ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΛΙΑΣ & ΥΠΟΤΡΟΠΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ 2011

Transcript

1 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΛΙΑΣ & ΥΠΟΤΡΟΠΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ ((ΒΡΑΒΕΙΙΟ ΑΚΑΔΗΜΙΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ 2001)) ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ 2011 ΧΑΝΙΑ, ΜΑΡΤΙΟΣ 2012

2 Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΛΙΑΣ ΚΑΙ ΥΠΟΤΡΟΠΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ Web site: Ταχ. Δ/νση: Αγροκήπιο, , Χανιά Τηλ: (28210) 83410, Fax: (28210)

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΛΟΓΟΣ Α. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΔΑΠΑΝΕΣ ΕΣΟΔΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ Β. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΚΕΝΤΡΑ ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ ΤΑΥΡΩΝΙΤΗ ΤΜΗΜΑΤΑ Γ. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΕΡΓΑ ΑΝΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Γ.1. ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΕΡΓΩΝ ΑΝΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Γ.2. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ Εργαστήριο Υποτροπικών και Εσπεριδοειδών Εργαστήριο Ελαιοκομίας και Μετασυλλεκτικής Φυσιολογίας Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων Εργαστήριο Αρδεύσεων και Διαχείρισης Υδατικών Πόρων Εργαστήριο Φυσιολογίας - Θρέψης Φυτών Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας Εργαστήριο Εντομολογίας Εργαστήριο Υδροπονίας Αρωματικών και Φαρμακευτικών Φυτών Εργαστήριο Κτηνοτροφίας (Εκτέλεση και οικονομική διαχείριση από το Σ.Γ.Ε. Ασωμάτων Ρεθύμνης) Δ. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Εγκριθείσες Υποβληθείσες αλλά μη εγκριθείσες Υπό αξιολόγηση Ε. ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ - ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΩΝ Δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά με κριτές Δημοσιεύσεις σε εθνικά περιοδικά (χωρίς κρίση) Δημοσιεύσεις σε πρακτικά διεθνών συνεδρίων με κριτές Δημοσιεύσεις σε πρακτικά εθνικών συνεδρίων με κριτές Ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια Ανακοινώσεις σε εθνικά συνέδρια Ανακοινώσεις σε επιστημονικές ημερίδες Μονογραφίες Βιβλία Άλλες δημοσιεύσεις, μελέτες, εκθέσεις σε επιστημονικές συναντήσεις (workshops, International meetings, cost actions κ.α.) ΣΤ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Πραγματοποίηση εκπαιδευτικής διδασκαλίας Ενημέρωση μαθητικών ομάδων Ενημέρωση μαθητών Α τάξης του Λυκείου Κισάμου σε θέματα Παραγωγής και Ποιότητας του Κρητικού Ελαιολάδου στις 16/12/ Ζ. ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΔΙΑΤΡΙΒΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ Επιπέδου Διδακτορικού Επιπέδου Master Επιπέδου πτυχίου Επιπέδου πρακτικής Η. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΗΜΕΡΙΔΕΣ - ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

4 1. Διεθνή συνέδρια Εθνικά συνέδρια Σεμινάρια Ημερίδες Συναντήσεις Επιτροπές Θ. ΛΟΙΠΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Επισκέψεις, εκδηλώσεις, οργάνωση συνεδρίων, επιστημονικές συνεργασίες στο Ινστιτούτο Παροχή υπηρεσιών προϊόντων Προβολή από τα Μ.Μ.Ε Ι. ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΙΑ. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ

5 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων το 2011 πέρα από την υλοποίηση των εγκεκριμένων ερευνητικών προγραμμάτων και έργων και την υποβολή νέων προτάσεων έρευνας σε εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα, ύψους πάνω από , έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στην υλοποίηση των αναπτυξιακών δράσεων (πιστοποιημένο εργαστήριο αναλύσεων ελαιολάδου, κινητό εργαστήριο αναλύσεων), την μεταφορά της παραγόμενης τεχνογνωσίας και την τεχνική εξυπηρέτηση των φορέων της αγροτικής παραγωγής. Η λειτουργία στο Ινστιτούτο του Γραφείου Παροχής Υπηρεσιών στους αγρότες συμβάλει στην κάλυψη των απαιτήσεων της σύγχρονης γεωργίας για την ασφάλεια των αγροτικών προϊόντων και την προστασία του αγρότη, του καταναλωτή και του περιβάλλοντος. Το έργο που αναφέρεται στην έκθεση πεπραγμένων, επιτεύχθηκε χάρη στη φιλότιμη και άοκνη προσπάθεια του ερευνητικού, επιστημονικού, τεχνικού, διοικητικού και οικονομικού προσωπικού, προς το οποίο εκφράζονται θερμές ευχαριστίες και ευαρέσκεια. Κατά το έτος 2011 εργάστηκαν στο Ινστιτούτο 6 ερευνητές, 12 επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων, 10 άτομα τεχνικού και 10 διοικητικού και οικονομικού προσωπικού. Για την υλοποίηση των προγραμμάτων προσλήφθηκαν με συμβάσεις 3 επιστήμονες. Ο προϋπολογισμός του Ινστιτούτου για λειτουργικές δαπάνες το 2011 με χρηματοδότηση από το πρώην ΕΘΙΑΓΕ ήταν ,39 (μειωμένος κατά 27,3% έναντι του 2010). Τα συνολικά έσοδα του Ινστιτούτου ανήλθαν στο ποσό των ,98, από τα οποία το 62,3% από ερευνητικά προγράμματα και έργα. Κατά την περίοδο του 2011 στο Ινστιτούτο υλοποιούνταν 13 ερευνητικά προγράμματα και έργα, με το 20,2% των χρημάτων να προέρχονται από την Ε.Ε και το 78,7% από ιδιωτικούς και άλλους φορείς. H μείωση του ερευνητικού (από το 2000 αποχώρησαν 14 ερευνητές και προσλήφθηκαν μόνο δύο) και τεχνικού-διοικητικού και οικονομικού προσωπικού του Ινστιτούτου λόγω συνταξιοδότησης αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για την συνέχιση των δραστηριοτήτων του. Παρά τις συνεχείς προσπάθειες της Διοίκησης δεν υπάρχει αποτέλεσμα και βασικά εργαστήρια του Ινστιτούτου (Εσπεριδοειδή-Υποτροπικά, Φυτοπροστασία, κλπ) δεν έχουν ερευνητές. Με την συγχώνευση του ΕΘΙΑΓΕ στον ΕΛ.Γ.Ο. ΔΗΜΗΤΡΑ και την εφαρμογή του Ν 4002/2011 για αυτοδίκαιη άρση των αποσπάσεων από τους συγχωνευόμενους φορείς το Δεκέμβριο του 2011, έφυγαν από το Ινστιτούτο 16 έμπειρα και πολύτιμα στελέχη (γεωπόνοι, τεχνολόγοι, βοηθοί εργαστηρίων, κλπ). Είναι επιτακτική ανάγκη στο σχέδιο νόμου για τον ΕΛ.Γ.Ο. να υπάρξει ρύθμιση για επιστροφή του προσωπικού και τη στελέχωσή του με ερευνητικό προσωπικό για την συμμετοχή του σε εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα ανάπτυξης καινοτομίας, προκειμένου το Ινστιτούτο να παίξει τον αναπτυξιακό του ρόλο σε μια ανταγωνιστική παγκοσμιοποιημένη αγροτική παραγωγή. Το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών έχει σημαντική προσφορά στην αγροτική ανάπτυξη και βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των αγροτών. Αποτελεί ένα εργαλείο για την αναβάθμιση της αγροτικής παραγωγής και την αειφορική ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα στη Κρήτη και την Ελλάδα στο ανταγωνιστικό και παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Αν δεν υπάρξει ουσιαστική παρέμβαση θα κλείσει το αργότερο σε ένα χρόνο από σήμερα, όταν άλλες ανταγωνίστριες χώρες (Ισπανία, Τυνησία, Μαρόκο, Τουρκία, κλπ) αναβαθμίζουν τα αντίστοιχα Ινστιτούτα. Χανιά, 8 Μαρτίου 2012 Ο Διευθυντής του Ινστιτούτου Δρ. Κων/νος Χαρτζουλάκης ΕΙΣΑΓΩΓΗ

6 Α. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ 1.1. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Πίνακας 1.1. Προγράμματα του Ινστιτούτου κατά φορέα χρηματοδότησης Φορέας χρηματοδότησης Αριθμός προγραμμάτων Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων 1 Γενική Γραμματεία Ερευνας & Τεχνολογίας - Ευρωπαϊκή Ένωση 3 Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση - Διάφορες Ιδιωτικές Εταιρείες Φορείς-Διεθνείς Οργανισμούς, κλπ 9 ΣΥΝΟΛΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Πίνακας 1.2. Συνολικός αριθμός ερευνητικών προτάσεων κατά κατηγορία Κατηγορία Αριθμός προτάσεων Εγκριθείσες 4 Υπό αξιολόγηση 10 Υποβληθείσες αλλά μη εγκριθείσες 15 Σύνολο ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ Πίνακας 1.3. Συνολικός αριθμός δημοσιεύσεων κατά κατηγορία. Κατηγορία δημοσίευσης Αριθμός δημοσιεύσεων Δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά με κριτές 5 Δημοσιεύσεις σε εθνικά περιοδικά (χωρίς κρίση) - Δημοσιεύσεις σε πρακτικά διεθνών συνεδρίων με κριτές 3 Δημοσιεύσεις σε πρακτικά εθνικών συνεδρίων με κριτές 4 Ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια 10 Ανακοινώσεις σε εθνικά συνέδρια 8 Ανακοινώσεις σε επιστημονικές ημερίδες 4 Μονογραφίες Βιβλία - Άλλες δημοσιεύσεις, μελέτες, εκθέσεις σε επιστημονικές 8 συναντήσεις (workshops, International meetings, cost actions κ.α.) Σύνολο ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΔΙΑΤΡΙΒΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ Πίνακας 1.4. Συγκεντρωτική παρουσίαση επιβλέψεων Διατριβών και Πρακτικών ασκήσεων. Κατηγορία επίβλεψης Αριθμός επιβλέψεων Επιπέδου Διδακτορικού 2 Επιπέδου Master 3 Επιπέδου πτυχίου 10 Επιπέδου πρακτικής 5 Σύνολο 20 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ

7 x 1000 ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ ΕΤΟΥΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ Πίνακας 1.5. Συγκεντρωτική παρουσίαση συμμετοχών σε συνέδρια και επιτροπές. Είδος δραστηριότητας Αριθμός συμμετοχών Διεθνή συνέδρια 5 Εθνικά συνέδρια 3 Σεμινάρια 2 Ημερίδες 10 Συναντήσεις 4 Επιτροπές 14 Σύνολο ΔΑΠΑΝΕΣ Πίνακας 2.1. Συνολικές δαπάνες Δαπάνες σε ευρώ Δαπάνες μισθών , , , , ,96 προσωπικού Λειτουργικές δαπάνες , , , , ,39 Δαπάνες για εξυπηρέτηση ερευνητικών , , , , ,14 έργων Δαπάνες για συντήρηση ή αξιοποίηση , , , , ,00* περιουσίας Σύνολο , , , , ,49 * Συντήρηση-αναβάθμιση ανελκυστήρων Mισθοί προσωπικού Εξυπηρέτηση ερευνητικών έργων Λειτουργικές δαπάνες Εκμετάλλευση ή αξιοποίηση περιουσίας Έτος Διάγραμμα 2.1. Μεταβολή των συνολικών ετήσιων δαπανών την περίοδο ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ

8 x ΕΣΟΔΑ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ ΕΤΟΥΣ Πίνακας 3.1. Συνολικά ετήσια έσοδα Έσοδα σε ευρώ Α. Από προϋπολογισμό ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε , , ,64* , ,66** Β. Από παροχή υπηρεσιών 1.327, , ,02 775,47 865,86 Γ. Από εκμετάλλευση περιουσίας , , , , ,62 Δ. Από προγράμματα , , , , ,01 Ε. Άλλες πηγές (ενοίκια, κλπ) , ,73 585, , ,83 Σύνολο , , , , ,98 * για συντήρηση κτιρίου ** για αναβάθμιση ανελκυστήρων Άλλες πηγές Προγράμματα Εκμετάλλευση περιουσίας Παροχή υπηρεσιών Προϋπολογισμός ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε Έτος Διάγραμμα 3.1. Μεταβολή των συνολικών ετήσιων εσόδων την περίοδο Προϋπολογ. ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. 30,1% Άλλες πηγές 3,9% Ευρωπαϊκ ή Ένωση 20,2% ΥΑΑ & Τ 1,0% Παροχή υπηρεσιών 0,3% Εκμετάλ. περιουσίας 3,4% Προγράμμα τα 62,3% Ιδιώτες & άλλοι φορείς 78,7% Διάγραμμα 3.2 Προέλευση εσόδων για το 2011 Διάγραμμα 3.3. Δαπάνες ερευνητικών προγραμμάτων κατά πηγή χρηματοδότησης για το ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ

9 Έτος 4. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ ΕΤΟΥΣ Πίνακας 4.1. Κατηγορίες προσωπικού ανάλογα με την πηγή χρηματοδότησης Πηγή χρηματοδότησης Αριθμός Σύνολο υπαλλήλων υπαλλήλων Α) Προσωπικό μισθοδοτούμενο από το ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ερευνητές 6 Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης 6 Τεχνολογικής εκπαίδευσης 3 18 Τεχνικής και διοικητικής υποστήριξης 3 Β) Προσωπικό μισθοδοτούμενο από Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης Περιφέρεια Νομ. Αυτοδιοίκηση, ΕΛΓΑ Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης 4 Τεχνολογικής εκπαίδευσης 3 20 Τεχνικής και διοικητικής υποστήριξης 13 Γ) Προσωπικό με σύμβαση ορισμένου χρόνου μισθοδοτούμενο από ΕΘΙΑΓΕ και προγράμματα Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης - Τεχνολογικής εκπαίδευσης - Τεχνικής και διοικητικής υποστήριξης - Δ) Προσωπικό με Συμφωνητικό Παροχής Υπηρεσιών μισθοδοτούμενο από ΕΘΙΑΓΕ και προγράμματα Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης 1 Τεχνολογικής εκπαίδευσης 2 3 Ε) Προσωπικό με σύμβαση ορισμένου χρόνου για λόγους πρακτικής άσκησης μισθοδοτούμενο από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης - Τεχνολογικής εκπαίδευσης - ΣΥΝΟΛΟ 41 Ερευνητές Πανεπ. Εκπαίδ. Τεχνολ. Εκπαίδ. Δ/κό και Τεχνικό Προσωπικό Αριθμός ατόμων Διάγραμμα 4.1. Μεταβολή του μόνιμου προσωπικού κατά την περίοδο ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ

10 Αριθμός ατόμων ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ ΕΤΟΥΣ Πίνακας 4.2. Ηλικιακή κατανομή μόνιμου προσωπικού (αριθμός ατόμων) Κατηγορία Ηλικία προσωπικού Σύνολο Ερευνητές Επιστημονικό Τεχνολογικό Τεχνικό-Δ/κο ΣΥΝΟΛΟ Ερευνητές Επιστημονικό Τεχνολογικό Τεχνικό-Δ/κό Ηλικία προσωπικού Διάγραμμα 4.2. Ηλικιακή κατανομή μόνιμου προσωπικού. Πίνακας 4.3. Κατανομή μόνιμου προσωπικού ανάλογα με τα έτη υπηρεσίας Κατηγορία Έτη υπηρεσίας προσωπικού & άνω Σύνολο Ερευνητές Επιστημονικό Τεχνολογικό Τεχνικό-Δ/κο ΣΥΝΟΛΟ Διάγραμμα 4.3. Κατανομή μόνιμου προσωπικού ανάλογα με τα έτη υπηρεσίας ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ

11 - 7 - Πίνακας 4.4. Κατανομή μόνιμου προσωπικού ανά εργαστήριο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΑΕΙ MSc PhD ΑΕΙ MSc PhD ΤΕΙ ΔΕ ΥΕ Υποτροπικών Φυτών και Εσπεριδοειδών Ελαιοκομίας και Μετασυλλεκτικής Φυσιολογίας Τεχνολογίας Τροφίμων 1 1 Αρδεύσεων και Διαχείρισης Υδατικών Πόρων Φυσιολογίας - Θρέψης Φυτών 1 1 Φυτοπαθολογίας 1 Εντομολογίας 2 3 Υδροπονίας και Αρωματικών Φυτών 1 Κτηνοτροφίας 1 ΣΥΝΟΛΟ Πίνακας 4.5. Kατανομή μόνιμου προσωπικού ανά τμήμα ΤΜΗΜΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΛΟΙΠΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΕΙ ΔΕ ΥΕ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ 1 Γραφείο προσωπικού 2 Γραφείο Τεχνικής Υποστήριξης ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ 1 Γραφείο Διαχείρισης Χρηματικού και πληρωμών 1 Γραφείο Αμοιβών προσωπικού Γραφείο εσόδων προμηθειών και αποθήκης ΣΥΝΟΛΟ Όλοι οι παραπάνω πίνακες και σχεδιαγράμματα αφορούν στοιχεία της ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ

12 Β. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ Διεύθυνση Εργαστήριο Υποτροπικών και Εσπεριδοειδών Κέντρο Ανάδειξης και Προώθησης Ελαιολάδου Κρήτης (Κ.Α.Π.Ε.Κ.) Εργαστήριο Ελαιοκομίας και Μετασυλλεκτικής Φυσιολογίας Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων Κέντρο Παραγωγής Ωφέλιμων Οργανισμών Εργαστήριο Αρδεύσεων και Διαχείρισης Υδατικών Πόρων Εργαστήριο Φυσιολογίας - Θρέψης Φυτών Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας Εργαστήριο Εντομολογίας Τμήμα Οικονομικής Υποστήριξης Εργαστήριο Υδροπονίας Αρωματικών και Φαρμακευτικών Φυτών Γραφείο Διαχείρισης Χρηματικού & Πληρωμών Γραφείο Εσόδων, Προμηθειών και Αποθήκης Γραφείο Αμοιβών Προσωπικού Εργαστήριο Κτηνοτροφίας Τμήμα Διοικητικής Υποστήριξης Γραφείο Προσωπικού Γραφείο Τεχνικής Υποστήριξης ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ

13 2. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ ΕΤΟΥΣ Ονοματεπώνυμο Τηλέφωνο ( ) Διευθυντής Ινστιτούτου Δρ. Χαρτζουλάκης Κώστας Τακτικός Ερευνητής Α 411 director@nagref-cha.gr Γραμματεία: Καμπάκη Καλλιόπη 410 secretariat@nagref-cha.gr 3. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ Ονοματεπώνυμο 1. Υποτροπικών Φυτών και Εσπεριδοειδών Δρ. Καβρουλάκης Νεκτάριος, Υπεύθυνος: Γεωπόνος Επιστημονικό προσωπικό: Μικάλεφ Λουίζα Τεχνολόγος Γεωπονίας Τεχνικό προσωπικό: Σαλούστρου Σοφία, Σολανάκης Εμμανουήλ Ανδρεαδάκης Ιωάννης 2. Ελαιοκομίας και Μετασυλλεκτικής Φυσιολογίας Υπεύθυνος: Δρ. Μετζιδάκης Ιωάννης Τακτικός Ερευνητής Α Ερευνητικό προσωπικό: Κουμπούρης Γιώργος Δόκιμος Ερευνητής Δ Επιστημονικό προσωπικό: Σεργεντάνη Χρύσα, Τεχνολόγος Γεωπονίας Τεχνικό προσωπικό: 3. Τεχνολογίας Τροφίμων Υπεύθυνος: Επιστημονικό προσωπικό: Δρ. Στεφανουδάκη Κατζουράκη Ευαγγελία Τακτική Ερευνήτρια Α Λοξού Βασιλική, Γεωπόνος Παπαμανωλιουδάκη Τάσα, Τεχνολόγος Τροφίμων 4. Αρδεύσεων και Διαχείρισης Υδατικών Πόρων Υπεύθυνος: Δρ. Χαρτζουλάκης Κώστας Τακτικός Ερευνητής Α Επιστημονικό προσωπικό: Κλαπάκη Γιωργία, Γεωπόνος Μπερτάκη Μαρία, Γεωπόνος Τηλέφωνο ( ) 430 nkavroulakis@nagref-cha.gr 433 mlouiza@nagref-cha.gr imetzis@nagref-cha.gr 435 koubouris@nagref-cha.gr 435 csergen@nagref-cha.gr 437 estefan@nagref-cha.gr 436 vloxou@nagref-cha.gr 436 tasapapa@nagref-cha.gr 442 kchartz@nagref-cha.gr gklapaki@nagref-cha.gr mbertaki@nagref-cha.gr Τεχνικό προσωπικό: Κοκολάκης Ελευθέριος Φυσιολογίας - Θρέψης Φυτών Υπεύθυνος: Δρ. Ψαρράς Γεώργιος Ερευνητής Γ 440 gpsarras@nagref-cha.gr Επιστημονικό προσωπικό: Διγαλάκη Νεκταρία, Γεωπόνος 441 adigalaki@nagref-cha.gr 6. Φυτοπαθολογίας Υπεύθυνος: 7. Εντομολογίας Υπεύθυνος: Τεχνικό προσωπικό: Μπαρμποπούλου Ελένη Γεωπόνος Δρ. Βαρίκου Κυριακή Γεωπόνος Περράκης Γεώργιος, Μάρακα Σοφία 417 ebarbopoulou@nagrefcha.gr 444 kvarikou@nagref-cha.gr ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ

14 Υδροπονίας - Αρωματικών και Φαρμακευτικών Φυτών Υπεύθυνος: Τζεράκης Κων/νος, Γεωπόνος Τεχνικό προσωπικό: 9. Κτηνοτροφίας Υπεύθυνος: Εξυπηρετείται από τη Σαλούστρου Σοφία 448 ctzerakis@nagref-cha.gr Δρ. Βολάνης Μανούσος Τακτικός Ερευνητής Α 468 volanis@nagref-cha.gr Επιστημονικό προσωπικό: Εξυπηρετείται από Τζεράκη Κ. 468 ctzerakis@nagref-cha.gr 4. ΚΕΝΤΡΑ 1. Κέντρο Ανάδειξης και Προώθησης Ελαιολάδου Κρήτης (Κ.Α.Π.Ε.Κ.) Υπεύθυνος: Λοξού Βασιλική, Γεωπόνος 467 kapek@nagref-cha.gr 2. Κέντρο Παραγωγής Οφέλιμων Οργανισμών Τεχνικό προσωπικό: Εξυπηρετείται από Βαρίκου Κυριακή 5. ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ ΤΑΥΡΩΝΙΤΗ Λοιπό προσωπικό: ΤΜΗΜΑΤΑ 1. Τμήμα Οικονομικής Υποστήριξης Υπεύθυνος Οικονομικού: Θεοδοσούλης Πέτρος 414 account@nagref-cha.gr Προσωπικό Περάκη Ελένη 475 eperaki@nagref-cha.gr 2. Τμήμα Διοικητικής Υποστήριξης Υπεύθυνος Διοικητικού: Μιχελάκης Χρήστος 478 admin@nagref-cha.gr Προσωπικό Λιουδάκη Αγγελική 472 Παπαδάκης Γιώργος, Ποτετσιανάκης Ευάγγελος Γιοβάνογλου Παναγιώτης Αποστολάκης Μιχάλης Καβελάκης Νίκος Κλωθάκη Ελένη 413 ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ

15 Γ. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΕΡΓΑ ΑΝΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Γ.1. ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΕΡΓΩΝ ΑΝΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1. Εργαστήριο Υποτροπικών και Εσπεριδοειδών 1.1. Εκτέλεση Επισκοπήσεων (Serveys) για την αναγνώριση προστατευόμενων ζωνών από επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας 2. Εργαστήριο Ελαιοκομίας και Μετασυλλεκτικής Φυσιολογίας 2.1 Promoting sustainable production and consumption patterns: the example of olive oil Infoil (LIFE08 INF/GR/000581) 3. Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων 3.1 Συμπλήρωση της εργαστηριακής υποδομής του εργαστηρίου Τεχνολογίας Τροφίμων του Ινστιτούτου Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας (ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε) για την διαπίστευση δοκιμών σε ελαιόλαδο 4. Εργαστήριο Αρδεύσεων και Διαχείρισης Υδατικών Πόρων 4.1 ΚΕΝΤΡΟ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ 4.2 Biotechnological recycle of olive mills washing water by microalgae th CONFERENCE ON OLIVECULTURE, BIOTECHNOLOGY AND QUALITY OF OLIVE TREE PRODUCTS ΚΑΙ INFORMATIVE WORKSHOPS ON OLIVE OIL AND TABLE OLIVES 5. Εργαστήριο Φυσιολογίας - Θρέψης Φυτών 5.1 ΚΕΝΤΡΟ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ 5.2 Biotechnological recycle of olive mills washing water by microalgae 6. Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας 7. Εργαστήριο Εντομολογίας 7.1 Έλεγχος της αποτελεσματικότητας ετοιμόχρηστου δολώματος με δραστική ουσία το a- cypermethrin για την αντιμετώπιση του δάκου της ελιάς (Βactrocera oleae) με δολωματικούς από εδάφους ψεκασμού 7.2 Έλεγχος της αποτελεσματικότητας σκευάσματος DPX-HGW86 για την αντιμετώπιση του δάκου της ελιάς (Bactrocera oleae) στο εργαστήριο με δολωματικούς ψεκασμούς. 7.3 Μελέτη αποτελεσματικότητας νέων σκευασμάτων GF-2680 και GF-2682 σε πειράματα αγρού για την αντιμετώπιση του δάκου της ελιάς (Bactrocera oleae)με δολωματικούς από εδάφους ψεκασμούς 7.4 Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας νέας ελκυστικής ουσίσς για την βελτίωση των δολωματικών ψεκασμών εναντίον του δάκου της ελιάς (Bactrocera oleae) με δολωματικούς από εδάφους ψεκασμούς 7.5 Impact of mixtures of flowering plants used as ground cover in olive groves or crop margins in grapevine on population of bee pollinators and natural enemies 7.6 Συγκριτικές εργασίες καταπολέμησης του δάκου της ελιάς στο Νομό Χανίων 8. Εργαστήριο Υδροπονίας Αρωματικών και Φαρμακαυτικών Φυτών 8.1 Ανάπτυξη και βαθμονόμηση μοντέλων απορρόφησης ιχνοστοιχείων σε καλλιέργεια αγγουριάς σε κλειστά υδροπονικά συστήματα 9. Εργαστήριο Κτηνοτροφίας 9.1 Development of integrated livestock breeding and management strategies to improve animal health, product quality and performance in European organic and low input milk, meat and egg production. LowInputBreeds. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ

16 Γ.2. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ 1. Εργαστήριο Υποτροπικών και Εσπεριδοειδών Προγράμματα σε εξέλιξη 1.1 Τίτλος: «Εκτέλεση Επισκοπήσεων (Serveys) για την αναγνώριση προστατευόμενων ζωνών από επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας» Έργο : Λήψη μέτρων φυτοπροστασίας για την αντιμετώπιση της Τριστέτσας των εσπεριδοειδών Ερευνητική μονάδα: Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας (ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε) Υπεύθυνος: Δρ Καβρουλάκης Νεκτάριος Συνεργαζόμενοι: Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινντιτούτο Έναρξη: 01/01/2009 Λήξη: συνεχές Χρηματοδότηση: ΥΠΑΑΤ Προϋπολογισμός για το 2011: 4.146,00 Σκοπός του προγράμματος: Σκοπός του έργου ήταν να εκτιμηθεί η εισαγωγή και η διασπορά επιβλαβών για τις καλλιέργειες οργανισμών. Στην συνέχεια με βάση τα αποτελέσματα λαμβάνονται μέτρα για το έλεγχο και περιορισμό της εξάπλωσης τους όπως προβλέπεται από την ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία. Στα πλαίσια αυτά το Εργαστήριο Υποτροπικών και Εσπεριδοειδών διενεργεί ελέγχους σε δείγματα εσπεριδοειδών που αποστέλονται από τις Διευθύνσεις Αγροτικής Ανάπτυξης με σκοπό την ανίχνευση του ιού CTV (Τριστέζα). Πεπραγμένα: Σε συνεργασία με τις Γενικές Διευθύνσεις Περιφερειακής Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Χανίων και Ρεθύμνης καθώς και τα κατά τόπους ΚΕΠΠΥΕΛ πραγματοποιήθηκαν συστηματικές δειγματοληψίες βλαστών εσπεριδοειδών τόσο από φυτείες όσο και από φυτώρια εσπεριδοειδών. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε περιλάμβανε ανοσολογικές τεχνικές όπως ανοσοαποτύπωση (tissue printing) και ELISA στις οποίες χρησιμοποιήθηκαν μονοκλωνικά αντισώματα που είχαν αναπτυχθεί έναντι πρωτεϊνών του καψιδίου του ιού CTV (Tristeza) Συνολικά ελέχθησαν 1573 δείγματα στα οποία εντοπίστηκαν 60 θετικά στον ιό CTV (Εικ. 1), τα οποία προέρχονται από φυτείες εσπεριδοειδών της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων. Τα αποτελέσματα κοινοποιήθηκαν στην αρμόδια Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Αγροτικής Οικονομίας προκειμένου να εφαρμόσει τα προβλεπόμενα από τη νομοθεσία. Εικ. 1 Ανοσο-ανίχνευση με τεστ ELISA. Εικ. 2. Ο ιός CTV από ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

17 Εργαστήριο Ελαιοκομίας και Μετασυλλεκτικής Φυσιολογίας Προγράμματα σε εξέλιξη 2.1 Τίτλος: Promoting sustainable production and consumption patterns: the example of olive oil -(INFOIL) Έργο : LIFE08 INF/GR/ Ερευνητική μονάδα: Υπεύθυνος: Ερευνητική ομάδα: Συνεργαζόμενοι: Συμμετέχοντες φορείς: Έναρξη: 1 Ιανουαρίου 2010 Λήξη: 31 Δεκεμβρίου 2012 Χρηματοδότηση: Προϋπολογισμός: ΙΕΥΦΧ ,00 Δαπάνες έτους : Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας (ΕΘΙΑΓΕ) - Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων-Εργ. Ελαιοκομίας και Μετασυλλεκτικής Φυσιολογίας Πολυτεχνείο Κρήτης Δρ. Ι. Μετζιδάκης, Δρ. Μ. Βολάνης, Α. Γιαννακάκη 1. Πολυτεχνείο Κρήτης (Χανιά) 2. Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας (ΕΘΙΑΓΕ) - Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων 3. ΗΛΕΙΑΚΗ Α.Ε. - Αναπτυξιακή Εταιρεία Νομού Ηλείας (ILEIAKI) 4.Αναπτυξιακή Επιχείρηση Δήμου Μουσούρων (Χανιά) 50% από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος (LIFE) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής-50% Εθνική συμμετοχή Σκοπός του προγράμματος: Κύριος σκοπός του προγράμματος είναι η προώθηση αειφόρων προτύπων-βιώσιμων δομών παραγωγής και κατανάλωσης, για την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η οποία πραγματοποιείται μέσω του παραδείγματος του ελαιολάδου. Το παρόν πρόγραμμα αποτελεί συνέχεια ενός προηγούμενου προγράμματος LIFE (ECOIL, LIFE04 ENV/GR/110) που υλοποιήθηκε από τον δικαιούχο, και το οποίο αξιολόγησε τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που προκαλούνται στα διάφορα στάδια του κύκλου ζωής του ελαιόλαδου, ενώ παράλληλα πρότεινε μέτρα για την πρόληψη και ελαχιστοποίηση αυτών των επιπτώσεων. Στους στόχους του προγράμματος περιλαμβάνεται η διάδοση των αποτελεσμάτων του προγράμματος, η ενημέρωση και η εκπαίδευση των παραγωγών και των εμπλεκόμενων φορέων σχετικά με τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν, προκειμένου να μειωθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τις δραστηριότητές τους. Επιπλέον το πρόγραμμα στοχεύει να καλύψει το κενό στην πληροφόρηση των καταναλωτών προβάλλοντας την συμβολή τους στην προστασία του περιβάλλοντος-φυσικών πόρων, από την κατανάλωση οικολογικών προϊόντων και εστιάζοντας στο ελαιόλαδο. Πεπραγμένα: Συνέχεια της συλλογής και αξιοποίησης-διάδοσης των δεδομένων αποτελεσμάτων που συλλέχθηκαν και που υποστηρίζουν την ωφελιμότητα της αειφόρου γεωργίας (διαχείριση εδάφους και νερού) στην προστασία κ διατήρηση των φυσικών πόρων, στα πλαίσια των εξής υπο-δράσεων του προγράμματος: Δημιουργία-διεξαγωγή ερωτηματολογίου για παραγωγούς Συνεργασία με το Γ.Π.Α. για τη δημιουργία χαρτών υποβάθμισης των εδαφών στην Κρήτη και στην Ηλεία Συλλογή στατιστικών στοιχείων σχετικά με την παραγωγή ελαιολάδου Χρήση δεδομένων από άλλα ερευνητικά προγράμματα -Διάδοση-συνέχεια ενεργειών σχετικά με την εκτίμηση των χαρακτηριστικών της παραγωγής ελαιολάδου στην Κρήτη και των Κριτηρίων οικολογικής παραγωγής ελαιολάδου / Κριτήρια ποιότητας -Συνεργασία με φορείς σχετικούς με την γεωργία και ιδιαίτερα την αειφόρο γεωργία. -Συμμετοχή στην Ανάπτυξη-εφαρμογή σχεδίου ενημέρωσης και διάδοσης. -Κέντρο πληροφόρησης: Δημιουργία κέντρου πληροφόρησης, το οποίο βρίσκεται στην οδό Κατρέ στο κέντρο της πόλης των Χανίων κοντά στο παλιό Λιμάνι. Μεταξύ των ενημερώσεων που έχουν λάβει χώρα και προετοιμάστηκαν για να πραγματοποιηθούν στο κέντρο τον επόμενο χρόνο, περιλαμβάνονται εκδηλώσεις ενημέρωσης και ελαιογευσίας σε τουρίστες και σε σχολεία. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

18 Εικ. 1: Εκδηλώσεις ενημέρωσης και ελαιογευσίας στο κέντρο ενημέρωσης Ιnfoil -Εκπαίδευση: Υποστήριξη ενημερωτικών εκδηλώσεων για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση, που διοργανώθηκαν από τον Δήμο Πλατανιά, το Δεκέμβριο του Εικ.2: Ημερίδα για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση στο Τσιράκιο-Σκινές -Ηλεκτρονική ενημέρωση-portal προγράμματος: -Άλλες δράσεις διάδοσης όπως: συμμετοχή στο διεθνές συνέδριο OLIVEBIOTEQ 2011, έντυπο ενημερωτικό υλικό, ενημέρωση διάδοση των αποτελεσμάτων σε ενδιαφερόμενους, που επισκέπτονται το Ινστιτούτο για πληροφορία, κατά τη διάρκεια επιμορφωτικών εκδηλώσεων που γίνονται στο Ινστιτούτο και στις εκθέσεις που συμμετέχει το Ινστιτούτο (Αγροτικός Αύγουστος 2011, Ελαιοτεχνία 2011 κ.α.). ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

19 Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων Προγράμματα σε εξέλιξη 3.1 Τίτλος: Συμπλήρωση της εργαστηριακής υποδομής του εργαστηρίου Τεχνολογίας Τροφίμων του Ινστιτούτου Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας (ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε) για την διαπίστευση δοκιμών σε ελαιόλαδο Έργο: ΜΕΤΡΟΥ 1.2 ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ του ΕΠ «Ανταγωνιστικότητα» του Γ ΚΠΣ για την Δράση «ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ» Ερευνητική Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων του Εθνικού μονάδα: Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας (ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε) Υπεύθυνος: Δρ. Ευαγγελία Στεφανουδάκη Ερευνητική ομάδα: Συνεργαζόμενοι: Έναρξη: Λήξη: Χρηματοδότηση: Προϋπολογισμός: ,98 Δαπάνες έτους: 248,853,00 Συγχρηματοδοτιση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) κατά 65% και από εθνικούς πόρους κατά 35%. Σκοπός του προγράμματος: Στόχος του προγράμματος είναι η ενίσχυση της υποδομής του υφιστάμενου εργαστηρίου Τεχνολογίας Τροφίμων του Ινστιτούτου Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων του ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε προκειμένου να διαπιστευτεί κατά το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO/IEC και να παρέχει υπηρεσίες, δοκιμές σε ελαιόλαδο, για τις οποίες υφίστανται ή προβλέπονται κοινοτικοί ή εθνικοί κανονισμοί. Οι λόγοι που επιβάλουν το προτεινόμενο έργο είναι η ολοένα αυξανόμενη ευαισθητοποίηση των καταναλωτών και κατ επέκταση των φορέων τους, οι οποίο σε εθνικό και διεθνές επίπεδο επιβάλουν όλο και υψηλότερα στάνταρς ασφάλειας και ποιότητας στα τρόφιμα. Αυτό το γεγονός οδηγεί τους παραγωγούς και τους τυποποιητές του ελαιολάδου να παρέχουν εχέγγυα με την πραγματοποίηση αναλύσεων σύμφωνα με τα εθνικά και διεθνή πρότυπα. Η ολοκλήρωση του έργου θα οδηγήσει στην αναβάθμιση του εργαστηρίου έτσι ώστε να είναι ικανό να παρέχει υπηρεσίες υψηλής ποιότητας και αξιοπιστίας με ολοκληρωμένες διαπιστευμένες αναλύσεις στο τομέα του ελαιολάδου. Τα αναμενόμενα αποτελέσματα του έργου θα είναι μακράς διάρκειας και διατηρησιμότητας μια και το σύστημα διαπίστευσης είναι συνεχώς ελεγχόμενο. Το κοινωνικό όφελος του έργου θα είναι σημαντικό για την περιοχή, δεδομένου ότι το ελαιόλαδο συμβάλλει σε σημαντικό ποσοστό στο εισόδημα των κατοίκων της Κρήτης.. Πεπραγμένα: Το πρόγραμμα αποτελείται από πέντε υποέργα: 1. Παροχή υπηρεσιών για τη διαπίστευση του εργαστηρίου Τεχνολογίας Τροφίμων του Ινστιτούτου Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων (ΕΘΙΑΓΕ) σε δοκιμές ελαιολάδου 2. Συμπληρωματικές ενέργειες για τη διαπίστευση του εργαστηρίου Τεχνολογίας Τροφίμων του Ινστιτούτου Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων (ΕΘΙΑΓΕ) σε δοκιμές ελαιολάδου 3. Προμήθεια εξοπλισμού για το εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων του Ινστιτούτου Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων (ΕΘΙΑΓΕ) σε δοκιμές ελαιολάδου 4. Εκτέλεση εργασιών για το εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων του Ινστιτούτου Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων (ΕΘΙΑΓΕ) σε δοκιμές ελαιολάδου 5. Συμπληρωματικές τεχνικές εργασίες για την ολοκλήρωση του εργαστηρίου ελαιολάδου του Ινστιτούτου Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων (ΕΘΙΑΓΕ) ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

20 To 2011 πραγματοποιήθηκαν τροποποιήσεις, πατατάσεις, των συμβάσεων των υποέργων, καθώς λόγω των καθυστερήσεων του, είχαν λήξει οι αρχικές συμβάσεις και υποβλήθηκαν τα αντοιστιχα τεχνικά δελτία παρακολουθησης των υποέργων. Η ανακατασκευή των χώρων του εργαστηρίου ελαιολάδου προχώρησε αρκετά και ολοκληρώθηκε η τοποθέτηση όλων των νέων εργαστηριακών πάγκων. Εικ. 1. Υποδομές για εργαστηριακές αναλύσεις και οργανοληπτικό έλεγχο ελαιολάδου Στα πλαίσια του έργου αυτού έχει δημιουργηθεί και εκπαιδευτεί από εκπαιδευτές του ΙΟΟC μια ομάδα οργανοληπτικού ελέγχου ελαιολάδου, πρωτοπόρα για την πόλη μας, η οποία κινείται στην κατεύθυνση της διαπίστευσής της από τον ΕΣΥΔ και πραγματοποιεί τακτικά οργανοληπτικές δοκιμές ελαιολάδου. Παράλληλα προσωπικό του εργαστηρίου παρακολoύθησε ενημερωτικό σεμινάριο σχετικά με το πρότυπο ποιότητας ISO Εικ. 2. Εκπαίδευση ομάδας οργανοληπτικού ελέγχου Ινστιτούτου ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

21 Εργαστήριο Αρδεύσεων και Διαχείρισης Υδατικών Πόρων Προγράμματα σε εξέλιξη 4.1 Τίτλος: ΚΕΝΤΡΟ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Έργο : EL0075 Ερευνητική ΕΘΙΑΓΕ - Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών, Εργαστήριο μονάδα: Αρδεύσεων και Διαχείρισης Υδατικών Πόρων Υπεύθυνος: Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης Ερευνητική ομάδα: Κ. Χαρτζουλάκης, Γ. Ψαρράς, Κ. Βαρίκου, Ν. Καβρουλάκης Συντονιστής: Πολυτεχνείο Κρήτης Συμμετέχοντες φορείς: Πανεπιστήμιο Κρήτης ΠΑΝΚ Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Κρήτης ΤΕΙΚ Ινστιτούτο Υποτροπικών Φυτών και Ελιάς ΕΘΙΑΓΕ Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων ΜΑΙΧ Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελαιολάδου & Ελιάς ΕΔΟΕΕ Euro Innovation Partner AS (Norway) ΕΙΡ Έναρξη: 15 Μαΐου 2009 Λήξη: Μάιος 2012 Χρηματοδότηση: 830/ΕΥΔ&ΠΤ/2008 του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού ΕΟΧ Προϋπολογισμός: ,00 Δαπάνες έτους: 2.811,00 Σκοπός του προγράμματος: Σκοπός του έργου είναι η δημιουργία ενός Κέντρου Καινοτομίας με έδρα στα Χανιά με έμφαση στη διαχείριση φυσικών πόρων και συγκεκριμένα, τη βιώσιμη αγροτική ανάπτυξη, την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών πιέσεων που δημιουργεί ο πρωτογενής τομέας και την αξιοποίηση των αγροτικών προϊόντων/παραπροϊόντων της Κρήτης με την παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων συμμετέχει στη Δράση 2 ( Επίδειξη τεχνολογιών διαχείρισης αποβλήτων ελαιουργείων) και στη Δράση 3 (Εγκατάσταση πληροφοριακού συστήματος ενημέρωσης των αγροτών μέσω διαδικτύου και μηνυμάτων SMS, και Προμήθεια και λειτουργία κινητού εργαστηρίου αναλύσεων για τον αγροτικό τομέα ). Το κινητό Εργαστήριο αναμένεται να προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες σε διάφορους τομείς του αγροτικού τομέα, και εντός των πλαισίων του αντικειμένου του Ινστιτούτου, όπως η εφαρμογή προγραμμάτων συμβουλευτικής άρδευσης και λίπανσης, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη γεωργική δραστηριότητα, η υποστήριξη δράσεων που στοχεύουν στην αειφορική διαχείριση των φυσικών πόρων και κυρίως του εδάφους και του νερού, η υποστήριξη της εφαρμογής προγραμμάτων του Υπ. Γεωργίας, όπως ολοκληρωμένης καλλιέργειας, βιολογικής καλλιέργειας κ.λ.π. Περιγραφή του Έργου: Τα αντικείμενα των υπηρεσιών που θα εξυπηρετούνται από το Εργαστήριο είναι: 1. Αναλύσεις εδάφους: προσδιορισμός των διαθέσιμων θρεπτικών στοιχείων του εδάφους, εκτίμηση της κατάστασης των εδαφών ως προς τα επίπεδα των βαρέων μετάλλων και εκτίμηση της ποιότητας του εδάφους. 2. Αναλύσεις φυτικών ιστών: αποτελεί το κυριότερο εργαλείο για τον προσδιορισμό των αναγκών λίπανσης των δενδρωδών καλλιεργειών. 3. Αναλύσεις νερού: ποιότητα νερού και εκτίμηση της καταλληλότητάς του για την άρδευση των καλλιεργειών. 4. Αναλύσεις αποβλήτων: αστικά, γεωργικά ή βιομηχανικά απόβλητα θα μπορούν να αναλυθούν ώστε να εκτιμηθεί η δυνατότητα διάθεσής τους για γεωργικούς σκοπούς. Το εύρος των αποδεκτών που μπορούν να αξιοποιήσουν τις υπηρεσίες του Εργαστηρίου είναι αρκετά εκτεταμένο, συμπεριλαμβάνοντας μεμονωμένους παραγωγούς, συνεταιρισμούς και ομάδες παραγωγών, Δήμους και Κοινότητες του Νομού, βιομηχανίες και γενικά οποιονδήποτε εμπλέκεται άμεσα ή έμμεσα με δραστηριότητες του αγροτικού τομέα. Η βιωσιμότητα της Μονάδας θα επιτευχθεί μέσω της χρέωσης για τις προσφερόμενες υπηρεσίες, ενώ με την κατάλληλη προβολή και την εγκυρότητα που εξασφαλίζει η λειτουργία της από το Ινστιτούτο, αναμένεται να είναι θετική η ανταπόκριση του κοινού. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

22 Πεπραγμένα: Στα πλαίσια της Δράσης για την επίδειξη τεχνολογιών για τη διαχείριση των υγρών αποβλήτων ελαιουργείου (ΥΑΕ), πραγματοποιήθηκε εφαρμογή ΥΑΕ σε ελαιώνα μεταξύ Νοεμβρίου και Μαρτίου 2010, με συνολική δόση τα 1500 λίτρα ανά δένδρο. Στα πλαίσια ενημέρωσης τοπικών φορέων και ιδιωτών για τη συγκεκριμένη μεθοδολογία, οργανώθηκε ημερίδα στις 31/3/2011, όπου παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα από την εφαρμογή ΥΑΕ σε ελαιώνες, ενώ ακολούθησε επίδειξη του ορθού τρόπου εφαρμογής στον επιδεικτικό αγρό (Εικ. 1). Εικόνα 1. Επίδειξη της εφαρμογής ΥΑΕ σε ελαιώνα στην ημερίδα ενημέρωσης Παράλληλα, κατά τη διάρκεια του 2011 πραγματοποιήθηκε η δημιουργία της ιστοσελίδας για την ενημέρωση των αγροτών (Εικ. 2). Με την ολοκλήρωση των τελικών δοκιμών, η ιστοσελίδα θα ενσωματωθεί στον δικτυακό χώρο του Ινστιτούτου και θα είναι διαθέσιμη στο ευρύ κοινό μέσα στο Τέλος, εντός του 2011 πραγματοποιήθηκε διεθνής διαγωνισμός για την προμήθεια του οχήματος και του συνοδευτικού εργαστηριακού εξοπλισμού για τη δημιουργία του κινητού εργαστηρίου αναλύσεων. Ο διαγωνισμός αναμένεται να ολοκληρωθεί την άνοιξη του 2012, με το κινητό εργαστήριο εντάσσεται στο πρόγραμμα παροχής υπηρεσιών του Ινστιτούτου. Εικόνα 2. Ιστοσελίδα ενημέρωσης αγροτών ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

23 ΕΡΓΑ ΠΟΥ ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΗΚΑΝ ΤΟ Τίτλος: Biotechnological recycle of olive mills washing water by microalgae Έργο : ALGATEC Ερευνητική ΕΘΙΑΓΕ - Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών, Εργαστήριο μονάδα: Αρδεύσεων και Διαχείρισης Υδατικών Πόρων Υπεύθυνος: Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης Ερευνητική ομάδα: Κ. Χαρτζουλάκης, Γ. Ψαρράς, Ε. Στεφανουδάκη, I. Κασαπάκης Συντονιστής: BIOAZUL S.L. Spain Συμμετέχοντες φορείς: Valorsabio, Unipessoal, Lda - Portugal, ISITEC GmbH - Germany, Biotmicrogen S.L - Spain, Universidad de Granada - Spain, Subtropical Plants & Olive Tree Institute (NAGREF) - Greece, Universita Degli Studi della Tuscia Italy, TTZ Bremerhaven Germany, Cooperativa Agrícola Olivarera Nuestra Señora de los Desamparados (DESAM) Spain, Union of Agricultural Cooperatives of Peza - Greece Έναρξη: 15 Απριλίου 2009 Λήξη: 15 Αυγούστου 2011 Χρηματοδότηση: FP7-SME της Ε.Ε. Προϋπολογισμός: ,00 Δαπάνες έτους: ,00 Σκοπός του προγράμματος: Το πρόγραμμα ALGATEC έχει στόχο τον καθαρισμό και επαναχρησιμοποίηση του νερού των πλυντηρίων των ελαιουργείων για να μειωθεί η κατανάλωση νερού και η ρύπανση του περιβάλλοντος. Ο ελαιόκαρπος κατά τη διαδικασία εξαγωγής του ελαιόλαδου περνάει από διάφορα στάδια επεξεργασίας, με πρώτο αυτό της πλύσης του καρπού. Το νερό που καταναλώνεται σε όλη την Ευρώπη ετησίως για το πλύσιμο του ελαιοκάρπου υπολογίζεται σε 5 δισεκατομμύρια λίτρα. Η χημική ανάλυση του νερού μετά το πλύσιμο των καρπών δείχνει ότι το ρυπαντικό του φορτίο είναι υψηλό και αφού δεν υπάρχει δυνατότητα ανακύκλωσής του, αυτό αναμιγνύεται με τα υπόλοιπα απόβλητα των ελαιουργείων, ή απορρίπτεται σε παρακείμενες υδάτινες επιφάνειες (ρυάκια, ποταμοί κ.λπ.), επιβαρύνοντας την ποιότητά τους. Το έργο προβλέπει την αρχική διενέργεια αναλύσεων νερού των πλυντηρίων από διάφορα ελαιουργεία και με διαφορετικές ποσότητες ελαιοκάρπου για να χαρακτηρισθεί το ρυπαντικό του φορτίο. Οι μέθοδοι καθαρισμού που θα μελετηθούν είναι η επεξεργασία με μικρο-άλγη με χρήση φωτο-βιοαντιδραστήρα (Ιταλία και Ισπανία) και υπερ-και νανο-διήθηση (Ελλάδα). Με τα αποτελέσματα της έρευνας θα κατασκευασθεί ένα πρωτότυπο στις ΜΜΕ που συμμετέχουν, το οποίο θα μπορούσε να επεξεργαστεί 2 m 3 αποβλήτων πλυντηρίου σε ημερήσια βάση, ενσωματώνοντας καινοτόμα τεχνολογία με χρήση ενός φωτο-βιοαντιδραστήρα. Πεπραγμένα: Κατά τη διάρκεια του 2011, Οι δοκιμές σε εργαστηριακό επίπεδο πραγματοποιήθηκαν χρησιμοποιώντας ένα σύστημα επεξεργασίας σε τρεις φάσεις, το οποίο περιελάμβανε: α) αρχικό καθαρισμό του νερού πλύσης με χρήση ενεργού άνθρακα για τη μείωση του χρώματος και τη βελτίωση της διαύγειας, β) έναν φωτοβιοαντιδραστήρα χωρητικότητας 5 lt και γ) διάφορους συνδυασμούς μεμβρανών MF/NF (microfiltration / nanofiltration) και UF/NF (ultrafiltration / nanofiltration) σε ειδική εργαστηριακή συσκευή (Εικ.1). Τα αποτελέσματα του πειραματισμού έδειξαν ότι ο συνδυασμός MF/NF έδωσε παρόμοια τελικά αποτελέσματα σε σχέση με τον UF/NF, αλλά θεωρήθηκε προτιμότερος λόγω του μικρότερου κόστους των μεμβρανών. Ενδεικτικά αποτελέσματα από την τελική αξιολόγηση του συνδυασμού MF/NF εμφανίζονται στον Πίν. 1. Σύμφωνα με αυτά, επιτεύχθηκε μείωση του ρυπαντικού φορτίου σε ποσοστό μεγαλύτερο του 99%, με σημαντική μείωση των φαινολών (97,4%) και των ανόργανων στοιχείων (>99%) και επίσης μείωση της αγωγιμότητας στα επίπεδα του πόσιμου νερού. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

