Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 2

Transcript

1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓ ΩΓΗ ΑΝΑΓ ΝΩΡΙΣΗ - ΑΝΑΛΥΣΗ Γενικές πληροφο ρίες Γεωγραφικός εντοπισ μό ς της περιο χής μελέτης τ ης Δ. Ε. Θε ρμαϊκού Το Περιφερειακό Πλαίσι ο Χωροταξικού Σχεδιασμ ού και Αειφό ρου Ανάπτυ ξης της Κεντρικής Μακεδονίας Βασικά στοι χεία της Περιφερειακής Ενότητας Θε σσαλονίκης Ιστορικά και πολιτ ιστικά στοι χεία της περιοχής μ ελέτης Χωροταξικά δεδομένα πε ριοχής μελέτης Διοικητικά δεδο μένα περιοχής μελέτης Εξαρτήσεις - εξυπ ηρετή σεις Συνδέσεις με την ευρ ύτε ρη περιο χή Χαρακτηριστικά των οικισμών και της ευρύτερης περιοχής τους Βασικά χαρακτηριστ ικά φυσικού πε ριβάλλοντος Η δομή του ο ικισμού της Άνω Πε ραίας Δημογραφικά, κοινωνικοοικονομικά & παραγωγικ ά δεδομένα του Δήμου Θ ερμαϊκού Πληθυσμ ός εξέλιξη τ άσεις Νοικοκυριά και π υραμίδ α ηλικιών Μορφωτικό επί πεδο Απασχόληση Πολεοδομικά δεδομένα Εισαγωγή Χρήσεις γ ης Κατάσταση οικοδομη μένου χώρο υ ποιότητα κτι σμάτων Υλοποιη μένος μέσος συ ντελεστής δόμησης και πραγματοποιημένη κάλυψη Ιδιοκτησιακό καθεστώς κατάτμηση γης αξίες γης Οδικό δίκτυο Τεχνική υ ποδομή δίκτυα κοινής ωφέλειας Υφιστάμενες Πολεοδομικ ές Ενότητες Υφιστάμενο θε σμικό πλαίσιο δό μησης Συμπεράσματα ανάλυσης γενική διάγνωση κατευθύνσεις Γ. Π. Σ ΠΡΟΤΑΣΗ Εισαγωγή Πλαίσιο Στόχοι Ανασκόπηση των προτά σεων του εγκεκριμένου Γ.Π. Σ Γνωμοδοτήσε ις Υπ ηρεσι ών... 51

2 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α Δομικό σχέδιο καθορι σμός πολεοδο μικών ενοτ ήτων ισο ζύγιο μελέτ ης Προτάσεις για τ ις χρ ήσε ις γης στην πε ριο χή μελ έτης Χρήσεις γ ης γενικά Κοινόχρηστες και κοινω φελείς χρή σεις γενικά Κατοικία Πολεοδομικό κέντρο ( ΠΚ) Εκπαίδευση Αθλητισμ ός Πολιτισ μός Υγεία Πρόνοια Διοίκησ η Υπηρε σίες Κοινόχρηστο ι χώ ροι Προτάσεις για τ ην κυκλοφοριακή οργάνωση Η διε υθέτηση του κυκλοφοριακού δικτύου Οι κυκλοφοριακές ρυθμί σεις ως προς τ ις συλλεκ τήριες οδούς εντός τ ου οικισμού τ ης Άνω Περαίας Οι κυκλοφοριακές ρυθμί σεις ως προς τ ις συλλεκ τήριες οδούς στις περιο χές επέκτασης της Άνω Περαίας Τοπικές οδοί πε ζόδρο μοι δρ όμοι ήπιας κυκλοφορίας ( wooner f ) - ποδηλατόδρομο ι Οριοθέτηση οικοδομή σι μων χώρων Γενικά Προτεινόμενοι όρο ι δόμη σης για κάθε Τομέα... 71

3 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 3 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Πολεοδο μική Μελέτη των περιοχών επέκτασης αναθεώρησης των οικισμών της Δ.Ε. Θερμαϊκού του ομώνυμ ου Δή μου εκπονείται σύμφωνα με την από σύμ βαση ανάμεσα στο Δήμο Θ ερ μαϊκού και στη σύ μπραξη των γραφείων «ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Α.Ε. ΜΕΛΕΤΩ Ν ΣΥΜΒΟ ΥΛΩΝ ΕΡΓΩΝ ΥΠΟΔΟΜΗΣ», «ΓΑΙΑ Α.Ε. ΜΕΛΕΤΩΝ Δ.