ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ιεύθυνση ΣΤ - Γραφείο Τροφίµων και Κτηνιατρικών Θεµάτων DG(SANCO)/ MR τελικό ΓΕΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΈΚΘΕΣΗ ΕΙ ΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟY ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙHΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΑΠΟ ΤΙΣ 26 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ ΜΕΧΡΙ ΤΙΣ 6 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2009 ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΦΥΤΟΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ ΤΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ, ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΖΩΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΠΙΒΛΑΒΕΙΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑ Α, ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΟΥ RHYNCHOPHORUS FERRUGINEUS ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΕΚΚΡΕΜΩΝ ΖΗΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΠΑΤΑΤΑΣ ΜΕΡΟΣ Β ΕΙ ΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥ ΤΟΜΕΑ Σηµειώστε ότι τα πραγµατολογικά λάθη του σχεδίου της έκθεσης έχουν διορθωθεί. Οι διευκρινίσεις που δόθηκαν από την αρµόδια αρχή περιλαµβάνονται στις υποσηµειώσεις.

2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα έκθεση περιγράφει το αποτέλεσµα της αποστολής που πραγµατοποιήθηκε στην Ελλάδα από τις 26 Ιανουαρίου έως τις 6 Φεβρουαρίου Ο στόχος της αποστολής ήταν να επαληθευτεί ότι οι επίσηµοι φυτοϋγειονοµικοί έλεγχοι πραγµατοποιούνται σύµφωνα µε το πολυετές εθνικό σχέδιο ελέγχου που αναφέρεται στο άρθρο 41 του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 882/2004 και σύµφωνα µε το κοινοτικό δίκαιο. Αυτή η αποστολή αξιολόγησε συγκεκριµένα τα εξής: το σύστηµα φυτοϋγειονοµικού ελέγχου των εισαγωγών, τις διαδικασίες, τη µεθοδολογία και την καταλληλότητα της εθνικής επισκόπησης για την παρουσία επιβλαβών οργανισµών που υπόκεινται σε ρυθµίσεις για τους οποίους η Ελλάδα αναγνωρίζεται ως προστατευόµενη ζώνη την κατάσταση και τα µέτρα ελέγχου για τον Rhynchophorus ferrugineus την εφαρµογή της κοινοτικής νοµοθεσίας στον τοµέα της πατάτας και αξιολόγηση της δράσης που έχει αναληφθεί κατόπιν των συστάσεων της προηγούµενης αποστολής. Πραγµατοποιήθηκε επίσης γενική αξιολόγηση της δοµής, της ικανότητας και της απόδοσης των επίσηµων φορέων που είναι αρµόδιοι για την εφαρµογή της σχετικής κοινοτικής νοµοθεσίας. εν έχουν πραγµατοποιηθεί στην Ελλάδα όλες οι δραστηριότητες και οι έλεγχοι που απαιτούνται από το φυτοϋγειονοµικό καθεστώς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μερικοί από τους επίσηµους ελέγχους, ιδιαίτερα εκείνοι που αφορούν τις εισαγωγές, συµφωνούν σε µεγάλο βαθµό µε τις απαιτήσεις κοινοτικής νοµοθεσίας και περιλαµβάνουν την καλή συνεργασία µε το τελωνείο και τους εισαγωγείς. Οι αδυναµίες που διαπιστώθηκαν δεν είναι θεµελιώδους σηµασίας και δεν θέτουν υπό αµφισβήτηση την απόδοση των ελέγχων των εισαγωγών. Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί τοµείς που δεν έχουν καλυφθεί. Αυτό αφορά κυρίως επισκοπήσεις που απαιτούνται για τις προστατευόµενες ζώνες, δεδοµένου ότι στην Ελλάδα δεν έχει θεσπιστεί καµία επίσηµη διαδικασία σε εθνικό επίπεδο για τη διεξαγωγή και την υποβολή εκθέσεων όσον αφορά τις επισκοπήσεις για τους επιβλαβείς οργανισµούς για τους οποίους η Ελλάδα έχει αναγνωριστεί ως προστατευόµενη ζώνη. εν έχει γίνει καµία συστηµατική επισκόπηση για ορισµένους από αυτούς τους επιβλαβείς οργανισµούς που σχετίζονται µε τους τοµείς των δασών. Η Ελλάδα δεν ικανοποιεί επίσης τις απαιτήσεις τους όσον αφορά τη διεξαγωγή τακτικών και συστηµατικών επίσηµων επισκοπήσεων που απαιτούνται βάσει των σχετικών µέτρων έκτακτης ανάγκης της ΕΚ. εν υποβάλλονται τακτικά εκθέσεις στην Επιτροπή για τα αποτελέσµατα των ελέγχων, ακόµη και στην περίπτωση των επιβλαβών οργανισµών για τους οποίους, ως έναν βαθµό, πραγµατοποιούνται επισκοπήσεις. Η κατάσταση του Rhynchophorus ferrugineus είναι γενικά γνωστή, αν και η µη ευρεία χρήση φεροµονικών παγίδων µπορεί να επισκιάσει την πραγµατική διάδοση του επιβλαβούς οργανισµού. Οι οπτικοί έλεγχοι συστάδων φοινίκων επέτρεψαν την ανίχνευση του επιβλαβούς οργανισµού σε ορισµένες τοποθεσίες. Επιβλήθηκαν µέτρα σε περιπτώσεις διαπιστωµένων κρουσµάτων, αλλά δεν µπορεί να θεωρηθεί ότι συµµορφώνονταν πλήρως µε την κοινοτική νοµοθεσία. Οι ελληνικές φυτοϋγειονοµικές υπηρεσίες δεν έχουν πραγµατοποιήσει σηµαντική πρόοδο όσον αφορά τη γενική προσέγγιση στις επισκοπήσεις και την πολιτική για την εξάλειψη της κορυνοβακτηρίωσης και της φαιάς σήψης της πατάτας. Τα µέτρα που επιβλήθηκαν σε περιπτώσεις διαπιστωµένων κρουσµάτων οποιασδήποτε από τις δύο αυτές νόσους εξακολουθούν να µην συµµορφώνονται πλήρως µε την κοινοτική νοµοθεσία. Η επισήµανση εδώδιµων πατατών συµµορφώνεται πλέον µε τις κοινοτικές απαιτήσεις. Η ΕΑ γνωρίζει τις αδυναµίες, ενώ υπάρχουν σχέδια για τη βελτίωση της κατάστασης, ιδίως σε ό,τι αφορά τις επίσηµες επισκοπήσεις, µεταξύ άλλων, µε τη συµµετοχή της ασικής Υπηρεσίας στο σύστηµα φυτοϋγειονοµικών ελέγχων και την ανάπτυξη προγραµµάτων επισκόπησης. Γίνονται συστάσεις στην έκθεση για να αντιµετωπιστούν οι διαπιστωθείσες αδυναµίες.

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΕ ΑΥΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΦΥΤΟΫΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΤΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ Ιστορικό Στοιχεία σχετικά µε τις εισαγωγές Στοιχεία για τις παρακρατήσεις ιαδικασίες εισαγωγής Σηµεία εισόδου, σταθµοί ελέγχου και εγκεκριµένοι τόποι επιθεώρησης Έλεγχοι εισαγωγών Εφαρµογή της οδηγίας 2004/103/ΕΚ Έλεγχοι στο υλικό για ξύλινες συσκευασίες και άλλα αντικείµενα Εισαγωγές για δοκιµές ή επιστηµονικούς σκοπούς Εξαιρέσεις Κοινοποίηση παρακρατήσεων και µέτρα που λαµβάνονται Γενικά συµπεράσµατα για τους ελέγχους εισαγωγών ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΖΩΝΕΣ Ιστορικό Απαιτήσεις για τις προστατευόµενες ζώνες Μέτρα ελέγχου του ιού της τριστέτσας των εσπεριδοειδών Τήρηση πρακτικών και υποβολή στοιχείων Έλεγχος εσωτερικής αγοράς ιαµετακόµιση µέσω της προστατευόµενης ζώνης Έλεγχοι των εισαγωγών Γενικά συµπεράσµατα για τις προστατευόµενες ζώνες RHYNCHOPHORUS FERRUGINEUS Ιστορικό Ειδική νοµοθεσία Επισκοπήσεις Μέτρα ελέγχου σε περίπτωση εκδήλωσης εστίας Έλεγχοι των εσωτερικών µετακινήσεων Έλεγχοι των εισαγωγών i

4 Γενικά συµπεράσµατα για τον Rhynchophorus ferrugineus Ο ΤΟΜΕΑΣ ΤΗΣ ΠΑΤΑΤΑΣ Ιστορικό Πορίσµατα της αποστολής Γενικά συµπεράσµατα για τον τοµέα της πατάτας ΟΙ ΕΠΕΙΓΟΥΣΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Ιστορικό Ειδική νοµοθεσία, επισκοπήσεις και υποβολή στοιχείων Γενικά συµπεράσµατα για τις επείγουσες αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΚΑΤΑΛΗΚΤΙΚΗ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ii