24 Α Β Εικ. 1. Ο φωτοβιοαντιδραστήρας (Α) και η συσκευή καθαρισμού μέσω μεμβρανών (Β) που χρησιμοποιήθηκαν στη διάρκεια των εργαστηριακών δοκιμών Το συνολικό ποσοστό ανάκτησης του νερού στο στάδιο της επεξεργασίας με τις μεμβράνες ανήλθε στο 85,8%. Η οπτική καθαρότητα του νερού στα διάφορα στάδια επεξεργασίας παρουσιάζεται στην Εικ. 2. Πίνακας 1. Χαρακτηριστικά του επεξεργασμένου νερού πλύσης του ελαιοκάρπου σε διάφορα στάδια επεξεργασίας, κατά τη διάρκεια των εργαστηριακών δοκιμών Στάδιο επεξεργασίας COD mg/l Ολικές Φαινόλες mg/l Θολερότητα NTU ph EC ds/m PO 4 P mg/l Αρχικό 2853,2 a 113,8 a 391 a 5,93 b 0,951 b 6,28 a Μετά τη χρήση ενεργού άνθρακα Μετά τον φωτοβιοαντιδραστήρα 1617,4 b 59,1 b 41,1 c 4,77 c 1,381 a 4,44 b 983,2 c 34,75 c 67,8 b 6,68 a 1,319 a 2,72 c Μετά από MF 522,3 d 19,3 d 3,42 d 6,73 a 1,288 a 0,81 d Μετά από NF (τελικό) 18,76 e 3,0 e 0,89 e 6,97 a 0,316 c 0,04 e Ποσοστό μείωσης 99,3 % 97,4 % 99,8 % 66,4 % 99,4 % Εικ. 2. Οπτική καθαρότητα του νερού κατά τα διάφορα στάδια επεξεργασίας. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

25 Με βάση τα αρχικά αποτελέσματα, κατασκευάσθηκε ένα πρωτότυπο σύστημα επεξεργασίας στο συνεταιρισμό DESAM στην Ισπανία (Εικ. 3). Οι δοκιμές σε πραγματικές συνθήκες επιβεβαίωσαν τα εργαστηριακά αποτελέσματα, με το πρωτότυπο να επιτυγχάνει ποσοστά μείωσης του ρυπαντικού φορτίου μεγαλύτερα από 95% και να παράγει νερό κατάλληλο για επαναχρησιμοποίηση στο ελαιουργείο. Εικ. 3. Το πρωτότυπο, κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης σε ελαιουργείο της Ισπανίας ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

26 Τίτλος: 4th CONFERENCE ON OLIVECULTURE, BIOTECHNOLOGY AND QUALITY OF OLIVE TREE PRODUCTS ΚΑΙ INFORMATIVE WORKSHOPS ON OLIVE OIL AND TABLE OLIVES Έργο : IOC-PRO-UM-8 11/EUM Ερευνητική ΕΘΙΑΓΕ - Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών, μονάδα: Υπεύθυνος: Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης Ερευνητική Κ. Χαρτζουλάκης, Γ. Ψαρράς, Ι. Μετζιδάκης, Ε. Μπαρμποπούλου, Μ. ομάδα: Μπερτάκη, Ε. Στεφανουδάκη, Ν. Καβρουλάκης, Κ. Βαρίκου Συντονιστής: Συμμετέχοντες φορείς: Ινστιτούτο Ελιάς & Υποτροπικών Φυτών Ινστιτούτο Υποτροπικών Φυτών και Ελιάς ΕΘΙΑΓΕ, Ελλάδα International Olive Council (IOC), Spain, Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ), Ελλάδα, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Κρήτης ΤΕΙ-Κρήτης, Ελλάδα, International Center for Agricultural Research in Dry Areas (ICARDA), Institut de Researche pour le Development (IRD), France, Ελληνική Βιομηχανία Υδρολυόμενης Πρωτεϊνης (Ε.Β.Υ.Π. ΕΠΕ) Ελλάδα, Ελληνικός Σύνδεσμος Βιομηχανιών & Τυποποιητών Ελαιολάδου (ΕΣΒΙΤΕ), Ελλάδα, Δήμος Χανίων, ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, ΠΕΜΕΤΕ, κλπ. Έναρξη: Απρίλιος 2011 Λήξη: Νοέμβριος 2012 Χρηματοδότηση: IOC, ICARDA, IRD, ΥΠΑΑΤ, ΤΕΙ Κρήτης, ΕΒΥΠ, κλπ. Προϋπολογισμός: ,00 Δαπάνες έτους: ,30 Σκοπός του προγράμματος: Σκοπός του έργου είναι να παρουσιασθούν στο συνέδριο τα τελευταία αποτελέσματα της έρευνας και τεχνολογίας σε θέματα γενετικού υλικού και καλλιεργητικών τεχνικών και βιοτεχνολογίας της ελιάς, καθώς και τεχνολογίας, ποιότητας, βιολογικής και θρεπτικής αξίας και εμπορίας της βρώσιμης ελιάς και του ελαιολάδου. Στόχος του συνεδρίου είναι να δοθεί η δυνατότητα στους επιστήμονες που θα συμμετέχουν και που ασχολούνται με την ελαιοκομία, τις βρώσιμες ελιές και το ελαιόλαδο, να παρουσιάσουν τα πρόσφατα αποτελέσματα των ερευνών τους, να ενημερωθούν για την ερευνητική δραστηριότητα των συναδέλφων τους, καθώς και για τα πορίσματα που προκύπτουν από αυτήν και να ανταλλάξουν απόψεις μεταξύ τους. Περιγραφή του Έργου: Για την υλοποίηση του έργου συστάθηκαν οι σχετικές επιτροπές (επιστημονική. Οργανωτική). Δημιουργήθηκε ιστοσελίδα στο διαδίκτυο με όλες τις πληροφορίες για το συνέδριο (χώρος, φόρμα υποβολής περιλήψεων-εργασίας, πρόγραμμα, κόστος εγγραφής, εκδηλώσεις) και στάλθηκαν ηλεκτρονικά μηνύματα σε πάνω από 600 επιστήμονες και οργανισμούς σχετικούς με τον ελαιοκομικό τομέα και θα τυπωθούν αφίσες. Παράλληλα με το συνέδριο θα οργανωθεί και ημερίδα για το μέλλον του ελαιολάδου και της επιτραπέζιας ελιάς με ταυτόχρονη μετάφραση στα ελληνικά για την συμμετοχή και των ελλήνων ελαιοκαλλιεργητών και έκθεση ελληνικών ελαιολάδων ΠΟΠ και βρώσιμης ελιάς. Θα γίνει εκτύπωση του προγράμματος εργασιών, βιβλίο περιλήψεων και πρακτικά του συνεδρίου, ενώ θα πραγματοποιηθεί και μια ολοήμερη τεχνική εκδρομή με επισκέψεις στο Ινστιτούτο, σε ελαιώνες, ελαιουργεία και επιχειρήσεις τυποποίησης και εμπορίας ελαιολάδου. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

27 Πεπραγμένα: Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε από 31/10-4/11/2011 στο ξενοδοχείο Caldera Creta Paradise και συμμετείχαν 194 επιστήμονες (Φωτ. 1) από 26 ελαιοκομικές χώρες και παρουσιάσθηκαν 254 ερευνητικές εργασίες (118 προφορικές και 136 posters) ενώ λειτούργησε και έκθεση ελληνικών ΠΟΠ ελαιολάδων και επιτραπέζιων ελιών. Παράλληλα στα πλαίσια του συνεδρίου πραγματοποιήθηκε ημερίδα με θέμα Το μέλλον του ελαιολάδου και της βρώσιμης ελιάς, που παρακολούθησε πλήθος αγροτών και επιχειρηματιών του κλάδου. Στο συνέδριο συμμετείχε ο Γενικός Δ/ντής του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιοκομίας κ. J. L. Barjol, που αναφέρθηκε στη αύξηση της παραγωγής ελαιολάδου λόγω εισαγωγής νέων χωρών με εντατικά συστήματα στην καλλιέργεια της ελιάς και ο εκπρόσωπος της Ε.Ε. κ. R. van der Stappen που αναφέρθηκε στις αλλαγές που αναμένεται να επιφέρουν οι τροποποιήσεις της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) στον ελαιοκομικό τομέα την τρέχουσα δεκαετία. Χαιρετισμούς απηύθυναν ο Αντιδήμαρχος Χανίων κ. Ε. Αμπαδιωτάκης και ο Δήμαρχος Πλατανιά κ. Ι. Μαλανδράκης, ενώ την έναρξη των εργασιών του συνεδρίου κήρυξε ο Γενικός Δ/ντής του ΕΘΙΑΓΕ Δρ. Κ. Μαλλίδης. Φωτ. 1. Συμμετέχοντες στο Διεθνές Συνέδριο OLIVEBIOTEQ 2011 Το συνέδριο ολοκληρώθηκε με μια αρκετά ενδιαφέρουσα ημερίδα σχετικά με το μέλλον του ελαιολάδου και της βρώσιμης ελιάς. Στο τομέα του ελαιολάδου παρουσιάστηκαν εισηγήσεις για τη σημερινή κατάσταση (παραγωγή, εισαγωγές, εξαγωγές και κατανάλωση) στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία και στη παγκόσμια αγορά. Για την ποιότητα και τη γνησιότητα του ελαιολάδου παρουσιάστηκαν οι τελευταίες εξελίξεις στα διεθνή όργανα (ΔΣΕ, ΕΕ,) με σκοπό την προστασία του από τη νοθεία με άλλου είδους έλαια (αποσμημένα ελαιόλαδα, σπορέλαια) αλλά και την προστασία του καταναλωτή. Επιπλέον, παρουσιάστηκαν εκτενώς τα τελευταία αποτελέσματα ερευνών για την θετική συσχέτιση της κατανάλωσης ελαιολάδου με την υγεία του ανθρώπου. Στον τομέα της επιτραπέζιας ελιάς παρουσιάστηκαν οι τελευταίες εξελίξεις στη μεταποίηση καθώς και οι νέες τεχνικές μείωσης υποκατάστασης του χλωριούχου νατρίου στην παρασκευή της επιτραπέζιας ελιάς και αναλύθηκε ο ρόλος της επιτραπέζιας ελιάς ως λειτουργικό τρόφιμο. Στα πλαίσια του συνεδρίου λειτούργησε έκθεση ελληνικών ελαιολάδων ΠΟΠ και επιτραπέζιας ελιάς (Φωτ. 2). Κατά την διάρκεια του συνεδρίου οι σύνεδροι επισκέφθηκαν ελαιώνες, παρακολούθησαν τον τρόπο συγκομιδής του ελαιοκάρπου, ξεναγήθηκαν σε σύγχρονα ελαιουργεία κλασικού τύπου και σε μονάδες με σύγχρονα συστήματα εξαγωγής και τυποποίησης ελαιολάδου, αλλά και στο Μουσείο Κισάμου. Τέλος αποφασίστηκε το επόμενο συνέδριο (5 th OLIVEBIOTEQ) να γίνει στο Aleppo της Συρίας το ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

28 Φωτ. 2. Έκθεση ελληνικών ελαιολάδων ΠΟΠ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

29 Εργαστήριο Φυσιολογίας - Θρέψης Φυτών Προγράμματα σε εξέλιξη 5.1 Τίτλος: ΚΕΝΤΡΟ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Έργο : EL0075 Ερευνητική ΕΘΙΑΓΕ - Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών, Εργαστήριο μονάδα: Αρδεύσεων και Διαχείρισης Υδατικών Πόρων Υπεύθυνος: Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης Ερευνητική ομάδα: Κ. Χαρτζουλάκης, Γ. Ψαρράς, Κ. Βαρίκου, Ν. Καβρουλάκης Συντονιστής: Πολυτεχνείο Κρήτης Συμμετέχοντες φορείς: Πανεπιστήμιο Κρήτης ΠΑΝΚ Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Κρήτης ΤΕΙΚ Ινστιτούτο Υποτροπικών Φυτών και Ελιάς ΕΘΙΑΓΕ Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων ΜΑΙΧ Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελαιολάδου & Ελιάς ΕΔΟΕΕ Euro Innovation Partner AS (Norway) ΕΙΡ Έναρξη: 15 Μαΐου 2009 Λήξη: Μάιος 2011 Χρηματοδότηση: 830/ΕΥΔ&ΠΤ/2008 του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού ΕΟΧ Προϋπολογισμός: ,00 Δαπάνες έτους: Σκοπός του προγράμματος: Σκοπός του έργου είναι η δημιουργία ενός Κέντρου Καινοτομίας με έδρα στα Χανιά με έμφαση στη διαχείριση φυσικών πόρων και συγκεκριμένα, τη βιώσιμη αγροτική ανάπτυξη, την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών πιέσεων που δημιουργεί ο πρωτογενής τομέας και την αξιοποίηση των αγροτικών προϊόντων/παραπροϊόντων της Κρήτης με την παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων συμμετέχει στη Δράση 2 ( Επίδειξη τεχνολογιών διαχείρισης αποβλήτων ελαιουργείων) και στη Δράση 3 (Εγκατάσταση πληροφοριακού συστήματος ενημέρωσης των αγροτών μέσω διαδικτύου, και Προμήθεια και λειτουργία κινητού εργαστηρίου αναλύσεων για τον αγροτικό τομέα). Το κινητό Εργαστήριο αναμένεται να προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες σε διάφορους τομείς του αγροτικού τομέα, και εντός των πλαισίων του αντικειμένου του Ινστιτούτου, όπως η εφαρμογή προγραμμάτων συμβουλευτικής άρδευσης και λίπανσης, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη γεωργική δραστηριότητα, η υποστήριξη δράσεων που στοχεύουν στην αειφορική διαχείριση των φυσικών πόρων και κυρίως του εδάφους και του νερού, η υποστήριξη της εφαρμογής προγραμμάτων του Υπ. Γεωργίας, όπως ολοκληρωμένης καλλιέργειας, βιολογικής καλλιέργειας κ.λ.π. Πεπραγμένα: Τα αποτελέσματα για το έτος 2011, αναφέρονται σε άλλη ενότητα των Πεπραγμένων του Ινστιτούτου. Το Εργαστήριο Φυσιολογίας Θρέψης Φυτών, κατά τη διάρκεια του έτους ήταν υπεύθυνο για την οργάνωση ενημερωτικής ημερίδας με σκοπό την παρουσίαση αποτελεσμάτων και την επίδειξη τεχνολογίας που αφορά στην εφαρμογή υγρών αποβλήτων ελαιουργείων σε ελαιώνες, τη συμβολή στον σχεδιασμό και δημιουργία της ιστοσελίδας για την ενημέρωση των αγροτών και τη διενέργεια του διεθνούς διαγωνισμού για την προμήθεια του οχήματος και του συνοδευτικού εργαστηριακού εξοπλισμού για τη δημιουργία του κινητού εργαστηρίου αναλύσεων.. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

30 Προγράμματα που ολοκληρώθηκαν το Τίτλος: Biotechnological recycle of olive mills washing water by microalgae Έργο : ALGATEC Ερευνητική ΕΘΙΑΓΕ - Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών, Εργαστήριο μονάδα: Αρδεύσεων και Διαχείρισης Υδατικών Πόρων Υπεύθυνος: Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης Ερευνητική ομάδα: Κ. Χαρτζουλάκης, Γ. Ψαρράς, Ε. Στεφανουδάκη, I. Κασαπάκης Συντονιστής: BIOAZUL S.L. - Spain Συμμετέχοντες φορείς: Valorsabio, Unipessoal, Lda - Portugal, ISITEC GmbH - Germany, Biotmicrogen S.L - Spain, Universidad de Granada - Spain, Subtropical Plants & Olive Tree Institute (NAGREF) - Greece, Universita Degli Studi della Tuscia Italy, TTZ Bremerhaven Germany, Cooperativa Agrícola Olivarera Nuestra Señora de los Desamparados (DESAM) Spain, Union Of Agricultural Cooperatives of Peza - Greece Έναρξη: 15 Απριλίου 2009 Λήξη: Αύγουστος 2011 Χρηματοδότηση: FP7-SME της Ε.Ε. Προϋπολογισμός: ,00 Σκοπός του προγράμματος: Το πρόγραμμα ALGATEC είχε ως στόχο τον καθαρισμό και επαναχρησιμοποίηση του νερού των πλυντηρίων των ελαιουργείων για να μειωθεί η κατανάλωση νερού και η ρύπανση του περιβάλλοντος. Για την επίτευξη του σκοπού του προγράμματος χρησιμοποιήθηκε η εμπειρία από προηγούμενα προγράμματα, στα οποία συμμετείχε το Ινστιτούτο, για την παραγωγή ενός πρωτοτύπου το οποίο θα μπορούσε να επεξεργαστεί 2 m 3 αποβλήτων πλυντηρίου σε ημερήσια βάση, ενσωματώνοντας καινοτόμα τεχνολογία με χρήση ενός φωτοβιοαντιδραστήρα. Πεπραγμένα: Η συνοπτική αναφορά των αποτελεσμάτων του προγράμματος παρουσιάζεται σε άλλη ενότητα των Πεπραγμένων του Ινστιτούτου. Το Εργαστήριο Φυσιολογίας Θρέψης Φυτών, στα πλαίσια του προγράμματος, ήταν υπεύθυνο για τη δειγματοληψία και διενέργεια αναλύσεων σε δείγματα νερού πλύσης από διάφορα ελαιουργεία της περιοχής, την ανασκόπηση της ισχύουσας νομοθεσίας για τη διαχείριση αποβλήτων ελαιουργείων σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, την επίβλεψη των πειραμάτων που αφορούσαν στην εργαστηριακή αξιολόγηση του συστήματος επεξεργασίας του νερού πλύσης του ελαιοκάρπου και τη διενέργεια των σχετικών αναλύσεων και τη δημιουργία ενημερωτικού υλικού για το πρόγραμμα και εγχειριδίου λειτουργίας του πρωτοτύπου στα Ελληνικά. 6. Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας Από το 2005 δεν υπάρχει ερευνητής στο Εργαστήριο Δεν υπάρχουν προγράμματα σε εξέλιξη ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

31 Εργαστήριο Εντομολογίας Προγράμματα σε εξέλιξη 7.1. Τίτλος: Έλεγχος της αποτελεσματικότητας ετοιμόχρηστου δολώματος με δραστική ουσία το a-cypermethrin για την αντιμετώπιση του δάκου της ελιάς (Βactrocera oleae) με δολωματικούς από εδάφους ψεκασμούς Έργο: Ερευνητική μονάδα: Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων (Εργαστήριο Εντομολογίας, Γεωργικής Ζωολογίας & Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων) Δρ. Γεώργιος Ψαρράς και Δρ. Κυριακή Βαρίκου Δρ. Κ. Βαρίκου, Περράκης Γιώργος, Μάρακα Σοφία, Μπιρουρακη Αθανασία, Δρ. Γαραντωνάκης Νίκος ΒASF Αgro Ελλάς Α.Β.Ε.Ε - Υπεύθυνος: Ερευνητική ομάδα: Συνεργαζόμενοι: Συμμετέχοντες φορείς: Έναρξη: 2008 Λήξη: 2012 Χρηματοδότηση: ΒASF Αgro Ελλάς Α.Β.Ε.Ε Προϋπολογισμός: ,00 Δαπάνες έτους: ,90 Σκοπός του προγράμματος: Η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας ετοιμόχρηστου δολώματος (BAS 310 ΒDI) με δραστική ουσία την a-cypermethrin στην αντιμετώπιση του δάκου στα πλαίσια της προσπάθειας ανεύρεσης προϊόντων εναλλακτικών των χρησιμοποιούμενων εντομοκτόνων, με τις λιγότερες κατά το δυνατόν επιπτώσεις στο περιβάλλον και τη δημόσια υγεία. Εικ. 1. Γυάλινη παγίδα παρακολούθησης McPhail του δάκου Πεπραγμένα: Τo σκεύασμα BAS310 BDI αξιολογήθηκε ως προς την αποτελεσματικότητα του, δοκιμάστηκε σε δυο μεταχειρίσεις (εφαρμογή κάθε δυο εβδομάδες και κάθε τρεις) και συγκρίθηκε με το προϊόν αναφοράς Success (εγκεκριμένο ετοιμόχρηστο δόλωμα) και με το Fastac 10SC σε δυο πειραματικούς ελαιώνες έκτασης δένδρων ποικιλίας Κορωνέικης, στην ευρύτερη περιοχή του δημοτικού διαμερίσματος Κολυμβαρίου. Γενικότερα, σημαντικές διαφορές παρατηρήθηκαν στις δακοσυλλήψεις μεταξύ των μεταχειρίσεων στον ένα από τους δύο πειραματικούς με σημαντικά χαμηλότερες δακοσυλλήψεις στα πειραματικά τεμάχια εφαρμογής του νέου σκευάσματος συγκριτικά με το προϊόν αναφοράς Success. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

32 Τίτλος: Έλεγχος της αποτελεσματικότητας σκευάσματος DPX-HGW86 για την αντιμετώπιση του δάκου της ελιάς (Bactrocera oleae) στο εργαστήριο με δολωματικούς ψεκασμούς. Έργο: Ερευνητική μονάδα: Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων (Εργαστήριο Εντομολογίας, Γεωργικής Ζωολογίας & Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων) Υπεύθυνος: Δρ. Μετζιδάκης Ιωάννης και Δρ. Βαρίκου Κυριακή Ερευνητική ομάδα: Συνεργαζόμενοι: - Συμμετέχοντες - φορείς: Έναρξη: 2010 Λήξη: 2012 Χρηματοδότηση: DUPONT DE NEMOURS (FRANCE) S.A.S. Προϋπολογισμός: 7.027,00 Δαπάνες έτους: 4.671,23 Δρ. Κ. Βαρίκου, Περράκης Γιώργος, Μάρακα Σοφία, Γκίκα Βασιλική, Μπιρουρακη Αθανασία Σκοπός του προγράμματος: Η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του σκευάσματος DP συγκριτικά με το ήδη εγκεκριμένο και αποτελεσματικό Fastac (a cypermethrin), στην αντιμετώπιση του δάκου με δολωματικούς ψεκασμούς στο εργαστήριο. Εικ. 2. Δοκιμή νέων σκευασμάτων εναντίον του δάκου στο εργαστήριο Πεπραγμένα: Δοκιμάστηκε το νέο φυτοπροστατευτικό σκεύασμα σε διάφορες δόσεις στο εργαστήριο και αξιολογήθηκε ως προς την αποτελεσματικότητα του συγκριτικά με το προϊόν αναφοράς Fastac 10SC και τον μάρτυρα. Το σκεύασμα φάνηκε να είναι εξίσου αποτελεσματικό με το προϊόν αναφοράς τόσο σε μεγάλες όσο και στις μικρές δοκιμαζόμενες δόσεις. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