Μ ΑΜΟΥΝΗΣ & ΣΙΑ», «ΣΙΟ ΛΙ ΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ» και «ΧΑΤ ΖΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ». Αντικείμενο της σύμβασης, 1 όπως περιγ ράφεται στο άρθρο 1 της προαναφε ρθείσας σύ μβασης, απο τελεί η εκπόν ηση τ ης μελέτης «κτηματογράφηση, πολεοδ όμηση κ αι πράξης εφαρμογής στις περιο χές του εγκεκριμένου σχεδίου κ αι της επέκτασης της Άνω Περαίας, καθώς και των Άνω Ν.Επι βατών, και στην επέκταση της Αγίας Τριάδας», όπως αυτές καθορίστηκαν στο εγκεκριμένο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο το υ Δήμ ου Θε ρμαϊκού. Η κτηματογραφική αποτύ πωση με ορθογώνιες συντεταγμένες σε κλίμακα 1:1000 έχει ήδη πραγματοποιηθεί και παρέχει τα ψηφιακά τοπογραφικά υπόβαθρ α για την εκπόνηση της πολεοδομικής μελέτης, η οποία θα ολοκληρωθεί σε τρία στάδια. Μετά τ ην έγκριση της παρούσ ας πολεοδομικής μελέτη ς θα ακολουθήσει η σύνταξη της υψομετρικής μελέτης, καθώς και της πράξης εφαρμογής. Επίσ ης, εκτός από τη μελέτη της κτηματο γράφησης, η ο ποία ολοκληρ ώθηκε με την παράδοσ η του Α Σταδίου τη ς πολεοδομικής μελέτης, παράλληλα με τις πολεοδομ ικές εργασίες του Α Σταδίο υ ολοκληρώθηκε και η μ ελέτη γεωλογικής καταλληλότητας της περιο χής, σύμφωνα με τις προδιαγραφές που ορ ίζονται στη με αριθ /3 696/98 (Φ. Ε. Κ. 723 Β / ) Υπουργική Απόφαση, ενώ έχει ήδη εκπονηθεί η απαραίτητη μελέτη καθορισμού των οριογραμμών των ρεμάτων που υφίστανται στην περιοχή μελέτ ης, σύμφ ωνα με το άρθρο 5 του Ν.3010 / Η παρούσα μελέτη εκπονείται σύμ φωνα με τις προδιαγραφές που εγκρίθηκαν με την υπ αριθμ. 5731/114 6/ (Φ.Ε. Κ. 329 Β / ) Απόφαση Υπουργού ΠΕ.ΧΩ. Δ.Ε. «Τεχνικές προ διαγραφές εκπονήσεως μελετών και αμοιβές μηχανικών για την εκπόνηση αυτών», σε συνδυασμό με τις π ροδιαγραφές π ου εφαρμόστηκαν στα πλαίσια της ΕΠΑ (για οικισμούς μεγαλύτερο υς των κατοίκων Υ.Α.Γ /4377/ ), καθώς και με τα πολεοδομικά σταθερότ υπα που εγκρίθηκαν με την υπ αριθμ / (Φ.Ε. Κ. 285Δ / ) Απόφα ση Υπουργού ΠΕ.ΧΩ. Δ.Ε. Η μελέτ η πολεοδ όμησης σ υντάσσεται ακολουθώντας τις κατευθύνσεις του εγκεκριμ ένου Γενικού Πολεοδ ο μικού Σχε δίου ( Υ.Α. 1 Η σ ύ μ βα σ η υ πογ ρ ά φη κ ε μ ε τ ά τ η μ ε αρ / Α πό φα ση τ ο υ Ε λ ε γ κ τ ι κ ο ύ Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ, μ ε τ η ν ο π ο ί α ε γ κ ρ ί θ η κ ε ο προ σ υ μ βα τ ι κ ό ς έ λ ε γ χ ο ς: πι ο συ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν α, μ ε τ η μ ε αρ / Πράξ η τ ο Ζ Κλ ι μ άκι ο τ ο υ Ε λ ε γ κ τ ι κ ο ύ Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ απ ο φά ν θ η κ ε ό τ ι «δ ε ν κ ω λ ύ ε τ αι η υ πο γ ρ αφ ή τ ο υ ν ε ο ϋ π ο β λ η θ έ ν τ ο ς σχεδί ο υ σύμ β α ση ς». 2 Η μ ε λ έ τ η κ α θ ο ρ ι σ μ ο ύ ο ρ ι ο γ ρ αμμ ώ ν ρ ε μ ά τ ω ν ε ί ν α ι υ πό έ γ κ ρ ι ση.

