ΠΕΤΡΟΣ Γ. ΕΞΑΔΑΚΤΥΛΟΣ ΠΛΟΙΑΡΧΟΣ Α. Ε. Ν. ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ SECURITY AWARENESS I S P S C O D E ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ ΕΝΟΠΛΗ ΛΗΣΤΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2014

Transcript

1 ΠΕΤΡΟΣ Γ. ΕΞΑΔΑΚΤΥΛΟΣ ΠΛΟΙΑΡΧΟΣ Α. Ε. Ν. ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΛΟΙΟΥ SECURITY AWARENESS I S P S C O D E ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ ΕΝΟΠΛΗ ΛΗΣΤΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2014 Version II Greek language 1

2 ΠΕΤΡΟΣ Γ. ΕΞΑΔΑΚΤΥΛΟΣ ΠΛΟΙΑΡΧΟΣ Α. Ε. Ν. ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΛΟΙΟΥ SECURITY AWARENESS I S P S C O D E ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ ΕΝΟΠΛΗ ΛΗΣΤΕΙΑ ΣΕ 2

3 ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ ΣΤΑ ΕΓΓΟΝΙΑ ΜΟΥ 1. ΝΕΚΤΑΡΙΑ 2. ΠΑΝΤΕΛΗ

4 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Αγαπητέ συνάδελφε, χωρίς καμία φιλοδοξία αποφάσισα να γράψω το παρόν βιβλίο λόγω της απασχόλησης μου σε θέματα ασφαλείας, τόσο στα πλοία, όσο και στην ξηρά Πιστεύω ότι το παρόν καλύπτει τις απαιτήσεις της Ασφάλειας πλοίου επιπέδου Β (security awareness) Το παρόν διατίθεται δωρεάν σε ηλεκτρονική μορφή στους σπουδαστές των ΑΕΝ Ευχαριστώ όλους που με βοήθησαν να ολοκληρώσω το μικρό αυτό έργο μου Δεχόμενος οποιαδήποτε βελτίωση ή συμβουλή ΦΙΛΙΚΑ ΠΕΤΡΟΣ Γ. ΕΞΑΔΑΚΤΥΛΟΣ ΠΛΟΙΑΡΧΟΣ Α. Ε.Ν 4

5 Η κατά οποιοδήποτε τρόπο αναπαραγωγή, δημοσίευση του βιβλίου αυτού απαγορεύεται χωρίς την άδεια του συγγραφέα 5

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΩΔΙΚΑΣ ISPS, ΓΕΝΙΚΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ, ΜΕΤΡΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΟ ΣΤΟ ΠΛΟΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ 1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ, ΚΩΔΙΚΑΣ ΙSPS ΓΕΝΙΚΑ Η 11 /09 /2001 ημέρα ορόσημο σε όλο τον κόσμο σηματοδότησε και αρχή εξελίξεων καί στην ναυτιλία,σε θέματα ασφαλείας (security). Οί πρώτοι κανονισμοί για την αντιμετώπιση παρανόμων και τρομοκρατικών ενεργειών δημιουργήθηκαν από τον ΙΜΟ αμέσως μετά την τρομοκρατική ενέργεια κατά του ιταλικού κρουαζιερόπλοιου ACHILLE LAURO το 1985 χωρίς όμως να λάβουν την μορφή ενός πλήρους κώδικα. ACHILLE LAURO PHOTO Τά γεγονότα της 11 ης Σεπτεμβρίου αποτέλεσαν την αφορμή για την δημιουργία ενός κώδικα για την προστασία των θαλασσίων μεταφορών αλλά και των λιμένων σε θέματα ασφαλείας Πραγματοποιήθηκε λοιπόν μια διάσκεψη υπό την αιγίδα του ΙΜΟ και κατά την διάσκεψη αυτή υιοθετήθηκε μια σειρά τροποποιήσεων στην SOLAS(1974) σχετικά με θέματα ασφαλείας 6

7 Επιγραμματικά λοιπόν η SOLAS τροποποιήθηκε θέτοντας τά παρακάτω 1. Υποχρεωτικά πάνω στο πλοίο θα υπάρχει συσκευή ΑΙS (automatic identification system ) έτσι ώστε ανά πάσα στιγμή να είναι γνωστή η ακριβής θέση του πλοίου, μέσα βέβαια στα όρια της εμβέλειας της συσκευής. 2. Το διεθνές διακριτικό σήμα του πλοίου η το ΙΜΟ NUMBER να είναι γραμμένο και εύκολα αναγνωρίσιμο πάνω στο πλοίο 3. Πρέπει να υπάρχει πάνω στο πλοίο το (Ship Security Alert System ) ένας συναγερμός δηλαδή που θα ειδοποιεί τις Αρχές και την ναυτιλιακή εταιρεία ότι κατι δεν πάει καλά στο πλοίο,ότι έχει γίνει πάνω στο πλοίο κάποια παραβίαση της ασφάλειας, κάποια τρομοκρατική η πειρατική ενέργεια 4. Πρέπει στο υπάρχει πλοίο ένα αρχείο το Continuous Synopsis Record (Αρχείο Διαρκούς Σύνοψης )το αρχείο αυτό είναι το μητρώο του πλοίου, η ιστορία του πλοίου, 7

8 και πρέπει επίσης να είναι ενημερωμένο (βλέπε υπόδειγμα) Αυτά τα ανωτέρω μαζί με μία σειρά συμπληρωματικών αποφάσεων οδήγησαν στις 17 /12/2002 την δημιουργία ενός πλήρους πλέον κώδικα για την προστασία των πλοίων και των λιμένων από παράνομες και τρομοκρατικές ενέργειες Τον κώδικα ΙSPS(International Ship and Port Facility Security Code) Oι στόχοι του κώδικα ISPS είναι οι εξής 1.Καθιερώνει ένα διεθνές πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ των Συμβαλλομένων κρατών, λιμένων, πλοίων προκειμένου να μπορεί να ανιχνεύει να εκτιμά τους κινδύνους και να μπορεί να λαμβάνει μέτρα αποτροπής και αντιμετώπισης περιστατικών πού θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των θαλασσίων μεταφορών,των λιμένων και των πλοίων. 2.Εξασφαλίζει μεθόδους οι οποίες επιτρέπουν την γρήγορη και αποτελεσματική ανταλλαγή πληροφοριών πού αφορούν θέματα ασφαλείας,καθώς και μέθοδοι για εκτίμηση του επιπέδου της ασφάλειας έτσι ώστε να υπάρχουν διαδικασίες οι οποίες μπορούν να τεθούν σε εφαρμογή σε περίπτωση αλλαγής του επιπέδου ασφάλειας (βλέπε παρακάτω) 3. Ο τελευταίος σκοπός του κώδικα είναι η εξασφάλιση και η τήρηση όλων των καταλλήλων μέτρων προστασίας της ασφάλειας του πλοίου και του λιμένα 8

9 Ο ΚΩΔΙΚΑΣ ISPS EΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ 1. Επιβατηγά πλοία, περιλαμβανομένων και επιβατηγών ταχυπλόων σκαφών, 2. Φορτηγά πλοία, περιλαμβανομένων και ταχυπλόων σκαφών, 500 κόρων ολικής χωρητικότητας και άνω 3. Κινητές μονάδες γεώτρησης ανοικτής θαλάσσης 4. Σε λιμενικές εγκαταστάσεις οι οποίες εξυπηρετούν πλοία που εκτελούν διεθνείς πλόες. Eίναι υποχρεωτικός να τηρείται στα πλοία και στα λιμάνια από το

10 1.2 ΕΠΙΠΕΔΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ, ΜΕΤΡΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΟ ΠΛΟΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝI Τά επίπεδα ασφαλείας σύμφωνα με τον κώδικα ISPS είναι τα εξής ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 1 Πρέπει να λαμβάνονται τα ελάχιστα μέτρα ασφαλείας Δεν υπάρχει συγκεκριμένος κίνδυνος Τά μέτρα πού λαμβάνονται είναι μέτρα που λαμβάνονται καθημερινά μέτρα ρουτίνας ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 2 Σε αυτό το επίπεδο αυξάνουν οι πιθανότητες και υπάρχει κίνδυνος να συμβεί κάποιο περιστατικό άρα πρέπει να ληφθούν και λαμβάνονται πρόσθετα μέτρα από αυτά του επιπέδου 1 ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 3 Σε αυτό το επίπεδο πρέπει να ληφθούν επιπλέον και συγκέκριμένα προστατευτικά μέτρα διότι ένα σοβαρό περιστατικό έχει γίνει η είναι παρα πόλυ πιθανόν να γίνει η επικείμενο 10

