ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2013 ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ

Transcript

1 ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2013 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΣΙΟΥΤΑΣ ΜΙΧΑΗΛ ΒΛΑΧΟΥ ΜΑΙΡΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2014

2 ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ (ΕΛ.Γ.Α.) ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ (ΚΕ.Μ.Ε.) Κρατικός Αερολιμένας Θεσσαλονίκης «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» Θεσσαλονίκη Τηλ.: , , Fax:

3 Θεσσαλονίκη, Φεβρουάριος 2014 Ο Οργανισμός Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛ.Γ.Α.) έχει ως αντικείμενο την ασφάλιση και την ενεργητική προστασία των αγροτικών εκμεταλλεύσεων κατά ζημιών που προκαλούνται από καταστροφικούς φυσικούς κινδύνους. Στα πλαίσια της ενεργητικής προστασίας, το Κέντρο Μετεωρολογικών Εφαρμογών (ΚΕ.Μ.Ε.) του ΕΛ.Γ.Α που εδρεύει στο Αεροδρόμιο Μακεδονία, εφαρμόζει το Εθνικό Πρόγραμμα Χαλαζικής Προστασίας (Ε.Π.Χ.Π.) με εναέρια μέσα με σκοπό την καταστολή των χαλαζοπτώσεων και τον περιορισμό των ζημιών στις αγροτικές καλλιέργειες. Το Πρόγραμμα για το 2013, εφαρμόστηκε από 10 Απριλίου έως 30 Σεπτεμβρίου σε περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας και της Θεσσαλίας, καλύπτοντας συνολική έκταση περίπου πέντε εκατομμυρίων στρεμμάτων. Μετά τη λήξη του Προγράμματος, η Ετήσια Έκθεση 2013 συντάχθηκε από το επιστημονικό προσωπικό του ΚΕ.Μ.Ε με σκοπό την τεκμηρίωση του Προγράμματος, αναφέροντας τις αρχές, την οργάνωση, τα μέσα και τον τρόπο λειτουργίας του και παρουσιάζοντας τα επιχειρησιακά στοιχεία και επιστημονικές εργασίες. Ο σχεδιασμός της Έκθεσης έγινε από το Τμήμα Μελετών, Εφαρμογών και Επικοινωνίας, ενώ η επιμέλειά της από τη μετεωρολόγο Μ. Βλάχου. Πιστεύουμε ότι η έκδοση της Ετήσιας Έκθεσης του Εθνικού Προγράμματος Χαλαζικής Προστασίας 2013 από τον ΕΛ.Γ.Α θα συμβάλλει στην ενημέρωση των αγροτών, των φορέων και της επιστημονικής κοινότητας για το επιτελούμενο έργο και θα αποτελέσει άλλη μια αφορμή για τη μεταξύ τους επικοινωνία. Ο Προϊστάμενος του Κέντρου Μετεωρολογικών Εφαρμογών Τσαγκαλίδης Ευάγγελος

4

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ Ε.Π.Χ.Π ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΡΑΣ ΝΕΦΩΝ Υπόθεση σποράς Κριτήριο σποράς Υλικό σποράς Μέθοδοι σποράς ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Ε.Π.Χ.Π ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Ραντάρ καιρού Αεροσκάφη Επικοινωνίες Πρόγνωση καιρού Χαλαζόμετρα ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ Ε.Π.Χ.Π ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΗΜΕΡΕΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΠΤΗΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΡΑΝΤΑΡ - ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΠΟΡΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΠΟΡΑΣ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΔΙΚΤΥΟΥ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ 64

6 II ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΒΑΘΜΟΝΟΜΗΣΗ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΜΕΛΕΤΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΗΜΕΡΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΡΑΝΤΑΡ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΠΟΡΑΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ, ΠΤΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΠΟΡΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΧΑΛΑΖΙΟΥ ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΠΤΗΣΕΩΝ ΕΠΙ ΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΚΚΤΗΣ CDC ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΙΣ ΗΜΕΡΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ ΧΑΡΤΕΣ ΧΑΛΑΖΟΠΤΩΣΕΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ Σ ΤΑΘΜΩΝ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ 127 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α. Προσωπικό που εργάστηκε στο Ε.Π.Χ.Π. περιόδου ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β. Μετεωρολογικοί ορισμοί και σύμβολα 145 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ. Κατάλογος Ετήσιων Εκθέσεων του Ε.Π.Χ.Π. 148

7 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ Ε.Π.Χ.Π ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μ. Σιούτας και Δ. Φόρης Το Εθνικό Πρόγραμμα Χαλαζικής Προστασίας (Ε.Π.Χ.Π.) εφαρμόζεται από τον Οργανισμό Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛ.Γ.Α.) τα τελευταία 30 χρόνια περίπου, σε αγροτικές περιοχές της Βόρειας και Κεντρικής Ελλάδας, με σκοπό την πρόληψη των ζημιών και την προστασία των καλλιεργειών από το χαλάζι. Το Ε.Π.Χ.Π. είναι ένα πρόγραμμα σποράς των νεφών, με χρήση αεροσκαφών, που στοχεύει στον περιορισμό των χαλαζοπτώσεων και στις ζημιές που αυτές προκαλούν στην αγροτική παραγωγή. Οι επιχειρησιακές διαδικασίες του προγράμματος περιλαμβάνουν την εξειδικευμένη πρόγνωση της εμφάνισης χαλαζοφόρων καταιγίδων, τη λειτουργία μετεωρολογικών ραντάρ για την παρατήρηση, παρακολούθηση και καταγραφή τους, και τις πτήσεις αεροσκαφών ειδικά εξοπλισμένων με συστήματα πυροδότησης και εκτόξευσης φυσιγγίων ιωδιούχου αργύρου για τη σπορά των νεφών. Τα αεροσκάφη σποράς, καθοδηγούμενα από μετεωρολόγους-ελεγκτές ραντάρ, ελευθερώνουν πυρήνες ιωδιούχου αργύρου σε κατάλληλη περιοχή των καταιγιδοφόρων νεφών και σε χρονικό διάστημα που σχετίζεται με τη δημιουργία και ανάπτυξη των χαλαζοκόκκων. Όπως και στα προηγούμενα έτη, το 2013 η περιοχή εφαρμογής του Ε.Π.Χ.Π. στη Μακεδονία, ήταν τμήματα των νομών Ημαθίας, Πέλλας, Θεσσαλονίκης, Κιλκίς και Πιερίας, η περιοχή εφαρμογής του Ε.Π.Χ.Π. στη Θεσσαλία, ήταν τμήματα των νομών Λάρισας, Τρικάλων, Καρδίτσας και Φθιώτιδας, ενώ η χρονική περίοδος εφαρμογής ήταν από 10 Απριλίου έως 30 Σεπτεμβρίου Η καταστολή του χαλαζιού (hail suppression) με τη μεθοδολογία της σποράς των νεφών, ουσιαστικά αναφέρεται στην προσπάθεια για την τροποποίηση των χαρακτηριστικών των χαλαζοκόκκκων, έτσι ώστε να γίνουν μικρότεροι σε μέγεθος, πιο μαλακής υφής ή και να λιώσουν κατά την πτώση και άρα να καταστούν λιγότερο καταστρεπτικοί ή ακόμα να πέσουν με τη μορφή βροχής. Η σχεδιασμένη επέμβαση του ανθρώπου στην εξέλιξη των διαφόρων καιρικών φαινομένων, με στόχο τη μείωση των ζημιογόνων αποτελεσμάτων και συνεπειών τους, γίνεται κυρίως με την τεχνολογία της σποράς των νεφών (cloud seeding) και αφορά εκτός από τον τομέα της καταστολής του χαλαζιού, την αύξηση της βροχής και του χιονιού και τη διάλυση της ομίχλης. Η επιστήμη της τροποποίησης καιρού έχει τις ρίζες της εργαστήρια της General

8 2 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Electric στη Νέα Υόρκη των ΗΠΑ το 1946, στα πειράματα του Vincent Schaefer ο οποίος προσπαθούσε να βρει τρόπο πρόκλησης βροχής από τεχνητά νέφη που δημιούργησε σε ψυχρό θάλαμο (Schaefer, 1949). Αρχικά ως υλικό ψύξης χρησιμοποιήθηκε ο ξηρός πάγος (CO2), ενώ στη συνέχεια ο Bernard Vonnegut ανακάλυψε ότι και ο ιωδιούχος άργυρος (AgI), μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί, αφού είχε την ίδια κρυσταλλική δομή με αυτή του ξηρού πάγου (Vonnegut, 1947). Προγράμματα τροποποίησης καιρού εφαρμόστηκαν και εφαρμόζονται σ όλο τον κόσμο, και συγκεκριμένα σε διάφορες πολιτείες των ΗΠΑ (Βόρεια Ντακότα, Γουαιόμινγκ, Οκλαχόμα, Κάνσας, Τέξας, κ.ά.), στον Καναδά, στην Αργεντινή, στη Νότια Αφρική, στην Αυστραλία, σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, όπως Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Γερμανία, Αυστρία, Σερβία, Βουλγαρία, Ρωσία, κ.ά.), αλλά και στο Ισραήλ, στην Κίνα, στην Ταϊλάνδη, στην Ινδία και αλλού. Στη χώρα μας η εφαρμογή της καταστολής του χαλαζιού άρχισε από το 1981, και συνεχίζεται μέχρι σήμερα συμβάλλοντας ουσιαστικά στην πρόληψη των ζημιών χαλαζιού στις καλλιέργειες. Επιτυγχάνεται έτσι, η μείωση των ασφαλιστικών αποζημιώσεων που καταβάλλονται για τις απώλειες της παραγωγής προς όφελος της αγροτικής οικονομίας και γενικότερα της εθνικής οικονομίας.

9 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΡΑΣ ΤΩΝ ΝΕΦΩΝ Δ. Φόρης και Μ. Σιούτας Υπόθεση σποράς Με τον όρο "χαλάζι" εννοείται η εμφάνιση στο έδαφος των χαλαζοκόκκων, αλλά και συνολικά το φαινόμενο της χαλαζόπτωσης. Οι χαλαζόκοκκοι αναπτύσσονται μέσα στα καταιγιδοφόρα νέφη κατακόρυφης ανάπτυξης (Cumulonimbus), που αποτελούν εν δυνάμει χαλαζοκαταιγίδες. Η τροποποίηση του μηχανισμού παραγωγής υετού γίνεται με την εισαγωγή, με διάφορους τρόπους και σε συγκεκριμένες περιοχές του νέφους, σωματιδίων που είτε δρουν τα ίδια ως τεχνητοί παγοπυρήνες, είτε συμβάλλουν στο σχηματισμό παγοπυρήνων. Η διαδικασία εισαγωγής τεχνητών σωματιδίων αναφέρεται διεθνώς ως σπορά των νεφών. Η υπόθεση σποράς ή εννοιολογικό μοντέλο σποράς αποτελεί ένα σύνολο αρχών, υποθέσεων και παραδοχών, με βάση τις οποίες ερμηνεύεται η μεταβολή του μηχανισμού ανάπτυξης και εξέλιξης των χαλαζοκόκκων, και ειδικότερα η δράση των τεχνητών παγοπυρήνων προς την κατεύθυνση της τροποποίησης των δυναμικών, θερμοδυναμικών ή μικροφυσικών διεργασιών μέσα στα νέφη. Προκειμένου να επιλεγεί η καταλληλότερη διαδικασία σποράς εξετάστηκαν διάφορα εννοιολογικά μοντέλα. Στο Ε.Π.Χ.Π., σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό (Karacostas, 1984), έχει υιοθετηθεί το εννοιολογικό μοντέλο του «αυξημένου ή ευνοϊκού ανταγωνισμού» (beneficial competition). Σύμφωνα με το μοντέλο αυτό, γίνεται η υπόθεση ότι υπάρχει έλλειμμα φυσικών παγοπυρήνων στο νέφος και ότι η συνολική ποσότητα νερού σε όλες τις φάσεις μέσα στο νέφος διατηρείται αμετάβλητη κατά το χρονικό διάστημα δράσης του υλικού σποράς. Με τη διασπορά του υλικού σποράς μέσα στο νέφος, παράγεται σημαντικά αυξημένος αριθμός τεχνητών παγοπυρήνων, οι οποίοι «ανταγωνίζονται» τους φυσικούς παγοπυρήνες για το διαθέσιμο υπέρψυχρο ή υπερψυγμένο νερό (supercooled water) και σχηματίζεται έτσι πολύ μεγαλύτερο πλήθος χαλαζοκόκκων, από αυτό που θα σχηματιζόταν χωρίς τη σπορά. Αν στην περιοχή των νέων αναπτύξεων της καταιγίδας εισαχθούν αρκετοί τεχνητοί πυρήνες, είναι δυνατό να εξαντληθεί όλο το υπέρψυχρο νερό και το νέφος να «παγοποιηθεί», οπότε αναμένεται οι χαλαζόκοκκοι που θα δημιουργηθούν να είναι μικρού μεγέθους. Συνεπώς, οι χαλαζόκοκκοι, οι οποίοι σχηματίζονται μέσα στους νεφικούς όγκους που υφίστανται σπορά, λόγω μικρότερου μεγέθους, κατά τη διαδρομή τους προς το έδαφος τήκονται, καθώς διέρχονται από ατμοσφαιρικά στρώματα διαρκώς και υψηλότερης θερμοκρασίας, και κατά μεγάλο μέρος μετατρέπονται σε σταγόνες βροχής, με αποτέλεσμα να προκαλούν λιγότερη ζημιά κατά την πτώση τους στο έδαφος. Περισσότερες λεπτομέρειες για το θεωρητικό υπόβαθρο της τροποποίησης καιρού, για τις μικροφυσικές διεργασίες μέσα στα νέφη και για τα διάφορα εννοιολογικά μοντέλα παρατίθενται στην Ετήσια Έκθεση του 2002 (Παράρτημα Γ).

10 4 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Κριτήριο σποράς Σπορά πραγματοποιείται σε οποιαδήποτε αναπτυσσόμενη καταιγίδα που βρίσκεται μέσα στην Περιοχή Προστασίας ή στη ζώνη μετάβασης (buffer zone) και έχει ανακλαστικότητα ίση ή μεγαλύτερη από 35 dbz (μετρημένη από το επίγειο ραντάρ καιρού), μεταξύ της στάθμης των -5 ο C και των -30 ο C. Τα νέφη για τα οποία συντρέχουν οι παραπάνω δύο προϋποθέσεις λέγεται ότι πληρούν τα κριτήρια σποράς. Ως ζώνη μετάβασης ορίζεται μια περιοχή έξω από τα όρια της Περιοχής Προστασίας, προς την πλευρά της κίνησης των καταιγίδων και της οποίας το πλάτος είναι μεταβλητό. Το ελάχιστο πλάτος της ζώνης μετάβασης καθορίστηκε στα δέκα χιλιόμετρα, ενώ το μέγιστο καθορίζεται από την ταχύτητα κίνησης των καταιγίδων. Όταν μια καταιγίδα βρίσκεται εκτός της Περιοχής Προστασίας, κινείται προς αυτήν και από την κατεύθυνση και το μέτρο της ταχύτητάς της εκτιμάται ότι θα εισέλθει στην Περιοχή Προστασίας σε είκοσι λεπτά το πολύ, τότε αυτή θεωρείται ότι βρίσκεται στη ζώνη μετάβασης (buffer zone). Εντολή απογείωσης αεροσκάφους δίνεται για να πραγματοποιηθεί πτήση σποράς ή πτήση περιπολίας. Εντολή απογείωσης για πτήση περιπολίας δίνεται προτού η καταιγίδα, η οποία βρίσκεται μέσα στην Περιοχή Προστασίας ή στη ζώνη μετάβασης, φτάσει τα κριτήρια σποράς, χωρίς αυτό να αποκλείει τη μετέπειτα εξέλιξη της πτήσης, σε πτήση σποράς. Εντολή απογείωσης για πτήση σποράς δίνεται υποχρεωτικά όταν, έστω και ένα κύτταρο, πληροί τα κριτήρια σποράς και σε αυτή την περίπτωση πρέπει να υποστεί σπορά το ταχύτερο δυνατόν. Πρέπει να σημειωθεί πάντως, ότι τα κριτήρια που προαναφέρθηκαν δεν προσδιορίζουν αυτόματα και την απόφαση για σπορά. Αποτελούν περισσότερο έναν οδηγό εντοπισμού δραστηριότητας χαλαζοκαταιγίδων που μπορεί να προκαλέσουν ζημιά στην Περιοχή Προστασίας και η απόφαση για σπορά ή περιπολία αεροσκάφους λαμβάνεται αφού συνεκτιμηθούν και άλλα ποιοτικά χαρακτηριστικά των νεφών που ανιχνεύονται με το ραντάρ καιρού (δομή, στάδιο ανάπτυξης, καθώς επίσης και οι επικρατούσες ή αναμενόμενες μετεωρολογικές συνθήκες) μέσα στην Περιοχή Προστασίας ή τη ζώνη μετάβασης Υλικό σποράς Το υλικό σποράς που χρησιμοποιείται στο Ε.Π.Χ.Π. είναι ένα πυροτεχνικό μίγμα, το οποίο με την καύση του απελευθερώνει μικροκρυστάλλους ιωδιούχου αργύρου (AgI) που ευνοούν την ετερογενή πυρηνοποίηση και ανήκει στην κατηγορία των ετερογενών υλικών, όπως και ο ιωδιούχος μόλυβδος (PbI). Άλλες κατηγορίες υλικών σποράς είναι τα ομoγενή υλικά (ξηρός πάγος), τα υγροσκοπικά υλικά (κοινό αλάτι, ουρία, νιτρικό αμμώνιο) και τα οργανικά (1-5-διυδροξυναφθαλίνη, τερπένια) ή ανόργανα υλικά (οξείδια μετάλλων). Το υλικό σποράς είναι συσκευασμένο σε πυροτεχνικά φυσίγγια διαφόρων τύπων. Κάθε αεροσκάφος σποράς είναι εφοδιασμένο με δύο διαφορετικούς τύπους φυσιγγίων υλικού σποράς, τα εκτοξευόμενα φυσίγγια (ejectable flares ή top flares) που

11 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ περιέχουν 20 g υλικού σποράς και τα ακρόκαυστα φυσίγγια (endburners ή base seeding flares) που περιέχουν 75 g υλικού σποράς. Με την πυροδότηση, τα εκτοξευόμενα φυσίγγια εκτοξεύονται προς τα κάτω και καίγονται κατά την πτώση τους, ενώ τα ακρόκαυστα καίγονται παραμένοντας στερεωμένα στις βάσεις τους, στα φτερά του αεροσκάφους. Κατά την καύση του υλικού σποράς απελευθερώνονται μικροκρύσταλλοι AgI, οι οποίοι έχουν εξαγωνικό κρυσταλλικό πλέγμα, με χαρακτηριστικά παρόμοια με το εξαγωνικό κρυσταλλικό πλέγμα του πάγου. Για το λόγο αυτό η επιφάνεια των μικροκρυστάλλων AgI αποτελεί κατάλληλο υπόστρωμα για το σχηματισμό παγοκρυστάλλων. Οι μικροκρύσταλλοι ιωδιούχου αργύρου θεωρούνται οι αποτελεσματικότεροι τεχνητοί παγοπυρήνες (artificial ice nuclei) και γι αυτό ο AgI είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο υλικό σποράς σε προγράμματα τροποποίησης καιρού Μέθοδοι σποράς Έχουν αναπτυχθεί διαφορετικές μεθοδολογίες σποράς, με σκοπό να επιτυγχάνεται η καλύτερη δυνατή διάχυση του υλικού σποράς στις περιοχές ενεργού ανάπτυξης των καταιγίδων, κάτω από διαφορετικές συνθήκες, όπως ο τύπος και τα χαρακτηριστικά της καταιγίδας, η ορατότητα, η ώρα της ημέρας και το ανάγλυφο του εδάφους. Στο Εθνικό Πρόγραμμα Χαλαζικής Προστασίας (Ε.Π.Χ.Π.) έχουν καθιερωθεί τρεις διαφορετικές μέθοδοι σποράς των νεφών: η σπορά κορυφής (top seeding), η σπορά βάσης (base seeding) και η πλάγια διέλευση (side skim). Στην πλειονότητα των περιπτώσεων χρησιμοποιείται η σπορά κορυφής, αλλά όταν οι συνθήκες το επιβάλλουν χρησιμοποιούνται και οι άλλες δύο μεθοδολογίες (Σχήμα 1.2.1). Σχήμα Τεχνικές σποράς. Η τεχνική σποράς με διείσδυση στην κορυφή του νέφους χρησιμοποιείται στα θυγατρικά

12 6 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 κύτταρα και στις σωρειτόμορφες μονοκυτταρικές αναπτύξεις. Η διείσδυση στις πυργοειδείς αναπτύξεις γίνεται κοντά στη στάθμη των -10 ο C και γενικά πάντοτε μεταξύ των -8 και -15 ο C και, όποτε είναι δυνατό, σε απόσταση μικρότερη από 300 μέτρα περίπου από τη νεφική κορυφή. Κατά τη σπορά κορυφής χρησιμοποιούνται μόνο εκτοξευόμενα φυσίγγια (των 20 g). Ένας γενικός κανόνας είναι η πυροδότηση να γίνεται με ρυθμό ένα φυσίγγιο κάθε 5 sec, μέσα στα νεφικά όρια των θυγατρικών κυττάρων που αναγνωρίζονται οπτικώς και μέσα σε περιοχές, στις οποίες ανιχνεύεται (υγρό) νερό και/ή ανοδικά ρεύματα σε μονοκυτταρικές αναπτύξεις. Όταν το ανοδικό ρεύμα ξεπερνάει τα 10 m/s και ο στόχος σποράς αποτελεί τμήμα ενός μεγαλύτερου συμπλέγματος, το οποίο είναι ιδιαίτερα ισχυρό, ο ρυθμός πυροδότησης αυξάνεται κατά περίπτωση μέχρι ένα φυσίγγιο κάθε δύο δευτερόλεπτα. Οι επαναλαμβανόμενες διελεύσεις σποράς γίνονται κάθετα στη διεύθυνση του ανέμου στα μέσα επίπεδα. Η τεχνική αυτή της σποράς κορυφής προτιμάται από άλλες, γιατί αφενός ο πιλότος μπορεί να αναγνωρίσει ευκολότερα τους στόχους και να πραγματοποιήσει σπορά γρηγορότερα και με μεγαλύτερη ακρίβεια και αφετέρου, με τη δημιουργία ενός πετάσματος από υλικό σποράς, μεγιστοποιείται ο νεφικός όγκος μέσα στον οποίο διαχέεται το υλικό σποράς και παράγονται παγοκρύσταλλοι σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά τη σπορά. Περισσότερες λεπτομέρειες για τις άλλες δύο σπανιότερα χρησιμοποιούμενες μεθοδολογίες σποράς αναφέρονται σε Ετήσιες Εκθέσεις παλιότερων ετών (Παράρτημα Γ).

13 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Ε.Π.Χ.Π Δ. Φόρης και Μ. Σιούτας Η Αντιχαλαζική Περίοδος 2013 αποτελεί την 27 η επιχειρησιακή περίοδο του Εθνικού Προγράμματος Χαλαζικής Προστασίας (Ε.Π.Χ.Π.) με διάρκεια από τις 10 Απριλίου έως και τις 30 Σεπτεμβρίου. Το Ε.Π.Χ.Π. εφαρμόστηκε στις εξής δύο περιοχές προστασίας: Περιοχή Προστασίας 1 (Π1) - Κεντρικής Μακεδονίας: Περιλαμβάνει τμήματα κυρίως των νομών Ημαθίας και Πέλλας, καθώς και μικρότερα τμήματα των νομών Πιερίας, Θεσσαλονίκης και Κιλκίς, έκτασης km 2 (Σχήματα & 1.3.2). Περιοχή Προστασίας 3 (Π3) - Θεσσαλίας: Περιλαμβάνει τμήματα κυρίως των νομών Καρδίτσας, Τρικάλων και Λάρισας, καθώς και μικρό τμήμα του νομού Φθιώτιδας, έκτασης km 2 (Σχήματα & 1.3.3). Σχήμα Περιοχές Προστασίας κατά την επιχειρησιακή περίοδο του Ε.Π.Χ.Π Οι παραπάνω Περιοχές Προστασίας έχουν επιλεχτεί από τον ΕΛ.Γ.Α., λαμβάνοντας υπόψη το οικονομικό και το ασφαλιστικό ενδιαφέρον από πλευράς των καλλιεργειών, καθώς και την κλιματολογία της εμφάνισης του χαλαζιού στην Ελλάδα. Σημειώνεται ότι κατά κανόνα το χαλάζι εμφανίζεται στην Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα κυρίως κατά τη θερμή περίοδο του έτους, από τον Απρίλιο μέχρι το Σεπτέμβριο (Σιούτας, 1999).

14 8 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Σχήμα Χάρτης της Περιοχής Κεντρικής Μακεδονίας (Π1) για την επιχειρησιακή περίοδο του Ε.Π.Χ.Π

15 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ Σχήμα Χάρτης της Περιοχής Θεσσαλίας (Π3) για την επιχειρησιακή περίοδο του Ε.Π.Χ.Π

16 10 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Το Εθνικό Πρόγραμμα Χαλαζικής Προστασίας (Ε.Π.Χ.Π.) υλοποιείται από το Κέντρο Μετεωρολογικών Εφαρμογών (ΚΕ.Μ.Ε.) του ΕΛ.Γ.Α., που εδρεύει στον Κρατικό Αερολιμένα «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης (Φωτογραφία 1.3.1). Για τη λειτουργία του Ε.Π.Χ.Π. απαιτείται εξειδικευμένο μετεωρολογικό και ιπτάμενο προσωπικό και κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή (Παράρτημα Α). Επειδή ο ΕΛ.Γ.Α. δε διαθέτει όλο τον απαιτούμενο εξοπλισμό και επαρκές ιπτάμενο προσωπικό, μισθώνει μετά από διενέργεια διεθνούς μειοδοτικού διαγωνισμού, συγκεκριμένο αριθμό χειριστών αεροσκαφών, οι οποίοι εργάζονται ως κυβερνήτες και συγκυβερνήτες, ειδικά εξοπλισμένα αεροσκάφη, μέρος του μετεωρολογικού και τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού, την τεχνική υποστήριξη του όλου συστήματος και επίσης προμηθεύεται υλικό σποράς και υλικά ραδιοβολίσεων. Για την Αντιχαλαζική Περίοδο 2013, ανάδοχος εταιρεία ήταν η εταιρεία «Γενικών Αεροπορικών Εφαρμογών Α.Ε. 3Δ» και το Ε.Π.Χ.Π. εφαρμόστηκε σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην αρ. 14/2009 υπογραφείσα σύμβαση μεταξύ του Ε.Λ.Γ.Α. και της εταιρείας «3Δ Α.Ε.». Τη συνολική ευθύνη της οργάνωσης και λειτουργίας των επιχειρήσεων σποράς των νεφών την είχε το ΚΕ.Μ.Ε. του ΕΛ.Γ.Α. Η εταιρεία «3Δ Α.Ε.» είχε την ευθύνη της οργάνωσης και υποστήριξης του πτητικού τομέα (έλεγχο καταλληλότητας και ετοιμότητας των αεροσκαφών, προγραμματισμό των εκπαιδευτικών πτήσεων, εκπόνηση προγράμματος εργασίας πληρωμάτων, κτλ.). Φωτογραφία Κτιριακές εγκαταστάσεις του Κέντρου Μετεωρολογικών Εφαρμογών του ΕΛ.Γ.Α.

17 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ Το προσωπικό του ΚΕ.Μ.Ε. που εργάστηκε κατά τη διάρκεια του Ε.Π.Χ.Π ήταν συνολικά δεκαεπτά (17) τακτικοί υπάλληλοι, από τους οποίους ένδεκα (11) ήταν μετεωρολόγοι, ένας (1) χειριστής αεροσκαφών, ένας (1) μηχανικός, δύο (2) γεωπόνοι, μία (1) διοικητική υπάλληλος και ένας (1) κλητήρας (Παράρτημα Α). Κατά τη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου οι μετεωρολόγοι εργάστηκαν σε ρόλο «Ελεγκτή Ραντάρ» και «Προγνώστη», οι χειριστές αεροσκαφών σε ρόλο «Κυβερνήτη» και ο μηχανικός με τους γεωπόνους και τον κλητήρα ως υπεύθυνοι για τη συντήρηση και τις αλλαγές του δικτύου χαλαζομέτρων. Η εταιρεία «Γενικών Αεροπορικών Εφαρμογών 3Δ Α.Ε.» διέθεσε έξι (6) χειριστές αεροσκαφών ως κυβερνήτες, έξι (6) χειριστές αεροσκαφών ως συγκυβερνήτες, ένα (1) μηχανικό αεροσκαφών με δύο (2) βοηθούς μηχανικού, πέντε (5) ηλεκτρονικούς-τεχνικούς για τις τηλεπικοινωνίες, τα μετεωρολογικά ραντάρ και τα δίκτυα ηλεκτρονικών υπολογιστών, και ένα (1) βοηθό. Στη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου το προσωπικό του ΚΕ.Μ.Ε. και της εταιρείας «3Δ. Α.Ε.» εργάστηκε σε 24ωρη βάση, επί επτά ημέρες την εβδομάδα, για την εξασφάλιση της συνεχούς παρακολούθησης του καιρού και της απρόσκοπτης διεξαγωγής των επιχειρήσεων. Οι μετεωρολόγοι του Κέντρου Μετεωρολογικών Εφαρμογών εργάστηκαν σε εναλλασσόμενες βάρδιες, σύμφωνα με το Εγχειρίδιο Επιχειρησιακής Λειτουργίας του Ε.Π.Χ.Π. περιόδου Οι επιχειρήσεις σποράς των χαλαζοφόρων νεφών στηρίζονται: α) στην πρόγνωση του καιρού και β) στην παρατήρηση των καταιγίδων με ραντάρ καιρού. Ειδικότερα, μια τυπική ημέρα κατά την αντιχαλαζική περίοδο ξεκινά με την εξειδικευμένη πρόγνωση εκδήλωσης ή όχι χαλαζοκαταιγίδων. Από τις 06:00 (ώρα Ελλάδας) συλλέγονται μετεωρολογικά δεδομένα, όπως πραγματικοί και προγνωστικοί χάρτες καιρού, ραδιοβολίσεις, παρατηρήσεις επιφάνειας, εικόνες μετεωρολογικών δορυφόρων και ραντάρ και διαμορφώνεται η «πρόγνωση της ημέρας» από το μετεωρολόγο «Προγνώστη». Στις 12:00 πραγματοποιείται η μετεωρολογική ενημέρωση (Briefing), με την παρουσία των μετεωρολόγων και των χειριστών αεροσκαφών που βρίσκονται σε βάρδια τη συγκεκριμένη ώρα, η οποία περιλαμβάνει: 1. Περιγραφή της καιρικής δραστηριότητας της προηγούμενης ημέρας και συνοπτική ανάλυση των επιχειρήσεων. 2. Αναφορά από το δίκτυο χαλαζομέτρων του ΕΛ.Γ.Α. πιθανής καταγραφής χαλαζιού από την καιρική δραστηριότητα της προηγούμενης ημέρας. 3. Αναφορά από τα περιφερειακά Υποκαταστήματα Βέροιας, Θεσσαλονίκης, Λάρισας και Λαμίας αναγγελιών χαλαζιού για ζημιές στις καλλιέργειες. 4. Αναφορά της κατάστασης λειτουργίας όλου του τεχνικού εξοπλισμού του Ε.Π.Χ.Π. 5. Αναφορά της δραστηριότητας στο ραντάρ ως εκείνη την ώρα. 6. Πρόγνωση καιρού για 24 ώρες και προοπτική της καιρικής εξέλιξης. 7. Χαρακτηρισμός του 24-ώρου με το δείκτη CDC, ο οποίος δηλώνει το επίπεδο της χαλαζοφόρου δραστηριότητας που αναμένεται.

18 12 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Καθορισμό του επιπέδου ετοιμότητας των πληρωμάτων. Η επιχειρησιακή ετοιμότητα των πληρωμάτων διακρίνεται σε: άμεση ετοιμότητα (15-λεπτη ετοιμότητα): Τα πληρώματα βρίσκονται στο χώρο του αεροδρομίου, με δυνατότητα απογείωσης σε 15 λεπτά από τη χρονική στιγμή που θα ζητηθεί πτήση. ετοιμότητα τηλεφώνου (45-λεπτη ετοιμότητα): Τα πληρώματα αποδεσμεύονται, με την υποχρέωση να βρίσκονται στο χώρο του αεροδρομίου σε 45 λεπτά από την ώρα που θα κληθούν, ώστε να μεταπέσουν σε άμεση ετοιμότητα και να έχουν τη δυνατότητα απογείωσης. Την ευθύνη για τον καθορισμό του επιπέδου ετοιμότητας έχει ο «Ελεγκτής Ραντάρ» βάρδιας, ο οποίος συνεκτιμά τα δεδομένα της πρόγνωσης καιρού και τα τρέχοντα δεδομένα του ραντάρ, για την πιθανότητα εμφάνισης καιρικής δραστηριότητας, αλλά και εξέλιξής της στις Περιοχές Προστασίας και στις γειτονικές από αυτές περιοχές. Το επίπεδο ετοιμότητας ανακοινώνεται στις 12:00 και ισχύει για το υπόλοιπο της ημέρας ή για μικρότερο χρονικό διάστημα, ανάλογα με την εξέλιξη του καιρού. Αναθεώρηση του επιπέδου ετοιμότητας γίνεται από τον «Ελεγκτή Ραντάρ», όποτε συντρέχουν λόγοι, σύμφωνα με τα διαθέσιμα μετεωρολογικά δεδομένα. Στις 18:30 πραγματοποιείται απογευματινή ενημέρωση - επικαιροποίηση (Update), η οποία περιλαμβάνει σε συντομία ό,τι και η πρωινή, αξιοποιώντας και τα τελευταία μετεωρολογικά δεδομένα, ενώ επανεξετάζεται το επίπεδο ετοιμότητας για τη νύχτα και το πρωινό της επόμενης ημέρας. Παράλληλα με τη διαδικασία πρόγνωσης, και κατά τη διάρκεια ολόκληρου του 24- ώρου, οι μετεωρολόγοι παρακολουθούν την εξέλιξη του καιρού με το ραντάρ. Όταν εμφανίζονται στις Περιοχές Προστασίας ή σε κοντινή απόσταση απ αυτές αναπτύξεις κυττάρων καταιγίδων με δυναμικό να εξελιχθούν σε χαλαζοφόρες καταιγίδες, ενεργοποιούνται οι διαδικασίες για την έναρξη των επιχειρήσεων καταστολής χαλαζιού. Συγκεκριμένα, ο Ελεγκτής Ραντάρ καλεί τον προμηθευτή ή εκπρόσωπό του, και αυτός με τη σειρά του καλεί το πλήρωμα αεροσκαφών βάρδιας (κυβερνήτη και συγκυβερνήτη) και σε περίπτωση που η ετοιμότητα ήταν 45-λεπτη τους θέτει σε 15-λεπτη ετοιμότητα. Στη συνέχεια, αν απαιτηθεί, πραγματοποιείται η απογείωση του αεροσκάφους, το οποίο κατευθύνεται με τις οδηγίες του Ελεγκτή Ραντάρ στην περιοχή της εξελισσόμενης καταιγίδας. Το πλήρωμα του αεροσκάφους προχωρεί στη διαδικασία σποράς των νεφών με φυσίγγια AgI, εφόσον υφίστανται τα κριτήρια σποράς, εφαρμόζοντας την κατάλληλη τεχνική σποράς. Σε περίπτωση που τα κύτταρα καταιγίδων δεν ισχυροποιηθούν αρκετά, ώστε να πληρούνται τα κριτήρια σποράς, το αεροσκάφος παραμένει σε περιπολία στην Περιοχή Προστασίας, μέχρι να εκλείψει ο κίνδυνος εκδήλωσης νέων αναπτύξεων. Η λήξη των επιχειρήσεων ουσιαστικά καθορίζεται με την αλλαγή της 15-λεπτης ετοιμότητας σε 45-λεπτη.