4 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α /2007 Φ. Ε.Κ. 110ΑΑΠ/ ). Στό χος της μελέτης αποτελεί η εφαρμογή των κατευθύνσεων και των προτάσεων του εγκεκριμένου Γενικού Πολεοδομ ικ ού Σχεδίου, με σκοπό την οικιστική ανάπτυξη και οργάνωση τ ων π εριοχών ε πέκτασης του Δήμου Θερμαϊκού. Παράλληλα με την οικιστική ανάπτυξη του εν λόγω Δήμου, επιτ υγχάνεται η προ στασία των υδατορε υμάτων, καθώς επίσης και των σ χετ ικά περιορισ μένων δασικών εκτά σεων που υπάρχουν στην πε ριο χή μελέτης. Το παρόν τεύχος αφορά, από γεωγραφικής άποψης, στην Πολεοδομικ ή Ενότητα Π.Ε. 1Α. Στις επόμενες παραγράφους που ακολουθούν, αναλύονται τα στοιχεία της ως άνω περιοχής μελέτης, σε σ χέση με τα χωροταξικά, πληθυσ μιακά, περιβαλλοντικά, ιστορικά δεδομένα, καθώς και με τα πολεοδομικά δεδομένα (υφι στάμενες χρήσεις γ ης, υφιστάμενο καθεστώς δόμησης, τρέ χουσα και μελλοντική οικιστική ανάπτυξη). Επ ισημαίνετα ι ότι πολλά στοιχεία της ανάλυσης είναι κοινά για τις Πολεοδομ ι κές Ενότητες Π.Ε.1, Ε. Μ.Ο.1, Π.Ε.1Α ( Άνω Περαία), Π. Ε.5 Α (δ υτικ ό τμήμα επέκτασης Αγίας Τριάδας) και τη Ζώνη Αναπτυξιακών Δραστηρι οτ ήτων Ζ. Α.Δ.1, ενώ κάποια άλλα στοιχεία ανάλυσης αναφέρονται σε κάθε Δημοτικό Διαμέρισ μα του Δήμου Θερμαϊκού, λόγω αντίσ τοιχης καταγραφής κατά τις απογραφές της Ε.Σ.Υ. Ε. ως το έτος Η παρού σα μελέτη πολε οδόμησης (Β 1 Στάδιο ), σύμφωνα με το χρονοδι άγρα μμα, που έχει εγκριθεί από το Τμή μα Πολεοδομ ικών Εφα ρμογών της Διεύθυνσης Πολεοδο μίας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκ ησης Θεσσαλονίκης (σ τ ον 1 ο Πίνακα Εργασιών που συνοδεύει το με αρ.πρωτ.29/ ΠΕ/7966/ έγγραφο του Τ μήματος Πολεοδομικών Εφαρμογών), έ χει χρονικό ορί ζοντα τριών μηνών για την παράδοσή της, με ημερομηνία έναρξης τις 10 Δεκεμβρί ου του Επιβλέπουσες του πολεοδομικού σκέλους της με λέτης ορίστηκαν, με το με αρ.πρωτ.7539 / έγγραφο του Δήμο υ Θερμαϊκού, η κα Μανδαλά Μαρία, Αγρονόμος & Τοπογράφος Μηχανικ ός και η κα Λουκαΐδου Μαρούσα, Αρχιτέκτων Μηχανικός, υπάλληλοι της Τεχνικής Υπηρε σία ς της Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών και Περιβάλλοντος του Δήμου Θερμαϊκού. Στο παρόν τεύχος έγινε εναρμόνιση των προτεινόμενων χρήσεων γης, του Β 1 Σταδίου της με λέτης, σύμφωνα με τη διαδικασία που περιγράφεται στην παράγραφο 3α του αρθ.33 του νέου χωροταξικού νόμου Ν.42 69/201 4.

