονται προς τα κάτω και καίγονται κατά την πτώση τους, ενώ τα ακρόκαυστα καίγονται παραμένοντας στερεωμένα στις βάσεις τους, στα φτερά του αεροσκάφους. Κατά την καύση του υλικού σποράς απελευθερώνονται μικροκρύσταλλοι AgI, οι οποίοι έχουν εξαγωνικό κρυσταλλικό πλέγμα, με χαρακτηριστικά παρόμοια με το εξαγωνικό κρυσταλλικό πλέγμα του πάγου. Για το λόγο αυτό η επιφάνεια των μικροκρυστάλλων AgI αποτελεί κατάλληλο υπόστρωμα για το σχηματισμό παγοκρυστάλλων. Οι μικροκρύσταλλοι ιωδιούχου αργύρου θεωρούνται οι αποτελεσματικότεροι τεχνητοί παγοπυρήνες (artificial ice nuclei) και γι αυτό ο AgI είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο υλικό σποράς σε προγράμματα τροποποίησης καιρού Μέθοδοι σποράς Έχουν αναπτυχθεί διαφορετικές μεθοδολογίες σποράς, με σκοπό να επιτυγχάνεται η καλύτερη δυνατή διάχυση του υλικού σποράς στις περιοχές ενεργού ανάπτυξης των καταιγίδων, κάτω από διαφορετικές συνθήκες, όπως ο τύπος και τα χαρακτηριστικά της καταιγίδας, η ορατότητα, η ώρα της ημέρας και το ανάγλυφο του εδάφους. Στο Εθνικό Πρόγραμμα Χαλαζικής Προστασίας (Ε.Π.Χ.Π.) έχουν καθιερωθεί τρεις διαφορετικές μέθοδοι σποράς των νεφών: η σπορά κορυφής (top seeding), η σπορά βάσης (base seeding) και η πλάγια διέλευση (side skim). Στην πλειονότητα των περιπτώσεων χρησιμοποιείται η σπορά κορυφής, αλλά όταν οι συνθήκες το επιβάλλουν χρησιμοποιούνται και οι άλλες δύο μεθοδολογίες (Σχήμα 1.2.1). Σχήμα Τεχνικές σποράς. Η τεχνική σποράς με διείσδυση στην κορυφή του νέφους χρησιμοποιείται στα θυγατρικά κύτταρα και στις σωρειτόμορφες μονοκυτταρικές αναπτύξεις. Η διείσδυση στις

12 6 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 πυργοειδείς αναπτύξεις γίνεται κοντά στη στάθμη των -10 ο C και γενικά πάντοτε μεταξύ των -8 και -15 ο C και, όποτε είναι δυνατό, σε απόσταση μικρότερη από 300 μέτρα περίπου από τη νεφική κορυφή. Κατά τη σπορά κορυφής χρησιμοποιούνται μόνο εκτοξευόμενα φυσίγγια (των 20 g). Ένας γενικός κανόνας είναι η πυροδότηση να γίνεται με ρυθμό ένα φυσίγγιο κάθε 5 sec, μέσα στα νεφικά όρια των θυγατρικών κυττάρων που αναγνωρίζονται οπτικώς και μέσα σε περιοχές, στις οποίες ανιχνεύεται (υγρό) νερό και/ή ανοδικά ρεύματα σε μονοκυτταρικές αναπτύξεις. Όταν το ανοδικό ρεύμα ξεπερνάει τα 10 m/s και ο στόχος σποράς αποτελεί τμήμα ενός μεγαλύτερου συμπλέγματος, το οποίο είναι ιδιαίτερα ισχυρό, ο ρυθμός πυροδότησης αυξάνεται κατά περίπτωση μέχρι ένα φυσίγγιο κάθε δύο δευτερόλεπτα. Οι επαναλαμβανόμενες διελεύσεις σποράς γίνονται κάθετα στη διεύθυνση του ανέμου στα μέσα επίπεδα. Η τεχνική αυτή της σποράς κορυφής προτιμάται από άλλες, γιατί αφενός ο πιλότος μπορεί να αναγνωρίσει ευκολότερα τους στόχους και να πραγματοποιήσει σπορά γρηγορότερα και με μεγαλύτερη ακρίβεια και αφετέρου, με τη δημιουργία ενός πετάσματος από υλικό σποράς, μεγιστοποιείται ο νεφικός όγκος μέσα στον οποίο διαχέεται το υλικό σποράς και παράγονται παγοκρύσταλλοι σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά τη σπορά. Περισσότερες λεπτομέρειες για τις άλλες δύο σπανιότερα χρησιμοποιούμενες μεθοδολογίες σποράς αναφέρονται σε Ετήσιες Εκθέσεις παλιότερων ετών (Παράρτημα Γ).

13 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Ε.Π.Χ.Π Δ. Φόρης και Μ. Σιούτας Η Αντιχαλαζική Περίοδος 2014 αποτελεί την 28 η επιχειρησιακή περίοδο του Εθνικού Προγράμματος Χαλαζικής Προστασίας (Ε.Π.Χ.Π.) με διάρκεια από τις 1 Αυγούστου έως και τις 30 Σεπτεμβρίου. Το Ε.Π.Χ.Π. εφαρμόστηκε στις εξής δύο περιοχές προστασίας (με βάση τη νέα σύμβαση και τις μικρές προσθήκες στις δύο περιοχές): Περιοχή Προστασίας 1 (Π1) - Κεντρικής Μακεδονίας: Περιλαμβάνει τμήματα κυρίως των νομών Ημαθίας και Πέλλας, καθώς και μικρότερα τμήματα των νομών Πιερίας, Θεσσαλονίκης και Κιλκίς, έκτασης km 2 (Σχήματα & 1.3.2). Περιοχή Προστασίας 3 (Π3) - Θεσσαλίας: Περιλαμβάνει τμήματα κυρίως των νομών Καρδίτσας, Τρικάλων και Λάρισας, καθώς και μικρό τμήμα του νομού Φθιώτιδας, έκτασης km 2 (Σχήματα & 1.3.3). Σχήμα Περιοχές Προστασίας κατά την επιχειρησιακή περίοδο του Ε.Π.Χ.Π Οι παραπάνω Περιοχές Προστασίας έχουν επιλεχτεί από τον ΕΛ.Γ.Α., λαμβάνοντας υπόψη το οικονομικό και το ασφαλιστικό ενδιαφέρον από πλευράς των καλλιεργειών, καθώς και την κλιματολογία της εμφάνισης του χαλαζιού στην Ελλάδα. Σημειώνεται ότι κατά κανόνα το χαλάζι εμφανίζεται στην Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα κυρίως κατά τη θερμή περίοδο του έτους, από τον Απρίλιο μέχρι το Σεπτέμβριο (Σιούτας, 1999).

14 8 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Σχήμα Χάρτης της Περιοχής Κεντρικής Μακεδονίας (Π1) για την επιχειρησιακή περίοδο του Ε.Π.Χ.Π

15 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ 2014 Σχήμα Χάρτης της Περιοχής Θεσσαλίας (Π3) για την επιχειρησιακή περίοδο του Ε.Π.Χ.Π

16 10 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Το Εθνικό Πρόγραμμα Χαλαζικής Προστασίας (Ε.Π.Χ.Π.) υλοποιείται από το Κέντρο Μετεωρολογικών Εφαρμογών (ΚΕ.Μ.Ε.) του ΕΛ.Γ.Α., που εδρεύει στον Κρατικό Αερολιμένα «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης (Φωτογραφία 1.3.1). Για τη λειτουργία του Ε.Π.Χ.Π. απαιτείται εξειδικευμένο μετεωρολογικό και ιπτάμενο προσωπικό και κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή (Παράρτημα Α). Επειδή ο ΕΛ.Γ.Α. δε διαθέτει όλο τον απαιτούμενο εξοπλισμό και επαρκές ιπτάμενο προσωπικό, μισθώνει μετά από διενέργεια διεθνούς μειοδοτικού διαγωνισμού, συγκεκριμένο αριθμό χειριστών αεροσκαφών, οι οποίοι εργάζονται ως κυβερνήτες και συγκυβερνήτες, ειδικά εξοπλισμένα αεροσκάφη, μέρος του μετεωρολογικού και τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού, την τεχνική υποστήριξη του όλου συστήματος και επίσης προμηθεύεται υλικό σποράς και υλικά ραδιοβολίσεων. Για την Αντιχαλαζική Περίοδο 2014, ανάδοχος εταιρεία ήταν η εταιρεία «Γενικών Αεροπορικών Εφαρμογών Α.Ε. 3Δ» και το Ε.Π.Χ.Π. εφαρμόστηκε σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην αρ. 11/2014 υπογραφείσα σύμβαση μεταξύ του Ε.Λ.Γ.Α. και της εταιρείας «3Δ Α.Ε.». Τη συνολική ευθύνη της οργάνωσης και λειτουργίας των επιχειρήσεων σποράς των νεφών την είχε το ΚΕ.Μ.Ε. του ΕΛ.Γ.Α. Η εταιρεία «3Δ Α.Ε.» είχε την ευθύνη της οργάνωσης και υποστήριξης του πτητικού τομέα (έλεγχο καταλληλότητας και ετοιμότητας των αεροσκαφών, προγραμματισμό των εκπαιδευτικών πτήσεων, εκπόνηση προγράμματος εργασίας πληρωμάτων, κτλ.). Φωτογραφία Κτιριακές εγκαταστάσεις του Κέντρου Μετεωρολογικών Εφαρμογών του ΕΛ.Γ.Α.

17 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ Το προσωπικό του ΚΕ.Μ.Ε. που εργάστηκε κατά τη διάρκεια του Ε.Π.Χ.Π ήταν συνολικά δεκαέξι (16) τακτικοί υπάλληλοι, από τους οποίους δέκα (10) ήταν μετεωρολόγοι, ένας (1) χειριστής αεροσκαφών, ένας (1) μηχανικός, δύο (2) γεωπόνοι, μία (1) διοικητική υπάλληλος και ένας (1) κλητήρας (Παράρτημα Α). Κατά τη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου οι μετεωρολόγοι εργάστηκαν σε ρόλο «Ελεγκτή Ραντάρ» και «Προγνώστη», ο χειριστής αεροσκαφών σε ρόλο «Κυβερνήτη» και ο μηχανικός με τους γεωπόνους και τον κλητήρα ως υπεύθυνοι για τη συντήρηση και τις αλλαγές του δικτύου χαλαζομέτρων. Η εταιρεία «Γενικών Αεροπορικών Εφαρμογών 3Δ Α.Ε.» διέθεσε έξι (6) χειριστές αεροσκαφών ως κυβερνήτες, έξι (6) χειριστές αεροσκαφών ως συγκυβερνήτες, ένα (1) μηχανικό αεροσκαφών με δύο (2) βοηθούς μηχανικού, πέντε (5) ηλεκτρονικούς-τεχνικούς για τις τηλεπικοινωνίες, τα μετεωρολογικά ραντάρ και τα δίκτυα ηλεκτρονικών υπολογιστών, και ένα (1) βοηθό. Στη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου το προσωπικό του ΚΕ.Μ.Ε. και της εταιρείας «3Δ. Α.Ε.» εργάστηκε σε 24ωρη βάση, επί επτά ημέρες την εβδομάδα, για την εξασφάλιση της συνεχούς παρακολούθησης του καιρού και της απρόσκοπτης διεξαγωγής των επιχειρήσεων. Οι μετεωρολόγοι του Κέντρου Μετεωρολογικών Εφαρμογών εργάστηκαν σε εναλλασσόμενες βάρδιες, σύμφωνα με το Εγχειρίδιο Επιχειρησιακής Λειτουργίας του Ε.Π.Χ.Π. περιόδου Οι επιχειρήσεις σποράς των χαλαζοφόρων νεφών στηρίζονται: α) στην πρόγνωση του καιρού και β) στην παρατήρηση των καταιγίδων με ραντάρ καιρού. Ειδικότερα, μια τυπική ημέρα κατά την αντιχαλαζική περίοδο ξεκινά με την εξειδικευμένη πρόγνωση εκδήλωσης ή όχι χαλαζοκαταιγίδων. Από τις 06:00 (ώρα Ελλάδας) συλλέγονται μετεωρολογικά δεδομένα, όπως πραγματικοί και προγνωστικοί χάρτες καιρού, ραδιοβολίσεις, παρατηρήσεις επιφάνειας, εικόνες μετεωρολογικών δορυφόρων και ραντάρ και διαμορφώνεται η «πρόγνωση της ημέρας» από το μετεωρολόγο «Προγνώστη». Στις 12:00 πραγματοποιείται η μετεωρολογική ενημέρωση (Briefing), με την παρουσία των μετεωρολόγων και των χειριστών αεροσκαφών που βρίσκονται σε βάρδια τη συγκεκριμένη ώρα, η οποία περιλαμβάνει: 1. Περιγραφή της καιρικής δραστηριότητας της προηγούμενης ημέρας και συνοπτική ανάλυση των επιχειρήσεων. 2. Αναφορά από το δίκτυο χαλαζομέτρων του ΕΛ.Γ.Α. πιθανής καταγραφής χαλαζιού από την καιρική δραστηριότητα της προηγούμενης ημέρας. 3. Αναφορά από τα περιφερειακά Υποκαταστήματα Βέροιας, Θεσσαλονίκης, Λάρισας και Λαμίας αναγγελιών χαλαζιού για ζημιές στις καλλιέργειες. 4. Αναφορά της κατάστασης λειτουργίας όλου του τεχνικού εξοπλισμού του Ε.Π.Χ.Π. 5. Αναφορά της δραστηριότητας στο ραντάρ ως εκείνη την ώρα. 6. Πρόγνωση καιρού για 24 ώρες και προοπτική της καιρικής εξέλιξης. 7. Χαρακτηρισμός του 24-ώρου με το δείκτη CDC, ο οποίος δηλώνει το επίπεδο της χαλαζοφόρου δραστηριότητας που αναμένεται.

18 12 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Καθορισμό του επιπέδου ετοιμότητας των πληρωμάτων. Η επιχειρησιακή ετοιμότητα των πληρωμάτων διακρίνεται σε: άμεση ετοιμότητα (15-λεπτη ετοιμότητα): Τα πληρώματα βρίσκονται στο χώρο του αεροδρομίου, με δυνατότητα απογείωσης σε 15 λεπτά από τη χρονική στιγμή που θα ζητηθεί πτήση. ετοιμότητα τηλεφώνου (45-λεπτη ετοιμότητα): Τα πληρώματα αποδεσμεύονται, με την υποχρέωση να βρίσκονται στο χώρο του αεροδρομίου σε 45 λεπτά από την ώρα που θα κληθούν, ώστε να μεταπέσουν σε άμεση ετοιμότητα και να έχουν τη δυνατότητα απογείωσης. Την ευθύνη για τον καθορισμό του επιπέδου ετοιμότητας έχει ο «Ελεγκτής Ραντάρ» βάρδιας, ο οποίος συνεκτιμά τα δεδομένα της πρόγνωσης καιρού και τα τρέχοντα δεδομένα του ραντάρ, για την πιθανότητα εμφάνισης καιρικής δραστηριότητας, αλλά και εξέλιξής της στις Περιοχές Προστασίας και στις γειτονικές από αυτές περιοχές. Το επίπεδο ετοιμότητας ανακοινώνεται στις 12:00 και ισχύει για το υπόλοιπο της ημέρας ή για μικρότερο χρονικό διάστημα, ανάλογα με την εξέλιξη του καιρού. Αναθεώρηση του επιπέδου ετοιμότητας γίνεται από τον «Ελεγκτή Ραντάρ», όποτε συντρέχουν λόγοι, σύμφωνα με τα διαθέσιμα μετεωρολογικά δεδομένα. Στις 18:30 πραγματοποιείται απογευματινή ενημέρωση - επικαιροποίηση (Update), η οποία περιλαμβάνει σε συντομία ό,τι και η πρωινή, αξιοποιώντας και τα τελευταία μετεωρολογικά δεδομένα, ενώ επανεξετάζεται το επίπεδο ετοιμότητας για τη νύχτα και το πρωινό της επόμενης ημέρας. Παράλληλα με τη διαδικασία πρόγνωσης, και κατά τη διάρκεια ολόκληρου του 24- ώρου, οι μετεωρολόγοι παρακολουθούν την εξέλιξη του καιρού με το ραντάρ. Όταν εμφανίζονται στις Περιοχές Προστασίας ή σε κοντινή απόσταση απ αυτές αναπτύξεις κυττάρων καταιγίδων με δυναμικό να εξελιχθούν σε χαλαζοφόρες καταιγίδες, ενεργοποιούνται οι διαδικασίες για την έναρξη των επιχειρήσεων καταστολής χαλαζιού. Συγκεκριμένα, ο Ελεγκτής Ραντάρ καλεί τον προμηθευτή ή εκπρόσωπό του, και αυτός με τη σειρά του καλεί το πλήρωμα αεροσκαφών βάρδιας (κυβερνήτη και συγκυβερνήτη) και σε περίπτωση που η ετοιμότητα ήταν 45-λεπτη τους θέτει σε 15-λεπτη ετοιμότητα. Στη συνέχεια, αν απαιτηθεί, πραγματοποιείται η απογείωση του αεροσκάφους, το οποίο κατευθύνεται με τις οδηγίες του Ελεγκτή Ραντάρ στην περιοχή της εξελισσόμενης καταιγίδας. Το πλήρωμα του αεροσκάφους προχωρεί στη διαδικασία σποράς των νεφών με φυσίγγια AgI, εφόσον υφίστανται τα κριτήρια σποράς, εφαρμόζοντας την κατάλληλη τεχνική σποράς. Σε περίπτωση που τα κύτταρα καταιγίδων δεν ισχυροποιηθούν αρκετά, ώστε να πληρούνται τα κριτήρια σποράς, το αεροσκάφος παραμένει σε περιπολία στην Περιοχή Προστασίας, μέχρι να εκλείψει ο κίνδυνος εκδήλωσης νέων αναπτύξεων. Η λήξη των επιχειρήσεων ουσιαστικά καθορίζεται με την αλλαγή της 15-λεπτης ετοιμότητας σε 45-λεπτη.