19 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Δ. Φόρης, Μ. Σιούτας Από πλευράς εξοπλισμού, οι τέσσερις βασικοί τομείς του Ε.Π.Χ.Π. είναι τα ραντάρ καιρού, τα αεροσκάφη σποράς και η επικοινωνία μ' αυτά, η πρόγνωση του καιρού και το δίκτυο των χαλαζομέτρων Ραντάρ καιρού Το ραντάρ καιρού αποτελεί βασικό και απαραίτητο εξοπλισμό για τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων καταστολής χαλαζιού, καθώς είναι ένα όργανο τηλεπισκόπησης που έχει τη δυνατότητα να ανιχνεύει τα νέφη και τον υετό σε μακρινή απόσταση. Αυτό επιτυγχάνεται με την εκπομπή ενός παλμού ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, μικρού μήκους κύματος. Η ατμόσφαιρα γύρω από το ραντάρ σαρώνεται με την περιστροφή της κεραίας, οριζόντια και κάθετα, με διάφορες τεχνικές. Όταν ο εκπεμπόμενος παλμός σταματήσει, ο δέκτης δέχεται τα σήματα που σκεδάζονται από τα υδρομετέωρα ή γενικά από τους στόχους. Αυτό διαρκεί μέχρι την εκπομπή του επόμενου παλμού. Τα λαμβανόμενα σήματα υφίστανται κατάλληλη επεξεργασία, διορθώνονται τυχόν λάθη και μετατρέπονται σε ψηφιακά δεδομένα, με σκοπό αφενός την αποθήκευσή τους σε κατάλληλα αποθηκευτικά μέσα και αφετέρου την παραγωγή, διαχείριση και οπτική απεικόνιση διάφορων μετεωρολογικών προϊόντων με τη χρήση κατάλληλου λογισμικού. Ο ΕΛ.Γ.Α. διαθέτει δύο ραντάρ καιρού DOPPLER με ψηφιακούς δέκτες, τα οποία διαχειρίζεται από κοινού με την Πολεμική Αεροπορία. Στον Κρατικό Αερολιμένα «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης είναι εγκατεστημένο το ένα ραντάρ καιρού τύπου WSR- 74S, 10 cm, ενώ ένα δεύτερο, ίδιου τύπου ραντάρ καιρού, είναι εγκατεστημένο στο αεροδρόμιο της Λάρισας. Τα ραντάρ του ΕΛ.Γ.Α. δε χρησιμοποιήθηκαν επιχειρησιακά κατά την αντιχαλαζική περίοδο 2013 ευρισκόμενα σε διαδικασία αναβάθμισης σε συνεργασία με την Πολεμική Αεροπορία και την Κοινωνία της Πληροφορίας. Αντί αυτών χρησιμοποιήθηκαν δύο ραντάρ 5 cm, ένα εγκατεστημένο στην περιοχή Φιλύρου Θεσσαλονίκης για την κάλυψη της Περιοχής της Κεντρικής Μακεδονίας και ένα άλλο στην Περιοχή Λιόπρασου Τρικάλων για την κάλυψη της Περιοχής της Θεσσαλίας (φωτογραφία 1.4.1), μισθωμένα από την εταιρεία "3Δ Α.Ε.", η οποία είχε την ευθύνη της λειτουργίας τους και της τεχνικής τους υποστήριξης. Με τη βοήθεια αυτών των ραντάρ, που λειτουργούσαν σε 24-ωρη βάση, διεξήχθησαν όλες οι επιχειρήσεις σποράς του Για τις ανάγκες του Ε.Π.Χ.Π. τα δεδομένα ραντάρ από το πρόγραμμα IRIS (Interactive Radar Information System) μετατρέπονται σε μορφή συμβατή με το λογισμικό ΤΙΤΑΝ (Thunderstorm Identification, Tracking, Analysis and Nowcasting - Dixon, 1993). Με τη χρήση του ΤΙΤΑΝ πραγματοποιείται η συνεχής παρακολούθηση και ανάλυση της καιρικής δραστηριότητας για την υποστήριξη και τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων σποράς. Επίσης, μέσω του ΤΙΤΑΝ

20 14 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 γίνεται και η αυτόματη αρχειοθέτηση των δεδομένων ραντάρ. Τα δεδομένα των δύο ραντάρ ήταν διαθέσιμα στο Κέντρο Επιχειρήσεων του ΚΕ.Μ.Ε. (Φωτογραφία 1.4.2), και η διαχείρισή τους γινόταν από το ΤΙΤΑΝ (Φωτογραφία 1.4.3). Φωτογραφία Το ραντάρ καιρού, 5cm, εγκατεστημένο στο Λιόπρασο, Τρικάλων. Φωτογραφία Το Κέντρο Επιχειρήσεων του ΚΕ.Μ.Ε.

21 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ Φωτογραφία Απεικόνιση καταιγίδων και θέσης αεροσκάφους με το λογισμικό ΤΙΤΑΝ. Παράλληλα με τις αυτόματες καταγραφές από τα ραντάρ καιρού, κατά τη διάρκεια παρακολούθησης της καιρικής δραστηριότητας και της διεξαγωγής των επιχειρήσεων, καταγράφονται από τους ελεγκτές ραντάρ στο ημερολόγιο του ραντάρ, oι σημαντικότερες πληροφορίες που αφορούν τα χαρακτηριστικά των αναπτύξεων (συντεταγμένες θέσης, ανακλαστικότητα και ύψος κορυφής) στην ευρύτερη περιοχή ενδιαφέροντος, καθώς και οι πληροφορίες που αφορούν τις επιχειρησιακές πτήσεις, όπως η ώρα απογείωσης ή προσγείωσης αεροσκάφους, οι συντεταγμένες θέσης αεροσκάφους, ο χρόνος έναρξης και λήξης σποράς, ο αριθμός πυροδοτηθέντων φυσιγγίων, οι συνθήκες πτήσης, κτλ Αεροσκάφη Η σπορά των νεφών κατά τη διάρκεια του Ε.Π.Χ.Π. 2013, πραγματοποιήθηκε με τα πτητικά μέσα που ο ΕΛ.Γ.Α. μίσθωσε από την ανάδοχο εταιρεία «3Δ Α.Ε.». Συγκεκριμένα χρησιμοποιήθηκαν τρία δικινητήρια αεροσκάφη τύπου PA-3IT Cheyenne II turbo prop (Φωτογραφία 1.4.4) που έχουν ισχύ ανά κινητήρα 620 SHP και δυνατότητα πτήσης μέχρι το ύψος των ft. Διαθέτουν συμπιεζόμενη καμπίνα για πτήσεις σε ύψη πάνω από τα ft και είναι πλήρως εξοπλισμένα για πτήσεις IFR (κανονισμοί πτήσεων με όργανα),

22 16 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 έτσι ώστε το πλήρωμα να μπορεί να πετά σε όλες τις καιρικές συνθήκες, καθώς και κατά τη διάρκεια της νύχτας. Επίσης, διαθέτουν αντιπαγωτικά συστήματα για ασφαλή πτήση μέσα σε νέφη και διαθέτουν καύσιμα για μια πτήση διάρκειας 3,5 ωρών περίπου. Τα αεροσκάφη είναι εξοπλισμένα με ειδικά πλαίσια για την τοποθέτηση των φυσιγγίων σποράς των νεφών. Συγκεκριμένα στο κάτω μέρος της ατράκτου του αεροσκάφους βρίσκονται τοποθετημένες τρεις βάσεις για φυσίγγια σποράς κορυφής - εκτοξευόμενα φυσίγγια (ejectable flares, Φωτογραφία 1.4.5), που η καθεμιά φέρει 102 φυσίγγια των 20 g υλικού σποράς. Στην πίσω πλευρά κάθε πτέρυγας, βρίσκεται από μια βάση για τα φυσίγγια σποράς βάσης - ακρόκαυστα φυσίγγια (endburning flares, Φωτογραφία 1.4.6), η οποία φέρει 12 φυσίγγια των 70 ή 75 g υλικού σποράς. Η πυροδότηση των φυσιγγίων γίνεται από το συγκυβερνήτη του αεροσκάφους, μέσω ειδικού πυροδοτικού μηχανισμού που βρίσκεται στο θάλαμο διακυβέρνησης, έπειτα από συνεννόηση με το μετεωρολόγο ελεγκτή ραντάρ. Φωτογραφία Αεροσκάφος τύπου PA-3IT Cheyenne II turbo prop. Στην καμπίνα του κάθε αεροσκάφους είναι εγκατεστημένος ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής, ο οποίος συλλέγει δεδομένα της πτήσης, τα οποία στη συνέχεια αποστέλλει μέσω ασύρματου modem σε αντίστοιχο υπολογιστή στο Κέντρο Επιχειρήσεων του ΚΕ.Μ.Ε. Εκεί φτάνουν δεδομένα που προέρχονται από διάφορους αισθητήρες και όργανα του αεροσκάφους (θερμοκρασία, liquid water content), δεδομένα πτήσης (θέση από το GPS, ύψος, ταχύτητα αεροσκάφους) και δεδομένα σποράς (θέση, είδος, χρόνος πυροδοτηθέντων φυσιγγίων).

23 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ Φωτογραφία Εκτοξευόμενα φυσίγγια σποράς κορυφής των 20 g υλικού σποράς. Φωτογραφία Ακρόκαυστα φυσίγγια σποράς βάσης των 75 g υλικού σποράς.

24 18 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Με τη βοήθεια των παραπάνω στοιχείων ο ελεγκτής ραντάρ που διεξάγει μια επιχείρηση σποράς, γνωρίζει την ακριβή θέση του αεροσκάφους, τις περιοχές ανάπτυξης των καταιγίδων, την κατεύθυνση κίνησης του αεροσκάφους αλλά και τις θέσεις πυροδότησης των φυσιγγίων σποράς Επικοινωνίες Η ασύρματη επικοινωνία εδάφους - αέρος για τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων ήταν στην περιοχή συχνοτήτων UHF, με εξοπλισμό που διέθεσε η εταιρεία «3Δ Α.Ε.», στα πλαίσια των συμβατικών της υποχρεώσεων. Εγκαταστάθηκαν από ένας πομποδέκτης σε κάθε αεροσκάφος και δύο πομποδέκτες στο Κέντρο Επιχειρήσεων, ένας για κάθε περιοχή προστασίας. Χρησιμοποιήθηκαν χωριστά κανάλια επικοινωνίας για κάθε περιοχή προστασίας για να είναι εφικτή η ταυτόχρονη διεξαγωγή επιχειρήσεων και στις δύο περιοχές. Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων γινόταν καταγραφή των συνομιλιών από ηλεκτρονικό υπολογιστή με χρήση κατάλληλου λογισμικού Πρόγνωση καιρού Η πρόγνωση καιρού στηρίζεται στη μελέτη μετεωρολογικών χαρτών στις 00:00 UTC, προγνωστικών χαρτών τουλάχιστον μέχρι 48 ωρών από διάφορα μετεωρολογικά κέντρα, δορυφορικών εικόνων, παρατηρήσεων επιφανείας, ραδιοβολίσεων, καθώς και παρατηρήσεων από τα ραντάρ καιρού. Μεγάλο μέρος των μετεωρολογικών πληροφοριών που χρησιμοποιούνται στα πλαίσια του Ε.Π.Χ.Π. παρέχονται από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ.), στα πλαίσια της σχετικής σύμβασης μεταξύ των δύο φορέων. Το σύστημα Metshell εξασφαλίζει τη μεταφορά των περισσότερων μετεωρολογικών δεδομένων από την Ε.Μ.Υ. στο ΚΕ.Μ.Ε. και παρέχει άμεση και συνεχή μετεωρολογική ενημέρωση και παρακολούθηση του καιρού όλο το 24-ωρο. Πρόσθετες μετεωρολογικές πληροφορίες αντλούνται καθημερινά από συγκεκριμένες πηγές του διαδικτύου. Μέσω του προαναφερόμενου συστήματος διατίθενται στο ΚΕ.Μ.Ε. οι πραγματικοί και προγνωστικοί χάρτες από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Προγνώσεων Καιρού (European Centre for Medium-Range Weather Forecasts - ECMWF) για τα βασικά επίπεδα της ατμόσφαιρας, για τον υετό και για άλλα δυναμικά δεδομένα. Το σύστημα αυτό παρέχει επίσης δεδομένα για την ηλεκτρική δραστηριότητα (αστραπές, κεραυνοί), με κατάλληλη οπτικοποίηση. Η εκτέλεση της ραδιοβόλισης Θεσσαλονίκης πραγματοποιείται σε καθημερινή βάση στις 06:00 UTC, από την Ε.Μ.Υ., για λογαριασμό του ΕΛ.Γ.Α. Η ραδιοβόλιση αυτή, όπως και άλλες, αναλύεται σε τεφίγραμμα, ενώ γίνεται επεξεργασία της με τη χρήση του λογισμικού SHARP ( Sounding/Hodograph Analysis and Research Program, Hart and Korotky, 1991), για την εξαγωγή διάφορων θερμοδυναμικών παραμέτρων και δεικτών ευστάθειας-αστάθειας. Για τις ανάγκες της απογευματινής ενημέρωσης χρησιμοποιούνται αντίστοιχοι μετεωρολογικοί χάρτες.

25 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ Χαλαζόμετρα Στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας (Π1 - Ημαθίας-Πέλλας) λειτουργεί από το 1984 ένα δίκτυο χαλαζομέτρων (Φωτογραφία 1.4.7). Τα χαλαζόμετρα παρέχουν μετρήσεις χαλαζιού, με βάση την καταγραφή χαλαζοκόκκων σε μία «μοναδιαία» επιφάνεια και για το συνολικό χρόνο της χαλαζόπτωσης. Είναι τα πιο διαδεδομένα όργανα στον κόσμο για την καταγραφή των χαλαζοπτώσεων και έχουν χρησιμοποιηθεί σε πολλά προγράμματα καταστολής του χαλαζιού, καθώς και σε ερευνητικά προγράμματα του χαλαζιού (Karacostas, 1989; Dalezios et al., 1991; Sioutas, 1991). Το δίκτυο χαλαζομέτρων του ΕΛ.Γ.Α. αρχικά, κατά την περίοδο αξιολόγησης του Ε.Π.Χ.Π. περιλάβανε 130 χαλαζόμετρα. Αργότερα, μετά τις διάφορες επεκτάσεις της Περιοχής Ημαθίας-Πέλλας, ο αριθμός των χαλαζομέτρων αυξήθηκε και έφτασε τα 154 χαλαζόμετρα. Η μέση απόσταση μεταξύ των χαλαζομέτρων δεν πρέπει, κατά το δυνατό, να υπερβαίνει τα 4 km, που είναι μια ικανοποιητική απόσταση για ένα δίκτυο χαλαζομέτρων. Φωτογραφία Χαλαζόμετρο εγκατεστημένο στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας. Ο τύπος του υλικού χαλαζομέτρων παρέμεινε ο ίδιος που χρησιμοποιήθηκε και τα προηγούμενα χρόνια και ήταν ο CW (Wallmate) εξηλασμένης πολυστερίνης. Το πάχος του υλικού αυτού είναι 2,5 cm και το εμβαδόν της εκτιθέμενης επιφάνειάς του ίσο με 740 cm². Πριν την εγκατάσταση η εκτιθέμενη επιφάνεια του υλικού βάφεται με αραιό λευκό

26 20 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 πλαστικό χρώμα για προστασία από αλλοιώσεις εξαιτίας της ηλιακής ακτινοβολίας. Οι αλλαγές και η συντήρηση των χαλαζομέτρων πραγματοποιήθηκαν με βάση τα προβλεπόμενα στο Εγχειρίδιο Χαλαζομέτρων (Σιούτας και Τσιτουρίδης, 1995). Οι κανονικές αλλαγές γίνονταν περίπου κάθε 15 ημέρες, ενώ οι αλλαγές καταιγίδας την επομένη της καταιγίδας. Κατά τη διάρκεια των αλλαγών προβλεπόταν η επισκευή των χαλασμένων στελεχών και η αντικατάσταση των κατεστραμμένων ή χαμένων χαλαζομέτρων. Μετά από κάθε αλλαγή χαλαζομέτρων γινόταν έλεγχος σε κάθε χαλαζόμετρο για τη διαπίστωση ύπαρξης αποτυπωμάτων χαλαζιού. Τα χαλαζόμετρα που έχουν αποτυπώματα χαλαζιού χαρακτηρίζονται ως «χτυπημένα χαλαζόμετρα» (Φωτογραφία 1.4.8) και συλλέγονται και αρχειοθετούνται στο ΚΕ.Μ.Ε. για περαιτέρω ανάλυση και μελέτη. Φωτογραφία Χτυπημένο χαλαζόμετρο από χαλάζι μεγέθους σταφυλιού και μεγάλης πυκνότητας. Στο χάρτη που ακολουθεί (Σχήμα 1.4.1) φαίνονται με μπλε κύκλο οι θέσεις των 154 χαλαζομέτρων στο δίκτυο της επιχειρησιακής περιόδου 2013.

27 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ Σχήμα Χάρτης του δικτύου χαλαζομέτρων του ΕΛ.Γ.Α, όπου απεικονίζονται οι θέσεις των χαλαζομέτρων για την περίοδο 2013.

28 22 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Βαθμονόμηση των χαλαζομέτρων που χρησιμοποιήθηκαν την επιχειρησιακή περίοδο 2013 πραγματοποιήθηκε για πέντε (5) διαφορετικές παρτίδες υλικού. Αρχικά χρησιμοποιήθηκαν και χαλαζόμετρα από την περίοδο Η εξίσωση βαθμονόμησης έχει τη μορφή: Dh=A+B*Dd, όπου Dd= η (ελάχιστη) διάμετρος του αποτυπώματος και Dh=η διάμετρος του αντίστοιχου χαλαζοκόκκου που προκάλεσε το αποτύπωμα. Οι σταθερές Α και Β της ανωτέρω εξίσωσης για τις 5 παρτίδες είναι: Παρτίδα Π4 (2012) Α = 3,566 Β = 0,946 Παρτίδα Π1 (2013) Α = 3,298 Β = 0,938 Παρτίδα Π2 (2013) Α = 3,796 Β = 0,912 Παρτίδα Π3 (2013) Α = 3,989 Β = 0,905 Παρτίδα Π4 (2013) Α = 4,005 Β = 0,907.

29 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Dalezios N.R., M.V. Sioutas and T.S. Karacostas, 1991: A systematic hailpad calibration procedure for operational hail suppression in Greece. Meteorol., Atmos. Phys., 45, Dixon M. and G. Wiener, 1993: TITAN: Thunderstorm Identification, Tracking, Analysis and Nowcasting. A radar based Methodology. J. Atmos. and Ocean. Technol., 10, 6, Hart J.A. and J. Korotky, 1991: The SHARP Workstation v1.50. NOAA/NWS, Forecast office. Charleston, West Virginia, 62pp. Karacostas T. S., 1984: The design of the Greek National Hail Suppression Program. Proceedings, 9 th Conference on Weather Modification. Utah, Karacostas T. S., 1989: The Greek National Hail Suppression Program: Design and conduct of the experiment. Proc., 5 th WMO Scientific Conf. on Wea. Modif. and Applied Cloud Physics, Beijing, China, Schaefer, V. J., 1949: The formation of ice crystals in the laboratory and the atmosphere. Chem. Rev., Vol. 44, no 2, pp Sioutas M., 1991: Hailfall measurements by the Greek National Hail Suppression Project. Proceedings 2 nd Yugoslav Conference on Weather Modification, Mavrovo, Yugoslavia, 2-4 Apr Tsagalidis E., Hatzi E., Boucouvala D., April 2006: Comparison of the hailstorm characteristics between two different areas in Greece. Journal of Weather Modification, Volume 38, p Tzoumaki S., Tsagalidis E., Hatzi E., Dimoutsi S., April 2006: Seeding operations in the Greek National Hail Suppression Program. Journal of Weather Modification, Volume 38, p Vonnegut Bernard, 1947: The nucleation of ice formation by silver iodide, J. Applied Physics, Vol. 18, Σιούτας Μ., 1999: Συμβολή στη μελέτη των χαλαζοκαταιγίδων στην Κεντρική Μακεδονία. Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, σελ Σιούτας Μ. και Κ. Τσιτουρίδης, 1995: Εγχειρίδιο Χαλαζομέτρων. ΕΛ.Γ.Α. - Κέντρο Τροποποίησης Καιρού, σελ Τσαγκαλίδης Ε., Τσιτουρίδης Κ., 2000: Συμπλέγματα Κυττάρων Καταιγίδας. Τύποι, σύγκριση των χαρακτηριστικών τους και περιοχές εμφάνισης. 5 0 Πανελλήνιο Συνέδριο Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας και Φυσικής της Ατμόσφαιρας. Θεσσαλονίκη Σεπτεμβρίου 2000,

30 24 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ε. Χατζή Στο Κεφάλαιο αυτό μελετώνται τα χαρακτηριστικά της επιχειρησιακής δραστηριότητας στη διάρκεια της χαλαζικής περιόδου Αρχικά παρουσιάζονται τα δεδομένα των ημερών ετοιμότητας και αναλύονται τα χρονικά χαρακτηριστικά τους. Στη συνέχεια δίνονται τα στοιχεία των επιχειρησιακών ημερών και των επιχειρησιακών πτήσεων σε μηνιαία βάση τόσο στο σύνολο, όσο και για κάθε Περιοχή Προστασίας ξεχωριστά. Ακολουθεί η ανάλυση της δραστηριότητας καταιγίδων, με βάση τα δεδομένα ραντάρ, και η ανάλυση των δεδομένων σποράς. Με βάση το δίκτυο χαλαζομέτρων παρουσιάζονται τα δεδομένα χαλαζιού ως προς τη θέση, την πυκνότητα και το μέγιστο μέγεθος του χαλαζιού. Τέλος, γίνεται σύγκριση των τιμών των επιχειρησιακών παραμέτρων 2013 με τις αντίστοιχες μέσες τιμές στο διάστημα

31 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΗΜΕΡΕΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ Ε. Χατζή Το Αντιχαλαζικό Πρόγραμμα 2013 εφαρμόστηκε στο διάστημα 10 Απριλίου έως 30 Σεπτεμβρίου. Συνολικά καταγράφηκαν 59 ημέρες άμεσης (15 ) ετοιμότητας, που αντιστοιχούν στο 34% των ημερών του Προγράμματος. Αναλυτικά τα επιχειρησιακά χαρακτηριστικά για κάθε ημέρα της Αντιχαλαζικής Περιόδου 2013 στην οποία σημειώθηκε άμεση (15-λεπτη) ετοιμότητα παρουσιάζονται στο επόμενο κεφάλαιο. Στην παρούσα παράγραφο γίνεται η συγκεντρωτική παρουσίασή τους και αναλύονται τα σημαντικότερα χρονικά χαρακτηριστικά των ημερών άμεσης ετοιμότητας για την περίοδο 2013, καθώς και η σύγκρισή τους με τα αντίστοιχα δεδομένα των επιχειρησιακών περιόδων από το 2004 και μετά, που το Αντιχαλαζικό Πρόγραμμα εφαρμόζεται σε δύο Περιοχές Προστασίας. Α. Χρονικά χαρακτηριστικά των ημερών ετοιμότητας ανά περίοδο Στις 59 ημέρες άμεσης ετοιμότητας κατά την επιχειρησιακή περίοδο 2013 παρατηρήθηκαν τα εξής: Η μέση ώρα έναρξης της άμεσης ετοιμότητας είναι στις 10:21 UTC (13:21 τ.ω.), με το 39% των περιπτώσεων να αντιστοιχεί στο διάστημα 9:00-12:00 UTC. Η μέση ώρα λήξης της άμεσης ετοιμότητας είναι στις 19:27 UTC (22:27 τ.ω.), με το 81% των περιπτώσεων να παρατηρείται μετά τις 17:00 UTC, και το 34% των περιπτώσεων μετά τα μεσάνυχτα (21:00 UTC). Η ημερήσια διάρκεια της άμεσης ετοιμότητας στις ημέρες που εξετάζονται κυμάνθηκε από 2,8 έως 20,7 ώρες, με μέση ημερήσια διάρκεια 8,3 ώρες. Γενικά στην περίοδο , ενώ το πλήθος των ημερών ετοιμότητας παρουσιάζει μεγάλη διακύμανση από χρονιά σε χρονιά, η μέση ώρα έναρξης σταθερά σημειώνεται τις πρώτες μεταμεσημβρινές ώρες, και η μέση ώρα λήξης τις πρώτες βραδινές ώρες (Πίνακας ). Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της περιόδου 2013 είναι η αυξημένη επιχειρησιακή δραστηριότητα κατά τις νυχτερινές ώρες, γεγονός που αποδεικνύεται από το μεγάλο αριθμό ημερών με λήξη άμεσης ετοιμότητας μετά τα μεσάνυχτα (34% των περιπτώσεων, η μεγαλύτερη αντίστοιχη συχνότητα στο διάστημα ). Η συχνότητα των ημερών ετοιμότητας την περίοδο 2013 δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη σε σχέση με άλλες επιχειρησιακές περιόδους. Το μέγιστο των ημερών ετοιμότητας παρατηρήθηκε στις περιόδους 2005 και Αντίθετα ο μικρότερος αριθμός ημερών ετοιμότητας σημειώθηκε το Επίσης παρατηρείται σαφής τάση μείωσης στη συχνότητα ημερών ετοιμότητας από το 2010 και έπειτα.

32 26 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Πίνακας Χρονικά χαρακτηριστικά των ημερών ετοιμότητας ανά περίοδο. Περίοδος Συχνότητα Άμεση (15 ) ετοιμότητα Μέση ώρα Μέση ώρα Μέση ημερήσια ημερών (%) έναρξης (UTC) λήξης (UTC) διάρκεια (ωω:λλ) ,9 11:08 17:56 6: ,6 11:27 19:52 8: ,4 10:35 18:17 8: ,3 10:43 18:34 7: ,4 10:57 18:48 7: ,3 10:07 19:04 8: ,9 11:28 18:56 7: ,3 10:20 19:15 8: ,6 10:28 18:52 8: ,9 10:21 19:27 8: ,2 10:45 18:54 8:00 Β. Χρονικά χαρακτηριστικά των ημερών ετοιμότητας ανά μήνα Στον Πίνακα δίνεται ο αριθμός των ημερών άμεσης ετοιμότητας ανά μήνα και οι αντίστοιχες τιμές (ελάχιστη, μέγιστη και μέση) της ώρας έναρξης, λήξης και ημερήσιας διάρκειας της 15λεπτης ετοιμότητας. Ο Ιούνιος παρουσίασε τις περισσότερες ημέρες ετοιμότητας, και ακολουθούν οι μήνες Ιούλιος και Μάιος. Συνολικά στο τρίμηνο Μαΐου-Ιουλίου σημειώθηκαν το 75% των ημερών ετοιμότητας. Το ελάχιστο των ημερών ετοιμότητας για το 2013 καταγράφηκε τον Απρίλιο. Τέλος η μεγαλύτερη μέση ημερήσια διάρκεια ετοιμότητας παρατηρήθηκε τον Ιούλιο, το μήνα που σημειώθηκε επίσης η πιο γρήγορη έναρξη και η πιο καθυστερημένη λήξη της άμεσης ετοιμότητας. Ο Ιούλιος επιπλέον έχει τη μεγαλύτερη αναλογία ημερών με νυχτερινή ετοιμότητα. Πίνακας Χρονικά χαρακτηριστικά των ημερών ετοιμότητας ανά μήνα. Άμεση (15 ) ετοιμότητα Ώρα έναρξης Ώρα λήξης Ημερήσια διάρκεια Μήνας Πλήθος (UTC) (UTC) (ωω:λλ) Ημερών Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Απρίλιος 3 6:45 14:46 11:15 16:20 18:34 17:10 1:50 9:35 5:55 Μάιος 13 7:23 21:51 12:39 16:42 23:50 18:53 1:59 11:16 6:13 Ιούνιος 17 2:34 17:07 10:22 16:24 23:55 20:15 3:27 15:02 9:23 Ιούλιος 14 0:00 14:51 7:32 2:54 23:59 20:21 2:54 20:43 10:41 Αύγουστος 7 0:00 12:21 9:57 15:53 23:59 18:32 4:27 11:55 7:09 Σεπτέμβριος 5 9:27 16:39 12:09 15:30 20:58 18:23 2:25 9:08 6:00 10/4-30/9 59 0:00 21:51 10:21 2:54 23:59 19:27 1:50 20:43 8:16

33 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Η μηνιαία κατανομή των ημερών ετοιμότητας ανά περίοδο για τη δεκαετία δίνεται στον Πίνακα 2.2.3, και παρουσιάζει μέγιστο τον Ιούνιο και ελάχιστο τον Απρίλιο. Συνολικά οι μισές περίπου ημέρες ετοιμότητας ανά περίοδο παρουσιάστηκαν τον Ιούνιο και το Μάιο, με πέντε περιόδους το μέγιστο των ημερών να είναι το Μάιο, και στις υπόλοιπες πέντε τον Ιούνιο. Επίσης στο τρίμηνο Μαΐου Ιουλίου σημειώνονται τα 2/3 των ημερών ετοιμότητας. Στη διάρκεια της δεκαετίας, το μέγιστο των ημερών ετοιμότητας παρατηρήθηκε το 2005 και το ελάχιστο το Το μέγιστο αποδίδεται στο μεγάλο πλήθος ημερών ετοιμότητας τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2005, ενώ το ελάχιστο στην εξαιρετικά μικρή τιμή των ημερών τον Ιούνιο του Επίσης παρατηρείται σαφής τάση μείωσης των ημερών ετοιμότητας από το 2010 και έπειτα. Αυτό οφείλεται στη μεγάλη μείωση που παρουσιάζεται στις ημέρες ετοιμότητας των μηνών Απριλίου και Σεπτεμβρίου. Αν και από το 2009 και μετά η έναρξη της επιχειρησιακής περιόδου γίνεται αργότερα βάση σύμβασης (10 η αντί για 1 η Απριλίου, 17 η μόνο για το 2009), λίγο έχει συνεισφέρει το γεγονός αυτό στο μειωμένο αριθμό ημερών ετοιμότητας τον Απρίλιο. Η μείωση περισσότερο αποδίδεται στην καιρική μεταβλητότητα, αλλά πιθανώς και στην αύξηση της επιχειρησιακής εμπειρίας του προσωπικού. Πίνακας Μηνιαία κατανομή των ημερών ετοιμότητας ανά περίοδο Μ.Ο. Απρίλιος ,2 Μάιος ,2 Ιούνιος ,4 Ιούλιος ,5 Αύγουστος ,8 Σεπτέμβριος ,8 Σύνολο ,9 Γ. Χρονικά χαρακτηριστικά των ημερών ετοιμότητας ανά είδος επιχειρησιακής δραστηριότητας Τα χρονικά χαρακτηριστικά της ετοιμότητας συνδέονται άμεσα με το είδος της πτητικής δραστηριότητας. Στις 59 ημέρες άμεσης ετοιμότητας του 2013, περιλαμβάνονται: 48 επιχειρησιακές ημέρες, ποσοστό 81% των ημερών ετοιμότητας και 28% των ημερών του Προγράμματος 34 ημέρες σποράς, ποσοστό 71% των επιχειρησιακών ημερών, 58% των ημερών ετοιμότητας και 20% των ημερών του Προγράμματος 14 ημέρες χαλαζιού, ποσοστό 41% των ημερών σποράς, 29% των επιχειρησιακών ημερών, 24% των ημερών ετοιμότητας και 8% των ημερών του Προγράμματος.