5 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΕ ΑΥΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ Μ.Φ.Ι. ΕΚ ELISA EPPO ΕΕ EUROPHYT ΓΤΚΘ ISPM Κ.Ε.Π.Π.Υ.Ε.Λ. ΥΑΑΤ ΦΠ PCR ΠΖ ΠΚΠΦΠΕ ΑΑΝΑ ΕΑ TARIC ΗΠΑ ΥΞΣ ΠΖ Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ενζυµική δοκιµή ανοσοπροσρόφησης Ευρωπαϊκή και Μεσογειακή Οργάνωση για την Προστασία των Φυτών Ευρωπαϊκή Ένωση Ευρωπαϊκό ίκτυο Πληροφόρησης για την Υγεία των Φυτών- σε αυτή την έκθεση παραπέµπει στο σκέλος της ηλεκτρονικής κοινοποίησης µόνο για παρακρατήσεις. Γραφείο Τροφίµων και Κτηνιατρικών Θεµάτων ιεθνή πρότυπα φυτοϋγειονοµικών µέτρων Κέντρα Ελέγχου και Πιστοποίησης Πολλαπλασιαστικού Υλικού και Ελέγχου Λιπασµάτων Ελληνικό υπουργείο αγροτικής ανάπτυξης και τροφίµων Φυτοϋγειονοµικό πιστοποιητικό Αλυσιδωτή αντίδραση πολυµεράσης Προστατευόµενη ζώνη Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου ιεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης της Νοµαρχίας Ενιαία Αρχή Ολοκληρωµένο δασµολόγιο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Ηνωµένες Πολιτείες Αµερικής Υλικό για ξύλινες συσκευασίες Zona Protecta (Προστατευόµενη ζώνη) Οι ορισµοί των όρων που χρησιµοποιούνται σε αυτή την έκθεση περιέχονται στο άρθρο 2 της οδηγίας 2000/29/ΕΚ του Συµβουλίου. Επιπλέον, χρησιµοποιούνται οι ακόλουθοι όροι στην παρούσα έκθεση: Εγκεκριµένος τόπος επιθεώρησης - τόπος προορισµού εγκεκριµένος από τον αρµόδιο επίσηµο φορέα και τις τελωνειακές αρχές που είναι αρµόδιες για την περιοχή στην οποία ευρίσκεται αυτός ο τόπος προορισµού, όπως αναφέρεται στο άρθρο 13γ παράγραφος 2 στοιχείο δ) της οδηγίας 2000/29/ΕΚ του Συµβουλίου και στο άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχείο β) της οδηγίας 2004/103/ΕΚ της Επιτροπής. Μεθοριακός σταθµός ελέγχου - σηµείου εισόδου είτε σε οποιονδήποτε άλλο πλησιέστερο τόπο, καθορισµένο από τις τελωνειακές αρχές και από τον αρµόδιο επίσηµο φορέα, διαφορετικό του τόπου προορισµού, όπως αναφέρεται στο άρθρο 13γ παράγραφος 2 στοιχείο β) της οδηγίας 2000/29/ΕΚ του Συµβουλίου και στο άρθρο 1 της οδηγίας 98/22/ΕΚ της Επιτροπής. Εκτελωνισµός οι αποστολές τίθενται σε ελεύθερη κυκλοφορία στην ΕΕ αφού ολοκληρωθούν οι τελωνειακές διατυπώσεις Επιβλαβείς οργανισµοί - παραπέµπει στους επιβλαβείς οργανισµούς και τις νόσους που απαριθµούνται στα παραρτήµατα Ι και ΙΙ της οδηγίας 2000/29/EK του Συµβουλίου και σε άλλους επιβλαβείς οργανισµούς και σε νόσους που δεν απαριθµούνται, αλλά θεωρείται ότι βρίσκονται σε καθεστώς αποµόνωσης. 1

6 Υπό εξέταση επιβλαβείς οργανισµοί παραπέµπει στους επιβλαβείς οργανισµούς για τους οποίους η Ελλάδα έχει αναγνωριστεί ως προστατευόµενη ζώνη, δηλαδή Anthonomus grandis, Dendroctonus micans, Gilpinia hercyniae, Gonipterus scutellatus, Ips aminitus, Ips cembrae, Ips duplicatus, Curtobacterium flaccumfaciens pv. flaccumfaciens, Cryphonectria parasitica, Glomerella gossypii, και τον ιό της τριστέτσας των εσπεριδοειδών (Citrus tristeza virus- CTV). Είδη που υπόκεινται σε ρυθµίσεις παραπέµπει στο τµήµα 5.1 παρακάτω (έλεγχοι εισαγωγών) σε εκείνα τα είδη που απαριθµούνται στο παράρτηµα V µέρος Β της οδηγίας 2000/29/EK του Συµβουλίου, δηλ. σε εκείνα τα είδη για τα οποία απαιτείται φυτοϋγειονοµικό πιστοποιητικό για την εισαγωγή στην Κοινότητα και σε εκείνα τα είδη που απαριθµούνται στο παράρτηµα V µέρος Α, της ίδιας οδηγίας που απαιτούν φυτοϋγειονοµικό διαβατήριο προκειµένου να κυκλοφορήσουν εντός της Κοινότητας. 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ειδικός έλεγχος αποτέλεσε µέρος του οργανωµένου προγράµµατος αποστολής του Γραφείου Τροφίµων και Κτηνιατρικών Θεµάτων (ΓΤΚΘ) και εκτελέσθηκε ως τµήµα ενός γενικού ελέγχου, όπως ορίζεται στο άρθρο 45 του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 882/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για τη διενέργεια επισήµων ελέγχων της συµµόρφωσης προς τη νοµοθεσία περί ζωοτροφών και τροφίµων και προς τους κανόνες για την υγεία και την καλή διαβίωση των ζώων. Αυτή η έκθεση εστιάζει σε συγκεκριµένα ζητήµατα του τοµέα που εντοπίστηκαν κατά τη διάρκεια του ελέγχου. εν περιλαµβάνει αναγκαστικά τις πτυχές που σχετίζονται µε τον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 882/2004, οι πτυχές αυτές θα εξεταστούν στην µεταγενέστερη έκθεση γενικού ελέγχου. Η αποστολή έγινε στην Ελλάδα από τις 26 Ιανουαρίου έως τις 6 Φεβρουαρίου Η οµάδα αποστολής αποτελείτο από δύο επιθεωρητές του ΓΤΚΘ και έναν εθνικό εµπειρογνώµονα στη διάρκεια των επισκέψεων τους συνόδευαν οι εκπρόσωποι των αρµόδιων επίσηµων φορέων. Πραγµατοποιήθηκε εναρκτήρια συνεδρίαση στις 26 Ιανουαρίου 2009 στα κεντρικά γραφεία του τµήµατος φυτοϋγειονοµικού ελέγχου της διεύθυνσης προστασίας φυτικής παραγωγής, στο ελληνικό υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων στην Αθήνα, κατά τη διάρκεια της οποίας, επιβεβαιώθηκαν οι στόχοι και η διαδροµή της αποστολής. Στις 6 Φεβρουαρίου 2009 πραγµατοποιήθηκε καταληκτική συνεδρίαση στα κεντρικά γραφεία του υπουργείου στην Αθήνα. 2. ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ Ο στόχος της αποστολής ήταν να επαληθευτεί ότι οι επίσηµοι φυτοϋγειονοµικοί έλεγχοι πραγµατοποιούνται σύµφωνα µε το πολυετές εθνικό σχέδιο ελέγχου που αναφέρεται στο άρθρο 41 του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 882/2004 και σύµφωνα µε το κοινοτικό δίκαιο. Αυτή η αποστολή αξιολόγησε συγκεκριµένα τα εξής: (1) σύστηµα φυτοϋγειονοµικών ελέγχων των εισαγωγών, συµπεριλαµβανοµένων των εισαγωγών για δοκιµές ή επιστηµονικούς σκοπούς και για εργασίες επιλογής ποικιλιών (οδηγία 2006/81/EK της Επιτροπής) (2) διαδικασίες, µεθοδολογία και καταλληλότητα της εθνικής επισκόπησης για την παρουσία επιβλαβών οργανισµών που υπόκεινται σε ρυθµίσεις για τους οποίους η Ελλάδα έχει αναγνωριστεί ως προστατευόµενη ζώνη και το καθεστώς αυτών των οργανισµών στην Ελλάδα 2

7 (3) κατάσταση και µέτρα ελέγχου για τον Rhynchophorus ferrugineus (Olivier), µε ειδική αναφορά στην απόφαση 2007/365/EK της Επιτροπής (4) εφαρµογή της κοινοτικής νοµοθεσίας στον τοµέα της πατάτας και ειδικότερα αξιολόγηση των µέτρων που λαµβάνονται κατόπιν των συστάσεων της αποστολής της Γ (SANCO)/7087/2004. Πραγµατοποιήθηκε επίσης γενική αξιολόγηση της δοµής, της ικανότητας και της απόδοσης των επίσηµων φορέων που είναι αρµόδιοι για την εφαρµογή της σχετικής κοινοτικής νοµοθεσίας. Για την επίτευξη αυτών των στόχων πραγµατοποιήθηκαν επισκέψεις στους ακόλουθους τόπους: ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΑΡΜΟ ΙΩΝ ΑΡΧΩΝ Ενιαία Αρχή Άλλοι αρµόδιοι φορείς Τελωνεία Κεντρική Περιφερειακοί 3 Τοπικοί 6 Σταθµός ελέγχου στο σηµείο εισόδου ΤΟΠΟΙ ΦΥΤΟΫΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Σηµεία εισόδου Εστίες Άλλοι τόποι ελέγχου Αρι Παρατηρήσεις θ. 1 Τµήµα φυτοϋγειονοµικού ελέγχου 1 ασική υπηρεσία 1 Κ.Ε.Π.Π.Υ.Ε.Λ. Αερολιµένας 1 Αθήνα Λιµένες 2 Πειραιάς, Πάτρα Ανατολική Αττική 2 Αργολίδα 1 Εργαστήρια 2 Αγορά χονδρικής πώλησης Τόπος ελέγχου 1 Κέντρα κηπουρικής (φυτώρια) ΠΚΠΦΠΕ στον Πειραιά, την Αχαΐα και τα Ιωάννινα ΑΑΝΑ στους νοµούς ανατολικής Αττικής, Αργολίδας, Αρκαδίας και Καρδίτσας τοπικά γραφεία της δασικής υπηρεσίας στην Αρκαδία και τα Ιωάννινα 2 Αερολιµένας Αθηνών, λιµένας Πατρών Εστίες του ιού της τριστέτσας των εσπεριδοειδών (citrus tristeza virus) και του ferrugineus Rhynchophorus Εστία του ιού της τριστέτσας των εσπεριδοειδών Το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, ένα εργαστήριο στο ΠΚΠΦΠΕ στα Ιωάννινα 1 Αθήνα Αποθήκη εµπορευµάτων στην Πάτρα (µε αιγυπτιακές πατάτες) 2 Νοµός ανατολικής Αττικής Φυτώρια 2 Νοµοί ανατολικής Αττικής και Ιωαννίνων Εξουσιοδοτηµένοι εισαγωγείς για δοκιµές ή επιστηµονικούς σκοπούς Υπεύθυνοι εισαγωγών 2 Το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο Κυβερνητικό ερευνητικό ινστιτούτο 2 Αερολιµένας Αθηνών, λιµένας Πατρών 3