19 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Δ. Φόρης, Μ. Σιούτας Από πλευράς εξοπλισμού, οι τέσσερις βασικοί τομείς του Ε.Π.Χ.Π. είναι τα ραντάρ καιρού, τα αεροσκάφη σποράς και η επικοινωνία μ' αυτά, η πρόγνωση του καιρού και το δίκτυο των χαλαζομέτρων Ραντάρ καιρού Το ραντάρ καιρού αποτελεί βασικό και απαραίτητο εξοπλισμό για τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων καταστολής χαλαζιού, καθώς είναι ένα όργανο τηλεπισκόπησης που έχει τη δυνατότητα να ανιχνεύει τα νέφη και τον υετό σε μακρινή απόσταση. Αυτό επιτυγχάνεται με την εκπομπή ενός παλμού ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, μικρού μήκους κύματος. Η ατμόσφαιρα γύρω από το ραντάρ σαρώνεται με την περιστροφή της κεραίας, οριζόντια και κάθετα, με διάφορες τεχνικές. Όταν ο εκπεμπόμενος παλμός σταματήσει, ο δέκτης δέχεται τα σήματα που σκεδάζονται από τα υδρομετέωρα ή γενικά από τους στόχους. Αυτό διαρκεί μέχρι την εκπομπή του επόμενου παλμού. Τα λαμβανόμενα σήματα υφίστανται κατάλληλη επεξεργασία, διορθώνονται τυχόν λάθη και μετατρέπονται σε ψηφιακά δεδομένα, με σκοπό αφενός την αποθήκευσή τους σε κατάλληλα αποθηκευτικά μέσα και αφετέρου την παραγωγή, διαχείριση και οπτική απεικόνιση διάφορων μετεωρολογικών προϊόντων με τη χρήση κατάλληλου λογισμικού. Ο ΕΛ.Γ.Α. διαθέτει δύο ραντάρ καιρού DOPPLER με ψηφιακούς δέκτες, τα οποία διαχειρίζεται από κοινού με την Πολεμική Αεροπορία. Στον Κρατικό Αερολιμένα «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης είναι εγκατεστημένο το ένα ραντάρ καιρού τύπου WSR- 74S, 10 cm, ενώ ένα δεύτερο, ίδιου τύπου ραντάρ καιρού, είναι εγκατεστημένο στο αεροδρόμιο της Λάρισας. Τα ραντάρ του ΕΛ.Γ.Α. δε χρησιμοποιήθηκαν επιχειρησιακά κατά την αντιχαλαζική περίοδο 2013 ευρισκόμενα σε διαδικασία αναβάθμισης σε συνεργασία με την Πολεμική Αεροπορία και την Κοινωνία της Πληροφορίας. Αντί αυτών χρησιμοποιήθηκαν δύο ραντάρ 5 cm, ένα εγκατεστημένο στην περιοχή Φιλύρου Θεσσαλονίκης για την κάλυψη της Περιοχής της Κεντρικής Μακεδονίας και ένα άλλο στην Περιοχή Λιόπρασου Τρικάλων για την κάλυψη της Περιοχής της Θεσσαλίας (φωτογραφία 1.4.1), μισθωμένα από την εταιρεία "3Δ Α.Ε.", η οποία είχε την ευθύνη της λειτουργίας τους και της τεχνικής τους υποστήριξης. Με τη βοήθεια αυτών των ραντάρ, που λειτουργούσαν σε 24-ωρη βάση, διεξήχθησαν όλες οι επιχειρήσεις σποράς του Για τις ανάγκες του Ε.Π.Χ.Π. τα δεδομένα ραντάρ από το πρόγραμμα IRIS (Interactive Radar Information System) μετατρέπονται σε μορφή συμβατή με το λογισμικό ΤΙΤΑΝ (Thunderstorm Identification, Tracking, Analysis and Nowcasting - Dixon, 1993). Με τη χρήση του ΤΙΤΑΝ πραγματοποιείται η συνεχής παρακολούθηση και ανάλυση της καιρικής δραστηριότητας για την υποστήριξη και τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων σποράς. Επίσης, μέσω του ΤΙΤΑΝ

20 14 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ Ε ΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 γίνεται και η αυτόματη αρχειοθέτηση των δεδομένων ραντάρ. Τα δεδομένα των δύο ραντάρ ήταν διαθέσιμα στο Κέντρο Επιχειρήσεων του ΚΕ.Μ.Ε. (Φωτογραφία 1.4.2), και η διαχείρισή τους γινόταν από το ΤΙΤΑΝ (Φωτογραφία 1.4.3). Φωτογραφία Το ραντάρ καιρού, 5cm, εγκατεστημένο στο Λιόπρασο, Τρικάλων. Φωτογραφία Το Κέντρο Επιχειρήσεων του ΚΕ.Μ.Ε.

21 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ Φωτογραφία Απεικόνιση καταιγίδων και θέσης αεροσκάφους με το λογισμικό ΤΙΤΑΝ. Παράλληλα με τις αυτόματες καταγραφές από τα ραντάρ καιρού, κατά τη διάρκεια παρακολούθησης της καιρικής δραστηριότητας και της διεξαγωγής των επιχειρήσεων, καταγράφονται από τους ελεγκτές ραντάρ στο ημερολόγιο του ραντάρ, oι σημαντικότερες πληροφορίες που αφορούν τα χαρακτηριστικά των αναπτύξεων (συντεταγμένες θέσης, ανακλαστικότητα και ύψος κορυφής) στην ευρύτερη περιοχή ενδιαφέροντος, καθώς και οι πληροφορίες που αφορούν τις επιχειρησιακές πτήσεις, όπως η ώρα απογείωσης ή προσγείωσης αεροσκάφους, οι συντεταγμένες θέσης αεροσκάφους, ο χρόνος έναρξης και λήξης σποράς, ο αριθμός πυροδοτηθέντων φυσιγγίων, οι συνθήκες πτήσης, κτλ Αεροσκάφη Η σπορά των νεφών κατά τη διάρκεια του Ε.Π.Χ.Π. 2014, πραγματοποιήθηκε με τα πτητικά μέσα που ο ΕΛ.Γ.Α. μίσθωσε από την ανάδοχο εταιρεία «3Δ Α.Ε.». Συγκεκριμένα χρησιμοποιήθηκαν τρία δικινητήρια αεροσκάφη τύπου PA-3IT Cheyenne II turbo prop (Φωτογραφία 1.4.4) που έχουν ισχύ ανά κινητήρα 620 SHP και δυνατότητα πτήσης μέχρι το ύψος των ft. Διαθέτουν συμπιεζόμενη καμπίνα για πτήσεις σε ύψη πάνω από τα ft και είναι πλήρως εξοπλισμένα για πτήσεις IFR (κανονισμοί πτήσεων με όργανα), έτσι ώστε το πλήρωμα να μπορεί να πετά σε όλες τις καιρικές συνθήκες, καθώς και κατά

22 16 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 τη διάρκεια της νύχτας. Επίσης, διαθέτουν αντιπαγωτικά συστήματα για ασφαλή πτήση μέσα σε νέφη και διαθέτουν καύσιμα για μια πτήση διάρκειας 3,5 ωρών περίπου. Τα αεροσκάφη είναι εξοπλισμένα με ειδικά πλαίσια για την τοποθέτηση των φυσιγγίων σποράς των νεφών. Συγκεκριμένα στο κάτω μέρος της ατράκτου του αεροσκάφους βρίσκονται τοποθετημένες τρεις βάσεις για φυσίγγια σποράς κορυφής - εκτοξευόμενα φυσίγγια (ejectable flares, Φωτογραφία 1.4.5), που η καθεμιά φέρει 102 φυσίγγια των 20 g υλικού σποράς. Στην πίσω πλευρά κάθε πτέρυγας, βρίσκεται από μια βάση για τα φυσίγγια σποράς βάσης - ακρόκαυστα φυσίγγια (endburning flares, Φωτογραφία 1.4.6), η οποία φέρει 12 φυσίγγια των 70 ή 75 g υλικού σποράς. Η πυροδότηση των φυσιγγίων γίνεται από το συγκυβερνήτη του αεροσκάφους, μέσω ειδικού πυροδοτικού μηχανισμού που βρίσκεται στο θάλαμο διακυβέρνησης, έπειτα από συνεννόηση με το μετεωρολόγο ελεγκτή ραντάρ. Φωτογραφία Αεροσκάφος τύπου PA-3IT Cheyenne II turbo prop. Στην καμπίνα του κάθε αεροσκάφους είναι εγκατεστημένος ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής, ο οποίος συλλέγει δεδομένα της πτήσης, τα οποία στη συνέχεια αποστέλλει μέσω ασύρματου modem σε αντίστοιχο υπολογιστή στο Κέντρο Επιχειρήσεων του ΚΕ.Μ.Ε. Εκεί φτάνουν δεδομένα που προέρχονται από διάφορους αισθητήρες και όργανα του αεροσκάφους (θερμοκρασία, liquid water content), δεδομένα πτήσης (θέση από το GPS, ύψος, ταχύτητα αεροσκάφους) και δεδομένα σποράς (θέση, είδος, χρόνος πυροδοτηθέντων φυσιγγίων).

23 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ Φωτογραφία Εκτοξευόμενα φυσίγγια σποράς κορυφής των 20 g υλικού σποράς. Φωτογραφία Ακρόκαυστα φυσίγγια σποράς βάσης των 75 g υλικού σποράς.

24 18 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Με τη βοήθεια των παραπάνω στοιχείων ο ελεγκτής ραντάρ που διεξάγει μια επιχείρηση σποράς, γνωρίζει την ακριβή θέση του αεροσκάφους, τις περιοχές ανάπτυξης των καταιγίδων, την κατεύθυνση κίνησης του αεροσκάφους αλλά και τις θέσεις πυροδότησης των φυσιγγίων σποράς Επικοινωνίες Η ασύρματη επικοινωνία εδάφους - αέρος για τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων ήταν στην περιοχή συχνοτήτων UHF, με εξοπλισμό που διέθεσε η εταιρεία «3Δ Α.Ε.», στα πλαίσια των συμβατικών της υποχρεώσεων. Εγκαταστάθηκαν από ένας πομποδέκτης σε κάθε αεροσκάφος και δύο πομποδέκτες στο Κέντρο Επιχειρήσεων, ένας για κάθε περιοχή προστασίας. Χρησιμοποιήθηκαν χωριστά κανάλια επικοινωνίας για κάθε περιοχή προστασίας για να είναι εφικτή η ταυτόχρονη διεξαγωγή επιχειρήσεων και στις δύο περιοχές. Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων γινόταν καταγραφή των συνομιλιών από ηλεκτρονικό υπολογιστή με χρήση κατάλληλου λογισμικού Πρόγνωση καιρού Η πρόγνωση καιρού στηρίζεται στη μελέτη μετεωρολογικών χαρτών στις 00:00 UTC, προγνωστικών χαρτών τουλάχιστον μέχρι 48 ωρών από διάφορα μετεωρολογικά κέντρα, δορυφορικών εικόνων, παρατηρήσεων επιφανείας, ραδιοβολίσεων, καθώς και παρατηρήσεων από τα ραντάρ καιρού. Μεγάλο μέρος των μετεωρολογικών πληροφοριών που χρησιμοποιούνται στα πλαίσια του Ε.Π.Χ.Π. παρέχονται από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ.), στα πλαίσια της σχετικής σύμβασης μεταξύ των δύο φορέων. Το σύστημα Metshell εξασφαλίζει τη μεταφορά των περισσότερων μετεωρολογικών δεδομένων από την Ε.Μ.Υ. στο ΚΕ.Μ.Ε. και παρέχει άμεση και συνεχή μετεωρολογική ενημέρωση και παρακολούθηση του καιρού όλο το 24-ωρο. Πρόσθετες μετεωρολογικές πληροφορίες αντλούνται καθημερινά από συγκεκριμένες πηγές του διαδικτύου. Μέσω του προαναφερόμενου συστήματος διατίθενται στο ΚΕ.Μ.Ε. οι πραγματικοί και προγνωστικοί χάρτες από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Προγνώσεων Καιρού (European Centre for Medium-Range Weather Forecasts - ECMWF) για τα βασικά επίπεδα της ατμόσφαιρας, για τον υετό και για άλλα δυναμικά δεδομένα. Το σύστημα αυτό παρέχει επίσης δεδομένα για την ηλεκτρική δραστηριότητα (αστραπές, κεραυνοί), με κατάλληλη οπτικοποίηση. Η εκτέλεση της ραδιοβόλισης Θεσσαλονίκης πραγματοποιείται σε καθημερινή βάση στις 06:00 UTC, από την Ε.Μ.Υ., για λογαριασμό του ΕΛ.Γ.Α. Η ραδιοβόλιση αυτή, όπως και άλλες, αναλύεται σε τεφίγραμμα, ενώ γίνεται επεξεργασία της με τη χρήση του λογισμικού SHARP ( Sounding/Hodograph Analysis and Research Program, Hart and Korotky, 1991), για την εξαγωγή διάφορων θερμοδυναμικών παραμέτρων και δεικτών ευστάθειας-αστάθειας. Για τις ανάγκες της απογευματινής ενημέρωσης χρησιμοποιούνται αντίστοιχοι μετεωρολογικοί χάρτες.

25 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ Χαλαζόμετρα Στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας (Π1 - Ημαθίας-Πέλλας) λειτουργεί από το 1984 ένα δίκτυο χαλαζομέτρων (Φωτογραφία 1.4.7). Τα χαλαζόμετρα παρέχουν μετρήσεις χαλαζιού, με βάση την καταγραφή χαλαζοκόκκων σε μία «μοναδιαία» επιφάνεια και για το συνολικό χρόνο της χαλαζόπτωσης. Είναι τα πιο διαδεδομένα όργανα στον κόσμο για την καταγραφή των χαλαζοπτώσεων και έχουν χρησιμοποιηθεί σε πολλά προγράμματα καταστολής του χαλαζιού, καθώς και σε ερευνητικά προγράμματα του χαλαζιού (Karacostas, 1989; Dalezios et al., 1991; Sioutas, 1991). Το δίκτυο χαλαζομέτρων του ΕΛ.Γ.Α. αρχικά, κατά την περίοδο αξιολόγησης του Ε.Π.Χ.Π. περιλάβανε 130 χαλαζόμετρα. Αργότερα, μετά τις διάφορες επεκτάσεις της Περιοχής Ημαθίας-Πέλλας, ο αριθμός των χαλαζομέτρων αυξήθηκε και έφτασε τα 154 χαλαζόμετρα. Η μέση απόσταση μεταξύ των χαλαζομέτρων δεν πρέπει, κατά το δυνατό, να υπερβαίνει τα 4 km, που είναι μια ικανοποιητική απόσταση για ένα δίκτυο χαλαζομέτρων. Φωτογραφία Χαλαζόμετρο εγκατεστημένο στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας. Ο τύπος του υλικού χαλαζομέτρων παρέμεινε ο ίδιος που χρησιμοποιήθηκε και τα προηγούμενα χρόνια και ήταν ο CW (Wallmate) εξηλασμένης πολυστερίνης. Το πάχος του υλικού αυτού είναι 2,5 cm και το εμβαδόν της εκτιθέμενης επιφάνειάς του ίσο με 740 cm². Πριν την εγκατάσταση η εκτιθέμενη επιφάνεια του υλικού βάφεται με αραιό λευκό

26 20 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 πλαστικό χρώμα για προστασία από αλλοιώσεις εξαιτίας της ηλιακής ακτινοβολίας. Οι αλλαγές και η συντήρηση των χαλαζομέτρων πραγματοποιήθηκαν με βάση τα προβλεπόμενα στο Εγχειρίδιο Χαλαζομέτρων (Σιούτας και Τσιτουρίδης, 1995). Οι κανονικές αλλαγές γίνονταν περίπου κάθε 15 ημέρες, ενώ οι αλλαγές καταιγίδας την επομένη της καταιγίδας. Κατά τη διάρκεια των αλλαγών προβλεπόταν η επισκευή των χαλασμένων στελεχών και η αντικατάσταση των κατεστραμμένων ή χαμένων χαλαζομέτρων. Μετά από κάθε αλλαγή χαλαζομέτρων γινόταν έλεγχος σε κάθε χαλαζόμετρο για τη διαπίστωση ύπαρξης αποτυπωμάτων χαλαζιού. Τα χαλαζόμετρα που έχουν αποτυπώματα χαλαζιού χαρακτηρίζονται ως «χτυπημένα χαλαζόμετρα» (Φωτογραφία 1.4.8) και συλλέγονται και αρχειοθετούνται στο ΚΕ.Μ.Ε. για περαιτέρω ανάλυση και μελέτη. Φωτογραφία Χτυπημένο χαλαζόμετρο από χαλάζι μεγέθους σταφυλιού και μεγάλης πυκνότητας. Στο χάρτη που ακολουθεί (Σχήμα 1.4.1) φαίνονται με μπλε κύκλο οι θέσεις των 154 χαλαζομέτρων στο δίκτυο της επιχειρησιακής περιόδου 2014.

27 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ Σχήμα Χάρτης του δικτύου χαλαζομέτρων του ΕΛ.Γ.Α, όπου απεικονίζονται οι θέσεις των χαλαζομέτρων για την περίοδο 2014.

28 22 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Βαθμονόμηση των χαλαζομέτρων που χρησιμοποιήθηκαν την επιχειρησιακή περίοδο 2014 πραγματοποιήθηκε για πέντε (5) διαφορετικές παρτίδες υλικού. Αρχικά χρησιμοποιήθηκαν και χαλαζόμετρα από την περίοδο Η εξίσωση βαθμονόμησης έχει τη μορφή: Dh=A+B*Dd, όπου Dd= η (ελάχιστη) διάμετρος του αποτυπώματος και Dh=η διάμετρος του αντίστοιχου χαλαζοκόκκου που προκάλεσε το αποτύπωμα. Οι σταθερές Α και Β της ανωτέρω εξίσωσης για τις 5 παρτίδες είναι: Παρτίδα Π4 (2013) Α = 4,005 Β = 0,907 Παρτίδα Π1 (2014) Α = 3,828 Β = 0,893 Παρτίδα Π2 (2014) Α = 3,464 Β = 0,913 Παρτίδα Π3 (2014) Α = 3,645 Β = 0,892 Παρτίδα Π4 (2014) Α = 3,591 Β = 0,909.

29 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ε. Χατζή Στο Κεφάλαιο αυτό μελετώνται τα χαρακτηριστικά της επιχειρησιακής δραστηριότητας στη διάρκεια της χαλαζικής περιόδου Αρχικά παρουσιάζονται τα δεδομένα των ημερών ετοιμότητας και αναλύονται τα χρονικά χαρακτηριστικά τους. Στη συνέχεια δίνονται τα στοιχεία των επιχειρησιακών ημερών και των επιχειρησιακών πτήσεων σε μηνιαία βάση τόσο στο σύνολο, όσο και για κάθε Περιοχή Προστασίας ξεχωριστά. Ακολουθεί η ανάλυση της δραστηριότητας καταιγίδων, με βάση τα δεδομένα ραντάρ, και η ανάλυση των δεδομένων σποράς. Με βάση το δίκτυο χαλαζομέτρων παρουσιάζονται τα δεδομένα χαλαζιού ως προς τη θέση, την πυκνότητα και το μέγιστο μέγεθος του χαλαζιού. Το κύριο χαρακτηριστικό της χαλαζικής περιόδου 2014 είναι η μικρή διάρκειά της μόλις 61 ημέρες (1 η Αυγούστου έως 30 Σεπτεμβρίου). Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι η καιρική και πτητική δραστηριότητα στους μήνες Αύγουστο και Σεπτέμβριο είναι σχετικά μικρή, με τις περισσότερες επιχειρησιακές παραμέτρους να παρουσιάζουν τις ελάχιστες τιμές τους στους συγκεκριμένους μήνες. Επίσης στο σύνολο η επιχειρησιακή δραστηριότητα εμφανίζεται σαφώς εντονότερη στην Περιοχή Ημαθίας Πέλλας, με την κατανομή των επιχειρησιακών παραμέτρων στις δύο περιοχές να είναι σε αναλογία 2 προς 1 (Π1 προς Π3). Η στατιστική ανάλυση προέρχεται από τα επιχειρησιακά δεδομένα των περιόδων , που το Εθνικό Πρόγραμμα Χαλαζικής Προστασίας εφαρμόζεται ταυτόχρονα στις δύο Περιοχές Προστασίας, και εν μέρει περιέχεται στην Ετήσια Έκθεση Τα στατιστικά αυτά δε επαληθεύονται για τη χαλαζική περίοδο Συγκεκριμένα, οι τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων για τον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο 2014 σε σύγκριση με τις διαμορφωμένες μέσες τιμές για τους αντίστοιχους μήνες είναι πολύ αυξημένες, ιδιαίτερα δε για το μήνα Σεπτέμβριο. οι τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων την περίοδο 2014 ανά περιοχή προστασίας δεν παρουσιάζουν αξιόλογη διαφοροποίηση μεταξύ τους, αντίθετα με τη διαμορφωμένη γενική τάση.