11 MARITIME SECURITY LEVELS This ship uses the three internationally accepted Maritime Security (MARSEC) Levels. MARSEC Level 1 Normal the level at which ships (and ports) normally operate. MARSEC Level 2 Heightened this level will apply for as long as there is assessed to be a heightened risk of a security incident. MARSEC Level 3 Exceptional this level will apply for the period of time when there is assessed to be a probable or imminent risk of a security incident. 11

12 Τά επίπεδα λοιπόν ασφαλείας πού είδαμε (Security Levels ) αναφέρονται στις διαδικασίες που πρέπει να γίνουν η με άλλα λόγια στα μέτρα που πρέπει να ληφθούν ανάλογα με τον βαθμό κινδύνου που θα πρέπει να προληφθεί και να αντιμετωπισθεί Άρα λοιπόν σε κάθε επίπεδο ασφαλείας πρέπει να παίρνομαι τα ανάλογα με το επίπεδο ασφαλείας μέτρα και διαδικασίες πού ορίζει ο κώδικας ISPS Έτσι στο επίπεδο ασφαλείας 1 παίρνομαι τέτοια μέτρα που εξασφαλίζουν την συνεχή προστασία του πλοίου η του λιμανιού σε ομαλές συνθήκες Στο επίπεδο ασφαλείας 2 που υπάρχουν πιθανότητες να υπάρξει κίνδυνος και να συμβεί κάποιο περιστατικό παίρνομαι τά μέτρα του επιπέδου 1 αλλά και επιπρόσθετα μέτρα λόγω της κατάστασης Στο επίπεδο ασφαλείας 3 που σε αυτήν την περίπτωση υπάρχει κάποιο σοβαρό περιστατικό έτσι λοιπόν λαμβάνονται τα μέτρα του επιπέδου 1 τα πρόσθετα μέτρα του επιπέδου 2 και αλλά πρόσθετα μέτρα και διαδικασίες ειδικά για το επίπεδο ασφαλείας 3. 12

13 Προσοχή όμως πολλές φορές και αυτό είναι σύμφωνο με τον κώδικα, ενώ το πλοίο ή το λιμάνι είναι σε κάποιο επίπεδο, να λαμβάνουμε μέτρα,για το υψηλότερο επίπεδο μόνο, αφού έχουμε βεβαίως αξιολογήσει τις συνθήκες της ασφάλειας χωρίς να αλλάξουμε επίπεδο ασφαλείας Παράδειγμα Ενώ είμαστε σε επίπεδο ασφαλείας 1 μπορούμε για καλύτερο έλεγχο της ασφάλειας, να λάβουμε μέτρα από το επίπεδο ασφαλείας 2. Αναλυτικά λοιπόν αυτά έχουν ως εξής ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 1 Οί διαδικασίες συνήθως είναι οι εξής 1. Έλεγχος της ταυτότητας όλων των ατόμων πού θέλουν να επιβιβασθούν στο πλοίο και εξακρίβωση των λόγων επιβίβασης, για τον σκοπό αυτό στην είσοδο του πλοίου γίνεται έλεγχος και εξακρίβωση των στοιχείων των επισκεπτών από εξουσιοδοτημένο άτομο του πληρώματος το οποίο καταγράφει τα στοιχεία του επισκέπτη την ώρα εισόδου.το λόγο της επίσκεψης, εάν του έγινε έλεγχος στο πλοίο, αλλά και την ώρα εξόδου σε ένα βιβλίο το οποίο ονομάζεται ημερολόγιο επισκεπτών (Visitors log book) 13

14 Παράλληλα δίδει στον επισκέπτη μία πλαστική κάρτα (συνήθως ο επισκέπτης την φορά στο λαιμό του η την καρφιτσώνει στο στήθος του ) την λεγόμενη (visitors card ) Επίσης ο επισκέπτης παραδίδει στην είσοδο του πλοίου στο υπεύθυνο άτομο την ταυτότητα του η το διαβατήριο του και τα παίρνει πίσω όταν αναχωρεί από το πλοίο και παραδώσει στο υπεύθυνο εξουσιοδοτημένο άτομο την visitor card. 2.Σέ συνεργασία με τις λιμενικές Αρχές το πλοίο πρέπει να εξασφαλίζει ότι τα οχήματα τα οποία πρόκειται να φορτωθούν στο πλοίο έχουν ελεγχθεί σε ποσοστό 5 έως 25% στα επιβατηγά οχηματαγωγά πλοία 3.Ταυτοποίηση των σημείων πρόσβασης τά οποία πρέπει να ασφαλίζονται η να επιτηρούνται ώστε να αποφεύγεται η μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση 4.Ολοι όσοι πρόκειται να επιβιβασθούν στο πλοίο πρέπει να υπόκεινται σε έλεγχο. Η συχνότητα ελέγχου είναι από 5-25% και ορίζονται από το κράτος της σημαίας του πλοίου. Τέτοιοι Έλεγχοι είναι καλύτερα να γίνονται από το λιμάνι σε συνεργασία με το πλοίο ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 2 Γίνονται όλες οι ανωτέρω διαδικασίες και επιπρόσθετα τά εξής 1. Διορισμό προσθέτου πληρώματος για περιπολίες στο κατάστρωμα έτσι ώστε να αποφεύγεται η μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση. 2.Παρεμπόδιση της εισόδου στο πλοίο από την θάλασσα σε συνεργασία με το λιμάνι παροχή λέμβων πού εκτελούν περιπολίες 3. Οι επισκέπτες θα συνοδεύονται από μέλη του πληρώματος 14

15 4. Παροχή πρόσθετων εντολών ασφαλείας σε όλο το πλήρωμα 5.Αύξηση της συχνότητας του ελέγχου συνήθως είναι 50%και της λεπτομέρειας αυτού ως προς τον έλεγχο των ατόμων, των αντικειμένων τους των οχημάτων που φορτώνονται στο πλοίο 6.Διεξαγωγή καθολικής η μερικής έρευνας στο πλοίο ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 3 Και σε αυτό το επίπεδο γίνονται οι ανωτέρω διαδικασίες και επιπρόσθετα τα εξής 1. Πρόσβαση στο πλοίο θα έχουν μόνο όσοι έχουν να κάνουν με την αντιμετώπιση του περιστατικού 2. Αναστολή επιβίβασης και αποβίβασης 3. Αναστολή εργασιών χειρισμού φορτίου, προμηθειών κ.λ.π. 4. Πιθανή εκκένωση του πλοίου 5 Πιθανή μετακίνηση του πλοίου 6. Προετοιμασία για καθολική η μερική έρευνα πάνω στο πλοίο 15

16 KEΦΑΛΑΙΟ 2 ΣΧΕΔΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΛΟΙΟΥ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΛΟΙΟΥ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ 2.1 ΣΧΕΔΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΛΟΙΟΥ Σύμφωνα με τον κώδικα κάθε πλοίο θα φέρει και ένα σχέδιο ασφαλείας το οποίο πρέπει να είναι εγκεκριμένο από το κράτος της σημαίας πού έχει το πλοίο Το σχέδιο ασφαλείας ενός πλοίου θα περιλαμβάνει τα μέτρα πού είδαμε παραπάνω που πρέπει να λάβει το πλοίο στα τρία επίπεδα ασφαλείας, περισσότερο αναλυτικά Το σχέδιο ασφαλείας του πλοίου πρέπει να εξετάζει αναλυτικά τα παρακάτω στοιχεία 1.Μέτρα με σκοπό να αποτρέψουν όπλα, επικίνδυνες ουσίες και συσκευές πού προορίζονται για χρήση ενάντια στους ανθρώπους, τα πλοία η τους λιμένες 2.Προσδιορισμό των απαγορευμένων περιοχών πάνω στο πλοίο και μέτρα για την πρόληψη μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης στο πλοίο 16