8 Παραγωγοί καστανόδεντρων 2 Νοµός Αρκαδίας 3. ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ Η αποστολή πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο της εντολής βάσει του άρθρου 21 και του άρθρου 27α της οδηγίας 2000/29/EK του Συµβουλίου. Όλες οι νοµικές παραποµπές που σχετίζονται µε αυτήν την αποστολή παρατίθενται στο παράρτηµα της παρούσας έκθεσης. Γίνεται παραποµπή στην τελευταία τροποποιηµένη έκδοση, εφόσον υπάρχει, των αναφερόµενων νοµικών πράξεων. 4. ΙΣΤΟΡΙΚΟ Αυτή ήταν η πρώτη αποστολή που πραγµατοποιήθηκε στην Ελλάδα µετά το Πριν από αυτή την αποστολή, το ΓΤΚΘ πραγµατοποίησε πολλές αποστολές για ποικίλα ζητήµατα, περιλαµβανοµένων δύο αποστολών στον τοµέα της πατάτας. Το λεπτοµερές ιστορικό για συγκεκριµένα ζητήµατα που αξιολογούνται από την οµάδα αποστολής προβλέπεται στα σχετικά τµήµατα του κεφαλαίου 5. 4

9 5. ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 5.1. Φυτοϋγειονοµικοί έλεγχοι των εισαγωγών Ιστορικό Αυτή ήταν η πρώτη αποστολή από το 1998 για να αξιολογηθεί το σύστηµα φυτοϋγειονοµικών ελέγχων των εισαγωγών στην Ελλάδα. Οι γενικές πτυχές των συστηµάτων ελέγχου των εισαγωγών στην Ελλάδα είναι οι ακόλουθες: η ΕΑ διαδραµατίζει κύριο ρόλο όσον αφορά τη µεταφορά της νοµοθεσίας και την έγκριση κατευθυντηρίων γραµµών για τον έλεγχο των εισαγωγών ανάλογα µε τις τοπικές ρυθµίσεις, εναπόκειται είτε στο Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου (ΠΚΠΦΠΕ) είτε στη διεύθυνση αγροτικής ανάπτυξης της νοµαρχίας ( ΑΑΝΑ) να πραγµατοποιεί ελέγχους εισαγωγών Η σχετική κοινοτική νοµοθεσία έχει µεταφερθεί στο ελληνικό δίκαιο. Επιπλέον, η ΕΑ έχει εκδώσει τις ακόλουθες οδηγίες σχετικά µε τους ελέγχους εισαγωγών: Άφιξη στο σηµείο εισόδου «Λιµένας Θεσσαλονίκης µιας αποστολής φρούτων Citrus L. (λεµόνια) καταγωγής Αργεντινής και µε προορισµό την Πρώην Γιουγκοσλαβική ηµοκρατία της Μακεδονίας Φυτοϋγειονοµικοί έλεγχοι για τις ζωοτροφές και τους ελαιούχους σπόρους που εισάγονται από τρίτες χώρες Εφαρµογή της απόφασης 2004/4/EK σχετικά µε έκτακτες εισαγωγές κονδύλων πατάτας από την Αίγυπτο που δεν προορίζονται για τη φύτευση. Λόγω του γενικού προβλήµατος µε την εγγραφή των δραστηριοτήτων και την υποβολή έκθεσης, τα λεπτοµερή στοιχεία όσον αφορά πολλές πτυχές των ελέγχων εισαγωγών (όπως ο αριθµός των εγγεγραµµένων εισαγωγέων και των εισαγόµενων ειδών) δεν ήταν διαθέσιµα, ούτε σε τοπικό επίπεδο. Ωστόσο, λίγα στατιστικά στοιχεία είναι διαθέσιµα, ορισµένα από τα οποία παρέχονται από τις ελληνικές αρχές (εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά) Στοιχεία σχετικά µε τις εισαγωγές Οι ακριβείς αριθµοί των αποστολών ειδών που υπόκεινται σε ρυθµίσεις και τα οποία εισήχθησαν και ελέγχθηκαν κατά τη διάρκεια των προηγούµενων ετών δεν ήταν διαθέσιµοι από την ΚΑ. Ούτε το τελωνείο ήταν σε θέση να παρέχει στοιχεία για ολόκληρη τη χώρα Στοιχεία για τις παρακρατήσεις Σύµφωνα µε το EUROPHYT, το κοινοτικό σύστηµα κοινοποιήσεων παρακρατήσεων για φυτοϋγειονοµικούς λόγους, η Ελλάδα έχει κοινοποιήσει συνολικά 142 παρακρατήσεις εισαγόµενων αποστολών τα έτη οι οποίες αναφέρονται λεπτοµερώς στον ακόλουθο πίνακα: Πίνακας 1: Παρακρατήσεις που κοινοποιήθηκαν από την ΕΛΛΑ Α (πηγή: EUROPHYT) Αιτία Παρουσία επιβλαβών οργανισµών Το υλικό για ξύλινες συσκευασίες δεν συµµορφώνεται µε τις απαιτήσεις Λοιπά Σύνολο

10 Η απότοµη πτώση του αριθµού των παρακρατήσεων το 2007 σε σχέση µε το 2006 αφορούσε το γεγονός ότι το 2006 υπήρξαν πολλές παρακρατήσεις αποστολών καταγωγής Βουλγαρίας και Ρουµανίας, δύο χώρες που προσχώρησαν στην ΕΕ το ιαδικασίες εισαγωγής Κοινοποίηση της εισαγωγής Το άρθρο 13γ παράγραφος 1 στοιχείο γ) εδάφιο ii) της οδηγίας 2000/29/EK ορίζει ότι οι εισαγωγείς ή άλλοι συναλλασσόµενοι ειδοποιούν εκ των προτέρων, αµέσως µόλις τους γίνει γνωστή η επικείµενη άφιξη των αποστολών φυτών που υπόκεινται σε ρυθµίσεις, το τελωνείο του σηµείου εισόδου και τον επίσηµο φορέα του σηµείου εισόδου. Το ίδιο άρθρο περιγράφει επίσης τις πληροφορίες που πρέπει να παρασχεθούν, προκειµένου η αποστολή να υπόκειται σε συγκεκριµένες τελωνειακές διαδικασίες. Σύµφωνα µε το άρθρο 3 στοιχείο α) της οδηγίας 2004/103/EK, οι εισαγωγείς κοινοποιούν την εισαγωγή των εν λόγω προϊόντων αρκετά νωρίς στο σχετικό επίσηµο φορέα προορισµού. Πορίσµατα του ελέγχου Η εκ των προτέρων κοινοποίηση απαιτείται από την εθνική νοµοθεσία (άρθρο 15 του προεδρικού διατάγµατος αριθ. 365/2002). Οι εισαγωγείς ή οι υπεύθυνοι της εισαγωγής τους κοινοποιούν εκ των προτέρων την εισαγωγή συνήθως µε φαξ, και αυτή η κοινοποίηση ισοδυναµεί επίσης µε αίτηµα για τη διεξαγωγή των ελέγχων εισαγωγών. Συνήθως, µαζί µε την κοινοποίηση υποβάλλονται και αντίγραφα άλλων εγγράφων, όπως τα φυτοϋγειονοµικά πιστοποιητικά και τα εµπορικά έγγραφα. Η οµάδα αποστολής επισκέφτηκε τρία σηµεία εισόδου και σηµείωσε ότι το σύστηµα της εκ των προτέρων κοινοποίησης ίσχυε σε όλα τα σηµεία που επισκέφτηκαν. Οι πληροφορίες ήταν σε όλες τις περιπτώσεις σύµφωνες µε τις απαιτήσεις του άρθρου 13γ παράγραφος 1 στοιχείο γ) εδάφιο ii) της οδηγίας 2000/29/EK. Οι επιθεωρητές που συνάντησε η οµάδα δήλωσαν ότι σε περίπτωση αποστολής που µεταφέρεται αεροπορικώς, η κοινοποίηση υποβάλλεται συνήθως το αργότερο µερικές ώρες πριν από την άφιξη της αποστολής. Η Ελλάδα απαιτεί εκ των προτέρων κοινοποίηση σύµφωνα µε την οικεία κοινοτική νοµοθεσία Τελωνειακή επιτήρηση Το άρθρο 13 παράγραφος 1 της οδηγίας 2000/29/EK ορίζει ότι τα εισαγόµενα είδη που υπόκεινται σε ρυθµίσεις, τίθενται υπό τελωνειακή επιτήρηση και υπό τον έλεγχο των επίσηµων αρµόδιων φορέων από τη στιγµή της εισόδου τους µέχρι να ολοκληρωθούν όλοι οι έλεγχοι εισαγωγών. Πορίσµατα του ελέγχου Για όλα τα είδη που υπόκεινται σε ρυθµίσεις διενεργούνται έλεγχοι των εγγράφων, της ταυτότητας και της υγείας των φυτών, πριν επιτραπεί ο εκτελωνισµός. Η συνεργασία µεταξύ της φυτοϋγειονοµικής υπηρεσίας και του τελωνείου βασίζεται σε τακτικές αµοιβαίες επαφές τόσο σε κεντρικό όσο και σε τοπικό επίπεδο (ΠΚΠΦΠΕ ή ΑΑΝΑ). Οι επιθεωρητές τόσο της ΕΑ όσο και 6