5 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 5 2. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ - ΑΝΑΛΥΣΗ 2.1 Γενικές πληροφορίες Γεωγραφικός εντοπισ μό ς της περιο χής μελέτης τ ης Δ. Ε. Θε ρμαϊκού Η περιο χή πολεοδόμη σ ης υπάγεται διοικητικά στη Δ.Ε. Θερμαϊκού του ομώνυμου Δήμου της Περιφερε ιακής Ενότητας Θεσσαλονίκης τ ης Περιφέρε ιας Κεντρι κής Μακεδονίας και εντοπίζεται πε ρίπου 20 χιλιόμετ ρα νότια του κ έντρου της πόλης της Θ εσσαλονίκης. Η Δ. Ε. Θερμαϊκ ού συνορεύει α πό τη δυτική και νοτιοδυτική πλευρά του με τη Δ.Ε. Μηχανιώνας, από τη νότια πλευρά του με τη Δ.Ε. Επανομής και από την ανατολική και νοτιοανατολική πλευρά του με το Δήμο Θέρμης ( Δ.Ε. Μίκρας), ενώ από τη βόρεια πλευρά του «βρέχεται» από τα νερ ά του Θερμαϊκού Κόλπο υ, όπως φαίνεται στην Εικ όνα : Ει κ ό ν α : Η θ έ σ η τη ς Δ. Ε. Θ ε ρ μ α ϊ κ ο ύ σ τ η ν Π. Ε. Θ ε σ σαλον ί κ η ς ( α π ε ι κ ο ν ί ζ ο ν ται ο ι «Καπ ο δ ι σ τ ρ ι α κ ο ί» Δ ή μ ο ι π ο υ α π ο τ ε λ ο ύν σ ή μ ε ρ α Δ η μ ο τικ έ ς Ενό τ η τε ς στους «Κ α λ λ ι κ ρ ά τει ο υ ς» Δ ή μ ο υ ς).

6 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 6 Ειδικότερα, η περ ιο χή πολεοδόμησ ης, σύμφων α με το εγκεκριμένο Γ.Π.Σ., αφο ρά κυρίως στις περιοχές νότια της οδού Θεσσαλονίκης Ν.Μη χανιώνας, με εξαίρ εση την περιο χή της επέκτασης της Κάτω Πε ραίας, την περιο χή της Ε.Μ.Ο. στο ανατολικό τ μήμα του Δήμου, την περιοχή της Ζώνης Αναπτυξιακών Δραστηρι οτή των Ζ.Α.Δ.1, επί σης στ α ανατολικά της Κάτω Περαίας, καθώς και μία περιοχή επέκτα σης της Αγίας Τριάδας στα δυτικά της προαναφερθείσας οδού και μέχρι το όριο της Δ.Ε. με τη Δ.Ε. Μηχανιώ νας (βλ. σχετικά την Εικόνα πο υ ακολουθεί ). Ει κ ό ν α : Ο ι π ε ρ ι ο χέ ς επ έ κ τα ση ς π ο υ π ο λ ε ο δ ο μ ο ύν τα ι στη Δ. Ε. Θ ε ρ μ α ϊ κ ο ύ ο ι π ε ρ ι ο χές ο ι κ ι σ τι κ ή ς α ν ά π τ υ ξη ς φαίνον τα ι σ τη ν ε ι κ ό ν α μ ε το κ ι τρ ι ν ω π ό χ ρ ώ μ α. Η Δ.Ε. Θερμαϊκού αποτελείται από τρε ις Δημοτικές Κοιν ότητες π ου διασφαλίζο υν θαλάσσιο μέτωπο προ ς το Θερμαϊκό Κόλπο (βλ. σχετικά την Εικόνα π ου ακολουθεί στην επόμενη σελίδα): πρόκειται για τις Τ.Κ. της Περαίας, των Επιβατών και της Αγίας Τριάδας (από τα ανατολικά προς τα δ υτικά), ε νώ έδρα του Δήμ ου αποτελεί ο οικισμός της Περαίας. Σήμερα, η πλε ιοψηφία των οικιστικών περιοχών της Δ. Ε. αφο ρά αναπτύσσεται στο παραλιακό μέτωπο, στα βόρεια της οδού Θεσσαλονίκης Ν.Μηχανιώνας, καθώς και στις