30 24 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Πιο αναλυτικά, κατά τη διάρκεια του Ε.Π.Χ.Π. 2014, σημειώθηκαν συνολικά 28 ημέρες 15-λεπτης ετοιμότητας (το 46% των ημερών της περιόδου, σχεδόν μία στις δύο ημέρες) από τις οποίες οι 22 ημέρες ήταν επιχειρησιακές (17 ημέρες σποράς και 5 ημέρες περιπολίας). Πραγματοποιήθηκαν 47 πτήσεις (31 πτήσεις σποράς και 16 πτήσεις περιπολίας) συνολικής διάρκειας 167,8 ωρών. Στην Περιοχή 1 σημειώθηκαν 12 ημέρες σποράς και 6 ημέρες περιπολίας, ενώ στην Περιοχή 3 σημειώθηκαν 12 ημέρες σποράς και 8 ημέρες περιπολίας. Το μέγιστο όλων των επιχειρησιακών παραμέτρων σημειώθηκε το μήνα Σεπτέμβριο, με εξαίρεση το πλήθος των χαλαζομέτρων που κατέγραψαν χαλάζι. Η ανάλυση των δεδομένων ραντάρ έδειξε ότι σημειώθηκαν 19 ημέρες καταιγίδας (ημέρες με Συμπλέγματα Κυττάρων Καταιγίδας ΣΚΚ) και καταγράφηκαν συνολικά 74 ΣΚΚ. Στην Περιοχή Ημαθίας Πέλλας παρουσιάστηκαν ελαφρά περισσότερες καταιγίδες από ό,τι στην Περιοχή Θεσσαλίας. Το μήνα Σεπτέμβριο παρουσιάστηκε το μέγιστο τόσο στο πλήθος των ΣΚΚ όσο και στον αριθμό των Ημερών ΣΚΚ και στις δύο περιοχές. Τα 4/5 των ΣΚΚ ανήκουν στον πολυκυτταρικό τύπο καταιγίδας, ενώ το 85% των καταιγίδων παρουσιάστηκε τις μεσημεριανές - απογευματινές ώρες. Στο σύνολο των καταιγίδων στις οποίες έχει πραγματοποιηθεί σπορά διαπιστώνεται ότι γενικά η σπορά ξεκίνησε στο θεωρητικά ενδεδειγμένο χρόνο ή με μικρή απόκλιση από αυτόν σε ποσοστό 67% των περιπτώσεων στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας και 76% των περιπτώσεων στην Περιοχή Θεσσαλίας. Τέλος, σύμφωνα με τα στοιχεία του δικτύου των χαλαζομέτρων σημειώθηκαν 6 ημέρες χαλαζιού (3 ανά μήνα) κατά τις οποίες 14 χαλαζόμετρα κατέγραψαν χαλάζι (9 τον Αύγουστο και 5 το Σεπτέμβριο). Ο μέγιστος αριθμός χαλαζομέτρων που κατέγραψαν χαλάζι σε μία ημέρα χαλαζιού ήταν 6 χαλαζόμετρα στη χαλαζόπτωση της 6 ης Αυγούστου 2014.

31 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΑΝΑΛΥΣΗ ΗΜΕΡΩΝ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ Ε. Χατζή Το Αντιχαλαζικό Πρόγραμμα 2014 εφαρμόστηκε στο διάστημα από 1 η Αυγούστου έως 30 Σεπτεμβρίου. Η διάρκεια του προγράμματος ήταν μόνο 61 ημέρες, η μικρότερη διάρκεια από το 2004 και μετά, που το Αντιχαλαζικό Πρόγραμμα εφαρμόζεται σε δύο Περιοχές Προστασίας. Συνολικά καταγράφηκαν 28 ημέρες άμεσης (15 ) ετοιμότητας, που αντιστοιχούν στο 46% των ημερών του Προγράμματος. Αναλυτικά τα επιχειρησιακά χαρακτηριστικά για κάθε ημέρα της Αντιχαλαζικής Περιόδου 2014 στην οποία σημειώθηκε άμεση (15-λεπτη) ετοιμότητα παρουσιάζονται στο επόμενο κεφάλαιο. Στην παρούσα παράγραφο γίνεται η συγκεντρωτική παρουσίασή τους και αναλύονται τα σημαντικότερα χρονικά χαρακτηριστικά των ημερών άμεσης ετοιμότητας για την περίοδο 2014, καθώς και η σύγκρισή τους με τα αντίστοιχα δεδομένα των επιχειρησιακές περιόδων Α. Χρονικά χαρακτηριστικά των ημερών ετοιμότητας ανά περίοδο Στις 28 ημέρες άμεσης ετοιμότητας κατά την επιχειρησιακή περίοδο 2014 παρατηρήθηκαν τα εξής: Η μέση ώρα έναρξης της άμεσης ετοιμότητας είναι στις 10:28 UTC (13:28 τ.ω.), με μόνο το 25% των περιπτώσεων να αντιστοιχεί στο διάστημα 9:00-12:00 UTC. Η μέση ώρα λήξης της άμεσης ετοιμότητας είναι στις 19:40 UTC (22:40 τ.ω.), με το 82% των περιπτώσεων να παρατηρείται μετά τις 17:00 UTC, και το 43% των περιπτώσεων μετά τα μεσάνυχτα (21:00 UTC). Η ημερήσια διάρκεια της άμεσης ετοιμότητας στις ημέρες που εξετάζονται κυμάνθηκε από 1,7 έως 22,5 ώρες, με μέση ημερήσια διάρκεια 8,7 ώρες. Η μικρή διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου 2014 έχει ως αποτέλεσμα φυσικά και το μικρό αντίστοιχα αριθμό ημερών ετοιμότητας. Η συχνότητα όμως των ημερών ετοιμότητας (46% στο σύνολο των ημερών του Προγράμματος) εμφανίζεται σχετικά μεγάλη. Συνολικά στην περίοδο το πλήθος των ημερών ετοιμότητας παρουσιάζει μεγάλη διακύμανση από χρονιά σε χρονιά (Πίνακας ). Το μέγιστο των ημερών ετοιμότητας παρατηρήθηκε στις περιόδους 2005 και 2009 και το ελάχιστο το Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της περιόδου 2014 επίσης είναι η αυξημένη επιχειρησιακή δραστηριότητα κατά τις νυχτερινές ώρες, γεγονός που αποδεικνύεται από το μεγάλο αριθμό ημερών με λήξη άμεσης ετοιμότητας μετά τα μεσάνυχτα (43% των περιπτώσεων, η μεγαλύτερη αντίστοιχη συχνότητα στο διάστημα ). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η μέση ώρα λήξης της άμεσης ετοιμότητας το 2014 να είναι η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί στο εξεταζόμενο διάστημα. Στο σύνολο του διαστήματος πάντως, η μέση ώρα

32 26 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 έναρξης σε κάθε επιχειρησιακή περίοδο σταθερά σημειώνεται τις πρώτες μεταμεσημβρινές ώρες και η μέση ώρα λήξης τις πρώτες βραδινές ώρες. Πίνακας Χρονικά χαρακτηριστικά των ημερών ετοιμότητας ανά περίοδο στο διάστημα Άμεση (15 ) ετοιμότητα Περίοδος Συχνότητα ημερών (%) Μέση ώρα έναρξης (UTC) Μέση ώρα λήξης (UTC) Μέση ημερήσια διάρκεια (ωω:λλ) ,9 11:08 17:56 6: ,6 11:27 19:52 8: ,4 10:35 18:17 8: ,3 10:43 18:34 7: ,4 10:57 18:48 7: ,3 10:07 19:04 8: ,9 11:28 18:56 7: ,3 10:20 19:15 8: ,6 10:28 18:52 8: ,9 10:21 19:27 8: ,9 10:28 19:40 8: ,9 10:43 18:58 8:04 Β. Χρονικά χαρακτηριστικά των ημερών ετοιμότητας ανά μήνα Στον Πίνακα δίνεται ο αριθμός των ημερών άμεσης ετοιμότητας που παρουσιάστηκαν στους δύο μήνες της περιόδου 2014 και οι αντίστοιχες τιμές (ελάχιστη, μέγιστη και μέση) της ώρας έναρξης, λήξης και ημερήσιας διάρκειας της 15λεπτης ετοιμότητας. Ο Σεπτέμβριος παρουσίασε τις περισσότερες ημέρες ετοιμότητας και τη μεγαλύτερη μέση ημερήσια διάρκεια ετοιμότητας. Πίνακας Χρονικά χαρακτηριστικά των ημερών ετοιμότητας ανά μήνα την περίοδο Μήνας Πλήθος Ημερών Άμεση (15 ) ετοιμότητα Ώρα έναρξης Ώρα λήξης (UTC) (UTC) Ημερήσια διάρκεια (ωω:λλ) Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Αύγουστος 10 0:00 21:36 13:12 4:41 23:59 19:22 1:39 14:48 6:10 Σεπτέμβριος 18 6:53 13:50 8:57 11:11 23:59 19:50 2:27 22:29 10:03 1/8-30/9 28 0:00 21:36 10:28 4:41 23:59 19:40 1:39 22:29 8:40 Αναλυτικά, η μηνιαία κατανομή των ημερών ετοιμότητας ανά περίοδο για το διάστημα παρουσιάζεται στον Πίνακα Η αξιολόγηση των δεδομένων

33 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ δείχνει ότι ο αριθμός των ημερών ετοιμότητας το Σεπτέμβριο 2014 είναι ιδιαίτερα μεγάλος, διπλάσιος του μέσου όρου, και αποτελεί τη μέγιστη τιμή από το 2004 και έπειτα. Αντίθετα, ο αριθμός των ημερών ετοιμότητας τον Αύγουστο 2014 είναι κοντά στο αναμενόμενο. Στο σύνολο του εξεταζόμενου διαστήματος, η μέση μηνιαία κατανομή των ημερών ετοιμότητας παρουσιάζει μέγιστο τον Ιούνιο και ελάχιστο τον Απρίλιο. Συνολικά οι μισές περίπου ημέρες ετοιμότητας ανά περίοδο παρουσιάστηκαν τον Ιούνιο και το Μάιο, με πέντε περιόδους το μέγιστο των ημερών να είναι το Μάιο, και στις υπόλοιπες πέντε τον Ιούνιο. Επίσης στο τρίμηνο Μαΐου Ιουλίου σημειώνονται τα 2/3 των ημερών ετοιμότητας. Πίνακας Μηνιαία κατανομή των ημερών ετοιμότητας ανά περίοδο Μ.Ο. Απρίλιος ,2 Μάιος ,2 Ιούνιος ,4 Ιούλιος ,5 Αύγουστος ,9 Σεπτέμβριος ,7 Σύνολο ,9 Συνολικά, το μέγιστο των ημερών ετοιμότητας παρατηρήθηκε το 2005 και το ελάχιστο το Το μέγιστο αποδίδεται στο μεγάλο πλήθος ημερών ετοιμότητας τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2005, ενώ το ελάχιστο στην εξαιρετικά μικρή τιμή των ημερών τον Ιούνιο του Γ. Χρονικά χαρακτηριστικά των ημερών ετοιμότητας ανά είδος επιχειρησιακής δραστηριότητας Τα χρονικά χαρακτηριστικά της ετοιμότητας συνδέονται άμεσα με το είδος της πτητικής δραστηριότητας. Στις 28 ημέρες άμεσης ετοιμότητας του 2014, περιλαμβάνονται: 22 επιχειρησιακές ημέρες, ποσοστό 79% των ημερών ετοιμότητας και 36% των ημερών του Προγράμματος 17 ημέρες σποράς, ποσοστό 77% των επιχειρησιακών ημερών, 61% των ημερών ετοιμότητας και 28% των ημερών του Προγράμματος 6 ημέρες χαλαζιού, ποσοστό 35% των ημερών σποράς, 27% των επιχειρησιακών ημερών, 21% των ημερών ετοιμότητας και 10% των ημερών του Προγράμματος. Οι αναλογίες αυτές είναι σχεδόν ίδιες για κάθε επιχειρησιακή περίοδο στη διάρκεια της ενδεκαετίας , ανεξάρτητα από τον απόλυτο αριθμό των ημερών ετοιμότητας ανά περίοδο.

34 28 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Κατά την επιχειρησιακή περίοδο 2014, οι κοινές επιχειρησιακές ημέρες στις δύο περιοχές προστασίας ήταν συνολικά 16. Από αυτές οι 13 ήταν ημέρες σποράς τουλάχιστον σε μία περιοχή προστασίας και οι 7 ήταν ημέρες σποράς και στις δύο περιοχές προστασίας. Ανάλογα με το είδος και το πλήθος των επιχειρησιακών πτήσεων σε μία ημέρα, τα χρονικά χαρακτηριστικά της 15λεπτης ετοιμότητας διαφοροποιούνται. Όπως φαίνεται στον Πίνακα 2.2.4, η μικρότερη μέση ημερήσια διάρκεια της άμεσης ετοιμότητας, με έναρξη αργότερα και λήξη νωρίτερα μέσα στο 24ωρο, παρατηρείται στις ημέρες ετοιμότητας που δεν πραγματοποιήθηκε πτήση. Τα χρονικά χαρακτηριστικά της ετοιμότητας κλιμακώνονται ανάλογα με το είδος και το πλήθος των επιχειρησιακών πτήσεων σε μία ημέρα ετοιμότητας. Έτσι, στις 10 ημέρες που σημειώθηκαν πτήσεις σποράς σε κάθε μία από τις περιοχές προστασίας καταγράφηκε η μεγαλύτερη μέση ημερήσια διάρκεια της άμεσης ετοιμότητας, με την γρηγορότερη έναρξη και την πιο καθυστερημένη λήξη μέσα στο 24ωρο από όλες τις περιπτώσεις. Πίνακας Χρονικά χαρακτηριστικά ετοιμότητας ανά είδος πτητικής δραστηριότητας την περίοδο Είδος ημέρας Πλήθος Έναρξη (ώρα UTC) 15 Ετοιμότητα Λήξη (ώρα UTC) Διάρκεια (ωω:λλ) Ετοιμότητας (σύνολο) 28 10:28 19:40 8:40 Ετοιμότητας (χωρίς πτήση) 6 13:28 17:03 3:35 Επιχειρησιακή (πτήση τουλάχιστον σε μία περιοχή) Σποράς (σπορά τουλάχιστον σε μία περιοχή) Κοινή Επιχειρησιακή (πτήση σε κάθε περιοχή) Κοινή Επιχειρησιακή, σπορά σε μία περιοχή Κοινή Επιχειρησιακή, σπορά σε κάθε περιοχή 22 9:39 20:23 10: :23 20:53 10: :17 21:15 11: :58 21:15 11:40 7 6:49 22:32 14:36 Δ. Ακολουθίες ημερών ετοιμότητας Οι 28 ημέρες άμεσης ετοιμότητας κατά την περίοδο 2013 αντιστοιχούν στο 46% των ημερών του Προγράμματος, δηλαδή μία στις δύο ημέρες περίπου ήταν ημέρα ετοιμότητας. Η κατανομή των ημερών όμως δεν είναι ομοιόμορφη στη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου. Αντίθετα παρουσιάζονται διαστήματα συνεχόμενων ημερών δραστηριότητας, γεγονός που παρατηρείται σε όλες τις επιχειρησιακές περιόδους.

35 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Γενικά η μεγάλη πλειοψηφία των ημερών άμεσης ετοιμότητας παρουσιάστηκε σε ακολουθίες διαδοχικών ημερών. Το ίδιο ισχύει και για τις ημέρες επιχειρήσεων και τις ημέρες σποράς. Αναλυτικά: Το 86% των ημερών άμεσης ετοιμότητας παρουσιάστηκε σε ακολουθίες ημερών με μήκος περιόδου 2, 3, 4, 6 και 9 ημέρες. Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν: 2 ακολουθίες των δύο ημερών 1 ακολουθία των τριών ημερών 1 ακολουθία των τεσσάρων ημερών 1 ακολουθία των έξη ημερών 1 ακολουθία των εννέα ημερών Το 82% των επιχειρησιακών ημερών παρουσιάστηκε σε ακολουθίες ημερών με μήκος περιόδου 2, 4, και 6 ημέρες. Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν: 1 ακολουθία των δύο ημερών 1 ακολουθία των τεσσάρων ημερών 2 ακολουθίες των έξη ημερών Το 76% των ημερών σποράς παρουσιάστηκε σε ακολουθίες ημερών με μήκος περιόδου 2, 4 και 5 ημέρες. Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν: 2 ακολουθίες των δύο ημερών 1 ακολουθίες των τεσσάρων ημερών 1 ακολουθία των πέντε ημερών Το 83% των ημερών χαλαζιού παρουσιάστηκε σε ακολουθία ημερών με μήκος 2 και 3 ημέρες. Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν: 1 ακολουθία των δύο ημερών (14-15/9) 1 ακολουθία των τριών ημερών (6-8/8) Ακολουθία 3 ημερών χαλαζιού γενικά είναι σπάνια. Έχει παρουσιαστεί άλλες έξι φορές στην ιστορία του Ε.Π.Χ.Π, και μάλιστα μόνο στα τελευταία χρόνια (14-16/9/2008, 22-24/5/2010, 18-20/6/2010, 29-31/5/2011, 9-11/5/2012 και 5-7/7/2013). Επίσης υπάρχει μόνο μια ακολουθία 4 ημερών χαλαζιού (10-13/6/2013). Στο σύνολο της επιχειρησιακής περιόδου οι μεγαλύτερες ακολουθίες ημερών ετοιμότητας παρουσιάστηκαν το Σεπτέμβριο (9 ημέρες, 1-9/9 και 6 ημέρες, 13-18/9), διαστήματα με συσσωρευμένη πτητική δραστηριότητα. Ο μεγαλύτερος αριθμός πτήσεων ανά ημέρα πραγματοποιήθηκε στις 2/9 με 6 πτήσεις, 5 εκ των οποίων σποράς. Ο μεγαλύτερος αριθμός χτυπημένων χαλαζομέτρων σε μία ημέρα σημειώθηκε στις 6/8.

36 30 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΗΜΕΡΕΣ Κατά τη διάρκεια της Αντιχαλαζικής Περιόδου 2014 καταγράφηκαν 22 επιχειρησιακές ημέρες, από τις οποίες 17 χαρακτηρίστηκαν ως ημέρες σποράς και 5 ως ημέρες περιπολίας. Αναλυτικά οι ημέρες σποράς και οι ημέρες περιπολίας αναφέρονται στον Πίνακα και η μηναία κατανομή τους στον Πίνακα Πίνακας Ημέρες σποράς και ημέρες περιπολίας στο Ε.Π.Χ.Π. περιόδου Ημέρες Σποράς Ημέρες Περιπολίας 1/8/2014 8/9/2014 1/9/2014 5/8/2014 9/9/2014 4/9/2014 6/8/ /9/2014 5/9/2014 7/8/ /9/ /9/2014 8/8/ /9/ /9/ /8/ /9/2014 2/9/ /9/2014 3/9/ /9/2014 6/9/2014 Πίνακας Μηναία κατανομή ημερών σποράς, περιπολίας και επιχειρησιακών. Μήνας Ημέρες Σποράς Ημέρες Περιπολίας Επιχειρησιακές Ημέρες Αύγουστος Σεπτέμβριος Αντιχ. Περ

37 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Η μηνιαία κατανομή των επιχειρησιακών ημερών ανά Περιοχή Προστασίας φαίνεται στους Πίνακες και που ακολουθούν. Σε σύνολο 22 επιχειρησιακών ημερών, στις 18 ημέρες πραγματοποιήθηκαν πτήσεις στην Περιοχή Ημαθίας - Πέλλας (Περιοχή 1) και στις 20 ημέρες πραγματοποιήθηκαν στην Περιοχή Λάρισας-Καρδίτσας-Τυρνάβου (Περιοχή 3). Παρατηρήθηκαν 15 επιχειρησιακές ημέρες κοινές στις δύο περιοχές, και από αυτές οι 12 ήταν ημέρες σποράς τουλάχιστον σε μία περιοχή, ενώ οι 3 ήταν ημέρες περιπολίας και στις δύο περιοχές. Πίνακας Αριθμός ημερών σποράς, περιπολίας και επιχειρησιακών στην Περιοχή Ημαθίας Πέλλας Π1. Περιοχή Ημαθίας Πέλλας Π1 Μήνας Ημέρες Σποράς Ημέρες Περιπολίας Επιχειρησιακές Ημέρες Αύγουστος Σεπτέμβριος Αντιχ. Περ Πίνακας Αριθμός ημερών σποράς, περιπολίας και επιχειρησιακών στην Περιοχή Λάρισας-Καρδίτσας-Τιρνάβου Π3. Περιοχή Λάρισας-Καρδίτσας-Τιρνάβου Π3 Μήνας Ημέρες Σποράς Στην Π3 Ημέρες Περιπολίας Στην Π3 Επιχειρησιακές Ημέρες Στην Π3 Αύγουστος Σεπτέμβριος Αντιχ. Περ

38 32 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ AΝΑΛΥΣΗ EΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΠΤΗΣΕΩΝ Η μηνιαία κατανομή των επιχειρησιακών παραμέτρων για το σύνολο των Περιοχών Προστασίας για τους δίνεται στους Πίνακες Πίνακας Αριθμός πτήσεων σποράς, περιπολίας και επιχειρησιακών. Μήνας Πτήσεις Πτήσεις Επιχειρησιακές Σποράς Περιπολίας Πτήσεις Αύγουστος Σεπτέμβριος Αντιχ. Περ Πίνακας Xρόνος πτήσεων σποράς, περιπολίας και επιχειρησιακών. Μήνας Χρόνος Πτήσεων Σποράς (ώρες) Χρόνος Πτήσεων Περιπολίας (ώρες) Χρόνος Επιχειρησιακών Πτήσεων (ώρες) Αύγουστος 28,6 7,8 36,4 Σεπτέμβριος 88,5 42,9 131,4 Αντιχ. Περ ,1 50,7 167,8 Τον Αύγουστο πυροδοτήθηκαν 964 φυσίγγια των 20 gr, από αυτά κάηκαν τα 948 και δεν κάηκαν τα 16 ποσοστό αστοχίας 1,7%. Το Σεπτέμβριο πυροδοτήθηκαν 4006 φυσίγγια των 20 gr, κάηκαν 3929 και δεν κάηκαν τα 77 ποσοστό αστοχίας 1,9%. Δεν χρησιμοποιήθηκαν καθόλου φυσίγγια των 75 gr. Πίνακας Αριθμός φυσιγγίων και συνολική κατανάλωση υλικού σποράς. Μήνας Αριθμός Φυσιγγίων 20 g AgI Αριθμός Φυσιγγίων 75 g Συνολική Κατανάλωση Υλικού Σποράς(kg) Αύγουστος ,0 Σεπτέμβριος ,6 Αντιχ. Περ ,5 Κατά τη διάρκεια των δύο μηνών του Ε.Π.Χ.Π σημειώθηκαν 31 πτήσεις σποράς από τις οποίες οι 23 αντιστοιχούν στο Σεπτέμβριο, αριθμός πτήσεων που είναι ο μεγαλύτερος που έχει σημειωθεί μέχρι τώρα το μήνα αυτό.