11 των φυτοϋγειονοµικών υπηρεσιών που συνάντησε η οµάδα ενηµέρωσαν την οµάδα αποστολής ότι τα είδη που υπόκεινται σε ρυθµίσεις εντοπίζονται από το τελωνείο µε βάση έναν κατάλογο ειδών που υπόκεινται σε ρυθµίσεις ο οποίος ενηµερώνεται τακτικά. Το τελωνείο δεν θέτει σε ελεύθερη κυκλοφορία τα είδη που υπόκεινται σε ρυθµίσεις χωρίς επίσηµη έγκριση από τις φυτοϋγειονοµικές υπηρεσίες, η οποία δίνεται από τους επιθεωρητές µε την έκδοση του εγγράφου εκτελωνισµού µε επίσηµη σφραγίδα εισόδου. Κατά τη διάρκεια των επισκέψεων στα σηµεία εισόδου στον αερολιµένα Αθηνών, το λιµένα του Πειραιά και το λιµένα Πατρών, η οµάδα αποστολής εξέτασε τα έγγραφα εισόδου και παρατήρησε ότι η παραπάνω διαδικασία ήταν σύµφωνη µε τις απαιτήσεις. Οι τελωνειακοί υπάλληλοι που συναντήθηκαν µε την οµάδα αποστολής στον αερολιµένα Αθηνών και στο λιµένα Πατρών φάνηκε ότι έχουν καλή γνώση των φυτοϋγειονοµικών απαιτήσεων και ότι συνεργάζονται καλά µε το προσωπικό των φυτοϋγειονοµικών υπηρεσιών. Επίσης δήλωσαν ότι, δεδοµένου ότι το ΠΚΠΦΠΕ ή η ΑΑΝΑ είναι επίσης υπεύθυνοι για τους ποιοτικούς ελέγχους, στην πράξη, ενηµερώνουν τις φυτοϋγειονοµικές υπηρεσίες για οποιαδήποτε αποστολή µε είδη φυτικής προέλευσης. Υπάρχει καλή συνεργασία µεταξύ των φυτοϋγειονοµικών υπηρεσιών και του τελωνείου. Η τελωνειακή επιτήρηση και οι διαδικασίες είναι σύµφωνες µε την οικεία κοινοτική νοµοθεσία Εγγραφή σε µητρώο Το άρθρο 13γ παράγραφος 1 στοιχείο β) της οδηγίας 2000/29/EK απαιτεί οι εισαγωγείς των φυτών και φυτικών προϊόντων που υπόκεινται σε ρυθµίσεις, ανεξάρτητα αν είναι ή όχι παραγωγοί, να είναι εγγεγραµµένοι σε επίσηµο µητρώο κράτους µέλους µε επίσηµο αριθµό εγγραφής. Το άρθρο 1 παράγραφος 3 της οδηγίας 92/90/EOK της Επιτροπής απαιτεί οι αρµόδιοι επίσηµοι φορείς να περιλαµβάνουν σε κατάλογο τους εισαγωγείς που είναι σε θέση και πρόθυµοι να συµµορφωθούν µε τις υποχρεώσεις που περιλαµβάνονται στο άρθρο 2 της οδηγίας, σε έναν επίσηµο µητρώο σε ενιαίο αριθµό. Πορίσµατα του ελέγχου Με το άρθρο 13 του προεδρικού διατάγµατος αριθ. 365/2002 µεταφέρονται οι διατάξεις των οδηγιών 92/90/EOK και 93/50/EOK. Οι εισαγωγείς είναι υποχρεωµένοι να εγγραφούν στην οικεία ΑΑΝΑ. εν υπάρχει κανένα εθνικό µητρώο που να περιλαµβάνει όλους τους εγγραµµένους ενδιαφερόµενους φορείς. Μόνο οι καταχωρηµένες οντότητες µπορούν να υποβάλουν κοινοποιήσεις εισαγωγής ή να ζητήσουν επιθεώρηση. Αυτό γίνεται συνήθως από τους υπεύθυνους εισαγωγής που ενεργούν εξ ονόµατός τους. Οι πληροφορίες για τις φυτοϋγειονοµικές απαιτήσεις, συµπεριλαµβανοµένων οποιωνδήποτε αλλαγών, στέλνονται άµεσα στους εγγραµµένους εισαγωγείς ή στους υπεύθυνους για την εισαγωγή. Στους µεθοριακούς σταθµούς ελέγχου (ΜΣΕ) που επισκέφτηκαν, οι επιθεωρητές επιβεβαίωσαν ότι µέρος της διαδικασίας εισαγωγής είναι ο έλεγχος και η επιβεβαίωση ότι ο εισαγωγέας είναι εγγεγραµµένος. Οι δύο υπεύθυνοι εισαγωγών που συναντήθηκαν µε την οµάδα αποστολής υπογράµµισαν ότι η συνεργασία µε τις φυτοϋγειονοµικές υπηρεσίες ήταν καλή και δήλωσαν επίσης ότι είχαν λάβει επικαιροποιηµένες πληροφορίες σχετικά µε τους ελέγχους εισαγωγών. Η οµάδα αποστολής 7

12 σηµείωσε ότι και οι δύο υπεύθυνοι εισαγωγών γνώριζαν τις τρέχουσες διαδικασίες και τις απαιτήσεις για την υγεία των φυτών, συµπεριλαµβανοµένων των κωδίκων TARIC. Η οµάδα αποστολής σηµείωσε ότι οι υποχρεώσεις για τους εισαγωγείς είναι ίδιες µε εκείνες που ορίζονται στο άρθρο 2 της οδηγίας 92/90/EOK. Οι εισαγωγείς καταχωρίζονται και οι υποχρεώσεις τους είναι σύµφωνες µε την οικεία κοινοτική νοµοθεσία Σηµεία εισόδου, σταθµοί ελέγχου και εγκεκριµένοι τόποι επιθεώρησης Σηµεία εισόδου Το άρθρο 13γ παράγραφος 4, της οδηγίας 2000/29/EK απαιτεί τα κράτη µέλη να κοινοποιήσουν στην Επιτροπή και τα άλλα κράτη µέλη τον κατάλογο των τόπων που ορίζονται ως σηµεία εισόδου. Πορίσµατα του ελέγχου Τα σηµεία εισόδου έχουν εγκριθεί µε το προεδρικό διάταγµα αριθ. 365/2002. Συνολικά, 44 λιµένες, χερσαίοι σταθµοί και αεροδρόµια ορίστηκαν ως µεθοριακοί σταθµοί ελέγχου (ΜΣΕ) η µεγάλη πλειονότητα των αποστολών που υπόκεινται σε ρυθµίσεις καταφθάνουν στη Θεσσαλονίκη (λιµένας), στους κήπους του Έβρου (οδικώς από την Τουρκία), στην Πάτρα (λιµένας), τον Πειραιά (λιµένας) και στην Αθήνα (αεροδρόµιο). Τρία σηµεία εισόδου έχουν οριστεί για τις εισαγωγές εδώδιµων πατατών από την Αίγυπτο (Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Πειραιάς, αλλά στην πράξη µόνο στη Θεσσαλονίκη και στην Πάτρα καταφθάνουν αποστολές). Ο κατάλογος των ορισθέντων σηµείων εισόδου έχει παρασχεθεί στην Επιτροπή, συµπεριλαµβανοµένων των σηµείων που έχουν εγκριθεί για τις εισαγωγές αιγυπτιακών πατατών. Η Ελλάδα έχει ορίσει σηµεία εισόδου ο κατάλογος των οποίων έχει παραδοθεί στην Επιτροπή σύµφωνα µε την οικεία κοινοτική νοµοθεσία Εγκαταστάσεις και εξοπλισµός για την επιθεώρηση στο σηµείο εισόδου ή κοντά σε αυτό Το άρθρο 13γ παράγραφος 2 στοιχείο β) της οδηγίας 2000/29/EK ορίζει ότι οι έλεγχοι ταυτότητας και οι φυτοϋγειονοµικοί έλεγχοι πρέπει (µε ορισµένες συγκεκριµένες εξαιρέσεις) να πραγµατοποιούνται από τον επίσηµο φορέα του σηµείου εισόδου όσον αφορά τις τελωνειακές διατυπώσεις, είτε στον ίδιο τόπο µε τις εν λόγω διατυπώσεις, είτε στις εγκαταστάσεις του επίσηµου φορέα του σηµείου εισόδου είτε σε οποιονδήποτε άλλο πλησιέστερο τόπο, καθορισµένο ή εγκεκριµένο από τις τελωνειακές αρχές και από τον αρµόδιο επίσηµο φορέα. Οι ελάχιστοι όροι για τη διεξαγωγή φυτοϋγειονοµικών ελέγχων σε τέτοιους τόπους ορίζονται στην οδηγία 98/22/EK της Επιτροπής. Πορίσµατα του ελέγχου Για να οριστεί ένα σηµείο εισόδου για τους σκοπούς της οδηγίας 2000/29/EK, πρέπει να πληροί τις 8