7 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 7 περιοχές των εγκεκριμέ νων σχεδίων π όλης της Άνω Περαίας και των Άνω Ν. Επι βατών, στα νότια της εν λόγω οδού. Επίσ ης, διάσπαρτη εκ τός σχεδίου δό μηση πα ρουσιάζεται στις υ πό ένταξη στο σ χέδιο περιο χές. Ει κ ό ν α : Ο ι τ ρ ε ι ς Δ η μ ο τι κ έ ς Κο ι ν ό τ η τε ς τη ς Δ. Ε. Θ ε ρ μ α ϊ κ ο ύ. Η θέση της Δ.Ε., ως προς το Πολεοδομικό Συγκ ρότημα της Θεσσαλονίκης, καθώς και ως προς το βασι κό οδικό δίκτυο, δηλαδή, τ ην Εγ νατία Οδό και την Περιφερειακή Οδό, την Π.Α.Θ. Ε. και την Θε σσα λονίκης Μουδανίων, φαίνεται στην Εικόνα που ακολουθεί στην επόμενη σελίδα. Με την απουσία σύνδεσης της περιοχής μελέτ ης με το Πολεοδομικό Συγκρότημα με μ έσο στ αθερής τροχιάς (τρένο), καθώς και λόγω της έλλειψης ακτοπλοϊκής σύνδεσης με τη Θεσσαλονίκη, οι οδοί Θε σσαλονίκης Ν.Μηχανιώνας και Θεσσαλονίκης Μουδανίων αποτελούν τ η μοναδική λύση για την εξυπηρέτη ση των μετακ ινήσεων από το Δήμ ο με προορι σμό το Π ολεοδομικό Συγκρότ ημα. Εξα ιτίας της ευρείας χρήσ η ς των Ι.Χ. ο χημάτων, πάντως, το επίπεδο εξυ πηρέτησης των κυκλοφο ριακών φόρτων είναι χαμηλό και τη μοναδική εναλλακτική λύση αποτελεί το λεωφορείο, με μετ επιβί βαση στο σταθμό τ ου ΙΚΕΑ. Προφανώς, αν λάβουμε υπ όψη μας και τις επεκτάσεις σχεδίων πόλης των Δ.Ε. Μηχανιώνας, Μίκρας και Επανομής, π ροκύπτει η άμεση ανάγκη σύνδεσης αυτών των περιοχών με τη Θεσσαλονίκη κα ι με άλλες εναλλακτικές λύσεις μέσων μαζικής με ταφοράς, καθώς το υφιστάμενο οδικό δίκτυο είναι ήδη σ τα όρια του κορεσμού του, ενώ από νέες οδούς, δυνατότητα υλοποίησης και εξυπηρέτησ ης αυτών των περιο χών θα έχει μόν ο η Εξωτερική Περιφερε ιακή, η οποία βέβαια αναμένεται να συμβάλει κυρίως στ ην παράκαμψη του Πολεοδ ομικού Συγκροτήματος από τα ανατολικά προς τα δυτικά. Εξάλλου, ο «Καποδ ισ τριακός» Δήμος Θερμαϊκ ού, κατά τη δεκαετία , παρουσιάζε ι μέσο ετήσιο ρυθμό πληθυσμιακής αύξησης της τάξης του 20%,

