Newsletter Physically Active in Business /Συµβουλές Υγείας Νοεµβρίου εκεµβρίου 2009

Transcript

1 Newsletter Physically Active in Business /Συµβουλές Υγείας Νοεµβρίου εκεµβρίου 2009 Πολλές και ενδιαφέρουσες οι ειδήσεις από τις ερευνητικές προσπάθειες που γίνονται σχετικά µε τη σηµασία της άσκησης και της σωµατικής δραστηριότητας. Ένα γεγονός που µας χαροποιεί ιδιαίτερα, αφ ενός γιατί ολοένα και περισσότερα χρηµατικά ποσά δίνονται για τη διερεύνηση των αποτελεσµάτων της σωµατικής άσκησης και αφ ετέρου λόγω του γεγονότος ότι η ιατρική κοινότητα στρέφεται όλο και περισσότερο στη διερεύνηση των επιδράσεων της σωµατικής δραστηριότητας στην ανθρώπινη υγεία αλλά και στην ανθρώπινη παθολογία. Με αυτό το δεδοµένο, το Newsletter του PsychologyOnLine ασχολείται µε µία σειρά τέτοιων ερευνών και παρουσιάζει όλες τις σχετικές έρευνες που δηµοσιεύθηκαν το τελευταίο δίµηνο σε αξιόπιστα ιατρικά επιστηµονικά περιοδικά. Μέσα από αυτές τις έρευνες γίνεται φανερό ότι η σωστά προσαρµοσµένη σωµατική άσκηση ή γενικότερα η καθηµερινά αυξηµένη σωµατική δραστηριότητα προκαλεί ευεργετικές επιδράσεις σε κάθε ηλικία, σε ποικίλες ανθρώπινες παθολογικές ή µη-φυσιολογικές λειτουργίες, αλλά και σε άτοµα µε ήδη διαγνωσµένα ιατρικά προβλήµατα. Επειδή όµως ο χειµώνας είναι ήδη εδώ και µερικές συµβουλές σχετικά µε το ενδεδειγµένο ντύσιµο για σωµατική δραστηριότητα σε κάθε καιρικό φαινόµενο, λείπει από τον τύπο και τα σχετικά άρθρα που διαβάζουµε καθηµερινά, στο δεύτερο άρθρο αυτού του Newsletter θα βρείτε πολλές και ενδιαφέρουσες ενδυµατολογικές λύσεις που όχι µόνο διευκολύνουν κάθε κινητική δραστηριότητα αλλά και φτιάχνουν το κέφι, καθώς είναι πάντα διασκεδαστικό

2 να δοκιµάζουµε καινούργια ρούχα φτιαγµένα από διαφορετικής ποιότητας υλικά και υφάσµατα που µας κάνουν και αισθανόµαστε άνετα ακόµα και όταν το περιβάλλον δεν µπορεί να θεωρηθεί φιλικό για πολλές-πολλές βόλτες. Γιατί όµως να χάνεται η ευκαιρία απόλαυσης του χειµερινού τοπίου όταν υπάρχουν τόσες λύσεις που µπορούν να εξασφαλίσουν την πολύτιµη επαφή µε τη φύση ακόµα και σε πολικές θερµοκρασίες; Καλές βόλτες λοιπόν, έχοντας όλο και περισσότερους λόγους να δραστηριοποιούµαστε σε κάθε εποχή του χρόνου! Εκ µέρους της συντακτικής οµάδας του, ρ. Εµµανουήλ Γεωργιάδης