13 ελάχιστες προϋποθέσεις που θεσπίζονται στο υπουργικό διάταγµα αριθ /2000 (που µεταφέρει τις διατάξεις της οδηγίας 98/22/EK). Η ΕΑ δήλωσε ότι όλα τα οριζόµενα σηµεία εισόδου είναι εξοπλισµένα µε κατάλληλες εγκαταστάσεις και εξοπλισµό για την εκτέλεση των ελέγχων εισαγωγών του φυτικού υλικού που υπόκειται σε ρυθµίσεις. Οι ΜΣΕ δεν είναι µόνιµα επανδρωµένοι λειτουργούν µε επιθεωρητές που έχουν τη βάση τους αλλού και δεν είναι αποκλειστικά διορισµένοι για ελέγχους εισαγωγών. Άλλα καθήκοντα των επιθεωρητών είναι, κυρίως, η ασφάλεια των τροφίµων, η ποιότητα και οι εσωτερικοί έλεγχοι. Συνήθως, οι ώρες απασχόλησης για τους ΜΣΕ είναι από µεταξύ 7.30 π.µ. και 3.00µ.µ., αλλά οι επιθεωρητές προσαρµόζουν το πρόγραµµά τους στην άφιξη των αποστολών, ειδικά στην περίπτωση αεροπορικής µεταφοράς. Η εκ των προτέρων κοινοποίηση επιτρέπει τον προγραµµατισµό των επιθεωρήσεων. Η οµάδα αποστολής επισκέφτηκε τις εγκαταστάσεις στα σηµεία εισόδου στον αερολιµένα Αθηνών και στο λιµένα του Πειραιά. Στην περίπτωση του λιµένα, αν και δεν υπάρχει καµία ειδική εγκατάσταση, υπήρχε ένας χώρος για την εκφόρτωση των αποστολών (που εισάγονται συνήθως σε εµπορευµατοκιβώτια) όπως µια κεκλιµένη ράµπα ή ένας χώρος που ορίζεται για το σκοπό αυτό και οι επιθεωρητές µπορούν να χρησιµοποιήσουν τις εγκαταστάσεις στα κοντινά γραφεία τους. Στον αερολιµένα Αθηνών υπάρχει ένας χώρος γραφείων για τους επιθεωρητές των φυτοϋγειονοµικών υπηρεσιών και ένα ξεχωριστό δωµάτιο που προορίζεται αποκλειστικά για φυτοϋγειονοµικούς σκοπούς µε καλές εγκαταστάσεις για την επιθεώρηση και περιλαµβάνει κατάλληλο χώρο, επαρκή φωτισµό, τραπέζι επιθεώρησης και εξοπλισµό µε σκοπό την προετοιµασία των δειγµάτων για περαιτέρω δοκιµές σε εργαστήριο καθώς και τα µέσα για την απολύµανση όλων των επιφανειών. Ένας ξεχωριστός θάλαµος ψύξης χρησιµοποιείται για την αποθήκευση προϊόντων που κρατούνται ή παρακρατούνται. Στην Πάτρα, οι τόποι επιθεώρησης που βρίσκονται σε αποθήκη που εγκρίθηκε για την παραλαβή πατατών από την Αίγυπτο περιέλαβαν ένα ξεχωριστό µικρό δωµάτιο, τραπέζια επιθεώρησης, φορητό φωτισµό και εξοπλισµό για οπτική εξέταση και δειγµατοληψία. Η ΕΑ παρέχει στις τοπικές µονάδες κατάλογο µε τις περιοχές της Αιγύπτου που είναι απαλλαγµένες από επιβλαβείς οργανισµούς και εγκρίνονται για εξαγωγή. Ωστόσο, η οµάδα αποστολής σηµείωσε ότι ο κατάλογος για την περίοδο 2008/2009 δεν ήταν η πιο πρόσφατη έκδοση όπως την είχε προετοιµάσει και διανείµει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΚ). Αν και ο λιµένας του Πειραιά έχει λάβει έγκριση για την εκφόρτωση µη αποφλοιωµένων κορµών βελανιδιάς (Quercus L.), δεν διέθετε εξοπλισµό για δοκιµές χρωστικής αντίδρασης υποκαπνισµού. Ούτε υπήρχαν κατάλληλες συσκευές για τη µέτρηση της περιεκτικότητας σε υγρασία του εισαγόµενου ξύλου. Όλοι οι επιθεωρητές που συνάντησε η οµάδα είχαν πρόσβαση σε διοικητικές εγκαταστάσεις, συµπεριλαµβάνοντας φαξ και υπολογιστές καθώς και στη σχετική νοµοθεσία και ανέπτυξαν τις κατευθυντήριες γραµµές. Όλοι οι επιθεωρητές που συνάντησε η οµάδα δήλωσαν ότι έχουν απευθείας πρόσβαση στο EUROPHYT και, εποµένως, µπορούν να παρακολουθούν τις παρακρατήσεις που γίνονται από άλλα κράτη µέλη. Η ΕΑ δήλωσε ότι 10 από τα 44 σηµεία εισόδου δεν έχουν πρόσβαση στο EUROPHYT, αλλά λαµβάνουν τακτικά τις εβδοµαδιαίες εκθέσεις των παρακρατήσεων που προετοιµάζει το ΓΤΚΘ. Όλα τα σηµεία εισόδου που επισκέφτηκαν είχαν πρόσβαση σε εγκαταστάσεις αποθήκευσης και αποµόνωσης και κατάλληλες εγκαταστάσεις για την καταστροφή των µολυσµένων αποστολών. 9

14 Οι εγκαταστάσεις και ο εξοπλισµός στους τόπους επιθεώρησης στο σηµείο εισόδου ή κοντά σε αυτό συµµορφώνονται κατά κύριο λόγο µε τους ελάχιστους όρους που ορίζονται στην οδηγία 98/22/EK. Ωστόσο, οι επιθεωρητές στο λιµένα του Πειραιά δεν είχαν κατάλληλο εξοπλισµό για δοκιµές χρωστικής αντίδρασης υποκαπνισµού, όπως διευκρινίζεται στο παράρτηµα ΙΙΙ της απόφασης 2005/359/EK της Επιτροπής. Οι επιθεωρητές στο λιµένα Πατρών, που έχει λάβει έγκριση για να παραλαµβάνει εδώδιµες πατάτες από την Αίγυπτο, δεν είχε την πιο πρόσφατη, επίσηµη έκδοση του καταλόγου µε τις περιοχές της Αιγύπτου που είναι απαλλαγµένες από επιβλαβείς οργανισµούς και εγκρίνονται για εξαγωγή πατατών στην ΕΕ. εδοµένου ότι η τελευταία έκδοση δεν διέφερε σηµαντικά από αυτήν που προετοιµάστηκε για επίσηµη έγκριση από τη µόνιµη επιτροπή για την υγεία των φυτών, το γεγονός αυτό δεν αποτελεί σοβαρή παραβίαση, αλλά δεν συµφωνεί µε το άρθρο 2 της απόφασης 2004/4/EK της Επιτροπής Τόποι επιθεώρησης εποπτείας εκτός από το σηµείο εισόδου ή κοντά σε αυτό Η οδηγία 2004/103/EK ορίζει τις διαδικασίες και τους όρους για τη διεξαγωγή των ελέγχων σε τόπο διαφορετικό από το σηµείο εισόδου στην Κοινότητα ή σε παρακείµενο. Πορίσµατα του ελέγχου Στην Ελλάδα όλες οι διατυπώσεις για τον έλεγχο των εισαγωγών διεκπεραιώνονται στα σηµεία εισόδου. εν υπάρχει κανένας εγκεκριµένος τόπος κατά την έννοια της οδηγίας 2004/103/EK. Η οµάδα αποστολής σηµείωσε στο λιµένα Πατρών ότι οι πατάτες από την Αίγυπτο, µετά τον έλεγχο των εγγράφων, εκφορτώνονται από τα σκάφη και µεταφέρονται µε φορτηγά στις αποθήκες που βρίσκονται στην πόλη ή κοντά σε αυτή. Ωστόσο, αυτές οι αποθήκες θεωρούνται ακόµα ως τελωνειακή ζώνη και ένας τελωνειακός υπάλληλος, αρµόδιος για την επίβλεψη των αποστολών, είναι πάντα παρών. Στην Ελλάδα οι µόνοι εγκεκριµένοι τόποι επιθεώρησης είναι τα επίσηµα σηµεία εισόδου Έλεγχοι εισαγωγών Η οδηγία 2000/29/ΕΚ ορίζει τα τρία διαφορετικά είδη ελέγχων έλεγχος εγγράφων, ταυτότητας και φυτοϋγειονοµικός έλεγχος. Στο άρθρο 13 παράγραφος 1 της οδηγίας απαιτείται αυτοί οι έλεγχοι να ολοκληρώνονται πριν τα φυτά που υπόκεινται σε ρυθµίσεις να περάσουν από ορισµένες τελωνειακές διαδικασίες, συµπεριλαµβανοµένου του εκτελωνισµού. Οι εξαιρέσεις περιλαµβάνουν εκείνες τις περιπτώσεις όπου οι αποστολές είναι επιλέξιµες για µειωµένη συχνότητα ελέγχων ή όπου οι φυτοϋγειονοµικοί έλεγχοι πρόκειται να πραγµατοποιηθούν σε τόπο διαφορετικό από το σηµείο εισόδου ή κοντά σε αυτό Έλεγχοι εγγράφων Η απαίτηση για τους ελέγχους εγγράφων που πραγµατοποιούνται καθορίζεται στα άρθρα 13 παράγραφος 1 σηµείο ii) και 13α παράγραφος 1 στοιχείο β) σηµείο i) της οδηγίας 2000/29/EK. Οι απαιτήσεις για τα φυτοϋγειονοµικά πιστοποιητικά καθορίζονται στα άρθρα 13α παράγραφος 3, 13α παράγραφος 4 στοιχεία β), γ) και δ) της ίδιας οδηγίας. Πορίσµατα του ελέγχου 10