33 Τίτλος: Μελέτη αποτελεσματικότητας νέων σκευασμάτων GF-2680 και GF-2682 αλλά και GF-2828 και GF-2829 σε πειράματα αγρού για την αντιμετώπιση του δάκου της ελιάς (Bactrocera oleae)με δολωματικούς από εδάφους ψεκασμούς Έργο: Ερευνητική μονάδα: Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων (Εργαστήριο Εντομολογίας, Γεωργικής Ζωολογίας & Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων) Υπεύθυνος: Δρ. Ψαρράς Γεώργιος και Δρ. Βαρίκου Κυριακή Ερευνητική ομάδα: Συνεργαζόμενοι: - Συμμετέχοντες - φορείς: Έναρξη: 2010 Λήξη: 2012 Χρηματοδότηση: ELANCO Προϋπολογισμός: 7.992,00 Δαπάνες έτους: 6.453,45 Δρ. Κ. Βαρίκου, Περράκης Γιώργος, Μάρακα Σοφία, Γκίκα Βασιλική, Μπιρουρακη Αθανασία, Δρ. Γαραντωνάκης Νίκος Σκοπός του προγράμματος: Η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του σκευάσματος GF και GF-2829 συγκριτικά με το ήδη εγκεκριμένο και αποτελεσματικό Success (Spinosad), στην αντιμετώπιση του δάκου με δολωματικούς ψεκασμούς στον ελαιώνα. Πεπραγμένα: Τα σκευάσματα GF-2828 και GF-2829 αξιολογήθηκαν ως προς την αποτελεσματικότητα τους και συγκρίθηκαν με το προϊόν αναφοράς Success σε πειραματικά τεμάχια μεγάλης έκτασης, ποικιλίας Κορωνέικης στην περιοχή Άστρικα Κολυμβαρίου. Τα αποτελέσματα δεν έδειξαν σημαντικές διαφορές στις δακοσυλλήψεις μεταξύ των δοκιμαζόμενων σκευασμάτων αλλά και ούτε στη δακοπροσβολή Τίτλος: Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας νέας ελκυστικής ουσίσς για την βελτίωση των δολωματικών ψεκασμών εναντίον του δάκου της ελιάς (Bactrocera oleae) με δολωματικούς από εδάφους ψεκασμούς Έργο: Ερευνητική μονάδα: Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων (Εργαστήριο Εντομολογίας, Γεωργικής Ζωολογίας & Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων) Υπεύθυνος: Δρ. Στεφανουδάκη Ευαγγελία και Δρ. Βαρίκου Κυριακή Ερευνητική ομάδα: Συνεργαζόμενοι: - Συμμετέχοντες - φορείς: Έναρξη: 2010 Λήξη: 2011 Χρηματοδότηση: Agrolab A.E. Προϋπολογισμός: ,50 Δαπάνες έτους: ,78 Δρ. Κ. Βαρίκου, Περράκης Γιώργος, Μάρακα Σοφία, Γκίκα Βασιλική, Μπιρουρακη Αθανασία Σκοπός του προγράμματος: Η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του νέου τροφικού ελκυστικού συγκριτικά με τα αποτελεσματικά Dacus bait και Entomella που χρησιμοποιούνται σήμερα στους δολωματικούς από εδάφους ψεκασμούς, για την βελτίωση της αποτελεσματικότητας των δολωματικών ψεκασμών και συγκεκριμένα της διάρκειας. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

34 Πεπραγμένα: H αξιολόγηση του νέου ελκυστικού πραγματοποιήθηκε σε γυάλινες παγίδες και σε ειδικούς σπόγγους σε ελαιώνα του Νομού Χανίων συγκριτικά με τα εγκεκριμένα ελκυστικά και σε συνδυασμό με τα εγκεκριμένα σκευάσματα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όλα τα ελκυστικά χωρίς την προσθήκη εντομοκτόνων προσέλκυσαν μεγαλύτερο αριθμό δάκων από τις μεταχειρίσεις εκείνες στις οποίες προστέθηκε κάποιο εντομοκτόνο Τίτλος: Impact of mixtures of flowering plants used as ground cover in olive groves or crop margins in grapevine on population of bee pollinators and natural enemies Έργο: Ερευνητική μονάδα: Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων (Εργαστήριο Εντομολογίας, Γεωργικής Ζωολογίας & Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων) Δρ. Στεφανουδάκη Ευαγγελία και Δρ. Βαρίκου Κυριακή Δρ. Κ. Βαρίκου, Μπιρουρακη Αθανασία, Δρ. Γαραντωνάκης Νίκος Υπεύθυνος: Ερευνητική ομάδα: Συνεργαζόμενοι: - Συμμετέχοντες - φορείς: Έναρξη: 2011 Λήξη: 2013 Χρηματοδότηση: SYGENTA Hellas ΑΕΒΕ Προϋπολογισμός: 3.000,00 Δαπάνες έτους: 1.173,75 Σκοπός του προγράμματος: Η παρακολούθηση επικονιαστών και ωφέλιμων αρθρόποδων στην ελιά με σκοπό την αύξηση του πληθυσμού των επικονιαστών και των ωφέλιμων αρθρόποδων στους ελαιώνες. Πεπραγμένα: Αξιολογήθηκαν οι επιδράσεις δυο μειγμάτων επιλεγμένων φυτών συγκριτικά με την αυτοφυή βλάστηση, στην προσέλκυση ωφέλιμων εντόμων και υμενόπτερων επικονιαστών σε ελαιώνα στην περιοχή Μεσσαρά Ηρακλείου. Καταγράφηκαν κυρίως υμενόπτερα επικονιαστές και σε μικρότερο αριθμό μέλισσες και βομβίνοι. Κατά την ανθοφορία η επισκεψιμότητα από τους επικονιαστές ήταν σημαντικά μεγαλύτερη σε σχέση με τον μάρτυρα. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

35 Τίτλος: Συγκριτικές εργασίες καταπολέμησης του δάκου της ελιάς στο Νομό Χανίων. Έργο: Ερευνητική μονάδα: Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων (Εργαστήριο Εντομολογίας Υπεύθυνος: Δρ. Α. Καλαϊτζάκη Ερευνητική ομάδα: Δρ. Α. Καλαϊτζάκη, Γερακάκη Κ. Συνεργαζόμενοι: Περιφερειακή Ενότητα Χανίων-Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Χανίων, Πανεπιστήμιο Ηρακλείου-Τμήμα Βιολογικό Συμμετέχοντες φορείς: Περιφερειακή Ενότητα Χανίων-Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Χανίων, Πανεπιστήμιο Ηρακλείου- Τμήμα Βιολογικό Έναρξη: 1990 Λήξη: Συνεχιζόμενο Χρηματοδότηση: Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Προϋπολογισμός: Οι δαπάνες καλύπτονται από τις Πιστώσεις Δακοκτονίας της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων Δαπάνες έτους: - Σκοπός του προγράμματος: Σκοπός του προγράμματος είναι η βελτίωση της υφιστάμενης προληπτικής μεθόδου αντιμετώπισης του δάκου με γνώμονα το σεβασμό στο περιβάλλον και τη δημόσια υγεία. Πεπραγμένα: Οι πειραματικές εργασίες που πραγματοποιήθηκαν το 2011 αφορούσαν στην: 1. Δοκιμαστική εφαρμογή νεοεγκριθέντων εντομοκτόνων 2. Μελέτη δυνατότητας ελάττωσης κατά το ήμισυ του ψεκαστικού υγρού ανά ψεκαζόμενο δένδρο (Δηλαδή από 300cc σε 150cc ψεκαστικού διαλύματος/δένδρο) 3. Καταγραφή των παρασιτοειδών και του ποσοστού παρασιτισμού του δάκου σε διάφορες εποχές και ελαιοκομικές περιοχές της Ελλάδας καθώς και εύρεση φυτώντραπεζών τα οποία φιλοξενούν παρασιτοειδή του δάκου. 4. Συγκριτική μελέτη της χρονικής διάρκειας αποτελεσματικής δράσης ελκυστικών ουσιών του δάκου. 5. Μελέτη ανάπτυξης ανθεκτικότητας του δάκου της ελιάς στα χρησιμοποιούμενα εντομοκτόνα, μελέτη επικινδυνότητας για την ανάπτυξη ανθεκτικότητας του δάκου, συσχέτιση επιπέδων ανθεκτικότητας με ποσοστό μείωσης της αποτελεσματικότητας των ψεκασμών στις συνιστώμενες δόσεις semifield cages και ανάπτυξη απλών και φιλικών προς το χρήστη πρωτοκόλλων και πιλοτική εφαρμογή από τους τοπικού φορείς της δακοκτονίας 1. & 2. Κατά το έτος 2011 το εντομοκτόνο που δοκιμάστηκε με δολωματικούς από εδάφους ψεκασμούς ήταν το νεοεγκριθέν Biscaya 240 OD, (thiacloprid 24%). Εφαρμόστηκαν συνολικά 5 ψεκασμοί με το Biscaya και στην συνέχεια αντικαταστάθηκε με το οργανοφωσφορικό Perfection 40 EC (dimethoate). Ως προϊόν αναφοράς χρησιμοποιήθηκε το Fastac 10 ΕC ( a-cypermethrin), που εφαρμόστηκε στους δύο πρώτους ψεκασμούς. Ακολούθησε ένας ψεκασμός με Success ΤΜ* 0,24 CB (Spinosad 0,24%), και δύο επιπλέον ψεκασμοί με το Perfection 40 EC. Στα προϊόντα αναφοράς μελετήθηκε παράλληλα και η αποτελεσματικότητα τους με την εφαρμογή ψεκασμού χρησιμοποιώντας κατά το ήμισυ του ψεκαστικού υγρού ανά δένδρο, δηλαδή από 300cc σε 150cc ψεκαστικού διαλύματος/δένδρο. Καθ όλη τη διάρκεια της μελέτης εφαρμόστηκαν συνολικά 6 δολωματικοί ψεκασμοί σε όλα τα πειραματικά τεμάχια. Χαμηλότερες συλλήψεις του δάκου να παρατηρήθηκαν στα πειραματικά τεμάχια που εφαρμόστηκε Fastac/Success/Dimethoate (300cc/δένδρο) και Fastac/Success/Dimethoate (150cc/δένδρο) και υψηλότερες στα τεμάχια του Biscaya/Dimethoate (300ml/δένδρο) εντούτοις, ο μέσος όρος ενηλίκων του δάκου/mcphail/εβδομάδα δεν βρέθηκε να διαφέρει σημαντικά μεταξύ των τριών μεταχειρίσεων καθ όλη την διάρκεια της μελέτης (Διάγραμμα 1). ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

36 Διάγραμμα 1. Μέσοι όροι δάκων / παγίδα / εβδομάδα (+τ.σ.) που καταγράφτηκαν στα πειραματικά τεμάχια των 3 μεταχειρίσεων, που εφαρμόστηκαν στην περιοχή Δρακώνας Χανίων το έτος (Τα βέλη αντιστοιχούν στους δολωματικούς ψεκασμούς με τα δοκιμαζόμενα εντομοκτόνα). Όσο φορά στα ποσοστά ζωντανής, νεκρής και συνολικής προσβολής του ελαιοκάρπου από το δάκο παρόλο που από τον Σεπτέμβριο έως και τον Οκτώβριο η προσβολή ήταν υψηλότερη στα πειραματικά τεμάχια της μεταχείρισης Biscaya/Dimethoate δεν βρέθηκαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των μεταχειρίσεων, σε καμία από τις δειγματοληψίες που πραγματοποιήθηκαν. 3. Κατά τις δειγματοληψίες που έγιναν στα πλαίσια της μελέτης αυτής, βρέθηκαν και προσδιορίστηκαν τα ωφέλιμα έντομα του δάκου που ανήκουν στα είδη Eupelmus urozonus, Pnigalio mediterraneus, Opius concolor, Eurytoma martellii και Prolasioptera berlesiana (Eικόνα 1). Τα παρασιτοειδή που βρέθηκαν να έχουν τα περισσότερα άτομα στο σύνολο των δειγμάτων ήταν το P. mediterraneus και το E. urozonus. Τα είδη αυτά αντιπροσώπευαν το 42,7% και 39,2% των ατόμων όλων των ειδών, αντίστοιχα. Το O. concolor αντιπροσώπευε το 11,6%, το αρπακτικό P. berlesiana αντιπροσώπευε το 6,1%, και το E. martellii το 0,4%. Εικ. 1. Ενήλικο του Eupelmus urozonus, Pnigalio mediterraneus, Eurytoma martellii, Opius concolor και Prolasioptera berlesiana Το ποσοστό παρασιτισμού εξαιτίας της δράσης των ιθαγενών εκτοπαρασιτοειδών κατά τη διάρκεια των δειγματοληψιών παρουσίασε σημαντικές διακυμάνσεις. Η επίδραση του παράγοντα ποικιλία ελιάς στο ποσοστό παρασιτισμού του δάκο ήταν σημαντική. Μεγαλύτερο ποσοστό παρασιτισμού βρέθηκε στον προσβεβλημένο από δάκο ελαιόκαρπο της μικρόκαρπης ποικιλίας Κορωνέϊκης σε σύγκριση με των μεγαλόκαρπων ποικιλιών Αμφίσσης, Καλαμών και Manzanilla. Η επίδραση του παράγοντα τρόπου καλλιέργειας (βιολογική ή συμβατική) στο ποσοστό εκτοπαρασιτισμού δεν ήταν σημαντική. 4. Η αξιολόγηση της προσελκυστικότητα και της διάρκειας δράσης πρωτεϊνούχων ελκυστικών ουσιών που χρησιμοποιούνται σήμερα στους δολωματικούς ψεκασμούς, έγινε με τη χρησιμοποίηση δύο τύπων παγίδας (Εικόνα 2). ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

37 Εικ. 2. Παγίδες δοκιμής πρωτεϊνούχων ελκυστικών τροφής του δάκου Διάγραμμα 2. Μέσος όρος ενηλίκων δάκου (+τ.σ.) που καταγράφτηκε στις ξύλινες παγίδες με ανθοκομικό μος δοκιμής πρωτεϊνούχων ελκυστικών τροφής, στην περιοχή Νεροκούρου Χανίων, από 2/9/2011 έως 17/10/2011. Μέσω της ξύλινης παγίδας με ανθοκομικό μος τα ελκυστικά Dacus Bait 10%, Entomela 2%, Entomela 10% και Dacus Bait 1/4 προσέλκυσαν μεγαλύτερο αριθμό δάκων σε σχέση με τα υπόλοιπα όμως οι διαφορές ήταν σημαντικές μόνο μεταξύ του Dacus Bait 10% και Entomela 2% από τα Success 33, Success 67, Success 1/4, Entomela 1/4 και το νερό (Διάγραμμα 2). Μέσω της χάρτινης παγίδας με βλαστούς ελιάς τα ελκυστικά Dacus Bait 1/4, Dacus Bait 10, Entomela 1/4, Success 1/4 και Entomela 10 προσέλκυσαν μεγαλύτερο αριθμό δάκων σε σχέση με τα υπόλοιπα, όμως οι διαφορές ήταν σημαντικές μόνο μεταξύ του Dacus Bait 1/4 από τα Success 33, Success 67, Entomela 2, Dacus Bait 2 και το νερό (Διάγραμμα 3). ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

38 Διάγραμμα 3. Μέσος όρος ενηλίκων δάκου (+τ.σ.) που καταγράφτηκε στις χάρτινες παγίδες με βλαστούς ελιάς, δοκιμής πρωτεϊνούχων ελκυστικών τροφής, στην περιοχή Νεροκούρου Χανίων, από 2/9/2011 έως 17/10/2011. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

39 Εργαστήριο Υδροπονίας Αρωματικών και Φαρμακευτικών Φυτών 8.1. Τίτλος: Ανάπτυξη και βαθμονόμηση μοντέλων απορρόφησης ιχνοστοιχείων σε καλλιέργεια αγγουριάς σε κλειστά υδροπονικά συστήματα. Έργο: Ερευνητική Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων (Εργαστήριο μονάδα: Υδροπονίας Αρωματικών και Φαρμακευτικών Φυτών) Υπεύθυνος: Τζεράκης Κων/νος Ερευνητική Κ. Τζεράκης, Ν. Συγριμής, Δ. Σάββας ομάδα: Συνεργαζόμενοι: Συμμετέχοντες φορείς: Έναρξη: 2007 Λήξη: 2011 Χρηματοδότηση: Προϋπολογισμός: - Δαπάνες έτους: - ΕΘΙΑΓΕ, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο Γεωργικής Μηχανολογίας ΕΘΙΑΓΕ Σκοπός: Η ανάπτυξη και βαθμονόμηση μοντέλων απορρόφησης ιχνοστοιχείων σε υδροπονική καλλιέργεια αγγουριάς. Το έργο γίνεται στα πλαίσια εκπόνησης της διδακτορικής διατριβής του γεωπόνου Κων/νου Τζεράκη υπευθύνου του εργαστηρίου. Τα κλειστά υδροπονικά συστήματα μολονότι πλεονεκτούν από τα ανοικτά ως προς τις επιπτώσεις της καλλιέργειας στο περιβάλλον και την κατανάλωση νερού και λιπασμάτων, συχνά συνδέονται με προβλήματα συσσώρευσης αλάτων στο περιβάλλον των ριζών. Ορισμένα από αυτά όπως ο ψευδάργυρος και το μαγγάνιο σε υψηλές συγκεντρώσεις καθίστανται τοξικά για τα φυτά. Η αγγουριά είναι από τα πιο ευαίσθητα φυτά σε υψηλές συγκεντρώσεις Mn και Zn. Η βαθμιαία συσσώρευση των αλάτων αυτών να ελεγχθεί και να περιοριστεί μέσω κατάλληλης διαχείρισης των απορροών και του προγράμματος υδρολίπανσης της καλλιέργειας με τη χρήση «ευφυών» συστημάτων αυτοματισμού που βασίζονται σε κατάλληλα βαθμονομημένα μαθηματικά μοντέλα. Με την βοήθεια τέτοιων μοντέλων, η εκάστοτε συγκέντρωση ιχνοστοιχείων στο περιβάλλον των ριζών μπορεί να υπολογίζεται σε συνθήκες πραγματικού χρόνου ως συνάρτηση μίας εύκολα μετρούμενης μεταβλητής, όπως είναι η αθροιστική κατανάλωση νερού από τα φυτά. Πεπραγμένα: Το 2011 έγινε στατιστική επεξεργασία των πειραματικών δεδομένων του 1 ου πειράματος και συγγραφή επιστημονικής εργασίας που δημοσιεύθηκε σε διεθνές επιστημονικό περιοδικό και αφορούσε την επίδραση υψηλών συγκεντρώσεων μαγγανίου ή/και ψευδαργύρου στο νερό άρδευσης σε αγρονομικές παραμέτρους της αγγουριάς. Εικ. 1. Φύλλο αγγουριάς με συμπτώματα τοξικότητας μαγγανίου Εικ. 2. Φύλλο αγγουριάς με συμπτώματα τοξικότητας ψευδαργύρου ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

40 Εργαστήριο Κτηνοτροφίας (Εκτέλεση και οικονομική διαχείριση από το Σ.Γ.Ε. Ασωμάτων Ρεθύμνης) 9.1. Τίτλος: Development of integrated livestock breeding and management strategies to improve animal health, product quality and performance in European organic and low input milk, meat and egg production. LowInputBreeds. Έργο: Ερευνητική Ινστιτούτο Κτηνιατρικών Ερευνών Θεσσαλονίκης μονάδα: Υπεύθυνος: Δρ. Σμαρώ Σωτηράκη Ερευνητική ομάδα: Δρ. Βολάνης Μανούσος, Δρ. Αλέξανδρος Στεφανάκης, Dr. Raffaella Finocchiaro, Dr. Jan-Tijs van Kamm Συνεργαζόμενοι: Σ.Γ.Ε Ασωμάτων, Δρ. Βολάνης Μανούσος, Κ. Τζεράκης Συμμετέχοντες φορείς: Έναρξη: 2009 Λήξη: 2014 Χρηματοδότηση: Προϋπολογισμός: 423,360 Δαπάνες έτους: - SEVENTH FRAMEWORK PROGRAMME THEME 2 Food, Agriculture and Fisheries, and Biotechnology Σκοπός του έργου: Το έργο LOWINPUTBREEDS αποσκοπεί στην ανάπτυξη ολοκληρωμένων στρατηγικών για την αναπαραγωγή και διαχείριση των ζώων με σκοπό τη βελτίωση της υγείας και της απόδοσης των ζώων, στην Ευρωπαϊκή βιολογική παραγωγή προϊόντων «χαμηλής εισόδου» γάλα, κρέας και αυγών μέσω έρευνας, διάδοσης και δραστηριοτήτων κατάρτισης. Το consortium περιλαμβάνει 11 ακαδημαϊκά κέντρα αριστείας και 6 εταιρείες γενετικής/αναπαραγωγής (4 ΜΜΕ) σε 11 Ευρωπαϊκές, 1 ICPC και 2 βιομηχανικές τρίτες χώρες. Πεπραγμένα: Στην Ελλάδα οι μελέτες θα αφορούν την ανθεκτικότητα ατόμων της φυλής προβάτων Σφακίων σε εκτατικά και ημιεκτατικά συστήματα εκτροφής και στις διάφορες εποχές του έτους ενάντια στις μαστίτιδες, στην ποδοδερματίτιδα και στις παρασιτώσεις. Το ποίμνιο της Σχολής Ασωμάτων το 2011 αποτέλεσε μία από τις μονάδες ημιεντατικού τύπου. Έγιναν καθόλη τη διάρκεια του έτους δειγματοληψίες γάλακτος και κοπράνων και οι αναλύσεις βρίσκονται σήμερα στο στάδιο της επεξεργασίας. Στο πλαίσιο του προγράμματος θα διερευνηθεί η αποτελεσματικότητα της χρήσης διαφόρων «βιοενεργών φυτών» στη διατροφή των προβάτων. Η χρήση βιοενεργών φυτών, που οι δευτερογενείς μεταβολίτες τους εμφανίζουν αντιπαρασιτική δράση όπως είναι οι ταννίνες που περιέχονται στα ψυχανθή Onobrychis viciifolia (sainfoin) και Hedysarum coronarium (sulla). Αξίζει να σημειωθεί ότι η καλλιέργεια των φυτών αυτών στο Σταθμό Ασωμάτων είναι μοναδική γιατί τα φυτά αυτά δεν καλλιεργούνται ακόμη συστηματικά στη χώρα μας. Στην δημιουργία των καλλιεργειών αυτών στηρίζονται και οι πειραματισμοί με τη χρήση τους σε πρόβατα που έχουν προγραμματιστεί για τα επόμενα 2 χρόνια (διάρκεια ζωής του προγράμματος). Επίσης στο πλαίσιο του προγράμματος εκπονούνται 2 διδακτορικές διατριβές του κ. Νικόλαου Τζανιδάκη και του κ. Νικόλαου Βουτζουράκη σε συνεργασία με την Κτηνιατρική Σχολή Εικόνα 1. Καλλιέργεια κτηνοτροφικού φυτού ΑΠΘ και το πανεπιστήμιο του Newcastle Onobrychis viciifolia (sainfoin) αντίστοιχα. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ

41 Δ. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 1. Εγκριθείσες Τίτλος πρότασης: «ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΜΥΚΟΡΡΙΖΩΝ ΣΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΙΚΟΤΗΤΑ ΟΡΙΑΚΩΝ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΥΚΟΡΡΙΖΙΚΩΝ ΕΜΒΟΛΙΩΝ» Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ Ν. Καβρουλάκης Φορέας Υλοποίησης: Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., Συντονίζεται από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Επ. καθ. Κώστας Οιχαλιώτης). Φορέας χρηματοδότησης: Υπ. Παιδείας, δια Βίου Μάθησης και Καινοτομίας στα πλαίσια πράξης ΘΑΛΗΣ Ενίσχυση της Διεπιστημονικής ή και Διαϊδρυματικής έρευνας και καινοτομίας του Προϋπολογισμός για το ΕΘΙΑΓΕ-Ινστιτούτο: ,00. Διάρκεια: 36 μήνες. Τίτλος πρότασης: «ENDOPHYTES IN BIOTECHNOLOGY AND AGRICULTURE» COST Action FA1103 Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ Ν. Καβρουλάκης Φορέας Υλοποίησης: Institut für Pflanzenkultur, Germany (Dr. Carolin Schneider). Φορέας χρηματοδότησης: EU, COST (European Cooperation in Science and Technology). Προϋπολογισμός για το ΕΘΙΑΓΕ: ,00 Διάρκεια: 48 μήνες. Τίτλος πρότασης: INFORMATIVE WORKSHOPS ON OLIVE OIL AND TABLE OLIVES ΚΑΙ 4th CONFERENCE ON OLIVECULTURE, BIOTECHNOLOGY AND QUALITY OF OLIVE TREE PRODUCTS Επιστημονικός υπεύθυνος: Επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας του ΕΘΙΑΓΕ ήταν ο Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης Φορέας Υλοποίησης: Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου - Spain, IRD-France, ICARDA-Syria, ΥΠΑΑΤ, ΤΕΙ Κρήτης, ΕΣΒΙΤΕ, ΣΕΒΙΤΕΛ, ΠΕΜΕΤΕ Φορέας χρηματοδότησης: GRANTS FOR OLIVE OIL PROMOTIONAL ACTIVITIES 2011 του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου (IOC) Προϋπολογισμός ,00. Διάρκεια: Τίτλος πρότασης: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΔΟΛΩΜΑΤΙΚΟΥ ΨΕΚΑΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΔΑΚΟΥ, ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΥ. Επιστημονικός υπεύθυνος: Επιστημονικοί συνυπεύθυνοι της ερευνητικής ομάδας του ΕΘΙΑΓΕ η Δρ. Ευαγγελία Στεφανουδάκη και η Δρ. Κυριακή Βαρίκου. Φορέας Υλοποίησης: Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ- ΤΜΗΜΑ Ηλεκτρονικής/Παράρτημα Χανίων. Φορέας χρηματοδότησης: Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων («ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ ΙΙΙ: ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΑ ΤΕΙ») Προϋπολογισμός: Συνολική χρηματοδότηση: ,00. Διάρκεια: Υποβληθείσες αλλά μη εγκριθείσες Τίτλος πρότασης: «ALLEVIATION OF DROUGHT STRESS OF TOMATO PLANTS BY USING ARBUSCULAR MYCORRHIZAL FUNGI (DROTOMYC)» Επιστημονικός υπεύθυνος: Επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας του ΕΘΙΑΓΕ ο Δρ. Ν. Καβρυλάκης. Φορέας Υλοποίησης: Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., Φορέας χρηματοδότησης: Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογία, στα πλαίσια του επιχειρησιακού προγράμματος «ΕKΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ». ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