3 Η επιστήµη ενισχύει όλο και περισσότερο τη σηµασία της συστηµατικής άσκησης του ρ. Εµµανουήλ Γεωργιάδη Καθηµερινά έρχονται στη δηµοσιότητα όλο και περισσότερες έρευνες που ενισχύουν τον ρόλο της σωµατικής δραστηριότητας και της σωµατικής άσκησης για την καλή ανθρώπινη υγεία και την ενίσχυση της ποιότητας διαβίωσης. Το Newsletter του PsychologyOnLine δεν θα µπορούσε να µην ασχοληθεί µε αυτά τα νέα δεδοµένα της ιατρικής κοινότητας και τα παρουσιάζει µε περιληπτικό τρόπο, αφαιρώντας τις εξειδικευµένες πληροφορίες που απευθύνονται αποκλειστικά στους ειδικούς επιστήµονες. Αρχίζοντας µε τα νέα δεδοµένα σχετικά µε την λειτουργία της καρδιάς που παρουσιάστηκαν στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Καρδιολογίας του τρέχοντος έτους από τον ρ. Rainer Hambrecht (του Πανεπιστηµίου Klinikum Links der Weser στη Βρέµη της Γερµανίας), 12 µήνες συστηµατικής αερόβιας άσκησης έχουν εξίσου καλά αποτελέσµατα για τη λειτουργία της καρδιάς µε αυτά της αγγειοπλαστικής επέµβασης, σε δείγµα ασθενών µε συµπτώµατα στηθάγχης. Επιπλέον, τα άτοµα που συµµετείχαν σε συστηµατική αερόβια άσκηση, παρουσίασαν καλύτερη καρδιακή λειτουργία και µειωµένες πιθανότητες µελλοντικού καρδιαγγειακού επεισοδίου από τα άτοµα που υποβλήθηκαν σε αγγειοπλαστική παρέµβαση. Η έρευνα αυτή που συµπληρώνει µε περισσότερα αποτελέσµατα µία ήδη δηµοσιευµένη έρευνα στο επιστηµονικό περιοδικό Circulation (2004; 109: ), τονίζει τη σηµασία που έχει η δυνατότητα επιλογής του ίδιου του ασθενούς να επιλέξει τη συστηµατική σωµατική άσκηση από την αγγειοπλαστική παρέµβαση, που σίγουρα κοστίζει λιγότερο αλλά ταυτόχρονα εκπαιδεύει τον ασθενή σε ένα τρόπο ζωής που µειώνει τις πιθανότητες νέου καρδιαγγειακού προβλήµατος στο µέλλον. Σε κάθε περίπτωση βέβαια, ο ασθενής θα πρέπει να καθοδηγείται από τον ειδικό θεράποντα ιατρό χωρίς να παίρνει επικίνδυνες πρωτοβουλίες για την υγεία του, αφού η καρδιακή λειτουργία κάθε ατόµου είναι διαφορετική και µπορεί να αξιολογηθεί επαρκώς µόνο από τον εξειδικευµένο επιστήµονα.