34 28 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Οι αναλογίες αυτές είναι σχεδόν ίδιες για κάθε επιχειρησιακή περίοδο στη διάρκεια της δεκαετίας , ανεξάρτητα από τον απόλυτο αριθμό των ημερών ετοιμότητας ανά περίοδο. Κατά την επιχειρησιακή περίοδο 2013, οι κοινές επιχειρησιακές ημέρες στις δύο περιοχές προστασίας ήταν συνολικά 30. Από αυτές οι 24 ήταν ημέρες σποράς τουλάχιστον σε μία περιοχή προστασίας και οι 10 ήταν ημέρες σποράς και στις δύο περιοχές προστασίας. Ανάλογα με το είδος και το πλήθος των επιχειρησιακών πτήσεων σε μία ημέρα, τα χρονικά χαρακτηριστικά της 15λεπτης ετοιμότητας διαφοροποιούνται. Όπως φαίνεται στον Πίνακα 2.2.4, η μικρότερη μέση ημερήσια διάρκεια της άμεσης ετοιμότητας, με έναρξη αργότερα και λήξη νωρίτερα μέσα στο 24ωρο, παρατηρείται στις ημέρες ετοιμότητας που δεν πραγματοποιήθηκε πτήση. Τα χρονικά χαρακτηριστικά της ετοιμότητας κλιμακώνονται ανάλογα με το είδος και το πλήθος των επιχειρησιακών πτήσεων σε μία ημέρα ετοιμότητας. Έτσι, στις 10 ημέρες που σημειώθηκαν πτήσεις σποράς σε κάθε μία από τις περιοχές προστασίας καταγράφηκε η μεγαλύτερη μέση ημερήσια διάρκεια της άμεσης ετοιμότητας, με την γρηγορότερη έναρξη και την πιο καθυστερημένη λήξη μέσα στο 24ωρο από όλες τις περιπτώσεις. Πίνακας Χρονικά χαρακτηριστικά ετοιμότητας ανά είδος πτητικής δραστηριότητας. 15 Ετοιμότητα ΕΙΔΟΣ ΗΜΕΡΑΣ Πλήθος Έναρξη Λήξη Διάρκεια (ώρα UTC) (ώρα UTC) (ωω:λλ) Ετοιμότητας (σύνολο) 59 10:21 19:27 8:16 Ετοιμότητας (χωρίς πτήση) 11 11:19 15:52 4:32 Επιχειρησιακή (πτήση τουλάχιστον σε μία περιοχή) Σποράς (σπορά τουλάχιστον σε μία περιοχή) Κοινή Επιχειρησιακή (πτήση σε κάθε περιοχή) Κοινή Επιχειρησιακή, σπορά σε μία περιοχή Κοινή Επιχειρησιακή, σπορά σε κάθε περιοχή 48 10:07 20:16 9: :08 20:10 9: :26 20:44 10: :11 20:30 10: :23 21:24 12:52 Δ. Ακολουθίες ημερών ετοιμότητας Οι 59 ημέρες άμεσης ετοιμότητας κατά την περίοδο 2013 αντιστοιχούν στο 34% των ημερών του Προγράμματος, δηλαδή μία στις τρεις ημέρες περίπου ήταν ημέρα

35 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ετοιμότητας. Η κατανομή των ημερών όμως δεν είναι ομοιόμορφη στη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου. Αντίθετα παρουσιάζονται διαστήματα συνεχόμενων ημερών δραστηριότητας, γεγονός που παρατηρείται σε όλες τις επιχειρησιακές περιόδους. Γενικά η μεγάλη πλειοψηφία των ημερών άμεσης ετοιμότητας παρουσιάστηκε σε ακολουθίες διαδοχικών ημερών. Το ίδιο ισχύει και για τις ημέρες επιχειρήσεων και τις ημέρες σποράς. Αναλυτικά: Το 80% των ημερών άμεσης ετοιμότητας παρουσιάστηκε σε ακολουθίες ημερών με μήκος περιόδου 2, 3, 4, 5 και 9 ημέρες. Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν: 7 ακολουθίες των δύο ημερών 3 ακολουθίες των τριών ημερών 1 ακολουθία των τεσσάρων ημερών 1 ακολουθία των πέντε ημερών 1 ακολουθία των εννέα ημερών Το 65% των επιχειρησιακών ημερών παρουσιάστηκε σε ακολουθίες ημερών με μήκος περιόδου 2, 3, 4, 5 και 9 ημέρες. Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν: 5 ακολουθίες των δύο ημερών 1 ακολουθία των τριών ημερών 1 ακολουθία των τεσσάρων ημερών 1 ακολουθία των πέντε ημερών 1 ακολουθία των εννέα ημερών Το 65% των ημερών σποράς παρουσιάστηκε σε ακολουθίες ημερών με μήκος περιόδου 2, 3 και 5 ημέρες. Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν: 5 ακολουθίες των δύο ημερών 3 ακολουθίες των τριών ημερών 1 ακολουθία των πέντε ημερών Το 50% των ημερών χαλαζιού παρουσιάστηκε σε ακολουθία ημερών με μήκος 3 και 4 ημέρες. Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν: 1 ακολουθία των τριών ημερών (5-7/7) 1 ακολουθία των τεσσάρων ημερών (10-13/6) Ακολουθία 4 ημερών χαλαζιού για πρώτη φορά παρουσιάζεται στην ιστορία του Ε.Π.Χ.Π. Ακολουθία 3 ημερών χαλαζιού παρουσιάστηκε άλλες πέντε φορές, και μάλιστα μόνο στα τελευταία χρόνια (14-16/9/2008, 22-24/5/2010, 18-20/6/2010, 29-31/5/2011 και 9-11/5/2012). Οι μεγαλύτερες ακολουθίες παρουσιάστηκαν τον Ιούνιο (5 ημέρες, 10-14/6) και τον Ιούλιο (9 ημέρες, 4-12/7), διαστήματα με συσσωρευμένη πτητική δραστηριότητα. Οι δύο ακολουθίες των ημερών χαλαζιού περιλαμβάνονται στα διαστήματα αυτά. Ο μεγαλύτερος αριθμός χαλαζομέτρων σε μία ημέρα σημειώθηκε επίσης στο διάστημα αυτό (10/6 με 54 χαλαζόμετρα), με αριθμό που αποτελεί ρεκόρ στην ιστορία του Ε.Π.Χ.Π. Αντίθετα, ο μεγαλύτερος αριθμός πτήσεων ανά ημέρα πραγματοποιήθηκε σε άλλο χρονικό διάστημα (21/7 με 8 πτήσεις, 6 εκ των οποίων σποράς).

36 30 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΗΜΕΡΕΣ Κ.Μπουφίδης Κατά τη διάρκεια της Αντιχαλαζικής Περιόδου 2013 καταγράφηκαν 48 επιχειρησιακές ημέρες, από τις οποίες 34 χαρακτηρίστηκαν ως ημέρες σποράς και 14 ως ημέρες περιπολίας. Αναλυτικά οι ημέρες σποράς και οι ημέρες περιπολίας αναφέρονται στον Πίνακα Ο Ιούνιος ήταν ο μήνας με την πιο αυξημένη δραστηριότητα, όπως δείχνει η μηνιαία κατανομή των επιχειρησιακών ημερών (Πίνακας 2.3.2). Πίνακας Ημέρες σποράς και ημέρες περιπολίας στο Ε.Π.Χ.Π. περιόδου Ημέρες Σποράς Ημέρες Περιπολίας 4/5/2013 8/6/ /7/ /4/2013 5/5/ /6/ /7/2013 3/5/2013 6/5/ /6/ /7/ /5/2013 8/5/ /6/ /7/ /5/ /5/ /6/ /7/ /6/ /5/ /6/ /7/ /6/ /5/ /6/ /8/2013 4/7/ /5/ /6/ /8/2013 8/7/2013 2/6/2013 5/7/ /9/2013 9/7/2013 4/6/2013 6/7/ /9/ /8/2013 5/6/2013 7/7/ /8/2013 7/6/ /7/ /8/ /9/ /9/2013 Πίνακας Αριθμός ημερών σποράς, ημερών περιπολίας και επιχειρησιακών ημερώ Ημέρες Επιχειρησιακές Μήνας Ημέρες Περιπολίας Σποράς Ημέρες Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος 2 2 4

37 Πλήθος Πλήθος 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Η μηνιαία κατανομή των επιχειρησιακών ημερών ανά Περιοχή Προστασίας δίνεται στα Σχήματα Σε σύνολο 48 επιχειρησιακών ημερών, στις 33 ημέρες πραγματοποιήθηκαν πτήσεις στην Περιοχή Ημαθίας - Πέλλας (Περιοχή 1) και στις 28 ημέρες πραγματοποιήθηκαν στην Περιοχή Θεσσαλίας (Περιοχή 3). Παρατηρήθηκαν 14 επιχειρησιακές ημέρες κοινές στις δύο περιοχές, και από αυτές οι 3 ήταν ημέρες σποράς τουλάχιστον σε μία περιοχή, ενώ οι 6 ήταν ημέρες σποράς και στις δύο περιοχές ΠΕΡΙΟΧΗ Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Σπορά Περιπολία Σύνολο Σχήμα Μηνιαία κατανομή ημερών σποράς, ημερών περιπολίας και επιχειρησιακών ημερών κατά την περίοδο 10/4/ /9/2013 στην Περιοχή Προστασίας ΠΕΡΙΟΧΗ Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Σπορά Περιπολία Σύνολο Σχήμα Μηνιαία κατανομή ημερών σποράς, ημερών περιπολίας και επιχειρησιακών ημερών κατά την περίοδο 10/4/ /9/2013 στην Περιοχή Προστασίας 3.

38 32 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΠΤΗΣΕΙΣ K. Μπουφίδης Η μηνιαία κατανομή των επιχειρησιακών παραμέτρων για το σύνολο των Περιοχών Προστασίας δίνεται στους Πίνακες Από τα παρακάτω στοιχεία προκύπτει, ότι κατά τη διάρκεια της Αντιχαλαζικής Περιόδου 2013, ο μήνας Ιούνιος παρουσιάζει μέγιστες τιμές στον αριθμό των πτήσεων, στον αριθμό των ωρών πτήσεων και στην κατανάλωση Υλικού Σποράς. Πίνακας Αριθμός πτήσεων σποράς, πτήσεων περιπολίας και επιχειρησιακών πτήσεων. Μήνας Πτήσεις Σποράς Πτήσεις Περιπολίας Επιχειρησιακές Πτήσεις Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Αντιχ. Περ Πίνακας Αριθμός χρόνου πτήσεων σποράς, πτήσεων περιπολίας και επιχειρησιακών πτήσεων. Μήνας Χρόνος Πτήσεων Σποράς (ώρες) Χρόνος Πτήσεων Περιπολίας (ώρες) Χρόνος Επιχειρησιακών Πτήσεων (ώρες) Απρίλιος 0 2,1 2.1 Μάιος 34,2 18,7 52,9 Ιούνιος ,5 Ιούλιος ,8 Αύγουστος 13,1 7,3 20,4 Σεπτέμβριος ,6 Αντιχ. Περ ,3

39 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Πίνακας Αριθμός φυσιγγίων 20 και 75 gr και συνολική κατανάλωση υλικού σποράς. Μήνας Φυσίγγια 20 gr Φυσίγγια 75 gr Κατανάλωση (gr) 20 gr 75 gr υλικού σποράς(gr) Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Αντιχ. Περ Πίνακας Συγκεντρωτικά μηνιαία στοιχεία πτήσεων σποράς Μήνας Αριθμός πτήσεων σποράς Συνολική διάρκεια πτήσεων σποράς(ώρες) Μέση διάρκεια πτήσεων σποράς (ώρες) Υλικό σποράς (gr) Υλικό σποράς ανά πτήση (gr) Απρίλιος 0 0 0,0 0 0 Μάιος 10 34,2 3, Ιούνιος ,7 2, Ιούλιος 22 72,9 3, Αύγουστος 4 13,1 3, Σεπτέμβριος 2 6,3 3, Αντιχ.Περ ,2 3, Στο σύνολο των 78 επιχειρησιακών πτήσεων, οι 14 ήταν πτήσεις που έγιναν στις δύο Περιοχές Προστασίας διαδοχικά. Οι 14 αυτές πτήσεις προσμετρούνται σε κάθε Περιοχή ξεχωριστά, με σκοπό τον υπολογισμό της πτητικής δραστηριότητας ανά Περιοχή Προστασίας. Συνολικά οι τιμές των επιχειρησιακών πτήσεων είναι μεγαλύτερες στην Περιοχή 1 από ότι στην Περιοχή 3. Η μηνιαία κατανομή των επιχειρησιακών παραμέτρων με βάση τα δεδομένα των πτήσεων, για κάθε μία Περιοχή Προστασίας, παρουσιάζεται στα Σχήματα έως Το κύριο χαρακτηριστικό στη μηνιαία κατανομή των παραμέτρων είναι ότι το μέγιστο εμφανίζεται τον Ιούνιο, στην Περιοχή 1 και Περιοχή 3. Το μέγιστο αριθμού πτήσεων σποράς, χρόνου πτήσεων σποράς και κατανάλωση υλικού σποράς, παρουσιάζεται το μήνα Ιούνιο τόσο στην Περιοχή 1 όσο και στην Περιοχή 3. Το μέγιστο της μέσης διάρκειας πτήσεων σποράς στην Περιοχή 1 παρουσιάζεται το μήνα Ιούλιο, ενώ στην Περιοχή 3 τους μήνες Μάιο και Σεπτέμβριο.

40 Πλήθος Πλήθος 34 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 56 πτήσεις στην Περιοχή 1 (34 πτήσεις σποράς, μέγιστο τον Μάιο) και 39 πτήσεις στην Περιοχή 3 (21 πτήσεις σποράς, μέγιστο τον Μάιο). Σημειώθηκαν κατά μέσο όρο 2,4 πτήσεις ανά επιχειρησιακή ημέρα, με μέγιστο αριθμό 7 πτήσεις σε μία ημέρα και στις δύο Περιοχές, και 4 πτήσεις σποράς σε μία ημέρα στην Περιοχή ΠΕΡΙΟΧΗ Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Σπορά Περιπολία Σύνολο Σχήμα Μηνιαία κατανομή πτήσεων σποράς, περιπολίας και επιχειρησιακών πτήσεων κατά την περίοδο 10/4/ /9/2013 στην Περιοχή Προστασίας ΠΕΡΙΟΧΗ Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Σπορά Περιπολία Σύνολο Σχήμα Μηνιαία κατανομή πτήσεων σποράς, περιπολίας και επιχειρησιακών πτήσεων κατά την περίοδο 10/4/ /9/2013 στην Περιοχή Προστασίας 3.

41 Χρόνος (ώρες) Χρόνος (ώρες) 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΠΕΡΙΟΧΗ Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Σπορά Περιπολία Σύνολο Σχήμα Μηνιαία κατανομή χρόνου πτήσεων σποράς, χρόνου πτήσεων περιπολίας και χρόνου επιχειρησιακών πτήσεων κατά την περίοδο 10/4/ /9/2013 στην Περιοχή Προστασίας 1. Για την αντιχαλαζική περίοδο 2013, ο μέσος χρόνος πτητικής δραστηριότητας σε μία επιχειρησιακή ημέρα (δηλαδή ο χρόνος μεταξύ της απογείωσης της πρώτης πτήσης και της προσγείωσης της τελευταίας πτήσης) είναι 5,5 ώρες. Στις ημέρες κοινής επιχειρησιακής δραστηριότητας στις δύο περιοχές προστασίας ο μέσος χρόνος πτητικής δραστηριότητας αυξάνεται σε 6,9 ώρες. 80 ΠΕΡΙΟΧΗ Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Σπορά Περιπολία Σύνολο Σχήμα Μηνιαία κατανομή χρόνου πτήσεων σποράς, χρόνου πτήσεων περιπολίας και χρόνου επιχειρησιακών πτήσεων κατά την περίοδο 10/4/ /9/2013 στην Περιοχή Προστασίας 3.

42 Υλικό Σποράς σε kg Υλικό Σποράς σε kg 36 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Τα φυσίγγια σποράς κορυφής (20 gr υλικού σποράς) και στις δύο Περιοχές Προστασίας αποτελούν σχεδόν το σύνολο της κατανάλωσης του υλικού σποράς, καθώς τα φυσίγγια σποράς βάσης (75 gr υλικού σποράς) γενικά χρησιμοποιούνται πολύ λίγο. Κατά τους μήνες Απρίλιο και Σεπτέμβριο δεν χρησιμοποιήθηκαν καθόλου ΠΕΡΙΟΧΗ Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Φυσίγγια των 20 gr Φυσίγγια των 75 gr Σχήμα Μηνιαία κατανομή του υλικού σποράς που χρησιμοποιήθηκε κατά την περίοδο 10/4/ /9/2013 στην Περιοχή Προστασίας ΠΕΡΙΟΧΗ Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Φυσίγγια των 20 gr Φυσίγγια των 75 gr Σχήμα Μηνιαία κατανομή του υλικού σποράς που χρησιμοποιήθηκε κατά την περίοδο 10/4/ /9/2013 στην Περιοχή Προστασίας 3.

43 Ώρες Ώρες 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Η μέση διάρκεια μιας πτήσης σποράς μόνο στην Περιοχή 1 είναι 2,9 ώρες, με μέση κατανάλωση 3339 gr υλικού σποράς, ενώ η αντίστοιχη διάρκεια στην Περιοχή 3 είναι 2,9 ώρες, με μέση κατανάλωση 2454 gr υλικού σποράς. Οι πτήσεις σποράς είχαν μεγαλύτερη μέση διάρκεια από τις πτήσεις περιπολίας και για τις δύο περιοχές Προστασίας. 4,0 ΠΕΡΙΟΧΗ 1 3,0 2,0 1,0 0,0 Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Μέση διάρκεια πτήσεων σποράς Μέση διάρκεια πτήσεων περιπολίας Σχήμα Μηνιαία κατανομή της μέσης διάρκειας πτήσεων σποράς και περιπολίας κατά την περίοδο 10/4/ /9/2013 στην Περιοχή Προστασίας 1. 4,0 ΠΕΡΙΟΧΗ 3 3,0 2,0 1,0 0,0 Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Μέση διάρκεια πτήσεων σποράς Μέση διάρκεια πτήσεων περιπολίας Σχήμα Μηνιαία κατανομή της μέσης διάρκειας πτήσεων σποράς και περιπολίας κατά την περίοδο 10/4/ /9/2013 στην Περιοχή Προστασίας 3.

44 38 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΡΑΝΤΑΡ - ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ Ε. Χατζή Στην παρούσα μελέτη παρουσιάζονται τα χαρακτηριστικά της καταιγιδοφόρου δραστηριότητας που σημειώθηκε στις Περιοχές Προστασίας, κατά τη χρονική περίοδο 10 Απριλίου - 30 Σεπτεμβρίου 2013, τα οποία προέκυψαν από την ανάλυση των δεδομένων των δύο μετεωρολογικών ραντάρ που χρησιμοποιεί στις επιχειρήσεις του το Ε.Π.Χ.Π. Τα ραντάρ (C-band), εγκατεστημένα στο Φίλυρο του Ν. Θεσσαλονίκης και στο Λιόπρασο του Ν. Λάρισας, παρακολουθούν την εξέλιξη των καταιγίδων με σκοπό την επιχειρησιακή κάλυψη των δύο Περιοχών Προστασίας. Οι καταγραφές και η επεξεργασία των ψηφιακών εικόνων ραντάρ των αντίστοιχων καταιγίδων έγιναν με το καταγραφικό σύστημα ΤΙΤΑΝ. Ως μονάδα μελέτης των καταιγίδων επιλέχθηκε το Σύμπλεγμα Κυττάρων Καταιγίδας (ΣΚΚ) (Τσαγκαλίδης, 2000) που ορίζεται ως σωρειτόμορφη ηχώ ραντάρ που περιέχει κύτταρο καταιγίδας με ανακλαστικότητα μεγαλύτερη ή ίση των 35 dbz στο επίπεδο των - 5 ο C και υψηλότερα. Κάθε Σύμπλεγμα Κυττάρων Καταιγίδας ή απλά Καταιγίδα διακρίνεται είτε ως μεμονωμένο κύτταρο, είτε ως σύμπλεγμα διαδοχικών κυττάρων ή κυττάρων σε γραμμή. Τα δεδομένα μετεωρολογικού ραντάρ που αναλύθηκαν και χαρακτηριστικά αναφέρονται ως δεδομένα των ΣΚΚ, αποτελούνται από παραμέτρους που αποτυπώνουν τη συχνότητα και την περιοχή εμφάνισή τους, τη χρονική κατανομή τους, την ένταση, το μέγεθος και τη δομή των ΣΚΚ στην κάθε Περιοχή Προστασίας, και καθορίζονται ως εξής: Ημερομηνία εμφάνισης, αύξων αριθμός καταιγίδας στην ημέρα και Περιοχή Προστασίας που επηρεάστηκε. Τύπος καταιγίδας, ανάλογα με την ταξινόμηση των ΣΚΚ: μονοκύτταρη καταιγίδα κοινού ή συνήθους κυττάρου (Μ), μονοκύτταρη υπερκυττάρου (Υ), πολυκύτταρη (M) και γραμμής κυττάρων (Γ) (Browning, 1977). Ώρα έναρξης σε UTC, ως η χρονική στιγμή κατά την οποία η μέγιστη ανακλαστικότητα ήταν 25 dbz στο επίπεδο των -5 ο C και υψηλότερα. Ώρα λήξης σε UTC, ως η χρονική στιγμή κατά την οποία η μέγιστη ανακλαστικότητα έγινε μικρότερη από 25 dbz στο επίπεδο των -5 ο C και υψηλότερα. Χρόνος ζωής σε ωω:λλ, ως η διαφορά μεταξύ των ωρών έναρξης και λήξης. Θέση έναρξης μέσα στην Περιοχή Προστασίας ή στη Ζώνη Μετάβασης (βόρεια, δυτική, νότια και ανατολική). Θέση λήξης μέσα στην Περιοχή Προστασίας ή στη Ζώνη Μετάβασης (βόρεια, δυτική, νότια και ανατολική). Διεύθυνση κίνησης, ως η διεύθυνση από την οποία κινούνται (π.χ. από ΒΔ). Περιοχή ανοδικών κινήσεων, ως η περιοχή σε σχέση με τον πυρήνα του κυττάρου στην οποία παρατηρούνται τα ανοδικά ρεύματα της καταιγίδας.

45 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Περιοχή νέων αναπτύξεων, ως η περιοχή σε σχέση με τον πυρήνα του κυττάρου στην οποία εμφανίζονται νέα κύτταρα σε πολυκυτταρική καταιγίδα. Μετακίνηση σε km, ως η απόσταση ανάμεσα στη θέση έναρξης και στη θέση λήξης. Ανακλαστικότητα σε dbz, ως η μέγιστη ανακλαστικότητα που εμφάνισε το ισχυρότερο κύτταρο του ΣΚΚ στο επίπεδο των -5 ο C και υψηλότερα. Ύψος κορυφής σε Km, ως το μεγαλύτερο ύψος που έφτασε η κορυφή του υψηλότερου από τα κύτταρα του ΣΚΚ. Ύψος της ισοϋψούς των 45 dbz σε Km, που είναι το μεγαλύτερο ύψος στο οποίο καταμετρήθηκε ανακλαστικότητα ίση τουλάχιστον με 45 dbz. Επίσης, με βάση τα δεδομένα του δικτύου χαλαζομέτρων που είναι εγκατεστημένο στην Περιοχή Προστασίας Ημαθίας - Πέλλας, σε κάθε χαλαζόμετρο με βρέθηκε με χτυπήματα χαλαζιού (105 συνολικά χαλαζόμετρα σε 14 ημέρες σε όλη την περίοδο) αντιστοιχήθηκε η καταιγίδα που προκάλεσε τη χαλαζόπτωση. Ως Ημέρα ΣΚΚ ορίζεται η ημέρα στην οποία ανιχνεύεται τουλάχιστον ένα ΣΚΚ σε μία τουλάχιστον Περιοχή. Στη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου 2013 καταγράφηκαν 194 ΣΚΚ, σε 39 συνολικά Ημέρες ΣΚΚ. Σε κάθε Ημέρα ΣΚΚ παρατηρήθηκαν από 1 έως 10 καταιγίδες, και σε τέσσερις περιπτώσεις ακόμη περισσότερες (δύο ημέρες με 14 ΣΚΚ, μία με 18 και μία με 21 ΣΚΚ ανά ημέρα). Η κατανομή των Ημερών ΣΚΚ ανάλογα με το πλήθος των ΣΚΚ που παρουσιάστηκαν στη διάρκεια της ημέρας δίνεται στο σχήμα Σχήμα Κατανομή των ημερών ΣΚΚ ανάλογα με το ημερήσιο πλήθος των ΣΚΚ. Στην Περιοχή Προστασίας Ημαθίας-Πέλλας (Περιοχή 1) παρουσιάστηκαν υπερδιπλάσιες καταιγίδες από ό,τι στην Περιοχή Θεσσαλίας (Περιοχή 3), 133 και 61 ΣΚΚ αντίστοιχα. Κατά μέσο όρο στην Περιοχή 1 καταγράφηκαν 4,2 καταιγίδες ανά ημέρα, ενώ στην Περιοχή 3 σημειώθηκαν 2,8 καταιγίδες ανά ημέρα.

46 40 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Η μηνιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ, καθώς και του αριθμού Ημερών ΣΚΚ, ανά Περιοχή Προστασίας παρουσιάζεται στον Πίνακα Το μήνα Ιούνιο παρουσιάστηκε το μέγιστο τόσο στο πλήθος των ΣΚΚ όσο και στον αριθμό των Ημερών ΣΚΚ και στις δύο περιοχές προστασίας, με τον Ιούλιο να ακολουθεί. Αντίθετα ο Απρίλιος παρουσίασε μηδενική εμφάνιση καταιγίδων. Πίνακας Μηνιαία κατανομή του πλήθους ΣΚΚ και των ημερών ΣΚΚ. Περιοχή 1 Περιοχή 3 Πλήθος ΣΚΚ Ημέρες ΣΚΚ Πλήθος ΣΚΚ Ημέρες ΣΚΚ Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Σύνολο Στον Πίνακα παρουσιάζεται το πλήθος των ΣΚΚ ανά τύπο ταξινόμησης και η αντίστοιχη αναλογία (επί τοις εκατό) στο σύνολο των ΣΚΚ, για κάθε μία Περιοχή Προστασίας ξεχωριστά. Πίνακας Τύποι ταξινόμησης ΣΚΚ ανά Περιοχή Προστασίας. Τύπος Περιοχή 1 Περιοχή 3 καταιγίδας Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Μ 38 28,6 % 10 16,4 % Π 94 70,6 % 50 82,0 % Υ 1 0,8 % 1 1,6 % Σύνολο % % Η μεγάλη πλειοψηφία των καταιγίδων που καταγράφηκαν ταξινομείται στον πολυκυτταρικό τύπο καταιγίδας (71% και 82% του συνόλου των καταιγίδων για Π1 και Π3 αντίστοιχα). Δεν παρουσιάστηκε καθόλου της γραμμής καταιγίδων (Γ), ενώ ο υπερκυτταρικός τύπος καταιγίδων τύπος (Υ) παρουσιάστηκε σε δύο μόνο ημέρες, από μια σε κάθε περιοχή προστασίας. Στο Σχήμα απεικονίζεται η χρονική κατανομή εμφάνισης των ΣΚΚ σε 3ωρα χρονικά διαστήματα στη διάρκεια της ημέρας, ανά Περιοχή Προστασίας. Το 80% των καταιγίδων παρουσιάστηκε τις μεσημεριανές - απογευματινές ώρες, στο διάστημα από 09:00 έως 18:00 ώρα UTC (12:00 έως 21:00 τ.ω.). Παρατηρούμε ότι στο διάστημα 12:00-15:00 σημειώνεται το μέγιστο (το 35% του συνόλου των καταιγίδων, και αναλυτικά το 32% των καταιγίδων της Περιοχής 1 και το 44% των καταιγίδων της Περιοχής 3). Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ώρα εμφάνισης του πρώτου κυττάρου της ημέρας (Σχήμα

47 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ), που επίσης παρουσιάζει μέγιστο στο διάστημα 12:00-15:00 (το 37% του συνόλου των καταιγίδων, και αναλυτικά το 34% των καταιγίδων της Περιοχής 1 και το 41% των καταιγίδων της Περιοχής 3). Π λ ή θ ο ς Σ Κ Κ Περιοχή 1 Περιοχή Ώρα εμφάνισης ΣΚΚ (UTC) Σχήμα Κατανομή των ΣΚΚ ανάλογα με την ώρα έναρξης. Π λ ή θ ο ς Σ Κ Κ Περιοχή 1 Περιοχή Ώρα εμφάνισης 1ου ΣΚΚ (UTC) Σχήμα Κατανομή του πρώτου ΣΚΚ της ημέρας ανάλογα με την ώρα έναρξης. Κατά τη Χαλαζική Περίοδο 2013 η μεγάλη πλειονότητα των καταιγίδων κινήθηκε από δυτικές διευθύνσεις (Σχήμα ). Συγκεκριμένα στην Περιοχή 1 το 62% και στην Περιοχή 3 το 56% των ΣΚΚ κινήθηκαν από τα ΝΔ, Δ και ΒΔ. Αντίθετα ελάχιστα ΣΚΚ είχαν νοτιοανατολική συνιστώσα κίνησης, με μόνο το 2% των καταιγίδων στην Περιοχή 1 και το 11% στην Περιοχή 3 να έχουν κινηθεί από Α, ΝΑ και Ν. Διεύθυνση κίνησης Περιοχή 1 Διεύθυνση κίνησης Περιοχή 3 Δ 16% ΒΔ 23% ΝΔ 23% Β 13% ΒΑ 23% Α 0% ΝΑ Ν 1% 1% Σχήμα Κατανομή των ΣΚΚ ανάλογα με τη διεύθυνση κίνησης ανά Περιοχή Προστασίας. Δ 13% ΒΔ 30% ΝΔ 13% Β 18% ΒΑ 15% Α ΝΑ 3% Ν 3% 5% Στον Πίνακα παρουσιάζεται το πλήθος και το αντίστοιχο ποσοστό των ΣΚΚ της θέσης έναρξης των ΣΚΚ σε ένα από τα παρακάτω πέντε τμήματα της κάθε Περιοχής Προστασίας, το εσωτερικό, τη βόρεια, δυτική, νότια και ανατολική ζώνη μετάβασης. Ειδικά για την παράμετρο αυτή η Περιοχή 3 διακρίθηκε σε δύο υποπεριοχές, στην περιοχή Τρικάλων, Καρδίτσας, Παλαμά, Φαρσάλων που σημειώνεται ως Περιοχή 3 και στην

48 42 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 περιοχή Τιρνάβου που σημειώνεται ως Περιοχή 3β. Στον Πίνακα παρουσιάζεται η ίδια παράμετρος αλλά μόνο για την πρώτη καταιγίδα της ημέρας. Η κατανομή των ΣΚΚ ως προς τη θέση λήξης γίνεται με τον ίδιο τρόπο και παρουσιάζεται στον Πίνακα Πίνακας Κατανομή των ΣΚΚ ως προς τη θέση έναρξης. Θέση έναρξης Περιοχή 1 Περιοχή 3 Περιοχή 3β Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Εσωτερικό Περιοχής 62 46,6% 21 42,9% 3 25% Βόρεια 19 14,3% 9 18,4% 3 25% Ζώνη Δυτική 28 21,1% 3 6,1% 5 41,7% Μετάβασης Νότια 15 11,3% 14 28,6% 1 8,3% Ανατολική 9 6,8% 2 4,1% 0 Πίνακας Κατανομή του πρώτου ΣΚΚ της ημέρας ως προς τη θέση έναρξης. Θέση έναρξης Περιοχή 1 Περιοχή 3 Περιοχή 3β Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Εσωτερικό Περιοχής 11 34,4% 4 23,5% 1 20% Βόρεια 5 15,6% 5 29,4% 2 40% Ζώνη Δυτική 10 31,3% 2 11,8% 1 20% Μετάβασης Νότια 4 12,5% 4 23,5% 1 20% Ανατολική 2 6,2% 2 11,8% 0 Πίνακας Κατανομή των ΣΚΚ ως προς τη θέση λήξης. Θέση λήξης Περιοχή 1 Περιοχή 3 Περιοχή 3β Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Εσωτερικό Περιοχής 70 52,6% 39 81,3% 4 30,8% Βόρεια 12 9% 1 2,1% 5 38,5% Ζώνη Δυτική 8 6% 2 4,2% 0 Μετάβασης Νότια 18 13,5% 1 2,1% 0 Ανατολική 25 18,8% 5 10,4% 4 30,8% Γενικά το μεγαλύτερο ποσοστό των καταιγίδων πρωτοεμφανίζεται στο εσωτερικό των περιοχών προστασίας (46,6% των ΣΚΚ της Περιοχής 1 και 42,9% της Περιοχής 3). Η μικρότερη συχνότητα πρώτης εμφάνισης παρουσιάζεται στην ανατολική ζώνη μετάβασης και στις δύο περιοχές. Αξίζει να τονιστεί το μικρό ποσοστό ΣΚΚ που παρουσιάζουν θέση έναρξης στην Περιοχή 3β, με μόνο 12 από τα 61 ΣΚΚ που επηρέασαν την Περιοχή 3 (ποσοστό 20% του συνόλου) να πρωτοεμφανίζονται γύρω από την Περιοχή 3β, κυρίως δε στη δυτική ζώνη μετάβασης. Το πρώτο κύτταρο της ημέρας παρουσιάζει μέγιστο ως προς τη θέση έναρξης για μεν την Περιοχή 1 στο εσωτερικό της (34,4%), για δε την Περιοχή 3 στα βόρειά της (30%).