8 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 8 περισσ ότερο από ο ποιο νδήποτε άλλο Δή μο της Περιαστικής Ζώνης, συ μβάλλοντας δυναμικά στην υποδ οχή πληθυ σμο ύ από το Πολεοδομ ικό Συγκρότημα. Ει κ ό ν α : Η θ έ σ η το υ «Καποδ ι σ τ ρ ι α κ ο ύ» Δ ή μ ο υ σε σ χέ ση μ ε τ ο Πολεο δ ο μ ι κ ό Σ υ γ κ ρ ό τη μ α Θ ε σ σαλ ο ν ί κ η ς, κ α θ ώ ς κ α ι μ ε το β α σι κ ό ο δ ι κ ό δ ί κ τ υο Το Πε ριφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρ ου Ανάπτυξης της Κεντρικής Μακεδονίας Η Περι φέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (Π.Κ.Μ.), λόγω της θέσης της στη Βόρεια Ελλάδα, συνδυάζει στοι χεία κεντ ρικότητας με σ τοιχε ία σ υνοριακού χαρακτήρα, τ όσο ως προς τ η χώρα,

9 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 9 όσο και ως προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο κύριος κορμός της χωρίζετ αι σε δύο πεδινά τμήματα, ένα ανατολικά και ένα δυτικά. Από το δυτικό τμήμα δι έρχονται οι ποταμο ί Αλιάκμονας, Αξιός, Λου δίας και Γαλλικός, ενώ από το ανατολικό ο ποτ αμός Στρυμόνας. Στα βόρεια της Πε ριφέρειας σχηματίζεται ένα σύ σ τημα λιμνών το οποίο αποτελε ίται από τη Βεγορίτιδα, τη Δοϊράνη και την Κερκίνη, ενώ στ ο κέντρο της οι λίμνες Κορώνειας και Βόλβης ολοκληρώνουν το σύ στη μα των επιφανειακών νερών της. Οι δύ ο μεγάλες πεδιάδες, οι λ ίμνες, τα ποτάμια και οι ορειν οί όγκοι ( Πιέρια όρη, Χολομόντας, τμήμα του Ο λύμπου, το Βέρμιο και το Παγγαίο) φιλοξενούν εξαιρετικά πλούσια οικ οσυστήματα και αρκετούς βιότοπ ους υψηλής οικολογικής σημασίας. Κεντρικό ρόλ ο βαρύνουσας σημασίας για τ ην Π. Κ.Μ. διαδραματί ζει η πόλη της Θεσσαλονίκης, η οπο ία αποτελεί σ υγκοινωνιακό κόμβ ο με το λιμάνι τ η ς και το αεροδρό μιο, ενώ φιλοξενεί στην περι αστική περι οχή της τη συνάντηση δύ ο μεγάλων αξόνων: της Π. Α.Θ Ε. και της Εγνατίας Οδού. Προ βλέπεται ότι σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο η αναβάθμιση του ρόλου της Κεντρικής Μακεδονίας προϋπο θέτει την ολοκλήρωση των μεταφορικών, ενεργειακών και τεχνικ ών δικτύων και υπ οδομ ών, η ο ποία θα συμ βάλει στην αποκατάσταση της συνέχειας και της συνοχής του ευρύτερου χωρικού συστήματος. Επίσ ης, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις α ναδιαρθρώσεις των υ πό λοιπων χω ρ ών της Βαλκανικής, αλλά και από την πορεία των χωρών