17 3. Μέτρα για πρόληψη μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης στο πλοίο 4. Διαδικασίες για εκκένωση του πλοίου σε περίπτωση απειλών ασφάλειας η παραβιάσεων ασφαλείας 5.Καθήκοντα του πληρώματος με καθορισμένες ευθύνες από πλευράς ασφαλείας 6.Διαδικασίες για την εκπαίδευση,τα γυμνάσια και τις ασκήσεις που συνοδεύονται με το σχέδιο 7. Διαδικασίες για να υπάρχει πάντα επαφή με τις λιμενικές εγκαταστάσεις 8. Προσδιορισμό του Αξιωματικού ασφαλείας του πλοίου 9. Προσδιορισμό του Αξιωματικού ασφαλείας της Εταιρείας και πληροφορίες για επαφή μαζί του όλο το εικοσιτετράωρο 10. Διαδικασίες για να εξασφαλισθεί η επιθεώρηση και η συντήρηση του εξοπλισμού ασφαλείας πού υπάρχει στο πλοίο 11. Πού ακριβώς τις θέσεις δηλαδή πού βρίσκεται ο συναγερμός ασφαλείας του πλοίου τα κουμπιά ενεργοποίησης δηλαδή 12. Οδηγίες σχετικά με την χρήση του συναγερμού ασφαλείας του πλοίου, καθώς επίσης και κάθε πότε πρέπει να δοκιμάζετε Από ότι λοιπόν καταλαβαίνομε το σχέδιο ασφαλείας του πλοίου είναι πολύ σημαντικό.ολο το σύστημα της ασφάλειας του πλοίου στηρίζεται στο σχέδιο ασφαλείας του πλοίου το οποίο είναι συγκεκριμένο για κάθε πλοίο Το σχέδιο ασφαλείας πρέπει να προστατεύεται από μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση και κοινοποίηση 2.1 ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ Ο Αξιωματικός ασφαλείας του πλοίου(ship security officer ) είναι ένας Αξιωματικός του πλοίου συνήθως ο Υποπλοίαρχος ο οποίος είναι υπεύθυνος για την τήρηση του κώδικα ΙSPS πάνω στο πλοίο σύμφωνα πάντα με το σχέδιο ασφαλείας του πλοίου Ποίο συγκεκριμένα αυτός είναι υπεύθυνος για την εξοικείωση του πληρώματος πάνω στο πλοίο σε θέματα ασφαλείας, υπεύθυνος επίσης για την εκτέλεση γυμνασίων εκπαίδευση και ασκήσεων πάνω στο πλοίο, αλλά και για το έλεγχο και την συντήρηση του εξοπλισμού της ασφάλειας, αλλά και του συστήματος συναγερμού (security alert system) 17

18 O αξιωματικός ασφαλείας του πλοίου συνεργάζεται και επικοινωνεί με τις Αρχές των λιμένων,και συνεργάζονται μαζί σε θέματα ασφαλείας για παράδειγμα συμπληρώνουν μαζι το δηλωτικό της ασφάλειας το λεγόμενο (declaration of security) Τέλος επικοινωνεί και συνεργάζεται με τον Αξιωματικό ασφαλείας της ναυτιλιακής εταιρίας 2.2 ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ Η ναυτιλιακή εταιρία θα πρέπει να ορίσει έναν αξιωματικό ασφαλείας (Company security officer C.S.O) ο οποίος μπορεί να ενεργεί για ένα η περισσότερα πλοία της εταιρείας. Τα καθήκοντα και οι υποχρεώσεις του C.S.O. είναι τα εξής Μεριμνά να εφαρμόζεται ο κώδικας στα πλοία Ελέγχει και συμβουλεύει τον αξιωματικό ασφαλείας πλοίου Σε εικοσιτετράωρη βάση πρέπει να είναι εφικτή η επικοινωνία αυτού με το πλοίο η τα πλοία,και αντίστροφα Εκτελεί κανονικές επιθεωρήσεις ασφάλειας στο πλοίο η τα πλοία της αρμοδιότητος του Διατηρεί και εποπτεύει την εφαρμογή του σχεδίου ασφαλείας στο πλοίο Ελέγχει τον αξιωματικό ασφαλείας πλοίου σχετικά με τα γυμνάσια τις ασκήσεις και τις εκπαιδεύσεις πού πρέπει να γίνονται στο πλοίο 2.3 ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Το σχέδιο ασφαλείας του πλοίου καθορίζει ορισμένες περιοχές πάνω στο πλοίο στις οποίες η πρόσβαση επιτρέπεται μόνο σε εξουσιοδοτημένα άτομα και σε κανένα άλλον Σκοπός των περιοχών αυτών είναι 1. Προστασία των ευαίσθητων περιοχών ασφάλειας του πλοίου 2. Προστασία του φορτίου και προμηθειών από παραβίαση 3. Αποφυγή δολιοφθοράς και τρομοκρατικής ενέργειας 18

19 Το σχέδιο ασφαλείας του πλοίου ορίζει ποίες είναι αυτές οι απαγορευμένες περιοχές, μπορεί να διαφέρουν ανάλογα τον τύπο του πλοίου συνήθως όμως είναι οι εξής Γέφυρα Μηχανοστάσιο Χώροι του φορτίου (Αμπάρια ) Χώροι χειρισμού μονίμων συστημάτων πυρκαγιάς Χώροι με πρόσβαση στις δεξαμενές ποσίμου νερού Χώροι προμηθειών Χώροι πού περιέχουν αντλίες φορτίου και των συστημάτων ελέγχου τους Χώροι πού περιέχουν επικίνδυνα φορτία και υλικά Χώροι με συστήματα εξαερισμού κλιματισμού Χώροι ενδιαίτησης Χώροι πού βρίσκονται τα μόνιμα συστήματα πυρκαγιάς Για παράδειγμα δωμάτιο CO2, DRENCHER. Καμπίνες πληρώματος, όχι όμως καμπίνες επιβατών Bow thruster room Ballast room Emergency generator room Steering gear room Emergency fire pump room Kαί κάποιοι άλλοι χώροι όμως πού καθορίζονται από το σχέδιο ασφαλείας του πλοίου αλλά και από τον Αξιωματικό ασφαλείας της εταιρείας, και του πλοίου μετά από αξιολόγηση της ασφάλειας του πλοίου και σε αυτούς τους χώρους. 19

20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΓΥΜΝΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΦΟΡΗΤΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ 3.1 ΓΥΜΝΑΣΙΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ Για να εξασφαλισθεί η αποτελεσματική εφαρμογή του κώδικα πάνω στο πλοίο πρέπει όπως ακριβώς και στο safety να γίνονται γυμνάσια και ασκήσεις ασφαλείας, γυμνάσια τουλάχιστον μία φορά κάθε μήνα.επιπλέον αν σε περιπτώσεις όπου το 25 τοις εκατό του πληρώματος έχει αλλάξει θα πρέπει να διεξαχθεί ένα γυμνάσιο μέσα σε μία εβδομάδα από την αλλαγή Τα γυμνάσια πρέπει να εξετάζουν τις απειλές ασφαλείας πού αναφέρονται παρακάτω σύμφωνα πάντα με το σχέδιο ασφαλείας του πλοίου 1. ζημιά καταστροφή στο πλοίο 2. πειρατεία κατάληψη του πλοίου 3. επέμβαση στο φορτίο 4. μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση ύπαρξη λαθρεπιβατών 5. λαθραία διακίνηση όπλων 6. χρήση του πλοίου ως όπλο η ως μέσο να προκληθεί ζημιά 7. επιθέσεις από την θάλασσα στο λιμάνι η στο αγκυροβόλιο 8. επιθέσεις εν πλω Οι ασκήσεις ασφαλείας θα πρέπει να γίνονται κάθε ημερολογιακό έτος και εξετάζουν τις επικοινωνίες, τον συντονισμό την απόκριση στα περιστατικά ασφαλείας Στις ασκήσεις μπορούν να περιλάβουν την συμμετοχή των αξιωματικών ασφαλείας του πλοίου, της εταιρείας και της λιμενικής εγκατάστασης Οι ασκήσεις μπορεί να είναι 1. πλήρους κλίμακας 2.σεμινάρια 3. συνδυασμένες με άλλες ασκήσεις. 20