4 Μία έρευνα τώρα που ολοκληρώθηκε στην Ελλάδα και αυτός είναι ένας ακόµα λόγος για τον οποίο είναι σηµαντικό να αναφερθούµε σε αυτήν, συνδέει την αερόβια άσκηση µε οφέλη για την υγεία των µατιών. Πιο συγκεκριµένα, η ρ. Ειρήνη Ασουχίδου από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης µαζί µε την ερευνητική της οµάδα, δηµοσίευσε έρευνα σύµφωνα µε την οποία αερόβιες δραστηριότητες όπως το τρέξιµο και η ποδηλασία, µειώνουν την ενδοφθαλµική πίεση του µατιού ακόµα και σε ασθενείς µε διαγνωσµένο πρόβληµα γλαυκώµατος που βρίσκονται ήδη υπό φαρµακευτική αγωγή. Η έρευνα που δηµοσιεύθηκε στο επιστηµονικό περιοδικό BMC Opthalmology τονίζει τη σηµασία της αερόβιας άσκησης για τη µείωση της ενδοφθαλµικής πίεσης, τόσο σε άτοµα µε φυσιολογική ενδοφθαλµική πίεση, όσο και και σε άτοµα µε γλαύκωµα και θέτει ερωτήµατα σχετικά µε την επίδραση άλλων µορφών άσκησης στην ενδοφθαλµική πίεση του µατιού (BMC Ophthalmol 2009;9:6) Ένα άλλο σηµαντικό επιστηµονικό εύρηµα που έχει επίδραση σε κάθε άνθρωπο της σηµερινής εποχής που βιώνει την πίεση της υπακοής σε συγκεκριµένα πρότυπα σωµατικής εµφάνισης, αποτελεί η δηµοσίευση στο επιστηµονικό περιοδικό Journal of Health Psychology (Σεπτέµβριος, 2009). Σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα της έρευνας αυτής, µετά από ένα πρόγραµµα άσκησης ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν χρειάζεται να βιώσει συγκεκριµένα αισθητικά αποτελέσµατα προκειµένου ένα άτοµο να αισθανθεί βελτιωµένη τη σωµατική του εικόνα. Πιο συγκεκριµένα, οι ερευνητές ρ. Heather Hauseblas και Anna Campell του Πανεπιστηµίου της Φλόριντα, αναλύοντας επιστηµονικά δεδοµένα 57 ερευνών που δηµοσιεύθηκαν σε επιστηµονικά περιοδικά του χώρου, παρουσίασαν ερευνητικά δεδοµένα που υποστηρίζουν την ευεργετική επίδραση της σωµατικής άσκησης για την αντιλαµβανόµενη σωµατική εικόνα, ακόµα και µε την απουσία ορατών αποτελεσµάτων στην σωµατική εµφάνιση. Σε µία εποχή που η αρνητική σωµατική εικόνα αποτελεί µάστιγα οδηγώντας εκατοµµύρια ανθρώπους σε αρνητικές συµπεριφορές όπως οι εξαντλητικές δίαιτες, τα στεροειδή, το κάπνισµα, αλλά και σε ακριβές πλαστικές χειρουργικές επεµβάσεις, τα αποτελέσµατα της έρευνας αυτής αποτελούν την πρώτη γενικευµένη ένδειξη ενός ακόµα προστατευτικού µηχανισµού της σωµατικής άσκησης για την ανθρώπινη υγεία και τη βελτίωση της ποιότητας διαβίωσης. Καθώς τα άτοµα µε χαµηλή εικόνα σώµατος έχουν την τάση να χρησιµοποιούν το σώµα τους λιγότερο αλλά και να γυµνάζονται πιο σπάνια, είναι εξαιρετικά σηµαντικό τέτοιου είδους πληροφορίες να γίνονται ευρέως γνωστές και να ενισχύουν τη σωµατική δραστηριότητα προσφέροντας πολλαπλά σωµατικά και ψυχικά οφέλη. Ένα ακόµα σηµαντικό εύρηµα της επιστηµονικής κοινότητας είναι η σύνδεση της συστηµατικής αερόβιας άσκησης µε την µειωµένη εµφάνιση του συνδρόµου ελλειµµατικής προσοχής και υπέρ-κινητικότητας [Attention-deficit disorder (ADD), ή αλλιώς, attention-deficit/hyperactivity disorder, (ADHD)]. Σύµφωνα µε τα νέα στοιχεία που παρουσιάσθηκαν από τον ψυχίατρο ερευνητή, John J. Ratey, η σωµατική άσκηση θα πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο µέρος της αντιµετώπισης του συνδρόµου ελλειµµατικής προσοχής καθώς, η συστηµατική σωµατική άσκηση µπορεί να µειώσει ή να καταργήσει τη λήψη φαρµάκων που συνδυάζονται για την αντιµετώπιση του συνδρόµου. Πιο συγκεκριµένα, το σύνδροµο που επιδρά σε ποσοστό περίπου 10% των παιδιών και των ενηλίκων και αντιµετωπίζεται παραδοσιακά µε φαρµακευτικά σκευάσµατα όπως το methylphenidate (Ritalin ) ή το amphetamine/dextroamphetamine (Adderall ), µπορεί να αντιµετωπισθεί µέσα από συστηµατική αερόβια άσκηση καθώς έτσι προκαλείται ρύθµιση των

5 νευροδιαβιβαστών της ντοπαµίνης και της νορεπινεφρίνης που παίζουν ιδιαίτερα σηµαντικό ρόλο στη λειτουργία της προσοχής. Επιπλέον, η µακροχρόνια σωµατική άσκηση επιδρά στην αναγέννηση του εγκεφαλικού αυτού µηχανισµού προσοχής και έτσι σταδιακά µειώνεται ή καταργείται η απαιτούµενη φαρµακευτική αγωγή για την αντιµετώπιση του συνδρόµου ADHD. Έτσι, φαίνεται πως τα συχνά διαλλείµατα για σωµατική δραστηριότητα µέσα στην ηµέρα έχουν ευεργετικές επιδράσεις όχι µόνο στον εγκέφαλο που λειτουργεί φυσιολογικά αλλά και στις περιπτώσεις συνδρόµων όπως αυτό της ελλειµµατικής προσοχής και υπέρ-κινητικότητας. Έχει φτάσει λοιπόν η στιγµή που η επιστηµονική κοινότητα ανακαλύπτει όλο και περισσότερα οφέλη για τη επίτευξη της σωµατικής και της ψυχικής υγείας, µέσα από την συστηµατική σωµατική δραστηριότητα και άσκηση. Μέχρι λοιπόν στο άµεσο µέλλον να µάθουµε περισσότερες από τις επιδράσεις αυτές, ας βάλουµε τα αθλητικά µας ρούχα για να βιώσουµε όλες τις ευεργετικές επιδράσεις της δραστήριας ζωής, από σήµερα κιόλας!