της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η άμεση ζώνη οικονομικής επιρρο ής της Πε ριφέρειας στη Βαλκανική και σ την Κεντρική Ευρώπη απεικονίζεται στην Εικόνα (ακολουθεί στην ε πόμενη σελίδα). Σε εθνικό επίπεδο, η κεντροβαρική θέση της Περιφέρε ιας ως προς τους υφιστάμενους και τους αναπτυσσόμενους οδικούς άξονες θα επη ρεάσει την ανάπτυξή τ ης την επόμενη εικοσα ετία αποτελώντας την «πύλη» της χώρας στη ν οτιοανατολική Ευρώπη. Η Π. Κ.Μ. έχε ι αναπτύξει ένα πολυμορφικό παραγωγικό πρότυπο βασι ζ όμενο και στους τρεις τομείς παραγωγής: 3 οι αγροτ ικές περι οχές τ ης Περι φέρειας είναι από τις πιο δυναμικές στη χώρα, 4 γεγονός που αποδεικνύεται από την ποικιλία και την ποιότη τα των παραγόμενων προϊόντων, καθώς και από τη δυναμική των εξα γωγών τους σε άλλες χώρες οι βιομη χανίες και οι βι οτεχνίες έ χουν οργανωθεί σε βιομη χανικές περιοχές και βι οτεχνικά πάρκα (π. χ. ΒΙ. ΠΕ. Θε σσαλονίκης, Κιλκίς, Σερρών κ.α.) και ο τομέας των υπηρεσιώ ν έχει στηρι χθεί στη ν προώθηση του εμπορί ου στις το πικές αγορέ ς, αλλά και στην ανάπτυξη στο ιχε ίων του 3 Τ ο παρ αγ ωγ ι κ ό μ ο ν τ έ λ ο θ α ε υ ν ο η θ ε ί τ α ε π ό μ ε ν α χ ρ ό ν ι α α πό τ ο ν ε ξ ε λ ι σσ ό μ ε ν ο τ ο μ έ α τ ων μ ε τ α φο ρ ώ ν μ ε τ η ν ο λ ο κ λ ή ρ ω ση τ η ς Εγ ν α τ ί α ς Ο δ ο ύ, η ο πο ί α σε σ υ ν δ υ ασ μ ό μ ε τ η ν Π. Α. Θ Ε. θ α απ ο τ ε λ έ σε ι τ ο β α σικ ό κ ο ρ μ ό τ ο υ ο δ ι κ ο ύ δ ι κ τ ύ ο υ τ η ς Περι φέρειας, μ ε τ η ν ε πέκτασ η τ ο υ δ ι α δ ρ ό μ ο υ στ ο αερο δ ρ ό μ ι ο τ η ς Θ ε σσ αλ ο ν ί κ η ς, μ ε τ ο ν ε κ σ υ γ χ ρ ο ν ι σμ ό τ ο υ σι δ η ρ ο δ ρ ο μ ι κ ο ύ δ ι κ τ ύ ο υ, κ αθ ώς κ αι μ ε τ α έ ρ γ α ε κ συ γ χ ρ ο ν ι σμ ο ύ κ α ι ε πέκτ α ση ς τ ο υ λ ι μ έ ν α Θε σ σα λ ο ν ί κ η ς. 4 Η αγ ρ ο τ ι κ ή δ ρ α στ η ρ ι ό τ η τ α αν α πτύ σ σεται σε τ ρ ε ι ς κ ατ η γ ο ρ ί ε ς περι ο χ ώ ν : στ ι ς πε δ ι ν έ ς ε κ τ άσε ι ς Πέλλ α ς Η μ α θ ί α ς Θ ε σ σα λ ο ν ί κ η ς Πεδι ν ή ς Α λ μ ωπ ί α ς Ζ ώ ν η ς Σ ε ρ ρ ώ ν, σε περι ο χ έ ς κ ο ί λ ων ( λ ε κ άνη Μ υ γ δ ο ν ί α ς) ή κ υ ρ τ ώ ν δ ι α μ ο ρ φ ώ σεων ( Κ ι λ κ ί ς, Π ι ε ρ ί α, Χα λ κ ι δ ι κ ή ) κ α ι σε περι ο χ έ ς τ ο υ ο ρ ε ι ν ο ύ χ ώρο υ ( Όλ υ μ πο ς, Βέ ρ μ ι ο, Χο λ ο μ ό ν τ α ς, Βε ρ τ ί σ κ ο ς, Μ πέλε ς).