42 Προϋπολογισμός: ,00 Διάρκεια: 36 μήνες. ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ ΕΤΟΥΣ Τίτλος πρότασης: «ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΠΟΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΛΕΜΟΝΙΑΣ ΣΤΟΝ ΠΑΓΕΤΟ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΝΤΟΧΗ ΤΟΥΣ» Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ Ν. Καβρουλάκης Φορέας Υλοποίησης: Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., Συντονίζεται από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Καθ. Σταύρος Βέμμος). Φορέας χρηματοδότησης: Υπ. Παιδείας, δια Βίου Μάθησης και Καινοτομίας στα πλαίσια πράξης ΘΑΛΗΣ Ενίσχυση της Διεπιστημονικής ή και Διαϊδρυματικής έρευνας και καινοτομίας του Προϋπολογισμός για το ΕΘΙΑΓΕ: Διάρκεια: 36 μήνες. Τίτλος πρότασης: «ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΣΜΟΥ ΥΔΡΑΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΧΗΜΙΚΩΝ ΣΗΜΑΤΩΝ ΕΠΑΓΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΥΔΑΤΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΑΡΔΕΥΤΙΚΟΥ ΝΕΡΟΥ» Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης Φορέας Υλοποίησης: Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., Συντονίζεται από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Καθ. Καθ. Β. Νοϊτσάκης). Φορέας χρηματοδότησης: Υπ. Παιδείας, δια Βίου Μάθησης και Καινοτομίας στα πλαίσια πράξης ΘΑΛΗΣ Ενίσχυση της Διεπιστημονικής ή και Διαϊδρυματικής έρευνας και καινοτομίας του Προϋπολογισμός για το ΕΘΙΑΓΕ: ,00 Διάρκεια: 36 μήνες. Τίτλος πρότασης: «RESPONSE OF TOMATO CULTIVARS SANTORINIS AND ACE55, DIFFERING IN DROUGHT TOLERANCE, TO INOCULATION WITH MYCORRHIZAL FUNGI UNDER FULL IRRIGATION AND DEFICIT IRRIGATION» Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ Νεκτάριος Καβρουλάκης Φορέας Υλοποίησης: Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., Φορέας χρηματοδότησης: Στα πλαίσια της πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος: του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση για εκπόνηση Μελετών ετήσιας διάρκειας για το Προϋπολογισμός: Διάρκεια: 12 μήνες. Τίτλος πρότασης: «DEVELOPING EUROMEDITERRANEAN CLUSTER OF AGROOFOOD INDUSTRIES-D.E.M.E.T.R.A» Συντονιστής: National Research Centre, (NRC)-Egypt Επιστημονικός υπεύθυνος για το ΕΘΙΑΓΕ: Δρ. Ι. Μετζιδάκης. Φορέας Υλοποίησης: National Research Center-Egypt, Isra University-Jordan, PLURAL- European Study Centre- Italy, NAGREF-Greece, International Association of Science Parks (IASP)-Spain, Souk El Tayeb- Lebanon, Arid Lands Institute-Tunisia, Local Councils Association-Malta, University of Algarve-Portugal, National Association of Wine Cities-Italy, National Association of Italian Municipalities Tuscany-Itally, Agency of Agriculture and Fisheries Management of Andalucia-Spain, National Institute for Research on Genie Rural, Water and Forests-Tunisia, Region of Ionian Island-Greece, Malta Enterprise, Malta. Φορέας χρηματοδότησης: Europena Union-ENPICBCMED Cross Border Cooperation in Mediterranean. Προϋπολογισμός: Ινστιτούτου: Διάρκεια: 30 μήνες. Τίτλος πρότασης: INNOVATIVE IRRIGATION TECHNOLOGIES FOR THE AGRICULTURE OF THE MEDITERRANEAN BASIN (IRRITECMED) Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

43 Φορέας Υλοποίησης: Συντονίζεται από το INSTITUTO VALENCIANO DE INVESTIGACIONES AGRARIAS-GENERALITAT VALENCIANA της Ισπανίας. Φορέας χρηματοδότησης: ENPI CBCMED-Mediterranean Sea Basin Joint Operational Programme/2011 της Ε.Ε. Προϋπολογισμός Ινστιτούτου: ,00. Διάρκεια: Τίτλος πρότασης: SUSTAINABLE MANAGEMENT OF IRRIGATION UNDER WATER SCARCITY CONDITIONS BY MEANS OF RENEWABLE ENERGY APPLICATIONS (IRRI GO) Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης. Φορέας Υλοποίησης: Συντονίζεται από το Università degli Studi di Firenze - Dipartimento di Economia Agraria e delle Risorse Territoriali (UNIFI DEART), Italy. Φορέας χρηματοδότησης: ENPI CBCMED/2009 της Ε.Ε. Προϋπολογισμός: ,00. Διάρκεια: Τίτλος πρότασης: MEDITERRANEAN COOPERATION TO PRESERVE AND VALORISE NATURAL HERITAGE FROM RISK FACTORS (MEDITAGE). Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης. Φορέας Υλοποίησης: Συντονίζεται από το Regione Basilicata Dipartimento Ambiente, Territorio e Politiche della Sostenibilità Direzione Generale, Italy. Φορέας χρηματοδότησης: ENPI CBCMED/2009 της Ε.Ε. Συνολικός προϋπολογισμός: ,00. Διάρκεια: Τίτλος πρότασης: WATER HARVESTING FOR AFRICA: MANAGEMENT AND DEVELOPMENT OF APPROPRIATE TECHNIQUES (WHAM). Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης. Φορέας Υλοποίησης: Συντονίζεται από το Desertification Research Centre (NRD) της Ιταλίας. Συμμετέχουν το Fundación IMDEA Agua (IMDEA) Spain, Faculté des Sciences Semlalia - Université Cadi Ayyad (UCA),Morocco, International Crops Research Institute for the Semi-Arid Tropics, West and Central Africa (ICRISAT), Niger, Natural Environment Research Council (NERC) UK, Département d'agronomie et des Biotechnologies Végétales - Institut National Agronomique de Tunisie (INAT), Tunisia, NAGREF-Institute for Olive Tree and Subtropical Plants, Greece, Institut de l Environnement et de Recherche Agricoles, Burkina Faso, Institut Sénégalais de Recherches Agricoles -Centre National de Recherches Forestières (ISRA), Senegal, Institute of Agro-Environmental & Forest Biology-CNR, Italy. Φορέας χρηματοδότησης: FP7-AFRICA 2010-ENV της Ε.Ε Συνολικός προϋπολογισμός: ,00. Διάρκεια: Τίτλος πρότασης: ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΑΡΔΕΥΣΗΣ ΤΥΠΙΚΩΝ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΣΤΑ ΣΥΝΟΡΑ ΚΥΠΡΟΥ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΡΗΤΗ ΚΥΠΡΟΣ (ΥΔΩΡ) Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης. Φορέας Υλοποίησης: Συντονίζεται από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Φορέας χρηματοδότησης: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδα- Κύπρος Συνολικός προϋπολογισμός: ,00. Διάρκεια: Τίτλος πρότασης: ΜΟΡΦΟ-ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΑ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΚΑΡΠΟΥ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΑΜΠΕΛΟΥ (V. VINIFERA L.) ΥΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΑΥΞΗΜΕΝΗΣ UV ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΚΑΙ ΕΛΛΕΙΨΗΣ ΝΕΡΟΥ Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

44 Φορέας Υλοποίησης: Συμμετέχει το University of Agricultural Sciences and Veterinary Medicine Iasi, Ρουμανία Φορέας χρηματοδότησης: ΚΟΙΝΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΕΡΓΑ ΕΛΛΑΔΑ- ΡΟΥΜΑΝΙΑ της ΓΓΕΤ Συνολικός προϋπολογισμός: ,00. Διάρκεια: Τίτλος πρότασης: RECOVERING CLIMATE PROOF PLANTS TO COMBAT DROUGHT (ProofPlants). Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης. Φορέας Υλοποίησης: Συντονίζεται από το Institute of Agro-Environmental & Forest Biology, CNR, Italy. Συμμετέχουν: Universite Cadi Ayyad, Morocco, Institut National Agronomique de Tunisie, Tunisia, Center for Agricultural Research and Extension (NCARE), Jordan. Φορέας χρηματοδότησης: SCIENCE FOR PEACE του ΝΑΤΟ Προϋπολογισμός ,00. Διάρκεια: Τίτλος προγράμματος: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΩΣ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΥΠΟΣΤΡΩΜΑΤΩΝ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΩΝ ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Γ. Ψαρράς Επιστημονική ομάδα: Δρ. Γ. Ψαρράς, Κ. Τζεράκης, Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης Συμμετέχοντες φορείς: ΕΘΙΑΓΕ, Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, University of Agricultural Sciences and Veterinary Medicine, Cluj-Napoca, Romania Φορέας χρηματοδότησης: ΓΓΕΤ, Κοινά Ερευνητικά και Τεχνολογικά Έργα / Ελλάδα Ρουμανία Προϋπολογισμός: Διάρκεια: 24 μήνες Τίτλος πρότασης: ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΧΗΜΙΚΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΛΕΠΙΔΟΠΤΕΡΟΥ ΕΝΤΟΜΟΥ PHYLLOCNISTIS CITRELLA: ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ, ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ, ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΦΕΡΟΜΟΝΗΣ ΤΟΥ Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Α. Καλαϊτζάκη Συντονίζεται από τον Δρ. Μιχαηλάκη Αντώνιο (Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο) Φορέας Υλοποίησης: Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ινστιτούτο Προστασίας Φυτών Ηρακλείου, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, University of California Davis, Tokyo University of Agriculture and Technology, Institut National de la Recherche Agronomique (INRA) Φορέας χρηματοδότησης: Υπ. Παιδείας, δια Βίου Μάθησης και Καινοτομίας στα πλαίσια πράξης ΘΑΛΗΣ Ενίσχυση της Διεπιστημονικής ή και Διαϊδρυματικής έρευνας και καινοτομίας του Προϋπολογισμός: Διάρκεια: 49 μήνες Τίτλος πρότασης: EFFECTS OF NUTRITION AND HOST - PLANT ON BIOLOGY OF MAJOR ARTHROPOD PESTS ON CITRUS AND THEIR IMPLICATION IN INTEGRATED PEST MANAGEMENT PROGRAMS Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Α. Καλαϊτζάκη, συντονίζεται από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Φορέας Υλοποίησης: Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, Universitat Jaume Spain, United Stated Department of Agriculture Parlier California, University of Florida-Citrus Research and Education Center Φορέας χρηματοδότησης: European Research Council Προϋπολογισμός: ,00 Διάρκεια: 60 μήνες ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

45 3. Υπό αξιολόγηση ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ ΕΤΟΥΣ Τίτλος πρότασης: «PRODUCTION OF GENETICALLY CERTIFIED, HEALTHY AND IMPROVED PROPAGATIVE CITRUS MATERIAL IN GREECE»» Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ Ν. Καβρουλάκης Φορέας Υλοποίησης: Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., Συντονίζεται από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Επ. καθ. Ανδρέας Βολουδάκης). Φορέας χρηματοδότησης: Υπ. Παιδείας, δια Βίου Μάθησης και Καινοτομίας Στα πλαίσια της πράξης «Συμπράξεις Παραγωγικών και Ερευνητικών Φορέων σε Εστιασμένους Ερευνητικούς & Τεχνολογικούς Τομείς-ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ 2011» Γενική Γραμματεία Έρευνας & Τεχνολογίας. Προϋπολογισμός για το ΕΘΙΑΓΕ: Διάρκεια: 36 μήνες. Τίτλος πρότασης: «INTRODUCTION OF NEW OLIVE CROP MANAGEMENT PRACTICES FOCUSED ON CLIMATE CHANGE MITIGATION AND ADAPTATION OLIVE-CLIMA» Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Γ. Κουμπούρης. Φορέας Υλοποίησης: Συμμετέχουν Ομάδα Παραγωγών Νηλέας, Ομάδα Παραγωγών Πεζά, Ομάδα Παραγωγών Μεράμβελος, ΕΘΙΑΓΕ - Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, ΕΘΙΑΓΕ - Ινστιτούτο Εγγείων Βελτιώσεων Σίνδου Θεσ/νίκης, ΕΘΙΑΓΕ - Ινστιτούτο Εδαφολογίας Αθηνών, University of Bassilicata, Ανατολική - Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρεία O.T.A. Ανατολικής Θεσσαλονίκης, Ρόδαξ Άγρο, Αγρότυπος Φορέας χρηματοδότησης: LIFE+ Environment Policy and Governance Προϋπολογισμός: Ινστιτούτου: , Διάρκεια: (60 μήνες). Τίτλος πρότασης: «OLEA-TRACK: TRACEABILITY OF ORIGIN AND AUTHENTICATION OF GREEK PDO AND PGI OLIVE OILS AND FRUITS BY CHEMICAL ANALYSES AND COMBINED GENOMIC AND MATABOLOMIC APPROACHES» Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Ι. Μετζιδάκης. Φορέας Υλοποίησης: Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., Ινστιτούτο Αμπέλου, Λαχανοκομίας & Ανθοκομίας Ηρακλείου ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., Foodstandard, MAICH, University οf Crete, EDOEE Φορέας χρηματοδότησης: ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ Συμπράξεις Παραγωγικών και Ερευνητικών Φορέων σε Εστιασμένους Ερευνητικούς & Τεχνολογικούς Τομείς» όπως ανακοινώθηκε από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας & Τεχνολογίας (Υπουργείο Παιδείας Δια βίου Μάθησης & Θρησκευμάτων) Προϋπολογισμός: Ινστιτούτου: , Διάρκεια: (36 μήνες). Τίτλος πρότασης: «GREENING THE FOOD AND DRINK CHAIN TOWARD A SUSTAINABLE FUTURE GREENCHAIN» Συντονιστής: SPES-Italy Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Ι. Μετζιδάκης. Φορέας Υλοποίησης: SPES-Italy, NAGREF-Greece, ENEA-Italy, MAPP-Denmark, TUBITAK BILGEM-Turkey, FRIAL-Spain, MASOEKO- Czech Republic, POLABSKE-, Czech Republic, MLEKARNA-Slovenia, SULTAN-Turkey, OLIVAIS-DO SUL-Portugal, LACTICINIOS-Portugal, LEADERGY LIGHT-Italy, KOUKFARM-Greece, AGRI-Italy, FS-Italy. Φορέας χρηματοδότησης: FP7-KBBE Προϋπολογισμός: Ινστιτούτου: ,00, Διάρκεια: 36 μήνες. Τίτλος πρότασης: «ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ, ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ» Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Γ. Κουμπούρης Συμμετέχοντες φορείς: ΕΘΙΑΓΕ, Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, Centrum vyskumu rastlinnej vyroby (CVRV) Plant Production Research Centre Slovakia ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

46 Φορέας χρηματοδότησης: ΓΓΕΤ, Κοινά Ερευνητικά και Τεχνολογικά Έργα / Ελλάδα - Σλοβακία Προϋπολογισμός: Διάρκεια: 24 μήνες Τίτλος πρότασης: INNOVATIVE WATER TREATMENT TECHNOLOGIES FOR FACILITATING RECYCLING OF INDIAN WATER RESOURCES AND REUSE IN AGRICULTURE (REINWATER) Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης Φορέας Υλοποίησης: Συντονίζεται από το Verein zur Förderung des Technologietransfers an der Hochschule Bremerhaven e.v.(ttz), Germany Φορέας χρηματοδότησης: FP7-KBBE της Ε.Ε. Προϋπολογισμός Ινστιτούτου: ,00. Διάρκεια: Τίτλος πρότασης: INTEGRATED MANAGEMENT AND VALORIZATION OF AGRICULTURAL PLASTIC WASTE AND CONTAINERS OF AGROCHEMICALS IN CRETE (CRETANETAPW) Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης Φορέας Υλοποίησης: Συντονίζεται από το Agricultural University of Athens- Department of Agricultural Engineering, Greece. Φορέας χρηματοδότησης: LIFE+ Environment Policy and Governance FC της Ε.Ε. Προϋπολογισμός Ινστιτούτου: 372,386,00. Διάρκεια: Τίτλος προγράμματος: SUSTAINABLE TWINNING OF WATER REGIME AND AGRICULTUREIN THE MEDITERRANNEAN UNDER CLIMATE CHANGE (MED-AGROWATER), Συντονιστής προγράμματος: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών. Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Γ. Ψαρράς Φορέας χρηματοδότησης: ΕΕ, Cross-Border Cooperation in the Mediterranean (ENPI- CBCMED) Προϋπολογισμός Ινστιτούτου: ,00 Διάρκεια: 36 μήνες ( ) Τίτλος πρότασης: Παραγωγή ωφελίμων εντόμων για την βιολογική και ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των κυριοτέρων εχθρών των καλλιεργειών υπό κάλυψη του Νομού Χανίων. Επιστημονικός υπεύθυνος: Επιστημονική υπεύθυνη της ερευνητικής ομάδας του ΕΘΙΑΓΕ η Δρ. Κυριακή Βαρίκου. Προτεινόμενος Φορεας Υλοποίησης: Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε.. Προτεινόμενος Φορέας χρηματοδότησης: Περιφέρεια Κρήτης Προϋπολογισμός: Συνολική χρηματοδότηση: ,00. Τίτλος πρότασης: ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΑΦΙΔΟΠΑΝΙΔΑΣ ΤΩΝ ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΩΝ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ ΤΡΙΣΤΕΤΣΑ Επιστημονικός υπεύθυνος: Επιστημονικοί συνυπεύθυνοι της ερευνητικής ομάδας του ΕΘΙΑΓΕ Δρ. Α. Καλαϊτζάκη, Δρ. Ν. Καβρυλάκης. Ε. Μπαρμποπούλου Φορέας Υλοποίησης: Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., Γεωπονικό Παν/μιο Αθηνών, Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας & Κτηνιατρικής. Φορέας χρηματοδότησης: Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων Προϋπολογισμός: ,00 Διάρκεια: 24 μήνες. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

47 Ε. ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ - ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΩΝ Δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά με κριτές Delis, C., Krokida, A., Georgiou, S., Peña-Rodríguez, L.M., Kavroulakis, N., Ioannou, E., Roussis, V., Osbourn, A.E. and Papadopoulou K.K. (2011) Role of lupeol synthase in Lotus japonicus nodule formation. New Phytologist 189, Doupis G., Chartzoulakis K., Beis A., Patakas A., 2011 Allometric and biochemical responses of grapevines subjected to drought and enhanced ultraviolet-b radiation. Austr. J. Grape & Wine Res. 17(1): Kalaitzaki A. P., Tsagkarakis A. E. & Lykouressis D. P Population fluctuation of Phyllocnistis citrella and its parasitoids in two citrus species in Western Crete (Greece) Entomologia Hellenica 20 (2011): Kavroulakis, N. and Ntougias, S. (2010) Bacterial and beta-proteobacterial diversity in Olea europaea var. mastoidis- and O. europaea var. koroneiki-generated olive mill wastewaters: influence of cultivation and harvesting practice on bacterial community structure. World Journal of Microbiology and Biotechnology 27, Tzerakis, C., Savvas, D., Sigrimis, N Responses of cucumber grown in recirculating nutrient solution to gradual Mn and Zn accumulation in the root zone owing to excessive supply via the irrigation water. J. Plant Nutr. Soil Sci. 175, Δημοσιεύσεις σε εθνικά περιοδικά (χωρίς κρίση) 3. Δημοσιεύσεις σε πρακτικά διεθνών συνεδρίων με κριτές Chartzoulakis K., The use of saline water for irrigation of olive: Effects on growth, physiology, yield and oil quality. Acta Hort. 888: Psarras G., Kasapakis I., Stefanoudaki E., Papadakis I. Chartzoulakis K., Effects of different irrigation regimes on olive tree physiology, yield and fruit quality. Acta Hort. 888: Socias I Company, R., Alonso, J., Espiau, M., Fernández, I Martí, A., Kodad, O., Avanzato, D., Baccetta, L., Botta, R., Drogoudi, P., Duval, H., Metzidakis, I, Rovira, M., Silva, A.P., Solar, A., Spera, D. (2011) The definition of the European almond core collection. Acta Horticulturae Δημοσιεύσεις σε πρακτικά εθνικών συνεδρίων με κριτές Δούπης Γ., Πατάκας Α., Χαρτζουλάκης Κ., Δράση της αυξημένης έντασης υπεριώδους ακτινοβολίας (UV-B) και ελλειμματικής άρδευσης στη φυσιολογία της αμπέλου. Πρακτικά 24 ου Συνεδρίου ΕΕΕΟ, Τόμος 1, Κασαπάκης Ι., Χαρτζουλάκης Κ., Ψαρράς Γ., Εκτίμηση κινδύνου ερημοποίησης καλλιεργούμενων εκτάσεων στη Δ. Κρήτη. Πρακτικά 24 ου Συνεδρίου ΕΕΕΟ, Τόμος 2, Μπαρμποπούλου Ε., Ντούγιας Σ., Ζερβάκης Γ., Παπαδάκης Ι., Ψαρράς Γ., Καβρουλάκης Ν Απομόνωση και χαρακτηριστικά ενός ωομύκητα του γένους Pythium με πιθανή φυτοπαθογόνο δράση σε δέντρα αβοκάντο. Πρακτικά 24 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου ΕΕΕΟ: Τόμος Α, Ψαρράς Γ., Χαρτζουλάκης Κ., Διγαλάκη Ν., Στεφανουδάκη Ε., Επίδραση της εφαρμογής υγρών αποβλήτων ελαιουργείων στα χαρακτηριστικά τριών διαφορετικών τύπων εδάφους και στη σύσταση του νερού στράγγισης. Πρακτικά 24 ου Συνεδρίου ΕΕΕΟ, Τόμος 2, ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ - ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ

48 Ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια Aksehirli-Pakuyrek, M., Koubouris, G., Petrakis, P., Hepaksoy, S., Metzidakis, I., Yalcinkaya, E., Doulis, A., Differentiation within and between olive (Olea europaea L.) cvs. Koroneiki and Mastoidis and wild Cretan Olea sp. populations revealed by SSR marker polymorphism. OLIVEBIOTEQ 2011, 31/10-4/11/2011, Chania, Greece, Abstract book, p. 49. Doupis G., Bertaki M., Psarras G., Kasapakis I., Chartzoulakis K., Water relations, physiological behavior and antioxidant defence mechanism of olive plants subjected to different irrigation regimes. OLIVEBIOTEQ 2011, 31/10-4/11/2011, Chania, Greece, Abstract book, p. 24. Koubouris, G., Metzidakis I., Doulis, A., Vasilakakis, M., Revisiting self incompatibility and cross pollination requirements in olive. OLIVEBIOTEQ 2011, 31/10-4/11/2011, Chania, Greece, Abstract book, p. 70 Koubouris, G., Metzidakis I., Vasilakakis, M. (2011) Pollen ultrastructure features as genotype-distinguishing indicators in olive (Olea europaea L.). OLIVEBIOTEQ 2011, 31/10-4/11/2011, Chania, Greece, Abstract book, p. 31. Metzidakis I., Kosmas C., Kairis O., Giannakaki A., Land desertification risk by different management practises in olive orchards in Chania. OLIVEBIOTEQ 2011, 31/10-4/11/2011, Chania, Greece, Abstract book, p Stefanoudaki E., Loxou V., Papamanolioudaki A., Koutsaftakis A., Evaluation of different types of decanters used on olive oil extraction process. OLIVEBIOTEQ 2011, 31/10-4/11/2011, Chania, Greece, Abstract book, p Varikou, K., A. BirourakI, G. Koufakis and A. Christoylakis Evaluation of attractants used in bait sprays for the control of olive fruit fly Bactrocera oleae (Gmelin) (Diptera: Tephritidae) in orchards of Crete. OLIVEBIOTEQ 2011, 31/10-4/11/2011, Chania, Greece, Abstract book, p Volakakis N., Stergiadis S., Papamanolioudaki A., Stefanoudaki E., Kiritsakis A., Eyre M., Leifert C., Kabourakis E Effect of management system and geographic position on olive oil quality in Crete, Greece. OLIVEBIOTEQ 2011, 31/10-4/11/2011, Chania, Greece, Abstract book, p Α. Kalaitzaki, M. Marketaki Natural enemy complex of Bactrocera oleae in organic and conventional olive groves in Western Crete. OLIVEBIOTEQ 2011, 31/10-4/11/2011, Chania, Greece, Abstract book, p. 114 Αrgyro Kalaitzaki, Adel Amara, Antonios Tsagkarakis Seasonal phenology of Calocoris trivialis Costa (Hemiptera: Miridae) on olive trees and associated host plants. 5 th European Meeting of the IOBC/WPRS Working Group: Integrated Protection οf Olive Crops, Jerusalem, Israel, May 15-20, Book of Abstracts p Ανακοινώσεις σε εθνικά συνέδρια Δούπης Γ., Χαρτζουλάκης Κ. και Πατάκας Α., Διαφορές στην σύνθεση φυτοορμονών και φωτοσυνθετικών χρωστικών της αμπέλου υπό την επίδραση αυξημένης έντασης υπεριώδους ακτινοβολίας (UV-B) και ελλειμματικής άρδευσης. 25 ο Συνέδριο ΕΕΕΟ, , Λεμεσός Κύπρος, Βιβλίο Περιλήψεων, σελ. Καβρουλάκης, Ν., Δούπης, Γ., Παπαδοπούλου, Κ.Κ Επίδραση του ενδοφυτικού μύκητα Fusarium solani (στέλεχος FsΚ) στην οικοφυσιολογική συμπεριφορά της τομάτας υπό υδατική καταπόνηση. 12ο Πανελλήνιο Επιστημονικό Συνέδριο της Ελληνικής Βοτανικής Εταιρείας. Ρέθυμνο Σεπτέμβριος-Οκτώβριος Βιβλίο Περιλίψεων, Σελ Καλαϊτζάκη, Α. and A. Amara Πληθυσμιακή διακύμανση του Closterotomus (Calocoris) trivialis (Hemiptera: Miridae) σε πορτοκαλιά, ελιά και είδη της αυτοφυούς βλάστησης. 14 ο Πανελλήνιο Εντομολογικό Συνέδριο. Ναύπλιο, Οκτωβρίου Σελ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ - ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ

49 Καλαϊτζάκη, Α. και Μ. Μαρκετάκη Ωφέλιμα έντομα του δάκου της ελιάς (Bactrocera oleae Gmelin) σε ελαιώνες βιολογικής και συμβατικής καλλιέργειας. 14 ο Πανελλήνιο Εντομολογικό Συνέδριο. Ναύπλιο, Οκτωβρίου Σελ Καραμαούνα Φ., Β. Κάτη, Ν. Βολακάκης, Κ. Βαρίκου, Ν. Γαραντωνάκης, Λ. Οικονόμου, Α. Μαρκέλλου, Β. Καλλιακάκη και Φ. Ανδρινόπουλος Επίδραση εδαφοκάλυψης με επιλεγμένα φυτά σε ωφέλιμα έντομα και επικονιαστές στην καλλιέργεια της ελιάς και του αμπελιού. 14 ο Πανελλήνιο Εντομολογικό Συνέδριο, Ναύπλιο, Οκτωβρίου σελ , Τζινευράκης, Α., Κουμπούρης, Γ., Λιονάκης, Σ. (2011) Εξέλιξη της ανθοφορίας ελιάς ποικιλίας Κορωνέικη σε σχέση με την θερμοκρασία. Συνέδριο Ελληνικής Εταιρίας της Επιστήμης των Οπωροκηπευτικών. Κύπρος. Χαρτζουλάκης Κ., Η άρδευση της ελιάς Υδατικές ανάγκες και ποιότητα νερού. Διεθνές Συνέδριο Ο Ελαιοκομικός Τομέας Ατενίζοντας το 2020, Ε.Ε.-ΥΠΑΑΤ & ΑΞΙΟΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ, 14-15/4/2011, Αθήνα. Χρυσαργύρης Α., Κ. Βαρίκου, Α. Καραταράκη, Α. Καλαϊτζάκη, Γ. Κατρσικογιάννης, Ε. Πιτίκα, Ν. Σιδηρόπουλος, Α. Βιτινιώτου, Κ. Σίμογλου, Δ. Γκιλπάθη, Ε. Μώρου και Ι. Βόντας Μελέτη και παρακολούθηση ανθεκτικότητας του δάκου της ελιάς Bactrocera oleae (Diptera: Tephritidae) στα εντομοκτόνα. 14ο Πανελλήνιο Εντομολογικό Συνέδριο, σελ , Ναύπλιο, Οκτωβρίου Ανακοινώσεις σε επιστημονικές ημερίδες Χαρτζουλάκης Κ., Διαχείριση αποβλήτων ελαιουργείων Προβλήματα και προοπτικές. Επιστημονική Ημερίδα Παρουσίαση Τεχνολογιών Διαχείρισης Αποβλήτων Ελαιουργείων 17/2/2011 Πολύγυρος, Χαλκιδικής, 3/3/2011 Λαμία Φθιώτιδας, 10/3/2011 Μυτιλήνη, Λέσβος, 13/4/2011 Ηράκλειο Κρήτης. Χαρτζουλάκης Κ., Καλογεράκης Ν., 'Εναλλακτικές τεχνολογίες επεξεργασίας αποβλήτων ελαιουργείων'. Επιστημονική Ημερίδα Διάθεση αποβλήτων ελαιοτριβείων και προστασία του περιβάλλοντος , Ρέθυμνο Κρήτης Χαρτζουλάκης Κ., Αειφορική διαχείριση του νερού στη γεωργία. Επιστημονική Ημερίδα Τι Ευρώτα θέλουμε, , Δήμος Ευρώτα, Λακωνία Χαρτζουλάκης Κ., Ανάγκες των καλλιεργειών σε νερό ποιότητα νερού άρδευσης. Επιστημονική ημερίδα Διαχείριση υδατικών πόρων στο Δήμο Αποκορώνου, 2/12/2011, Βρύσες Αποκορώνου, Χανιά., Κρήτης. 8. Μονογραφίες Βιβλία 9. Άλλες δημοσιεύσεις, μελέτες, εκθέσεις σε επιστημονικές συναντήσεις (workshops, International meetings, cost actions κ.α.) Χαρτζουλάκης Κ., Ζητείται νέα στρατηγική για το ελαιόλαδο. Εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ Μυτιλήνης, 11/3/2011, σελ. 10. Χαρτζουλάκης Κ., Ο Ελαιοκομικός Τομέας: Ατενίζοντας το 2020 Εφημερίδα Χανιώτικα Νέα, 28/4/2011, σελ. 18, Περιοδικό ΕΘΙΑΓΕ 45, 4-5. Ψαρράς Γ., Χαρτζουλάκης Κ., Κασαπάκης Ι., Παραγωγή ασφαλών και καλής ποιότητας κηπευτικών με χρήση νερού υποβαθμισμένης ποιότητας. ΓΕΩΡΓΙΑ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ 7, Χαρτζουλάκης Κ., Διαλύουν την Αγροτική Έρευνα; Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 8/10/2011 ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ - ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ

50 ΣΤ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Οι ερευνητές του Ινστιτούτου είχαν κατά το 2007 την παρακάτω εκπαιδευτική Δραστηριότητα: 1. Πραγματοποίηση εκπαιδευτικής διδασκαλίας Ο Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης συμμετείχε στην 4ήμερη εκπαίδευση Κινέζων επιστημόνων του Chinese Academy of Forestry σε θέματα ελαιοκαλλιέργειας κατά τη διάρκεια επίσκεψής τους στο Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων 19-22/09/2011. Ο Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης Δίδαξε τα θέματα Σύγχρονα συστήματα άρδευσης και Ανάγκες των καλλιεργειών σε νερό ποιότητα νερού στο Κέντρο ΔΗΜΗΤΡΑ Κυπαρισίας για νέους αγρότες (28-29/7/2011). Ο Δρ. Γ. Κουμπούρης δίδαξε στο ΤΕΙ Κρήτης, Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας, Τμήμα Φυτικής Παραγωγής, Εργαστήριο Δενδροκομίας. Εαρινό εξάμηνο : Μεσογειακές Δενδρώδεις Καλλιέργειες (εργαστήριο), 48 ώρες. Ο Δρ. Γ. Κουμπούρης συμμετείχε στην 4ήμερη εκπαίδευση Κινέζων επιστημόνων του Chinese Academy of Forestry σε θέματα ελαιοκαλλιέργειας κατά τη διάρκεια επίσκεψής τους στο Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων 19-22/09/2011. Ο Δρ. Ι. Μετζιδάκης συμμετείχε στην 4ήμερη εκπαίδευση Κινέζων επιστημόνων του Chinese Academy of Forestry σε θέματα ελαιοκαλλιέργειας κατά τη διάρκεια επίσκεψής τους στο Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων 19-22/09/2011. Η Δρ. Α. Καλαϊτζάκη δίδαξε ως επισκέπτης καθηγητής κατά το ακαδημαϊκό έτος , για 8 ώρες στο μεταπτυχιακό τμήμα Αειφόρου Γεωργίας του ΜΑΙΧ για την Βιολογική και Ολοκληρωμένη αντιμετώπιση εντομολογικών εχθρών (10-11/2/2011) Η Δρ. Α. Καλαϊτζάκη στα πλαίσια της ενημέρωσης των Τομεαρχών Δακοκτονίας πραγματοποίησε ομιλία με θέμα: «Βιο-οικολογία του δάκου της ελιάς και μεθόδους ολοκληρωμένης αντιμετώπισης του ( ). 2. Ενημέρωση μαθητικών ομάδων Ενημέρωση μαθητών Β & Γ τάξης του 1 ου ΕΠΑΛ Χανίων σε θέματα φυλλοδιαγνωστικής και λίπανσης των καλλιεργειών στις 2/2/2011. Ενημέρωση μαθητών Α τάξης του Λυκείου Κισάμου σε θέματα Παραγωγής και Ποιότητας του Κρητικού Ελαιολάδου στις 16/12/2011. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

51 Ζ. ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΔΙΑΤΡΙΒΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ 1. Επιπέδου Διδακτορικού Α. Εκπόνηση Διδακτορικού Συνεχίζεται η εκπόνηση της διδακτορικής διατριβής (18/4/2007) του Ιωάννη Κασαπάκη στο Εργαστήριο Υδατικών Πόρων & Αποβλήτων με θέμα Άρδευση καλλιέργειας τομάτας με επεξεργασμένα αστικά απόβλητα στο Τμήμα Αξιοποίησης Φυσικών πόρων και Γεωργικής Μηχανικής με επιβλέποντα καθηγητή τον κ. Πέτρο Κερκίδη και μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής τον καθηγητή Κ. Κοσμά και τον Δρ. Κ. Χαρτζουλάκη. Συνεχίζεται η εκπόνηση της διδακτορικής διατριβής του Κων/νου Τζεράκη στο Εργαστήριο Υδροπονίας Αρωματικών και Φαρμακευτικών Φυτών με θέμα Ανάπτυξη και βαθμονόμηση μοντέλων απορρόφησης ιχνοστοιχείων σε καλλιέργεια αγγουριάς σε κλειστά υδροπονικά συστήματα στο Τμήμα Αξιοποίησης Φυσικών πόρων και Γεωργικής Μηχανικής με επιβλέποντα καθηγητή τον κ. Νίκολαο Συγριμή και μέλη της συμβουλευτικής επιτροπής τον Αναπ. Καθ. Δημήριο Σάββα και τον καθ. Γ. Μαυρογιαννόπουλο. Β. Εξεταστικές Επιτροπές Διδακτορικού 2. Επιπέδου Master Ο Δρ. Γ. Κουμπούρης συμμετέχει στην επίβλεψη μεταπτυχιακής διατριβής "Impact of low temperature stress on olive plant physiology and flowering" της φοιτήτριας ΜΑΙΧ Boushra Baalbaki. Η Δρ. Α. Καλαϊτζάκη επέβλεψε, κατά το ακαδημαϊκό έτος ( ), την εκπόνηση ερευνητικής εργασίας Master 2 μεταπτυχιακών σπουδαστών του τμήματος Αειφόρου Γεωργίας του ΜΑΙΧ: Μr. Tanja Strizovic με τίτλο: «Incidence of Tuta absoluta (Meyrick) on various tomato hybrids, effect of host plants on the development and survival of the tomato leaf miner and effect of air ion action on T. absoluta». Mr. Sukaina Ben Othmane με τίλτο: «Development and survival of Tuta absoluta on four tomato hyprid» 3. Επιπέδου πτυχίου Κατά τη διάρκεια του 2011, η φοιτήτρια του ΤΕΙ Φυτικής Παραγωγής κ. Ι. Ρενιέρη ολοκλήρωσε το πειραματικό μέρος της πτυχιακής εργασίας με τίτλο «Ανθοφορία και ανάγκες σταυρεπικονίασης ποικιλιών ελιάς» στο Εργαστήριο Ελαιοκομίας και Μετασυλλεκτικής Φυσιολογίας υπό την επίβλεψη του Δρ. Γ. Κουμπούρη. Κατά τη διάρκεια του 2011, η φοιτήτρια του ΤΕΙ Φυτικής Παραγωγής κ. Α. Σεντουκά ολοκλήρωσε το πειραματικό μέρος της πτυχιακής εργασίας με τίτλο «Η επίδραση του αραιώματος στα ποιοτικά χαρακτηριστικά των καρπών βρωσίμων ποικιλιών ελιάς Καλάμων και Μαντζανίλα» στο Εργαστήριο Ελαιοκομίας και Μετασυλλεκτικής Φυσιολογίας υπό την επίβλεψη του Δρ. Γ. Κουμπούρη. Κατά τη διάρκεια του 2011, ο φοιτητής του ΤΕΙ Φυτικής Παραγωγής κ. Α. Τζινευράκης ολοκλήρωσε το πειραματικό μέρος της πτυχιακής εργασίας με τίτλο «Εξέλιξη της ανθοφορίας ελιάς ποικιλίας Κορωνέικη σε σχέση με την θερμοκρασία» στο Εργαστήριο Ελαιοκομίας και Μετασυλλεκτικής Φυσιολογίας υπό την επίβλεψη του Δρ. Γ. Κουμπούρη. Κατά τη διάρκεια του 2011, η φοιτήτρια του ΤΕΙ Φυτικής Παραγωγής κ. Ε. Φραγγεδάκη υλοποιεί το πρακτικό μέρος της πτυχιακής εργασίας με τίτλο «Κόστος Παραγωγής και ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΗΜΕΡΙΔΕΣ - ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

52 ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΗΜΕΡΙΔΕΣ - ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ Εμπορίας Βιολογικού Ελαιολάδου στο Νομό Χανίων» υπό την επίβλεψη του Δρ. Γ. Κουμπούρη. Κατά τη διάρκεια του 2011, ο φοιτητής του ΤΕΙ Φυτικής Παραγωγής κ. Σ. Δρίλλης υλοποιεί το πρακτικό μέρος της πτυχιακής εργασίας με τίτλο «Κόστος Παραγωγής και Εμπορίας Βιολογικού Ελαιολάδου στο Νομό Ηρακλείου» υπό την επίβλεψη του Δρ. Γ. Κουμπούρη. Κατά τη διάρκεια του 2011, η φοιτήτρια του ΤΕΙ Φυτικής Παραγωγής κ. Β. Τζιράκη υλοποιεί το πρακτικό μέρος της πτυχιακής εργασίας με τίτλο «Κόστος Παραγωγής και Εμπορίας Βιολογικού Ελαιολάδου στο Νομό Λασιθίου» υπό την επίβλεψη του Δρ. Γ. Κουμπούρη. Κατά τη διάρκεια του 2011, η φοιτήτρια του ΤΕΙ Φυτικής Παραγωγής κ. Σ. Τουρνά υλοποιεί το πρακτικό μέρος της πτυχιακής εργασίας με τίτλο «Η παράγωγη βρώσιμης ελιάς στο Νομό Χανίων» υπό την επίβλεψη του Δρ. Γ. Κουμπούρη. Κατά τη διάρκεια του 2011, η φοιτήτρια του ΤΕΙ Κρήτης/Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας, κ. Χουρδάκη Αναστασία, πραγματοποίησε, στα πλαίσια της πρακτικής της άσκησης στα Εργαστήρια Φυτοπαθολογίας & Υποτροπικών και Εσπεριδοειδών, πτυχιακή εργασία με θέμα την μελέτη της επισχετικότητας διαφόρων κομπόστ έναντι του μύκητα Fusarium oxysporum f.sp. radicis-lycopersici (Forl) σε καλλιέργεια τομάτας, υπό την επίβλεψη του Δρ. Ν. Καβρουλάκη και της γεωπόνου Ε. Μπαρμποπούλου. Κατά τη διάρκεια του 2011, η φοιτήτρια του ΤΕΙ Κρήτης/Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας, κ. Συνοδινοπούλου Ευτυχία, πραγματοποίησε, στα πλαίσια της πρακτικής της άσκησης στο Εργαστήριο Φυσιολογίας & Θρέψης Φυτών, πτυχιακή εργασία με θέμα την επίδραση της θρέψης της ελιάς στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του παραγόμενου ελαιολάδου, υπό την επίβλεψη του Δρ. Γ. Ψαρρά. Κατά τη διάρκεια του 2011, η φοιτήτρια Katharina Kernbichler, του University of Applied Sciences Nuertingen-Geislingen, Germany, ολοκλήρωσε, στα πλαίσια της πρακτικής της εξάσκησης στο Εργαστήριο Υδροπονίας, πτυχιακή εργασία με θέμα «The effect of fertigation on yield and quality of Cichorium spinosum L. on hydroponic system (NFT)», υπό την επίβλεψη του Δρ. Γ. Ψαρρά και του υπευθύνου του εργαστηρίου κ. Κ. Τζεράκη. Κατά τη διάρκεια του 2011, η φοιτήτρια του ΤΕΙ Φυτικής Παραγωγής κ. Ε. Στεφανουδάκη ολοκλήρωσε την πρακτική της και πτυχιακή της εργασία με τίτλο «Μελέτη βιολογικών και οικολογικών χαρακτηριστικών του δάκου της ελιάς (Bactrocera oleae)» στο Εργαστήριο Εντομολογίας υπό την επίβλεψη της Δρ. Κ. Βαρίκου. 4. Επιπέδου πρακτικής Πίνακας 1. Ονομαστική κατάσταση φοιτητών που πραγματοποίησαν πρακτική εξάσκηση στο Ινστιτούτο Κατά το 2011 πραγματοποίησαν πρακτική εξάσκηση στα αντίστοιχα εργαστήρια οι κάτωθι φοιτητές: Ονοματεπώνυμο Θερμολιά Παρασκευή Παναγέα Ιωάννα Ορφέας Κατσιγιάννης Ι. Ρενιέρη Α. Χουρδάκη Α. Σεντουκά Σχολή φοίτησης Περίοδος εξάσκησης ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΑΕΙ Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Από Αθηνών έως Πολυτεχνείο Κρήτης Από έως Α.Π.Θ. Τμήμα Βιολογίας Από έως ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΤΕΙ ΤΕΙ Κρήτης Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας Τμήμα Φυτικής Παραγωγής ΤΕΙ Κρήτης Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας Τμήμα Φυτικής Παραγωγής ΤΕΙ Κρήτης Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας Τμήμα Φυτικής Παραγωγής Από έως Από έως Από έως Εργαστήριο Αρδεύσεων και Διαχείρισης Υδατικών Πόρων Αρδεύσεων και Διαχείρισης Υδατικών Πόρων Εντομολογίας Ελαιοκομίας και Μετασυλλεκτικής Φυσιολογίας Φυτοπαθολογίας και Υποτροπικών & Εσπεριδοειδών Ελαιοκομίας και Μετασυλλεκτικής Φυσιολογίας

53 Η. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΗΜΕΡΙΔΕΣ - ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ Οι ερευνητές του Ινστιτούτου συμμετείχαν στα παρακάτω συνέδρια, ημερίδες κλπ.: 1. Διεθνή συνέδρια Ο Δρ. Γ. Κουμπούρης συμμετείχε με παρουσίαση 3 εργασιών στο παρακάτω διεθνές συνέδριο: 4th International Conference 'Olive growing and Biotechnology of olive products' OLIVEBIOTEQ 2011, που πραγματοποιήθηκε στα Χανιά από 31/10 έως 4/11/2011. Ο Δρ. I. Μετζιδάκης συμμετείχε με 1 Poster στο παρακάτω διεθνές συνέδριο: 4th International Conference 'Olive growing and Biotechnology of olive products' OLIVEBIOTEQ 2011, που πραγματοποιήθηκε στα Χανιά από 31/10 έως 4/11/2011. Ο Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης συμμετείχε με παρουσίαση εργασίας στο παρακάτω διεθνές συνέδριο: 4th International Conference 'Olive growing and Biotechnology of olive products' OLIVEBIOTEQ 2011, που πραγματοποιήθηκε στα Χανιά από 31/10 έως 4/11/2011. Η Δρ. Α. Καλαϊτζάκη συμμετείχε με παρουσίαση εργασίας στα παρακάτω διεθνή συνέδρια: 5 th European Meeting of the IOBC/WPRS Working Group: Integrated Protection οf Olive Crops που έγινε στην Ιερουσαλήμ του Ισραήλ από 15 έως 20 Μαΐου, OliveBioteq 2011, που πραγματοποιήθηκε στα Χανιά από 31 Οκτωβρίου έως 4 Νοεμβρίου Εθνικά συνέδρια Ο Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης συμμετείχε στα παρακάτω εθνικά συνέδρια: Ο Ελαιοκομικός Τομέας Ατενίζοντας το 2020, Ε.Ε.-ΥΠΑΑΤ & ΑΞΙΟΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ, 14-15/4/2011, Αθήνα. 3 ο Συνέδριο για την Μικρόκαρπη Τομάτα που έγινε στη Σαντορίνη από 8-9/7/2011. Η Δρ. Α. Καλαϊτζάκη συμμετείχε με παρουσίαση εργασιών στο 1 14 ο Πανελλήνιο Εντομολογικό Συνέδριο που έγινε στο Ναύπλιο, από 11 έως 14 Οκτωβρίου Σεμινάρια Συμμετοχή του Δρ. Γ. Κουμπούρη σε εκπαιδευτικό σεμινάριο «Quality-Certified Training of Trainers on Organic Agriculture». European Comenius and Grundtvig Training. Mediterranean Agronomic Institute Of Chania /05/2011, Chania, Greece. Η τεχνολόγος τροφίμων Παπαμανωλιουδάκη Αναστασία παρακολούθησε το Σεμινάριο με θέμα: «Μετρολογία στη Χημεία», που πραγματοποίησε η Πανελλήνια Ένωση Χημικών και το Τrainmic, 8-10 Απριλίου 2011 στα γραφεία της Ένωσης Ελλήνων Χημικών στη Αθήνα. 4. Ημερίδες Συμμετοχή της Χ. Σεργεντάνη στην ημερίδα με θέμα «Διαχείριση των φοινικοειδών: φροντίδα και φυτοπροστασία». Ινστιτούτο Ελιάς & Υποτροπικών Φυτών Χανίων, 07/04/2011, Χανιά, Κρήτης. Η ερευνήτρια Δρ. Στεφανουδάκη Ευαγγελία παρακολούθησε ημερίδα με θέμα: «Η ποιότητα του ελαιολάδου βασικός πυλώνας για την προώθησή του», που πραγματοποίησε ο Φίλαιος και το Greek Lipid Forum, 10 Φεβρουαρίιου 2011 στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών στη Αθήνα. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΗΜΕΡΙΔΕΣ - ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