39 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Πίνακας Συγκεντρωτικά μηνιαία στοιχεία πτήσεων σποράς. Μήνας Αριθμός πτήσεων σποράς Συνολική διάρκεια πτήσεων σποράς (ώρες) Μέση διάρκεια πτήσεων σποράς (ώρες) Υλικό σποράς (g) Υλικό σποράς ανά πτήση (g) Αύγουστος 8 26,2 3, Σεπτέμβριος 23 81,6 3, Αντιχ.Περ ,8 3, Στο σύνολο των 31 επιχειρησιακών πτήσεων οι 10 ήταν πτήσεις που έγιναν στις δύο Περιοχές Προστασίας διαδοχικά. Οι 10 αυτές πτήσεις προσμετρώνται σε κάθε Περιοχή ξεχωριστά, με σκοπό τον υπολογισμό της πτητικής δραστηριότητας ανά Περιοχή Προστασίας. Συνολικά, οι τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων πτήσεων είναι παρόμοιες και στις δύο Περιοχές Προστασίας. Η μηνιαία κατανομή των επιχειρησιακών παραμέτρων που βασίζονται στα δεδομένα των πτήσεων, ξεχωριστά για κάθε μία Περιοχή Προστασίας του ΕΠΧΠ, παρουσιάζεται στους Πίνακες έως Η μηνιαία κατανομή των παραμέτρων έδειξε ότι ο Σεπτέμβριος ήταν πολύ δραστήριος μήνας με υπερδιπλάσια δραστηριότητα σε σχέση με αυτή του Αυγούστου. Τα δεδομένα σποράς (πτήσεις σποράς, χρόνος πτήσεων σποράς και κατανάλωση υλικού σποράς) υπερτερούν στην Περιοχή 1 σε σχέση με την Περιοχή 3. Πολύ μεγαλύτερη σχεδόν διπλάσια ήταν η μέση διάρκεια των πτήσεων σποράς στην Περιοχή 3 σε σχέση με την Περιοχή 1. Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 29 επιχειρησιακές πτήσεις στην Περιοχή 1 (15 πτήσεις σποράς) και 28 πτήσεις στην Περιοχή 3 (17 πτήσεις σποράς). Γενικά, σημειώθηκαν κατά μέσο όρο 2,8 πτήσεις ανά επιχειρησιακή ημέρα στην Περιοχή 1 και 3,1 πτήσεις ανά επιχειρησιακή ημέρα στην Περιοχή 3, με μέγιστο αριθμό 6 πτήσεις σε μία ημέρα και στις δύο Περιοχές στις 2 Σεπτεμβρίου από τις οποίες οι 5 ήταν πτήσεις σποράς. Συνολικά για την περίοδο, ο μέσος χρόνος πτητικής δραστηριότητας σε μία επιχειρησιακή ημέρα (δηλαδή ο χρόνος μεταξύ της απογείωσης της πρώτης πτήσης και της προσγείωσης της τελευταίας πτήσης) είναι 6,5 ώρες. Στις ημέρες κοινής επιχειρησιακής δραστηριότητας στις δύο περιοχές ο μέσος χρόνος πτητικής δραστηριότητας αυξάνεται σε 8,2 ώρες. Τα φυσίγγια σποράς κορυφής (με περιεκτικότητα 20 g υλικού σποράς) και στις δύο Περιοχές Προστασίας αποτελούν το σύνολο της κατανάλωσης του υλικού σποράς, καθώς τα φυσίγγια σποράς βάσης (με περιεκτικότητα 75 g υλικού σποράς) δε χρησιμοποιήθηκαν. Η μέση διάρκεια μιας πτήσης σποράς μόνο στην Περιοχή 1 είναι 3,3 ώρες, με μέση κατανάλωση 3228 g υλικού σποράς, ενώ η αντίστοιχη διάρκεια στην Περιοχή 3 είναι 3,5 ώρες, με μέση κατανάλωση 2889 g υλικού σποράς. Οι πτήσεις σποράς είχαν μεγαλύτερη μέση διάρκεια από τις πτήσεις περιπολίας και για τις δύο Περιοχές Προστασίας.

40 34 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Πίνακας Συγκεντρωτικά μηνιαία στοιχεία πτήσεων και υλικού σποράς στην Περιοχή Ημαθίας Πέλλας Π1. Μέση Χρόνος Αριθμός Διάρκεια Π1 Πτήσεων Υλικό σποράς Πτήσεων Πτήσεων (ώρες) (ώρες) Μήνας Σποράς Περιπολίας Επιχειρησιακές Σποράς Περιπολίας Επιχειρησιακές Σποράς Περιπολίας Επιχειρησιακές Αριθμός Φυσιγγίων 20 g AgI Βάρος (kg) 75 gr AgI Αριθμός Φυσιγγίων Βάρος (kg) Αύγουστος ,4 8,9 15,3 1,6 1,8 1, Σεπτέμβριος ,1 22,1 65,2 3,9 2,5 3, Ε.Π.Χ.Π , ,5 3,3 2,2 2, Πίνακας Συγκεντρωτικά μηνιαία στοιχεία πτήσεων και υλικού σποράς στην Περιοχή Λάρισας-Καρδίτσας-Τυρνάβου Π3. Π3 Αριθμός Πτήσεων Χρόνος Πτήσεων (ώρες) Μέση Διάρκεια Πτήσεων (ώρες) Υλικό σποράς Μήνας Σποράς Περιπολίας Επιχειρησιακές Σποράς Περιπολίας Επιχειρησιακές Σποράς Περιπολίας Επιχειρησιακές Αριθμός Φυσιγγίων 20 g AgI Βάρος (kg) 75 gr AgI Αριθμός Φυσιγγίων Βάρος (kg) Αύγουστος ,9 6,7 17,6 2,7 2,2 2, Σεπτέμβριος ,9 20,8 69,7 3,8 2,6 3, Ε.Π.Χ.Π ,8 27,5 87,3 3,5 2,5 3,

41 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΡΑΝΤΑΡ - ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ Ε. Χατζή Στην παρούσα μελέτη παρουσιάζονται τα χαρακτηριστικά της καταιγιδοφόρου δραστηριότητας που σημειώθηκε στις Περιοχές Προστασίας, κατά τη χρονική περίοδο 1 η Αυγούστου - 30 Σεπτεμβρίου 2014, τα οποία προέκυψαν από την ανάλυση των δεδομένων των δύο μετεωρολογικών ραντάρ που χρησιμοποιεί στις επιχειρήσεις του το Ε.Π.Χ.Π. Τα ραντάρ (C-band), εγκατεστημένα στο Φίλυρο του Ν. Θεσσαλονίκης και στο Λιόπρασο του Ν. Λάρισας, παρακολουθούν την εξέλιξη των καταιγίδων με σκοπό την επιχειρησιακή κάλυψη των δύο Περιοχών Προστασίας. Οι καταγραφές και η επεξεργασία των ψηφιακών εικόνων ραντάρ των αντίστοιχων καταιγίδων έγιναν με το καταγραφικό σύστημα ΤΙΤΑΝ. Ως μονάδα μελέτης των καταιγίδων επιλέχθηκε το Σύμπλεγμα Κυττάρων Καταιγίδας (ΣΚΚ) (Τσαγκαλίδης, 2000) που ορίζεται ως σωρειτόμορφη ηχώ ραντάρ που περιέχει κύτταρο καταιγίδας με ανακλαστικότητα μεγαλύτερη ή ίση των 35 dbz στο επίπεδο των - 5 ο C και υψηλότερα. Κάθε Σύμπλεγμα Κυττάρων Καταιγίδας ή απλά Καταιγίδα διακρίνεται είτε ως μεμονωμένο κύτταρο, είτε ως σύμπλεγμα διαδοχικών κυττάρων ή κυττάρων σε γραμμή. Τα δεδομένα μετεωρολογικού ραντάρ που αναλύθηκαν και χαρακτηριστικά αναφέρονται ως δεδομένα των ΣΚΚ, αποτελούνται από παραμέτρους που αποτυπώνουν τη συχνότητα και την περιοχή εμφάνισή τους, τη χρονική κατανομή τους, την ένταση, το μέγεθος και τη δομή των ΣΚΚ στην κάθε Περιοχή Προστασίας, και καθορίζονται ως εξής: Ημερομηνία εμφάνισης, αύξων αριθμός καταιγίδας στην ημέρα και Περιοχή Προστασίας που επηρεάστηκε. Τύπος καταιγίδας, ανάλογα με την ταξινόμηση των ΣΚΚ: μονοκύτταρη καταιγίδα κοινού ή συνήθους κυττάρου (Μ), μονοκύτταρη υπερκυττάρου (Υ), πολυκύτταρη (M) και γραμμής κυττάρων (Γ) (Browning, 1977). Ώρα έναρξης σε UTC, ως η χρονική στιγμή κατά την οποία η μέγιστη ανακλαστικότητα ήταν 25 dbz στο επίπεδο των -5 ο C και υψηλότερα. Ώρα λήξης σε UTC, ως η χρονική στιγμή κατά την οποία η μέγιστη ανακλαστικότητα έγινε μικρότερη από 25 dbz στο επίπεδο των -5 ο C και υψηλότερα. Χρόνος ζωής σε ωω:λλ, ως η διαφορά μεταξύ των ωρών έναρξης και λήξης. Θέση έναρξης μέσα στην Περιοχή Προστασίας ή στη Ζώνη Μετάβασης (βόρεια, δυτική, νότια και ανατολική). Θέση λήξης μέσα στην Περιοχή Προστασίας ή στη Ζώνη Μετάβασης (βόρεια, δυτική, νότια και ανατολική). Διεύθυνση κίνησης, ως η διεύθυνση από την οποία κινούνται (π.χ. από ΒΔ). Περιοχή ανοδικών κινήσεων, ως η περιοχή σε σχέση με τον πυρήνα του κυττάρου στην οποία παρατηρούνται τα ανοδικά ρεύματα της καταιγίδας.

42 36 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Περιοχή νέων αναπτύξεων, ως η περιοχή σε σχέση με τον πυρήνα του κυττάρου στην οποία εμφανίζονται νέα κύτταρα σε πολυκυτταρική καταιγίδα. Μετακίνηση σε km, ως η απόσταση ανάμεσα στη θέση έναρξης και στη θέση λήξης. Ανακλαστικότητα σε dbz, ως η μέγιστη ανακλαστικότητα που εμφάνισε το ισχυρότερο κύτταρο του ΣΚΚ στο επίπεδο των -5 ο C και υψηλότερα. Ύψος κορυφής σε Km, ως το μεγαλύτερο ύψος που έφτασε η κορυφή του υψηλότερου από τα κύτταρα του ΣΚΚ. Ύψος της ισοϋψούς των 45 dbz σε Km, που είναι το μεγαλύτερο ύψος στο οποίο καταμετρήθηκε ανακλαστικότητα ίση τουλάχιστον με 45 dbz. Max V.I.L. σε kg/m 2, ως η μέγιστη τιμή του υπολογιζόμενου διαθέσιμου νερού καθ ύψος στο κύτταρο. Ύψος κορυφής στη θέση Max V.I.L σε Km, ως το ύψος κορυφής που παρουσίασε το ΣΚΚ τη χρονική στιγμή που σημείωσε τη μέγιστη τιμή του υπολογιζόμενου διαθέσιμου νερού καθ ύψος. Επίσης, με βάση τα δεδομένα του δικτύου χαλαζομέτρων που είναι εγκατεστημένο στην Περιοχή Προστασίας Ημαθίας - Πέλλας, σε κάθε χαλαζόμετρο με βρέθηκε με χτυπήματα χαλαζιού (13 συνολικά χαλαζόμετρα σε 6 ημέρες σε όλη την περίοδο) αντιστοιχήθηκε η καταιγίδα που προκάλεσε τη χαλαζόπτωση. Ως Ημέρα ΣΚΚ ορίζεται η ημέρα στην οποία ανιχνεύεται τουλάχιστον ένα ΣΚΚ σε μία τουλάχιστον Περιοχή. Στη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου 2014 καταγράφηκαν 74 ΣΚΚ, σε 19 συνολικά Ημέρες ΣΚΚ. Σε κάθε Ημέρα ΣΚΚ παρατηρήθηκαν από 1 έως 7 καταιγίδες, και μόνο σε μία περίπτωση περισσότερες (16 ΣΚΚ ανά ημέρα). Η κατανομή των Ημερών ΣΚΚ ανάλογα με το πλήθος των ΣΚΚ που παρουσιάστηκαν στη διάρκεια της ημέρας δίνεται στο σχήμα Π λ ή θ ο ς Η μ ε ρ ώ ν Περισσότερα Ημερήσιο πλήθος ΣΚΚ Σχήμα Κατανομή των ημερών ΣΚΚ ανάλογα με το ημερήσιο πλήθος των ΣΚΚ.

43 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Στην Περιοχή Προστασίας Ημαθίας - Πέλλας (Περιοχή 1) παρουσιάστηκαν περισσότερες καταιγίδες από ό,τι στην Περιοχή Θεσσαλίας (Περιοχή 3), 41 και 33 ΣΚΚ αντίστοιχα. Κατά μέσο όρο στην Περιοχή 1 καταγράφηκαν 2,9 καταιγίδες ανά ημέρα, ενώ στην Περιοχή 3 σημειώθηκαν 2,8 καταιγίδες ανά ημέρα. Η μηνιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ, καθώς και του αριθμού Ημερών ΣΚΚ, ανά Περιοχή Προστασίας παρουσιάζεται στον Πίνακα Το μήνα Σεπτέμβριο παρουσιάστηκε το μέγιστο τόσο στο πλήθος των ΣΚΚ όσο και στον αριθμό των Ημερών ΣΚΚ και στις δύο περιοχές προστασίας. Πίνακας Μηνιαία κατανομή του πλήθους ΣΚΚ και των ημερών ΣΚΚ. Περιοχή 1 Περιοχή 3 Πλήθος ΣΚΚ Ημέρες ΣΚΚ Πλήθος ΣΚΚ Ημέρες ΣΚΚ Αύγουστος Σεπτέμβριος Σύνολο Στον Πίνακα παρουσιάζεται το πλήθος των ΣΚΚ ανά τύπο ταξινόμησης και η αντίστοιχη αναλογία (επί τοις εκατό) στο σύνολο των ΣΚΚ, για κάθε μία Περιοχή Προστασίας ξεχωριστά. Η μεγάλη πλειοψηφία των καταιγίδων που καταγράφηκαν (τέσσερις στις πέντε περίπου) ταξινομείται στον πολυκυτταρικό τύπο καταιγίδας και στις δύο περιοχές προστασίας. Δεν παρουσιάστηκε καθόλου ο τύπος της γραμμής καταιγίδων (Γ) ούτε ο υπερκυτταρικός τύπος καταιγίδων (Υ). Πίνακας Τύποι ταξινόμησης ΣΚΚ ανά Περιοχή Προστασίας. Τύπος Περιοχή 1 Περιοχή 3 καταιγίδας Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Μ 8 19,5 % 6 18,2 % Π 33 80,5 % 27 81,8 % Σύνολο % % Στο Σχήμα απεικονίζεται η χρονική κατανομή εμφάνισης των ΣΚΚ σε 3ωρα χρονικά διαστήματα στη διάρκεια της ημέρας, ανά Περιοχή Προστασίας. Το 85% των καταιγίδων παρουσιάστηκε τις μεσημεριανές - απογευματινές ώρες, στο διάστημα από 09:00 έως 18:00 ώρα UTC (12:00 έως 21:00 τ.ω.). Παρατηρούμε επίσης ότι στο διάστημα 12:00-15:00 ώρα UTC (15:00 έως 18:00 τ.ω.) παρουσίασαν ώρα έναρξης περισσότερες από τις μισές καταιγίδες της περιόδου (το 55% του συνόλου των καταιγίδων, ίδια αναλογία σε κάθε μία από τις περιοχές προστασίας). Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ώρα εμφάνισης του πρώτου κυττάρου της ημέρας (Σχήμα 2.5.3), που επίσης παρουσιάζει μέγιστο στο διάστημα 12:00-15:00 (το 62% του συνόλου των καταιγίδων, και αναλυτικά το 57% των καταιγίδων της Περιοχής 1 και το 67% των καταιγίδων της Περιοχής 3).