49 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Η κατανομή των ΣΚΚ ως προς τη θέση λήξης καταδεικνύει ότι οι περισσότερες καταιγίδες διαλύονται στο εσωτερικό των περιοχών προστασίας (το 52,6% των ΣΚΚ της Περιοχής 1 και 81,3% της Περιοχής 3), και δευτερευόντως στα ανατολικά τους. Ακολούθως εξετάζεται η κατανομή των ΣΚΚ σε κάθε μία Περιοχή Προστασίας ως προς την περιοχή ανοδικών κινήσεων που παρουσίασαν. Στον Πίνακα παρουσιάζεται το πλήθος και το αντίστοιχο ποσοστό των ΣΚΚ με περιοχή ανοδικών κινήσεων κατηγοριοποιημένη σε οκτώ τομείς (Βόρεια, Βορειοανατολικά, Ανατολικά, Νοτιοανατολικά, Νότια, Νοτιοδυτικά, Δυτικά και Βορειοδυτικά). Πίνακας Κατανομή των ΣΚΚ ως προς την περιοχή ανοδικών κινήσεων. Περιοχή 1 Περιοχή 3 Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Β 11 8,3% 6 9,8% ΒΑ 17 12,8% 4 6,6% Α 14 10,5% 6 9,8% ΝΑ 23 17,3% 12 19,7% Ν 15 11,3% 5 8,2% ΝΔ 20 15,0% 8 13,1% Δ 18 13,5% 13 21,3% ΒΔ 15 11,3% 7 11,5% Η μεγαλύτερη συχνότητα περιοχής ανοδικών κινήσεων παρατηρείται στη δυτική πλευρά (42% του συνόλου των ΣΚΚ στα ΝΔ, Δ και ΒΔ). Στην Περιοχή 1 η περιοχή ανοδικών κινήσεων των ΣΚΚ παρουσιάζει προτιμητέο τομέα στη νότια πλευρά των καταιγίδων (ΝΑ, Ν, ΝΔ), με τη μεγαλύτερη συχνότητα να παρατηρείται στο νοτιοανατολικό τομέα των καταιγίδων. Αντίθετα στην Περιοχή 3 η περιοχή ανοδικών κινήσεων των ΣΚΚ παρουσιάζει προτιμητέο τομέα στη δυτική πλευρά των καταιγίδων (ΝΔ, Δ, ΒΔ), με τη μεγαλύτερη συχνότητα να παρατηρείται στο δυτικό τομέα των καταιγίδων. Η μικρότερη συχνότητα περιοχής ανοδικών κινήσεων παρατηρείται στο βόρειο τομέα των καταιγίδων για την Περιοχή 1 και το βορειοανατολικό για την Περιοχή 3. Η κατανομή των ΣΚΚ σε κάθε μία Περιοχή Προστασίας ως προς την περιοχή ανοδικών κινήσεων που παρουσίασαν ανά τύπο καταιγίδας (Μονοκυτταρική, Πολυκυτταρική, Υπερκυτταρική) δίνει περισσότερες πληροφορίες, και παρουσιάζεται στον Πίνακα Παρατηρούμε ότι η μεγαλύτερη συχνότητα περιοχής ανοδικών κινήσεων στις πολυκυτταρικές καταιγίδες βρίσκεται στη νοτιοανατολική πλευρά των καταιγίδων, ενώ στις μονοκυτταρικές στη δυτική πλευρά. Αναλυτικά στην Περιοχή 1 η δυτική πλευρά των μονοκυτταρικών καταιγίδων (ΝΔ, Δ, ΒΔ με 44,7% αθροιστικά) και η νότια πλευρά των πολυκυτταρικών (ΝΑ, Ν και ΝΔ με 44,5% αθροιστικά) παρουσιάζει προτιμητέα περιοχή ανοδικών κινήσεων. Στην Περιοχή 3 τόσο οι μονοκυτταρικές όσο και οι πολυκυτταρικές καταιγίδες παρουσιάζουν προτιμητέα

50 44 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 περιοχή ανοδικών κινήσεων τη δυτική πλευρά (ΝΔ, Δ, ΒΔ με αθροιστικά 50% και 48% αντίστοιχα). Οι δύο υπερκυτταρικές καταιγίδες που καταγράφηκαν είχαν περιοχή ανοδικών κινήσεων στα ανατολικά και νοτιοανατολικά τους. Πίνακας Κατανομή των ΣΚΚ ανά τύπο ως προς την περιοχή ανοδικών κινήσεων (εκατοστιαία αναλογία). Περιοχή 1 Περιοχή 3 Μ Π Υ Μ Π Υ Β 5,3% 9,6% - 12% ΒΑ 13,2% 12,8% 10% 6% Α 7,9% 11,7% - 10% 100% ΝΑ 13,2% 18,1% 100% 20% 20% Ν 15,8% 9,6% 20% 6% ΝΔ 10,5% 17,0% 10% 14% Δ 26,3% 8,5% 30% 20% ΒΔ 7,9% 12,8% 10% 12% Ειδικά για τις πολυκυτταρικές καταιγίδες έχει καταγραφεί επιπλέον και η περιοχή νέων αναπτύξεων, δηλαδή η περιοχή ως προς την καταιγίδα όπου αναπτύσσονται τα νέα κύτταρα, πάλι κατηγοριοποιημένη σε οκτώ τομείς (Πίνακας 2.5.8). Πίνακας Κατανομή των πολυκυτταρικών ΣΚΚ ως προς την περιοχή νέων αναπτύξεων. Περιοχή 1 Περιοχή 3 Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Β 5 5,3% 2 4% ΒΑ 15 16,0% 8 16% Α 6 6,4% 1 2% ΝΑ 12 12,8% 13 26% Ν 14 14,9% 6 12% ΝΔ 21 22,3% 9 18% Δ 12 12,8% 6 12% ΒΔ 9 9,6% 5 10% Στη συγκεκριμένη περίπτωση, προτιμητέα περιοχής νέων αναπτύξεων εμφανίζεται να είναι το νότιο τμήμα των καταιγίδων (ΝΑ, Ν και ΝΔ), με αθροιστικά το 50% των περιπτώσεων για την Περιοχή 1, και το 56% για την Περιοχή 3. Πιο αναλυτικά, το μέγιστο στην περιοχή νέων αναπτύξεων παρατηρείται στο νοτιοδυτικό τομέα των καταιγίδων της Περιοχής 1, και στο νοτιοανατολικό της Περιοχής 3. Η μικρότερη συχνότητα περιοχής νέων αναπτύξεων παρατηρείται στο βόρειο τομέα των καταιγίδων και για τις δύο περιοχές.

51 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Τέλος εξετάζονται χαρακτηριστικά που έχουν καταγραφεί και σχετίζονται με τη διάρκεια και την ένταση των καταιγίδων. Συγκεκριμένα εξετάζεται για κάθε καταιγίδα ο χρόνος ζωής, η αντίστοιχη διανυθείσα απόσταση (μετακίνηση) και το μέτρο της μέσης ταχύτητας κίνησης. Επίσης μελετάται η μέγιστη ανακλαστικότητα που παρουσίασε κάθε καταιγίδα στο χρόνο ζωής της, το μέγιστο ύψος κορυφής που εμφάνισε αλλά και το μέγιστο ύψος που έφθασε η ισοπληθής των 45 dbz. Στον Πίνακα παρουσιάζονται η μέση τιμή και τα ακρότατα των παραμέτρων έντασης για το σύνολο των καταιγίδων ανά περιοχή προστασίας. Παρατηρούμε ότι οι συγκεκριμένες παράμετροι παρουσιάζουν μεγάλη διακύμανση των τιμών τους, με τη μεγαλύτερη διακύμανση να καταγράφεται στις καταιγίδες της Περιοχής 1. Επίσης στην Περιοχή 1 παρατηρήθηκαν οι μακροβιότερες, οι ταχύτερες και οι ισχυρότερες καταιγίδες (υψηλότερες μέγιστες τιμές των παραμέτρων στην Περιοχή 1 από ό,τι στην Περιοχή 3). Τα μέσα χαρακτηριστικά όμως των καταιγίδων ανά περιοχή προστασίας δεν παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές μεταξύ τους. Πίνακας Στατιστικά μέτρα χαρακτηριστικών των ΣΚΚ ανά Περιοχή Προστασίας. Παράμετροι Περιοχή 1 Περιοχή 3 Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Χρόνος ζωής (ωω:λλ) 0:22 5:37 1:27 0:16 4:59 1:34 Μετακίνηση (km) , ,3 Ταχύτητα (km/h) 1,7 98,7 23,9 5,6 48,8 19,4 Ανακλαστικότητα (dbz) , ,0 Ύψος κορυφής (km) 6,0 15,5 9,3 7,0 13,0 9,3 Ύψος 45 dbz (km) 3,3 13,0 7,2 4,7 11,7 7,4 Στους Πίνακες και δίνονται τα αντίστοιχα χαρακτηριστικά για κάθε μία περιοχή ξεχωριστά ανά τύπο καταιγίδας που παρουσιάστηκε (Μονοκυτταρική, Πολυκυτταρική και Υπερκυτταρική). Συνολικά παρατηρούμε ότι υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση στις παραμέτρους ανάλογα με τον τύπο καταιγίδας. Φυσικά οι υπερκυτταρικές καταιγίδες που καταγράφηκαν (μία σε κάθε περιοχή προστασίας) παρουσιάζουν πολύ αυξημένες τιμές των εξεταζόμενων παραμέτρων, τις μεγαλύτερες του δείγματος, με εξαίρεση τη μέση ταχύτητα κίνησης. Οι τιμές των συγκεκριμένων παραμέτρων χαρακτηρίζουν τα υπερκύτταρα και είναι δηλωτικές της διάρκειας και της έντασης τους. Επίσης οι πολυκυτταρικές καταιγίδες παρουσιάζουν μεγαλύτερες τιμές των εξεταζόμενων παραμέτρων, σε σχέση με τις μονοκυτταρικές. Το γεγονός αυτό ισχύει και στις δύο Περιοχές Προστασίας. Εξαίρεση αποτελεί η ταχύτητα κίνησης, που δεν παρουσιάζεται να διαφέρει σημαντικά ανά τύπο στην περιοχή 1, ενώ στην Περιοχή 3 φαίνεται να κινούνται ταχύτερα οι μονοκυτταρικές.

52 46 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Πίνακας Στατιστικά μέτρα χαρακτηριστικών των ΣΚΚ ανά τύπο στην Περιοχή 1. Περιοχή 1 Παράμετροι Μ Π Υ Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Χρόνος ζωής (ωω:λλ) 0:22 3:37 0:56 0:39 5:37 1:37 4:44 4:44 4:44 Μετακίνηση (km) , , Ταχύτητα (km/h) 3,3 98,7 23, ,1 16,9 16,9 16,9 Ανακλαστικότητα (dbz) , , Ύψος κορυφής (km) 6 11,8 8, ,6 15,5 15,5 15,5 Ύψος 45 dbz (km) 3,3 10,3 6,2 3,5 12,3 7, Πίνακας Στατιστικά μέτρα χαρακτηριστικών των ΣΚΚ ανά τύπο στην Περιοχή 3. Περιοχή 3 Παράμετροι Μ Π Υ Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Χρόνος ζωής (ωω:λλ) 0:16 1:39 0:55 0:20 4:59 1:39 4:14 4:14 4:14 Μετακίνηση (km) , , Ταχύτητα (km/h) 10 48,8 22,8 5,6 36,9 18,5 26,2 26,2 26,2 Ανακλαστικότητα (dbz) , , Ύψος κορυφής (km) , , Ύψος 45 dbz (km) 4,8 10,8 6,4 4,7 11,5 7,5 11,7 11,7 11,7 Τέλος στον Πίνακα γίνεται η σύγκριση των παραμέτρων μόνο για τις καταιγίδες της Περιοχής 1, ανάλογα με το αν συνοδεύονταν ή όχι με χαλάζι, σύμφωνα με τα δεδομένα του δικτύου χαλαζομέτρων. Πίνακας Στατιστικά μέτρα χαρακτηριστικών των ΣΚΚ στην Περιοχή Προστασίας 1 ανάλογα με την ύπαρξη ή όχι χαλαζιού. Παράμετροι Όχι χαλάζι (109 ΣΚΚ) Ναι χαλάζι (24 ΣΚΚ) Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Χρόνος ζωής (ωω:λλ) 0:22 3:55 1:18 0:34 5:37 2:07 Μετακίνηση (km) , ,2 Ταχύτητα (km/h) 1,7 98,7 25,5 6,4 47,4 16,6 Ανακλαστικότητα (dbz) , ,3 Ύψος κορυφής (km) ,1 6,7 15,5 10,3 Ύψος 45 dbz (km) 3,3 12,3 6,9 5,0 13,0 8,6 Παρατηρούμε ότι οι καταιγίδες που συνδέονται με χαλάζι στο έδαφος εμφανίζουν υψηλότερες τιμές των μέσων παραμέτρων, εκτός από την ταχύτητα κίνησης. Στα ακρότατα όμως δεν εμφανίζεται πάντα αυτή η διαφορά. Γενικά μία χαλαζοφόρα καταιγίδα

53 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ διαρκεί περισσότερο, διανύει μεγαλύτερη απόσταση με μικρότερη όμως ταχύτητα κίνησης, και έχει υψηλότερη ανακλαστικότητα σε σχέση με μία μη χαλαζοφόρα. Το ύψος κορυφής όμως και το ύψος της ισοπληθούς των 45 dbz είναι οι δύο παράμετροι που δείχνουν να έχουν τη μεγαλύτερη σχέση με την ύπαρξη χαλαζιού στο έδαφος. Ανακεφαλαιώνοντας, η ανάλυση των χαρακτηριστικών των καταιγίδων που σημειώθηκαν στη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου 2013 κατέδειξε τα εξής κύρια σημεία: Καταγράφηκαν 194 ΣΚΚ, σε 39 συνολικά Ημέρες ΣΚΚ. Σε κάθε Ημέρα ΣΚΚ παρατηρήθηκαν από 1 έως 21 καταιγίδες. Στην Περιοχή 1 παρουσιάστηκαν υπερδιπλάσιες καταιγίδες από ό,τι στην Περιοχή 3 (133 ΣΚΚ έναντι 61 αντίστοιχα). Κατά μέσο όρο στην Περιοχή 1 καταγράφηκαν 4,2 καταιγίδες, ενώ στην Περιοχή 3 σημειώθηκαν 2,8 καταιγίδες ανά Ημέρα ΣΚΚ. Το μήνα Ιούνιο παρουσιάστηκε το μέγιστο τόσο στο πλήθος των ΣΚΚ όσο και στον αριθμό των Ημερών ΣΚΚ και στις δύο Περιοχές Προστασίας, με τον Ιούλιο να ακολουθεί. Μηδενική εμφάνιση καταιγίδων παρουσίασε ο Απρίλιος. Τα 3/4 των ΣΚΚ περίπου ανήκουν στον πολυκυτταρικό τύπο καταιγίδας και για τις δύο Περιοχές Προστασίας (71% και 82% για Π1 και Π2 αντίστοιχα). Το 80% των καταιγίδων παρουσιάστηκε τις μεσημεριανές - απογευματινές ώρες, στο διάστημα από 09:00 έως 18:00 ώρα UTC, με μέγιστο στο διάστημα 12:00-15:00. Η ώρα εμφάνισης του πρώτου κυττάρου της ημέρας παρουσιάζει μέγιστο επίσης στο διάστημα 12:00-15:00. Η πλειονότητα των ΣΚΚ κινήθηκε από δυτικές διευθύνσεις, με το 62% στην Περιοχή 1 και το 56% στην Περιοχή 3 να παρουσιάζει διεύθυνση κίνησης από τα ΝΔ, Δ και ΒΔ. Η πλειονότητα των ΣΚΚ πρωτοεμφανίζεται στο εσωτερικό των περιοχών προστασίας και διαλύονται επίσης στο εσωτερικό τους (47% και 53% για την Περιοχή 1 αντίστοιχα, 43% και 81% για την Περιοχή 3). Η μικρότερη συχνότητα για τη θέση έναρξης παρουσιάζεται στην ανατολική ζώνη μετάβασης και για τις δύο περιοχές. Προτιμητέα περιοχή ανοδικών κινήσεων των ΣΚΚ στην Περιοχή 1 είναι η δυτική πλευρά των μονοκυτταρικών καταιγίδων, και η νότια πλευρά των πολυκυτταρικών. Στην Περιοχή 3 αντίστοιχα είναι η δυτική πλευρά των μονοκυτταρικών και των πολυκυτταρικών. Οι δύο υπερκυτταρικές καταιγίδες παρουσίασαν ανοδικών κινήσεων στα ανατολικά και νοτιοανατολικά τους. Η μεγαλύτερη συχνότητα περιοχής νέων αναπτύξεων για τις πολυκυτταρικές καταιγίδες παρατηρείται νότιο τμήμα των καταιγίδων (ΝΑ, Ν και ΝΔ) και στις δύο περιοχές, με το μέγιστο να παρατηρείται στο νοτιοδυτικό τομέα των καταιγίδων της Περιοχής 1 και στο νοτιοανατολικό της Περιοχής 3. Στις δύο περιοχές δεν παρουσιάζονται διαφορές στα χαρακτηριστικά που αφορούν τη διάρκεια και την ένταση των καταιγίδων, όμως οι μακροβιότερες, οι ταχύτερες και οι ισχυρότερες παρατηρήθηκαν στην Περιοχή 1. Διαφοροποίηση στις παραμέτρους

54 48 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 έντασης παρουσιάζεται ανάλογα με τον τύπο καταιγίδας, με τις μεγαλύτερες τιμές να καταγράφονται στις Υπερκυτταρικές, και οι μικρότερες τιμές στις μονοκυτταρικές καταιγίδες. Μία μέση καταιγίδα στην Περιοχή 1 διαρκεί 1:27 ώρα, διανύει απόσταση 34,4 km με ταχύτητα 23,9 km/h, έχει μέγιστη ανακλαστικότητα 56 dbz και μέγιστο ύψος κορυφής 9,3 km. Μία μέση καταιγίδα στην Περιοχή 3 διαρκεί 1:34 ώρα, διανύει απόσταση 29,3 km με ταχύτητα 19,4 km/h, έχει μέγιστη ανακλαστικότητα 57 dbz και μέγιστο ύψος κορυφής 9,3 km. Γενικά μία χαλαζοφόρα καταιγίδα διαρκεί περισσότερο, διανύει μεγαλύτερη απόσταση με μικρότερη όμως ταχύτητα κίνησης, και έχει υψηλότερη ανακλαστικότητα σε σχέση με μία μη χαλαζοφόρα. Το ύψος κορυφής και το ύψος της ισοπληθούς των 45 dbz είναι οι δύο παράμετροι που δείχνουν να έχουν τη μεγαλύτερη σχέση με την ύπαρξη χαλαζιού στο έδαφος.

55 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΠΟΡΑΣ Μ. Χριστοδούλου Κατά τη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου 2013 του Εθνικού Προγράμματος Χαλαζικής Προστασίας (Ε.Π.Χ.Π.) έγινε καταγραφή των Συμπλεγμάτων Κυττάρων Καταιγίδας (ΣΚΚ), τα οποία πληρούσαν τα κριτήρια σποράς και επηρέασαν τις δύο περιοχές προστασίας. Η ανίχνευση, απεικόνιση και αποθήκευση των δεδομένων καταιγίδων πραγματοποιήθηκε με το καταγραφικό σύστημα ΤΙΤΑΝ που είναι εγκατεστημένο στα δύο C-band ραντάρ καιρού που βρίσκονται στις τοποθεσίες Φίλυρο Θεσσαλονίκης και Λιόπρασο Τρικάλων και τα οποία χρησιμοποιούνται για τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων καταστολής χαλαζιού. Επίσης, καταγράφηκαν διάφορες παράμετροι που αφορούν τις επιχειρησιακές πτήσεις και ειδικά στις περιπτώσεις που πραγματοποιήθηκε σπορά καταγράφηκαν και οι χρόνοι έναρξης και λήξης της σποράς. Στη μελέτη αυτή αναλύονται κυρίως τα δεδομένα που σχετίζονται με τη σπορά των καταιγίδων, σύμφωνα με την ανάλυση των επιχειρήσεων που πραγματοποίησαν οι μετεωρολόγοι του ΚΕ.Μ.Ε. Στην επιχειρησιακή περίοδο, από 10 Απριλίου έως 30 Σεπτεμβρίου 2013, καταγράφηκαν συνολικά και στις δύο περιοχές προστασίας 194 ΣΚΚ. Σπορά πραγματοποιήθηκε συνολικά σε 141 ΣΚΚ, από τα οποία 95 ήταν στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας (Π1) και 46 στην Περιοχή Θεσσαλίας (Π3). Δεν πραγματοποιήθηκε σπορά για διάφορους λόγους σε 38 ΣΚΚ στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας και σε 15 ΣΚΚ στην Περιοχή Θεσσαλίας. Ο συνολικός χρόνος σποράς κατά τη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου 2013 ήταν 47 ώρες και 56 λεπτά (2876 λεπτά), ενώ ο μέσος χρόνος σποράς ανά ΣΚΚ υπολογίστηκε στα 20,4 λεπτά. Η μηνιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ που σπάρθηκαν κατά τη διάρκεια του Ε.Π.Χ.Π. 2013, καθώς και η μηνιαία κατανομή του αντίστοιχου μέσου πραγματικού χρόνου διάρκειας σποράς παρουσιάζονται στα Σχήματα και Γενικά παρατηρήθηκε μια έξαρση της καταιγιδοφόρου δραστηριότητας τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο, ενώ τους υπόλοιπους μήνες η καιρική δραστηριότητα χαρακτηρίζεται υποτονική έως ανύπαρκτη. Ειδικότερα, το πλήθος των ΣΚΚ που σπάρθηκαν συνολικά στις δύο περιοχές προστασίας παρουσιάζει μέγιστο τον Ιούνιο, το οποίο είναι συμβατό με την κλιματολογικά αναμενόμενη έξαρση της καταιγιδοφόρου δραστηριότητας το μήνα αυτό. Η μέση διάρκεια σποράς ανά ΣΚΚ εμφανίζει μέγιστο τον Αύγουστο, γεγονός που δηλώνει ότι στις καταιγίδες αυτού του μήνα πραγματοποιήθηκε κατά μέσο όρο μεγαλύτερης διάρκειας σπορά. Σημειώνεται όμως ότι το σχετικά μικρό δείγμα ΣΚΚ το μήνα αυτό επηρεάζει το αποτέλεσμα αυτό, το οποίο μπορεί να θεωρηθεί ότι δεν είναι αντιπροσωπευτικό γενικότερα.

56 ΧΡΟΝΟΣ (MIN) ΠΛΗΘΟΣ 50 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 ΠΛΗΘΟΣ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ ΠΟΥ ΣΠΑΡΘΗΚΑΝ ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΜΗΝΑΣ Σχήμα Μηνιαία κατανομή πλήθους ΣΚΚ, στις οποίες πραγματοποιήθηκε σπορά κατά τη διάρκεια του Ε.Π.Χ.Π ΜΕΣΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΣΠΟΡΑΣ 40,00 37,57 35,00 30,00 25,00 22,68 20,00 15,22 16,26 15,00 10,00 5,00 0,00 2,00 0,00 ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΜΗΝΑΣ Σχήμα Μηνιαία κατανομή της μέσης διάρκειας σποράς κατά τη διάρκεια του Ε.Π.Χ.Π

57 ΠΛΗΘΟΣ 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Οι εξεταζόμενες παράμετροι μελετήθηκαν και για την κάθε μία περιοχή προστασίας ξεχωριστά και η μηνιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ που σπάρθηκαν, καθώς και η σύγκριση των ΣΚΚ, στα οποία πραγματοποιήθηκε σπορά σε σχέση με αυτά που απαιτούσαν σπορά παρουσιάζεται στον Πίνακα 2.6.1, καθώς και στα Σχήματα 2.6.3, και Πίνακας Πλήθος ΣΚΚ που απαιτούσαν σπορά και πλήθος ΣΚΚ στα οποία πραγματοποιήθηκε σπορά για τις δύο περιοχές προστασίας. Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας Πλήθος ΣΚΚ Περιοχή Θεσσαλίας Πλήθος ΣΚΚ Μήνας Απαιτούμενη Πραγματική Απαιτούμενη Πραγματική σπορά σπορά σπορά σπορά Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Ε.Π.Χ.Π ΠΛΗΘΟΣ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ ΠΟΥ ΣΠΑΡΘΗΚΑΝ ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΜΗΝΑΣ Π1 Π3 Σχήμα Μηνιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ στα οποία πραγματοποιήθηκε σπορά στο Ε.Π.Χ.Π. 2013, για την Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας (Π1) και για την Περιοχή Θεσσαλίας (Π3).

58 ΠΛΗΘΟΣ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ ΠΛΗΘΟΣ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ 52 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 70,00 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0,00 ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΜΗΝΑΣ ΑΠΑΙΤ0ΥΜΕΝΗ ΣΠΟΡΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΣΠΟΡΑ Σχήμα Μηνιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ που απαιτούσαν σπορά και αυτών που πραγματοποιήθηκε σπορά στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας στο Ε.Π.Χ.Π ΠΕΡΙΟΧΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 35,00 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00 ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΜΗΝΑΣ ΑΠΑΙΤ0ΥΜΕΝΗ ΣΠΟΡΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΣΠΟΡΑ Σχήμα Μηνιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ που απαιτούσαν σπορά και αυτών που πραγματοποιήθηκε σπορά στην Περιοχή Θεσσαλίας Ε.Π.Χ.Π

59 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας πραγματοποιήθηκε σπορά σε 95 καταιγίδες από τις 132 που απαιτούσαν σπορά, δηλαδή ποσοστό 72%, ενώ στην Περιοχή Θεσσαλίας πραγματοποιήθηκε σπορά σε 46 καταιγίδες από τις 61 που απαιτούσαν σπορά, δηλαδή ποσοστό 75,4%. Συνεπώς, στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας δεν πραγματοποιήθηκε σπορά σε 37 περιπτώσεις, ποσοστό 28% και στην Περιοχή Θεσσαλίας δεν πραγματοποιήθηκε σπορά σε 15 περιπτώσεις, ποσοστό 24,6%. Στην ανάλυση των επιχειρήσεων περιλαμβάνονται οι θεωρητικά απαιτούμενοι, αλλά και οι πραγματικοί χρόνοι έναρξης και λήξης της σποράς. Η διαφορά του απαιτούμενου χρόνου έναρξης σποράς σε σχέση με τον πραγματικό χρόνο έναρξης σποράς υπολογίστηκε για κάθε ένα ΣΚΚ και για την κάθε μία περιοχή προστασίας ξεχωριστά. Σύμφωνα με αυτή τη διαφορά, δηλαδή ανάλογα με το μέγεθος της καθυστέρησης, η κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ ομαδοποιήθηκε σε τέσσερις κατηγορίες που παρουσιάζονται στον Πίνακα Στις δύο πρώτες κατηγορίες που η σπορά ξεκίνησε λίγο πριν το θεωρητικό απαιτούμενο χρόνο έναρξης ή ξεκίνησε με μια απόκλιση μέχρι 4 λεπτά, που είναι περίπου ο χρόνος μιας πλήρους σάρωσης του ραντάρ καιρού, θεωρήθηκε ότι η σπορά ξεκίνησε στον ενδεδειγμένο χρόνο, χωρίς να εξετάζεται στην παρούσα μελέτη η μετέπειτα εξέλιξή της. Σημειώνεται ότι υπάρχει και μία περίπτωση στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας στην οποία έγινε σπορά, ενώ θεωρήθηκε ότι δεν ήταν απαραίτητη. Στη κατηγορία που η σπορά στα ΣΚΚ ξεκίνησε με καθυστέρηση μεγαλύτερη από 4 λεπτά έως και 10 λεπτά (5-10 λεπτά), περιλαμβάνονται περιπτώσεις που εκτιμήθηκε ότι η καθυστέρηση δεν επηρέασε τη όλη διαδικασία σποράς, λόγω του συνολικά αυξημένου χρόνου διάρκειας σποράς, αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις που απαιτούσαν μικρό χρόνο διάρκειας σποράς, στις οποίες η καθυστέρηση αυτή ενδεχομένως να έπαιξε κάποιο ρόλο. Πίνακας Κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ με βάση τη διαφορά του απαιτούμενου χρόνου έναρξης σποράς από τον πραγματικό χρόνο έναρξης σποράς. Πλήθος ΣΚΚ Διαφορά απαιτούμενου πραγματικού Περιοχή Κεντρικής Περιοχή χρόνου έναρξης σποράς Μακεδονίας Θεσσαλίας Έναρξη νωρίτερα (<0 ) 3 2 Έναρξη στον ενδεδειγμένο χρόνο (0-4 λεπτά) Έναρξη με καθυστέρηση (5-10 λεπτά) Έναρξη με καθυστέρηση (>10 λεπτά) Επίσης, η διαφορά του απαιτούμενου χρόνου έναρξης σποράς σε σχέση με τον πραγματικό χρόνο έναρξης σποράς παρουσιάζεται με ποσοστιαία κατανομή στα Σχήματα και Διαπιστώνεται ότι και στις δύο περιοχές προστασίας, στο μεγαλύτερο ποσοστό, η σπορά ξεκινάει με καθυστέρηση μεγαλύτερη των 10 λεπτών. Στην Κεντρική Μακεδονία παρατηρήθηκε περίπου ισοκατανομή των περιπτώσεων στις τρεις ουσιαστικές κατηγορίες, ενώ στην Περιοχή Θεσσαλίας το ποσοστό της έναρξης με καθυστέρηση μεγαλύτερη των 10 λεπτών είναι μεγαλύτερο.

60 54 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 3% 33% 32% 32% ΣΠΟΡΑ ΝΩΡ. <0 ΣΠΟΡΑ (0-4λ) ΣΠΟΡΑ ΚΑΘ. (5-10λ) ΣΠΟΡΑ ΚΑΘ. (>10λ) Σχήμα Ποσοστιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ με βάση τη διαφορά του απαιτούμενου από τον πραγματικό χρόνο έναρξης σποράς στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας. ΠΕΡΙΟΧΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 4% 44% 26% 26% ΣΠΟΡΑ ΝΩΡ. <0 ΣΠΟΡΑ (0-4λ) ΣΠΟΡΑ ΚΑΘ. (5-10λ) ΣΠΟΡΑ ΚΑΘ. (>10λ) Σχήμα Ποσοστιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ με βάση τη διαφορά του απαιτούμενου από τον πραγματικό χρόνο έναρξης σποράς στην Περιοχή Θεσσαλίας.

61 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Συμπερασματικά, εξετάζοντας το σύνολο των καταιγίδων στις οποίες έχει πραγματοποιηθεί σπορά μπορεί να ειπωθεί ότι γενικά η σπορά ξεκίνησε στο θεωρητικά ενδεδειγμένο χρόνο ή με μικρή απόκλιση από αυτόν σε ποσοστό της τάξης του 60% των περιπτώσεων στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας και της τάξης του 50% των περιπτώσεων στην Περιοχή Θεσσαλίας.

62 56 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΠΟΡΑΣ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ Ε. Τσαγκαλίδης και Κ. Μυλοθροπούλου Τα δεδομένα καταγραφής των Συμπλεγμάτων Κυττάρων Καταιγίδας (ΣΚΚ), τα οποία επηρέασαν τις δύο περιοχές προστασίας, καθώς επίσης και τα δεδομένα των επιχειρησιακών πτήσεων σποράς τους, αναλύονται με την παρούσα μελέτη και υπολογίζονται οι τιμές παραμέτρων που εκφράζουν τη σπορά των ΣΚΚ. Ειδικότερα, εξετάζονται τα δεδομένα κατανάλωσης φυσιγγίων που περιλαμβάνουν τον αριθμό εκτοξευόμενων και ακρόκαυστων φυσιγγίων, των 20g και 75g υλικού σποράς αντίστοιχα, τα οποία πυροδοτήθηκαν σε κάθε ένα ΣΚΚ, καθώς και οι χρονικές στιγμές πυροδότησής τους (με ακρίβεια δευτερολέπτου), σύμφωνα με τις αυτόματες καταγραφές πυροδότησης του καταγραφικού συστήματος RDTS. Από τα παραπάνω δεδομένα σποράς υπολογίστηκαν για κάθε ένα ΣΚΚ οι εξής παράμετροι σποράς. 1. Υλικό σποράς (g): η συνολική ποσότητα πυροτεχνικού υλικού που πυροδοτήθηκε σε κάθε ΣΚΚ, υπό μορφή εκτοξευόμενων ή και ακρόκαυστων φυσιγγίων. 2. Διάρκεια σποράς (min): η πραγματοποιηθείσα χρονική διάρκεια σποράς σε κάθε ΣΚΚ. 3. Μέσος ρυθμός σποράς (g/s): η ποσότητα του πυροτεχνικού υλικού σε γραμμάρια ανά δευτερόλεπτο, σε κάθε ΣΚΚ. 4. Πλήθος εκτοξευόμενων φυσιγγίων ανά λεπτό της ώρας: το πλήθος των εκτοξευόμενων φυσιγγίων ανά λεπτό της ώρας σε κάθε ΣΚΚ. Στην επιχειρησιακή περίοδο του Ε.Π.Χ.Π 2013 πραγματοποιήθηκε σπορά συνολικά σε 141 ΣΚΚ, από τα οποία τα 95 ήταν στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας και τα 46 στην Περιοχή Θεσσαλίας. Στα Σχήματα 2.7.1, 2.7.2, και παρουσιάζονται με θηκογράμματα οι τιμές των εξεταζόμενων παραμέτρων σποράς και ειδικότερα του Υλικού σποράς, της Διάρκειας σποράς, του Μέσου ρυθμού σποράς και του Πλήθους των εκτοξευόμενων φυσιγγίων ανά λεπτό της ώρας, ανά ΣΚΚ για την Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας και την Περιοχή Θεσσαλίας αντίστοιχα. Σημειώνεται ότι στο καταγραφικό σύστημα RDTS καταγράφηκε πυροδότηση φυσιγγίων μόνο σε 88 ΣΚΚ στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας και 45 στην Περιοχή Θεσσαλίας.

63 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Σχήμα Υλικό σποράς των Συμπλεγμάτων Κυττάρων Καταιγίδας. Σχήμα Διάρκεια σποράς των Συμπλεγμάτων Κυττάρων Καταιγίδας.

64 58 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Σχήμα Μέσος ρυθμός σποράς των Συμπλεγμάτων Κυττάρων Καταιγίδας. Σχήμα Πλήθος εκτοξευόμενων φυσιγγίων ανά λεπτό της ώρας των Συμπλεγμάτων Κυττάρων Καταιγίδας.

65 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Στους Πίνακες και παρουσιάζονται τα στατιστικά χαρακτηριστικά των ανωτέρω παραμέτρων σποράς, καθώς και του πλήθους των εκτοξευόμενων φυσιγγίων ανά ΣΚΚ για καθεμιά από τις περιοχές προστασίας. Σημειώνεται ότι το πλήθος ακρόκαυστων φυσιγγίων είναι αρκετά μικρό σε σχέση με το πλήθος των εκτοξευόμενων και δε συμπεριλήφθηκε στους Πίνακες. Πίνακας Στατιστικά χαρακτηριστικά δεδομένων σποράς των ΣΚΚ για την Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας. Πλήθος Εκτοξ. φυσιγγίων Υλικό σποράς (g) Διάρκεια σποράς (min) Μέσος Ρυθμός σποράς (g/s) Πλήθος Εκτοξ. Φυσ. ανά λεπτό Μέση τιμή 96, ,9 1,6 4,6 Τυπικό σφάλμα του μέσου 13, ,8 0,07 0,2 Διάμεσος 59, ,5 4,2 Τυπική απόκλιση 130, ,2 0,67 2,04 Ελάχιστη τιμή ,3 0,3 Μέγιστη τιμή ,7 11,1 Εκατοστημόριο 25% ,2 3,4 Εκατοστημόριο 75% ,8 1,9 5,7 Πίνακας Στατιστικά χαρακτηριστικά δεδομένων σποράς των ΣΚΚ για την Περιοχή Θεσσαλίας. Πλήθος Εκτοξ. φυσιγγίων Υλικό σποράς (g) Διάρκεια σποράς (min) Μέσος Ρυθμός σποράς (g/s) Πλήθος Εκτοξ. Φυσ. ανά λεπτό Μέση τιμή 89, ,5 1,6 4,7 Τυπικό σφάλμα του μέσου 13, ,6 0,1 0,34 Διάμεσος ,6 4,8 Τυπική απόκλιση ,5 0,75 2,26 Ελάχιστη τιμή ,05 0,1 Μέγιστη τιμή ,3 12,8 Εκατοστημόριο 25% ,2 3,5 Εκατοστημόριο 75% ,9 5,7

66 60 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Από τα παραπάνω παρατηρούμε ότι στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας, η μέση τιμή ανά ΣΚΚ του πλήθους εκτοξευόμενων φυσιγγίων είναι 96,6 φυσίγγια, του υλικού σποράς 2019 g, της διάρκειας σποράς 21,9 min, του μέσου ρυθμού σποράς 1,6 g/s και του πλήθους εκτοξευόμενων φυσιγγίων ανά λεπτό της ώρας 4,6 φυσίγγια. Αντίστοιχα στην Περιοχή Θεσσαλίας, η μέση τιμή ανά ΣΚΚ του πλήθους εκτοξευόμενων φυσιγγίων είναι 89,4 φυσίγγια, του υλικού σποράς 1829 g, της διάρκειας σποράς 19,5 min, του μέσου ρυθμού σποράς 1,6 g/s και του πλήθους εκτοξευόμενων φυσιγγίων ανά λεπτό της ώρας 4,7 φυσίγγια.