15 Ο έλεγχος εγγράφων πραγµατοποιείται για κάθε αποστολή που υπόκειται σε ρυθµίσεις και εκτελείται κανονικά από τους αρµόδιους επιθεωρητές των φυτοϋγειονοµικών υπηρεσιών αµέσως πριν από τους ελέγχους ταυτότητας και τους φυτοϋγειονοµικούς ελέγχους. Μόνο τα πρωτότυπα φυτοϋγειονοµικά πιστοποιητικά (ΦΠ) γίνονται αποδεκτά. Τα ηλεκτρονικά πιστοποιητικά δεν αναγνωρίζονται στην Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια αυτού του ελέγχου, εξετάζεται η ύπαρξη και η ακρίβεια όλων των απαραίτητων πληροφοριών συµπεριλαµβανοµένης, κατά περίπτωση, της συµπληρωµατικής δήλωσης. εν επιτρέπεται η είσοδος σε αποστολές που φθάνουν χωρίς ένα ΦΠ. Στην περίπτωση αποστολών µε ελλιπή τεκµηρίωση, η αποστολή κρατείται, εν αναµονή της παράδοσης έγκυρου ΦΠ από τον εισαγωγέα. Σε περίπτωση µη συµµόρφωσης το ΦΠ είναι σφραγισµένο µε κόκκινη τριγωνική σφραγίδα και το πιο συνηθισµένο µέτρο που λαµβάνεται είναι η απόρριψη. Η οµάδα αποστολής εξέτασε διάφορα παραδείγµατα ΦΠ που αποθηκεύτηκαν στους µεθοριακούς σταθµούς ελέγχου που επισκέφτηκε όλα ήταν σύµφωνα µε τις απαιτήσεις. ιαπιστώθηκε ότι είχαν δοθεί στους επιθεωρητές οδηγίες σχετικά µε πρόσθετες δηλώσεις για φυτικά προϊόντα. Οι επιθεωρητές χρησιµοποιούν διάφορες πηγές πληροφοριών για να ελέγξουν την ακρίβεια των δηλώσεων (π.χ. διαδίκτυο). Οι έλεγχοι των εγγράφων πραγµατοποιούνται σύµφωνα µε τη σχετική κοινοτική νοµοθεσία Έλεγχοι ταυτότητας Η απαίτηση για τους ελέγχους ταυτότητας και ο σκοπός των ελέγχων αυτών οι οποίοι πρέπει να πραγµατοποιηθούν καθορίζονται στο άρθρο 13α παράγραφος 1 στοιχείο β) σηµείο ii) της οδηγίας 2000/29/EK. Πορίσµατα του ελέγχου Ο έλεγχος ταυτότητας πραγµατοποιείται για όλα τα είδη που υπόκεινται σε ρυθµίσεις από επιθεωρητές ταυτόχρονα µε τους φυτοϋγειονοµικούς ελέγχους. Η ταυτότητα των ειδών ελέγχεται σε σχέση µε το φυτοϋγειονοµικό πιστοποιητικό και, εάν είναι απαραίτητο, µε άλλα συνοδευτικά έγγραφα (π.χ. το τιµολόγιο). Η οµάδα αποστολής σηµείωσε ότι όλοι οι επιθεωρητές που επισκέφτηκε η οµάδα ήταν εκπαιδευµένοι, και είχαν πρόσβαση στις σχετικές δηµοσιεύσεις τεχνικής φύσης, ώστε να είναι σε θέση να εκτελέσουν τους κατάλληλους ελέγχους ταυτότητας. Οι έλεγχοι της ταυτότητας πραγµατοποιούνται σύµφωνα µε τη σχετική κοινοτική νοµοθεσία Φυτοϋγειονοµικοί έλεγχοι Η απαίτηση για φυτοϋγειονοµικούς ελέγχους και ο σκοπός αυτών των ελέγχων ορίζεται στα άρθρα 13 παράγραφος 1 σηµείο i) και 13α παράγραφος 1 στοιχείο β) σηµείο iii) της οδηγίας 2000/29/EK. Το άρθρο 13α παράγραφος 1 στοιχείο α) ορίζει ότι οι διατυπώσεις που αναφέρονται στο άρθρο 13 παράγραφος 1 αποτελούνται από σχολαστικές επιθεωρήσεις από τον αρµόδιο επίσηµο φορέα τουλάχιστον σε κάθε αποστολή, ή στην περίπτωση αποστολής που αποτελείται από διαφορετικές 11

16 παρτίδες, κάθε παρτίδα που δηλώνεται ότι συνίσταται σε, ή περιλαµβάνει τέτοια φυτά. Η φυτοϋγειονοµική διαδικασία PM3/65 1 δειγµατοληψία των αποστολών. της EPPO ορίζει τις κατευθυντήριες γραµµές για τη Στο άρθρο 2 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) και θ) της οδηγίας 2000/29/EK καθιερώνονται οι όροι για την ανάθεση καθηκόντων και τα προσόντα του προσωπικού που εκτελεί τους επίσηµους ελέγχους. Πορίσµατα του ελέγχου Ο φυτοϋγειονοµικός έλεγχος εκτελείται για όλα τα υλικά που υπόκεινται σε ρυθµίσεις.. Η φυτοϋγειονοµική επιθεώρηση αποτελείται από οπτικό έλεγχο και, αν είναι απαραίτητο, τη δειγµατοληψία για εργαστηριακή ανάλυση. Η οµάδα αποστολής σηµείωσε ότι οι επιθεωρητές χρησιµοποιούν το εγχειρίδιο της ΕΕ για τις επιθεωρήσεις που διενεργούν οι επιθεωρητές των φυτοϋγειονοµικών υπηρεσιών εν έχουν χρησιµοποιηθεί άλλες υποστηρικτικές κατευθυντήριες γραµµές π.χ. η φυτοϋγειονοµική διαδικασία PM3/65 της EPPO. Οι επιθεωρητές που συνάντησε η οµάδα δήλωσαν ότι σε περιπτώσεις µεγάλων αποστολών ελέγχουν τουλάχιστον το 2% του συνολικού όγκου. Για µικρότερες αποστολές ελέγχεται πολύ µεγαλύτερο ποσοστό.. Η οµάδα αποστολής παρακολούθησε δύο επιθεωρήσεις που πραγµατοποιήθηκαν από τους επιθεωρητές των φυτοϋγειονοµικών υπηρεσιών: δρεπτών ανθέων και εδώδιµων πατατών από την Αίγυπτο και οι δύο επιθεωρήσεις φάνηκε ότι διενεργήθηκαν κατάλληλα και σχολαστικά. Επίσης διαπιστώθηκε ότι οι επιθεωρητές γνώριζαν τις απαιτήσεις και τους σχετικούς επιβλαβείς οργανισµούς και έφεραν επίσης τον κατάλληλο εξοπλισµό για τη δειγµατοληψία και την επιθεώρηση. Τα δείγµατα λαµβάνονται αν διαπιστωθούν ύποπτα συµπτώµατα ή σηµάδια και από τις πατάτες που εισάγονται από την Αίγυπτο (όπως απαιτείται βάσει της απόφασης 2004/4/EK). Πραγµατοποιούνται επίσης ειδικές επισκοπήσεις για ορισµένους επιβλαβείς οργανισµούς που προκαλούν µεγάλη ανησυχία στην Ελλάδα, ανεξάρτητα από την έλλειψη συµπτωµάτων, δηλαδή για τους Curtobacterium flaccumfaciens pv. flaccumfaciens και Glomerella gossypi. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα δείγµατα λαµβάνονται κατά τη στιγµή της εισαγωγής και η αποστολή κρατείται εν αναµονή των αποτελεσµάτων της εργαστηριακής ανάλυσης. Σε άλλες περιπτώσεις δεν πραγµατοποιήθηκε καµία τυχαία δειγµατοληψία. Το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ίδρυµα (Μ.Φ.Ι) επιβεβαίωσε ότι είχαν λάβει δείγµατα που λήφθηκαν από εισαγόµενες αποστολές σπόρων φασολιών και βαµβακιού (πρβλ. επίσης το τµήµα Προστατευόµενες ζώνες) καθώς και δείγµατα πατατών από την Αίγυπτο. Η οµάδα αποστολής σηµείωσε ότι τα υδρόβια φυτά εισάγονται µέσω του αερολιµένα Αθηνών αλλά δεν έχει ληφθεί κανένα δείγµα. Οι φυτοϋγειονοµικοί έλεγχοι εκτελούνται για κάθε αποστολή όπου απαιτείται στη κοινοτική νοµοθεσία. Το µέγεθος του δείγµατος που ελέγχεται οπτικά είναι τουλάχιστον αυτό που ορίζεται στη διαδικασία PM3/65 της EPPO. ιενεργείται τακτική δειγµατοληψία για εργαστηριακές 1 Φυτοϋγειονοµικές διαδικασίες, δειγµατοληψία των αποστολών για οπτική φυτοϋγειονοµική επιθεώρηση, PM3/65, ευρωπαϊκή και µεσογειακή οργάνωση για την προστασία των φυτών, EPPO δελτίο, 36(1), σελ. 195, Απρίλιος

17 αναλύσεις από αποστολές αιγυπτιακών πατατών, σύµφωνα µε την απόφαση 2004/4/ΕΚ και από εισαγόµενες αποστολές σπόρων φασολιών και βαµβακιού. Σε άλλες περιπτώσεις, διενεργείται γενικά δειγµατοληψία για εργαστηριακές αναλύσεις µόνο σε περίπτωση ύποπτου υλικού. εν επιχειρείται ανίχνευση λανθάνουσας παρουσίας ορισµένων επιβλαβών οργανισµών όπως ο Hirschmanniella spp. στα υδρόβια φυτά, ακόµη κι αν έχει προσδιοριστεί κίνδυνος από παρακράτηση σε άλλα κράτη µέλη. Στο παράρτηµα σηµείο 1 τελευταία περίπτωση της οδηγίας 98/22/EK της Επιτροπής απαιτείται ότι οι νέοι φυτοϋγειονοµικοί κίνδυνοι να αντιµετωπίζονται από τους φυτοϋγειονοµικούς ελέγχους Έκδοση φυτοϋγειονοµικών διαβατηρίων Στο άρθρο 10 παράγραφος 2 της οδηγίας 2000/29/EK, απαιτείται τα φυτά ή τα φυτικά προϊόντα που απαριθµούνται στο παράρτηµα V µέρος Α της οδηγίας να µην µπορούν να διακινηθούν εντός της ΕΕ, εκτός αν συνοδεύονται από φυτοϋγειονοµικό διαβατήριο. Πορίσµατα Όλοι οι επιθεωρητές που συνάντησε η οµάδα δήλωσαν ότι µετά την ολοκλήρωση των φυτοϋγειονοµικών ελέγχων και των τελωνειακών διαδικασιών εισόδου, τα φυτοϋγειονοµικά διαβατήρια, εφόσον ενδείκνυται, επιτρέπεται να εκδίδονται και να προσαρτώνται στις εισαγόµενες αποστολές από τους εισαγωγείς, οι οποίοι έχουν λάβει κατάλληλη εξουσιοδότηση από τη ΑΑΝΑ. Οι εισαγωγείς που συνάντησε η οµάδα σε µια τοπική αγορά χονδρικής στην Αθήνα επιβεβαίωσαν ότι είναι αρµόδιοι για την έκδοση των φυτοϋγειονοµικών διαβατηρίων. Οι τακτικές επιθεωρήσεις πραγµατοποιούνται από τους επιθεωρητές του οικείου ΠΚΠΦΠΕ και της ΑΑΝΑ για να ελέγξουν την παρουσία φυτοϋγειονοµικών διαβατηρίων στις εισαγόµενες αποστολές που κυκλοφορούν στο εµπόριο σε αυτήν την αγορά. Κατά τη διάρκεια της προηγούµενης αποστολής του ΓΤΚΘ, προκειµένου να αξιολογηθεί η εφαρµογή του συστήµατος φυτοϋγειονοµικών διαβατηρίων (DG(SANCO)/7081/2004), δηλώθηκε ότι τα «φυτοϋγειονοµικά διαβατήρια δεν εκδίδονται στο σηµείο εισόδου για είδη που εισάγονται από τρίτες χώρες προκειµένου να συνοδεύουν την αποστολή στον πρώτο τόπο προορισµού». Έκτοτε, έχουν γίνει ρυθµίσεις για να εξασφαλίσουν ότι τα είδη που απαριθµούνται στο παράρτηµα V µέρος Α της οδηγίας 2000/29/EK, µετά την ολοκλήρωση των φυτοϋγειονοµικών ελέγχων και των τελωνειακών διαδικασιών εισόδου, διακινούνται εντός της Κοινότητας συνοδευόµενα από φυτοϋγειονοµικό διαβατήριο, το οποίο είναι σύµφωνο µε το άρθρο 10 παράγραφος 2 της ίδιας οδηγίας Μειωµένη συχνότητα των ελέγχων Το άρθρο 13α παράγραφος 2 της οδηγίας 2000/29/EK δίνει τη δυνατότητα για µειωµένη συχνότητα των ελέγχων ταυτότητας και των φυτοϋγειονοµικών ελέγχων που πραγµατοποιούνται για ορισµένα αντικείµενα τα οποία καθορίζονται σύµφωνα µε τον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 1756/2004 της Επιτροπής. Πορίσµατα του ελέγχου Η ΕΑ δήλωσε ότι το σύστηµα µειωµένης συχνότητας ελέγχων δεν εφαρµόζεται στην Ελλάδα. 13