44 38 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Π λ ή θ ο ς Σ Κ Κ Περιοχή 1 Περιοχή Ώρα εμφάνισης ΣΚΚ (UTC) Σχήμα Κατανομή των ΣΚΚ ανάλογα με την ώρα έναρξης. Π λ ή θ ο ς Σ Κ Κ Περιοχή 1 Περιοχή Ώρα εμφάνισης 1ου ΣΚΚ (UTC) Σχήμα Κατανομή του πρώτου ΣΚΚ της ημέρας ανάλογα με την ώρα έναρξης. Στο Σχήμα παρουσιάζεται η κατανομή των ΣΚΚ ανά Περιοχή Προστασίας ανάλογα με τη διεύθυνση κίνησης. Διεύθυνση κίνησης Περιοχή 1 Δ 7% ΒΔ ΝΔ 14% Β 10% Ν 32% 5% ΒΑ 10% Α 10% ΝΑ 12% Διεύθυνση κίνησης Περιοχή 3 Δ 9% ΝΔ 28% ΒΔ 18% Β 6% ΒΑ 9% Ν 21% Α 3% ΝΑ 6% Σχήμα Κατανομή των ΣΚΚ ανά Περιοχή Προστασίας ως προς τη διεύθυνση κίνησης. Κατά τη Χαλαζική Περίοδο 2014 η πλειονότητα των καταιγίδων κινήθηκε από νότιες και δυτικές διευθύνσεις (Σχήμα ). Συγκεκριμένα στην Περιοχή 1 το 58% των ΣΚΚ κινήθηκαν από τα ΝΑ, Ν και ΝΔ, και στην Περιοχή 3 επίσης το 58% των ΣΚΚ κινήθηκαν από τα Ν, ΝΔ και Δ. Τη μικρότερη συχνότητα εμφάνισης είχαν τα ΣΚΚ με κίνηση από βορρά (5% στην Περιοχή 1) και από ανατολάς (3% στην Περιοχή 3). Στον Πίνακα παρουσιάζεται το πλήθος και το αντίστοιχο ποσοστό των ΣΚΚ της θέσης έναρξης των ΣΚΚ σε ένα από τα παρακάτω πέντε τμήματα της κάθε Περιοχής Προστασίας, το εσωτερικό, τη βόρεια, δυτική, νότια και ανατολική ζώνη μετάβασης. Ειδικά για την παράμετρο αυτή η Περιοχή 3 διακρίθηκε σε δύο υποπεριοχές, στην περιοχή Τρικάλων, Καρδίτσας, Παλαμά, Φαρσάλων που σημειώνεται ως Περιοχή 3 και στην περιοχή Τιρνάβου που σημειώνεται ως Περιοχή 3β. Στον Πίνακα παρουσιάζεται η ίδια παράμετρος αλλά μόνο για την πρώτη καταιγίδα της ημέρας. Επίσης η κατανομή των

45 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΣΚΚ ως προς τη θέση λήξης γίνεται με τον ίδιο τρόπο και παρουσιάζεται στον Πίνακα Πίνακας Κατανομή των ΣΚΚ ως προς τη θέση έναρξης. Θέση έναρξης Περιοχή 1 Περιοχή 3 Περιοχή 3β Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Εσωτερικό Περιοχής 22 53,7% 14 50,0% 0 Βόρεια 6 14,6% 5 17,9% 0 Ζώνη Δυτική 1 2,4% 5 17,9% 2 40% Μετάβασης Νότια 9 22,0% 3 10,7% 3 60% Ανατολική 3 7,3% 1 3,6% 0 Πίνακας Κατανομή του πρώτου ΣΚΚ της ημέρας ως προς τη θέση έναρξης. Θέση έναρξης Περιοχή 1 Περιοχή 3 Περιοχή 3β Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Εσωτερικό Περιοχής 6 42,9% 4 36,4% 0 Βόρεια 2 14,3% 3 27,3% 0 Ζώνη Δυτική 1 7,1% 1 9,1% 1 100% Μετάβασης Νότια 2 14,3% 2 18,2% 0 Ανατολική 3 21,4% 1 9,1% 0 Πίνακας Κατανομή των ΣΚΚ ως προς τη θέση λήξης. Θέση λήξης Περιοχή 1 Περιοχή 3 Περιοχή 3β Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Εσωτερικό Περιοχής 25 61,0% 17 60,7% 1 20% Βόρεια 7 17,1% 5 17,9% 1 20% Ζώνη Δυτική 0 0,0% 1 3,6% 1 20% Μετάβασης Νότια 0 0,0% 2 7,1% 0 Ανατολική 9 22,0% 3 10,7% 2 40% Γενικά το μεγαλύτερο ποσοστό των καταιγίδων πρωτοεμφανίστηκε στο εσωτερικό των περιοχών προστασίας (54% των ΣΚΚ της Περιοχής 1 και 50% της Περιοχής 3). Η μικρότερη συχνότητα πρώτης εμφάνισης παρουσιάστηκε στη δυτική ζώνη μετάβασης για την Περιοχή 1 και στην ανατολική για την Περιοχή 3. Αξίζει να τονιστεί το μικρό ποσοστό ΣΚΚ που παρουσιάζουν θέση έναρξης στην Περιοχή 3β, με μόνο 5 από τα 33 ΣΚΚ που επηρέασαν την Περιοχή 3 (ποσοστό 16% του συνόλου) να πρωτοεμφανίζονται γύρω από την Περιοχή 3β, στη δυτική και στη νότια ζώνη μετάβασης. Τέλος, το πρώτο κύτταρο της ημέρας παρουσιάζει μέγιστο ως προς τη θέση έναρξης στο εσωτερικό των περιοχών (43% για την Περιοχή 1 και 36% για την Περιοχή 3). Η κατανομή των ΣΚΚ ως προς τη θέση λήξης καταδεικνύει ότι οι περισσότερες καταιγίδες διαλύθηκαν επίσης στο εσωτερικό των περιοχών προστασίας (το 61% των ΣΚΚ της Περιοχής 1 και της Περιοχής 3).

46 40 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Ακολούθως εξετάζεται η κατανομή των ΣΚΚ σε κάθε μία Περιοχή Προστασίας ως προς την περιοχή ανοδικών κινήσεων που παρουσίασαν. Στον Πίνακα παρουσιάζεται το πλήθος και το αντίστοιχο ποσοστό των ΣΚΚ με περιοχή ανοδικών κινήσεων κατηγοριοποιημένη σε οκτώ τομείς (Βόρεια, Βορειοανατολικά, Ανατολικά, Νοτιοανατολικά, Νότια, Νοτιοδυτικά, Δυτικά και Βορειοδυτικά). Πίνακας Κατανομή των ΣΚΚ ως προς την περιοχή ανοδικών κινήσεων. Περιοχή 1 Περιοχή 3 Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Β 2 4,9% 3 9,1% ΒΑ 5 12,2% 1 3,0% Α 2 4,9% 1 3,0% ΝΑ 4 9,8% 2 6,1% Ν 4 9,8% 6 18,2% ΝΔ 4 9,8% 6 18,2% Δ 18 43,9% 10 30,3% ΒΔ 2 4,9% 4 12,1% Το δυτικό τμήμα των ΣΚΚ παρουσιάζεται ως προτιμητέα περιοχή ανοδικών κινήσεων. Πιο συγκεκριμένα, το 60% του συνόλου των καταιγίδων έχει περιοχή ανοδικών κινήσεων στη ΝΔ, Δ και ΒΔ τομέα τους. Το μέγιστο και για τις δύο περιοχές προστασίας βρίσκεται στο δυτικό τομέα των καταιγίδων (44% των ΣΚΚ στην Περιοχή 1 και 30% στην Περιοχή 3). Η κατανομή των ΣΚΚ σε κάθε μία Περιοχή Προστασίας ως προς την περιοχή ανοδικών κινήσεων που παρουσίασαν ανά τύπο καταιγίδας (Μονοκυτταρική ή Πολυκυτταρική) δίνει περισσότερες πληροφορίες, και παρουσιάζεται στον Πίνακα Παρατηρούμε ότι το δυτικό τμήμα (ΝΔ, Δ και ΒΔ τομέας) τόσο των μονοκυτταρικών όσο και των πολυκυτταρικών καταιγίδων παρουσιάζεται ως προτιμητέα περιοχή ανοδικών κινήσεων και στις δύο περιοχές προστασίας. Το μέγιστο βρίσκεται στο δυτικό τομέα των καταιγίδων (συνολικά το 80% των μονοκυτταρικών και το 55% των πολυκυτταρικών καταιγίδων). Πίνακας Κατανομή των ΣΚΚ ανά τύπο ως προς την περιοχή ανοδικών κινήσεων. Περιοχή 1 Περιοχή 3 Μ Π Μ Π Β ΒΑ Α ΝΑ Ν ΝΔ Δ ΒΔ

47 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Ειδικά για τις πολυκυτταρικές καταιγίδες έχει καταγραφεί επιπλέον και η περιοχή νέων αναπτύξεων, δηλαδή η περιοχή ως προς την καταιγίδα όπου αναπτύσσονται τα νέα κύτταρα, πάλι κατηγοριοποιημένη σε οκτώ τομείς (Πίνακας 2.5.8). Πίνακας Κατανομή των πολυκυτταρικών ΣΚΚ ως προς την περιοχή νέων αναπτύξεων. Περιοχή 1 Περιοχή 3 Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Β 3 9,1% 7 25,9% ΒΑ 1 3,0% 3 11,1% Α 1 3,0% 2 7,4% ΝΑ 0 0,0% 4 14,8% Ν 1 3,0% 4 14,8% ΝΔ 11 33,3% 1 3,7% Δ 9 27,3% 2 7,4% ΒΔ 7 21,2% 4 14,8% Στη συγκεκριμένη περίπτωση, προτιμητέα περιοχή νέων αναπτύξεων για την Περιοχή 1 εμφανίζεται να είναι το δυτικό τμήμα των καταιγίδων (ΝΔ, Δ και ΒΔ τομέας) με αθροιστικά το 82% των περιπτώσεων. Αντίστοιχα για την Περιοχή 3 η προτιμητέα περιοχή νέων αναπτύξεων εμφανίζεται να είναι το βόρειο τμήμα των καταιγίδων (ΒΔ, Β και ΒΑ τομέας) με αθροιστικά το 52% των περιπτώσεων. Πιο αναλυτικά, το μέγιστο στην περιοχή νέων αναπτύξεων παρατηρείται στο νοτιοδυτικό τομέα των καταιγίδων της Περιοχής 1, και στο βόρειο της Περιοχής 3. Ακολούθως εξετάζονται χαρακτηριστικά που έχουν καταγραφεί και σχετίζονται με τη διάρκεια και την ένταση των καταιγίδων. Συγκεκριμένα εξετάζεται για κάθε καταιγίδα ο χρόνος ζωής, η αντίστοιχη διανυθείσα απόσταση (μετακίνηση) και το μέτρο της μέσης ταχύτητας κίνησης. Επίσης μελετάται η μέγιστη ανακλαστικότητα που παρουσίασε κάθε καταιγίδα στο χρόνο ζωής της, το μέγιστο ύψος κορυφής που εμφάνισε αλλά και το μέγιστο ύψος που έφθασε η ισοπληθής των 45 dbz, το μέγιστο διαθέσιμο νερό καθ ύψος στο κύτταρο (V.I.L. σε kg/m 2 ) και το αντίστοιχο ύψος της κορυφής του ΣΚΚ (Ύψος max V.I.L., km). Στον Πίνακα παρουσιάζονται η μέση τιμή και τα ακρότατα των παραμέτρων έντασης για το σύνολο των καταιγίδων ανά περιοχή προστασίας. Παρατηρούμε ότι οι συγκεκριμένες παράμετροι παρουσιάζουν μεγάλη διακύμανση των τιμών τους και στις δύο περιοχές προστασίας. Επίσης στην Περιοχή 1 παρατηρήθηκαν οι μακροβιότερες και οι ταχύτερες καταιγίδες της περιόδου (υψηλότερες μέγιστες τιμές των αντίστοιχων παραμέτρων στην Περιοχή 1 από ό,τι στην Περιοχή 3). Γενικά, τα μέσα χαρακτηριστικά των καταιγίδων ανά περιοχή προστασίας δεν παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές μεταξύ τους. Εξαίρεση αποτελούν δύο παράμετροι από τις εξεταζόμενες οκτώ, η ταχύτητα κίνησης και η μέγιστη τιμή V.I.L, που υπερτερούν σημαντικά στην Περιοχή 1.

48 42 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Πίνακας Στατιστικά μέτρα χαρακτηριστικών των ΣΚΚ ανά Περιοχή Προστασίας. Περιοχή 1 Περιοχή 3 Παράμετροι Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Χρόνος ζωής (ωω:λλ) 0:22 3:33 1:25 0:32 2:45 1:23 Μετακίνηση (km) , ,2 Ταχύτητα (km/h) 1, , ,7 Ανακλαστικότητα (dbz) , ,2 Ύψος κορυφής (km) , ,6 Ύψος 45 dbz (km) 5 12,25 7,7 4,75 11,5 7,6 Max V.I.L. (kg/m 2 ) 3 149,5 62, ,2 56,8 Ύψος max V.I.L. (km) , ,0 Γενικά η σύγκριση των παραμέτρων ανά τύπο καταιγίδας δείχνει ότι μία πολυκυτταρική καταιγίδα είναι μακροβιότερη και ισχυρότερη σε σχέση με μία μονοκυτταρική καταιγίδα. Στους Πίνακες και δίνονται τα αντίστοιχα χαρακτηριστικά για κάθε μία περιοχή ξεχωριστά ανά τύπο καταιγίδας που παρουσιάστηκε (Μονοκυτταρική - Μ, Πολυκυτταρική - Π). Παρατηρείται σημαντική διαφοροποίηση ανάλογα με τον τύπο καταιγίδας στις εξεταζόμενες παραμέτρους, γεγονός που ισχύει και για τις δύο Περιοχές Προστασίας. Οι πολυκυτταρικές καταιγίδες παρουσιάζουν μεγαλύτερη διακύμανση των παραμέτρων σε σχέση με τις μονοκυτταρικές. Οι πολυκυτταρικές καταιγίδες παρουσιάζουν μεγαλύτερες μέγιστες τιμές των παραμέτρων σε σχέση με τις μονοκυτταρικές. Οι πολυκυτταρικές καταιγίδες παρουσιάζουν μεγαλύτερες μέσες τιμές των παραμέτρων σε σχέση με τις μονοκυτταρικές, με μεγαλύτερες διαφορές να παρουσιάζονται στην Περιοχή 3. Εξαίρεση αποτελεί η ταχύτητα κίνησης μόνο στην Περιοχή 1, όπου κινούνται ταχύτερα οι μονοκυτταρικές. Πίνακας Στατιστικά μέτρα χαρακτηριστικών των ΣΚΚ ανά τύπο στην Περιοχή 1. Περιοχή 1 Παράμετροι Μ Π Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Χρόνος ζωής (ωω:λλ) 0:26 1:17 0:45 0:22 3:33 1:34 Μετακίνηση (km) 4,0 57,0 23,9 2,0 70,0 25,2 Ταχύτητα (km/h) 5,8 52,0 31,3 1,1 47,3 17,6 Ανακλαστικότητα (dbz) , ,3 Ύψος κορυφής (km) 7,0 11,0 8,9 6,0 13,0 9,6 Ύψος 45 dbz (km) 6,0 10,0 7,2 5,0 12,25 7,9 Max V.I.L. (kg/m 2 ) 17,8 73,5 46,8 3,0 149,5 65,7 Ύψος max V.I.L. (km) 7,0 10,5 8,4 5,0 13,0 9,3

49 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Πίνακας Στατιστικά μέτρα χαρακτηριστικών των ΣΚΚ ανά τύπο στην Περιοχή 3. Περιοχή 3 Παράμετροι Μ Π Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Χρόνος ζωής (ωω:λλ) 0:32 0:48 0:39 0:40 2:45 1:33 Μετακίνηση (km) 4,0 13,0 8,5 0 76,0 27,7 Ταχύτητα (km/h) 6,7 17,7 12,9 0 33,0 16,3 Ανακλαστικότητα (dbz) , ,4 Ύψος κορυφής (km) 7,0 8,0 7,8 8,0 13,0 10,0 Ύψος 45 dbz (km) 4,75 6,5 5,7 6,0 11,5 8,0 Max V.I.L. (kg/m 2 ) 15,0 41,4 31,7 18,3 157,2 62,4 Ύψος max V.I.L. (km) 6,0 8,0 7,25 7,0 12,0 9,4 Τέλος στον Πίνακα γίνεται η σύγκριση των παραμέτρων μόνο για τις καταιγίδες της Περιοχής 1 ανάλογα με το αν συνοδεύονταν ή όχι με χαλάζι, σύμφωνα με τα δεδομένα του δικτύου χαλαζομέτρων. Στα 6 από τα 41 συνολικά συμπλέγματα που καταγράφηκαν κατά την επιχειρησιακή περίοδο 2014 σημειώθηκε χαλαζόπτωση, και όλα αντιστοιχούν μόνο σε πολυκυτταρικές καταιγίδες. Πίνακας Στατιστικά μέτρα χαρακτηριστικών των ΣΚΚ στην Περιοχή 1 ανάλογα με την ύπαρξη ή όχι χαλαζιού. Παράμετροι Όχι χαλάζι (35 ΣΚΚ) Ναι χαλάζι (6 ΣΚΚ) Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Χρόνος ζωής (ωω:λλ) 0:22 2:45 1:14 1:24 3:33 2:24 Μετακίνηση (km) , ,2 Ταχύτητα (km/h) 2,0 52,0 21,6 1,1 20,0 12,4 Ανακλαστικότητα (dbz) , ,2 Ύψος κορυφής (km) 6,0 13,0 9,1 11,0 12,0 11,6 Ύψος 45 dbz (km) 5,0 12,25 7,3 8,5 11,0 10,1 Max V.I.L. (kg/m 2 ) 3,0 131,9 51,9 81,5 149,5 120,9 Ύψος max V.I.L. (km) 5,0 13,0 8,7 10,5 12,0 11,3 Παρατηρούμε ότι οι καταιγίδες που συνδέονται με χαλάζι στο έδαφος εμφανίζουν υψηλότερες μέσες τιμές όλων των παραμέτρων, εκτός από την ταχύτητα κίνησης. Επίσης οι ελάχιστες τιμές των παραμέτρων παρουσιάζουν πολύ μεγάλη διαφορά. Οι δύο παράμετροι που δείχνουν να έχουν τη μεγαλύτερη σχέση με την ύπαρξη χαλαζιού στο έδαφος είναι το ύψος κορυφής και η μέγιστη τιμή του υπολογιζόμενου διαθέσιμου νερού καθ ύψος στο κύτταρο (max V.I.L.). Γενικά μία χαλαζοφόρα καταιγίδα διαρκεί περισσότερο, διανύει μεγαλύτερη απόσταση με μικρότερη ταχύτητα κίνησης και είναι ισχυρότερη σε σχέση με μία μη χαλαζοφόρα.

50 44 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Ανακεφαλαιώνοντας, η ανάλυση των χαρακτηριστικών των καταιγίδων που σημειώθηκαν στη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου 2014 (1 η Αυγούστου - 30 Σεπτεμβρίου) κατέδειξε τα εξής κύρια σημεία: Καταγράφηκαν 74 ΣΚΚ, σε 19 συνολικά Ημέρες ΣΚΚ. Σε κάθε Ημέρα ΣΚΚ παρατηρήθηκαν από 1 έως 16 καταιγίδες. Στην Περιοχή 1 παρουσιάστηκαν περισσότερες καταιγίδες από ό,τι στην Περιοχή 3 (41 ΣΚΚ έναντι 33 αντίστοιχα). Κατά μέσο όρο στην Περιοχή 1 καταγράφηκαν 2,9 καταιγίδες, ενώ στην Περιοχή 3 σημειώθηκαν 2,8 καταιγίδες ανά Ημέρα ΣΚΚ. Το μήνα Σεπτέμβριο παρουσιάστηκε το μέγιστο τόσο στο πλήθος των ΣΚΚ όσο και στον αριθμό των Ημερών ΣΚΚ και στις δύο Περιοχές Προστασίας. Τα 4/5 των ΣΚΚ περίπου ανήκουν στον πολυκυτταρικό τύπο καταιγίδας και για τις δύο Περιοχές Προστασίας (81% και 82% για Π1 και Π2 αντίστοιχα). Το 85% των καταιγίδων παρουσιάστηκε τις μεσημεριανές - απογευματινές ώρες, στο διάστημα από 09:00 έως 18:00 ώρα UTC, με μέγιστο στο διάστημα 12:00-15:00. Η ώρα εμφάνισης του πρώτου κυττάρου της ημέρας παρουσιάζει μέγιστο επίσης στο διάστημα 12:00-15:00. Η πλειονότητα των ΣΚΚ κινήθηκε γενικά από νότιες διευθύνσεις, με το 58% στην Περιοχή 1 να παρουσιάζει διεύθυνση κίνησης από τα ΝΑ, Ν και ΝΔ και το 58% στην Περιοχή 3 από τα Ν, ΝΔ και Δ. Η πλειονότητα των ΣΚΚ πρωτοεμφανίζεται στο εσωτερικό των περιοχών προστασίας και διαλύονται επίσης στο εσωτερικό τους (54% και 61% για την Περιοχή 1 αντίστοιχα, 50% και 61% για την Περιοχή 3). Προτιμητέα περιοχή ανοδικών κινήσεων των ΣΚΚ είναι η δυτική πλευρά των μονοκυτταρικών καταιγίδων και των πολυκυτταρικών, και για τις δύο περιοχές προστασίας. Το μέγιστο στην περιοχή νέων αναπτύξεων, ειδικά για τις πολυκυτταρικές καταιγίδες, παρατηρείται στο νοτιοδυτικό τομέα των ΣΚΚ της Περιοχής 1, και στο βόρειο τομέα των ΣΚΚ της Περιοχής 3. Στις δύο περιοχές δεν παρουσιάζονται διαφορές στα μέσα χαρακτηριστικά που αφορούν τη διάρκεια και την ένταση των καταιγίδων, όμως οι μακροβιότερες και οι ταχύτερες παρατηρήθηκαν στην Περιοχή 1. Γενικά, μία πολυκυτταρική καταιγίδα είναι μακροβιότερη και ισχυρότερη σε σχέση με μία μονοκυτταρική καταιγίδα. Μία μέση καταιγίδα στην Περιοχή 1 διαρκεί 1:25 ώρα, διανύει απόσταση 25 km με ταχύτητα 20 km/h, έχει μέγιστη ανακλαστικότητα 59 dbz, μέγιστο ύψος κορυφής 9,5 km και μέγιστο διαθέσιμο νερό καθ ύψος (max V.I.L.) ίσο με 62 kg/m 2. Μία μέση καταιγίδα στην Περιοχή 3 διαρκεί 1:23 ώρα, διανύει απόσταση 24 km με ταχύτητα 16 km/h, έχει μέγιστη ανακλαστικότητα 58 dbz, μέγιστο ύψος κορυφής 9,6 km και μέγιστο διαθέσιμο νερό καθ ύψος (max V.I.L.) ίσο με 57 kg/m 2.