67 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΔΙΚΤΥΟΥ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ Μ. Σιούτας, Ι. Βέτσος Στο δίκτυο των χαλαζομέτρων που λειτουργεί στην Περιοχή 1, κατά τη διάρκεια της αντιχαλαζικής περιόδου 10 Απριλίου μέχρι 30 Σεπτεμβρίου 2013, σημειώθηκαν 14 ημέρες χαλαζιού και συνολικά 105 χαλαζόμετρα κατέγραψαν χαλάζι. Οι ημερομηνίες,, οι αριθμοί θέσεων και οι περιοχές χαλαζομέτρων, καθώς και δεδομένα για την πυκνότητα και το μέγιστο μέγεθος των χαλαζοκόκκων που καταγράφηκαν, δίνονται στον Πίνακα Οι χάρτες με τις θέσεις των χαλαζομέτρων που κατέγραψαν χαλάζι, ανά ημερομηνία χαλαζόπτωσης δίνονται στην Ενότητα 4.8. Κατά την περίοδο 10 Απριλίου-30 Σεπτεμβρίου 2013, πραγματοποιήθηκαν 33 έκτακτες αλλαγές του δικτύου χαλαζομέτρων, που κατανέμονται ως εξής: καμμία τον Απρίλιο, 6 το Μάιο, 12 τον Ιούνιο, 8 τον Ιούλιο, 5 τον Αύγουστο, 1 το Σεπτέμβριο και 1 τον Οκτώβριο. Πίνακας Δεδομένα δικτύου χαλαζομέτρων. Ημερ/νία Αριθμός Θέσης χαλαζομέτρου Περιοχή Χαλαζομέτρου Πυκνότητα Χαλαζιού Μέγιστο Μέγεθος χαλαζιού 128 Μαρίνα Ίχνη Μπιζελιού 140 Π. Ελευθεροχώρι Αρκετή Σταφυλιού Λιβάδι Μέτρια Μπιζελιού 139 Σφενδάμη Μεγάλη Μπιζελιού 145 Κούκος Μεγάλη Σταφυλιού 135 Λιβάδι Ίχνη Μπιζελιού 118 Νέα Πέλλα Μεγάλη Καρυδιού Κούκος Ίχνη Μπιζελιού 56 Ευρωπός Ίχνη Μπιζελιού 143 Λιθαριά Ίχνη Μπιζελιού 126 Στενήμαχος Ίχνη Μπιζελιού 125 Βέροια Μεγάλη Καρυδιού Άμμος Μεγάλη Σταφυλιού 134 Βεργίνα Αρκετή Μπιζελιού 84 Κοπανός Μικρή Μπιζελιού 70 Kαλλίπολη Ίχνη Μπιζελιού 71 Παλαίφυτο Μέτρια Μπιζελιού Νέα Νικομήδεια Μέτρια Καρυδιού 85 Τρίλοφος Μεγάλη Καρυδιού 90 Χαρίεσσα Μεγάλη Καρυδιού 21 Κεφαλοχώρι Μεγάλη Καρυδιού

68 62 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Ημερ/νία Αριθμός Θέσης Περιοχή Χαλαζομέτρου Πυκνότητα Χαλαζιού Μέγιστο Μέγεθος χαλαζιού χαλαζομέτρου 13 Σταυρός Μικρή Σταφυλιού 89 Μονόσπιτα Μικρή Σταφυλιού 88 Αγ. Μαρίνα Μέτρια Σταφυλιού 20 Κουλούρα Αρκετή Καρυδιού 96 Άνω Ζερβοχώρι Αρκετή Σταφυλιού 22 Νησέλλι Μικρή Σταφυλιού 98 Νέα Νικομήδεια Μικρή Σταφυλιού 86 Πατρίδα Αρκετή Σταφυλιού 148 Μελίκη Ίχνη Καρυδιού 14 Μακροχώρι Μεγάλη Καρυδιού 91 Πολυπλάτανος Μέτρια Καρυδιού 159 Γιαννακοχώρι Μεγάλη Σταφυλιού 19 Διαβατός Αρκετή Καρυδιού 140 Π. Ελευθεροχώρι Μέτρια Καρυδιού 127 Νάουσα Μεγάλη Καρυδιού 82 Πλεύρωμα Μεγάλη Καρυδιού 83 Επισκοπή Μεγάλη Καρυδιού 15 Μακροχώρι Αρκετή Καρυδιού 147 Λουτρός Αρκετή Καρυδιού 84 Κοπανός Μεγάλη Σταφυλιού 126 Στενήμαχος Μεγάλη Καρυδιού 99 Ακρολίμνη Ίχνη Μπιζελιού 65 Μελίσσι Ίχνη Μπιζελιού 94 Σταυροδρόμι Μεγάλη Καρυδιού 93 Άσπρο Αρκετή Καρυδιού 75 Λιποχώρι Ίχνη Μπιζελιού 81 Ριζό Αρκετή Σταφυλιού 128 Μαρίνα Μεγάλη Καρυδιού 95 Αρχάγγελος Μικρή Μπιζελιού 100 Εσώβαλτα Αρκετή Σταφυλιού 102 Άγ. Λουκάς Μέτρια Μπιζελιού 124 Λιπαρό Μεγάλη Σταφυλιού 101 Γαλατάδες Μεγάλη Καρυδιού 67 Καρυώτισσα Μεγάλη Καρυδιού 122 Μελίκη Μεγάλη Καρυδιού 146 Λιβάδι Αρκετή Καρυδιού 10 Βρυσάκι Ίχνη Μπιζελιού

69 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Ημερ/νία Αριθμός Θέσης Περιοχή Χαλαζομέτρου Πυκνότητα Χαλαζιού Μέγιστο Μέγεθος χαλαζιού χαλαζομέτρου 18 Άμμος Μικρή Μπιζελιού 34 Πλάτανος Αρκετή Σταφυλιού 37 Κορυφή Μικρή Μπιζελιού 36 Κυδωνέα Μέτρια Σταφυλιού 135 Λιβάδι Αρκετή Καρυδιού 136 Κολινδρός Μέτρια Σταφυλιού 24 Μ. Γέφυρα Μέτρια Σταφυλιού 25 Αιγίνιο Μεγάλη Καρυδιού 26 Κλειδί Μεγάλη Σταφυλιού 133 Αγκαθιά Ίχνη Μπιζελιού 138 Κολινδρός Μέτρια Σταφυλιού Νάουσα Μεγάλη Καρυδιού 71 Παλαίφυτο Αρκετή Μπιζελιού Άγ. Αθανάσιος Μεγάλη Μπιζελιού 127 Νάουσα Ίχνη Μπιζελιού Αξιοχώρι Μέτρια Μπιζελιού 129 Σεβαστιανά Αρκετή Μπιζελιού 78 Σεβαστιανά Αρκετή Σταφυλιού 77 Μαυροβούνι Μεγάλη Σταφυλιού-Καρυδιού 79 Ριζάρι Μέτρια Σταφυλιού 73 Σανδάλι Μεγάλη Μπιζελιού 71 Παλαίφυτο Μικρή Μπιζελιού 130 Προφήτης Ηλίας Μεγάλη Σταφυλιού Λιθαριά Αρκετή Μπιζελιού-Σταφυλιού 144 Νέα Ζωή Αρκετή Σταφυλιού 76 Προφήτης Ηλίας Μικρή Μπιζελιού 70 Καλλίπολη Μικρή Μπιζελιού 133 Αγκαθιά Μικρή Μπιζελιού 20 Κουλούρα Μικρή Μπιζελιού 14 Μακροχώρι Μέτρια Μπιζελιού 19 Διαβατός Μικρή Μπιζελιού Ραχώνα Αρκετή Σταφυλιού Λιθαριά Αρκετή Μπιζελιού Νέα Μεσήμβρια Αρκετή Μπιζελιού Λιποχώρι Μικρή Μπιζελιού Μυλότοπος Μεγάλη Σταφυλιού 66 Αξός Μεγάλη Σταφυλιού

70 64 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Ημερ/νία Αριθμός Θέσης χαλαζομέτρου Περιοχή Χαλαζομέτρου Πυκνότητα Χαλαζιού Μέγιστο Μέγεθος χαλαζιού 81 Ριζό Μικρή Σταφυλιού 130 Προφήτης Ηλίας Μικρή Μπιζελιού 158 Λάκκα Αρκετή Σταφυλιού 123 Βραχιά Μικρή Μπιζελιού 43 Ξηροχώρι Μέτρια Μπιζελιού 53 Κουφάλια Μεγάλη Σταφυλιού 41 Βραχιά Μικρή Μπιζελιού 52 Ελεούσα Μικρή Μπιζελιού 44 Μικρόκαμπος Μικρή Σταφυλιού Ξηροχώρι Μέτρια Μπιζελιού Επεξηγήσεις: 1. Στην ταξινόμηση της πυκνότητας του χαλαζιού, όπως καταγράφηκε στην επιφάνεια των χαλαζομέτρων, οι κατηγορίες προέκυψαν με βάση το συνολικό αριθμό χαλαζοκόκκων: Κατηγορία Πλήθος Χαλαζοκόκκων α. Μικρή 1-5 β. Μέτρια 6-15 γ. Αρκετή δ. Μεγάλη > Οι κατηγορίες μεγεθών των χαλαζοκόκκων προσδιορίσθηκαν με βάση την ταξινόμηση: Κατηγορία Μέγιστη Διάμετρος Χαλαζοκόκκου (cm) α. Μπιζελιού 0,6 -- 1,2 β. Σταφυλιού 1,2 -- 2,0 γ. Καρυδιού 2,0 -- 3,2 Η μηνιαία κατανομή των ημερών χαλαζιού και του αριθμού των χαλαζομέτρων που κατέγραψαν χαλάζι στο δίκτυο χαλαζομέτρων, απεικονίζεται στο Σχήμα Οι συνολικά δεκατέσσερες (14) ημέρες χαλαζιού κατανέμονται στους διάφορους μήνες ως εξής: τον Απρίλιο και Μάιο δεν σημειώθηκε καμμία ημέρα χαλαζιού, τον Ιούνιο σημειώθηκαν 8, τον Ιούλιο 4, τον Αύγουστο 1 και το Σεπτέμβριο 1 ημέρα χαλαζιού.

71 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Ημέρες Χαλαζιού Αριθμός Χαλαζομέτρων Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Σχήμα Μηνιαία κατανομή του αριθμού ημερών χαλαζιού και του αριθμού χαλαζομέτρων, που κατέγραψαν χαλάζι, στο διάστημα 10 Απριλίου-30 Σεπτεμβρίου Από πλευράς αριθμού χαλαζομέτρων, το σύνολο των εκατόν (105) χαλαζομέτερων που κατέγραψαν χαλάζι την περίοδο 2013, κατανέμεται ως εξής: τον Απρίλιο και το Μάιο δεν καταγράφηκε χαλάζι σε κανένα χαλαζόμετρο, τον Ιούνιο καταγράφηκε χαλάζι σε 89 χαλαζόμετρα, τον Ιούλιο σε 4 χαλαζόμετρα, τον Αύγουστο σε 11 χαλαζόμετρα και το Σεπτέμβριο σε 1 χαλαζόμετρο. Ο μέγιστος αριθμός χαλαζομέτρων που κατέγραψαν χαλάζι σε μία ημέρα χαλαζιού, ήταν 53 χαλαζόμετρα στη χαλαζόπτωση της 10 ης Ιουνίου 2013.

72 66 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΒΑΘΜΟΝΟΜΗΣΗ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ Κ. Τσιτουρίδης, Κ.Αμαραντίδης Κατά την επιχειρησιακή περίοδο 2013 στους σταθμούς του δικτύου χαλαζομέτρων τοποθετήθηκαν χαλαζόμετρα από πέντε (5) διαφορετικές παρτίδες υλικού. Η παρτίδα που τοποθετήθηκε πρώτη ήταν προετοιμασίας της περιόδου 2012 (τέταρτη παρτίδα), για την οποία ισχύει η εξίσωση βαθμονόμησης Ε12-4 (Πίνακας 4.5.1). Από κάθε παρτίδα χαλαζομέτρων λήφθηκε δείγμα τεσσάρων (4) χαλαζομέτρων, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για την εξαγωγή της εξίσωσης βαθμονόμησης της συγκεκριμένης παρτίδας. Κάθε μια από τις δώδεκα ατσάλινες σφαίρες που χρησιμοποιούνται για τη βαθμονόμηση, ρίφθηκε δέκα (10) φορές, ανά πέντε (5) σε διαφορετικό χαλαζόμετρο. Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας των ρίψεων των σφαιρών βαθμονόμησης, ακολούθησε το μελάνωμα, το οποίο έγινε μαζί με το μελάνωμα όλων των χαλαζομέτρων που κατέγραψαν χαλάζι κατά την επιχειρησιακή περίοδο του ΕΠΧΠ Ακολούθησε η σάρωση των χαλαζομέτρων βαθμονόμησης με το σαρωτή και η μέτρηση των διαμέτρων των αποτυπωμάτων με το λογισμικό ImageProPlus. Έτσι προέκυψαν δέκα διάμετροι αποτυπωμάτων για κάθε διάμετρο ατσάλινης σφαίρας, συνολικά 120 τιμές για κάθε παρτίδα. Με τη μέθοδο της απλής παλινδρόμησης υπολογίστηκαν οι τιμές των παραμέτρων Α και Β των εξισώσεων βαθμονόμησης που έχουν τη μορφή: Dh=A+B*Dd, όπου Dd= η (ελάχιστη) διάμετρος του αποτυπώματος και Dh=η διάμετρος του αντίστοιχου χαλαζοκόκκου που προκάλεσε το αποτύπωμα. Οι παράμετροι Α και Β των εξισώσεων που έχουν προκύψει από τη βαθμονόμηση των τεσσάρων παρτίδων του 2013, καθώς και ο συντελεστής συσχέτισης r (correlation coefficient) κάθε εξίσωσης φαίνονται στον Πίνακα 2.9.1, στον οποίο επίσης περιλαμβάνεται και η εξίσωση της τέταρτης παρτίδας του Πίνακας Εξισώσεις βαθμονόμησης Παρτίδα Εξίσωση Α Β r=sxy/(sx*sy) Π4_2012 Ε Π1 Ε Π2 Ε Π3 Ε Π4 Ε

73 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Κατά την ανάλυση των χαλαζομέτρων, για τις παραμέτρους Α και Β χρησιμοποιείται προσέγγιση τριών δεκαδικών ψηφίων. Στον πίνακα φαίνεται η εξίσωση βαθμονόμησης κάθε χαλαζομέτρου που κατέγραψε χαλάζι κατά την περίοδο Κατά την επιχειρησιακή περίοδο 2013 το υλικό χαλαζομέτρων που χρησιμοποιήθηκε ήταν το maestro της εταιρείας FIBRAN, πάχους 25mm, κατάλληλου για τις βάσεις χαλαζομέτρων του ΚΕ.Μ.Ε. Πίνακας Εξισώσεις βαθμονόμησης χαλαζομέτρων 2013 α/α Ημερ/νία Αριθμός θέσης χαλαζομέτρου Εξίσωση Βαθμονόμησης 1 2/6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε13-1

74 68 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 α/α Ημερ/νία Αριθμός θέσης χαλαζομέτρου Εξίσωση Βαθμονόμησης 31 10/6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε13-1

75 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ α/α Ημερ/νία Αριθμός θέσης χαλαζομέτρου Εξίσωση Βαθμονόμησης 69 10/6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /6/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /7/ Ε /8/ Ε /8/ Ε /8/ Ε /8/ Ε /8/ Ε /8/ Ε /8/ Ε /8/ Ε /8/ Ε /8/ Ε /8/ Ε /9/ Ε13-4

76 70 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2013 Ε. Χατζή Από το 2004 και έπειτα το Εθνικό Πρόγραμμα Χαλαζικής Προστασίας (Ε.Π.Χ.Π.) εφαρμόζεται ταυτόχρονα στις δύο Περιοχές Προστασίας, στην Περιοχή Ημαθίας- Πέλλας (Π1), και στην Περιοχή Θεσσαλίας (Π3). Η ομοιογένεια των δεδομένων στο χρονικό διάστημα (ίδια έκταση και ίδιος περίπου χρόνος εφαρμογής ανά έτος) καθιστά εφικτή τη σύγκριση των επιχειρησιακών δεδομένων ανά περίοδο και ανά περιοχή. Ήδη στην Ετήσια Έκθεση 2008 παρουσιάστηκαν και αναλύθηκαν τα επιχειρησιακά δεδομένα της πενταετίας , και έγινε σύγκριση των επιχειρησιακών παραμέτρων πτήσεων ανά Περιοχή Προστασίας, ανά περίοδο εφαρμογής και ανά μήνα. Τα επιχειρησιακά δεδομένα των περιόδων προστέθηκαν στην υπάρχουσα βάση δεδομένων και διαμορφώθηκαν οι νέες μέσες τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων πτήσεων. Με αυτή τη βάση δεδομένων επιχειρείται η γενική αποτίμηση της περιόδου 2013 συγκριτικά με τις προηγούμενες περιόδους εφαρμογής του Προγράμματος. Α. Επιχειρησιακά χαρακτηριστικά ανά περίοδο στο σύνολο του Ε.Π.Χ.Π. Συνολικά εξετάστηκαν 10 επιχειρησιακές παράμετροι, με βάση τα δεδομένα των επιχειρησιακών πτήσεων. Στον Πίνακα παρουσιάζονται οι τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων ανά περίοδο εφαρμογής του Ε.Π.Χ.Π., και η διαμορφωθείσα μέση τιμή για κάθε παράμετρο στη διάρκεια της εξεταζόμενης δεκαετίας. Πίνακας Τιμές επιχειρησιακών παραμέτρων περιόδων 2004 έως 2013 και μέση τιμή δεκαετίας. Ε.Π.Χ.Π. Ημέρες Πτήσεις Χρόνος πτήσεων (ώρες) Μ.Τ. Σποράς ,8 Περιπολίας ,6 Επιχειρησιακές ,4 Σποράς ,4 Περιπολίας ,3 Επιχειρησιακές ,7 Σποράς ,8 Περιπολίας ,5 Επιχειρησιακές ,3 Υλικό σποράς (Kg) ,2

77 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Η εξέταση των επιχειρησιακών παραμέτρων στον Πίνακα δείχνει ότι στη διάρκεια της εξεταζόμενης δεκαετίας, το 2005 και το 2009 ήταν οι περίοδοι με τη μεγαλύτερη καιρική και πτητική δραστηριότητα, καθώς παρουσίασαν τις υψηλότερες τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων. Στον αντίποδα, το 2012 χαρακτηρίζεται ως η περίοδος με τη μικρότερη καιρική και πτητική δραστηριότητα, καθώς παρουσιάζει τις χαμηλότερες τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων. Η επιχειρησιακή περίοδος 2013 χαρακτηρίζεται ως κανονική, καθώς οι τιμές των παραμέτρων ήταν πολύ κοντά στο μέσο όρο. Ειδικότερα, κατά την περίοδο 2013 τα δεδομένα των πτήσεων σποράς (αριθμός πτήσεων σποράς, χρόνος πτήσεων σποράς και κατανάλωση υλικού σποράς) παρουσιάζουν θετική απόκλιση (αύξηση, και μάλιστα τη μεγαλύτερη) από τις αντίστοιχες μέσες τιμές, ενώ οι ημέρες σποράς εμφανίζονται ελαφρά μειωμένες. Η μεγαλύτερη αρνητική απόκλιση (μείωση) από τις αντίστοιχες μέσες τιμές παρουσιάζεται στα δεδομένα περιπολίας (ημέρες περιπολίας, πτήσεις περιπολίας και χρόνος πτήσεων περιπολίας). Αυτό σημαίνει ότι σημειώθηκαν περισσότερες πτήσεις, και μάλιστα σποράς, σε λιγότερες σχετικά ημέρες. Περαιτέρω ανάλυση των επιχειρησιακών δεδομένων δείχνει ότι κατά την επιχειρησιακή περίοδο 2013: Το 70% των επιχειρησιακών ημερών ήταν ημέρες σποράς και το 64% των επιχειρησιακών πτήσεων ήταν πτήσεις σποράς, αναλογία ακριβώς ίδια με το σύνολο της δεκαετίας. Καταγράφηκαν 2,5 επιχειρησιακές πτήσεις ανά επιχειρησιακή ημέρα, και 2,3 πτήσεις σποράς ανά ημέρα σποράς. Οι τιμές αυτές είναι μεγαλύτερες του μέσου όρου (2,2 και 2 πτήσεις αντίστοιχα), και επιπλέον αποτελούν τις μέγιστες τιμές. Η μέση διάρκεια μιας πτήσης σποράς ήταν 3,2 ώρες και μιας πτήσης περιπολίας 2,8 ώρες, τιμές κοντά στο μέσο όρο της δεκαετίας (3,1 και 2,9 ώρες αντίστοιχα). Οι παράμετροι αυτές κατά μέσο όρο δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερη διακύμανση ανά περίοδο. Σημειώθηκε κατανάλωση 3,6 Kg υλικού σποράς ανά πτήση σποράς, τιμή ίση με το μέσο όρο της δεκαετίας. Αυτό σημαίνει ότι σε μία πτήση σποράς καταναλώνονται κατά μέσο όρο περίπου 180 φυσίγγια σποράς κορυφής, από τα 306 διαθέσιμα. Αν και στη συγκεκριμένη παράμετρο οι τιμές μέσα στην επιχειρησιακή περίοδο ποικίλουν πολύ (από λίγα φυσίγγια έως πλήρη εξάντληση), η μέση κατανάλωση ανά πτήση σποράς παραμένει αξιοζήλευτα σταθερή ανά περίοδο. Σημειώθηκε κατανάλωση 8,2 Kg υλικού σποράς ανά ημέρα σποράς, τιμή μεγαλύτερη του μέσου όρου (7,1 Kg), και επιπλέον μέγιστη τιμή της δεκαετίας. Η συγκεκριμένη παράμετρος παρουσιάζει μεγάλη διακύμανση στη μέση τιμή της ανά επιχειρησιακή περίοδο.

78 72 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Β. Επιχειρησιακά χαρακτηριστικά ανά περίοδο στην Περιοχή Προστασίας Ημαθίας Πέλλας. Οι τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων για την Περιοχή Προστασίας Ημαθίας Πέλλας για κάθε περίοδο εφαρμογής του Προγράμματος, όπως και η διαμορφωθείσα μέση τιμή για κάθε παράμετρο στη διάρκεια της εξεταζόμενης δεκαετίας, δίνονται στον Πίνακα Σημειώνεται ότι την περίοδο 2004 το πρόγραμμα στην περιοχή εφαρμόστηκε ουσιαστικά πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα, λόγω προβληματικής λειτουργίας του ραντάρ καιρού. Με εξαίρεση λοιπόν το 2004, παρατηρούμε ότι δεν υπάρχει μεγάλη μεταβλητότητα στις τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων ανά περίοδο. Πίνακας Τιμές επιχειρησιακών παραμέτρων περιόδων 2004 έως 2013 και μέση τιμή δεκαετίας για την Περιοχή Ημαθίας Πέλλας. Ε.Π.Χ.Π. - Περιοχή Ημαθίας-Πέλλας Ημέρες Πτήσεις Χρόνος πτήσεων (ώρες) Μ.Τ. Σποράς ,5 Περιπολίας ,8 Επιχειρησιακές ,3 Σποράς ,6 Περιπολίας ,2 Επιχειρησιακές ,8 Σποράς ,7 Περιπολίας ,5 Επιχειρησιακές ,9 Υλικό σποράς (Kg) ,3 Η εξέταση των επιχειρησιακών παραμέτρων στον Πίνακα δείχνει ότι στη διάρκεια της εξεταζόμενης δεκαετίας, το 2009 και το 2010 ήταν οι περίοδοι με τη μεγαλύτερη καιρική και πτητική δραστηριότητα, καθώς παρουσίασαν τις υψηλότερες τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων. Σε αντίθεση το 2004, με μήκος περιόδου πολύ μικρότερο των άλλων, και το 2012 έχουν τις μικρότερες τιμές. Η επιχειρησιακή περίοδος 2013 στην Περιοχή Προστασίας Ημαθίας Πέλλας χαρακτηρίζεται ως κανονική, καθώς οι τιμές των παραμέτρων ήταν πολύ κοντά στο μέσο όρο. Ειδικότερα, κατά την περίοδο 2013 τα δεδομένα των πτήσεων σποράς (αριθμός πτήσεων σποράς, χρόνος πτήσεων σποράς και κατανάλωση υλικού σποράς) παρουσιάζουν θετική απόκλιση (αύξηση) από τις αντίστοιχες μέσες τιμές. Το ίδιο συμβαίνει και με τα

79 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ περισσότερα από τα δεδομένα περιπολίας (ημέρες περιπολίας και πτήσεις περιπολίας και χρόνος πτήσεων περιπολίας). Μόνο οι ημέρες σποράς εμφανίζονται ελαφρά μειωμένες, καθώς και ο χρόνος πτήσεων περιπολίας. Αυτό σημαίνει ότι σημειώθηκαν περισσότερες πτήσεις σποράς στις ημέρες σποράς. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της επιχειρησιακής δραστηριότητας για την περίοδο 2013 στην Περιοχή Προστασίας Ημαθίας Πέλλας αναδεικνύονται με την αξιολόγηση των τιμών των παραμέτρων στον Πίνακες 2.9.1, και οδηγεί στα εξής επιμέρους συμπεράσματα: Το 60% των επιχειρησιακών ημερών ήταν ημέρες σποράς, όταν η αναλογία στο σύνολο της δεκαετίας είναι 67%. Η παράμετρος το 2013 παρουσιάζει τη μικρότερη τιμή της δεκαετίας. Το μέγιστο παρουσιάστηκε το 2010, με το 80% των επιχειρησιακών ημερών να είναι ημέρες σποράς. Το 60% των επιχειρησιακών πτήσεων ήταν πτήσεις σποράς, τιμή ίση με το μέσο όρο της δεκαετίας. Η παράμετρος δεν παρουσιάζει αξιόλογη διακύμανση ανά περίοδο. Καταγράφηκαν 1,9 επιχειρησιακές πτήσεις ανά επιχειρησιακή ημέρα, τιμή ίση με το μέσο όρο της δεκαετίας. Το 2010 παρουσιάστηκε το μέγιστο και το 2005 το ελάχιστο της παραμέτρου (2 και 1,7 αντίστοιχα). Σημειώθηκαν 1,9 πτήσεις σποράς ανά ημέρα σποράς, τιμή μεγαλύτερη του μέσου όρου (1,7 πτήσεις σποράς ανά ημέρα σποράς), και επιπλέον η μέγιστη τιμή της δεκαετίας. Το ελάχιστο σημειώθηκε το 2012, με 1,5 πτήσεις σποράς ανά ημέρα σποράς. Η μέση διάρκεια μιας πτήσης σποράς ήταν 2,9 ώρες, τιμή κοντά στο μέσο όρο της δεκαετίας (2,8 ώρες). Η συγκεκριμένη παράμετρος κατά μέσο όρο δεν παρουσιάζει ιδιαίτερη διακύμανση ανά περίοδο. Η μέση διάρκεια μιας πτήσης περιπολίας ήταν 2 ώρες, όταν ο μέσος όρος της δεκαετίας είναι 2,2 ώρες. Η συγκεκριμένη παράμετρος για την περίοδο 2013 παρουσιάζει την ελάχιστη τιμή της δεκαετίας, ενώ αντίθετα σε όλες τις άλλες επιχειρησιακές περιόδου εμφανίζεται σταθερή. Σημειώθηκε κατανάλωση 3,5 Kg υλικού σποράς ανά πτήση σποράς, τιμή ίση με το μέσο όρο της δεκαετίας. Αυτό σημαίνει ότι σε μία πτήση σποράς καταναλώνονται κατά μέσο όρο περίπου 175 φυσίγγια σποράς κορυφής, από τα 306 διαθέσιμα. Αν και στη συγκεκριμένη παράμετρο οι τιμές μέσα στην επιχειρησιακή περίοδο ποικίλουν πολύ (από λίγα φυσίγγια έως πλήρη εξάντληση), η μέση κατανάλωση ανά πτήση σποράς παραμένει αξιοζήλευτα σταθερή ανά περίοδο. Σημειώθηκε κατανάλωση 6,7 Kg υλικού σποράς ανά ημέρα σποράς, τιμή μεγαλύτερη του μέσου όρου (5,9 Kg), και επιπλέον από τις μεγαλύτερες τιμές της δεκαετίας. Η συγκεκριμένη παράμετρος παρουσιάζει μεγάλη διακύμανση στη μέση τιμή της ανά επιχειρησιακή περίοδο.

80 74 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Γ. Επιχειρησιακά χαρακτηριστικά ανά περίοδο στην Περιοχή Προστασίας Θεσσαλίας. Οι τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων για την Περιοχή Προστασίας Θεσσαλίας για κάθε περίοδο εφαρμογής του Προγράμματος, όπως και η διαμορφωθείσα μέση τιμή για κάθε παράμετρο στη διάρκεια της εξεταζόμενης δεκαετίας, δίνονται στον Πίνακα παρατηρούμε ότι παρουσιάζεται μεγάλη μεταβλητότητα στις τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων ανά περίοδο. Πίνακας Τιμές επιχειρησιακών παραμέτρων περιόδων 2004 έως 2013 και μέση τιμή δεκαετίας για την Περιοχή Θεσσαλίας. Ημέρες Πτήσεις Χρόνος πτήσεων (ώρες) Ε.Π.Χ.Π. - Περιοχή Θεσσαλίας Μ.Τ. Σποράς ,3 Περιπολίας ,3 Επιχειρησιακές ,6 Σποράς ,8 Περιπολίας ,4 Επιχειρησιακές ,2 Σποράς ,0 Περιπολίας ,1 Επιχειρησιακές ,5 Υλικό σποράς (Kg) ,9 Η εξέταση των επιχειρησιακών παραμέτρων στον Πίνακα δείχνει ότι στη διάρκεια της εξεταζόμενης δεκαετίας, το 2005 και το 2009 ήταν οι περίοδοι με τη μεγαλύτερη καιρική και πτητική δραστηριότητα, καθώς παρουσίασαν τις υψηλότερες τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων. Σε αντίθεση το 2006 παρουσιάζει τις μικρότερες τιμές στην δεκαετία. Η επιχειρησιακή περίοδος 2013 στην Περιοχή Προστασίας Θεσσαλίας χαρακτηρίζεται ως κανονική, καθώς οι τιμές των παραμέτρων ήταν πολύ κοντά στο μέσο όρο. Ειδικότερα, κατά την περίοδο 2013 ο αριθμός πτήσεων σποράς και η κατανάλωση υλικού σποράς παρουσιάζουν θετική απόκλιση (αύξηση) από τις αντίστοιχες μέσες τιμές. Αντίθετα όλες οι άλλες παράμετροι εμφανίζονται ελαφρά μειωμένες, με τη μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση στις ημέρες σποράς. Αυτό σημαίνει ότι σημειώθηκαν περισσότερες πτήσεις σποράς στις ημέρες σποράς.

81 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της επιχειρησιακής δραστηριότητας για την περίοδο 2013 στην Περιοχή Προστασίας Ημαθίας Πέλλας αναδεικνύονται με την αξιολόγηση των τιμών των παραμέτρων στον Πίνακες και 2.9.3, και οδηγεί στα εξής επιμέρους συμπεράσματα: Το 55% των επιχειρησιακών ημερών ήταν ημέρες σποράς, τιμή ίση με το μέσο όρο της δεκαετίας. Η παράμετρος μόνο στις περιόδους 2009 και 2011 διαφοροποιήθηκε σημαντικά, με το 68% περίπου των επιχειρησιακών ημερών να είναι ημέρες σποράς. Το 56% των επιχειρησιακών πτήσεων ήταν πτήσεις σποράς, τιμή ίση με το μέσο όρο της δεκαετίας. Η παράμετρος παρουσιάζει αξιόλογη διακύμανση ανά περίοδο, με το μέγιστο να καταγράφεται το 2009 και το ελάχιστο το 2007 (64 και 41% αντίστοιχα). Καταγράφηκαν 1,7 επιχειρησιακές πτήσεις ανά επιχειρησιακή ημέρα, τιμή κοντά στο μέσο όρο της δεκαετίας. Το 2005 παρουσιάστηκε το μέγιστο και το 2006 το ελάχιστο της παραμέτρου (1,9 και 1,3 αντίστοιχα). Σημειώθηκαν 1,7 πτήσεις σποράς ανά ημέρα σποράς, τιμή μεγαλύτερη του μέσου όρου (1,5 πτήσεις σποράς ανά ημέρα σποράς), και από τις μεγαλύτερες της δεκαετίας. Το μέγιστο σημειώθηκε το 2005 και το ελάχιστο το 2007 (2 και 1,2 πτήσεις σποράς ανά ημέρα σποράς αντίστοιχα). Η μέση διάρκεια μιας πτήσης σποράς ήταν 2,7 ώρες, τιμή μικρότερη του μέσου όρου (3 ώρες) και από τις μικρότερες τιμές της δεκαετίας. Η συγκεκριμένη παράμετρος παρουσιάζει διακύμανση στη μέση τιμή της ανά περίοδο, με το μέγιστο (3,2 ώρες) να καταγράφεται το Η μέση διάρκεια μιας πτήσης περιπολίας ήταν 2,4 ώρες, όταν ο μέσος όρος της δεκαετίας είναι 2,3 ώρες. Η συγκεκριμένη παράμετρος εμφανίζεται σταθερή ανά περίοδο, και μόνο το 2010 παρουσίασε χαμηλή τιμή (1,8 ώρες). Σημειώθηκε κατανάλωση 3,2 Kg υλικού σποράς ανά πτήση σποράς, τιμή ίση με το μέσο όρο της δεκαετίας. Αυτό σημαίνει ότι σε μία πτήση σποράς καταναλώνονται κατά μέσο όρο περίπου 160 φυσίγγια σποράς κορυφής, από τα 306 διαθέσιμα. Στη συγκεκριμένη παράμετρο οι τιμές μέσα στην επιχειρησιακή περίοδο ποικίλουν πολύ (από λίγα φυσίγγια έως πλήρη εξάντληση). Το ίδιο συμβαίνει και με τη μέση κατανάλωση ανά πτήση σποράς, με το μέγιστο να σημειώνεται το 2010 και το ελάχιστο το 2004 (4,1και 1,7 αντίστοιχα). Σημειώθηκε κατανάλωση 5,4 Kg υλικού σποράς ανά ημέρα σποράς, τιμή μεγαλύτερη του μέσου όρου (4,8 Kg). Η συγκεκριμένη παράμετρος παρουσιάζει μεγάλη διακύμανση στη μέση τιμή της ανά επιχειρησιακή περίοδο, με μέγιστη τιμή το 2005 και ελάχιστη το 2004 (7,5 και 2,6 Kg υλικού σποράς ανά ημέρα σποράς αντίστοιχα). Δ. Σύγκριση επιχειρησιακών χαρακτηριστικών στις Περιοχές Προστασίας του Ε.Π.Χ.Π.