21 Τα γυμνάσια και οι εκπαιδεύσεις που συνήθως γίνονται στα πλοία είναι τα κάτωθι 1. Έλεγχος επισκεπτών στο επίπεδο ασφαλείας 2 2. Έρευνα στο πλοίο,για βόμβα-λαθρεπιβάτες 3. Απαγορευμένες περιοχές, επίπεδο ασφαλείας 3 4. Εκκένωση του πλοίου όταν αυτό είναι στο λιμάνι 5. Άσκηση για καταπολέμηση φωτιάς 6. Απειλή για βόμβα στο πλοίο 7. Διαχείριση και έλεγχος πλήθους 8. Ενεργοποίηση του συναγερμού ασφάλειας SSAS 9. Κλήση των σταθμών σε περίπτωση ανάγκης 10. Πληροφόρηση του λιμανιού και του αξιωματικού Ασφαλείας του λιμανιού σε περίπτωση ατυχήματος η Συμβάντος 11. Προετοιμασία για αναχώρηση από το λιμάνι, έρευνα για Λαθρεπιβάτες 12. Μέτρα ασφαλείας πλοίου και λιμενικών εγκαταστάσεων 13. Αναγνώριση χαρακτηριστικών και πρότυπων συμπεριφοράς ατόμων πού είναι πιθανό να απειλήσουν την ασφάλεια 14. Τεχνικές πού χρησιμοποιούνται για την καταστρατήγηση των μέτρων ασφαλείας 15. Εξοπλισμός ασφαλείας Βέβαια πάνω στο πλοίο μπορούν να γίνουν και άλλα επιπλέον γυμνάσια και εκπαιδεύσεις ανάλογα το σχέδιο ασφαλείας του πλοίου, και την ναυτιλιακή εταιρεία Οι ασκήσεις ασφαλείας πού συνήθως γίνονται στα πλοία σύμφωνα πάντα με το σχέδιο ασφαλείας του πλοίου είναι οι εξής 1. Εισβολείς κάνουν απόπειρα να πάρουν τον έλεγχο του πλοίου ενώ είναι σε λιμάνι από την πλευρά της ξηράς ώστε να πάρουν ομήρους ή να σκοτώσουν ανθρώπους 21

22 2. Εισβολείς- πειρατές πλησιάζουν από την θάλασσα για να πάρουν τον έλεγχο του πλοίου,ενώ είναι εν πλω, ώστε να καταλάβουν το πλοίο να πάρουν ομήρους ή να σκοτώσουν ανθρώπους 3. Βόμβα τοποθετημένη πάνω στο πλοίο έτοιμη να εκραγεί σε σύντομο χρονικό διάστημα 4. Αντιμετώπιση και άλλων καταστάσεων ανάλογα βέβαια με το σχέδιο ασφαλείας πλοίου. Η συμμετοχή του πληρώματος στα γυμνάσια, εκπαιδεύσεις και ασκήσεις είναι υποχρεωτική, και όλα το πλήρωμα υπογράφει ότι έλαβε μέρος σε μία κατάσταση πληρώματος (Crew list) Και η κατάσταση αυτή τηρείται σε αρχείο πάνω στο πλοίο Πρέπει να γνωρίσουμε ότι σύμφωνα με τον κώδικα ISPS τα γυμνάσια και οι ασκήσεις ασφαλείας είναι εμπιστευτικές και δεν μπορούν να παρακολουθηθούν, από τρίτους εκτός από τις Αρχές του κράτους της σημαίας. Το σχέδιο ασφαλείας του πλοίου αναφέρει πρόγραμμα γυμνασίων και ασκήσεων για το κάθε πλοίο προκειμένου να καλυφθούν οι απαιτήσεις του κώδικα Στόχος των γυμνασίων αλλά και των ασκήσεων είναι να εξασφαλιστεί ότι το προσωπικό πάνω στο πλοίο είναι ικανό σε όλα τα καθορισμένα καθήκοντα ασφαλείας και σε όλα τα επίπεδα ασφαλείας και τον προσδιορισμό οποιωνδήποτε ανεπαρκειών σχετικών με την ασφάλεια οι οποίες πρέπει να εξεταστούν. Επίσης οι νέο-ναυτολογούμενοι πάνω στο πλοίο πρέπει να εξοικειωθούν με τo security δηλαδή πρέπει να τους γίνει από τον Αξιωματικό ασφαλείας του πλοίου εξοικείωση (Familiarization) όπως ακριβώς και στο safety. 22

23 3.2 ΦΟΡΗΤΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Πάνω στο πλοίο για την καλύτερη εφαρμογή του κώδικα πρέπει να υπάρχει ένας ειδικός εξοπλισμός ο οποίος φυλάσσεται και συντηρείται από τον Αξιωματικό ασφαλείας του πλοίου συνήθως το πλοίο διαθέτει τα εξής 1. 2 φορητούς ανιχνευτές μετάλλου 2. διάφορα καθρεφτάκια για εντοπισμό υπόπτων δεμάτων 3. διάφορα λουκέτα 4. φορητούς φακούς προβολείς 5. αμοιβές μπαταρίες 6. φορητά μέσα επικοινωνίας φορητά VHF 7. Διάφορες συρμάτινες ή πλαστικές ασφάλειες Πιθανότατα να υπάρχουν και άλλα υλικά ανάλογα με τον τύπο του πλοίου και ανάλογα το σχέδιο ασφαλείας του πλοίου όλος ο εξοπλισμός πρέπει να βρίσκεται σε άψογη κατάσταση και πάντα έτοιμος να χρησιμοποιηθεί. Ο εξοπλισμός ασφαλείας πάνω στο πλοίο πρέπει να είναι σε αρίστη κατάσταση και πρέπει πάντα να είναι έτοιμος να χρησιμοποιηθεί Οι λεπτομέρειες για τη συντήρηση και το έλεγχο του εξοπλισμού ασφαλείας αρχειοθετούνται με τα αρχεία συντήρησης του πλοίου, με έμφαση στα εξής 1. Ημερομηνία τελευταίας δοκιμής 2. Λεπτομέρειες ελαττωμάτων αν υπάρχουν 3. Λεπτομέρειες επισκευών 4. Τελευταία συντήρηση 5. Επόμενη προγραμματισμένη επιθεώρηση συντήρηση 23

24 3.3 ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ (Security alert system) Πρόκειται για ένα σύστημα πού σκοπό έχει να ειδοποιήσει τις την ναυτιλιακή εταιρία και καθ επέκταση τις Αρχές ότι το πλοίο έχει δεχθεί απειλή ασφαλείας. Ο Χειρισμός του είναι απλός πατάμε μόνο ένα κουμπί και έτσι ειδοποιούνται όλοι οι ενδιαφερόμενοι Το κουμπί αυτό της ενεργοποίησης του συστήματος βρίσκεται σε 2 κρυφά σημεία στους χώρους ενδιαίτησης του πλοίου, το ένα βρίσκεται σε κάποιο σημείο στη γέφυρα.τα σημεία αυτά τα γνωρίζουν μόνο ο Πλοίαρχος και ο Αξιωματικός ασφαλείας του πλοίου Το σύστημα αυτό είναι παγκόσμιας κάλυψης, λειτουργεί με την συνεργασία δορυφόρων και πρέπει να γίνεται δοκιμή και έλεγχος καλής λειτουργίας μία φορά το μήνα σύμφωνα με το σχέδιο ασφαλείας του πλοίου 24

25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΕΥΑΙΣΘΗΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΕΣ ΑΠΟΣΚΕΥΕΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΥΠΟΠΤΑ ΔΕΜΑΤΑ ΟΠΛΑ- ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ ΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΟ ΠΛΟΙΟ 4.1 ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΕΥΑΙΣΘΗΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Πολλές φορές αυτό συμβαίνει στα πλοία συνήθως στα επιβατηγά,τις περισσότερες φορές οι πληροφορίες πού λαμβάνομε είναι φάρσα είναι ψέμα δηλαδή, εμείς όμως αυτό δεν το γνωρίζουμε. Όταν λάβουμε λοιπόν μια τέτοια πληροφορία η οποία απειλεί την ασφάλεια μας πρέπει να δράσουμε άμεσα εχέμυθα και αποτελεσματικά σύμφωνα με το σχέδιο ασφαλείας του πλοίου προσοχή όμως όχι πανικός, πρέπει να υπάρχει διακριτικός χειρισμός του προβλήματος. Για αυτό λόγο υπάρχει ένα κωδικοποιημένο διακριτικό σήμα, αυτό υπάρχει στα επιβατηγά πλοία, προκειμένου να μην υπάρξει πανικός μεταξύ των επιβατών για παράδειγμα (ο κύριος Ερμής στην γέφυρα ) Το πλήρωμα λοιπόν γνωρίζει ότι όταν ακούσει αυτό κάτι συμβαίνει από πλευράς ασφαλείας και πρέπει να συγκεντρωθεί στο προκαθορισμένο χώρο και εκεί θα λάβει οδηγίες για την αντιμετώπισης της κατάστασης Παράδειγμα Λάβαμε πληροφορία ότι στο πλοίο υπάρχει βόμβα, αξιολογούμε την πληροφορία πάντα αυτό γίνεται πρώτα, και κατά την κρίση μας φωνάζουμε από τα μεγάφωνα του πλοίου το κωδικοποιημένο σήμα παράδειγμα ο κύριος Ερμής στην γέφυρα, τότε το πλήρωμα συγκεντρώνεται στο προσυμφωνημένο χώρο, σύμφωνα με το σχέδιο ασφαλείας του πλοίου το πλήρωμα έχει χωρισθεί σε ομάδες προκειμένου να ψάξουν όλους τους χώρους του πλοίου,στο σημείο πού συγκεντρώνεται όλο το πλήρωμα λαμβάνει τις τελευταίες οδηγίες από τον Αξιωματικό ασφαλείας του πλοίου και τον Χωρίζονται λοιπόν σε ομάδες σύμφωνα με τον σχέδιο ασφαλείας του πλοίου και αρχίζουν την έρευνα σύμφωνα με 25