51 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Γενικά μία χαλαζοφόρα καταιγίδα διαρκεί περισσότερο, διανύει μεγαλύτερη απόσταση με μικρότερη ταχύτητα κίνησης και είναι ισχυρότερη σε σχέση με μία μη χαλαζοφόρα. Οι δύο παράμετροι που δείχνουν να έχουν τη μεγαλύτερη σχέση με την ύπαρξη χαλαζιού στο έδαφος είναι το ύψος κορυφής και η μέγιστη τιμή του υπολογιζόμενου διαθέσιμου νερού καθ ύψος στο κύτταρο (max V.I.L.).

52 46 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΠΟΡΑΣ Μ. Χριστοδούλου Το Εθνικό Πρόγραμμα Χαλαζικής Προστασίας (Ε.Π.Χ.Π.) περιόδου 2014 πραγματοποιήθηκε μόνο δύο μήνες, τον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο. Κατά τη διάρκεια της μικρής αυτής επιχειρησιακής περιόδου έγινε καταγραφή των Συμπλεγμάτων Κυττάρων Καταιγίδας (ΣΚΚ), τα οποία πληρούσαν τα κριτήρια σποράς και επηρέασαν τις δύο περιοχές προστασίας. Η ανίχνευση, απεικόνιση και αποθήκευση των δεδομένων καταιγίδων πραγματοποιήθηκε με το καταγραφικό σύστημα ΤΙΤΑΝ που είναι εγκατεστημένο στα δύο C-band ραντάρ καιρού που βρίσκονται στις τοποθεσίες Φίλυρο Θεσσαλονίκης και Λιόπρασο Τρικάλων και τα οποία χρησιμοποιούνται για τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων καταστολής χαλαζιού. Επίσης, καταγράφηκαν διάφορες παράμετροι που αφορούν τις επιχειρησιακές πτήσεις και ειδικά στις περιπτώσεις που πραγματοποιήθηκε σπορά καταγράφηκαν και οι χρόνοι έναρξης και λήξης της σποράς. Στη μελέτη αυτή αναλύονται κυρίως τα δεδομένα που σχετίζονται με τη σπορά των καταιγίδων, σύμφωνα με την ανάλυση των επιχειρήσεων που πραγματοποίησαν οι μετεωρολόγοι του ΚΕ.Μ.Ε. Στην επιχειρησιακή περίοδο, από 1 Αυγούστου έως 30 Σεπτεμβρίου 2014, καταγράφηκαν συνολικά και στις δύο περιοχές προστασίας 74 ΣΚΚ. Σπορά πραγματοποιήθηκε συνολικά σε 63 ΣΚΚ, από τα οποία 33 επηρέασαν την Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας (Π1) και 30 την Περιοχή Θεσσαλίας (Π3). Δεν πραγματοποιήθηκε σπορά για διάφορους λόγους σε 8 ΣΚΚ στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας και σε 3 ΣΚΚ στην Περιοχή Θεσσαλίας. Ο συνολικός χρόνος σποράς κατά τη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου 2014 ήταν 21 ώρες και 30 λεπτά (1290 λεπτά), ενώ ο μέσος χρόνος σποράς ανά ΣΚΚ υπολογίστηκε στα 20,5 λεπτά. Η μηνιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ που σπάρθηκαν κατά τη διάρκεια του Ε.Π.Χ.Π. 2014, καθώς και η μηνιαία κατανομή του αντίστοιχου μέσου πραγματικού χρόνου διάρκειας σποράς παρουσιάζονται στα Σχήματα και Σημειώνεται όμως ότι η περιορισμένη επιχειρησιακή περίοδος του 2014 δεν επιτρέπει την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων για το σύνολο της περιόδου. Γενικά μπορεί να ειπωθεί ότι παρατηρήθηκε αυξημένη καταιγιδοφόρος δραστηριότητα το μήνα Σεπτέμβριο (50 ΣΚΚ) συγκριτικά με την αναμενόμενη για αυτό το μήνα, λαμβάνοντας υπόψη ότι τις επιχειρησιακές περιόδους του 2013 και του 2012 είχαν καταγραφεί 2 και 8 ΣΚΚ αντίστοιχα. Η μέση διάρκεια σποράς ανά ΣΚΚ εμφανίζεται μεγαλύτερη το Σεπτέμβριο, γεγονός που δηλώνει ότι τα καιρικά συστήματα που παρατηρήθηκαν το μήνα αυτό ήταν πιο ισχυρά και απαιτούσαν περισσότερη σπορά συγκριτικά με αυτά του Αυγούστου.

53 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΠΛΗΘΟΣ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ ΠΟΥ ΣΠΑΡΘΗΚΑΝ ΠΛΗΘΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΜΗΝΑΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ Σχήμα Μηνιαία κατανομή πλήθους ΣΚΚ, στις οποίες πραγματοποιήθηκε σπορά κατά τη διάρκεια του Ε.Π.Χ.Π ΜΕΣΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΣΠΟΡΑΣ 25,00 21,35 20,00 15,46 ΧΡΟΝΟΣ (MIN) 15,00 10,00 5,00 0,00 ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΜΗΝΑΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ Σχήμα Μηνιαία κατανομή της μέσης διάρκειας σποράς κατά τη διάρκεια του Ε.Π.Χ.Π

54 48 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Οι εξεταζόμενες παράμετροι μελετήθηκαν και για την κάθε μία περιοχή προστασίας ξεχωριστά και η μηνιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ που σπάρθηκαν, καθώς και η σύγκριση των ΣΚΚ, στα οποία πραγματοποιήθηκε σπορά σε σχέση με αυτά που απαιτούσαν σπορά παρουσιάζεται στον Πίνακα 2.6.1, καθώς και στα Σχήματα 2.6.3, και Πίνακας Πλήθος ΣΚΚ που απαιτούσαν σπορά και πλήθος ΣΚΚ στα οποία πραγματοποιήθηκε σπορά για τις δύο περιοχές προστασίας. Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας Πλήθος ΣΚΚ Περιοχή Θεσσαλίας Πλήθος ΣΚΚ Μήνας Απαιτούμενη Πραγματική Απαιτούμενη Πραγματική σπορά σπορά σπορά σπορά Αύγουστος Σεπτέμβριος Ε.Π.Χ.Π ΠΛΗΘΟΣ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ ΠΟΥ ΣΠΑΡΘΗΚΑΝ ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΛΗΘΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΜΗΝΑΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ Π1 Π3 Σχήμα Μηνιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ στα οποία πραγματοποιήθηκε σπορά στο Ε.Π.Χ.Π. 2014, για την Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας (Π1) και για την Περιοχή Θεσσαλίας (Π3).

55 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΛΗΘΟΣ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΜΗΝΑΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΑΠΑΙΤ0ΥΜΕΝΗ ΣΠΟΡΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΣΠΟΡΑ Σχήμα Μηνιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ που απαιτούσαν σπορά και αυτών που πραγματοποιήθηκε σπορά στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας στο Ε.Π.Χ.Π ΠΕΡΙΟΧΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΛΗΘΟΣ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΜΗΝΑΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΑΠΑΙΤ0ΥΜΕΝΗ ΣΠΟΡΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΣΠΟΡΑ Σχήμα Μηνιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ που απαιτούσαν σπορά και αυτών που πραγματοποιήθηκε σπορά στην Περιοχή Θεσσαλίας στο Ε.Π.Χ.Π

56 50 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας πραγματοποιήθηκε σπορά σε 33 καταιγίδες από τις 41 που απαιτούσαν σπορά, δηλαδή ποσοστό 80,5%, ενώ στην Περιοχή Θεσσαλίας πραγματοποιήθηκε σπορά σε 30 καταιγίδες από τις 33 που απαιτούσαν σπορά, δηλαδή ποσοστό 90,9%. Συνεπώς, στην Περιοχή 1 δεν πραγματοποιήθηκε σπορά σε 8 περιπτώσεις, ποσοστό 19,5% και στην Περιοχή Θεσσαλίας δεν πραγματοποιήθηκε σπορά σε 3 περιπτώσεις, ποσοστό 9,1%. Στην ανάλυση των επιχειρήσεων περιλαμβάνονται οι θεωρητικά απαιτούμενοι, αλλά και οι πραγματικοί χρόνοι έναρξης και λήξης της σποράς. Η διαφορά του απαιτούμενου χρόνου έναρξης σποράς σε σχέση με τον πραγματικό χρόνο έναρξης σποράς υπολογίστηκε για κάθε ένα ΣΚΚ και για την κάθε μία περιοχή προστασίας ξεχωριστά. Σύμφωνα με αυτή τη διαφορά, δηλαδή ανάλογα με το μέγεθος της καθυστέρησης, η κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ ομαδοποιήθηκε σε τέσσερις κατηγορίες που παρουσιάζονται στον Πίνακα Στις δύο πρώτες κατηγορίες που η σπορά ξεκίνησε λίγο πριν το θεωρητικό απαιτούμενο χρόνο έναρξης ή ξεκίνησε με μια απόκλιση μέχρι 4 λεπτά, που είναι περίπου ο χρόνος μιας πλήρους σάρωσης του ραντάρ καιρού, θεωρήθηκε ότι η σπορά ξεκίνησε στον ενδεδειγμένο χρόνο, χωρίς να εξετάζεται στην παρούσα μελέτη η μετέπειτα εξέλιξή της. Σημειώνεται ότι υπάρχει και μία περίπτωση στην Περιοχή Θεσσαλίας στην οποία έγινε σπορά, ενώ θεωρήθηκε από τον αναλυτή της επιχείρησης ότι δεν ήταν απαραίτητη. Στη κατηγορία που η σπορά στα ΣΚΚ ξεκίνησε με καθυστέρηση μεγαλύτερη από 4 λεπτά έως και 10 λεπτά (5-10 λεπτά), περιλαμβάνονται περιπτώσεις που εκτιμήθηκε ότι η καθυστέρηση δεν επηρέασε τη όλη διαδικασία σποράς, λόγω του συνολικά αυξημένου χρόνου διάρκειας σποράς, αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις που απαιτούσαν μικρό χρόνο διάρκειας σποράς, στις οποίες η καθυστέρηση αυτή ενδεχομένως να έπαιξε κάποιο ρόλο. Πίνακας Κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ με βάση τη διαφορά του απαιτούμενου χρόνου έναρξης σποράς από τον πραγματικό χρόνο έναρξης σποράς. Πλήθος ΣΚΚ Διαφορά απαιτούμενου πραγματικού Περιοχή Κεντρικής Περιοχή χρόνου έναρξης σποράς Μακεδονίας Θεσσαλίας Έναρξη νωρίτερα (<0 ) 2 2 Έναρξη στον ενδεδειγμένο χρόνο (0-4 λεπτά) 8 13 Έναρξη με καθυστέρηση (5-10 λεπτά) 12 7 Έναρξη με καθυστέρηση (>10 λεπτά) 11 7 Επίσης, η διαφορά του απαιτούμενου χρόνου έναρξης σποράς σε σχέση με τον πραγματικό χρόνο έναρξης σποράς παρουσιάζεται με ποσοστιαία κατανομή στα Σχήματα και Διαπιστώνεται ότι στην Κεντρική Μακεδονία, σε μεγαλύτερο ποσοστό η σπορά ξεκίνησε με καθυστέρηση 5-10 λεπτών, ενώ στην Περιοχή Θεσσαλίας σε μεγαλύτερο ποσοστό η σπορά ξεκίνησε στον ενδεδειγμένο χρόνο των 0-4 λεπτών.

57 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 6% 33% 24% 37% ΣΠΟΡΑ ΝΩΡ. <0 ΣΠΟΡΑ (0-4λ) ΣΠΟΡΑ ΚΑΘ. (5-10λ) ΣΠΟΡΑ ΚΑΘ. (>10λ) Σχήμα Ποσοστιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ με βάση τη διαφορά του απαιτούμενου από τον πραγματικό χρόνο έναρξης σποράς στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας. ΠΕΡΙΟΧΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 24% 7% 45% 24% ΣΠΟΡΑ ΝΩΡ. <0 ΣΠΟΡΑ (0-4λ) ΣΠΟΡΑ ΚΑΘ. (5-10λ) ΣΠΟΡΑ ΚΑΘ. (>10λ) Σχήμα Ποσοστιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ με βάση τη διαφορά του απαιτούμενου από τον πραγματικό χρόνο έναρξης σποράς στην Περιοχή Θεσσαλίας.

58 52 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Συμπερασματικά, εξετάζοντας το σύνολο των καταιγίδων στις οποίες έχει πραγματοποιηθεί σπορά διαπιστώνεται ότι γενικά η σπορά ξεκίνησε στο θεωρητικά ενδεδειγμένο χρόνο ή με μικρή απόκλιση από αυτόν σε ποσοστό 67% των περιπτώσεων στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας και 76% των περιπτώσεων στην Περιοχή Θεσσαλίας.

59 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΔΙΚΤΥΟΥ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ Μ. Σιούτας, Ι. Βέτσος Το δίκτυο των χαλαζομέτρων που είναι εγκατεστημένο στην Περιοχή 1, λειτούργησε στην περίοδο 1 Μαΐου-30 Σεπτεμβρίου 2014, πέραν δηλαδή της περιόδου επιχειρησιακής εφαρμογής του αντιχαλαζικού προγράμματος η οποία ήταν 1 Αυγούστου-30 Σεπτεμβρίου Συνολικά, σ όλη την περίοδο την περίοδο λειτουργίας του δικτύου, στο διάστημα 1 Μαΐου-30 Σεπτεμβρίου σημειώθηκαν 21 ημέρες χαλαζιού και 153 χαλαζόμετρα κατέγραψαν χαλάζι. Εκτός επιχειρησιακής περιόδου, στο τρίμηνο 1 Μαΐου-31 Ιουλίου 2014, σημειώθηκαν 18 ημέρες χαλαζιού και 140 χαλαζόμετρα κατέγραψαν χαλάζι. Στη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου, στο δίμηνο 1 Αυγούστου-30 Σεπτεμβρίου 2014, σημειώθηκαν στο δίκτυο χαλαζομέτρων 6 ημέρες χαλαζιού και 13 χαλαζόμετρα κατέγραψαν χαλάζι.. Οι ημερομηνίες, οι αριθμοί θέσεων και οι περιοχές χαλαζομέτρων, καθώς και δεδομένα για την πυκνότητα και το μέγιστο μέγεθος των χαλαζοκόκκων που καταγράφηκαν, δίνονται στον Πίνακα Οι χάρτες με τις θέσεις των χαλαζομέτρων που κατέγραψαν χαλάζι, ανά ημερομηνία χαλαζόπτωσης δίνονται στο Παράρτημα Θ. Κατά την περίοδο 1 Μαΐου-30 Σεπτεμβρίου 2014, πραγματοποιήθηκαν συνολικά 32 έκτακτες αλλαγές του δικτύου χαλαζομέτρων, που κατανέμονται ως εξής: 2 τον Απρίλιο, 3 το Μάιο, 8 τον Ιούνιο, 4 τον Ιούλιο, 6 τον Αύγουστο, 9 το Σεπτέμβριο. Πίνακας Δεδομένα του δικτύου χαλαζομέτρων για την περίοδο από 1 Μαΐου μέχρι 30 Σεπτεμβρίου Ημερ/νία Αριθμός Περιοχή Πυκνότητα Μέγιστο Θέσης Χαλαζομέτρου Χαλαζιού Μέγεθος χαλαζιού Χαλαζομέτρου 69 Αραβησσός Μέτρια Μπιζελιού 81 Ριζό Μικρή Μπιζελιού Πετραία Αρκετή Μπιζελιού 109 Κρύα Βρύση Μέτρια Μπιζελιού 129 Ριζό Ίχνη Μπιζελιού 158 Λάκκα Αρκετή Μπιζελιού 59 Ραχώνα Μέτρια Μπιζελιού 60 Ν.Πέλλα Μέτρια Μπιζελιού 61 Μεσιάνο Μεγάλη Μπιζελιού 62 Δαμιανό Μέτρια Μπιζελιού Γιαννιτσά Μέτρια Σταφυλιού 117 Παραλίμνη Μεγάλη Σταφυλιού 118 Ν.Πέλλα Μικρή Μπιζελιού 119 Γιαννιτσά Μέτρια Μπιζελιού 131 Λεπτοκαρυά Μέτρια Μπιζελιού 155 Κουφάλια Μικρή Μπιζελιού Κουφάλια Μέτρια Μπιζελιού 116 Γιαννιτσά Μέτρια Μπιζελιού

60 54 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Ημερ/νία Αριθμός Θέσης Χαλαζομέτρου Περιοχή Χαλαζομέτρου Πυκνότητα Χαλαζιού Μέγιστο Μέγεθος χαλαζιού Ελευθεροχώρι Μέτρια Μπιζελιού Νάουσα Μέτρια Μπιζελιού 7 Ν.Χαλκηδόνα Μέτρια Μπιζελιού 51 Αξιοχώρι Ίχνη Μπιζελιού Ευρωπός Αρκετή Μπιζελιού 57 Πολύπετρο Μικρή Μπιζελιού 62 Δαμιανό Μικρή Μπιζελιού 63 Γιαννιτσά Μεγάλη Σταφυλιού 1 Ελεούσα Μέτρια Μπιζελιού 8 Λιανοβέργι Μικρή Μπιζελιού 16 Παρθένι Μικρή Μπιζελιού 25 Αιγίνιο Μικρή Μπιζελιού 61 Μεσιανό Αρκετή Σταφυλιού 92 Πετραία Μικρή Μπιζελιού 95 Αρχάγγελος Ίχνη Μπιζελιού 102 Αγ. Λουκάς Μικρή Μπιζελιού 103 Αγ. Λουκάς Αρκετή Μπιζελιού 109 Κρύα Βρύση Μέτρια Μπιζελιού 110 Μελίσσι Αρκετή Μπιζελιού 111 Γιαννιτσά Αρκετή Σταφυλιού Νησί Μικρή Μπιζελιού 115 Νεοχώρι Αρκετή Μπιζελιού 116 Γιαννιτσά Μέτρια Μπιζελιού 119 Γιαννιτσά Μικρή Μπιζελιού 121 Μικ. Μοναστήρι Ίχνη Μπιζελιού 122 Μελίκη Μικρή Μπιζελιού 126 Στενήμαχος Μέτρια Σταφυλιού 127 Νάουσα Μέτρια Μπιζελιού 134 Βεργίνα Μέτρια Μπιζελιού 136 Κολινδρός Μεγάλη Μπιζελιού 147 Λουτρός Μικρή Μπιζελιού 150 Κρύα Βρύση Μέτρια Μπιζελιού 151 Νεοχώρι Μικρή Μπιζελιού 152 Άραχος Μικρή Μπιζελιού 155 Κουφάλια Μικρή Μπιζελιού Βραχιά Μέτρια Μπιζελιού Λιποχώρι Μικρή Μπιζελιού 77 Μαυροβούνι Μέτρια Μπιζελιού 78 Σεβαστιανά Μεγάλη Μπιζελιού 81 Ριζό Μικρή Μπιζελιού 86 Πατρίδα Μέτρια Μπιζελιού 129 Ριζό-Σεβαστιανά Μικρή Μπιζελιού 130 Προφ. Ηλίας Αρκετή Μπιζελιού