82 76 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Η σύγκριση των τιμών των παραμέτρων του 2013 μεταξύ των δύο περιοχών προστασίας δείχνει ότι η επιχειρησιακή δραστηριότητα ήταν σαφώς εντονότερη στην Περιοχή Ημαθίας Πέλλας, καθώς οι τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων είναι έως υπερδιπλάσιες στην Περιοχή Ημαθίας Πέλλας (Π1) σε σχέση με αυτές στην Περιοχή Θεσσαλίας (Π3). Η τάση αυτή της περιόδου 2013 εμφανίζεται σχεδόν κάθε χρονιά, και αντικατοπτρίζεται στις μέσες τιμές. Γενικά η κατανομή των επιχειρησιακών παραμέτρων στις δύο περιοχές είναι σε αναλογία 2 προς 1 (Π1 προς Π3). Εξαίρεση αποτελούν: Ο αριθμός ημερών περιπολίας, που είναι σχεδόν πάντα συγκρίσιμος στις δύο περιοχές προστασίας. Η επιχειρησιακή περίοδος 2005, όταν όλες οι τιμές των παραμέτρων στην Π3 πλησίασαν ή και ξεπέρασαν τις αντίστοιχες στην Π1. Η μέση διάρκεια μιας επιχειρησιακής πτήσης (πτήσης σποράς και πτήσης περιπολίας), που είναι μεγαλύτερη στην Π3 από ό,τι στην Π1. Το γεγονός οφείλεται σε επιχειρησιακούς παράγοντες (μεγαλύτερη απόσταση από το αεροδρόμιο βάσης, αυξημένη επιφυλακή λόγω της απόστασης). Συνολικά όλες οι επιχειρησιακές παράμετροι εμφανίζουν πολύ σταθερότερη συμπεριφορά στην Περιοχή Ημαθίας-Πέλλας από ό,τι στην Περιοχή Θεσσαλίας. Αυτό σημαίνει ότι στην Περιοχή Ημαθίας-Πέλλας υπάρχει προβλέψιμη-αναμενόμενη συμπεριφορά (μικρή διακύμανση των παραμέτρων ανά περίοδο). Στην Περιοχή Θεσσαλίας όμως οι αναμενόμενες επιχειρησιακές παράμετροι δεν είναι εύκολο να προσδιοριστούν (μεγάλη διακύμανση των παραμέτρων ανά περίοδο). Η μεγαλύτερη διαφοροποίηση παρουσιάζεται στην κατανάλωση του υλικού σποράς. Στην Περιοχή Ημαθίας-Πέλλας οι τιμές είναι περίπου σταθερές κάθε περίοδο, με εξαίρεση το Αντίθετα στην Περιοχή Θεσσαλίας παρουσιάζεται πολύ μεγάλη διακύμανση ανά περίοδο, με τη μέγιστη τιμή (2005) να υπερβαίνει το τετραπλάσιο της ελάχιστης. Όπως ήδη αναφέρθηκε για το σύνολο του Ε.Π.Χ.Π., το 2005 και το 2009 ήταν οι περίοδοι με τη μεγαλύτερη καιρική και πτητική δραστηριότητα, καθώς παρουσίασαν τις υψηλότερες τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων. Στον αντίποδα, το 2012 χαρακτηρίζεται ως η περίοδος με τη μικρότερη καιρική και πτητική δραστηριότητα, καθώς παρουσιάζει τις χαμηλότερες τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων. Το γενικότερο συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι το μέγιστο που παρουσιάστηκε στις περιόδους 2005 και 2009 οφείλεται σε αυξημένη δραστηριότητα στην Περιοχή Θεσσαλίας. Αντίθετα το ελάχιστο που σημειώθηκε κατά την περίοδο 2012 οφείλεται σε μειωμένη δραστηριότητα στην Περιοχή Ημαθίας - Πέλλας.

83 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΜΕΛΕΤΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΗΜΕΡΑΣ Μ. Σιούτας 3.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στη μελέτη αυτή εξετάζεται η επιχειρησιακή ημέρα καταστολής χαλαζιού της 10 ης Ιουνίου 2013, ημέρα που σημειώθηκε ισχυρή καταιγιδοφόρος δραστηριότητα συνοδευόμενη με χαλάζι στην Περιοχή Προστασίας 1 του Ε.Π.Χ.Π. (Ημαθίας-Πέλλας- Πιερίας-Κιλκίς-Θεσσαλονίκης). Παρουσιάζεται μια πλήρης περιγραφή της ημέρας αυτής, περιλαμβάνοντας ανάλυση των μετεωρολογικών συνθηκών που επικράτησαν, της καταιγιδοφόρου δραστηριότητας, των επιχειρήσεων σποράς, του χαλαζιού στο έδαφος, καθώς και των ζημιών στις καλλιέργειες. Στην δεύτερη ενότητα αναλύονται οι μετεωρολογικές συνθήκες που επικράτησαν την ημέρα αυτή, με βάση τα συνοπτικά, δυναμικά και θερμοδυναμικά δεδομένα. Στην τρίτη ενότητα περιγράφονται οι πτήσεις σποράς των συμπλεγμάτων καταιγίδων που επηρέασαν την Περιοχή Προστασίας όπως καταγράφηκαν από το ραντάρ καιρού Φιλύρου. Στην τέταρτη ενότητα αναλύονται τα δεδομένα καταιγίδων, πτήσεων και σποράς, καθώς παρουσιάζονται στοιχεία των συμπλεγμάτων καταιγίδων, καθώς και οι διαδρομές σποράς. Στην πέμπτη ενότητα παρουσιάζονται τα δεδομένα της ανάλυσης των χαλαζομέτρων που κατέγραψαν χαλάζι, εξετάζονται οι κατανομές των διαφόρων παραμέτρων των χαλαζοκόκκων, καθώς και οι περιοχές που επλήγησαν με βάση τις δηλώσεις ζημιών της Περιοχής Προστασίας.

84 78 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Ε. Χατζή και Μ. Σιούτας Η μετεωρολογική κατάσταση που επικρατούσε στις 10 Ιουνίου 2013 εξετάζεται με την ανάλυση των συνοπτικών χαρτών επιφανείας και ανώτερης ατμόσφαιρας στις 00:00 UTC και 12:00 UTC, καθώς και με τη βοήθεια χαρτών κατανομής δυναμικών, θερμοδυναμικών και υγρομετρικών δεδομένων. Η θερμοϋγρομετρική δομή της ατμόσφαιρας επιπλέον παρουσιάζεται με την ανάλυση της ραδιοβόλισης του μετεωρολογικού σταθμού Μίκρας Θεσσαλονίκης στις 06:00 UTC. Στην επιφάνεια στις 00:00 UTC επικρατεί ομαλό πεδίο πιέσεων σχεδόν σε ολόκληρη τη Βαλκανική Χερσόνησο, και ταυτόχρονα στην ανώτερη ατμόσφαιρα παρατηρείται έξαρση υψών και θερμοκρασιών. Στις 12:00 UTC δημιουργείται στην επιφάνεια ένα ασθενές κέντρο χαμηλών πιέσεων στη βορειοδυτική Ελλάδα, ενώ στην ανώτερη ατμόσφαιρα επικρατεί γρήγορα νοτιοδυτικό ρεύμα. Αναλυτικότερα, οι ισοϋψείς στην ανώτερη ατμόσφαιρα (Σχήμα α: 300 hpa, β: 500 hpa, γ: 700 hpa στις 00:00 UTC) δείχνουν ένα οργανωμένο καθύψος αυλώνα στη Δυτική Μεσόγειο, με άξονα δυτικά της Σαρδηνίας, συνοδευόμενος από ισχυρό αυλώνα θερμοκρασιών. Αντίθετα υψηλές θερμοκρασίες και αντικυκλωνική κυκλοφορία επικρατεί στα Βαλκάνια. Γρήγορα ο αυλώνας μετακινείται προς την Ιταλία και ο άξονας της έξαρσης στο Αιγαίο (Σχήμα ε: 300 hpa, στ: 500 hpa, ζ: 700 hpa στις 12:00 UTC), με αποτέλεσμα η Δυτική Ελλάδα να επηρεάζεται από ισχυρό νοτιοδυτικό ρεύμα και ψυχρή θερμική μεταφορά. Επίσης στην ανώτερη τροπόσφαιρα διαπιστώνεται ισχυρό πεδίο ανέμων, λόγω ύπαρξης τμήματος του υποτροπικού αεροχειμάρρου, που προσεγγίζει την περιοχή του Ιονίου. Στο επίπεδο των 850 hpa στις 00:00 UTC (Σχήμα δ) παρατηρείται έξαρση θερμοκρασιών εκτεινόμενη από τον κόλπο της Σύρτης έως τα Δυτικά Βαλκάνια, με έντονη σύσφιξη ισοθέρμων στα δυτικά της και ψυχρές αέριες μάζες σε Γαλλία-Σαρδηνία. Στις 12:00 UTC (Σχήμα η) η έξαρση έχει ήδη μετατοπιστεί ανατολικά και η σύσφιξη των ισοθέρμων παρατηρείται στην περιοχή της Αδριατικής και του Ιονίου. Ως αποτέλεσμα του συνοπτικού αυτού περιβάλλοντος, ευνοήθηκε η ανάπτυξη μιας πολύ ασταθούς αέριας μάζας στην περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας. Το γεγονός αυτό καταδεικνύεται στην κατανομή των δυναμικών και θερμοδυναμικών παραμέτρων, καθώς και των παραμέτρων υγρασίας στις 10 Ιουνίου 2013, όπως περιγράφεται στους χάρτες της 12:00 UTC (Σχήμα 3.2.2). Αυξημένες τιμές θετικού στροβιλισμού αναπτύσσονται σταδιακά στη βορειοδυτική Ελλάδα, ως επέκταση του υψηλού κέντρου θετικού στροβιλισμού στην περιοχή της βόρειας και κεντρικής Ιταλίας (Σχ α). Αυξημένο ήταν επίσης το υετίσιμο νερό με 36 mm (1.4 in) στη βορειοδυτική Ελλάδα στις 12:00 UTC (Σχήμα 3.2.2β). Τιμές διαθέσιμης ενέργειας ανοδικής μεταφοράς (CAPE) μεγαλύτερες από 1000 j/kg σημειώθηκαν στα δυτικά τμήματα της Κεντρικής Μακεδονίας (Σχ γ).

85 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ α ε β στ γ ζ δ Σχήμα Συνοπτικοί χάρτες ανώτερης ατμόσφαιρας στις 10 Ιουνίου hpa, 500 hpa, 700 hpa και 850 hpa για 00:00 UTC (αριστερή στήλη) και 12:00 UTC(δεξιά στήλη). η

86 80 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Σχήμα Κατανομή παραμέτρων θερμοδυναμικών, δυναμικών και υγρασίας, στις 10 Ιουνίου 2013, 12:00 UTC: a) Σχετικός Στροβιλισμός (10-5 s -1 ), β) Υετίσιμο νερό (in), γ) Διαθέσιμη ενέργεια ανοδικής μεταφοράς CAPE (J/kg), δ) Αριθμός Richardson (Bulk Richardson Number) ε) Ελικότητα ως προς την καταιγίδα (Storm Relative Helicity) (m 2 /s 2 ) και στ) Δείκτης απειλής σφοδρού καιρού (Severe Weather Threat index).

87 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Συνθήκες ικανές για τη δημιουργία μέσο-κυκλώνα στην εξεταζόμενη περιοχή, υποστηρίζονται τόσο από τον μακροσκοπικό αριθμό του Ridsardson (BRN) που λαμβάνει τιμές (Σχ δ) καθώς και της ελικότητας ως προς την καταιγίδα (storm relative helicity) με τιμές πάνω από 100 m 2 /s 2 ) (Σχ ε). Ο δείκτης σφοδρού καιρού (SWEAT) ίσος με 307 (Σχ στ), ενώ ήταν ίσος με 339 στις 06:00 UTC (Πίνακας 3.2.1) τιμές χαρακτηριστικές της δυνατότητας δημιουργίας ισχυρών πολυκύτταρων καταιγίδων καθώς και υπερκυττάρων (Weisman and Klemp 1986, Davies-Jones et al 1990). Στο Σχήμα απεικονίζεται η ραδιοβόλιση του μετεωρολογικού σταθμού «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» της Θεσσαλονίκης, της 10 ης Ιουνίου 2013, 06:00 UTC. Αρκετά αυξημένη είναι η ενέργεια ανοδικής μεταφοράς, όπως καθορίζεται από το θετικό εμβαδόν διαθέσιμης ενέργειας ανοδικής μεταφοράς (CAPE) που προσδιορίσθηκε με βάση το επίπεδο συμπύκνωσης ανοδικής μεταφοράς (CCL). Αυξημένη είναι επίσης η τιμή του δείκτη θερμοκρασιακής αναστροφής (CAP) ίση με 5,1 o C, προδιαγράφοντας συνθήκες ανάπτυξης ισχυρών καταιγίδων με τη θέρμανση των χαμηλών ατμοσφαιρικών στρωμάτων και τη διάτρηση της ισχυρής αναστροφής, με αποτέλεσμα ισχυρή ανοδική μεταφορά. Σχήμα Ανάλυση σε διάγραμμα skewt, της ραδιοβόλισης 10 Ιουνίου 2013, 06:00 UTC, του μετεωρολογικού σταθμού του αεροδρομίου «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ»-Θεσσαλονίκης. Αντιστροφή των ανέμων (backing) με αποτέλεσμα ψυχρή μεταφορά παρατηρείται στα μέσα στρώματα (500 hpa), ενώ είναι εμφανής στην καθ ύψος κατανομή του πεδίου

88 82 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 των ανέμων και ισχυρή κατακόρυφη διάτμηση του ανέμου (wind shear) τόσο σε διεύθυνση όσο και σε ένταση. Η οδογράφος ανέμου που απεικονίζεται στο Σχήμα είναι ενδεικτική του ισχυρού διατμητικού ανέμου, τόσο σε διεύθυνση στα χαμηλότερα και μέσα στρώματα όσο και σε ένταση στα ανώτερα ατμοσφαιρικά στρώματα. Ο ισχυρότερος διατμητικός άνεμος έντασης 5, s -1, σημειώθηκε στο χαμηλότερο στρώμα 0-3 km, ενώ η μορφή της οδογράφου είναι χαρακτηριστική στην απεικόνιση τάσης περιστροφής του ανοδικού ρεύματος. Σχήμα Οδογράφος ανέμου 10 ης Ιουνίου 2013, 06:00 UTC, του μετεωρολογικού σταθμού του αεροδρομίου «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ»-Θεσσαλονίκης. Οι εξεταζόμενες παραπάνω δυναμικές και θερμοδυναμικές παράμετροι συνηγορούν στη διαμόρφωση ικανού περιβάλλοντος για την ανάπτυξη ισχυρών πολυκύτταρων και υπερκύτταρων καταιγίδων. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικές είναι οι τιμές του υετίσιμου νερού, του μακροσκοπικού αριθμού του Ridsardson (BRN), του δείκτη SWEAT, καθώς και του δείκτη αναστροφής στα χαμηλότερα στρώματα. Στον Πίνακα περιλαμβάνονται συγκεντρωτικά διάφορες παράμετροι με βάση τη ραδιοβόλιση του μετεωρολογικού σταθμού του αεροδρομίου «Μακεδονία», Θεσσαλονίκης στις 06 UTC της 10ης Ιουνίου Παρουσιάζονται δείκτες αστάθειας, σημαντικά ύψη των επιπέδων θερμοκρασίας και νεφών, καθώς και διάφορες παράμετροι ανέμου.

89 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Πίνακας Θερμοδυναμικές παράμετροι, σημαντικά ύψη, δείκτες αστάθειας και ανέμου της ραδιοβόλισης Μίκρας στις 06:00 UTC, 10 Ιουνίου Δείκτες αστάθειας Σημαντικά ύψη (km/ft) Άνεμος ( o / kt) KI 24 0 o C 3,8/ Επιφάνεια 110/3 TTI 52-5 o C 4,4/ hpa 340/21 LI 0-10 o C 5,1/ hpa 305/16 SWI o C 7,8/ Μέγιστος (158 hpa) 280/58 SWEAT 339 WBZ 3,1/ Inflow 0-3 km 193/5 CAP ( o C) 5,1 Βάση νεφών 2.5/8,200/ Helicity 0-3 km 39 PW (mm) 28,4 Ύψος νεφών 10,5/ Κίνηση κυττάρων 310/8 TEI ( o C) 9,4 Ύψος Τροπόπαυσης 11,6/ Κίνηση καταιγίδων 340/6

90 84 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΡΑΝΤΑΡ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΠΟΡΑΣ Μ. Σιούτας και Μ. Βλάχου Στις 10 Ιουνίου 2013 πραγματοποιήθηκαν τέσσερις πτήσεις σποράς στην Περιοχή Προστασίας Ημαθίας-Πέλλας (Π1) και μία πτήση περιπολίας στην Περιοχή Λάρισας- Καρδίτσας-Τιρνάβου (Πίνακες και 3.3.2). Η δραστηριότητα ήταν πολύ ισχυρή, αποτελούμενη από καταιγίδες με χαρακτηριστικά ισχυρών υπερκυττάρων, επηρεάζοντας τα δυτικά και νότια τμήματα της Περιοχής Προστασίας 1 (Π1). Στις 12:06 UTC έγινε κλήση αεροσκάφους καθώς σύμπλεγμα ισχυρών καταιγίδων άρχισαν να αναπτύσσονται στα δυτικά της Π1, σε απόσταση 20 km περίπου από την Περιοχή, με ανατολική κίνηση. Το αεροσκάφος (Wx-3) απογειώθηκε στις 12:54 (1 η πτήση σποράς), κατευθυνόμενο στη δυτική ζώνη μετάβασης της Π1, καθώς είχε αναπτυχθεί ισχυρό κύτταρο (59 dbz/12,5 km) το οποίο αργότερα προσεγγίζοντας το όριο της Π1, εξασθένησε. Νέο ισχυρό κύτταρο άρχισε να αναπτύσσεται στην ίδια περιοχή, δυτική ζώνη μετάβασης περίπου 10 km εκτός της Περιοχής Προστασίας. Το Wx-3 άρχισε σπορά στις 13:25, ενώ μετά τη σπορά το κύτταρο αποδιοργανώθηκε στην περιοχή της Έδεσσας. Στα νοτιοδυτικά του ίδιου κυττάρου και ειδικότερα στη ζώνη μετάβασης, αναπτύχθηκε νέο πολύ ισχυρό κύτταρο με χαρακτηριστικά 66 dbz/13,5 km στο οποίο το Wx-3 συνέχισε σπορά πραγματοποιώντας διαδοχικές διαδρομές. Το κύτταρο παρέμενε πολύ ισχυρό, έχοντας στις 14:21 ανακλαστικότητα 65 dbz και ύψος κορυφής 14 km. Στο διάστημα αυτό το πολύ ισχυρό κύτταρο άρχισε να εισέρχεται στην Περιοχή Προστασίας, βόρεια της Νάουσας. Οι διαδρομές σποράς από το Wx-3 συνεχίστηκαν μέχρι τις 14:28 με την εξάντληση των φυσιγγίων και την κλήση του για επιστροφή στη βάση. Ήδη στις 14:06 είχε ζητηθεί για απογείωση αεροσκάφος αντικατάστασης. Το Wx-3 προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο στις 14:43 έχοντας κάψει 301 φυσίγγια κορυφής και 7 φυσίγγια βάσης. Στο μεταξύ, στις 14:06 UTC έγινε κλήση αεροσκάφους για αντικατάσταση του Wx-3, το οποίο απογειώθηκε στις 14:23 (Wx-1, 2 η πτήση σποράς) με σκοπό να προσεγγίσει έναν πολύ ισχυρό στόχο (64 dbz/13 km) στα δυτικά της Π1 (Σχήμα 3.3.1). Στις 14:28 δόθηκε εντολή για σπορά κι έτσι στις 14:36 το Wx-1 ξεκίνησε σπορά στα ανατολικά και νότια τμήματα του υπερκυττάρου, ενώ συνέχισε σπορά με αντίστροφη πορεία, από τα ΝΔ προς τα ΒΑ. Στις 14:53 το σύμπλεγμα (66 dbz/14 km) είχε μετατραπεί σε γραμμή ισχυρών καταιγίδων έκτασης περίπου 45 km με διάταξη από τα ΒΑ προς ΝΔ (Λάκκα Πέλλας μέχρι Φυτειά Ημαθίας) ενώ οι κυβερνήτες του αεροσκάφους ανέφεραν ισχυρές αναταράξεις.

91 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Σχήμα Καταιγιδοφόρος δραστηριότητα στις 10 Ιουνίου 20123, 12:55 UTC, κατά την απογείωση του α/φους Wx-3 (1 η πτήση σποράς). Καθώς η γραμμή καταιγίδων είχε τάση ενίσχυσης (Σχήμα 3.3.2) το Wx-1 ξεκίνησε και πάλι σπορά στις 15:42 από τα ΒΑ προς τα ΝΔ τμήματα της γραμμής καταιγίδων, η οποία διατηρούσε ισχυρά χαρακτηριστικά 61 dbz/13 km σε απόσταση 70 km περίπου (Ευρωπός μέχρι Βέροια). Η σπορά συνεχίστηκε μέχρι τις 15:32 με καύση όλων των φυσιγγίων κορυφής, οπότε και δόθηκε εντολή επιστροφής στη βάση. Το Wx-1 προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο στις 15:46 έχοντας κάψει 302 φυσίγγια κορυφής και 4 φυσίγγια βάσης, λόγω κεραυνού κατά την πτήση. Με τη δραστηριότητα να συνεχίζεται με πολύ έντονα χαρακτηριστικά, από τις 15:06 UTC είχε κληθεί αεροσκάφος (Wx-3) για αντικατάσταση του προηγούμενου (Wx-1), καθώς πολύ ισχυρό πολυκύτταρο σύμπλεγμα, με χαρακτηριστικά υπερκυττάρου (66 dbz/15 km) κάλυπτε μεγάλο μέρος του νοτιοδυτικού τμήματος της περιοχής προστασίας, έχοντας νοτιανατολική διάδοση. Το Wx-3 απογειώθηκε στις 15:30 (3 η πτήση) και προσεγγίζοντας το ισχυρότατο σύμπλεγμα από τα νοτιοανατολικά άρχισε σπορά στις 15:41 με φυσίγγια βάσης. Το Wx-3 συνέχισε σπορά με φυσίγγια κορυφής πραγματοποιώντας αλλεπάλληλες διαδρομές σποράς στα νότια και ανατολικά του συμπλέγματος (Σχήμα 3.3.3). Στις 15:51 το σύμπλεγμα καταιγίδων είχε χαρακτηριστικά 60 dbz/12 km και στις 16:00 άρχισε να οργανώνεται σε γραμμή μήκους περίπου 100 km, επηρεάζοντας όλο σχεδόν το νότιο τμήμα της Π1. Στις 16:13 κλήθηκε α/φος αντικατάστασης (Wx-1), ενώ η σπορά από το Wx-3 συνεχίστηκε μέχρι τις 16:26 με την κατανάλωση όλων των φυσίγγιων και την ενολή για επιστροφή. Το Wx-3 προσγειώθηκε στις 16:41 έχοντας κάψει 302 φυσίγγια κορυφής και 4 βάσης.

92 86 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Σχήμα Καταιγιδοφόρος δραστηριότητα στις 10 Ιουνίου 20123, 15:47 UTC και διαδρομές σποράς από το α/φος Wx-1 (2 η πτήση σποράς). Σχήμα Καταιγιδοφόρος δραστηριότητα στις 10 Ιουνίου 2013, 16:23 UTC και διαδρομές σποράς από το α/φος Wx-3 (3 η πτήση σποράς).

93 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Η 4 η πτήσης σποράς πραγματοποιήθηκε από το Wx-1, το οποίο απογειώθηκε στις 16:32, έχοντας προορισμό το νότιο και κεντρικό κυρίως τμήμα της Π1, καθώς από την περιοχή της Ν. Χαλκηδόνας-Ελεούσας, Λιανοβέργι-Πλατύ, Κυδωνέα μέχρι Κολινδρό αναπτυσσόταν σε διαγώνια διάταξη μια γραμμή πολύ ισχυρών καταιγίδων με χαρακτηριστικά (60dBZ/12 km). Στις 16:40 δόθηκε εντολή σποράς με ακρόκαυστα φυσίγγια (75 g) μέχρι το αεροσκάφος να φτάσει το επιθυμητό ύψος πτήσης. Η σπορά ξεκίνησε στα ανατολικά τμήματα της καταιγίδας, από τα ΝΔ προς τα ΒΑ, και με αλλεπάλληλες διαδρομές σποράς συνεχίστηκε μέχρι τις 16:57. Στη συνέχεια και συγκεκριμένα στις 17:06 ζητήθηκε εκ νέου σπορά στη νότια ζώνη μετάβασης, καθώς εκεί αναπτυσσόταν μια υπερκύτταρη καταιγίδα (62dBZ/12 km) δυτικά της Γανόχωρας και απειλούσε τα νότια τμήματα της Π1 (Σχήμα 3.3.4). Στις 17:10 το α/φος ξεκίνησε σπορά στα ανατολικά και νότια τμήματα της καταιγίδας, καθώς εκεί παρατηρούνταν τα ανοδικά ρεύματα (updrafts) της καταιγίδας. Στις 17:46 ζητήθηκε περιπολία από το α/φος στο κέντρο της Π1 και αργότερα στις 19:22 η επιστροφή του στη βάση, καθώς πλέον η περιοχή δεν κινδύνευε από καμία πλέον επικίνδυνη ανάπτυξη. Το Wx-1 προσγειώθηκε στις 19:43 έχοντας κάψει 135 φυσίγγια κορυφής και 5 φυσίγγια βάσης. Σχήμα Καταιγιδοφόρος δραστηριότητα στις 10 Ιουνίου 2013, 17:14 UTC με την τελευταία διαδρομή σποράς από το α/φος Wx-1 (4 η πτήση σποράς).

94 88 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Πίνακας Δεδομένα πτήσεων α/α Πτήσης Α/φος Είδος πτήσης Περιοχή Ώρα απογ. (UTC) Ώρα προσγ. (UTC) Χρόνος πτήσης (ώρες) 1 Wx-3 Σπορά Π1 12:54 14:43 2,2 2 Wx-1 Σπορά Π1 14:23 15:46 1,7 3 Wx-3 Σπορά Π1 15:30 16:41 1,5 4 Wx-1 Σπορά Π1 16:32 19:43 3,5 5 Wx-3 Περιπολία Π3 17:28 20:46 3,6 Πίνακας Δεδομένα σποράς α/α Πτήσης Έναρξη σποράς (UTC) Λήξη Σποράς (UTC) Διάρκεια Σποράς Φυσίγγια 20 g 75 g Υλικό σποράς (g) 1 13:25 14:28 1 h, 3 min :36 15:32 56 min :40 16:27 47 min :38 17:18 40 min

95 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ, ΠΤΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΠΟΡΑΣ Σ. Δημούτση και Κ. Τσιτουρίδης Για το σύνολο της καιρικής δραστηριότητας που επηρέασε την Περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας στις 10 Ιουνίου 2013 έγινε ανάλυση των Συμπλεγμάτων Κυττάρων Καταιγίδων (ΣΚΚ). Βρέθηκε ότι η Περιοχή Προστασίας επηρεάστηκε από τρία συμπλέγματα και στα δυο από αυτά πραγματοποιήθηκε σπορά, όπως φαίνεται στον Πίνακα που ακολουθεί. Από το σύνολο των 127 χαλαζομέτρων που επηρεάστηκαν από την καταιγιδοφόρο δραστηριότητα, έγινε έλεγχος στα χαλαζόμετρα 120 σταθμών, ενώ σε 7 σταθμούς για διάφορους λόγους δεν υπήρχε χαλαζόμετρο. Πίνακας Συγκεντρωτικά στοιχεία επιχειρήσεων σποράς. Πλήθος ΣΚΚ που επηρέασαν την Περιοχή Προστασίας 3 Πλήθος ΣΚΚ που σπάρθηκαν 2 Πλήθος χαλαζομέτρων που επηρεάστηκαν από τα ΣΚΚ 127 Πλήθος χαλαζομέτρων που ελέγχθηκαν 120 Πλήθος χαλαζομέτρων που έλειπαν 7 Πλήθος χαλαζομέτρων που κατέγραψαν χαλάζι 54 Πτήσεις σποράς 4 Υλικό σποράς (g) Τα συγκεντρωτικά χαρακτηριστικά των τριών ΣΚΚ αναφέρονται στον παρακάτω Πίνακα Το πρώτο ΣΚΚ ήταν τύπου καταιγίδας πολυκυτταρικής υπερκυττάρου (ΜU), ενώ το δεύτερο και τρίτο ΣΚΚ ήταν τύπου πολυκυτταρικής καταιγίδας (Μ). Πίνακας Συγκεντρωτικά στοιχεία Συμπλεγμάτων Κυττάρων Καταιγίδας. ΣΚΚ Έναρξη Χρόνος Ζωής Απόσταση (km) Μέγιστο Ύψος Κορυφής (km) Μέγιστη Aνακλ. (dbz) Σπορά Διάρκεια Σποράς 1 13:09 4h44min 80 15,5 66 ΝΑΙ 3h34min 2 14:46 2h13min 65 12,0 58 OXI :33 2h46min 65 14,0 62 ΝΑΙ 10min

96 90 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Το πρώτο ΣΚΚ ανιχνεύτηκε στις 13:09 UTC στη δυτική ζώνη προάσπισης και διαλύθηκε ύστερα από 4 ώρες και 44 λεπτά στην ανατολική ζώνη προάσπισης, έχοντας διανύσει 80km με κατεύθυνση προς τα ανατολικά. Η μέγιστη ανακλαστικότητα στο επίπεδο των -5 o C ήταν 66dBZ, το μέγιστο ύψος της ισοπληθούς των 45dBZ ήταν 13km και το μέγιστο ύψος κορυφής έφτασε τα 15,5 km. Η περιοχή των νέων αναπτύξεων εντοπίστηκε κυρίως στα νότια και νοτιοδυτικά, ενώ η περιοχή ανοδικών κινήσεων στα ανατολικά και νοτιοανατολικά. Το Σύμπλεγμα σπάρθηκε πλήρως, καθώς απαιτούνταν σπορά από 13:24 ως 17:03 και πραγματοποιήθηκε σπορά από 13:25 ως 16:59. Η σπορά πραγματοποιήθηκε στη διάρκεια τεσσάρων διαδοχικών πτήσεων των αεροσκαφών XAVA (Wx-1) και XAVC (Wx-3) που επιχείρησαν δυο πτήσεις σποράς το καθένα. Στο Σχήμα απεικονίζεται η έναρξη σποράς στο σύμπλεγμα για κάθε μία από τις τέσσερις πτήσεις. Στο Σχήμα 3.4.1, πάνω αριστερά φαίνεται η έναρξη σποράς από το XAVC (1 η πτήση) στις 13:25 UTC, πάνω δεξιά η έναρξη σποράς από το XAVA (2 η πτήση) στις 14:36, κάτω αριστερά η έναρξη σποράς από το XAVC (3 η πτήση) στις 15:40 UTC και κάτω δεξιά η έναρξη σποράς από το XAVA (4 η πτήση) στις 14:41. Οι διαδρομές σποράς των τεσσάρων πτήσεων φαίνονται στο Σχήμα Σχήμα Στιγμιότυπα της δραστηριότητας κατά την έναρξη σποράς των τεσσάρων πτήσεων σποράς στο 1 ο ΣΚΚ.. Το σύμπλεγμα εμφάνισε χαρακτηριστικά υπερκυττάρου σε δυο φάσεις εξέλιξης. Στις 14:28 υπήρχαν δύο πυρήνες στο δυτικό τμήμα της Περιοχής Προστασίας σε διάταξη από νοτιοδυτικά προς βορειοανατολικά, με το βορειότερο να εμφανίζει χαρακτηριστικά υπερκυττάρου (Σχήμα 3.4.3), τα οποία είναι εμφανή και στις 14:35 UTC (Σχήμα 3.4.4).

97 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Σχήμα Οι τέσσερις διαδρομές σποράς που πραγματοποιήθηκαν στις 10 Ιουνίου Σχήμα Χαρακτηριστικά υπερκυττάρου στο 1 ο ΣΚΚ στις 14:28.

98 92 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Σχήμα Χαρακτηριστικά υπερκυττάρου στο 1 ο ΣΚΚ στις 14:35. Στις 15:08 υπήρχαν τρία κύτταρα σε διάταξη από ΝΔ προς ΒΑ με το νοτιότερο σε στάδιο ανάπτυξης ενώ το μεσαίο και βορειότερο κύτταρο σε ώριμο στάδιο και στάδιο διάλυσης αντίστοιχα. Στις 15:18 το νότιο κύτταρο υπερισχύει των άλλων αποκτώντας και πάλι χαρακτηριστικά υπερκυττάρου με εμφανή την περιοχή χαμηλών ανακλαστικοτήτων BWER στο νοτιοανατολικό τμήμα του ΣΚΚ στην οριζόντια απεικόνιση (Σχήμα αριστερά) και το χαρακτηριστικό θόλο στην κατακόρυφη απεικόνιση. Τα χαρακτηριστικά υπερκυττάρου είναι εμφανή και στo Σχήμα δεξιά και στα Σχήματα και Σχήμα Χαρακτηριστικά υπερκυττάρου στις 15:18 και 15:22.

99 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Σχήμα Εξέλιξη και σπορά 1 ου ΣΚΚ στις 15:26 με εμφανή τα χαρακτηριστικά υπερκυττάρου και της BWER. Σχήμα Εξέλιξη και σπορά 1 ου ΣΚΚ στις 15:33 με εμφανή τα χαρακτηριστικά υπερκυττάρου.