26 την φορά των δεικτών του ωρολογίου και αν ανακαλύψουν ύποπτο αντικείμενο δεν το αγγίζουν ειδοποιούν τον αξιωματικό ασφαλείας του πλοίου,και δεν γίνεται για την επικοινωνία χρήση φορητών VHF. Ο Αξιωματικός ασφαλείας μόλις βρεθεί το ύποπτο αντικείμενο εκτελεί όλες τις ενέργειες που προβλέπονται από το σχέδιο ασφαλείας του πλοίου. Αυτό το παράδειγμα γίνεται όταν το πλοίο βρίσκεται εν πλω, όταν το πλοίο βρίσκεται στο λιμάνι θα υπάρξει και συνδρομή εκπαιδευμένου προσωπικού του λιμένα η μπορεί το πλοίο να επιστρέψει στο λιμάνι για έρευνα εφ όσο ληφθεί μια τέτοια πληροφορία ασφαλείας και διαταχθεί από τις Αρχές. 4.2 ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΕΣ ΑΠΟΣΚΕΥΕΣ Το σχέδιο ασφαλείας του πλοίου πρέπει να καθορίζει τα μέτρα ασφαλείας πού πρέπει να εφαρμόζονται για να εξασφαλισθεί ότι οι ασυνόδευτές αποσκευές προτού φορτωθούν στο πλοίο προσδιορίζονται και υποβάλλονται σε κατάλληλη διαλογή συμπεριλαμβανομένης της ερευνάς τους Δεν προβλέπεται ότι τέτοιες αποσκευές θα υποβληθούν σε έλεγχο και διαλογή και από το πλοίο και από τις λιμενικές αρχές η ευθύνη για την διαλογή πρέπει να στηριχθεί από την λιμενική εγκατάσταση Αναλόγως το επίπεδο ασφαλείας εξασφαλίζονται οι χειρισμοί για τις ασυνόδευτες αποσκευές, οι οποίοι εξασφαλίζουν ότι είναι ελεγμένες 100 τοις 100 ακόμα και με χρήση ακτινών Χ Ποίο συγκεκριμένα 1. Ασυνόδευτες αποσκευές πληρώματος Προστατευτικά μέτρα Επίπεδο ασφαλείας 1 Επίπεδο ασφαλείας 2 Λεπτομερής έρευνα ΝΑΙ ΝΑΙ ΟΧΙ Αναγνώριση αποσκευής ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ Αναστολή φόρτωσης ΟΧΙ ΟΧΙ ΝΑΙ Διατήρηση σε ασφαλή περιοχή στην ξηρά Διατήρηση σε ασφαλή χώρο πάνω στο πλοίο ΟΧΙ ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ Επίπεδο ασφαλείας 3 26

27 2. Ασυνόδευτες αποσκευές επιβατών Προστατευτικά μέτρα Επίπεδο ασφαλείας 1 Επίπεδο ασφαλείας 2 Λεπτομερής έρευνα(φυσική ή με ανιχνευτές ) ΝΑΙ ΝΑΙ ΟΧΙ Αναγνώριση αποσκευής ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ Αναστολή φόρτωσης ΟΧΙ ΟΧΙ ΝΑΙ Διατήρηση σε ασφαλή ΟΧΙ ΟΧΙ ΝΑΙ περιοχή στην ξηρά Διατήρηση σε ασφαλή χώρο πάνω στο πλοίο ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ Επίπεδο ασφαλείας ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΟΠΛΑ-ΥΠΟΠΤΑ ΔΕΜΑΤΑ ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ Όταν ανακαλύψω ότι υπάρχουν επικίνδυνες ουσίες όπλα πάνω στο πλοίο τότε κατά αρχάς δεν πρέπει να πανικοβληθώ και μεταφέρω το πανικό μου στους επιβάτες αν πρόκειται για επιβατηγό πλοίο, άμεσα πρέπει να ενημερώσω τον αξιωματικό ασφαλείας του πλοίου μου, δεν αγγίζω τίποτα, δεν πειράζω τίποτα. Ο αξιωματικός ασφαλείας με την σειρά του ενημερώνει τον πλοίαρχο τις Αρχές αλλά και τον Αξιωματικό ασφαλείας της εταιρείας, παράλληλα ο Αξιωματικός ασφαλείας του πλοίου εκτελεί τις διαδικασίες πού προβλέπονται από το σχέδιο ασφαλείας του πλοίου, αλλά το βασικότερο περιμένει και εκτελεί τις εντολές πού θα του δώσουν οι Αρχές αλλά και ο Αξιωματικός ασφαλείας της εταιρείας, έτσι ώστε η αντιμετώπιση του συμβάντος να γίνει αποτελεσματικότερη Αν όμως λάβουμε κάποια πληροφορία ασφαλείας εν πλω η στο λιμάνι ότι υπάρχουν όπλα η επικίνδυνες ουσίες επί του πλοίου χωρίς να προσδιορίζεται που ακριβώς, τότε κάνουμε τις διαδικασίες της προηγούμενης παραγράφου. 27

28 Συνοψίζοντας σχετικά με την απειλή βόμβας η άλλων επικίνδυνων ουσιών η εκρηκτικών μηχανισμών ή ύποπτων δεμάτων πάνω στο πλοίο πρέπει να γνωρίζουμε τα εξής 1. Μην πλησιάζετε τον ύποπτο δέμα 2. Μην πιάσετε, αγγίξτε κουνήστε ή μετακινήστε, ύποπτα δέματα 3. Μην κόβετε καλώδια ή φυτίλια 4. Μην χρησιμοποιήστε συσκευές VHF /UHF σε περίμετρο 3 μέτρων 5. Μην ρίξετε νερό διότι πιθανώς να δημιουργηθεί βραχυκύκλωμα 6. Μην περνάτε μεταλλικά αντικείμενα κοντά στο ύποπτο δέμα 7. Μην καπνίζετε εκεί κοντά 8. Μην μετακινήσετε το δέμα μακριά από τους ανθρώπους Μετακινήστε τους ανθρώπους μακριά από το ύποπτο δέμα 4.4 ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ ΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΟ ΠΛΟΙΟ Τα μέτρα ασφαλείας πρέπει πάντα να εφαρμόζονται πάνω στο πλοίο σύμφωνα με τον κώδικα ISPS Υπάρχουν όμως περιπτώσεις πού είμαστε υποχρεωμένοι για την ομαλή λειτουργία του πλοίου αλλά και για την ασφάλεια των επιβαινόντων να παρακαμφθούν τά μέτρα ασφαλείας με άλλα λόγια να μην τηρηθούν. Υπάρχουν τέτοιες περιπτώσεις πάνω στο πλοίο, όταν τα μέσα διάσωσης, τα πυροσβεστικά μέσα πού διαθέτει το πλοίο συγκρούονται με το σχέδιο ασφαλείας του πλοίου Ποίο συγκεκριμένα το safety συγκρούεται με το security Να αναλύσουμε ένα παράδειγμα παρακάτω για να γίνει απόλυτα κατανοητό αυτό το σοβαρότατο θέμα Σύμφωνα με τον ISPS πρέπει να υπάρχει μία μόνο είσοδος άρα και μία έξοδος στο πλοίο όλες οι άλλες να είναι κλειδωμένες Οι έξοδοι διαφυγής προς το κατάστρωμα λέμβων πρέπει να είναι πάντα ανοικτές και ποτέ κλειδωμένες σύμφωνα με την 28