61 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Ημερ/νία Αριθμός Θέσης Χαλαζομέτρου Περιοχή Χαλαζομέτρου Πυκνότητα Χαλαζιού Μέγιστο Μέγεθος χαλαζιού 124 Λιπαρό Μικρή Μπιζελιού 60 Ν. Πέλλα Μικρή Μπιζελιού 111 Γιαννιτσά Μικρή Μπιζελιού 31 Ανατολικό Αρκετή Μπιζελιού 61 Μεσιανό Μεγάλη Σταφυλιού 126 Στενήμαχος Αρκετή Μπιζελιού 134 Βεργίνα Μέτρια Μπιζελιού 138 Κολινδρός Αρκετή Μπιζελιού 125 Βέροια Αρκετή Σταφυλιού 122 Μελίκη Μεγάλη Καρύδι 135 Λιβάδι Αρκετή Μπιζελιού 15 Μακροχώρι Μεγάλη Μπιζελιού 25 Αιγίνιο Αρκετή Μπιζελιού 136 Κολινδρός Μέτρια Μπιζελιού 148 Μελίκη Μεγάλη Σταφυλιού 146 Λιβάδι Μεγάλη Σταφυλιού 86 Πατρίδα Αρκετή Σταφυλιού 85 Τρίλοφος Μεγάλη Μπιζελιού 140 Π. Ελευθεροχώρι Αρκετή Μπάλας Γκολφ 156 Καρυώτισσα Αρκετή Μπιζελιού 74 Άνυδρο Μικρή Μπιζελιού 96 Α. Ζερβοχώρι Μικρή Μπιζελιού 144 Νέα Ζωή Μικρή Μπιζελιού 90 Χαρίεσσα Μεγάλη Μπιζελιού 91 Πολυπλάτανος Μικρή Μπιζελιού 76 Προφ. Ηλίας Μικρή Μπιζελιού 83 Επισκοπή Αρκετή Μπιζελιού 78 Σεβαστιανά Μικρή Μπιζελιού 82 Πλεύρωμα Αρκετή Μπιζελιού 99 Ακρολίμνη Μικρή Μπιζελιού 129 Ριζό-Σεβαστιανά Μικρή Μπιζελιού 130 Προφ. Ηλίας Μέτρια Μπιζελιού 92 Πετραία Μικρή Μπιζελιού 145 Κούκος Μέτρια Μπιζελιού 139 Σφενδάμιο Μικρή Μπιζελιού 142 Κορινός Μεγάλη Σταφυλιού 73 Σανδάλι Αρκετή Μπιζελιού 70 Καλλίπολη Μέτρια Μπιζελιού 43 Ξηροχώρι Μικρή Μπιζελιού 99 Ακρολίμνη Μικρή Μπιζελιού 86 Πατρίδα Μικρή Μπιζελιού 42 Ν.Μεσήβρια Αρκετή Μπιζελιού 131 Λεπτοκαρυά Μικρή Μπιζελιού 157 Ελευθεροχώρι Μέτρια Μπιζελιού

62 56 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Ημερ/νία Αριθμός Θέσης Χαλαζομέτρου Περιοχή Χαλαζομέτρου Πυκνότητα Χαλαζιού Μέγιστο Μέγεθος χαλαζιού 118 Ν.Πέλλα Μικρή Μπιζελιού 126 Στενήμαχος Μικρή Μπιζελιού 66 Αξός Μικρή Μπιζελιού 124 Λιπαρό Μικρή Μπιζελιού 96 Α. Ζερβοχώρι Μικρή Σταφυλιού 60 Ν.Πέλλα Μικρή Μπιζελιού 82 Πλεύρωμα Μικρή Μπιζελιού 127 Νάουσα Μεγάλη Καρυδιού 83 Επισκοπή Μεγάλη Σταφυλιού Γιαννακοχώρι Μεγάλη Καρυδιού 128 Μαρίνα Μεγάλη Καρυδιού 94 Σταυροδρόμι Αρκετή Καρυδιού 84 Κοπανός Μεγάλη Σταφυλιού 90 Χαρίεσσα Αρκετή Σταφυλιού 93 Άσπρο Αρκετή Καρυδιού 22 Νησέλι Αρκετή Σταφυλιού 154 Χαλάστρα Μικρή Μπιζελιού 59 Ραχώνα Μικρή Μπιζελιού 57 Πολύπετρο Μικρή Μπιζελιού 22 Νησέλι Μεγάλη Μπιζελιού 147 Λουτρός Μικρή Μπιζελιού 85 Τρίλοφος Αρκετή Μπιζελιού 20 Κουλούρα Αρκετή Μπιζελιού 23 Αγ. Τριάδα Μικρή Μπιζελιού 15 Μακροχώρι Μικρή Μπιζελιού 4 Αγ. Αθανάσιος Αρκετή Μπιζελιού Κεφαλοχώρι Μικρή Μπιζελιού 19 Διαβατός Μικρή Μπιζελιού 14 Μακροχώρι Μικρή Μπιζελιού 13 Σταυρός Μικρή Μπιζελιού 126 Στενήμαχος Μεγάλη Μπιζελιού 84 Κοπανός Μεγάλη Μπιζελιού 127 Νάουσα Μέτρια Μπιζελιού 87 Ν. Νικομήδεια Μικρή Μπιζελιού 90 Χαρίεσσα Μέτρια Μπιζελιού Μακροχώρι Μεγάλη Σταφυλιού 87 Ν. Νικομήδεια Μέτρια Μπιζελιού 52 Ελεούσα Μέτρια Σταφυλιού 49 Πρόχωμα Αρκετή Μπιζελιού Κουφάλια Μεγάλη Μπιζελιού 59 Ραχώνα Μεγάλη Μπιζελιού 43 Ξηροχώρι Αρκετή Μπιζελιού 47 Π.Αγιονέρι Μέτρια Μπιζελιού

63 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Ημερ/νία Αριθμός Θέσης Χαλαζομέτρου Περιοχή Χαλαζομέτρου Πυκνότητα Χαλαζιού Μέγιστο Μέγεθος χαλαζιού Πολύπετρο Μέτρια Μπιζελιού Ξηροχώρι Αρκετή Μπιζελιού Πικρολίμνη Μέτρια Μπιζελιού Χαλάστρα Μικρή Μπιζελιού 48 Βαθύλακκος Μικρή Μπιζελιού Επεξηγήσεις: 1. Στην ταξινόμηση της πυκνότητας του χαλαζιού, όπως καταγράφηκε στην επιφάνεια των χαλαζομέτρων, οι κατηγορίες προέκυψαν με βάση το συνολικό αριθμό χαλαζοκόκκων: Κατηγορία Πλήθος Χαλαζοκόκκων α. Μικρή 1-5 β. Μέτρια 6-15 γ. Αρκετή δ. Μεγάλη > Οι κατηγορίες μεγεθών των χαλαζοκόκκων προσδιορίσθηκαν με βάση την ταξινόμηση: Κατηγορία Μέγιστη Διάμετρος Χαλαζοκόκκου (cm) α. Μπιζελιού 0,6 -- 1,2 β. Σταφυλιού 1,2 -- 2,0 γ. Καρυδιού 2,0 -- 3,2 Η μηνιαία κατανομή των ημερών χαλαζιού και του αριθμού των χαλαζομέτρων που κατέγραψαν χαλάζι στο δίκτυο χαλαζομέτρων, απεικονίζεται στο Σχήμα Οι συνολικά εικοσιμία (21) ημέρες χαλαζιού κατανέμονται στους διάφορους μήνες ως εξής: το Μάιο 5 ημέρες χαλαζιού, τον Ιούνιο 7, τον Ιούλιο 3, τον Αύγουστο 3 και το Σεπτέμβριο 3 ημέρες χαλαζιού.

64 58 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ημέρες Χαλαζιού Αρ. Χαλαζομέτρων Ημέρες χαλαζιού και αριθμός χαλαζομέτρων Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Σχήμα Μηνιαία κατανομή του αριθμού ημερών χαλαζιού και του αριθμού χαλαζομέτρων, που κατέγραψαν χαλάζι, στο διάστημα 1 Μαίου-30 Σεπτεμβρίου Από πλευράς αριθμού χαλαζομέτρων, το σύνολο των εκατόν πενήντα τριών (153) χαλαζομέτρων που κατέγραψαν χαλάζι την περίοδο 2014, κατανέμεται ως εξής: το Μάιο καταγράφηκε χαλάζι σε 20 χαλαζόμετρα, τον Ιούνιο σε 82 χαλαζόμετρα, τον Ιούλιο σε 38 χαλαζόμετρα, τον Αύγουστο σε 9 χαλαζόμετρα και το Σεπτέμβριο σε 4 χαλαζόμετρα. Ο μέγιστος αριθμός χαλαζομέτρων που κατέγραψαν χαλάζι σε μία ημέρα χαλαζιού, ήταν 27 χαλαζόμετρα στη χαλαζόπτωση της 9 ης Ιουνίου 2014 ημέρα εκτός επιχειρησιακής περιόδου. Στη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου, o μέγιστος αριθμός χαλαζομέτρων που κατέγραψαν χαλάζι σε μία ημέρα χαλαζιού, ήταν 6 χαλαζόμετρα στη χαλαζόπτωση της 6 ης Αυγούστου 2014.

65 3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 3.1. ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ Πίνακας Χαρακτηριστικά ημερών 15-λεπτης (άμεσης) ετοιμότητας. Ημερομηνία Άμεση Ετοιμότητα Επιχειρησιακές Πτήσεις Έναρξη Λήξη Διάρκεια Περιοχή 1 Περιοχή 3 (ώρα UTC) (σε ώρες) Π Σ Π Σ Ε. Χατζή Χτυπημένα Χαλαζόμετρα Περιοχής 1 1/8/ :40 18:52 6:12 1* 1* 2 2/8/ :20 16:19 4:59 3/8/ :36 23:28 1:52 5/8/ :28 21:27 9:59 1+1* 1* 6/8/2014 8:15 23:03 14:48 1 1* 1* 1 6 7/8/ :31 19:32 5: /8/ :12 19:11 8:59 2* 1 2* 1 25/8/ :35 23:14 1:39 28/8/ :24 23:59 3: /8/2014 0:00 4:41 4:41 1/9/ :10 18:30 6:20 1 2/9/2014 1:30 23:59 22: /9/2014 0:00 4:40 11:40 18:34 11:34 1 1

66 60 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Ημερομηνία Άμεση Ετοιμότητα Επιχειρησιακές Πτήσεις Έναρξη Λήξη Διάρκεια Περιοχή 1 Περιοχή 3 (ώρα UTC) (σε ώρες) Π Σ Π Σ Χτυπημένα Χαλαζόμετρα Περιοχής 1 4/9/ :44 20:13 6:29 1* 1* 5/9/2014 5:07 23:59 18:52 1+1* 1+1* 6/9/2014 0:00 0:50 8:43 23:47 15: /9/ :30 17:43 5:13 8/9/2014 8:08 20:43 12: /9/2014 9:10 21:06 11:56 1* 1* 1 11/9/2014 9:59 19:24 9: /9/ :58 19:34 6:36 1+1* 1* 14/9/2014 6:53 22:20 15:27 1+1* 1+1* 1 15/9/ :10 21:33 9: /9/ :47 22:25 11: /9/ :00 18:20 7: /9/ :40 16:55 4: /9/ :50 16:56 3:06 23/9/2014 8:44 11:11 2:27 1 Μέση Τιμή 10:28 19:40 8:40 Διάμεση Τιμή 11:10 19:53 6:58 Τυπ. Απόκλιση 5:42 4:09 5:19 Ελάχιστη Τιμή 0:00 4:41 1:39 Μέγιστη Τιμή 21:36 23:59 22:29 Σημείωση: Το σύμβολο * δηλώνει πτήσεις που ήταν κοινές στις δύο Περιοχές Προστασίας.

67 3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΠΤΗΣΕΩΝ Πίνακας Χαρακτηριστικά επιχειρησιακών πτήσεων. Ημερομην Αρ Περιοχή Α/φ Κυβερνήτης Σ/κυβερνήτης Είδος Ώρα Ώρα Αρ. Υλικό Διάρκεια Χρόνος απογ. προσγ. Φυσιγγίων σποράς ία Πτ. πτήσης πτήσης πτήσης (UTC) (UTC) 20 gr 75 gr (gr) 1/8/ & 3 Wx-1 Χαψιάς Ηλίας Σ/Π 13:31 16:46 3,3 3, /8/ Wx-1 Γεωργίου Δανιηλάκης Π 12:34 15:34 3,0 3,3 5/8/ & 3 Wx-3 Γεωργίου Δανιηλάκης Π/Σ ,0 3, /8/ & 1 Wx-1 Σταματόπουλος Λούβαρης Π/Σ 9:33 13:41 4,2 4, /8/ Wx-3 Καραφιός Κιακίδης Σ 13:01 15:46 2,8 3, /8/ Wx-1 Σταματόπουλος Λούβαρης Π 15:14 16:52 1,7 2,0 7/8/ Wx-1 Γεωργίου Δανιηλάκης Σ 15:33 17:43 2,2 2, /8/ & 3 Wx-3 Σταματόπουλος Κερασίδης Π/Σ 11:27 15:11 3,8 4, /8/ & 3 Wx-1 Καραφιός Δανιηλάκης Π/Σ 13:36 17:16 3,7 4, /8/ Wx-3 Σταματόπουλος Κερασίδης Π 16:50 18:59 2,2 2,5 27/8/ Wx-3 Σταματόπουλος Λούβαρης Ετοιμ 07:46 09:10 1,4 1,7 28/8/ Wx-1 Χαψιάς Δανιηλάκης Ετοιμ 10:53 12:15 1,4 1,7 28/8/ Wx-1 Σταματόπουλος Λούβαρης Σ 21:46 00:57 3,2 3, /9/ Wx-1 Καραφιός Κιακίδης Π 14:53 17:49 3,0 3,3 2/9/ Wx-1 Σταματόπουλος Ηλίας Σ 05:10 09:19 4,2 4, /9/ Wx-3 Meier Δανιηλάκης Σ 08:55 12:33 3,7 4, /9/ Wx-1 Καραφιός Λούβαρης Σ 11:01 14:32 3,6 3, /9/ Wx-2 Χαψιάς Κιακίδης Σ 12:15 16:08 3,9 4, /9/ Wx-3 Meier Δανιηλάκης Σ 14:06 17:03 3,0 3, /9/ Wx-1 Καραφιός Λούβαρης Μαται 0,0 0,3 2/9/ Wx-1 Καραφιός Λούβαρης Π 19:40 21:20 1,7 2,0 3/9/ Wx-1 Σταματόπουλος Κερασίδης Π 02:33 04:18 1,8 2,1 3/9/ Wx-1 Γεωργίου Ηλίας Σ 12:53 15:31 2,7 3, /9/ &3 Wx-3 Σταματόπουλος Κερασίδης Π/Π 16:00 19:18 3,3 3,6 5/9/ Wx-3 Χαψιάς Κιακίδης Π 11:10 14:26 3,3 3,6 5/9/ Wx-2 Σταματόπουλος Κερασίδης Π 17:03 19:37 2,6 2,9 5/9/ /3 Wx-1 Γεωργίου Ηλίας Π/Π 20:18 23:54 3,6 3,9 6/9/ Wx-1 Meier Λούβαρης Σ 12:42 16:25 3,8 4, /9/ Wx-3 Χαψιάς Κιακίδης Μαται 0,0 0,3 6/9/ Wx-3 Χαψιάς Κιακίδης Σ 14:15 18:00 3,8 4, /9/ Wx-1 Meier Λούβαρης Π 17:08 20:45 3,7 4,0 6/9/ Wx-2 Σταματόπουλος Κερασίδης Σ 17:41 21:20 3,7 4, /9/ Wx-3 Καραφιός Ηλίας Σ 12:46 16:00 3,3 3, /9/ Wx-1 Γεωργίου Δανιηλάκης Σ 16:07 19:53 3,8 4, /9/ &3 Wx-3 Meier Κερασίδης Π/Π 10:17 14:15 4,0 4,3 9/9/ Wx-1 Καραφιός Ηλίας Σ 14:06 18:05 4,0 4, /9/ Wx-3 Meier Λούβαρης Σ 13:10 17:06 4,0 4, /9/ &3 Wx-1 Χαψιάς Ηλίας Π/Π 14:35 18:05 3,5 3,8 13/9/ Wx-2 Σταματόπουλος Λούβαρης Π 15:50 18:58 3,2 3,5 14/9/ &3 Wx-3 Meier Κερασίδης Σ/Σ 12:28 16:27 4,0 4, /9/ Wx-1 Χαψιάς Ηλίας Σ 13:53 18:12 4,4 4,

68 62 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Ημερομην Αρ Περιοχή Α/φ Κυβερνήτης Σ/κυβερνήτης Είδος Ώρα Ώρα Αρ. Υλικό Διάρκεια Χρόνος απογ. προσγ. Φυσιγγίων σποράς ία Πτ. πτήσης πτήσης πτήσης (UTC) (UTC) 20 gr 75 gr (gr) 14/9/ Wx-2 Σταματόπουλος Δανιηλάκης Σ 17:33 21:08 3,6 3, /9/ Wx-3 Καραφιός Κιακίδης Σ 15:00 18:30 3,5 3, /9/ Wx-1 Γεωργίου Κερασίδης Σ 16:52 19:22 2,5 2, /9/ Wx-3 Meier Λούβαρης Σ 11:56 15:59 4,1 4, /9/ Wx-1 Καραφιός Κιακίδης Σ 15:02 18:40 3,7 4, /9/ Wx-3 Γεωργίου Κερασίδης Σ 17:53 21:21 3,5 3, /9/ Wx-3 Meier Δανιηλάκης Π 11:52 15:44 3,9 4,2 17/9/ Wx-1 Καραφιός Λούβαρης Σ 12:00 14:26 2,5 2, /9/ Wx-1 Γεωργίου Δανιηλάκης Σ 13:40 15:56 2,3 2, /9/ Wx-3 Meier Ηλίας Π 09:15 10:38 1,4 1,7 156,5 171,

69 3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ CDC Δ. Φόρης Πίνακας Προγνωστικό (F) και επαληθευμένο (O) CDC στην Κεντρική Μακεδονία. ΗΜΕΡΑ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ F O F O

70 64 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Πίνακας Προγνωστικό (F) και επαληθευμένο (O) CDC στη Θεσσαλία. ΗΜΕΡΑ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ F O F O

71 3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΙΣ ΗΜΕΡΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Μ. Σιούτας ΠAΡΑΡΤΗΜΑ Ε1. Τύποι συνοπτικής κυκλοφορίας των ημερών σποράς. Συνοπτικός Ημερομηνία Τύπος 1 Αυγούστου CUT 5 Αυγούστου NW 6 Αυγούστου SWT 7 Αυγούστου LW 8 Αυγούστου CUT 28 Αυγούστου SW 2 Σεπτεμβρίου CUT 3 Σεπτεμβρίου CLOSED 6 Σεπτεμβρίου SWT 8 Σεπτεμβρίου SWT 9 Σεπτεμβρίου SWT 11 Σεπτεμβρίου SWT 14 Σεπτεμβρίου CLOSED 15 Σεπτεμβρίου CLOSED 16 Σεπτεμβρίου CLOSED 17 Σεπτεμβρίου CUT 18 Σεπτεμβρίου NW