18 Αυτό επιβεβαιώθηκε από τους επιθεωρητές σε όλους τους µεθοριακούς σταθµούς ελέγχου που επισκέφτηκαν. Η οµάδα της αποστολής εξέταση επίσης τα αρχεία της και τις εκθέσεις που υπέβαλε η Ελλάδα στην Επιτροπή όλα δείχνουν ότι κάθε εισαγόµενη αποστολή υπόκειται σε φυτοϋγειονοµικούς ελέγχους. Η µειωµένη συχνότητα των ελέγχων δεν εφαρµόζεται στην Ελλάδα Τέλη για τους ελέγχους εισαγωγών Το άρθρο 13δ της οδηγίας 2000/29/EK θεσπίζει την απαίτηση τα κράτη µέλη να εξασφαλίσουν την είσπραξη τελών για να καλύψουν τα έξοδα που συνεπάγονται οι έλεγχοι εγγράφων, ταυτότητας και οι φυτοϋγειονοµικοί έλεγχοι. Το άρθρο 13δ παράγραφος 2 της οδηγίας επιτρέπει στα κράτη µέλη να εισπράττουν τέλη που ορίζονται στο παράρτηµα VIIIα της οδηγίας ή να ορίσουν το επίπεδο των τελών τους βάσει ενός λεπτοµερούς υπολογισµού των εξόδων. Το άρθρο 13δ παράγραφος 3 απαιτεί τα κράτη µέλη να κοινοποιούν στην Επιτροπή τη µέθοδο για τον υπολογισµό των τελών. Πορίσµατα του ελέγχου Τα τέλη για τους ελέγχους εισαγωγών προβλέπονται στην απόφαση αριθ /2008 (Β 1159) του υπουργείου Οικονοµίας και Οικονοµικών και του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων «Τα τέλη για τους φυτοϋγειονοµικούς ελέγχους εισαγωγών σύµφωνα µε το άρθρο Article 13 παράγραφος 1 στοιχείο δ) της οδηγίας 2002/89/ΕΚ και τα τέλη για τους φυτοϋγειονοµικούς ελέγχους για τις διακινήσεις και τις εξαγωγές». Επιπλέον τέλη χρεώνονται για τους ελέγχους τα σαββατοκύριακα και για την απόσταση που πρέπει να διανύσει ο επιθεωρητής. Ανάλογα µε τις τοπικές ρυθµίσεις, αρµόδιες για τη χρέωση των τελών είναι είτε οι περιφέρειες είτε οι νοµαρχίες. Η οµάδα αποστολής διαπίστωσε ότι τα τέλη για τους φυτοϋγειονοµικούς ελέγχους των εισαγωγών που ορίζονται στο προαναφερόµενο έγγραφο είναι παρόµοια µε αυτά που διεκρινίζονται στο παράρτηµα VIIIα της οδηγίας 2000/29/ΕΚ. Η Ελλάδα έχει θεσπίσει το κατ αποκοπήν τέλος που αναφέρεται στο παράρτηµα VIIIα της οδηγίας 2000/29/ΕΚ Έλεγχοι για απαγορευµένα και µη δηλωθέντα αντικείµενα Το άρθρο 13β παράγραφος 1 της οδηγίας 2000/29/EK απαιτεί τα κράτη µέλη να εξασφαλίσουν ότι οι αποστολές ή οι παρτίδες που εισάγονται από τρίτες χώρες που δεν δηλώνονται ότι περιέχουν φυτά που υπόκεινται σε ρυθµίσεις, επιθεωρούνται και αυτά εάν υπάρχει ένας σηµαντικός λόγος να θεωρείται ότι υπάρχουν φυτά που υπόκεινται σε ρυθµίσεις. Στη δεύτερη παράγραφος αυτού του άρθρου απαιτείται τα κράτη µέλη να εξασφαλίζουν ότι διενεργούνται έλεγχοι εισαγωγών ή/και λαµβάνονται επίσηµα µέτρα αν µια επιθεώρηση τελωνείου αποκαλύψει ότι µια αποστολή ή µια παρτίδα περιέχει απαγορευµένα ή µη δηλωθέντα αντικείµενα που υπάγονται σε ρυθµίσεις. Πορίσµατα του ελέγχου 14

19 Η συνεργασία µε το τελωνείο είναι ένας βασικός παράγοντας για να καθοριστεί αν τα εισαγόµενα αντικείµενα υπάγονται σε ρυθµίσεις και πρέπει να υποβληθούν σε φυτοϋγειονοµικό έλεγχο. Για το λόγο αυτό, έχει επιδοθεί στο τελωνείο κατάλογος των αντικειµένων που υπάγονται σε ρυθµίσεις (πρβλ. επίσης το τµήµα Οι δύο εκπρόσωποι τελωνείου που συνάντησε η οµάδα δήλωσαν ότι στην πράξη ενηµερώνουν τις φυτοϋγειονοµικές υπηρεσίες για οποιοδήποτε υλικό φυτικής προέλευσης που αναγνωρίζεται µε βάση τους κώδικες TARIC. Ο εκπρόσωπος του τελωνείου στον αερολιµένα Αθηνών δήλωσε ότι περίπου Το 50% όλων των εισαγόµενων αποστολών υποβάλλονται σε φυτικό έλεγχο σε σχέση µε τη δηλωµένη ταυτότητά τους. Υπάρχει ένα σύστηµα στην Ελλάδα για να εξασφαλίζεται ότι αποκαλύπτονται απαγορευµένα ή µη δηλωθέντα αντικείµενα που υπάγονται σε ρυθµίσεις, το οποίο ικανοποιεί τις απαιτήσεις της κοινοτικής νοµοθεσίας Εφαρµογή της οδηγίας 2004/103/ΕΚ Η οδηγία 2004/103/EK ορίζει τους όρους για τη διεξαγωγή ελέγχων ταυτότητας και φυτοϋγειονοµικών ελέγχων σε τόπους διαφορετικούς από το σηµείο εισόδου ή κοντά σε αυτό. Η οδηγία περιλαµβάνει διαδικασία για τη διακίνηση των αποστολών, για τις οποίες δεν έχει διενεργηθεί έλεγχος ταυτότητας ή φυτοϋγειονοµικός έλεγχος, µέσα ή µεταξύ των κρατών µελών και καθιερώνει ένα πρότυπο για το φυτοϋγειονοµικό έγγραφο µεταφοράς, το οποίο, σύµφωνα µε το άρθρο 1 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της οδηγίας 2004/103/EK, πρέπει να συνοδεύσει τις µεταφορές. Το άρθρο 6 της οδηγίας 2004/103/EK της Επιτροπής απαιτεί, κατά περίπτωση, τα κράτη µέλη να εξασφαλίζουν συνεργασία µεταξύ των επίσηµων φορέων τους και των τελωνειακών υπηρεσιών τους και µε τους αντίστοιχους φορείς στα άλλα κράτη µέλη. Η ίδια οδηγία καθιερώνει επίσης τους ελάχιστους όρους για τους τόπους επιθεώρησης (πρβλ. τµήµα παραπάνω). Πορίσµατα του ελέγχου Η προαναφερόµενη οδηγία έχει µεταφερθεί στην εθνική νοµοθεσία ως υπουργικό διάταγµα αριθ. 84/2006. Ωστόσο, δεν υπάρχουν εγκεκριµένοι τόποι επιθεώρησης εκτός από τα σηµεία εισόδου και η Ελλάδα δεν έχει επί του παρόντος συνάψει συµφωνίες µε άλλα κράτη µέλη. Εποµένως, όλοι οι έλεγχοι εισαγωγών γίνονται στα σηµεία εισόδου. Υπάρχει νοµική βάση στην Ελλάδα για την εφαρµογή της οδηγίας 2004/103/ΕΚ ωστόσο, το σύστηµα δεν ισχύει επί του παρόντος Έλεγχοι στο υλικό για ξύλινες συσκευασίες και άλλα αντικείµενα Το παράρτηµα IV µέρος Α παράγραφος Ι σηµείο 2 της οδηγίας 2000/29/EK περιλαµβάνει το υλικό για ξύλινες συσκευασίες και άλλα αντικείµενα καταγωγής ορισµένων χωρών. 15