29 SOLAS, προκειμένου γίνει η εκκένωση η εγκατάλειψη του πλοίου γρήγορα και με ασφάλεια, άλλη περίπτωση δεν νοείται κλειδωμένες έξοδοι διαφυγής από το μηχανοστάσιο, τι θα γίνει σε περίπτωση φωτιάς, για αυτό λοιπόν οι έξοδοι θα παραμείνουν ανοικτοί σε αντίθεση με το σχέδιο ασφαλείας του πλοίου. Άλλο παράδειγμα είναι ότι σύμφωνα με το safety εάν έχουμε φορτώσει επικίνδυνα φορτία, IMDG CARGO δηλαδή,τότε πρέπει να τοποθετήσουμε στις εισόδους του πλοίου, σε εμφανές σημείο μαζί με το fire plan και το IMDG STOWAGE PLAN,και έτσι γίνεται, πράγμα όμως απαράδεκτο, και επικίνδυνο για το security Άρα γνωρίζουμε ότι σε περίπτωση πού συγκρούονται το safety με το security πάντοτε υπερισχύει το safety για περισσότερη ασφάλεια του πλοίου και των επιβαινόντων Δεν είναι όμως μόνο αυτό, τα μέτρα ασφαλείας δεν παρακάμπτονται μόνο στην ανωτέρω περίπτωση,αλλά και σε όλες τις περιπτώσεις πού ηθελημένα κάποια άτομα θα επιχειρήσουν να κάνουν κάποια παράνομη πράξη. Παράδειγμα ο τρομοκράτης πού θα ανέβει στο πλοίο προκειμένου να εκτελέσει κάποια τρομοκρατική ενέργεια η να αφήσει κάποιο δέμα με εκρηκτικό περιεχόμενο θα κάνει τα αδύνατα δυνατά να παρακάμψει, να εξουδετερώσει τα μέτρα ασφαλείας που έχουν ληφθεί πάνω στο πλοίο προκειμένου να πετύχει η επιχείρηση του, πολλές μέθοδοι λοιπόν θα χρησιμοποιήσει προκειμένου να πετύχει το σκοπό του, αυτό λοιπόν είναι εφικτό να γίνει για αυτό πρέπει να υπάρχει μία τέλεια συνεργασία μεταξύ πλοίου λιμένων και ναυτιλιακής εταιρείας προκειμένου να γίνεται συνεχής ενημέρωση όλων των ενδιαφερομένων για τις μεθόδους πού χρησιμοποιούν όλοι αυτοί οι παράνομοι προκειμένου να καταστρατηγήσουν τα μέτρα ασφαλείας και να πετύχουν το σκοπό τους. 29

30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΔΗΛΩΤΙΚΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (D.O.S.) ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΦΙΞΗ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΛΟΙΟΥ 5.1 ΔΗΛΩΤΙΚΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Σύμφωνα με τον κώδικα δηλωτικό ασφαλείας (declaration of security) είναι η συμφωνία πού συνάπτεται μεταξύ ενός πλοίου και μίας λιμενικής εγκατάστασης ή ενός άλλου πλοίου διασυνδεομένου με αυτό για παράδειγμα όταν ένα πλοίο παραλαμβάνει καύσιμα από άλλο πλοίο. Στο δηλωτικό ασφαλείας προσδιορίζονται τα μέτρα για την ασφάλεια τα οποία θα εφαρμόζει το κάθε μέρος, δηλαδή το πλοίο και η λιμενική εγκατάσταση ή τα δυο πλοία τα οποία συνδέονται μεταξύ τους Το δηλωτικό ασφαλείας συμπληρώνεται από το πλοίαρχο ή τον αξιωματικό ασφαλείας, εκ μέρους του πλοίου ή των πλοίων και τον υπεύθυνο ασφάλειας τής λιμενικής εγκατάστασης και είναι υποχρεωτικό να συντάσσεται Το (Declaration of security )υπογράφεται από τους ανωτέρω και έχει ορισμένο χρόνο πού ισχύει, καθώς επίσης εκτός των άλλων αναγράφει το επίπεδο ασφαλείας του πλοίου ή των πλοίων,και το επίπεδο ασφαλείας του λιμανιού (βλέπε υπόδειγμα ) 5.2 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΦΙΞΗ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ Πρόκειται για μία φόρμα πού συμπληρώνομαι και στέλνουμε στο λιμάνι άφιξης του πλοίου συνήθως 24 ώρες πριν τον κατάπλου του πλοίου, χωρίς βέβαια να αποκλείεται να στέλνουμε τις πληροφορίες αυτές ακόμα και 48 ή 72 ή 96 ώρες πριν τον κατάπλου. Λέγεται και pre-arrival security information form στη διεθνή γλώσσα και το συμπληρώνουμε και το στέλνουμε στο λιμάνι της άφιξης συνήθως τα εξής 30

31 1. Στοιχεία πλοίου όνομα, λιμάνι νηολόγιου διεθνές διακριτικό σήμα, IMO Number 2. Χωρητικότητα του πλοίου, επωνυμία και διεύθυνση τηλέφωνα της ναυτιλιακής εταιρείας 3. Το όνομα και τα τηλέφωνα του C.S.O. 4. Το λιμάνι κατάπλου του πλοίου, το ΕΤΑ στο λιμάνι καθώς επίσης και τον σκοπό κατάπλου του πλοίου στο λιμάνι παράδειγμα φόρτωση- εκφόρτωση. 5. Τα στοιχεία του πιστοποιητικού ασφαλείας του πλοίου (ISSC) Certificate, ημερομηνία λήξεως κλπ 6. Εάν στο πλοίο υπάρχει εγκεκριμένο σχέδιο ασφαλείας SSP (Ship security plan) 7. Το επίπεδο ασφαλείας του πλοίου 8. Την ώρα και ημέρα, και το τόπο πού συντάχθηκε ή αναφορά παράδειγμα (at sea UTC 29/04/2014) 9. Λίστα με τα 10 συνήθως προηγούμενα λιμάνια πού το πλοίο επισκέφθηκε, το λόγο της επίσκεψης για παράδειγμα φόρτωση εκφόρτωση τις ακριβείς ημερομηνίες κατάπλου και απόπλου του πλοίου από τα λιμάνια, καθώς επίσης και τα επίπεδα ασφαλείας των λιμανιών 10.Συννημένα επίσης στέλνουμε και μια κατάσταση πληρώματος ( CREW LIST ) 11. Αναλυτική περιγραφή του φορτίου του πλοίου, και επίσης αναφέρουμε αν υπάρχουν επί του πλοίου επικίνδυνα φορτία IMDG CLASS 12.Διάφορα άλλα στοιχεία αναλόγως το σχέδιο ασφαλείας του πλοίου, και το λιμάνι κατάπλου 13. Τέλος γράφουμε το όνομα του πράκτορα του πλοίου και το pre-arrival report υπογράφεται από τον ship security officer ή από τον πλοίαρχο 31

32 5.3 ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΛΟΙΟΥ (International ship security certificate ).Πρόκειται για ένα πιστοποιητικό πού πιστοποιεί ότι το πλοίο συμμορφώνεται πλήρως με τις απαιτήσεις του κώδικα ISPS, δηλαδή τηρείται πάνω στο πλοίο ο κώδικας. Το πιστοποιητικό εκδίδεται από τις αρχές της σημαίας πού έχει το πλοίο μπορεί να εκδοθεί όμως και από τους νηογνώμονες, κατόπιν αξιολόγησης και επιθεώρησης της ασφάλειας πάνω στο πλοίο, από τους ανωτέρω και είναι πενταετούς ισχύος.πριν το πλοίο αποκτήσει το οριστικό πιστοποιητικό ασφαλείας προβλέπεται και υπάρχει το προσωρινό πιστοποιητικό (Interim ship security certificate ) Επίσης στο πιστοποιητικό υπάρχουν ορισμένες θεωρήσεις οι οποίες συμπληρώνονται από τις Αρχές παράδειγμα Endorsement for intermediate verification δηλαδή θεώρηση για ενδιάμεση επιθεώρηση του πλοίου η οποία απαιτείται και πρέπει να γίνεται ή Endorsement to extend the validity of certificate until reaching the port of verification where section A/ of ISPS code applies or for a period of grace where section A/ of the ISPS code applies Δηλαδή θεώρηση για παράταση της ισχύος του πιστοποιητικού έως τον κατάπλου του πλοίου στο λιμάνι επιθεώρησης κατ εφαρμογή του σημείου Α/ του κώδικα ΙSPS ή για περίοδο χάριτος κατ εφαρμογή του σημείου Α/ του κώδικα ISPS. Υπάρχουν και άλλες βέβαια θεωρήσεις στο πιστοποιητικό (βλέπε υπόδειγμα) 32