100 94 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Στις 16:16 το ΣΚΚ αποκτά συνήθη χαρακτηριστικά έντονης καταιγίδας (Σχήμα αριστερά) και στις 16:41 επηρεάζει το ανατολικό τμήμα της Περιοχής Προστασίας και την περιοχή της Πιερίας (Σχήμα δεξιά) και τελικά διαλύεται μετά από μία ώρα στις 17:50 στην ανατολική ζώνη προάσπισης. Σχήμα Εξέλιξη 1 ο ΣΚΚ,. στις16:16 και 16:41. Η έναρξη του 2 ου ΣΚΚ εντοπίζεται στις 14:46 νοτιοδυτικά του πρώτου ΣΚΚ και σε αρκετή απόσταση από αυτό (ΝΔ της Πτολεμαΐδας) και στην ουσία η περιοχή έναρξης είναι αυτή που το διαφοροποιεί από το πρώτο ΣΚΚ. Αναπτύχθηκε γρήγορα και στις 15:44 πλησίασε τη δυτική ζώνη προάσπισης φτάνοντας τα 11km σε ύψος. Δεν έγινε σπορά καθώς το α/φος πραγματοποιούσε σπορά στο 1 ο ΣΚΚ, το οποίο ήταν πολύ πιο ισχυρό και εντός της Περιοχής Προστασίας. Τελικά το κύτταρο αυτό δεν επηρέασε την Περιοχή Προστασίας καθώς σημείωσε σημαντική ύφεση όταν εισήλθε εντός αυτής. Κατά τη διάρκεια της ζωής του (2h και 13 min) το ΣΚΚ διένυσε απόσταση 65km με κατεύθυνση από ΝΔ προς ΒΑ. Η μέγιστη ανακλαστικότητα στο επίπεδο των -5 o C ήταν 58dBZ και το μέγιστο ύψος κορυφής έφτασε τα 12km. Η περιοχή των νέων αναπτύξεων εντοπίστηκε κυρίως στα νοτιοδυτικά, ενώ η περιοχή ανοδικών κινήσεων στα νότια. Το 3 ο ΣΚΚ εμφανίστηκε στις 15:33 στα νότια του 1 ου ΣΚΚ. Διαφοροποιείται από αυτό και λόγω της απόστασης αλλά κυρίως γιατί δεν ενώθηκε τελικά με το πρώτο καθ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Κινήθηκε προς ΑΒΑ και τελικά δεν επηρέασε καθαυτή την Περιοχή Προστασίας αλλά μόνο τη νότια ζώνη προάσπισης της Πιερίας. Κατά τη διάρκεια της ζωής του (2h και 46 min) το ΣΚΚ διένυσε απόσταση 65km με κατεύθυνση από ΔΝΔ προς ΑΒΑ. Η μέγιστη ανακλαστικότητα στο επίπεδο των -5 o C ήταν 62dBZ και το μέγιστο ύψος κορυφής έφτασε τα 14km. Η περιοχή των νέων αναπτύξεων εντοπίστηκε κυρίως στα νότια και νοτιοδυτικά, ενώ η περιοχή ανοδικών κινήσεων στα νότια και νοτιοανατολικά. Η έναρξη σποράς στο σύμπλεγμα πραγματοποιείται στις 16:16 (Σχήμα αριστερά) από το XAVC (Wx-3) κατά τη διάρκεια της 3 ης πτήσης. Το α/φος εκτελώντας διαδρομή σποράς στο 1 ο ΣΚΚ κινήθηκε νοτιότερα και πραγματοποίησε σπορά και στο 3 ο ΣΚΚ το οποίο βρίσκονταν δυτικά-νοτιοδυτικά της Πιερίας. Καθώς τα νέα κύτταρα αναπτύσσονταν νότια και νοτιοδυτικά το σύμπλεγμα εμφάνισε μία ελαφρά νότια μετατόπιση και δεν επηρέασε τελικά την περιοχή της Πιερίας.

101 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Σχήμα Έναρξη σποράς στις 16:16 UTC στο 3 ο ΣΚΚ και εξέλιξη αυτού στις 16:45 UTC. Στους Πίνακες και που ακολουθούν παρουσιάζονται αναλυτικά τα χαλαζόμετρα που επηρεάστηκαν από την αντίστοιχη καταιγιδοφόρο δραστηριότητα και αυτά που κατέγραψαν χαλάζι. Πίνακας Στοιχεία των Συμπλεγμάτων Κυττάρων Καταιγίδας (ΣΚΚ). α/α ΣΚΚ Σπορά Πλήθος χαλαζομέτρων που ελέγχθηκαν Πλήθος χαλαζομέτρων με χαλάζι 1 ΝΑΙ ΟΧΙ ΝΑΙ - -

102 96 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΧΑΛΑΖΙΟΥ Κ. Τσιτουρίδης και Σ. Δημούτση Η πολύ ισχυρή καταιγιδοφόρο δραστηριότητα της 10 ης Ιουνίου 2013 επηρέασε το μεγαλύτερο μέρος της Περιοχής Προστασίας της Κεντρικής Μακεδονίας και για το λόγο αυτό ζητήθηκε ο έλεγχος 127 χαλαζομέτρων. Δεν επηρεάστηκε το βορειοανατολικό τμήμα μόνο και λίγες περιοχές του κεντρικού τμήματος της Περιοχής Προστασίας. Διαπιστώθηκε ότι έλειπαν επτά (7) χαλαζόμετρα, ενώ από τα 120 που ελέγχθηκαν τα 54 κατέγραψαν χαλάζι. Τα 120 χαλαζόμετρα που ελέγχθηκαν φαίνονται στο Πίνακα 3.5.1, ενώ έλλειπαν τα χαλαζόμετρα από τους σταθμούς 12 (Καβάσιλα), 27 (Μάλγαρα), 54 (Άθυρα), 63 (Γιαννιτσά), 80 (Πλατάνη), 111 (Γιαννιτσά) και 119 (Γιαννιτσά). Τα χαλαζόμετρα που ελέγχθηκαν και αυτά που έλειπαν φαίνονται στο Σχήμα Όπως προκύπτει από το σχήμα και σε συνδυασμό με τις δηλώσεις ζημιάς, το μόνο από τα χαλαζόμετρα που έλλειπαν, το οποίο ενδέχεται να επλήγη από χαλάζι είναι το 12 στα Καβάσιλα. Τα υπόλοιπα βρίσκονται σε θέσεις που δεν έχουν γίνει δηλώσεις ζημιάς (σκιασμένες περιοχές στο ίδιο σχήμα). Επίσης από το Σχήμα συμπεραίνεται ότι λίγο έξω από τα όρια των χαλαζόπληκτων περιοχών βρίσκονται ορισμένα χαλαζόμετρα που κατέγραψαν χαλάζι, κάτι που δείχνει τη μεγάλη ευαισθησία του οργάνου. Πίνακας Χαλαζόμετρα που επηρεάστηκαν από τη χαλαζόπτωση της 10 ης Ιουνίου 2013 και ελέγχθηκαν. α.α Αριθμός Χαλ/τρου Θέση Χαλάζι α.α Αριθμός Χαλ/τρου Θέση Χαλάζ 1 8 ΛΙΑΝΟΒΕΡΓΙ ΤΡΙΛΟΦΟΣ ΝΑΙ 2 9 ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΠΑΤΡΙΔΑ ΝΑΙ 3 10 ΒΡΥΣΑΚΙ ΝΑΙ Ν.ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΑ ΝΑΙ 4 11 ΚΑΜΠΟΧΩΡΙ ΑΓ.ΜΑΡΙΝΑ ΝΑΙ 5 13 ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΑΙ ΜΟΝΟΣΠΙΤΑ ΝΑΙ 6 14 ΜΑΚΡΟΧΩΡΙ ΝΑΙ ΧΑΡΙΕΣΣΑ ΝΑΙ 7 15 ΜΑΚΡΟΧΩΡΙ ΝΑΙ ΠΟΛΥΠΛΑΤΑΝΟΣ ΝΑΙ 8 16 ΠΑΡΘΕΝΙΟ ΑΡΣΕΝΙ 9 17 ΛΟΥΔΙΑΣ ΑΣΠΡΟ ΝΑΙ ΑΜΜΟΣ ΝΑΙ ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ ΝΑΙ ΔΙΑΒΑΤΟΣ ΝΑΙ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ ΝΑΙ ΚΟΥΛΟΥΡΑ ΝΑΙ Α.ΖΕΡΒΟΧΩΡΙ ΝΑΙ ΚΕΦΑΛΟΧΩΡΙ ΝΑΙ Ν.ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΑ ΝΗΣΕΛΙ ΝΑΙ Ν.ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΑ ΝΑΙ ΑΓ.ΤΡΙΑΔΑ ΑΚΡΟΛΙΜΝΗ ΝΑΙ Μ.ΓΕΦΥΡΑ ΝΑΙ ΕΣΩΒΑΛΤΑ ΝΑΙ ι

103 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ α.α Αριθμός Χαλ/τρου Θέση Χαλάζι α.α Αριθμός Χαλ/τρου Θέση Χαλάζ ΑΙΓΙΝΙΟ ΝΑΙ ΓΑΛΑΤΑΔΕΣ ΝΑΙ ΚΛΕΙΔΙ ΝΑΙ ΑΓ.ΛΟΥΚΑΣ ΝΑΙ ΜΑΛΓΑΡΑ ΑΓ.ΛΟΥΚΑΣ ΧΑΛΑΣΤΡΑ ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΙΝΔΟΣ ΝΗΣΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΚΡΥΑ ΒΡΥΣΗ ΧΑΛΑΣΤΡΑ ΚΡΥΑ ΒΡΥΣΗ ΜΑΛΓΑΡΑ ΜΕΛΙΣΣΙ ΠΛΑΤΑΝΟΣ ΝΑΙ ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ ΤΡΙΚΑΛΑ ΝΗΣΙ ΚΥΔΩΝΕΑ ΝΑΙ ΠΑΡΑΛΙΜΝΗ ΚΟΡΥΦΗ ΝΑΙ Ν.ΠΕΛΛΑ ΠΛΑΤΥ ΣΧΟΙΝΑΣ ΠΛΑΤΥ ΜΕΛΙΚΗ ΝΑΙ ΑΔΕΝΔΡΟ ΒΡΑΧΙΑ ΒΡΑΧΙΑ ΛΙΠΑΡΟ ΝΑΙ ΚΟΥΦΑΛΙΑ ΒΕΡΟΙΑ ΑΓ.ΠΕΤΡΟΣ ΣΤΕΝΗΜΑΧΟΣ ΝΑΙ ΕΥΡΩΠΟΣ ΝΑΟΥΣΑ ΝΑΙ ΠΟΛΥΠΕΤΡΟ ΜΑΡΙΝΑ ΝΑΙ ΑΓΡΙΟΣΥΚΙΑ ΣΕΒΑΣΤΙΑΝΑ ΡΑΧΩΝΑ ΠΡΟΦ.ΗΛΙΑΣ Ν.ΠΕΛΛΑ ΛΕΠΤΟΚΑΡΥΑ ΜΕΣΙΑΝΟ ΑΓΚΑΘΙΑ ΝΑΙ ΔΑΜΙΑΝΟ ΒΕΡΓΙΝΑ ΑΜΠΕΛΙΕΣ ΛΙΒΑΔΙ ΝΑΙ ΜΕΛΙΣΣΙ ΝΑΙ ΚΟΛΙΝΔΡΟΣ ΝΑΙ ΑΞΟΣ ΚΟΛΙΝΔΡΟΣ ΝΑΙ ΚΑΡΥΩΤΙΣΣΑ ΝΑΙ ΣΦΕΝΔΑΜΙΟ ΜΥΛΟΤΟΠΟΣ Π.ΕΛΕΥΘΕΡΟΧΩΡΙ ΝΑΙ ΑΡΑΒΥΣΣΟΣ ΚΟΡΙΝΟΣ ΚΑΛΛΙΠΟΛΗ ΝΑΙ ΝΕΑ ΖΩΗ ΠΑΛΑΙΦΥΤΟ ΝΑΙ ΚΟΥΚΟΣ ΔΡΟΣΕΡΟ ΛΙΒΑΔΙ ΝΑΙ ΣΑΝΔΑΛΙ ΛΟΥΤΡΟΣ ΝΑΙ ΛΙΠΟΧΩΡΙ ΝΑΙ ΜΕΛΙΚΗ ΝΑΙ ΠΡΟΦ.ΗΛΙΑΣ ΒΕΡΓΙΝΑ ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙ ΚΡΥΑ ΒΡΥΣΗ ι

104 98 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 α.α Αριθμός Χαλ/τρου Θέση Χαλάζι α.α Αριθμός Χαλ/τρου Θέση Χαλάζ ΣΕΒΑΣΤΙΑΝΑ ΤΡΙΚΑΛΑ ΡΙΖΑΡΙ ΧΑΛΑΣΤΡΑ ΡΙΖΟ ΝΑΙ ΚΟΥΦΑΛΙΑ ΠΛΕΥΡΩΜΑ ΝΑΙ ΚΑΡΥΩΤΙΣΣΑ ΕΠΙΣΚΟΠΗ ΝΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΧΩΡΙ ΚΟΠΑΝΟΣ ΝΑΙ ΓΙΑΝΝΑΚΟΧΩΡΙ ΝΑΙ ι Σχήμα Θέσεις χαλαζομέτρων που επηρεάστηκαν από την καταιγιδοφόρο δραστηριότητα. Από τη χαλαζόπτωση επλήγησαν 76 Τοπικές Κοινότητες (ΤΚ) σε περιοχές των Περιφερειακών Ενοτήτων (ΠΕ) Ημαθίας, Πέλλας και Πιερίας. Στην ΠΕ Ημαθίας επλήγησαν 37 ΤΚ, όλες μέσα στην Περιοχή Προστασίας (ΠΠ) του Εθνικού Προγράμματος Χαλαζικής Προστασίας (ΕΠΧΠ). Ακολουθεί η ΠΕ Πιερίας με 25 πληγείσες ΤΚ, εκ των οποίων οι 6 μέσα στην ΠΠ του ΕΠΧΠ και η ΠΕ Πέλλας με 14 πληγείσες ΤΚ, εκ των οποίων οι 12 βρίσκονται μέσα στην ΠΠ του ΕΠΧΠ. Στο Σχήμα απεικονίζονται τα γεωγραφικά όρια των ΤΚ της περιοχής προστασίας της κεντρικής Μακεδονίας με δηλώσεις ζημιάς. Φαίνονται ο αριθμός των δηλώσεων και ο Κωδικός ΕΛΓΑ της κάθε ΤΚ. Το εμβαδόν γεωργικής γης των 76 ΤΚ που επλήγησαν είναι στρέμματα

105 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ και το σύνολο των δηλώσεων ζημιάς είναι Το εμβαδόν γεωργικής γης των 55 ΤΚ που βρίσκονται μέσα στην ΠΠ του ΕΠΧΠ είναι στρέμματα και το σύνολο των δηλώσεων ζημιάς σ αυτές είναι Στο σχήμα φαίνεται η κατανομή των δηλώσεων ζημιάς στις περιοχές με γεωργική γη που επλήγησαν από χαλάζι. Το πλήθος των δηλώσεων υποδιαιρέθηκε σε έξι κλάσεις, όπως φαίνονται στο σχήμα Σχήμα Πλήθος δηλώσεις ζημιάς και κωδικός ΕΛΓΑ των Τοπικών Κοινοτήτων.

106 100 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Σχήμα Κατανομή πλήθους δηλώσεων ζημιάς στις περιοχές με γεωργική γη. Εκτός από το πλήθος των χτυπημένων χαλαζομέτρων που δείχνει την έκταση της καταιγιδοφόρου δραστηριότητας, το μέγεθος των χαλαζοκόκκων, η πυκνότητα της χαλαζόπτωσης και άλλες παράμετροι, όπως το ποσοστό της πληγείσας επιφάνειας, η ολική κινητική ενέργεια, η ολική ορμή και η ολική μάζα, σχετίζονται άμεσα με τη σφοδρότητα του καταιγιδοφόρου συστήματος. Από την ανάλυση των χαλαζομέτρων που έγινε με το ImageProPlus, έχει εξαχθεί μεγάλο πλήθος παραμέτρων και οι τιμές και κατανομές μερικών από αυτές παρουσιάζονται παρακάτω. Από τις βασικές παραμέτρους που εξάγονται άμεσα από το ImageProPlus και χρησιμοποιούνται για την εξαγωγή των λοιπών παραμέτρων, είναι το εμβαδόν της πληγείσας επιφάνειας, το εμβαδόν της επιφάνειας δειγματοληψίας και η ελάχιστη διάμετρος κάθε αποτυπώματος καθώς και το πλήθος των αποτυπωμάτων. Για την αντιστοίχιση της διαμέτρου του αποτυπώματος σε διάμετρο χαλαζιού χρησιμοποιείται η εκάστοτε εξίσωση βαθμονόμησης. Στον παρακάτω Πίνακα παρουσιάζονται, το πλήθος των χαλαζοκόκκων ανά χαλαζόμετρο, η πυκνότητα της χαλαζόπτωσης εκφρασμένη σε πλήθος χαλαζοκόκκων ανά τετραγωνικό μέτρο καθώς και παράμετροι μεγέθους των χαλαζοκόκκων.

107 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Πίνακας Δεδομένα διαμέτρου χαλαζοκόκκων. Χαλαζ/τρο Πυκνότητα Μέγιστη Ελάχιστη Διάμεση Μέση Πλήθος χαλ/πτωσης διάμετρος διάμετρος διάμετρος διάμετρος χαλ/κόκκων (SI) (mm) (mm) (mm) (mm) ,6 4,6 4,8 5, ,5 5,6 6,6 6, ,5 7,9 9,2 9, ,7 5,2 6,1 6, ,5 7,5 7,5 7, ,4 5,9 7,1 7, ,8 5,7 6,3 6, ,2 4,7 7,2 6, ,8 7,8 7,8 7, ,1 4,8 5,7 5, ,8 6,1 8,4 8, ,7 5,1 7,2 7, ,8 5,4 8,1 8, ,7 6,7 8,0 8, ,8 5,6 6,4 6, ,1 5,0 5,6 5, ,1 5,5 7,8 7, ,0 4,9 8,0 8, ,8 5,0 6,9 8, ,5 4,9 6,0 6, ,5 4,5 5,8 6, ,5 4,5 6,9 8, ,8 5,8 9,3 10, ,1 4,7 7,2 8, ,8 4,6 6,3 6, ,6 4,7 9,4 10, ,4 4,5 6,1 6, ,9 4,6 7,1 7, ,9 4,6 6,7 7, ,2 4,6 8,4 9, ,5 5,0 6,6 6, ,1 4,5 6,2 6, ,4 4,8 7,8 8, ,9 4,5 6,8 7, ,2 4,6 8,9 10, ,7 4,6 7,4 9,3

108 102 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Χαλαζ/τρο Πυκνότητα Μέγιστη Ελάχιστη Διάμεση Μέση Πλήθος χαλ/πτωσης διάμετρος διάμετρος διάμετρος διάμετρος χαλ/κόκκων (SI) (mm) (mm) (mm) (mm) ,3 4,5 7,4 7, ,9 4,7 6,9 7, ,7 5,0 11,0 11, ,5 5,5 7,7 8, ,9 4,6 7,2 7, ,8 4,5 7,5 8, ,2 4,8 8,7 9, ,1 4,6 8,3 8, ,5 5,3 8,6 9, ,6 4,6 8,7 8, ,7 4,6 7,9 8, ,0 4,8 8,4 9, ,5 4,5 9,2 10, ,9 4,5 7,6 7, ,6 4,5 7,7 8, ,8 4,5 6,3 6, ,6 4,5 6,6 6, ,4 4,5 6,4 6,7 Στον Πίνακα παρουσιάζονται δεδομένα μεγέθους χαλαζιού (μπιζέλι, σταφύλι και καρύδι) πυκνότητας (μικρή, μέτρια, αρκετή και μεγάλη) καθώς και μέγιστου μεγέθους. Πίνακας Δεδομένα μεγέθους χαλαζοκόκκων. Χαλαζ/τρο Μπιζέλι (6 έως 12mm) Σταφύλι (12,1 έως 20mm) Καρύδι (20 έως 32mm) ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΜΕΓΙΣΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ Μικρή Μπιζέλι Μέτρια Μπιζέλι Μικρή Μπιζέλι Μέτρια Μπιζέλι Μικρή Μπιζέλι Μικρή Μπιζέλι Μικρή Μπιζέλι Μικρή Μπιζέλι Μικρή Μπιζέλι Μικρή Μπιζέλι Μέτρια Μπιζέλι Μέτρια Μπιζέλι

109 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Χαλαζ/τρο Μπιζέλι (6 έως 12mm) Σταφύλι (12,1 έως 20mm) Καρύδι (20 έως 32mm) ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΜΕΓΙΣΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ Μέτρια Μπιζέλι Μέτρια Σταφύλι Μέτρια Μπιζέλι Μικρή Μπιζέλι Αρκετή Μπιζέλι Αρκετή Σταφύλι Αρκετή Σταφύλι Μέτρια Μπιζέλι Αρκετή Μπιζέλι Αρκετή Σταφύλι Αρκετή Σταφύλι Μεγάλη Σταφύλι Αρκετή Μπιζέλι Μεγάλη Σταφύλι Μεγάλη Μπιζέλι Μεγάλη Μπιζέλι Μεγάλη Σταφύλι Μεγάλη Σταφύλι Μεγάλη Μπιζέλι Μεγάλη Μπιζέλι Μεγάλη Σταφύλι Μεγάλη Σταφύλι Μεγάλη Σταφύλι Μεγάλη Καρύδι Μεγάλη Σταφύλι Μεγάλη Σταφύλι Μεγάλη Σταφύλι Μεγάλη Σταφύλι Μεγάλη Σταφύλι Μεγάλη Καρύδι Μεγάλη Καρύδι Μεγάλη Σταφύλι Μεγάλη Σταφύλι Μεγάλη Καρύδι Μεγάλη Καρύδι Μεγάλη Σταφύλι Μεγάλη Καρύδι

110 104 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Χαλαζ/τρο Μπιζέλι (6 έως 12mm) Σταφύλι (12,1 έως 20mm) Καρύδι (20 έως 32mm) ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΜΕΓΙΣΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ Μεγάλη Σταφύλι Μεγάλη Σταφύλι Μεγάλη Καρύδι Μεγάλη Σταφύλι Μεγάλη Σταφύλι Η μέγιστη διάμετρος χαλαζιού και η πυκνότητα της χαλαζόπτωσης είναι μεταξύ των παραμέτρων που χαρακτηρίζουν μια χαλαζόπτωση. Από τα στοιχεία του Πίνακα προκύπτει οι παρακάτω Πίνακες και Στον Πίνακα φαίνεται η κατάταξη των χτυπημένων χαλαζομέτρων ως προς τη μέγιστη διάμετρο χαλαζιού, ενώ στον Πίνακα φαίνεται η κατάταξή του σε κατηγορίες πυκνότητας χαλαζόπτωσης. Η μέγιστη διάμετρος χαλαζιού σε mm κατατάσσεται στις κατηγορίες: Μπιζέλι, με διάμετρο 6 έως 12mm Σταφύλι, με διάμετρο 12,1 έως 20mm Καρύδι, με διάμετρο 20,1 έως 32mm Η μέγιστη διάμετρος χαλαζιού ήταν 29,8mm (κατηγορία Καρύδι) και καταγράφηκε από το χαλαζόμετρο 128 (Μαρίνα). Πίνακας Μέγιστη διάμετρος χαλαζιού Μέγεθος Πλήθος χαλαζομέτρων Ποσοστό (%) Μπιζέλι 23 42,6 Σταφύλι 24 44,4 Καρύδι 7 13,0 Η κατηγοριοποίηση των 54 χαλαζομέτρων με βάση την παραπάνω κατάταξη φαίνεται στο Σχήμα που ακολουθεί.

111 Αριθμός χαλαζομέτρων 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΧΤΥΠΗΜΕΝΩΝ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ 10 ης ΙΟΥΝΙΟΥ Μπιζέλι Σταφύλι Καρύδι Μέγιστη διάμετρος χαλαζόκοκκων Σχήμα Κατάταξη των 54 χαλαζομέτρων της 10/6/2013 ως προς το μέγεθος χαλαζοκόκκων. Η κατανομή των χαλαζομέτρων ως προς τη Διάμεση Διάμετρο των χαλαζοκόκκων, η οποία είναι αρκετά αντιπροσωπευτική παράμετρος του μεγέθους των χαλαζοκόκκων, φαίνεται στο Σχήμα Οι παρατηρηθείσες τιμές διάμεσης διαμέτρου (Πίνακας ) έχουν εύρος από 5 έως 11 mm. Μόλις 2% των χαλαζομέτρων (από ένα χαλαζόμετρα αντίστοιχα) έχουν ακραίες τιμές διάμεσης διαμέτρου 5 mm και 11 mm, ενώ δεν υπάρχουν χαλαζόμετρα με διάμεση διάμετρο χαλαζοκόκκων στην κλάση των 10mm. Αν αγνοηθούν οι δυο ακραίες τιμές, για τα υπόλοιπα 52 χαλαζόμετρα προκύπτει ο Πίνακας Πίνακας Κλάσεις Διάμεσης Διαμέτρου Κλάση (mm) Πλήθος χαλαζομέτρων Ποσοστό (%) , , , ,4

112 Πλήθος χαλαζομέτρων 106 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΙΑΜΕΣΗ ΔΙΑΜΕΤΡΟΣ ΧΑΛΑΖΟΚΟΚΚΩΝ 10 ης ΙΟΥΝΙΟΥ mm 7 mm 8 mm 9 mm Διάμεση Διαμέτρος Σχήμα Κατάταξη των 52 χαλαζομέτρων της 10/6/2013 ως προς τη Διάμεση Διάμετρο των χαλαζόκοκκων. Η κατάταξη των χαλαζομέτρων όσον αφορά την πυκνότητα της χαλαζόπτωσης περιλαμβάνει τις κατηγορίες: Μικρή, με πλήθος 1 έως 5 χαλαζόκοκκους ανά χαλαζόμετρο Μέτρια, με πλήθος 6-15 χαλαζόκοκκους Αρκετή, με πλήθος χαλαζόκοκκους και Μεγάλη, με πλήθος μεγαλύτερο από 30 χαλαζόκοκκους Η μεγαλύτερη πυκνότητα χαλαζόπτωσης σημειώθηκε, όπως και η μεγαλύτερη διάμετρος, στο χαλαζόμετρο 128 (Μαρίνα) με 5525 χαλαζόκοκκους ανά τετραγωνικό μέτρο. Η κατάταξη των 54 χαλαζομέτρων ως προς την πυκνότητα της χαλαζόπτωσης φαίνεται στον Πίνακα και απεικονίζεται στο Σχήμα Πίνακας Πυκνότητα χαλαζόπτωσης Πυκνότητα Πλήθος χαλαζομέτρων Ποσοστό (%) Μικρή 9 16,7 Μέτρια 8 14,8 Αρκετή 7 13,0 Μεγάλη 30 55,5

113 Αριθμός χαλαζομέτρων 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΧΑΛΑΖΟΠΤΩΣΗΣ 10 ης ΙΟΥΝΙΟΥ Μικρή Μέτρια Αρκετή Μεγάλη Πυκνότητα Σχήμα Κατάταξη των 54 χαλαζομέτρων της 10/6/2013 ως προς την πυκνότητα της χαλαζόπτωσης.. Στον Πίνακα η πυκνότητα της χαλαζόπτωσης κατηγοριοποιείται αναλυτικά σε εννέα κλάσεις με βάση τον αριθμό των χαλαζοκόκκων ανά μονάδα επιφάνειας (m 2 ), όπως αυτός προέκυψε από την ανάλυση των χαλαζομέτρων που έγινε με το πρόγραμμα Image Pro Plus. Επιλέχτηκε άνισο εύρος κλάσεων λόγω της άνισης κατανομής των τιμών πυκνότητας χαλαζόπτωσης σε όλο το εύρος τιμών. Συγκεκριμένα οι κλάσεις 1 έως 5 έχουν εύρος 100, η κλάση 6 έχει εύρος 500, οι κλάσεις 7 και 8 έχουν εύρος 1000 και τέλος η κλάση 9 περιλαμβάνει χαλαζόμετρα με καταγεγραμμένους χαλαζόκοκκους πάνω από τρεις χιλιάδες ανά μονάδα επιφάνειας. Πίνακας Κλάσεις πυκνότητας χαλαζόπτωσης Κλάση Πλήθος Χαλαζομέτρων Σχετική Συχνότητα (%) 1 [0-100] 10 18,5 2 [ ] 6 11,1 3 [ ] 6 11,1 4 [ ] 1 1,9 5 [ ] 2 3,7 6 [ ] 9 16,7 7 [ ] 14 25,9 8 [ ] 3 5,6 9 [>3000] 3 5,6

114 Σχετική Συχνότητα 108 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Όπως φαίνεται από το Σχήμα που ακολουθεί, η κατανομή εμφανίζει μέγιστο στην κλάση 7 ( χαλαζόκοκκοι 14 χαλαζόμετρα) και δευτερεύον μέγιστο στην πρώτη κλάση (1-100 χαλαζόκοκκοι 10 χαλαζόμετρα). Ελάχιστο παρατηρείται στις μεσαίες κλάσεις 4 και 5 με σύνολο 3 χαλαζόμετρα και στις μεγάλες κλάσεις 8 και 9με σύνολο 6 χαλαζόμετρα. Στο Σχήμα απεικονίζεται η πυκνότητα της χαλαζόπτωσης στις γεωγραφικές θέσεις των χαλαζομέτρων, με βάση τις κλάσεις του Πίνακα ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΧΑΛΑΖΟΠΤΩΣΗΣ 10 ης ΙΟΥΝΙΟΥ [1-100] 2 [ ] 3 [ ] 4 [ ] 5 [ ] 6 [ ] 7 [ ] 8 [ ] 9 [>3000] Αριθμός Χαλαζόκοκκων ανά μονάδα επιφάνειας Σχήμα Κλάσεις που αφορούν την πυκνότητα της χαλαζόπτωσης.

115 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Σχήμα Πυκνότητα χαλαζόπτωσης στις θέσεις των σταθμών χαλαζομέτρων. Συμπεράσματα Κατά την καταιγιδοφόρο δραστηριότητα της 10 ης Ιουνίου 2013 κατέγραψαν αποτυπώματα χαλαζιού 54 από τα 120 χαλαζόμετρα που ελέγχθηκαν στην Περιοχή Προστασίας της Κεντρικής Μακεδονίας. Επηρεάστηκαν 55 Τοπικές Κοινότητες εντός των ορίων της Περιοχής Προστασίας, έγιναν δηλώσεις και επλήγησαν στρέμματα. H κατάταξη των χαλαζομέτρων ως προς τη Μέγιστη Διάμετρο έδειξε μεγάλο, σε μέγεθος, χαλάζι καθώς στο 60% των χαλαζομέτρων καταγράφηκε χαλάζι μεγαλύτερο της κατηγορίας μπιζελιού. Κατατάσσοντας τη Διάμεση Διάμετρο των χαλαζόκοκκων σε κλάσεις με εύρος από 6 έως 9mm προέκυψε ότι η επικρατέστερη κλάση είναι αυτή των 7mm. Η πυκνότητα της χαλαζόπτωσης ορίζεται από το πλήθος των χαλαζόκοκκων ανά χαλαζόμετρο ή ανά μονάδα επιφάνειας. Μεγάλη πυκνότητα χαλαζόκοκκων παρατηρήθηκε σε λίγο παραπάνω από τα μισά χαλαζόμετρα, ενώ στις άλλες κατηγορίες πυκνότητας (μικρή, μέτρια, αρκετή), κατατάσσονται σχεδόν ισομερώς τα υπόλοιπα χαλαζόμετρα. Η κατηγοριοποίηση του αριθμού χαλαζόκοκκων ανά μονάδα επιφάνειας σε εννέα κλάσεις εμφάνισε μέγιστο στην κλάση 7 ( χαλαζόκοκκοι/m 2 ) και δευτερεύον μέγιστο στην πρώτη κλάση (1-100 χαλαζόκοκκοι/ m 2 ), ενώ ελάχιστο παρατηρείται στις μεσαίες κλάσεις 4 και 5 ( και χαλαζόκοκκοι/ m 2 αντίστοιχα).

116 110 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 4.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ε. Χατζή Στο Κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται τα επιχειρησιακά δεδομένα της χαλαζικής περιόδου 2013, σε μορφή πινάκων και χαρτών. Πιο αναλυτικά περιλαμβάνονται τα εξής: Δεδομένα ετοιμότητας: Αναγράφεται το χρονικό διάστημα και η διάρκεια της 15- λεπτης ετοιμότητας, ο αριθμός των πτήσεων περιπολίας και σποράς που πραγματοποιήθηκαν την αντίστοιχη ημέρα ανά περιοχή προστασίας, όπως επίσης και το πλήθος των χτυπημένων χαλαζομέτρων που καταγράφηκαν στις περιπτώσεις που παρατηρήθηκε χαλάζι στην Περιοχή Ημαθίας Πέλλας (Περιοχή 1). Σε 36 περιπτώσεις πτήσεων, το ίδιο αεροσκάφος επιχείρησε και στις δύο περιοχές προστασίας. Οι 36 αυτές πτήσεις σημειώνονται στον Πίνακα με αστερίσκο (*) και έχουν προσμετρηθεί ξεχωριστά για καθεμιά περιοχή, με τον αντίστοιχο χαρακτηρισμό πτήσης. Δεδομένα επιχειρησιακών πτήσεων: Περιλαμβάνονται αναλυτικά ανά ημέρα οι επιχειρησιακές πτήσεις, η περιοχή προστασίας στην οποία έγινε η πτήση, το αεροσκάφος και το πλήρωμα, το είδος πτήσης (Π: περιπολία, Σ: σπορά, Δ: διαφορετική π.χ. συντήρησης), οι ώρες απογείωσης και προσγείωσης και η διάρκεια των πτήσεων, όπως και η κατανάλωση του υλικού σποράς. Δεδομένα καιρικής δραστηριότητας: Παρουσιάζονται συγκεντρωτικοί πίνακες με στοιχεία ανάλυσης των καταιγίδων, των επιχειρήσεων σποράς και του δικτύου χαλαζομέτρων επιλεγμένων ημερών με εκτεταμένη καταιγιδοφόρο δραστηριότητα στην Περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας. Συγκεκριμένα για κάθε μια ημέρα αναγνωρίστηκαν όλα τα Συμπλέγματα Κυττάρων Καταιγίδας (ΣΚΚ) που επηρέασαν την Περιοχή Προστασίας και για κάθε ΣΚΚ εξετάστηκε αν σπάρθηκε, ποια χαλαζόμετρα βρίσκονται στις περιοχές που επηρέασε το ΣΚΚ και αν κάποια από αυτά τα χαλαζόμετρα κατέγραψαν χαλάζι. Τέλος, παρατίθενται χάρτες με τις θέσεις των χαλαζομέτρων που κατέγραψαν χαλάζι για όλες τις ημέρες χαλαζιού της περιόδου 2012.

117 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Προγνωστικός δείκτης CDC: Αναφέρεται για κάθε ημέρα της χαλαζικής περιόδου η προγνωστική και η επαληθευμένη τιμή του δείκτη, όπως αυτός ορίζεται στο Παράρτημα Β, για κάθε μία Περιοχή Προστασίας ξεχωριστά. Συνοπτικοί τύποι στις ημέρες επιχειρήσεων: Περιλαμβάνει την ταξινόμηση των συνοπτικών τύπων καιρού, όπως αυτοί ορίζονται στο Παράρτημα Β, για τις ημέρες σποράς, τις ημέρες περιπολίας και τις ημέρες χαλαζιού. Ατμοσφαιρικές παράμετροι: Περιλαμβάνονται οι εξαγόμενες παράμετροι από τη ραδιοβόλιση Θεσσαλονίκης, στις 06:00 UTC, με τη βοήθεια του προγράμματος SHARP, όπως αυτές ορίζονται στο Παράρτημα Β. Υποστήριξη δικτύου χαλαζομέτρων: Αναγράφονται οι ημερομηνίες στις οποίες έγιναν αλλαγές χαλαζομέτρων στο δίκτυο, είτε κανονικές (λόγω συντήρησης) είτε έκτακτες (λόγω καταιγίδας την προηγούμενη ημέρα) και ο συνολικός αριθμός χαλαζομέτρων που αλλάχθηκαν ανά ημέρα αλλαγής. Χάρτες δικτύου χαλαζομέτρων στις ημέρες χαλαζιού: Δίνονται οι χάρτες του δικτύου με τις θέσεις των χαλαζομέτρων που κατέγραψαν χαλάζι για κάθε ημέρα χαλαζιού.