20 Ο κατάλογος των φυτών που δεν υπάγονται σε ρυθµίσεις που µπορούν να υποβληθούν στην επίβλεψη σύµφωνα µε το άρθρο 13 παράγραφος 3 της οδηγίας 2000/29/EK, περιλαµβάνει το ξύλο που έχει τη µορφή υλικού σφηνώσεως φορτίων πλοίων, διαχωριστικών στοιχείων, παλετών ή υλικού συσκευασίας για τη µεταφορά αντικειµένων παντός είδους. Πορίσµατα του ελέγχου Έχει εγκριθεί µια γενική οδηγία για τις απαιτήσεις και τους ελέγχους εισαγωγής για το υλικό για ξύλινες συσκευασίες (ΥΞΣ), µε βάση το ISPM Το ΥΞΣ ελέγχεται κυρίως κατά τη διάρκεια των φυτοϋγειονοµικών ελέγχων των αντικειµένων που υπόκεινται σε ρυθµίσεις. Επιπλέον, όποτε είναι δυνατόν, το ΥΞΣ ελέγχεται όταν αποθηκεύεται στις εγκαταστάσεις του τελωνείου, αλλά τα λεπτοµερή αρχεία των επιθεωρήσεων δεν ήταν διαθέσιµα σε κανένα από τα σηµεία εισόδου που επισκέφτηκε η οµάδα. Λαµβάνονται δείγµατα αν παρατηρηθούν ύποπτα συµπτώµατα. Στην πράξη, έχουν υπάρξει πολύ λίγα τέτοια δείγµατα που έχουν ληφθεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, κανένα από τα οποία δεν κατέληξε να είναι θετικό. Η τελωνειακή υπηρεσία ήταν ενηµερωµένη για τις φυτοϋγειονοµικές απαιτήσεις σχετικά µε το ΥΞΣ, αλλά δεν εκτελεί ειδικούς ελέγχους γι'αυτό. Ωστόσο, επιτρέπουν στους επιθεωρητές των φυτοϋγειονοµικών υπηρεσιών να πραγµατοποιούν τακτικές επιθεωρήσεις των αποστολών που αποθηκεύονται στο τελωνείο και τις ενηµερώνουν για το ΥΞΣ που συνδέεται µε αντικείµενα µη φυτικής προέλευσης. Οι επιθεωρητές των φυτοϋγειονοµικών υπηρεσιών που συνάντησε η οµάδα στον αερολιµένα Αθηνών δήλωσαν ότι πραγµατοποιούν συστηµατικές επιθεωρήσεις των αποθηκευµένων αποστολών για την παρουσία ΥΞΣ και για τη συµµόρφωσή του µε το ISPM 15. Οι επιθεωρητές των φυτοϋγειονοµικών υπηρεσιών που συνάντησε η οµάδα στο λιµένα του Πειραιά δήλωσαν ότι είχαν κληθεί από το τελωνείο να ελέγξουν το ΥΞΣ που συνδέεται µε µεγάλα φορτία (π.χ. µηχανήµατα) που µεταφέρονται µε πλοία. Στο λιµένα Πατρών, οι επιθεωρητές των φυτοϋγειονοµικών υπηρεσιών ενηµερώνονται από το τελωνείο για κάθε ΥΞΣ που βρίσκουν. Η απόφαση για τη διενέργεια ή µη της επιθεώρησης λαµβάνεται µε βάση την προέλευση και τον εκτιµώµενο κίνδυνο. ηλώθηκε ότι το 2008 εξετάστηκε περίπου το 10% των κοινοποιηµένων περιπτώσεων στις οποίες διαπιστώθηκε η παρουσία ΥΞΣ. Η οµάδα αποστολής κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της σε µια από τις αποθήκες στον αερολιµένα Αθηνών σηµείωσε ότι όλες οι αποστολές µε ΥΞΣ έφεραν την κατάλληλη σήµανση εκτός από µία που προφανώς προερχόταν από τις ΗΠΑ και δεν έφερε τη σήµανση που ορίζεται στο ISPM 15. Ο επιθεωρητής σηµείωσε τη µη συµµόρφωση του ΥΞΣ µε σκοπό να δοθεί συνέχεια. Τόσο ο εκπρόσωπος του τελωνείου όσο και οι επιθεωρητές των φυτοϋγειονοµικών υπηρεσιών δήλωσαν ότι σε περιπτώσεις µη συµµόρφωσης, το ΥΞΣ είτε καταστρέφεται µε καύση είτε υποβάλλεται σε θερµική επεξεργασία όλα γίνονται υπό την επίβλεψη του τελωνείου. Οι αριθµοί µη συµµόρφωσης που διαπιστώθηκαν κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφέρονται στον πίνακα 1. 2 ιεθνή πρότυπα για φυτοϋγειονοµικά µέτρα, δηµοσίευση αριθ. 15, Guidelines for Regulating Wood Packaging Material Moving in International Trade (κατευθυντήριες γραµµές για τη ρύθµιση του υλικού για ξύλινες συσκευασίες που διακινείται στο πλαίσιο του διεθνούς εµπορίου), Οργανισµός για τα τρόφιµα και τη γεωργία των Ηνωµένων Εθνών, Μάρτιος

21 Υπάρχει ένα σύστηµα ελέγχου του υλικού για ξύλινες συσκευασίες στην Ελλάδα, σύµφωνα µε την κοινοτική νοµοθεσία. Ωστόσο, οι επιθεωρήσεις των αποστολών µε αντικείµενα µη φυτικής προέλευσης είναι σπάνιες. Ελλείψει συµπτωµάτων ή σηµαδιών δεν διενεργείται δειγµατοληψία, η οποία θα παρείχε πρόσθετη εγγύηση ότι το ΥΞΣ είναι απαλλαγµένο από επιβλαβείς οργανισµούς Εισαγωγές για δοκιµές ή επιστηµονικούς σκοπούς Η οδηγία 2008/61/EK της Επιτροπής θεσπίζει τους όρους βάσει των οποίων ορισµένοι επιβλαβείς οργανισµοί, φυτά, φυτικά προϊόντα και λοιπά που αναφέρονται στα παραρτήµατα I έως V της οδηγίας 2000/29/ΕΚ του Συµβουλίου, είναι δυνατόν να εισαχθούν ή να διακινηθούν στην Κοινότητα ή σε ορισµένες προστατευόµενες ζώνες της, για δοκιµές ή για επιστηµονικούς σκοπούς, καθώς και για εργασίες επιλογής ποικιλιών. Το άρθρο 1 καθιερώνει µια διαδικασία υποβολής αίτησης που πρέπει να ολοκληρώνεται πριν από την εισαγωγή. Το άρθρο 2 καθιερώνει τη διαδικασία για την έγκριση των αιτήσεων, την παρακολούθηση των εγκεκριµένων δραστηριοτήτων, συµπεριλαµβάνοντας τις εγκαταστάσεις και τις διαδικασίες αποµόνωσης καθώς και για τη λήξη των εγκεκριµένων δραστηριοτήτων. Το άρθρο 3 απαιτεί να υποβάλλεται στην Επιτροπή κατάλογος των εισαγωγών για δοκιµές ή επιστηµονικούς σκοπούς κάθε χρόνο. Το παράρτηµα Ι της οδηγίας 2008/61/ΕΚ περιλαµβάνει λεπτοµέρειες για τα µέτρα αποµόνωσης που πρέπει να εφαρµόζονται το παράρτηµα II περιλαµβάνει ένα υπόδειγµα της εγκριτικής επιστολής. Πορίσµατα του ελέγχου Στην Ελλάδα, οι εισαγωγές για δοκιµές ή επιστηµονικούς σκοπούς ρυθµίζονται µε το προεδρικό διάταγµα αριθ. 141/1998. Η ΕΑ δήλωσε ότι προκειµένου να εντοπίσει και να ενηµερώσει όλες τις µονάδες που ενδεχοµένως συµµετείχαν στις δραστηριότητες βάσει της οδηγίας 2008/61/ΕΚ, έστειλε επιστολή σε όλα τα ΠΚΠΦΠΕ ενηµερώνοντάς τους για τη διαδικασία και ζητώντας να την προωθήσουν σε όλες τις σχετικές ερευνητικές µονάδες στην επικράτειά τους. Η οµάδα αποστολής συνάντησε διάφορους επιστήµονες που συµµετείχαν στις δραστηριότητες και παρατήρησε ότι όλοι γνωρίζουν καλά τις απαιτήσεις. Η οµάδα αποστολής σηµείωσε ότι στην Ελλάδα η διαδικασία εφαρµόζεται και για τους επιβλαβείς οργανισµούς και για το υλικό που δεν υπόκειται σε φυτοϋγειονοµικές ρυθµίσεις της ΕΚ. Η ΕΑ έχει την ευθύνη για την επίβλεψη των σχετικών διακινήσεων ή εισαγωγών σε συνεργασία µε το ΠΚΠΦΠΕ. Η οµάδα αποστολής συνάντησε τους αρµόδιους υπαλλήλους που φάνηκε ότι γνωρίζουν τη διαδικασία και τις απαιτήσεις για τις εγκαταστάσεις αποµόνωσης και ότι είναι καλά προετοιµασµένοι για να εκτελέσουν τα καθήκοντά τους. Επίσης δήλωσαν ότι, κατά την αξιολόγηση των εγκαταστάσεων, οι επιθεωρητές των φυτοϋγειονοµικών υπηρεσιών, αν είναι απαραίτητο, συνοδεύονται από τους εµπειρογνώµονες ειδικών εργαστηρίων (π.χ. του Μ.Φ.Ι). Υπάρχουν διαδικασίες που έχουν θεσπιστεί για την εισαγωγή και τη µεταφορά του υλικού στο πλαίσιο της οδηγίας 2008/61/EK. Υποβάλλεται αίτηση για άδεια στην ΕΑ που ελέγχει αν ο υποψήφιος τηρεί ή όχι τις προϋποθέσεις που απαιτούνται στην οδηγία. ιενεργείται επίσης συστηµατική αξιολόγηση για να εξασφαλιστεί ότι η φύση και οι στόχοι των εγκεκριµένων δραστηριοτήτων, συµπεριλαµβανοµένων των ποσοτήτων του εισαγόµενου υλικού συµµορφώνονται 17