33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ ΕΝΟΠΛΗ ΛΗΣΤΕΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ 6.1 ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ ΕΝΟΠΛΗ ΛΗΣΤΕΙΑ Μία μεγάλη πληγή για την παγκόσμια εμπορική ναυτιλία δυστυχώς το φαινόμενο της πειρατείας και της ένοπλης ληστείας πάνω στα πλοία, σήμερα βρίσκεται σε έξαρση Τα φαινόμενα αυτά είναι γνωστά από αρχαιοτάτων χρόνων Για παράδειγμα οι αρχαίοι φοίνικες υπήρξαν πειρατές στη θάλασσα της μεσογείου Ιδιαίτερη ανησυχία εξακολουθούν να προκαλούν τόσο στην διεθνή κοινότητα όσο και στην ναυτική οικογένεια η αύξηση των πειρατικών και ληστρικών επιδρομών σήμερα στα πλοία Σύμφωνα με στατιστικά οι περιοχές πού παρουσιάζουν τις περισσότερες ένοπλες επιθέσεις και πειρατείες είναι Η Σομαλία η Νιγηρία, ο κόλπος της νέας Γουινέας ο κόλπος του Aden Aγκόλα ορισμένες περιοχές των Φιλιππίνων, Ινδίες Ινδονησία,άλλα και σε άλλες περιοχές Το 1983 στην μεσόγειο είχαμε μια από τις πιο σοβαρές ένοπλες επιθέσεις στο κρουαζιερόπλοιο ACHILLE LAURO με τραγικά αποτελέσματα 33

34 Οι περισσότεροι πειρατές στην Σομαλία είναι ηλικίας ετών και κατάγονται από την Πουντλάνδη της βορειοανατολικής Σομαλίας. Το Πρόγραμμα Υποστήριξης Ναυτικών Ανατολικής Αφρικής εκτιμά ότι υπάρχουν τουλάχιστον 5 διαφορετικές δρώσες ομάδες πειρατών, αριθμώντας συνολικά ένοπλους άνδρες. Σύμφωνα με μια αναφορά του BBC, οι πειρατές μπορούν να διακριθούν στις 3 παρακάτω κατηγορίες : Τοπικοί ψαράδες, που θεωρούνται οι οργανωτές των επιχειρήσεων, καθώς γνωρίζουν καλά τα γύρω ύδατα. Πρώην μέλη της πολιτοφυλακής που μισθώνονταν από τους τοπικούς φύλαρχους. Τεχνικοί που εξειδικεύονται στη χρήση συστημάτων πλοήγησης GPS. radar, AIS κλπ. Η έξαρση λοιπόν του φαινομένου όχι μόνο στη Σομαλία αλλά και στις άλλες περιοχές που ανάφερα οδήγησε τη διεθνή κοινότητα και τον ΙΜΟ Στην εφαρμογή ενός προγράμματος κατά της πειρατείας που ονομάστηκε actions and measures against Piracy and Robbery at sea Με το πρόγραμμα αυτό συμφωνήθηκε όλα τα κράτη μέλη να δηλώνουν στον IMO κρούσματα πειρατείας και ένοπλες επιθέσεις που λαμβάνουν χώρα στα υπό σημαία τους πλοία και αποδέχθηκαν να λάβουν μέτρα κατά της πειρατείας 34

35 Έχουν θεσπισθεί επικίνδυνες ζώνες πού είναι πολύ πιθανόν στις περιοχές αυτές να σημειωθεί πειρατεία η ένοπλη επίθεση επιπλέον σήμερα υπάρχει ένα κέντρο αναφοράς πειρατείας piracy reporting center πού εκτός των άλλων ασχολείται με την πάταξη της πειρατείας και της ένοπλης ληστείας Πρέπει να γνωρίζουμε ότι η πάταξη της πειρατείας είναι θέμα πρόληψης της εγκληματικότητας και όχι αποτροπής των πληρωμών πού διασφαλίζουν την ελευθερία των θυμάτων, οι θάνατοι των ναυτικών δεν πρέπει να γίνονται αποδεκτοί ως παράπλευρες απώλειες Η εμφάνιση και στη συνέχεια η ραγδαία εξέλιξη του φαινομένου της πειρατείας έχει προκαλέσει μεγάλη ανησυχία οι περισσότερες πειρατείες σήμερα γίνονται ανοικτά των ακτών της Σομαλίας αλλά και στο δυτικό Ινδικό ωκεανό, λόγω όμως του ότι εφορμούν οι πειρατές από δικά τους πλοία Τα λεγόμενα mother ships το εύρος έχει μεγαλώσει. Παράλληλα λόγω του φαινομένου του μιμητισμού έχουν αυξηθεί τα πειρατικά κρούσματα και οι ένοπλες επιθέσεις στις θάλασσες της δυτικής Αφρικής Νέα Γουινέα Ινδονησία κλπ Επίσης πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι πειρατές διαθέτουν και βαρύ οπλισμό. 6.2 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ Για την καταστολή του φαινομένου αναπτύχθηκαν πολλά μέτρα αυτά λοιπόν εν συντομία είναι τά εξής 1. Έχουν καθιερωθεί ζώνες υψηλού κινδύνου πειρατείας 2. Περιπολίες πολεμικών σκαφών στις περιοχές 3. Πρόσληψη οπλισμένων φρουρών πάνω στα πλοία 4. Ενημέρωση των αρμόδιων κέντρων για περιστατικά πειρατείας 5. Τοποθέτηση συρματοπλέγματος γύρω -γύρω από το πλοίο το οποίο μπορεί να είναι και ηλεκτροφόρο 6. Τοποθέτηση διχτυών γύρω -γύρω από το πλοίο ώστε να πιάσουν τα δίκτυα οι προπέλες των μηχανών των πειρατών και να σταματήσουν 7.Μάνικες με νερό,σε ετοιμότητα στο κατάστρωμα 8. Αυξημένη ετοιμότητα του πληρώματος, επιπλέον βάρδιες μεγάλη προσοχή από τους αξιωματικούς της γέφυρας 35

36 9.Σε περίπτωση πού οι πειρατές κατορθώσουν να ανέβουν στο πλοίο το πλήρωμα καταφεύγει σε ένα ασφαλή και ειδικό θωρακισμένο δωμάτιο, αν και αυτό το τελευταίο αμφισβητείται από πολλούς πλοιάρχους Είναι στη κρίση μας αν θα περάσουμε με έξτρα φωτισμό ή χωρίς καθόλου φωτισμό πάνω στο πλοίο από τις περιοχές των πειρατών. Επίσης είναι στη κρίση μας αν θα περάσουμε από τις περιοχές των πειρατών με ανοικτή ή κλειστή την συσκευή του ΑΙS ή με ορθά ή παραπλανητικά στοιχεία. Αν όμως πάνω στο πλοίο υπάρχουν ένοπλοι φρουροί αυτό πρέπει να το γράφουμε στην συσκευή του ΑΙS Λογικό είναι ότι επιδρομές γίνονται τις όλες τις ώρες, σύμφωνα όμως με στατιστικά οι περισσότερες πειρατικές επιδρομές γίνονται την αυγή ή το σούρουπο. Εν πάση όμως περιπτώσει εάν είμαστε αξιωματικοί γεφύρας και αντιληφθούμε στη περιοχή ασυνήθιστη, και παράδοξη κίνηση μικρών σκαφών, τότε πρέπει να υποπτευτούμε ότι πρόκειται για πειρατικά πλοιάρια, για παράδειγμα δεν έχουν φώς, αλλάζουν συνεχώς πορεία και έρχονται με μεγάλη ταχύτητα προς το μέρος μας, τότε λοιπόν πρέπει να κάνουμε τα δέοντα και να προσπαθήσουμε με όλα τα μέσα πού διαθέτουμε να αποτρέψουμε την επιβίβαση των πειρατών στο πλοίο Η επιβίβαση των πειρατών πάνω στο πλοίο είναι για αυτούς μία δύσκολη επιχείρηση, πρέπει να τους ευνοούν όσο εκπαιδευμένοι και να είναι οι καιρικές συνθήκες, αλλά το βασικότερο η ταχύτητα του πλοίου, για παράδειγμα δεν θα τολμούσαν οι πειρατές να κάνουν επιχείρηση σε ένα πλοίο το οποίο έχει ταχύτητα τριάντα κόμβων, αντίθετα εύκολη επιχείρηση είναι για αυτούς ένα φορτωμένο πλοίο με μικρά έξαλλα πού έχει ταχύτητα δώδεκα κόμβων. Πάντα όμως μέσα στη μικρή βάρκα βρίσκονται σε μειονεκτική θέση από μας πού βρισκόμαστε στο πλοίο. Γι αυτό λοιπόν πρέπει να γίνουν αντιληπτοί έγκαιρα από εμάς και να τους εμποδίσουμε να ανέβουν πάνω στο πλοίο Αυτό λοιπόν είναι νομίζω το βασικότερο από όλα 36