118 112 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΠΤΗΣΕΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2013 Πίνακας Χαρακτηριστικά επιχειρησιακών πτήσεων. Ημερομηνία Αρ. Πτ. Περιοχή Α/φ Κυβερνήτης Συγκυβερνήτης Ώρα απογ. Ώρα προσγ. Είδος πτήσης Διάρκεια πτήσης 23/4/ Wx-3 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΝΑΚΟΣ 16:15 18:00 Π /4/ Wx-2 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 10:32 12:06 Δ /4/ Wx-1 ΧΑΨΙΑΣ ΗΛΙΑΣ 10:49 12:30 Δ /4/ Wx-3 MEIER ΛΟΥΒΑΡΗΣ 09:40 11:05 Δ /5/ Wx-1 ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 11:45 13:10 Δ /5/ &1 Wx-1 ΒΑΜΒΑΚΙΔΗΣ ΗΛΙΑΣ 14:37 17:41 Π Κ.Μπουφίδης Χρόνος πτήσης Φυσίγγια 20 g 75 g 4/5/ &1 Wx-2 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 14:20 17:44 Σ /5/ Wx-2 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 14:54 16:34 Σ /5/ Wx-3 MEIER ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 15:33 18:18 Π /5/ Wx-1 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΝΑΚΟΣ 13:12 15:20 Σ /5/ Wx-3 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 12:53 16:07 Σ /5/ Wx-1 MEIER ΛΟΥΒΑΡΗΣ 15:28 17:16 Π /5/ Wx-3 ΧΑΨΙΑΣ ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 15:58 17:25 Π /5/ Wx-1 MEIER ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 08:21 12:01 Σ /5/ Wx-3 ΧΑΨΙΑΣ ΛΟΥΒΑΡΗΣ 10:03 13:54 Σ /5/ Wx-1 MEIER ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 12:53 15:16 Σ /5/ Wx-2 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 14:34 18:03 Σ /5/ Wx-1 ΒΑΜΒΑΚΙΔΗΣ ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 10:05 13:23 Σ /5/ Wx-3 ΧΑΨΙΑΣ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 11:53 14:33 Π /5/ Wx-2 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΛΟΥΒΑΡΗΣ /5/ Wx-1 ΒΑΜΒΑΚΙΔΗΣ ΗΛΙΑΣ 14:59 17:27 Π /5/ Wx-1 ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΗΛΙΑΣ 22:47 23:49 Σ /5/ Wx-2 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 13:35 16:34 Σ /5/ Wx-1 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 21:48 23:22 Π /6/ Wx-3 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΗΛΙΑΣ 10:41 12:49 Σ /6/ Wx-1 ΚΑΡΑΦΙΟΣ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 11:23 14:29 Σ /6/ Wx-2 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΗΛΙΑΣ 13:55 15:50 Π /6/ &3 Wx-1 ΧΑΨΙΑΣ ΗΛΙΑΣ 08:15 10:46 Σ /6/ Wx-3 MEIER ΚΙΑΚΙΔΗΣ 09:28 12:51 Σ /6/ Wx-1 ΧΑΨΙΑΣ ΗΛΙΑΣ 12:42 14:32 Π /6/ Wx-1 ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΛΟΥΒΑΡΗΣ 20:02 21:26 Σ /6/ Wx-1 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 08:08 11:52 Σ /6/ Wx-3 ΒΑΜΒΑΚΙΔΗΣ ΗΛΙΑΣ 11:24 13:53 Σ /6/ &3 Wx-2 MEIER ΚΙΑΚΙΔΗΣ 11:32 14:50 Σ /6/ Wx-1 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 14:38 16:11 Σ /6/ &3 Wx-3 ΒΑΜΒΑΚΙΔΗΣ ΗΛΙΑΣ 15:13 18:00 Σ /6/ Wx-1 MEIER ΚΙΑΚΙΔΗΣ 17:38 19:35 Π /6/ Wx-1 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΝΑΚΟΣ 16:09 19:29 Σ /6/ Wx-3 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 18:14 20:01 Σ /6/ Wx-2 ΧΑΨΙΑΣ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 19:21 21:34 Σ /6/ Wx-1 ΒΑΜΒΑΚΙΔΗΣ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 20:19 33:34 Σ /6/ &3 Wx-2 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΛΟΥΒΑΡΗΣ 09:52 14:10 Π Υλικό σποράς (g)

119 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Ημερομηνία Αρ. Πτ. Περιοχή Α/φ Κυβερνήτης Συγκυβερνήτης Ώρα απογ. Ώρα προσγ. Είδος πτήσης Διάρκεια πτήσης Χρόνος πτήσης Φυσίγγια 20 g 75 g 8/6/ Wx-3 ΚΑΡΑΦΙΟΣ ΗΛΙΑΣ 13:47 16:40 Σ /6/ &3 Wx-2 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΛΟΥΒΑΡΗΣ 15:48 18:43 Π /6/ Wx-3 ΒΑΜΒΑΚΙΔΗΣ ΝΑΚΟΣ 12:54 14:43 Σ /6/ Wx-1 MEIER ΛΟΥΒΑΡΗΣ 14:23 15:46 Σ /6/ Wx-3 ΒΑΜΒΑΚΙΔΗΣ ΝΑΚΟΣ 15:30 16:41 Σ /6/ Wx-1 MEIER ΛΟΥΒΑΡΗΣ 16:32 19:43 Σ /6/ Wx-3 ΧΑΨΙΑΣ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 17:28 20:46 Π /6/ &3 Wx-3 ΒΑΜΒΑΚΙΔΗΣ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 09:48 12:20 Σ /6/ Wx-2 MEIER ΛΟΥΒΑΡΗΣ 11:42 14:04 Σ /6/ Wx-1 ΒΑΜΒΑΚΙΔΗΣ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 12:59 15:18 Σ /6/ &1 Wx-3 ΧΑΨΙΑΣ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 13:47 16:08 Σ /6/ Wx-2 MEIER ΛΟΥΒΑΡΗΣ /6/ Wx-2 MEIER ΛΟΥΒΑΡΗΣ 15:38 17:50 Σ /6/ Wx-3 ΧΑΨΙΑΣ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 18:34 20:06 Π /6/ Wx-3 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΝΑΚΟΣ 10:11 13:40 Σ /6/ Wx-1 ΒΑΜΒΑΚΙΔΗΣ ΛΟΥΒΑΡΗΣ 10:51 12:58 Σ /6/ Wx-2 MEIER ΚΙΑΚΙΔΗΣ 12:29 14:25 Σ /6/ &3 Wx-1 ΒΑΜΒΑΚΙΔΗΣ ΛΟΥΒΑΡΗΣ 13:30 16:06 Σ /6/ Wx-3 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΝΑΚΟΣ 15:23 18:25 Σ /6/ Wx-1 ΚΑΡΑΦΙΟΣ ΝΑΚΟΣ /6/ Wx-1 ΚΑΡΑΦΙΟΣ ΝΑΚΟΣ 13:01 14:53 Σ /6/ &3 Wx-3 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13:33 17:09 Σ /6/ &3 Wx-2 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 14:41 18:18 Σ /6/ Wx-1 ΚΑΡΑΦΙΟΣ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 11:58 15:26 Σ /6/ Wx-2 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΗΛΙΑΣ 16:17 18:32 Σ /6/ Wx-1 ΚΑΡΑΦΙΟΣ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 10:50 14:47 Π /6/ Wx-3 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 14:44 17:55 Π /6/ Wx-1 ΧΑΨΙΑΣ ΝΑΚΟΣ /6/ Wx-1 ΚΑΡΑΦΙΟΣ ΗΛΙΑΣ 17:51 21:15 Π /6/ Wx-3 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΛΟΥΒΑΡΗΣ 20:41 22:52 Σ /6/ &1 Wx-1 ΧΑΨΙΑΣ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 18:11 21:29 Π /6/ Wx-2 ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 10:40 11:30 Δ /6/ &3 Wx-1 MEIER ΚΙΑΚΙΔΗΣ 11:35 14:54 Σ /6/ Wx-3 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 12:41 15:03 Σ /6/ Wx-2 ΒΑΜΒΑΚΙΔΗΣ ΗΛΙΑΣ 14:30 17:40 Σ /6/ Wx-1 MEIER ΚΙΑΚΙΔΗΣ 18:23 20:53 Σ /7/ Wx-1 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 14:09 17:25 Π /7/ Wx-1 MEIER ΗΛΙΑΣ 19:16 22:36 Π /7/ Wx-1 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 11:16 14:39 Π /7/ Wx-3 MEIER ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 13:25 16:53 Σ /7/ Wx-1 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 11:48 14:37 Σ /7/ Wx-3 MEIER ΚΙΑΚΙΔΗΣ 14:12 17:50 Σ /7/ Wx-1 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 17:19 19:29 Π /7/ Wx-1 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΛΟΥΒΑΡΗΣ 14:06 17:26 Σ /7/ Wx-1 ΚΑΡΑΦΙΟΣ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 22:43 02:49 Π /7/ Wx-3 MEIER ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 11:25 12:23 Π /7/ Wx-3 MEIER ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 15:54 19:31 Π /7/ &3 Wx-2 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΗΛΙΑΣ 19:49 23:38 Π Υλικό σποράς (g)

120 114 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Ημερομηνία Αρ. Πτ. Περιοχή Α/φ Κυβερνήτης Συγκυβερνήτης Ώρα απογ. Ώρα προσγ. Είδος πτήσης Διάρκεια πτήσης Χρόνος πτήσης Φυσίγγια 20 g 75 g 10/7/ &3 Wx-3 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 11:40 14:54 Σ /7/ Wx-1 MEIER ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 17:35 19:20 Π /7/ Wx-3 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 12:41 14:40 Π /7/ Wx-3 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 16:14 19:45 Σ /7/ Wx-1 ΧΑΨΙΑΣ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 17:04 20:26 Π /7/ Wx-3 MEIER ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 21:07 23:19 Σ /7/ Wx-1 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΗΛΙΑΣ 02:27 03:53 Π /7/ Wx-2 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΛΟΥΒΑΡΗΣ 09:28 12:14 Σ /7/ Wx-3 ΒΑΜΒΑΚΙΔΗΣ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 11:37 14:21 Σ /7/ Wx-1 ΧΑΨΙΑΣ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 12:41 16:33 Σ /7/ &3 Wx-2 MEIER ΛΟΥΒΑΡΗΣ 13:37 16:43 Σ /7/ &1 Wx-3 ΒΑΜΒΑΚΙΔΗΣ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 16:47 19:17 Π /7/ &1 Wx-3 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 16:17 19:37 Σ /7/ Wx-1 ΧΑΨΙΑΣ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 13:36 17:17 Σ /7/ Wx-3 ΚΑΡΑΦΙΟΣ ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 16:00 17:52 Π /7/ &3 Wx-1 ΧΑΨΙΑΣ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 10:40 14:47 Σ /7/ Wx-3 ΚΑΡΑΦΙΟΣ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 11:54 12:49 Π /7/ Wx-3 ΚΑΡΑΦΙΟΣ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 13:54 16:00 Σ /7/ Wx-2 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 14:04 18:20 Σ /7/ Wx-3 ΚΑΡΑΦΙΟΣ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 18:32 21:32 Σ /7/ Wx-2 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 21:05 23:48 Σ /7/ Wx-1 ΧΑΨΙΑΣ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 21:37 23:53 Σ /7/ Wx-3 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 23:09 02:09 Σ /7/ Wx-1 ΒΑΜΒΑΚΙΔΗΣ ΛΟΥΒΑΡΗΣ /7/ Wx-2 MEIER ΛΟΥΒΑΡΗΣ 07:18 08:10 Δ /7/ &1 Wx-3 MEIER ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 13:13 17:06 Σ /7/ Wx-1 ΧΑΨΙΑΣ ΗΛΙΑΣ 16:40 20:30 Σ /7/ Wx-2 ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 10:20 11:50 Δ /8/ Wx-1 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 07:28 09:10 Δ /8/ Wx-2 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 16:53 10:09 Π /8/ Wx-3 MEIER ΛΟΥΒΑΡΗΣ 07:17 08:20 Δ /8/ Wx-1 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 13:18 15:22 Σ /8/ Wx-2 ΚΑΡΑΦΙΟΣ ΗΛΙΑΣ 14:40 17:27 Σ /8/ Wx-1 ΚΑΡΑΦΙΟΣ ΗΛΙΑΣ 18:45 22:05 Σ /8/ Wx-2 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 21:41 21: /8/ Wx-2 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 14:59 17:04 Π /8/ Wx-1 MEIER ΚΙΑΚΙΔΗΣ 12:38 15:35 Π /8/ Wx-1 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΗΛΙΑΣ 11:44 15:18 Σ /9/ Wx-2 ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΗΛΙΑΣ 07:45 08:30 Δ /9/ &1 Wx-1 ΚΑΡΑΦΙΟΣ ΛΟΥΒΑΡΗΣ 12:23 15:33 Σ /9/ Wx-1 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 11:25 14:35 Σ /9/ Wx-1 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΑΝΙΗΛΑΚΗΣ 15:22 16:27 Π /9/ Wx-1 ΧΑΨΙΑΣ ΛΟΥΒΑΡΗΣ 10:07 11:29 Δ /9/ Wx-2 ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΗΛΙΑΣ 10:27 11:55 Δ /9/ Wx-1 ΧΑΨΙΑΣ ΚΙΑΚΙΔΗΣ 12:19 13:49 Π /9/ Wx-1 MEIER ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ 16:31 19:34 Π Υλικό σποράς (g) Σύνολο

121 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ CDC Δ. Φόρης Πίνακας Προγνωστικό (F) και επαληθευμένο (O) CDC στην Κεντρική Μακεδονία. ΗΜΕΡΑ ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΜΑΙΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ F O F O F O F O F O F O

122 116 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Πίνακας Προγνωστικό (F) και επαληθευμένο (O) CDC στη Θεσσαλία. ΗΜΕΡΑ ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΜΑΙΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ F O F O F O F O F O F O

123 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ Πίνακας Χαρακτηριστικά ημερών 15-λεπτης (άμεσης) ετοιμότητας. Ημερομηνία Άμεση Ετοιμότητα Επιχειρησιακές Πτήσεις Έναρξη Λήξη Διάρκεια Περιοχή 1 Περιοχή 3 (ώρα UTC) (σε ώρες) Π Σ Π Σ 14/4/2013 6:45 16:20 9:35 15/4/ :46 16:36 1:50 23/4/ :14 18:34 6:20 1 3/5/ :03 18:17 5:14 1* 1* 4/5/ :27 18:04 7:37 1* 1* 5/5/ :09 19:51 6: /5/ :13 18:16 6:03 1 7/5/2013 9:43 16:42 6:59 8/5/ :36 16:47 5: /5/ :20 17:50 6: /5/2013 7:23 18:39 11: /5/2013 9:13 18:06 8: /5/ :51 23:50 1: /5/ :43 18:34 5: /5/ :26 17:00 4:34 29/5/ :30 23:35 4:05 1 Ε. Χατζή Χτυπημένα Χαλαζόμετρα Περιοχής 1 2/6/2013 9:33 16:49 7: /6/ :01 18:18 4:17 4/6/2013 7:16 18:36 19:14 21:49 13:55 1+1* 2 1*

124 118 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Ημερομηνία Άμεση Ετοιμότητα Επιχειρησιακές Πτήσεις Έναρξη Λήξη Διάρκεια Περιοχή 1 Περιοχή 3 (ώρα UTC) (σε ώρες) Π Σ Π Σ Χτυπημένα Χαλαζόμετρα Περιοχής 1 5/6/2013 5:52 19:52 14: * 1* 1+1* 4 7/6/2013 2:34 9:12 15:31 23:55 15: /6/2013 9:22 18:54 9:32 2* 2* 1 10/6/ :00 21:14 9: /6/2013 8:44 20:27 11:43 2+2* 1 1+2* 1 12/6/2013 8:36 19:14 10:38 2+1* 2+1* 3 13/6/2013 9:45 19:08 9:23 1* 1* 1* 1+1* 1 14/6/2013 9:34 18:42 9: /6/ :06 17:33 3:27 22/6/ :26 16:24 3:58 23/6/2013 9:22 20:19 21:25 23:42 13:14 2* 2* 26/6/ :55 23:03 7: /6/ :07 22:47 5:40 1* 1* 29/6/ :17 22:27 12:10 1* 3 1* 15 4/7/ :50 23:32 11: /7/2013 9:17 19:41 10: /7/ :50 21:58 11: /7/ :00 18:27 5: /7/2013 9/7/2013 0:16 5:33 21:19 23:59 0:00 7:01 10:17 23:59 7: :43 2+1* 1*

125 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Ημερομηνία 10/7/2013 Άμεση Ετοιμότητα Επιχειρησιακές Πτήσεις Έναρξη Λήξη Διάρκεια Περιοχή 1 Περιοχή 3 (ώρα UTC) (σε ώρες) Π Σ Π Σ 0:00 0:48 8:01 19:49 13:36 1+1* 1* Χτυπημένα Χαλαζόμετρα Περιοχής 1 11/7/ :09 23:22 12: /7/2013 0:43 4:19 8:39 19:47 14:44 1+1* 2+1* 1* 1+1* 1 16/7/ :51 22:56 8:05 1* 1* 20/7/ :34 18:56 6: /7/2013 9:00 23:59 14:59 1+1* 3 1*+3 22/7/2013 0:00 2:54 2:54 30/7/ :09 21:38 9:29 1+1* 1* 10/8/ :21 17:54 5:33 11/8/ :17 18:40 6: /8/ :04 23:59 11: /8/2013 0:00 1:08 11:06 17:25 7: /8/ :26 15:53 4:27 24/8/ :39 19:38 8: /8/ :53 16:18 5: /9/ :41 16:51 18:00 20:58 9:08 1* 1* 13/9/ :39 19:04 2: /9/2013 9:27 16:32 7: /9/ :01 15:30 4:29 1 Μέση Τιμή 10:21 19:27 8:16 Διάμεση Τιμή 11:01 19:04 7:27

126 120 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Άμεση Ετοιμότητα Επιχειρησιακές Πτήσεις Ημερομηνία Έναρξη Λήξη Διάρκεια Περιοχή 1 Περιοχή 3 (ώρα UTC) (σε ώρες) Π Σ Π Σ Τυπ. Απόκλιση 4:36 3:22 3:50 Ελάχιστη Τιμή 21:51 23:59 20:43 Μέγιστη Τιμή 0:00 2:54 1:50 Χτυπημένα Χαλαζόμετρα Περιοχής 1 Σημείωση: Το σύμβολο * δηλώνει πτήσεις που ήταν κοινές στις δύο Περιοχές Προστασίας.

127 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΙ TΥΠΟΙ KΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΙΣ ΗΜΕΡΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Μ. Σιούτας Πίνακας Τύποι συνοπτικής κυκλοφορίας των ημερών σποράς. Ημερομηνία Συνοπτικός Συνοπτικός Ημερομηνία Τύπος Τύπος 4 Μαΐου SWT 14 Ιουνίου CUT 5 Μαΐου RIDGE 26 Ιουνίου SW 6 Μαΐου RIDGE 29 Ιουνίου SW 8 Μαΐου CUT 5 Ιουλίου SWT 12 Μαΐου ΝW 6 Ιουλίου LW 13 Μαΐου CLOSED 7 Ιουλίου LW 16 Μαΐου RIDGE 10 Ιουλίου CUT 22 Μαΐου SW 11 Ιουλίου SWT 2 Ιουνίου CLOSED 12 Ιουλίου SWT 4 Ιουνίου CLOSED 16 Ιουλίου LW 5 Ιουνίου ZONAL 20 Ιουλίου LW 7 Ιουνίου ZONAL 21 Ιουλίου NW 8 Ιουνίου NW 30 Ιουλίου RIDGE 10 Ιουνίου SWT 16 Αυγούστου CUT 11 Ιουνίου SW 28 Αυγούστου SW 12 Ιουνίου LW 12 Σεπτεμβρίου SW 13 Ιουνίου CUT 16 Σεπτεμβρίου ZONAL Πίνακας Τύποι συνοπτικής κυκλοφορίας των ημερών περιπολίας. Ημερομηνία Συνοπτικός Συνοπτικός Ημερομηνία Τύπος Τύπος 23 Απριλίου RIDGE 8 Ιουλίου CLOSED 3 Μαΐου SWT 9 Ιουλίου CLOSED 11 Μαΐου CLOSED 11 Αυγούστου CUT 29 Μαΐου SWT 17 Αυγούστου SWT 23 Ιουνίου RIDGE 28 Σεπτεμβρίου NW 27 Ιουνίου LW 30 Σεπτεμβρίου SW 4 Ιουλίου ZONAL

128 122 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Πίνακας Τύποι συνοπτικής κυκλοφορίας των ημερών χαλαζιού. Ημερομηνία Συνοπτικός Συνοπτικός Ημερομηνία Τύπος Τύπος 2 Ιουνίου CLOSED 29 Ιουνίου SW 5 Ιουνίου ZONAL 5 Ιουλίου SWT 7 Ιουνίου ZONAL 6 Ιουλίου LW 10 Ιουνίου SWT 7 Ιουλίου LW 11 Ιουνίου SW 12 Ιουλίου SWT 12 Ιουνίου LW 16 Αυγούστου CUT 13 Ιουνίου CUT 13 Σεπτεμβρίου SW

129 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Κ.Μπουφίδης και Μ. Βλάχου Πίνακας Απόλυτες τιμές και στατιστικά ατμοσφαιρικών παραμέτρων στις 06:00 UTC για τις 34 ημέρες σποράς του :00 UTC C B (km) C T (km) 0 C (km) WBZ (km) Η T P (km) EL (km) T 500 ( C) T 850 ( C) T TP ( C) T max ( C) T conv ( C) KI TTI SWI LI 4/5/2013 2,0 10 3,3 3,1 11,0 9,5-16,0 14,4-52, /5/2013 2,4 10 3,4 2,8 11,8 8,8-15,5 14,6-57, /5/2013 1,8 11 3,3 3,0 11,8 4,3-14,7 12,8-57, /5/2013 1,5 10 3,3 3,0 10,3 9,5-17,9 10,2-53, /5/ /5/ /5/ /5/ ,5 10 3,0 2,7 12,8 5,4-15,5 7,2-54, ,5 9 3,7 3,1 9,8 7,8-18,5 7,6-48, ,9 3 3,5 2,5 12, ,1 12,6-62, ,5 9 3,6 2,6 12,7 9,4-14,5 15,4-58, /6/2013 1,2 5 3,3 3,1 8,5 4,5-18,0 7,6-40, /6/2013 2,0 9 2,8 2,4 9, ,7 9,2-47, /6/2013 1,5 10 2,7 2,5 10,0 7,8-19,9 10,2-49, /6/2013 2,2 10 3,0 2,9 10,9 4,8-16,5 1,1-52, /6/2013 1,5 12 3,0 2,8 10,6 9,7-17,0 12,0-51, /6/ /6/ /6/ /6/ /6/ ,0 11 3,8 3,1 11, ,5 14,8-54, ,0 12 3,6 3,1 10,6 10,5-14,0 13,6-53, ,0 11 3,1 2,5 10, ,1 12,6-49, ,6 7 3,1 2,8 10,5 4,7-13,7 10,8-52, ,5 11 3,2 3,1 11,2 5,4-13,3 12,4-50,

130 124 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ :00 UTC C B (km) C T (km) 0 C (km) WBZ (km) Η T P (km) EL (km) T 500 ( C) T 850 ( C) T TP ( C) T max ( C) T conv ( C) KI TTI SWI LI 26/6/ /6/ ,5 10 4,1 3,2 10,9 9,7-10,7 16,4-47, ,0 11 3,7 2,7 16,4 9,5-12,7 14,8-61, /7/2013 1,5 10 3,5 3,3 9,7 9,8-13,5 13,4-41, /7/2013 1,6 10 3,4 3,3 9,7 9,5-12,3 13,8-41, /7/2013 2,1 10 3,4 3,0 16,5 9,0-12,1 14,8-60, /7/ /7/ /7/ /7/ /7/ /7/ /7/ /8/ /8/ /9/ /9/ ,7 10 3,4 3,3 9,4 8,6-12,1 14,2-36, ,5 10 3,6 3,3 10,0 9,5-11,1 14,2-38, ,7 11 3,8 3,6 9,7 8,9-11,3 15,6-37, ,5 9 3,5 3,0 16, ,3 14,0-61, ,0 10 4,0 3,3 10,4 9,8-11,1 14,4-42, ,4 11 3,6 3,5 10,7 10,9-11,3 16,6-49, ,5 11 4,6 3,3 15,8 8,4-8,1 22,2-63, ,9 9 3,7 3,5-9,7-11,7 16, ,0 11 4,2 3,6 11,8 10,8-9,9 19,8-50, ,0 11 4,1 3,6 14,0 11,1-12,1 18,2-59, NO DATA MIN 1,2 3 2,7 2,4 8,5 4,3-19,9 1,1-63, MAX 2,5 12 4,6 3,6 16,5 11,1-8,1 22,2-36, AVER 1,8 9,8 3,5 3,0 11,5 8,5-13,8 13,3-51,2 30,4 29,6 25,8 46,9 2,0-0,2 SD 0,3 1,8 0,4 0,3 2,2 2,1 2,7 3,9 7,7 3,3 3,5 7,5 2,5 1,9 2,0

131 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Πίνακας Απόλυτες τιμές και στατιστικά ατμοσφαιρικών παραμέτρων στις 06:00 UTC για τις 34 ημέρες σποράς του :00 UTC B+ (J/Kg) B- (J/Kg) UVV (m/s) PW (in) cap ( C) ΤΕΙ SWEAT EHI BRN SRhel (m/s) 2 +shr X10-3 s -1 SRdir ( ) 4/5/ ,9 4,2 8,9 43 0, /5/ ,9 3,4 9,8 45 0, /5/ ,1 2,2 4, , /5/ ,0 3,5 7, , /5/ ,0 3,5 7,5 99 0, /5/ ,0 1,0 5,4 77 0, /5/ ,0 4,7 10, , /5/ ,0 6,6 15, , /6/ ,0 1,0 3, , /6/ ,9 4,4 3,0 95 0, /6/ ,8 2,3 7, , /6/ ,9 3,7 7, , /6/ ,0 3,4 11,3 67 0, /6/ ,1 5,1 9, , /6/ ,2 3,8 12, , /6/ ,8 4,8 4,6 45 0, /6/ ,1 4,1 6, , /6/ ,2 3,8 6, , /6/ ,1 3,7 16, , /6/ ,0 1,9 7, , /7/ ,4 1,7 17,7 97 0, /7/ ,6 3,2 7, ,

132 126 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ :00 UTC B+ (J/Kg) B- (J/Kg) UVV (m/s) PW (in) cap ( C) ΤΕΙ SWEAT EHI BRN SRhel (m/s) 2 +shr X10-3 s -1 SRdir ( ) 7/7/ ,2 4,8 10, , /7/ ,3 4,5 15, , /7/ ,4 5,0 7, , /7/ ,4 4,0 11, , /7/ ,0 4,0 10, , /7/ ,2 5,1 12, , /7/ ,3 5,5 9, , /7/ ,2 8,9 14, , /8/ ,3 3,8 8, , /8/ ,4 6,3 13, , /9/ ,4 4,6 10, , /9/2013 NO DATA MIN ,8 1,0 3,0 43 0, MAX ,6 8,9 17, , AVER 277,8 57,5 19,3 1,1 4,0 9,5 140,1 0,04 69,3 26,2 2,6-0,9 SD 282,0 59,5 13,6 0,2 1,6 3,7 69,5 0,06 173,2 31,2 1,7 162,8

133 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ Α.Μυλοθροπούλου, Δ.Δέλλιου και Κ.Αμαραντίδης Πίνακας Συντήρηση δικτύου αλλαγές χαλαζομέτρων. Ημερομηνία 08/04/13 Ημερομηνία Κανονική Συνολικός 42 αριθμός Είδος αλλαγής αλλαγής 09/04/13 καταιγίδας Κανονική χαλαζομέτρων 47 10/04/13 Κανονική 60 22/04/13 Κανονική 5 07/05/13 Κανονική 12 4,5,6/05/2013 Καταιγίδα 5 14/05/13 13/05/13 Καταιγίδα 14 Κανονική 5 15/05/13 Κανονική 37 15/05/13 14/05/13 Καταιγίδα 1 17/05/13 16/05/13 Καταιγίδα 8 20/05/13 Κανονική 54 22/05/13 Κανονική 21 23/05/13 22/05/13 Καταιγίδα 5 30/05/13 29/05/13 Καταιγίδα 6 Κανονική 2 03/06/13 02/06/13 Καταιγίδα 20 Κανονική 7 05/06/13 04/06/13 Καταιγίδα 7 Κανονική 4 06/05/13 05/06/13 Καταιγίδα 13 07/06/13 07/06/13 Καταιγίδα 11 08/06/13 07/06/13 Καταιγίδα 9 11/06/13 10/06/13 Καταιγίδα 72 12/06/13 10/06/13 Καταιγίδα 37 12/06/13 11/06/13 Καταιγίδα 12 13/06/13 10/06/13 Καταιγίδα 15 12/06/13 Καταιγίδα 14 14/06/13 13//06/13 Καταιγίδα 23 15/06/13 14/06/13 Καταιγίδα 12

134 128 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ /06/13 27/06/13 Καταιγίδα 3 Κανονική 7 30/06/13 29/06/13 Καταιγίδα 64 06/07/13 05/07/13 Καταιγίδα 15 07/ /07/13 Καταιγίδα 37 08/07/13 07/07/13 Καταιγίδα 2 12/07/13 11/07/13 Καταιγίδα 6 Κανονική 5 13/07/13 12/07/13 Καταιγίδα 17 Κανονική 14 17/07/13 12/07/13 Καταιγίδα 10 Κανονική 17 22/07/13 21/07/13 Καταιγίδα 7 Κανονική 18 31/07/13 30/07/13 Καταιγίδα 16 Κανονική 12 01/08/13 30/07/13 Καταιγίδα 10 Κανονική 32 17/08/13 16/08/13 Καταιγίδα 47 Κανονική 4 19/08/12 16/08/13 Καταιγίδα 25 Κανονική 1 29/08/13 28/08/13 Καταιγίδα 40 30/08/13 28/08/13 Καταιγίδα 5 Κανονική 29 03/09/13 Κανονική 25 14/09/13 12/09/13 Καταιγίδα 1 14/09/13 13/09/13 Καταιγίδα 7 02/10/13 28/09/13 Καταιγίδα ΧΑΡΤΕΣ ΧΑΛΑΖΟΠΤΩΣΕΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΣΤΑΘΜΩΝ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ

135 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Α.Μυλοθροπούλου, Δ.Δέλλιου και Κ.Αμαραντίδης Στις Εικόνες που ακολουθούν απεικονίζονται το δίκτυο των σταθμών χαλαζομέτρων της χαλαζικής περιόδου 2013, οι θέσεις των σταθμών χαλαζομέτρων που ελέγχθηκαν και οι θέσεις στις οποίες βρέθηκαν αποτυπώματα χαλαζιού σε κάθε ημέρα. Οι θέσεις των σταθμών χαλαζομέτρων της αντιχαλαζικής περιόδου 2013 απεικονίζονται με μαύρο κύκλο, χωρίς την αρίθμησή τους, οι θέσεις που ελέγχθηκαν για αποτυπώματα χαλαζιού, με βάση την καιρική δραστηριότητα, απεικονίζονται με πράσινο κύκλο και οι θέσεις στις οποίες βρέθηκαν αποτυπώματα χαλαζιού απεικονίζονται με κόκκινο ρόμβο. Σε κάθε θέση που ελέγχθηκε αναγράφεται ο αριθμός του σταθμού. Μετά από κάθε εικόνα του δικτύου σταθμών χαλαζομέτρων, ακολουθεί εικόνα με τις διαδρομές σποράς των αεροσκαφών, εκτός της 13 ης Σεπτεμβρίου που δεν πραγματοποιήθηκε πτήση.

136 130 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Εικόνα Έλεγχος Δικτύου Σταθμών Χαλαζομέτρων 2 Ιουνίου 2013 Εικόνα Διαδρομές σποράς 2 Ιουνίου 2013

137 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Εικόνα Έλεγχος Δικτύου Σταθμών Χαλαζομέτρων 5 Ιουνίου 2013 Εικόνα Διαδρομές σποράς 5 Ιουνίου 2013

138 132 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Εικόνα Έλεγχος Δικτύου Σταθμών Χαλαζομέτρων 7 Ιουνίου 2013 Εικόνα Διαδρομές σποράς 7 Ιουνίου 2013

139 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Εικόνα Έλεγχος Δικτύου Σταθμών Χαλαζομέτρων 10 Ιουνίου 2013 Εικόνα Διαδρομές σποράς 10 Ιουνίου 2013

140 134 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Εικόνα Έλεγχος Δικτύου Σταθμών Χαλαζομέτρων 11 Ιουνίου 2013 Εικόνα Διαδρομές σποράς 11 Ιουνίου 2013

141 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Εικόνα Έλεγχος Δικτύου Σταθμών Χαλαζομέτρων 12 Ιουνίου 2013 Εικόνα Διαδρομές σποράς 12 Ιουνίου 2013

142 136 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Εικόνα Έλεγχος Δικτύου Σταθμών Χαλαζομέτρων 13 Ιουνίου 2013 Εικόνα Διαδρομές σποράς 13 Ιουνίου 2013

143 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Εικόνα Έλεγχος Δικτύου Σταθμών Χαλαζομέτρων 29 Ιουνίου 2013 Εικόνα Διαδρομές σποράς 29 Ιουνίου 2013

144 138 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Εικόνα Έλεγχος Δικτύου Σταθμών Χαλαζομέτρων 5 Ιουλίου 2013 Εικόνα Διαδρομές σποράς 5 Ιουλίου 2013

145 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Εικόνα Έλεγχος Δικτύου Σταθμών Χαλαζομέτρων 6 Ιουλίου 2013 Εικόνα Διαδρομές σποράς 6 Ιουλίου 2013

146 140 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2013 Εικόνα Έλεγχος Δικτύου Σταθμών Χαλαζομέτρων 7 Ιουλίου 2013 Εικόνα Διαδρομές σποράς 7 Ιουλίου 2013