72 66 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 ΠAΡΑΡΤΗΜΑ Ε2. Τύποι συνοπτικής κυκλοφορίας των ημερών περιπολίας. Ημερομηνία Συνοπτικός Τύπος 1 Σεπτεμβρίου SW 4 Σεπτεμβρίου CLOSED 5 Σεπτεμβρίου CLOSED 13 Σεπτεμβρίου SWT 23 Σεπτεμβρίου ZONAL ΠAΡΑΡΤΗΜΑ Ε3. Τύποι συνοπτικής κυκλοφορίας των ημερών χαλαζιού κατά το Ε.Π.Χ.Π Ημερομηνία Συνοπτικός Τύπος 1 Αυγούστου CUT 6 Αυγούστου SWT 7 Αυγούστου LW 8 Σεπτεμβρίου SWT 14 Σεπτεμβρίου CLOSED 15 Σεπτεμβρίου CLOSED

73 3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Μ. Βλάχου και Κ.Μπουφίδης Πίνακας Απόλυτες τιμές και στατιστικά ατμοσφαιρικών παραμέτρων στις 06:00 UTC για τις 17 ημέρες σποράς στο διάστημα 1/8/2014 έως 30/9/ :00 UTC CB (km) CT (km) 0 C (km) WBZ (km) ΗTP (km) EL (km) T500 ( C) T850 ( C) TTP ( C) Tmax ( C) Tcon ( C) KI TTI SWI LI 1/8/ /8/2014 1,8 11,0 3,8 3,7 11,5 11,2-8,3 17,2-48, /8/2014 1,9 11,5 3,7 3,6 11,1 11,1-11,5 17,4-49, /8/2014 2,0 9,0 3,8 3,5 12,4 8,8-10,7 13,2-57, /8/2014 1,8 10,5 4,0 3,2 11,6 10,2-11,1 15,0-52, /8/2014 2,5 6,0 4,3 3,6 14,6 - -6,3 20,2-62, /9/2014 1,7 9,2 3,8 3,3 14,0 4,7-9,7 14,6-59, /9/2014 1,4 5,5 3,4 3,3 10,3 8,9-11,1 12,4-43, /9/2014 1,5 10,0 3,4 3,3 10,6 10,4-12,1 13,4-47, /9/2014 1,3 11,0 3,5 3,2 10,8 10,7-13,1 12,4-50, /9/2014 1,3 10,5 3,6 3,2 11,4 10,0-13,5 12,8-48, /9/2014 2,0 8,0 3,3 3,0 11, ,3 13,8-56, /9/2014 1,0 8,5 3,5 3,2 11,8 11,1-13,5 13,0-51, /9/2014 1,0 10,0 3,4 3,4 11,3 10,3-12,1 12,2-49, /9/2014 1,5 9,0 3,4 2,9 12,3 9,0-14,1 11,6-54, /9/2014 1,5 9,0 3,1 3,0 11,3 8,7-15,7 10,8-53, /9/2014 1,2 5,5 3,0 3,0 10,8 9,3-16,5 8,8-49, MIN 1,0 5,5 3,0 2,9 10,3 4,7-16,5 8,8-62,8 24,0 24,0 16,0 34,0-1,0-6,0 MAX 2,5 11,5 4,3 3,7 14,6 11,2-6,3 20,2-43,0 36,0 39,0 36,0 50,0 9,0 5,0 AVER 1,6 9,0 3,6 3,3 11,7 9,6-12,0 13,7-52,2 29,1 28,6 29,2 45,9 1,8-1,1 SD 0,4 1,9 0,3 0,2 1,2 1,7 2,6 2,8 5,0 3,4 3,7 5,3 4,4 2,5 2,7

74 68 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Πίνακας Απόλυτες τιμές και στατιστικά ατμοσφαιρικών παραμέτρων στις 06:00 UTC για τις 17 ημέρες σποράς στο διάστημα 1/8/2014 έως 30/9/ :00 UTC B+ (J/Kg) B- (J/Kg) UVV (m/s) PW (in) cap ( C) ΤΕΙ SWEAT EHI BRN SRhel (m/s) 2 +shr X10-3 s -1 SRdir ( ) 1/8/ /8/ ,49 3,4 14, , /8/ ,50 5,2 11, , , /8/ ,39 3,3 5, , , /8/ ,35 4,7 11, , , /8/ ,17 7,9 7, , ,0 45 2/9/ ,32 2,7 12, , , /9/ ,45 1,4 9, , , /9/ ,46 1,8 8, , ,0 60 8/9/ ,37 3,2 10, , ,0-51 9/9/ ,38 3,4 14, , , /9/ ,87 5,1 10,0 27 0, , /9/ ,45 0,5 12, , , /9/ ,35 2,5 12, , , /9/ ,21 2,3 13, , , /9/ ,15 1,4 9, , , /9/ ,26 1,4 9, , ,0 141 MIN 0,0 0,0 0,0 0,9 0,5 5,7 27,0 0,0 0,0-1998,0 0,0-215,0 MAX 1681,0 80,0 58,0 1,5 7,9 14,7 302,0 0,2 2587,0 84,0 5,0 172,0 AVER 582,7 21,8 29,2 1,3 3,1 10,7 177,1 0,0 349,3-104,8 2,4 27,8 SD 522,6 24,8 18,4 0,2 1,9 2,6 82,8 0,1 685,9 505,8 1,4 134,6

75 3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΒΑΘΜΟΝΟΜΗΣΗ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ Κ. Τσιτουρίδης, Κ.Αμαραντίδης Κατά την επιχειρησιακή περίοδο 2014 στους σταθμούς του δικτύου χαλαζομέτρων τοποθετήθηκαν χαλαζόμετρα από πέντε (5) διαφορετικές παρτίδες υλικού. Η παρτίδα που τοποθετήθηκε πρώτη ήταν προετοιμασίας της περιόδου 2013 (τέταρτη παρτίδα), για την οποία ισχύει η εξίσωση βαθμονόμησης Ε13-4 (Πίνακας 3.6.1). Από κάθε παρτίδα χαλαζομέτρων λήφθηκε δείγμα τεσσάρων (4) χαλαζομέτρων, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για την εξαγωγή της εξίσωσης βαθμονόμησης της συγκεκριμένης παρτίδας. Κάθε μια από τις δώδεκα ατσάλινες σφαίρες που χρησιμοποιούνται για τη βαθμονόμηση, ρίφθηκε δέκα (10) φορές, ανά πέντε (5) σε διαφορετικό χαλαζόμετρο. Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας των ρίψεων των σφαιρών βαθμονόμησης, ακολούθησε το μελάνωμα, το οποίο έγινε μαζί με το μελάνωμα όλων των χαλαζομέτρων που κατέγραψαν χαλάζι κατά την επιχειρησιακή περίοδο του ΕΠΧΠ Ακολούθησε η σάρωση των χαλαζομέτρων βαθμονόμησης με το σαρωτή και η μέτρηση των διαμέτρων των αποτυπωμάτων με το λογισμικό ImageProPlus. Έτσι προέκυψαν δέκα διάμετροι αποτυπωμάτων για κάθε διάμετρο ατσάλινης σφαίρας, συνολικά 120 τιμές για κάθε παρτίδα. Με τη μέθοδο της απλής παλινδρόμησης υπολογίστηκαν οι τιμές των παραμέτρων Α και Β των εξισώσεων βαθμονόμησης που έχουν τη μορφή: Dh=A+B*Dd, όπου Dd= η (ελάχιστη) διάμετρος του αποτυπώματος και Dh=η διάμετρος του αντίστοιχου χαλαζοκόκκου που προκάλεσε το αποτύπωμα. Οι παράμετροι Α και Β των εξισώσεων που έχουν προκύψει από τη βαθμονόμηση των τεσσάρων παρτίδων του 2014, καθώς και ο συντελεστής συσχέτισης r (correlation coefficient) κάθε εξίσωσης φαίνονται στον Πίνακα 3.6.1, στον οποίο επίσης περιλαμβάνεται και η εξίσωση της τέταρτης παρτίδας του Πίνακας Εξισώσεις βαθμονόμησης Παρτίδα Εξίσωση Α Β r=sxy/(sx*sy) Π Ε Π1 Ε Π2 Ε Π3 Ε Π4 Ε

76 70 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Κατά την ανάλυση των χαλαζομέτρων, για τις παραμέτρους Α και Β χρησιμοποιείται προσέγγιση τριών δεκαδικών ψηφίων. Στον πίνακα φαίνεται η εξίσωση βαθμονόμησης κάθε χαλαζομέτρου που κατέγραψε χαλάζι κατά την περίοδο Κατά την επιχειρησιακή περίοδο 2014 το υλικό χαλαζομέτρων που χρησιμοποιήθηκε ήταν το maestro της εταιρείας FIBRAN, πάχους 25mm, κατάλληλου για τις βάσεις χαλαζομέτρων του ΚΕ.Μ.Ε. Πίνακας Εξισώσεις βαθμονόμησης χαλαζομέτρων A/A HAILPAD_ID Ημερομηνία Αριθμός θέσης χαλαζομέτρου Εξίσωση Βαθμονόμησης /5/ Ε /5/ Ε /5/ Ε /5/ Ε /5/ Ε /5/ Ε /5/ Ε /5/ Ε /5/ Ε /5/ Ε /5/ Ε /5/ Ε /5/ Ε /5/ Ε /5/ Ε /5/ Ε /5/ Ε /5/ Ε /5/ Ε /5/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε13-4

77 3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 71 A/A HAILPAD_ID Ημερομηνία Αριθμός θέσης χαλαζομέτρου Εξίσωση Βαθμονόμησης /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε14-1

78 72 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 A/A HAILPAD_ID Ημερομηνία Αριθμός θέσης χαλαζομέτρου Εξίσωση Βαθμονόμησης /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε13-4

79 3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 73 A/A HAILPAD_ID Ημερομηνία Αριθμός θέσης χαλαζομέτρου Εξίσωση Βαθμονόμησης /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε14-2

80 74 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 A/A HAILPAD_ID Ημερομηνία Αριθμός θέσης χαλαζομέτρου Εξίσωση Βαθμονόμησης /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /8/ Ε /8/ Ε /8/ Ε /8/ Ε /8/ Ε /8/ Ε /8/ Ε /8/ Ε /8/ Ε /9/ Ε /9/ Ε /9/ Ε /9/ Ε14-4

81 3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ Α.Μυλοθροπούλου, Ν. Πασχαλίδης, Δ.Δέλλιου και Κ.Αμαραντίδης Πίνακας Συντήρηση δικτύου χαλαζομέτρων-αλλαγές χαλαζομέτρων. Ημερομηνία αλλαγής Ημερομηνία καταιγίδας Είδος αλλαγής Συνολικός αριθμός χαλαζομέτρων 10/04/14 09/04/14 Καταιγίδα 11 29/04/14 Κανονική 79 30/04/14 Κανονική 68 29/04/14 Καταιγίδα 1 08/05/14 07/05/14 Καταιγίδα 25 21/05/14 27/05/14 17/05/14 Καταιγίδα 10 Κανονική 4 23/05/14 Καταιγίδα 5 26/05/14 Καταιγίδα 27 10/06/14 09/06/14 Καταιγίδα 65 11/06/14 10/06/14 Καταιγίδα 59 13/06/14 12/06/14 Καταιγίδα 24 16/06/14 12/06/14 Καταιγίδα 26 19/06/14 18/06/14 Καταιγίδα 27 20/06/14 19/06/14 Καταιγίδα 54 Κανονική 1 24/06/14 23/06/14 Καταιγίδα 11 30/06/14 27/06/14 Καταιγίδα 11 Κανονική 3 01/07/14 30/06/14 Καταιγίδα 20 24/07/14 25/07/14 22/07/14 Καταιγίδα 32 16/07/14 Καταιγίδα 3 Κανονική 3 17/07/14 Καταιγίδα 3 22/07/14 Καταιγίδα 28 Κανονική 6

82 76 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Ημερομηνία αλλαγής 31/07/14 Ημερομηνία καταιγίδας Είδος αλλαγής Συνολικός αριθμός χαλαζομέτρων 30/07/14 Καταιγίδα 59 Κανονική 10 02/08/14 01/08/14 Καταιγίδα 13 05/08/14 Κανονική 14 07/08/14 06/08/14 Καταιγίδα 9 08/08/14 07/08/14 Καταιγίδα 22 12/08/14 08/08/14 Καταιγίδα 3 Κανονική 14 29/08/14 28/08/14 Καταιγίδα 5 03/09/14 02/09/14 Καταιγίδα 45 Κανονική 7 04/09/14 02/09/14 Καταιγίδα 15 07/09/14 06/09/14 Καταιγίδα 6 09/09/14 08/09/14 Καταιγίδα 10 11/09/14 Κανονική 31 09/09/14 Καταιγίδα 1 12/09/14 Κανονική 41 15/09/14 14/09/14 Καταιγίδα 27 Κανονική 2 16/09/14 15/09/14 Καταιγίδα 19 17/09/14 16/09/14 Καταιγίδα 13 18/09/14 17/09/14 Καταιγίδα 16 Κανονική 3 24/09/14 Κανονική 25 25/09/14 Κανονική 18 6/10/14 Κανονική 39 7/10/14 Κανονική 38

83 3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΧΑΡΤΕΣ ΧΑΛΑΖΟΠΤΩΣΕΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ Κ. Τσιτουρίδης, Α.Μυλοθροπούλου Το 2014 το Δίκτυο Σταθμών Χαλαζομέτρων λειτούργησε από 1 Μαΐου μέχρι 30 Σεπτεμβρίου, κατά την οποία καταγράφηκαν αποτυπώματα χαλαζιού σε 153 χαλαζόμετρα, σε 21 διαφορετικές ημέρες όπως φαίνεται στον Πίνακα Το Εθνικό Πρόγραμμα Χαλαζικής Προστασίας με Εναέρια Μέσα (ΕΠΧΠ) λειτούργησε το διάστημα Αυγούστου Σεπτεμβρίου, με ημερομηνία έναρξης την 1 η Αυγούστου. Στο διάστημα λειτουργίας του καταγράφηκε χαλάζι στο Δίκτυο Σταθμών Χαλαζομέτρων σε έξι (6) διαφορετικές ημέρες, κατά τις οποίες επλήγησαν από χαλάζι συνολικά δεκατρία (13) χαλαζόμετρα. Πίνακας Ημέρες καταγραφής χαλαζιού στο Δίκτυο Σταθμών Χαλαζομέτρων. α.α. Ημερομηνία Πλήθος χαλαζομέτρων Στις Εικόνες που ακολουθούν απεικονίζονται το δίκτυο των σταθμών χαλαζομέτρων της χαλαζικής περιόδου 2014 και οι θέσεις στις οποίες βρέθηκαν αποτυπώματα χαλαζιού σε κάθε ημέρα. Οι θέσεις των σταθμών χαλαζομέτρων της περιόδου 2014 απεικονίζονται με μαύρο κύκλο, χωρίς την αρίθμησή τους και οι θέσεις στις οποίες βρέθηκαν αποτυπώματα χαλαζιού απεικονίζονται με πράσινο πολύγωνο.

84 78 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Εικόνα Θέσεις Σταθμών Χαλαζομέτρων με αποτυπώματα χαλαζιού την 1 η Μαΐου 2014 Εικόνα Θέσεις Σταθμών Χαλαζομέτρων με αποτυπώματα χαλαζιού την 4 η Μαΐου 2014

85 3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 79 Εικόνα Θέσεις Σταθμών Χαλαζομέτρων με αποτυπώματα χαλαζιού την 17 η Μαΐου 2014 Εικόνα Θέσεις Σταθμών Χαλαζομέτρων με αποτυπώματα χαλαζιού την 25 η Μαΐου 2014

86 80 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Εικόνα Θέσεις Σταθμών Χαλαζομέτρων με αποτυπώματα χαλαζιού την 26 η Μαΐου 2014 Εικόνα Θέσεις Σταθμών Χαλαζομέτρων με αποτυπώματα χαλαζιού την 8 η Ιουνίου 2014

87 3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 81 Εικόνα Θέσεις Σταθμών Χαλαζομέτρων με αποτυπώματα χαλαζιού την 9 η Ιουνίου 2014 Εικόνα Θέσεις Σταθμών Χαλαζομέτρων με αποτυπώματα χαλαζιού την 11 η Ιουνίου 2014

88 82 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Εικόνα Θέσεις Σταθμών Χαλαζομέτρων με αποτυπώματα χαλαζιού τη 16 η Ιουνίου 2014 Εικόνα Θέσεις Σταθμών Χαλαζομέτρων με αποτυπώματα χαλαζιού τη 18 η Ιουνίου 2014

89 3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 83 Εικόνα Θέσεις Σταθμών Χαλαζομέτρων με αποτυπώματα χαλαζιού τη 19 η Ιουνίου 2014 Εικόνα Θέσεις Σταθμών Χαλαζομέτρων με αποτυπώματα χαλαζιού την 30 η Ιουνίου 2014

90 84 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Εικόνα Θέσεις Σταθμών Χαλαζομέτρων με αποτυπώματα χαλαζιού τη 16 η Ιουλίου 2014 Εικόνα Θέσεις Σταθμών Χαλαζομέτρων με αποτυπώματα χαλαζιού την 22 α Ιουλίου 2014

91 3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 85 Εικόνα Θέσεις Σταθμών Χαλαζομέτρων με αποτυπώματα χαλαζιού την 30 η Ιουλίου 2014 Εικόνα Θέσεις Σταθμών Χαλαζομέτρων με αποτυπώματα χαλαζιού την 1 η Αυγούστου 2014

92 86 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Εικόνα Θέσεις Σταθμών Χαλαζομέτρων με αποτυπώματα χαλαζιού την 6 η Αυγούστου 2014 Εικόνα Θέσεις Σταθμών Χαλαζομέτρων με αποτυπώματα χαλαζιού την 7 η Αυγούστου 2014

93 3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 87 Εικόνα Θέσεις Σταθμών Χαλαζομέτρων με αποτυπώματα χαλαζιού την 8 η Αυγούστου 2014 Εικόνα Θέσεις Σταθμών Χαλαζομέτρων με αποτυπώματα χαλαζιού τη 14 η Σεπτεμβρίου 2014

94 88 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2014 Εικόνα Θέσεις Σταθμών Χαλαζομέτρων με αποτυπώματα χαλαζιού τη 15 η Σεπτεμβρίου 2014

95 3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 89 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Dalezios N.R., M.V. Sioutas and T.S. Karacostas, 1991: A systematic hailpad calibration procedure for operational hail suppression in Greece. Meteorol., Atmos. Phys., 45, Dixon M. and G. Wiener, 1993: TITAN: Thunderstorm Identification, Tracking, Analysis and Nowcasting. A radar based Methodology. J. Atmos. and Ocean. Technol., 10, 6, Hart J.A. and J. Korotky, 1991: The SHARP Workstation v1.50. NOAA/NWS, Forecast office. Charleston, West Virginia, 62pp. Karacostas T. S., 1984: The design of the Greek National Hail Suppression Program. Proceedings, 9 th Conference on Weather Modification. Utah, Karacostas T. S., 1989: The Greek National Hail Suppression Program: Design and conduct of the experiment. Proc., 5 th WMO Scientific Conf. on Wea. Modif. and Applied Cloud Physics, Beijing, China, Long, Alexis B., Richard J. Matson and Edwin L. Crow, 1980: The Hailpad: Materials, Data Reduction and Calibration. Journal of Applied Meteorology, Vol. 19, November 1980, Lozowski E.P., and G.S. Strong, 1978: On the calibration of Hailpads. Journal of Applied Meteorology, Vol. 17, April 1978, Schaefer, V. J., 1949: The formation of ice crystals in the laboratory and the atmosphere. Chem. Rev., Vol. 44, no 2, pp Schleusener, Richard A., and Paul C. Jennings, 1960: An Energy Method for Relative Estimate of hail Intensity. Bulletin American Meteorological Society, Vol. 41, No. 7, July, Sioutas M., 1991: Hailfall measurements by the Greek National Hail Suppression Project. Proceedings 2 nd Yugoslav Conference on Weather Modification, Mavrovo, Yugoslavia, 2-4 Apr Tsagalidis E., Hatzi E., Boucouvala D., April 2006: Comparison of the hailstorm characteristics between two different areas in Greece. Journal of Weather Modification, Volume 38, p Tzoumaki S., Tsagalidis E., Hatzi E., Dimoutsi S., April 2006: Seeding operations in the Greek National Hail Suppression Program. Journal of Weather Modification, Volume 38, p