37 Οι πειρατές συνήθως μεταχειρίζονταν καλά τους αιχμαλώτους, ελπίζοντας σε υψηλά λύτρα.λέγεται πως οι Σομαλοί είναι ουσιαστικά «επιχειρηματίες, οι οποίοι δεν έχουν σκοπό να καταστρέψουν το πλοίο ή να βλάψουν τα πληρώματα. Ενδιαφέρονται να καταλάβουν ένα καράβι και να εισπράξουν τα λύτρα».με τα μέτρα όμως που ελήφθησαν οι πειρατές δεν έμειναν έτσι καθώς αύξησαν την βία και άλλαξαν την τακτική τους. Το 2010 περίπου 4150 ναυτικοί απ όλο τον κόσμο δέχτηκαν βίαιες επιθέσεις κατά την διέλευση τους, με πυροβόλα όπλα και βόμβες που εκτοξεύτηκαν εναντίον τους επισημαίνοντας έτσι το ανθρώπινο κόστος της πειρατείας.το αυξανόμενο ανθρώπινο κόστος της σομαλικής πειρατείας σύμφωνα με καταγεγραμμένες μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν υπό αιχμαλωσία είπαν πως αντιμετώπισαν ξυλοδαρμούς, διαφόρων ειδών βασανιστήρια Επίσης τελευταία οι πειρατικές επιδρομές δεν περιορίστηκαν μόνο στο κόλπο του Άντεν αλλά μετατοπίσθηκαν στα ανοικτά της ανατολικής ακτής της Αφρικής, Στα Βόρεια και Βορειοανατολικά της Μαδασκάρης, την Αραβική θάλασσα αλλά και στον Ινδικό ωκεανό Στην Αγκόλα για πρώτη φορά αναφέρθηκε πειρατεία κατά το πρώτο τρίμηνο του 2014, καταδεικνύοντας την αυξημένη εμβέλεια και ικανότητα των Νιγηριανών πειρατών εάν αφεθούν ανεξέλεγκτοι. Στο περιστατικό εμπλέκονται ένοπλοι πειρατές που απήγαγαν φορτωμένο δεξαμενόπλοιο από αγκυροβόλιο στην Λουάντα, Αγκόλα. Οι πειρατές έκλεψαν μεγάλη ποσότητα πετρελαίου φορτίου του πλοίου με τρεις ξεχωριστές επιχειρήσεις μεταφοράς από πλοίο σε πλοίο. Το πλοίο ήταν υπό τον έλεγχο των Νιγηριανών πειρατών για πάνω από μία εβδομάδα πριν η πλοιοκτήτρια εταιρεία ανακτήσει επαφή, στα ανοικτά της Νιγηρίας, περίπου ν.μ. από το αρχικό αγκυροβόλιο. Η Ινδονησία επίσης κατατάσσεται ως η χώρα με τον υψηλότερο αριθμό των επιθέσεων με 18 αναφορές, λιγότερες όμως σε σύγκριση με τις 25 κατά το πρώτο τρίμηνο του Οι πειρατές συνελήφθηκαν σε όλα τα περιστατικά 37

38 Αν και αυτά είναι κυρίως κλοπές σε χαμηλό επίπεδο από τα πλοία, επτά μέλη πληρώματος κρατήθηκαν όμηροι, σε πέντε περιστατικά ενώ σε τέσσερα περιστατικά αναφέρθηκε ότι οι ληστές ήταν οπλισμένοι με πυροβόλα όπλα Παρά τις μειώσεις των πειρατικών επιδρομών σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία το πρώτο τρίμηνο του 2014, η πειρατεία είναι εδώ και υπάρχει και είναι ένα σοβαρό πρόβλημα για την παγκόσμια ναυτιλία. Η ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ 38

39 ΠΕΡΙΠΟΛΙΕΣ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΣΚΑΦΩΝ ΣΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΥΛΛΗΨΗ ΠΕΙΡΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΝΑΥΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ 39

40 ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΗ ΠΕΙΡΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΝΟΠΛΟΥΣ ΦΡΟΥΡΟΥΣ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΝΙΓΗΡΙΑΣ 40

41 ΣΥΛΛΗΨΗ ΠΕΙΡΑΤΩΝ ΑΠΟ ΠΕΡΙΠΟΛΟΥΣ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΣΚΑΦΩΝ 41

42 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΓΓΡΑΦΩΝ CONTINUOUS SYNOPSIS RECORD DECLARATION OF SECURITY PRE-ARRIVAL REPORT INTERNATIONAL SHIP SECURITY CERTIFICATE (ISSC) FORM 1 CONTINUOUS SYNOPSIS RECORD (CSR) DOCUMENT NUMBER FOR THE SHIP WITH IMO NUMBER: This document should be in the format yyyy/mm/dd 1 This document applies from (date) : 2 Flag State : Information 3 Date of registration with the State indicated in no.2 : 4 Name of Ship : 5 Port of registration : 6 Name of current registered owner(s) : Registered address(es) : 7 If applicable, name of current registered bareboat charterer (s) : Registered address(es) : 8 Name of Company (International Safety Management): Registered address(es) : Address of its safety management activities: 9 Name of all classification societies with which the ship is classed : 10 Administration/Government/Recognized Organization which issued the Document of Compliance : Body which carried out audit (if different): 11 Administration/Government/Recognized Organization which issued the Safety Management Certificate : Body which carried out audit (if different): 12 Administration/Government/Recognized Security Organization which issued International Ship Security Certificate : Body which carried out audit (if different): 13 Date on which the ship ceased to be registered with the State indicated in 2 : 42

43 FORM 2 AMENDMENTS TO THE CONTINUOUS SYNOPSIS RECORD (CSR) DOCUMENT NUMBER FOR THE SHIP WITH IMO NUMBER: The amendments are shown in the table. Indicate N/C for all items not being changed. Dates should be in the format yyyy/mm/dd. Information 1 This document applies from (date): 2 Flag State: 3 Date of registration with the State indicated in 2: 4 Name of ship: 5 Port of registration: 6 Name of current registered owner(s): Registered address(es): 7 If applicable, name of current registered bareboat charterer(s): Registered address(es): 8 Name of Company (International Safety Management): Registered address(es): Address(es) of its safety management activities: 9 Name of all classification societies with which the ship is classed: 10 Administration/Government/Recognized Organization which issued Document of Compliance: Body which carried out audit (if different): 11 Administration/Government/Recognized Organization which issued Safety Management Certificate: Body which carried out audit (if different): 12 Administration/Government/Recognized Security Organization which issued International Ship Security Certificate: Body which carried out verification (if different): 13 Date on which the ship ceased to be registered with the State indicated in 2: 14 Remarks (insert relevant information as 43

44 FORM 3 INDEX OF AMENDMENTS TO CSR DOCUMENT NUMBER FOR THE SHIP WITH IMO NUMBER: After this CSR document was issued, the following amendments to entries on the document have been made by the Company or the master, have been attached to the ship s CSR file and have been notified to the Administration: Date of application of Amendments: Amendment to CSR Information (2 13) Date amendment form attached to the ship s CSR file : CONTINUOUS SYNOPSIS RECORD SAMPLE 44

45 DECLARATION OF SECURITY SAMPLE 45