54 Ο Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης συμμετείχε ως ομιλητής στις ημερίδες: Παρουσίαση Τεχνολογιών Διαχείρισης Αποβλήτων Ελαιουργείων 17/2/2011 Πολύγυρος, Χαλκιδικής, 3/3/2011 Λαμία Φθιώτιδας, 10/3/2011 Μυτιλήνη, Λέσβος, 13/4/2011 Ηράκλειο Κρήτης. Διάθεση αποβλήτων ελαιοτριβείων και προστασία του περιβάλλοντος , Ρέθυμνο Κρήτης που οργάνωσε ο το πρόγραμμα LIFE-PRODOSOL. Τι Ευρώτα θέλουμε, , Δήμος Ευρώτα, Λακωνία που οργάνωσε ο Δήμος Ευρώτα. Διαχείριση υδατικών πόρων στο Δήμο Αποκορώνου Ν. Χανίων 2/12/2011, που οργάνωσε ο Δήμος Αποκορώνου. Ο Δρ. Γ. Ψαρράς ήταν εισηγητής στις κάτωθι ημερίδες: «Εφαρμογή υγρών αποβλήτων ελαιουργείων στο έδαφος ελαιώνων», που πραγματοποιήθηκε στο Ινστιτούτο στις 31/3/2011, στα πλαίσια του έργου «Κέντρο Καινοτομίας Κρήτης με έμφαση στη διαχείριση φυσικών πόρων». «Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών: Έρευνα και ανάπτυξη στον Γεωργικό Τομέα», στα πλαίσια συνάντησης εργασίας ερευνητών-επιχειρηματιών του προγράμματος University support for R&D in industry, που διοργανώθηκε από το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων. Η Δρ. Α. Καλαϊτζάκη συμμετείχε στην ημερίδες με θέμα: «Διαχείριση των φοινικοειδών: φροντίδα και φυτοπροστασία» που διοργανώθηκε από το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, στις 7 Απριλίου «Ιός της Τριστέτσας των εσπεριδοειδών- Παρουσία, Ταυτοποίηση, Εμπειρία & Προοπτικές στην Κρήτη, Ελλάδα, Μεσόγειο» που πραγματοποιήθηκε στο ΜΑΙΧ στις 12/4/ Συναντήσεις Ο Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης συμμετείχε: Στη 3 η συνάντηση του προγράμματος European awareness raising campaign for an environmentally sustainable olive mill waste management LIFE OLEICO + 07/INF/IT/438 στο Terni της Ιταλίας στις 7-8/2/2011. Στις συναντήσεις του προγράμματος Biotechnological recycle of olive mills washing water by microalgae ALGATEC) της Ε.Ε (FP7-SME /232331) που έγιναν στην Granada της Ισπανίας στις 6-7/4/2011 και 22-23/7/2011. Στη τελική συνάντηση του προγράμματος European awareness raising campaign for an environmentally sustainable olive mill waste management LIFE OLEICO + 07/INF/IT/438 στο Terni της Ιταλίας στις 12-14/12/2011. Η Δρ. Α. Καλαϊτζάκη συμμετείχε: Στη συνάντηση ειδικών του European & Mediterranean Plant Protection Organization (EPPO) για τον καθορισμό πρωτοκόλλων πειραματισμού αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας εντομοκτόνων και μυκητοκτόνων, που έγινε στα γραφεία του EPPO στο Παρίσι από 21-24/11/ Επιτροπές Ο Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης συμμετείχε: Ως μέλος στην Επιστημονική Επιτροπή του 6th Congress of ESSC Innovative Strategies and Policies for Soil Conservation που έγινε στην Θεσσαλονίκη από 9-14/5/2011. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΗΜΕΡΙΔΕΣ - ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

55 Ως μέλος στην Οργανωτική Επιτροπή του 12th International Symposium on Soil and Plant Analysis (ISSPA) που έγινε στα Χανιά στις 6-10 Ιουνίου Ως πρόεδρος στην Οργανωτική Επιτροπή του Διεθνούς Συνεδρίου 4 th OLIVEBIOTEQ 2011 που έγινε στα Χανιά από 31/10 έως 4/11/2011. Ως μέλος στην Επιστημονική Επιτροπή του IWA Regional Conference on Wastewater Purification and Reuse (WWPR2012) που θα γίνει στο Ηράκλειο Κρήτης από 28-30/3/2012. Ως μέλος στην Επιστημονική Επιτροπή του VII th International Symposium on Olive Growing που θα γίνει στο San Juan της Αργεντινής από 25-29/9/2012. Ως μέλος στην Επιστημονική Επιτροπή του 7 th International Irrigation Conference που θα γίνει στο Geisenheim της Γερμανίας από 16-20/07/2012. Ως μέλος της Ομάδας Στρατηγικού Σχεδιασμού για την Αγροτική Ανάπτυξη στην Κρήτη της Περιφέρειας Κρήτης και του Περιφερειακού Συμβουλίου Καινοτομίας Κρήτης. Ο Δρ. Ι. Μετζιδάκης συμμετείχε: Ως μέλος στην Οργανωτική Επιτροπή του Διεθνούς Συνεδρίου 4th OLIVEBIOTEQ 2011 που πραγματοποιήθηκε στα Χανιά από 31/10 έως 4/11/2011. Ο Δρ. Γ. Ψαρράς συμμετείχε: Ως μέλος στην Οργανωτική και Επιστημονική Επιτροπή του διεθνούς συνεδρίου OLIVEBIOTEQ Ως εκπρόσωπος του Ινστιτούτου στις συνεδριάσεις της Επιτροπής της Περιφέρειας Κρήτης για την Φυτική Παραγωγή Ο Δρ. Γ. Κουμπούρης συμμετείχε: Ως μέλος στην Οργανωτική Επιτροπή του Διεθνούς Συνεδρίου 4th OLIVEBIOTEQ 2011 που πραγματοποιήθηκε στα Χανιά από 31/10 έως 4/11/2011. Η Δρ. Α. Καλαϊτζάκη συμμετείχε: Ως μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του Διεθνούς Συνεδρίου 4th OLIVEBIOTEQ 2011 που πραγματοποιήθηκε στα Χανιά από 31/10 έως 4/11/2011. Ως μέλος στη συντακτική ομάδας του Εντομολογικού λεξικού της Εντομολογικής Εταιρείας Ελλάδας Η Χ. Σεργεντάνη συμμετείχε: Ως μέλος στην Ομάδα Διοίκησης Έργου (ΟΔΕ) του προγράμματος Διαύγεια του ΕΘΙΑΓΕ, για την ανάρτηση των πράξεων και αποφάσεων του Ινστιτούτου Ελιάς & Υποτροπικών Φυτών Χανίων. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΗΜΕΡΙΔΕΣ - ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

56 Θ. ΛΟΙΠΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ ΕΤΟΥΣ Επισκέψεις, εκδηλώσεις, οργάνωση συνεδρίων, επιστημονικές συνεργασίες στο Ινστιτούτο Ο Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης: Είναι Πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας (WG) Saline Water Management and Water Reuse', της CMIR (Commission of Irrigation) της International Society of Horticultural Science (ISHS). Ήταν κριτής εργασιών για τα διεθνή περιοδικά Agriculture, Ecosystem & Environment, Scientia Horticulturae, Αgricultural Water Management, J. Science of Food and Agriculture Bioresource Technology, Environmental and Experimental Botany, European Journal of Horticultural Science. Η Δρ. Στεφανουδάκη Ευαγγελία Ήταν μέλος της Οργανοτικής και επιστημονικής Επιτροπής του 4 ου Διεθνούς Συνεδρίου Oliveculture, Biotechnology and Quality of olive tree Products OLIVEBIOTEQ 2011 που διοργανώθηκε από το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, το Διεθνές Ελαιοκομικό Συμβούλιο (ΙΟC) και άλλα ερευνιτικά και εκπαιδευτικά ιδρύματα, στα Χανιά 31/10/2011 έως 4/11/2011. Η Δρ. Ευαγγελία Στεφανουδάκη και η Ελένη Μπαρποπούλου συμμετείχαν ως γευσιγνώστριες, στον οργανοληπτικό διαγωνισμό ελαιολάδων από όλο τον κόσμο «ΟLIVE OIL AWARD 2011 που διοργάνωσε το περιοδικό «Der Feinschmecker στο Αμβούργο της Γερμανίας από 28/02/2011 έως 04/ Ο Δρ. Γ. Ψαρράς: Ήταν κριτής εργασιών για τα διεθνή περιοδικά: Scientia Horticulturae, Journal of Environmental Management Ο Δρ. Ν Καβρουλάκης Ήταν κριτής εργασιών για τα διεθνή περιοδικά J. Applied Microbiology, Annals of Applied Biology. Ο Δρ. Γ. Κουμπούρης: Ήταν κριτής εργασιών για τα διεθνή περιοδικά Environmental and Experimental Botany, Intern J of Vegetable Science, Journal of Medicinal Plants Research, International Research Journal of Agricultural Science and Soil Science. Συμμετείχε στο Περιφερειακό Συμβούλιο Καινοτομίας Κρήτης στην ομάδα εργασίας για τον πρωτογενή Τομέα. Συμμετείχε στην Συνάντηση Εργασίας Ερευνητών Συνεργαζομένων Επιχειρηματιών που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 16 Δεκεμβρίου, 2011 στο ΜΑΙΧ. Ο Δρ. Ι. Μετζιδάκης ήταν κριτής για την προαγωγή της Αναπληρώτριας Ερευνήτριας κ. Ειρήνης Σγουρού-Καραγιάννη στην βαθμίδα της Τακτικής Ερευνήτριας (βαθμίδα Α ). Η κα Β. Λοξού και η κα Αν. Παπαμανωλιουδάκη Είχαν οργάνωσαν την έκθεση ελληνικών ελαιοκομικών προιόντων (ΠΟΠ ελαιόλαδα και τυποποιήμένες επιτραπέζιες ελιές) στα πλαίσια του 4 ου Διεθνούς Συνεδρίου Oliveculture, Biotechnology and Quality of olive tree Products OLIVEBIOTEQ 2011, Η κα Παπαμανωλιουδάκη Αναστασία μετέβη στην Γρανάδα της Ισπανίας από τις 2/7/2011 ως τις 9/7/2011 για τις ανάγκες του προγράμματος Algateq στο πανεπιστήμιο της Granada για τη διενέργεια αναλύσεων σε δείγματα νερού προερχόμενα από το πρωτότυπο σύστημα επεξεργασίας νερών πλυντηρίου που κατασκεύαστηκε στα πλαισια του προγράμματος και είναι εγκατεστημένο εκεί. ΛΟΙΠΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

57 Παροχή υπηρεσιών προϊόντων Εργαστήριο: Υποτροπικών και Εσπεριδοειδών Στοιχεία προσφερθείσης υπηρεσίας: Το εργαστήριο πραγματοποίησε αναλύσεις ξηράς ουσίας καρπών Αβοκάντο σε παραγωγούς και παράλληλα το επιστημονικό προσωπικό του εργαστηρίου παρείχε συμβουλές-πληροφορίες όπου τους ζητήθηκε σε θέματα σχετικά με καλλιέργεια εσπεριδοειδών και υποτροπικών φυτών. Πραγματοποίησε 1573 ελέγχους δειγμάτων για την παρουσία του ιού CTV της Τριστέτσας των Εσπεριδοειδών. Ο έλεγχος έγινε στα πλαίσια των επισκοπήσεων για επιβλαβείς οργανισμούς του Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Εργαστήριο: Ελαιοκομίας και Μετασυλλεκτικής Φυσιολογίας Στοιχεία προσφερθείσης υπηρεσίας: Στην διάρκεια του έτους 2011 μεταξύ άλλων το εργαστήριο πραγματοποίησε αναλύσεις ελαιοπεριεκτικότητας και περιγραφής γεντικού υλικού ελιάς σε παραγωγούς και υπηρεσίες και παράλληλα το επιστημονικό προσωπικό του εργαστηρίου παρείχε συμβουλές-πληροφορίες όπου τους ζητήθηκε σε θέματα σχετικά με ελαιοκαλλιέργεια. Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων. Στοιχεία προσφερθείσης υπηρεσίας: Πραγματοποιήθηκαν σε ενδιαφερόμενους φορείς: Αναλύσεις ποιοτικών χαρακτηριστικών ελαιολάδου (οξύτητα, υπεροξείδια, φαινόλες) Οργανοληπτική αξιολόγηση ελαιολάδου (panel test). To εργαστήριο ελαιολάδου διατηρεί την ομάδα οργανοληπτικού ελέγχου και πραγματοποιεί τακτικά δοκιμές, με απώτερο στόχο τη διαπίστευσή της. Προσδιορισμός ελαιοπεριεκτικότητας ελαιοκάρπου, ελαιοπυρήνα και απονέρων ελαιουργείων Εργαστηριακή εξαγωγή ελαιολάδου Προσδιορισμός ρυπαντικού φορτίου COD & BOD5 απονέρων ελαιουργείων. Εργαστήριο: Αρδεύσεων και Διαχείρισης Υδατικών Πόρων. Στοιχεία προσφερθείσης υπηρεσίας: Το εργαστήριο πραγματοποίησε αναλύσεις νερού και εδάφους (ΚΕΠΠΥΕΛ, ΤΟΕΒ, Δήμους, αγρότες, κλπ) και έδωσε τεχνική βοήθεια σε παραγωγούς και οργανισμούς διαχείρισης νερού άρδευσης. Εργαστήριο: Υδροπονίας. Στοιχεία προσφερθείσης υπηρεσίας: Δόθηκαν οδηγίες σε καλλιεργητές με υδροπονικά συστήματα σε όλη την Ελλάδα για διάφορα προβλήματα που αντιμετώπισαν στο υδροπονικό τους σύστημα. Εργαστήριο: Αρωματικών και Φαρμακευτικών Φυτών. Στοιχεία προσφερθείσης υπηρεσίας: Δόθηκαν καλλιεργητικές οδηγίες σε παραγωγούς που ενδιαφέρονται να εγκαταστήσουν νέες καλλιέργειες αρωματικών φαρμακευτικών φυτών στη Νότιο Ελλάδα. Εργαστήριο: Εργαστήριο Γονιμότητας Εδαφών και Θρέψης Φυτών. Στοιχεία προσφερθείσης υπηρεσίας: Πραγματοποίησε 65 αναλύσεις δειγμάτων εδάφους και εξέδωσε αντίστοιχες οδηγίες για την ορθολογική λίπανση των καλλιεργειών. Εργαστήριο: Εντομολογίας Στοιχεία προσφερθείσης υπηρεσίας: Έγινε μακροσκοπική και μικροσκοπική εξέταση μεγάλου αριθμού δειγμάτων προσβεβλημένων φυτικών τμημάτων κυρίως ελιάς, εσπεριδοειδών, κηπευτικών αλλά και καλλωπιστικών για τη διάγνωση των εντομολογικών εχθρών και την αντιμετώπιση τους. Εργαστήριο: Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας Στοιχεία προσφερθείσης υπηρεσίας: Έγινε μακροσκοπική και μικροσκοπική εξέταση 23 δειγμάτων ασθενών φυτών προκειμένου να προσδιοριστεί το υπεύθυνο παθογόνο αίτιο και δόθηκαν οδηγίες σχετικά με την αντιμετώπισή τους. ΛΟΙΠΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

58 3. Προβολή από τα Μ.Μ.Ε. ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ ΕΤΟΥΣ Ο Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης συμμετείχε σε τηλεοπτικές Ραδιοφωνικές συζητήσεις για τα παρακάτω θέματα: Συνένωση ΕΘΙΑΓΕ-Το μέλλον του ελαιολάδου στην ΝΕΑ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ (3/2/2011) Διαχείριση αποβλήτων ελαιουργείων στην ΚΥΔΩΝ TV (29/3/2011) Διαχείριση υδατικών πόρων στη γεωργία στην ΚΥΔΩΝ TV (9/5/2011) Το καλάθι των αγροτικών προϊόντων της Κρήτης ΝΕΑ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ (26/9/2011) Ινστιτούτο Ελιάς & Υποτροπικών Φυτών, Προσφορά Προοπτικές ΝΕΑ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ (29/9/2011) Συμπεράσματα του διεθνούς συνεδρίου για την ελιά και το λάδι OLIVEBIOTEQ 2011 ΕΡΑ Ηρακλείου (15/11/2011) και ΚΥΔΩΝ TV (18/11/2011) Σχέδιο Στρατηγικού Σχεδιασμού Πρωτογενούς Τομέα της Κρήτης Κάστανο ΝΕΑ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ (1/12/2011) ΛΟΙΠΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

59 Ι. ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΚΡΗΤΗΣ Το ΚΑΠΕΚ εξακολουθεί να φιλοξενεί σχολεία όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων της πόλης μας, οι μαθητές των οποίων ενημερώνονται για τους στόχους του και έρχονται σε επαφή με την ιστορία της ελιάς και του ελαιολάδου, αλλά και με την εξέλιξη της τεχνολογίας παραγωγής του ελαιολάδου. Παράλληλα, ενημερώνονται και για τις ευργετικές επιδράσεις των συστατικών του ελαιολάδου και της κρητικής διατροφής στην υγεία του ανθρώπου. Βασικός στόχος του Κέντρου για το νέο έτος είναι η συμβολή του στην ανάπτυξη του ελαιοτουρισμού, ο οποίος φαίνεται να κερδίζει ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο στην «πίτα» του αγροτοτουρισμού, ειδικά στις ελαιοπαραγωγικές χώρες. Στο πλαίσιο αυτό γίνεται μία προσπάθεια αναδιοργάνωσης και ολοκλήρωσης του Κέντρου, ώστε να παρέχει ένα όσο το δυνατόν πληρέστερο πακέτο στους τουρίστες της πόλης μας (επίσκεψη στο Μουσείο Ελιάς, στο ελαιοτριβείο, σε ελαιώνες, γευσιγνωσία). Για το σκοπό αυτό εκδόθηκε φυλλάδιο για την προώθηση και κοινοποίηση των στόχων και των δραστηριοτήτων του Κέντρου, το οποίο δόθηκε σε φορείς τις πόλεις μας, ώστε να εξασφαλισθεί χρηματοδότηση η οποία θα επιτρέψει την ολοκλήρωση των εγκαταστάσεων και δραστηριοτήτων του Κέντρου. Το φυλλάδιο αυτό θα διανεμηθεί στο μέλλον και σε τουριστικά πρακτορεία. ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

60 ΙΑ. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ 1. Οργάνωση Ημερίδων για τη Διαχείριση των Αποβλήτων Ελαιουργείων. Το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων και το Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης οργάνωσαν ημερίδες με θέμα Παρουσίαση Tεχνολογιών Διαχείρισης Αποβλήτων Ελαιουργείων στην Πολύγυρο Χαλκιδικής στις 17/2/2011, στη Λαμία στις 3/3/2011 και στη Μυτιλήνη στις 10/3/2011 στα πλαίσια του προγράμματος Life Oleico+ που χρηματοδοτείται από την Ε.Ε. Σκοπός των ημερίδων ήταν η ενημέρωση όλων των εμπλεκόμενων φορέων για τις νέες εξελίξεις στη διαχείριση των υγρών αποβλήτων των ελαιουργείων και η παρουσίαση τεχνολογιών διαχείρισης που εφαρμόζονται στις χώρες του προγράμματος (Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία). Την ημερίδα παρακολούθησαν η πλειοψηφία των ελαιουργών των περιοχών, αγρότες, εκπρόσωποι της Δ/σης Αγροτικής Ανάπτυξης και της Δ/σης Περιβάλλοντος και εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των Περιφερειών. Ο Δ/ντής του Ινστιτούτου Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης, αφού αναφέρθηκε στα προβλήματα που υπάρχουν στη διαχείριση των υγρών αποβλήτων των ελαιουργείων στην Ελλάδα, αναφέρθηκε στη πρόταση του Ινστιτούτου για επιφανειακή διάθεση των ΥΑΕ στους ελαιώνες και τόνισε ότι θα πρέπει να μειωθεί ο αριθμός των ελαιουργείων (συνένωση, κλπ) ώστε να μειωθεί το κόστος λειτουργίας (εξαγωγής και επεξεργασίας υπο-προϊόντων) και να γίνει εκσυγχρονισμός τους (2 φάσεων, πιστοποίηση, κλπ) με ένταξη σε αναπτυξιακό νόμο. Ο καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης κ. Ν. Καλογεράκης αφού παρουσίασε τις μεθοδολογίες ολοκληρωμένης διαχείρισης των υπο-προϊόντων των ελαιουργείων που εφαρμόζονται με επιτυχία στις χώρες της Ε.Ε., τόνισε ότι το κόστος διαχείρισης είναι απαγορευτικό με τα σημερινά μεγέθη των ελαιουργείων και είναι ανάγκη να βρεθεί λύση γιατί θα επιβάλλονται υψηλά πρόστιμα με την εφαρμογή της οδηγίας της Ε.Ε. για την προστασία του περιβάλλοντος. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

61 Συμμετοχή Ινστιτούτου στην έκθεση ΕΛΑΙΟΤΕΧΝΙΑ Το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων συμμετείχε με επιτυχία στην έκθεση ΕΛΑΙΟΤΕΧΝΙΑ 2011 πού έγινε στο εκθεσιακό κέντρο της Ανθούσας 1-3 Απριλίου Στο περίπτερο του Ινστιτούτου παρουσιάσθηκαν οι δραστηριότητες και τα σημαντικότερα ερευνητικά αποτελέσματα για την ελιά και το ελαιόλαδο (συστήματα διαχείρισης ελαιοκαλλιέργειας, άρδευση, λίπανση. φυτοπροστασία, ποιότητα και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του ελαιολάδου, διαχείριση αποβλήτων, κλπ). Κατά την διάρκεια της έκθεσης το περίπτερο του Ινστιτούτου επισκέφθηκε μεγάλος αριθμός επισκεπτών (έλληνες και ξένοι -Κίνα, Ινδία, Ρωσία- επιχειρηματίες, επιστήμονες, εμπορικοί ακόλουθοι, μέλη αγροτικών συνεταιρισμών, ελαιοκαλλιεργητές), επιβεβαιώνοντας το ρόλο του ως πόλο αναφοράς για την ελιά και το ελαιόλαδο, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Συζήτησαν τεχνικά θέματα παραγωγής, ελέγχου ποιότητας και εμπορίας του συμβατικού και βιολογικού ελαιολάδου και ενημερώθηκαν για την συμβολή του Ινστιτούτου στην βελτίωση της ποιότητας του ο Παγκόσμιο Συνέδριο Ανάλυσης Εδάφους και Φυλλοδιαγνωστικής (12 ISSPA). Στα Χανιά πραγματοποιήθηκε από 5-10 Ιουνίου 2011 το 12 ο Παγκόσμιο Συνέδριο Ανάλυσης Εδάφους και Φυλλοδιαγνωστικής (12 th International Symposiun on Soil and Plant Analysis) στο οποίο συμμετείχαν πάνω από 150 επιστήμονες από 36 χώρες. Σκοπός του συνεδρίου ήταν να παρουσιάσει τις νέες μεθοδολογίες ανάλυσης εδάφους και φυτικών ιστών για την αποτελεσματικότερη διαχείριση των συντελεστών παραγωγής και την προστασία του περιβάλλοντος, να προάγει την έρευνα για την βελτίωση και ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και να επεκτείνει την χρήση των αναλύσεων εδάφους, νερού και φυτικών ιστών για την αριστοποίηση της χρήσης των αγροχημικών (λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων, κλπ) και την παραγωγή ποιοτικών και ασφαλών αγροτικών προϊόντων. Την Δευτέρα 6/8 αναπτύχθηκαν θέματα σχετικά με την αναγκαιότητα των αναλύσεων του εδάφους και των φυτικών ιστών για την πρόταση λίπανσης της καλλιέργειας και τα οφέλη για τον αγρότη, την καλλιέργεια και το περιβάλλον ενώ την Τρίτη αναπτύχθηκαν ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

62 θέματα σχετικά με την διαχείριση των θρεπτικών στοιχείων (Ν, Ρ, Κ, κλπ) στην γεωργία ακριβείας. Την Τετάρτη 8/6 επισκέφθηκαν το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών και ενημερώθηκαν από τον Δ/ντή και μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής Δρ. Κ. Χαρτζουλάκη για τις ερευνητικές δραστηριότητες και τις υποδομές που διαθέτει και τις δυνατότητες συνεργασίας με τα ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια ή εταιρείες από τα οποία προέρχονται οι σύνεδροι. Στην συνέχεια επισκέφθηκαν βιολογική καλλιέργεια ελιάς στην Μονής Χρυσοπηγής και την ΒΙΟΛΕΑ στον Άστρικα Κισάμου. Το απόγευμα στην Κίσαμο επισκέφθηκαν θερμοκήπια βιολογικής καλλιέργειας κηπευτικών στη Γραμβούσα και ενημερώθηκαν για τις διαδικασίες πιστοποίησης και ελέγχου ποιότητας που εφαρμόζονται αλλά και συμβατικής υδροπονικής καλλιέργειας τομάτας στα Φαλάσαρνα. Τέλος, επισκέφθηκαν το συσκευαστήριο κηπευτικών του αγροτικού συνεταιρισμού Πλατάνου, ενημερώθηκαν για τις δραστηριότητες του και την προσπάθεια να παράγουν κηπευτικά σύμφωνα με τις απαιτήσεις της αγοράς. Την Πέμπτη 9/6 αναπτύχθηκαν θέματα σχετικά με το κάλιο και την αναγκαιότητα των αναλύσεων για την εφαρμογή της υδρολίπανσης, ενώ η Παρασκευή 10/6 ήταν αφιερωμένη στην λίπανση των κηπευτικών. Τέλος αποφασίστηκε το επόμενο συνέδριο (13 ο ) να γίνει στο Queenstown της Νέας Ζηλανδίας τον Απρίλιο του To Ινστιτούτο στην απονομή των Βραβείων Ποιότητας του πρωτογενή τομέα Ο Δντής του Ινστιτούτου Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων παρευρέθηκε στην εκδήλωση απονομής των "Βραβείων Ποιότητας" για το 2011, προσκεκλημένος του "Γαστρονόμου" και της Καθημερινής, που έγινε στο Μουσείο Μπενάκη την Τετάρτη, 1η Ιουνίου 2011 και απένειμε ένα από τα βραβεία στο Χανιώτη βιοκαλιεργητή κ. Γιώργο Δημητριάδη. Ο κ. Χαρτζουλάκης, αφού ευχαρίστησε τους οργανωτές για την πρόσκληση, αναγνωρίζοντας έτσι την συνεισφορά της έρευνας στην παραγωγή των ποιοτικών προϊόντων, αναφέρθηκε στα βραβεία αυτά, που είναι πια θεσμός, και απονέμονται κάθε χρόνο στους πρωτοπόρους του αγροτικού χώρου, σε ανθρώπους που κόντρα στις νοοτροπίες της ελάχιστης προσπάθειας και τις ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες επιμένουν ποιοτικά και δείχνουν τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει η ελληνική αγροτική παραγωγή. Ανθρώπους που με τη δουλειά τους αναδεικνύουν τον πραγματικό πλούτο αυτού του τόπου μέσα από τα προϊόντα του και οι οποίοι, έχοντας αντιληφθεί τις απαιτήσεις του σύγχρονου καταναλωτή αλλά και της σύγχρονης ελληνικής και διεθνούς αγοράς, παράγουν, τυποποιούν και εμπορεύονται επωνύμως και υπευθύνως τα μοναδικά ελληνικά προϊόντα. Με σεβασμό στο περιβάλλον και στον άνθρωπο και υπακούοντας στη συνείδησή τους, συχνά ανεξαρτήτως κόστους. Και ο Γιώργος Δημητριάδης είναι ένας από αυτούς. Με τη πρωτοπόρα αντίληψη, ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