6 Άσκηση µε ασφάλεια και άνεση στο κρύο του ρ. Εµµανουήλ Γεωργιάδη Οι ψυχρές θερµοκρασίες που επικρατούν συχνά το χειµώνα, δεν σηµαίνουν πως θα πρέπει να περιορισθούµε αποκλειστικά στον διάδροµο του σπιτιού ή του γυµναστήριου µας για να πραγµατοποιήσουµε ένα πρόγραµµα αερόβιας άσκησης. Σε κάθε περίπτωση ακόµα και αν ο καιρός «βάζει» τα βροχερά ή τα πολύ κρύα του, πάντα υπάρχει ο τρόπος να αντιµετωπίσουµε τα ψυχρά καιρικά φαινόµενα αλλά και να απολαύουµε τα χειµερινά τοπία! Μερικοί απλοί τρόποι αντιµετώπισης των κρύων αυτών καιρικών φαινοµένων, χωρίς να απαιτείται να καταφεύγουµε στα πολλά ρούχα που περισσότερο δυσκολεύουν παρά διευκολύνουν κάθε υπαίθρια δραστηριότητα, εξηγούνται στις επόµενες σειρές αυτού του κειµένου. Οι απλές αυτές συµβουλές, αφορούν την ενδυµατολογική προστασία ολόκληρου του σώµατος και συχνά βασίζονται σε λύσεις που έχει δώσει η σύγχρονη τεχνολογία στον τοµέα των υφασµάτων. Ξεκινάµε λοιπόν από το κεφάλι. Υπολογίζεται ότι τις κρύες µέρες του χειµώνα, το σώµα χάνει περίπου το 40% της θερµότητας του από το κεφάλι. Είναι λοιπόν πολύ σηµαντικό να καλύπτεται µε ένα µάλλινο ή ένα «φλίς» σκούφο, που καλό είναι να έχει µικρό βάρος και όγκο για να φυλάσσεται εύκολα σε µία τσέπη σε περίπτωση που ζεσταθείτε περισσότερο από ότι θα θέλατε. Ένα µαντίλι για το λαιµό είναι καλό να υπάρχει και να αποτελεί µέρος του εξοπλισµού σας, αφού δεν αφήνει το κρύο να βρει διέξοδο προς το σώµα, όπως επίσης, µπορεί να τραβηχτεί καλύπτοντας το στόµα και τη µύτη προσφέροντας µεγαλύτερη προστασία σε περίπτωση ιδιαίτερα χαµηλών θερµοκρασιών. Μάλλινο ή «φλίς» είναι τα καλύτερα υλικά για ένα τέτοια µαντίλι, αφού τα υφάσµατα αυτά δεν συγκρατούν σε µεγάλο βαθµό την υγρασία που εκλύεται από το σώµα (π.χ. από την αναπνοή). Ο σκούφος και το µαντήλι σε ιδιαίτερα κρύες µέρες θα µπορούσαν να είναι ενωµένα αποτελώντας το λεγόµενο «µπαλακλάβα» που αφήνει εκτεθειµένα µόνο τα µάτια αποτελώντας µία ακόµα λύση τον χειµώνα. Μπορείτε να βρείτε ιδιαίτερα εξελιγµένα «µπαλακλάβα» µε υφάσµατα νέου τύπου στα ειδικά καταστήµατα που εµπορεύονται είδη χειµερινού σκι. Ένα προστατευτικό για τα χείλια µε γλυκερίνη (π.χ. Liposan ), είναι καλό να βρίσκεται στις αποσκευές σας, αν µάλιστα έχετε ευαισθησία στα χείλη. Η βαζελίνη µπορεί να αντικαταστήσει ένα τέτοιο προστατευτικό, αφού µπορεί να αλειφθεί στα µάγουλα και στην µύτη για την καλύτερη προστασία του δέρµατος. Το µυστικό του ντυσίµατος στον κορµό βρίσκεται στα διαφορετικά επίπεδα ενδυµασίας, καθώς τα διαφορετικά επίπεδα ιµατισµού φυλακίζουν τον αέρα ζεσταίνοντας τον, ενώ ταυτόχρονα, αφήνουν την υγρασία του ιδρώτα να εξατµισθεί χωρίς να συγκρατείται στο δέρµα ευνοώντας έτσι την πιθανή µείωση της θερµοκρασίας του δέρµατος και του σώµατος. Πιο συγκεκριµένα, τα επίπεδα του ντυσίµατος του κορµού είναι τα ακόλουθα:

7 Τα ρούχα που έρχονται σε επαφή µε το δέρµα πρέπει να είναι νέου τύπου συνθετικά υφάσµατα που δεν απορροφούν την υγρασία και ταυτόχρονα δεν προκαλούν ερεθισµούς. Τέτοια υφάσµατα είναι το DryFit, το Thinsulate, το Thermax, το CoolMax, το polypropolene ή το απλό µετάξι. Όταν η θερµοκρασία είναι πάνω από τους 4 C µπορείτε να φορέσετε ένα τέτοιο υλικό κάτω από το εξωτερικό ύφασµα που αναφέρεται πιο κάτω, χωρίς κάποιο ενδιάµεσο ένδυµα. Το ενδιάµεσο ένδυµα που χρειάζεται να φοράτε όταν η θερµοκρασία είναι κάτω από -10 C χρειάζεται να είναι φτιαγµένο από ένα µονωτικό ύφασµα όπως είναι το «φλις», αφού πρέπει να µπορεί να διώχνει την περιττή υγρασία, ενώ ταυτόχρονα ζεσταίνει αποτελεσµατικά. Μερικά υλικά που θα µπορούσαν να χρησιµοποιηθούν στον ενδιάµεσο ιµατισµό είναι το Akwatek, το Dryline, το Polartec, το polyester fleece, το Microfleece, το Thermafleece και το Thermax. Το εξωτερικό ένδυµα χρειάζεται να προστατεύει από τον αέρα και την υγρασία (π.χ. βροχή, χιόνι), αφήνοντας ταυτόχρονα να βγουν προς το εξωτερικό περιβάλλον η υγρασία και η θερµότητα που παράγονται κατά την άσκηση, προκειµένου να µην υπερθερµανθείτε αλλά ούτε και να κρυώσετε. Μία καλή ιδέα είναι το ένδυµα αυτό να έχει φερµουάρ προκειµένου να µπορεί να ρυθµιστεί η επιθυµητή θερµοκρασία του σώµατος. Τα υλικά που προτείνονται για αυτό το ένδυµα είναι: το ClimaFit, το Gore-Tex, το Microsuplex, το Νylon, το Supplex, και το Windstopper. Αν η εξωτερική θερµοκρασία είναι από τους -10 C µέχρι τους τους +5 C, µπορεί να χρησιµοποιηθεί µόνο το εσωτερικό και το εξωτερικό επίπεδο ιµατισµού, αφού όταν µιλάµε για τη

8 χρήση και των τριών επιπέδων ενδυµασίας, αναφερόµαστε σε πραγµατικά πολικές θερµοκρασίες εξωτερικού περιβάλλοντος! Τα γάντια αποτελούν άλλο ένα πολύ σηµαντικό αξεσουάρ που χρειάζεται να έχετε αν πρόκειται να προπονηθείτε έξω τον χειµώνα, αφού το σώµα µπορεί να χάσει έως και το 30% της θερµοκρασίας του από τις εκτεθειµένες παλάµες. Όταν βρίσκεστε σε πολύ χαµηλές θερµοκρασίες, τα γάντια που δεν διαχωρίζουν τα δάκτυλα της παλάµης αποτελούν καλύτερη λύση αφού διατηρούν αποτελεσµατικότερα τη θερµοκρασία των χεριών και του σώµατος. Καθώς τα κάτω άκρα παράγουν πολύ θερµότητα, δεν συντρέχει λόγος για πολλές φόρµες ή ειδικά παντελόνια κατά την άσκηση. Μερικά πολύ καλά υλικά για την κάλυψη των ποδιών κατά την άσκηση είναι οι φόρµες από Thermion, Thinsulate, Thermax, Coolmax, polypropolene, καθώς και µετάξι. Αν φυσικά η θερµοκρασία είναι κάτω από τους -10 C, καλό θα είναι να φορέσετε 2 φόρµες, µε την εξωτερική να µπορεί να προστατεύει από την υγρασία και τον άνεµο. Τα παπούτσια είναι σηµαντικό να διατηρούν τα πόδια στεγνά και να φροντίζουν για τη µέγιστη δυνατή τριβή µε το έδαφος. Καλύτερα λοιπόν να χρησιµοποιήσετε χαµηλά ορειβατικά παπούτσια που προστατεύουν από το κρύο, ενώ ταυτόχρονα έχουν χαµηλό βάρος σε σχέση µε άλλα ειδικού τύπου χειµερινά παπούτσια. Όσο για τις κάλτσες, είναι σηµαντικό να αποφύγετε να τρέξετε µε βαµβακερές κάλτσες το χειµώνα, καθώς κρατάνε την υγρασία χωρίς να µπορούν να την αποβάλουν. Τις κρύες µέρες του χειµώνα, προτιµάτε κάλτσες από υλικά όπως το ακρυλικό, το coolmax ή το µαλλί. Καλή διασκέδαση στο κρύο!