63 αξιοποιώντας κοινοτικές ενισχύσεις και χέρι με χέρι με την έρευνα δημιούργησε αυτό που βραβεύσαμε, την ΒΙΟΛΕΑ. Πέρα όμως από τους βραβευμένους και τα προϊόντα τους, όσοι παρευρεθήκαμε στη βράβευση είχαμε τη χαρά να ταξιδέψουμε για δύο περίπου ώρες σε μια Ελλάδα τελείως διαφορετική από τη μίζερη, αγχωτική, φοβική, θλιβερή Ελλάδα που ζούμε. Σε μια Ελλάδα της ελπίδας, της δημιουργίας, του κεφιού 5. Οι φορείς των Χανίων στηρίζουν το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών. Για την επικείμενη υποβάθμιση του Ινστιτούτου Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων μέσω της συγχώνευσης του με τα υπόλοιπα ερευνητικά ιδρύματα του ΕΘΙΑΓΕ στην Κρήτηενημέρωσε την Τετάρτη 10 Αυγούστου 2011 τους φορείς του νομού Χανίων ο Διευθυντής του Ινστιτούτου Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης.. Όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Σκανδαλίδης με την συγχώνευση του ΕΘΙΑΓΕ, του ΟΓΕΚΑ-ΔΗΜΗΤΡΑ, του ΟΠΕΓΕΠ και του ΕΛΟΓΑΚ προβλέπεται σε επίπεδο Κρήτης η συγχώνευση του Ινστιτούτου Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών με το Ινστιτούτο Αμπέλου και Κηπευτικών και το Ινστιτούτο Φυτοπροστασίας και ιδρύεται ένα νέο Ινστιτούτο Εφαρμοσμένης Αγροτικής Έρευνας Κρήτης με έδρα το Ηράκλειο. Παρών στην ενημερωτική σύσκεψη στο Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών ήταν οι Βουλευτές Χανίων του ΠΑΣΟΚ Ευτύχης Δαμιανάκης και Ευαγγελία Κουρουπάκη οι οποίοι εξέφρασαν τη στήριξη τους στο ερευνητικό ίδρυμα. Την αντίθεση τους στην επικείμενη συγχώνευση του Ινστιτούτου εξέφρασαν σε δηλώσεις τους και ο Αντιπεριφερειάρχης Χανίων Απόστολος Βουλγαράκης, ο Πρόεδρος της ΤΕΔΚ Κυριάκος Βιρβιδάκης, ο Πρόεδρος της ΟΑΣ Ν. Χανίων Γιώργος Μπικάκης και το Μέλος του ΔΣ της ΓΕΣΑΣΕ κ. Γ. Γονιωτάκης. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

64 Επίσκεψη ερευνητών του Ινστιτούτου στην Κίνα Την επαρχία Jiangxi της Κίνας επισκέφθηκαν από 24/8-3/9/2011 ο Δ/ντής του Ινστιτούτου Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης και η Δρ. Ε. Στεφανουδάκη, επικεφαλής του εργαστηρίου Τεχνολογίας Ελαιολάδου, μετά από πρόσκληση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης της επαρχίας Jiangxi κ. Chen Daheng και της προέδρου της εταιρείας Green Food, κ. Li Bixia. Η εταιρεία Green Food Co. δραστηριοποιείται στην παραγωγή και εμπορία λαδιού καμέλιας και τροφίμων υψηλής διατροφικής αξίας, μεταξύ των οποίων είναι και το ελαιόλαδο, στην Κίνα και την Άπω Ανατολή. Κατά την επίσκεψή τους είχαν συναντήσεις με κυβερνητικούς παράγοντες και ερευνητικά Ινστιτούτα για θέματα σχετικά με τη διαδικασία εξαγωγής, την ποιότητα και τις ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία του ελληνικού ελαιολάδου. Επίσης, επισκέφθηκαν φυτείες καμέλιας και επιχειρήσεις εξαγωγής του λαδιού, από της οποίες υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για την εφαρμογή της τεχνολογίας εξαγωγής του ελαιολάδου. Συμφωνήθηκε να γίνουν δοκιμές στις εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου για την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής της διαδικασίας εξαγωγής ελαιολάδου με τους καρπούς της καμέλιας και να προωθήσουν τις δυνατότητες επιστημονικής και τεχνικής συνεργασίας με ερευνητικά ιδρύματα αλλά και εμπορικής συνεργασίας με επιχειρήσεις για το ελαιόλαδο και άλλα κρητικά προϊόντα 7. Εκπαίδευση Κινέζων ερευνητών στο Ινστιτούτο για θέματα ελαιοκμίας Το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων επισκέφθηκαν από τις 19-22/9/2011 επιστήμονες από την Κινεζική Ακαδημία Επιστημών (CAS) του Πεκίνου με επικεφαλή τον Δρ. Ning Yu, Διευθυντή της Εταιρείας Ανάπτυξης της Ελαιοκομίας στην Κίνα, προερχόμενοι από το Ισραήλ. Σκοπός της επίσκεψης ήταν η εκπαίδευσή τους σε θέματα γενετικής βελτίωσης της ελιάς, φυσιολογίας της άνθησης - καρπόδεσης, μηχανισμών αντοχής της ελιάς στην έλλειψη νερού και την αλατότητα και στις καινοτόμες πρακτικές άρδευσης, στα πλαίσια παροχής υπηρεσιών προς τρίτους του Ινστιτούτου. Η Κίνα, αν και κάνει προσπάθειες για την ανάπτυξη της ελαιοκομίας από το 1970, μετά από 40 χρόνια η έκταση που καλλιεργείται δεν ξεπερνά τα στέμματα με πάρα πολύ μικρή παραγωγή ανά φυτό λόγω αντίξοων συνθηκών κατά την άνθηση - καρπόδεση. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

65 Οργάνωση 4 ου Διεθνούς Συνεδρίου Ελαιοκαλλιέργεια και βιοτεχνολογία των προϊόντων της ελιάς OLIVEBIOTEQ 2011 στα Χανιά Με μεγάλη επιτυχία οργανώθηκε στα Χανιά από 30/10-4/11/2011 το 4 ο Διεθνές Συνέδριο Ελαιοκαλλιέργεια και βιοτεχνολογία των προϊόντων της ελιάς OLIVEBIOTEQ 2011, από το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, σε συνεργασία με το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας (IOC) και άλλων ερευνητικών και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων υπό την αιγίδα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Στο συνέδριο συμμετείχαν 194 επιστήμονες από 26 ελαιοκομικές χώρες και παρουσιάσθηκαν 254 ερευνητικές εργασίες (118 προφορικές και 136 posters), ενώ παράλληλα λειτουργούσε έκθεση ελληνικών ΠΟΠ ελαιολάδων και επιτραπέζιας ελιάς. Στην έναρξη του συνεδρίου ο Διευθυντής του Ινστιτούτου Δρ. Κων/νος Χαρτζουλάκης καλωσόρισε τους συνέδρους τονίζοντας τη σπουδαιότητα του ελαιοκομικού τομέα για τις Μεσογειακές χώρες και την ανάγκη που υπάρχει για συντονισμένη προσπάθεια τόσο των ερευνητικών ιδρυμάτων όσο και όλων των εμπλεκόμενων στην παραγωγή και εμπορία των ελαιοκομικών προϊόντων, για να εξασφαλίσουν ένα προϊόν υψηλής ποιότητας και ασφαλές για τον καταναλωτή. Χαιρετισμούς απηύθυναν ο Αντιδήμαρχος Χανίων κ. Ε. Αμπαδιωτάκης και ο Δήμαρχος Πλατανιά κ. Ι. Μαλανδράκης, ενώ την έναρξη των εργασιών του συνεδρίου κήρυξε ο Γενικός Δ/ντής του ΕΘΙΑΓΕ Δρ. Κ. Μαλλίδης. Ο Γεν. Δ/ντής του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιοκομίας κ. J. L. Barjol αναφέρθηκε στη αύξηση της παγκόσμιας παραγωγής ελαιολάδου με την εισαγωγή νέων χωρών με εντατικά συστήματα στην καλλιέργεια της ελιάς και έδωσε έμφαση στην εμπλοκή του Συμβουλίου στον καθορισμό των προτύπων ποιότητας (standards), τα οποία ακολουθούνται για τον καθορισμό των εθνικών και διεθνών κανονισμών ελέγχου ποιότητας. Ο εκπρόσωπος της Ε.Ε. κ. R. van der Stappen αναφέρθηκε στις αλλαγές που αναμένεται να επιφέρουν οι τροποποιήσεις της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) στον ελαιοκομικό τομέα την τρέχουσα δεκαετία και τόνισε την έμφαση που αναμένεται να δοθεί στη διαχείριση κινδύνου για τα ελαιοκομικά προϊόντα, από τις διακυμάνσεις της αγοράς και την κλιματική αλλαγή. Επίσης, ανέφερε ότι οι ενισχύσεις προβλέπεται να είναι προσανατολισμένες προς τη στήριξη φιλοπεριβαλλοντικών συστημάτων διαχείρισης και την υποστήριξη νέων αγροτών. Τέλος, για την ιδιωτική αποθεματοποίηση αναφέρθηκε ότι οι τιμές είναι αρκετά χαμηλές και συζητείται η αναπροσαρμογή τους. Τα βασικά συμπεράσματα του συνεδρίου συνοψίζονται στα παρακάτω: ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

66 Για τις ποικιλίες της ελιάς είναι ανάγκη καταγραφής και ταυτοποίησης του γενετικού υλικού και αξιολόγησης διαφόρων ποικιλιών ελιάς στις διάφορες Μεσογειακές χώρες και βελτίωσης του υπάρχοντος γενετικού υλικού ώστε να προκύψουν ποικιλίες προσαρμοσμένες στα νέα εντατικά συστήματα καλλιέργειας καθώς και ανθεκτικές σε συγκεκριμένες εδαφο-κλιματικές συνθήκες. Για τα νέα συστήματα καλλιέργειας (υπέρ-πυκνες φυτεύσεις μέχρι 160 δέντρα το στρέμμα) τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι μπορεί να είναι οικονομικά εφικτές, εφόσον χρησιμοποιηθούν κατάλληλες ποικιλίες, υπάρχει υψηλή διαθεσιμότητα νερού άρδευσης, δεν υπάρχουν μεγάλες κλίσεις εδάφους και υπάρχει δυνατότητα για σημαντικές οικονομικές επενδύσεις για τη μηχανοποίηση της καλλιέργειας. Για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των κυριότερων εντομολογικών εχθρών (δάκου, πυρηνoτρήτη κ.ά.) καθώς και των ασθενειών της ελιάς παρουσιάσθηκαν νέες τεχνολογίες αντιμετώπισης του δάκου με την εξαπόλυση στείρων εντόμων, χρησιμοποίηση ωφελίμων οργανισμών και νέοι τύποι παγίδων και φυτο-προστατευτικών περισσότερο φιλικές προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο.. Για την άρδευση και λίπανση των καλλιεργειών αναφέρθηκε ότι έχουν αναπτυχθεί σύγχρονα συστήματα σχεδιασμού της άρδευσης και λίπανσης με βάση τις ανάγκες των ελαιοδέντρων και οι μελλοντικές προσπάθειες θα πρέπει να επικεντρωθούν στη χρήση τους από τους παραγωγούς, αφού σήμερα μόλις το 5-10% της υπάρχουσας τεχνογνωσίας βρίσκει εφαρμογή στους ελαιώνες. Στον τομέα της αζωτούχου λίπανσης, σημαντικά στοιχεία από μακροχρόνιες μελέτες καταδεικνύουν ότι η ελιά σε συγκεκριμένες περιπτώσεις ελάχιστης ή μη εφαρμογής αζώτου, μπορεί να διατηρήσει τα ίδια επίπεδα παραγωγής, δίχως αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα του ελαιολάδου. Η συγκεκριμένη έρευνα ανατρέπει την υπάρχουσα φιλοσοφία στον τομέα της λίπανσης της ελιάς και αποκτά ιδιαίτερη αξία τη σημερινή εποχή, όπου το κόστος της λίπανσης έχει αυξηθεί σημαντικά, σε σχέση με το παρελθόν. Η βελτίωση των συστημάτων εξαγωγής και των συνθηκών λειτουργίας τους (βέλτιστη θερμοκρασία και συγκέντρωση οξυγόνου κατά τη μάλαξη ανάλογα με την ποικιλία ελιάς, κλπ) είναι καθοριστική κατά την παραλαβή του ελαιολάδου υψηλής ποιότητας όσον αφορά τα χημικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά. Για την ποιότητα του ελαιολάδου παρουσιάστηκαν σημαντικές ερευνητικές εργασίες σχετικές με τα αντιοξειδωτικά συστατικά και το πως αντιλαμβάνεται ο ανθρώπινος εγκέφαλος τα διαφορετικά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του ελαιολάδου, με σκοπό την κατανόηση ή την πρόβλεψη της συμπεριφοράς των καταναλωτών. Όσον αφορά τον τομέα της επιτραπέζιας ελιάς, παρουσιάστηκαν εργασίες από Ελλάδα, Τουρκία και Πορτογαλία, που αφορούν παραδοσιακούς τρόπους παρασκευής συγκεκριμένων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

67 ποικιλιών ελιάς, περιεκτικότητα αντιοξειδωτικών ουσιών και εύρεση των βέλτιστων παραμέτρων για παραγωγή προϊόντος με μικρότερη περιεκτικότητα σε αλάτι. Για την διαχείριση των υγρών αποβλήτων ελαιουργείων (ΥΑΕ) η εφαρμογή μεθόδων χαμηλού κόστους και περιβαλλοντικά αποδεκτών (διάθεση στους ελαιώνες, φυτο-εξυγίανση, κλπ) αποτελεί λύση για τα μικρά ελαιουργεία ενώ μονάδες υψηλής τεχνολογίας (παραλαβής βιοαερίου, συν-κομποστοποίησης, ανάκτησης ουσιών, παραγωγής ενέργειας, κλπ) απαιτούν μεγάλη δυναμικότητα για να είναι βιώσιμες. Για την εμπορία του ελαιολάδου αναφέρθηκε ότι η παγκοσμιοποίηση και η παραγωγή του σε νέες χώρες επηρεάζει αρνητικά τις τιμές του extra παρθένου, ιδιαίτερα στις παραδοσιακά ελαιοκομικές χώρες, κάνοντας προβληματική τη συνέχιση της καλλιέργειας. Η μείωση του κόστους παραγωγής με την εφαρμογή της ορθής γεωργικής πρακτικής και η παραγωγή πιστοποιημένης υψηλής ποιότητας και ασφαλούς ελαιολάδου που διακινείται επώνυμα (brand name) έχει καλύτερες προοπτικές. Το πρόγραμμα του συνεδρίου ολοκληρώθηκε με μια αρκετά ενδιαφέρουσα ημερίδα σχετικά με το μέλλον του ελαιολάδου και της βρώσιμης ελιάς. Στο τομέα του ελαιολάδου παρουσιάστηκαν εισηγήσεις για τη σημερινή κατάσταση (παραγωγή, εισαγωγές, εξαγωγές και κατανάλωση) στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία και στη παγκόσμια αγορά. Τονίσθηκε ότι οι προοπτικές και το μέλλον του ελαιολάδου θα εξαρτηθούν από την αποτελεσματικότητα που θα επιδείξει η κάθε χώρα στην αντιμετώπιση του συνόλου των προκλήσεων που αντιμετωπίζει το προϊόν. Για το ελληνικό ελαιόλαδο ο παράγοντας κλειδί από τον οποίο θα κριθεί το αύριο του προϊόντος, ακούει στο όνομα επώνυμες εξαγωγές. Χωρίς επώνυμες εξαγωγές τουλάχιστον τον., που μεταφράζεται σε μερίδιο κάτω από 7%, σε μια εν δυνάμει παγκόσμια αγορά, η οποία ξεπερνά πλέον τους τον., -στόχος η επίτευξη του οποίου προϋποθέτει αξιοποίηση και καταξίωση της ποιότητας του ελληνικού ελαιολάδου στο επίπεδο του καταναλωτικού κοινού στις μεγάλες αγορές του πλανήτη, δηλαδή την απόκτηση ταυτότητας που δυστυχώς αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχει - δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί ασφαλές το μέλλον του προϊόντος. Για την ποιότητα και τη γνησιότητα του ελαιολάδου παρουσιάστηκαν οι τελευταίες εξελίξεις στα διεθνή όργανα (ΔΣΕ, ΕΕ,) με σκοπό την προστασία του από τη νοθεία με άλλου είδους έλαια (αποσμημένα ελαιόλαδα, σπορέλαια) αλλά και την προστασία του καταναλωτή. Επιπλέον, παρουσιάστηκαν εκτενώς τα τελευταία αποτελέσματα ερευνών για την θετική συσχέτιση της κατανάλωσης ελαιολάδου με την υγεία του ανθρώπου. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

68 Στον τομέα της επιτραπέζιας ελιάς παρουσιάστηκαν οι τελευταίες εξελίξεις στη μεταποίηση καθώς και οι νέες τεχνικές μείωσης υποκατάστασης του χλωριούχου νατρίου στην παρασκευή της επιτραπέζιας ελιάς και αναλύθηκε ο ρόλος της επιτραπέζιας ελιάς ως λειτουργικό τρόφιμο. Κατά την διάρκεια του συνεδρίου οι σύνεδροι επισκέφθηκαν ελαιώνες και παρακολούθησαν τον τρόπο συγκομιδής του ελαιοκάρπου. Στην Κίσαμο ξεναγήθηκαν σε σύγχρονα ελαιουργεία κλασικού τύπου και σε μονάδες με σύγχρονα συστήματα εξαγωγής και τυποποίησης ελαιολάδου, που εφαρμόζουν την τελευταία τεχνολογία ιχνηλασιμότητας του τελικού προϊόντος, αλλά και στο Μουσείο Κισάμου, από το οποίο εντυπωσιάσθηκαν. Τέλος αποφασίστηκε το επόμενο συνέδριο (5 th OLIVEBIOTEQ) να γίνει στο Aleppo της Συρίας το Επίσκεψη του Γεν. Δ/ντή του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιοκομίας (IOC) στο Ινστιτούτο Το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων επισκέφθηκε στις 2/11/2011 ο Γενικός Διευθυντής του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιοκομίας (IOC) κ. Jean-Luis Barjol και ενημερώθηκε από τον Δ/ντή Δρ. Κ. Χαρτζουλάκη για τις δραστηριότητες του Ινστιτούτου, τις δυνατότητες του πιστοποιημένου εργαστηρίου αναλύσεων του ελαιολάδου και τα σημαντικότερα ερευνητικά αποτελέσματα για την ελιά και το ελαιόλαδο (συστήματα διαχείρισης, άρδευση, λίπανση, φυτοπροστασία, ποιότητα και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του ελαιολάδου, διαχείριση αποβλήτων, κλπ). Ο κ. Barjol εξέφρασε την ικανοποίησή του για την άριστη συνεργασία του Ινστιτούτου με το ΔΣΕ και την συμβολή του στην βελτίωση της ελαιοκομίας και της ποιότητας του ελαιολάδου σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και τόνισε το ενδιαφέρον του ΔΣΕ για συνεργασία, ιδιαίτερα μετά την αναβάθμιση του εργαστηρίου σε θέματα διασφάλισης της ποιότητας του ελαιολάδου. Συζητήθηκαν η διαδικασία της επικείμενης πιστοποίησης της Ομάδας Οργανοληπτικού Ελέγχου του Ινστιτούτου από το ΔΣΕ και η οργάνωση στα Χανιά σε συνεργασία με το Ινστιτούτο διεθνούς σεμιναρίου για την ποιότητα και προώθηση του ελαιολάδου. Στη συνέχεια ο κ. Barjol επισκέφθηκε σύγχρονες μονάδες παραγωγής, τυποποίησης και εμπορίας ελαιολάδου στη Κίσαμο και ενημερώθηκε από τους υπεύθυνους για την ποιότητα του παραγόμενου ελαιολάδου και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, ιδιαίτερα στην εμπορία του extra παρθένου ελαιολάδου. Άκουσε με ενδιαφέρον τις προτάσεις τους για μείωση των ανώτερων ορίων για το extra παρθένο ελαιόλαδο (π.χ. οξύτητα στο 0.5, κλπ) και αυστηρότερο έλεγχο στην αγορά για προστασία του προϊόντος από την νοθεία αλλά και την ασφάλεια του καταναλωτή και τόνισε ότι θα τεθούν προς συζήτηση στο Συμβούλιο. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

69 ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΓΡΟΤΕΣ Η τεχνολογική ανάπτυξη τον 20 ο αιώνα (νέες παραγωγικές ποικιλίες, τεχνικές καλλιέργειας φυτοπροστασίας, άρδευση και λιπάσματα) συνέβαλε στην αύξηση της αγροτικής παραγωγής. Ωστόσο δημιούργησε και αρνητικές επιπτώσεις στην ασφάλεια των προϊόντων και το περιβάλλον. Έτσι τον 21 ο αιώνα σε ένα παγκοσμιοποιημένο και ανταγωνιστικό σύστημα παραγωγής αγροτικών προϊόντων η ποιότητα και ασφάλεια των προϊόντων και η προστασία του περιβάλλοντος αναδεικνύονται ως κυρίαρχοι στόχοι. Τα παραγόμενα αγροτικά προϊόντα πρέπει να είναι ανταγωνιστικά, δηλαδή να είναι ποιοτικά, ασφαλή και φτηνά. Το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες του αγροτικού τομέα στα Χανιά για τεχνική στήριξη και τις δυνατότητες του Ινστιτούτου (επιστημονικό προσωπικό, εξοπλισμό και σωρευμένη εμπειρία) δημιούργησε το Γραφείο Παροχής Υπηρεσιών για τους αγρότες προκειμένου να συμβάλλει στην κάλυψη των απαιτήσεων της σύγχρονης γεωργίας. Η παροχή υπηρεσιών έχει στόχο την ορθολογική χρήση των συντελεστών παραγωγής (φυτοφάρμακα, λιπάσματα, νερό, κλπ), την παραγωγή αγροτικών προϊόντων υψηλής ποιότητας και ασφάλειας και την προστασία του αγρότη, του καταναλωτή και του περιβάλλοντος. Παρεχόμενες υπηρεσίες Η παροχή υπηρεσιών του Ινστιτούτου απευθύνεται σε όσους δραστηριοποιούνται στον αγροτικό χώρο (αγρότες, ομάδες παραγωγών, αγροτικοί συνεταιρισμοί, επιχειρήσεις) και καλύπτει όλες τις διαδικασίες τις αγροτικής παραγωγής. Συγκεκριμένα οι υπηρεσίες που παρέχει είναι: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ Βελτίωση και διασφάλιση της ποιότητας του ελαιολάδου Αναλύσεις ποιοτικών χαρακτηριστικών ελαιολάδου (οξύτητα, υπεροξείδια, φαινόλες, συντελεστών απορρόφησης στο υπεριώδες φάσμα Κ232, Κ270, αντοχή στην οξείδωση, αναλύσεις υπολειμμάτων φυτοπροστατευτικών προϊόντων) Οργανοληπτική αξιολόγηση ελαιολάδου Προσδιορισμός ελαιοπεριεκτικότητας ελαιοκάρπου, ελαιοπυρήνα και απονέρων ελαιουργείων Προσδιορισμός ρυπαντικού φορτίου COD & BOD5 απονέρων ελαιουργείων ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Αποτελεσματική αντιμετώπιση εχθρών & ασθενειών με μέσα φιλικά προς το περιβάλλον Προσδιορισμός των εχθρών και ασθενειών των κυριοτέρων καλλιεργειών της Κρήτης Oδηγίες αντιμετώπισης των εχθρών και ασθενειών των καλλιεργειών Διάθεση ωφελίμων εντόμων για την βιολογική αντιμετώπιση εχθρών διαφόρων καλλιεργειών ΑΡΔΕΥΣΕΙΣ Ορθολογική χρήση του νερού άρδευσης Αναλύσεις ποιότητας αρδευτικού νερού και δυνατότητα χρησιμοποίησης του σε συγκεκριμένες καλλιέργειες Οδηγίες για την ορθή αρδευτική πρακτική στις καλλιέργειες Παροχή μετεωρολογικών στοιχείων για περιοχές του Νομού Χανίων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