10 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 10 κοινωνικού εξοπλισμού, του πολ ιτισμο ύ και της παιδείας. Επίσης, μία ακόμη σημαντική για την Περιφέρε ια δραστηρ ιότητα αποτελεί ο τουρι σμός, ο οπο ίος χωροταξικά κατανέμεται κατ ά 94%, όσον αφορά στον αριθμό των κλινών, στο υς νομούς της Θεσσαλονίκης, της Χαλκιδικής και της Πιερίας. Οι προοπτικές για τον τουρισμό είναι ευοίωνες τόσο για τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμ ενων υπηρεσιών, όσ ο και για την προώθηση άλλων εναλλακτικών μορφών θεματικού τ ουρ ισμού, οι ο ποίες ε ίναι δυνατόν να αναπτυχθ ούν και στις ορεινές περιοχές της Πε ριφέρεια ς με σεβασμ ό στο φυσικ ό και στο πολ ιτιστ ικό το υς περι βάλλον. Ει κ ό ν α : Ο ι ζ ώ ν ε ς ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή ς ε π ι ρ ρ ο ή ς τη ς Περ ι φέρ ε ι α ς Κε ν τρ ι κ ή ς Μ α κ ε δ ο ν ί α ς σ τη Βαλ κ α ν ι κ ή κ α ι σ τη ν Κε ν τρι κ ή Ε υρ ώ π η. Αντίθετα με την ανάπτυξη στους τρεις τομείς πα ραγωγής, οι υποδομές π εριβάλλοντος δεν είναι ιδιαίτερα εξελιγμέ νες, με αποτέλεσμα την ύπαρξη ακόμη πολλών χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων και την ανυπαρξία ή κακή λ ειτουργία εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων. Συνεπώς, υπάρχουν προοπτ ικές για την κατασκευή χώρων υγειονομικής ταφής απορριμμάτων σε κατάλληλα επιλεγμένες θέσεις, για την εφαρμογή προγραμμάτων ανακύκλησης, για την υι οθέτηση της προσ πάθειας της ελαχιστοπο ί ησης των αποβλήτων στην

11 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 11 πηγή, καθώς και για την κατασκευή μονάδων επεξεργασίας λυμάτων με δευτερο βάθμια επεξεργασία στους οικισ μούς άνω των κατοίκων. Από χωροταξικής άποψης, το οικιστικό δίκτυο της Περιφέρειας οργανώνεται σε δύο πόλους: τη μητροπολι τ ική περιοχή της Θεσσαλονίκης 5 και τα λοιπά αστικά κέντρα. Τα τελευταία οργανώνονται σε επίπεδα ανάλογα με τη σημαντικότητά τους: οι έδρες των νομών της Περιφέρε ιας αποτελούν κέντρα δεύτερου επιπέδου σημαντικά αστι κά κέντρα κάθε νομού χαρακτηρίζονται ως κ έντρα τρίτου επι πέδου (Νάουσα, Αλεξάνδρεια, Γιαννιτσά, Αριδαία, Πολύκαστρο, Αξ ιούπολ η, Γουμένισ σα, Λαγκαδάς, Αρναία, Ν. Μουδανιά, Σιδηρόκαστρο, Νέα Ζίχνη και Νιγρίτα) και οι έδρες των Δήμων (που δεν κατατάσσονται σε καμία από τις προηγούμενες κατηγορίε ς) αποτελούν τα κέντρα τετάρτου επιπέδου. Η Περαία είναι οικισμός τετάρτου επιπέ δου, ως έδρα του ομώνυμ ου Δή μου, ενώ ο ι οικισμοί τω ν Ν. Επι βατών και της Αγίας Τριάδας είναι οικισμοί πέμπτ ου επιπέδου. Μάλιστα, για την Περαία αναγνωρίζεται ο χαρακτήρας της κύρια ς δραστηριότητας του ρισμ ού αναψυχής. Στην Πε ριφέρεια ελάχι στοι οικισμοί έ χουν χαρακτηρισθεί ως παραδοσιακοί, ενώ ένα μεγάλο μέρος των οικισμών που έχο υν χαρακτηρισθεί ως αξι όλογοι, είναι στην πραγματικότητα παραδοσιακοί. Επ ίσης, ορ ισ μένα μεγάλα αστικά κέ ντρα (Θεσσαλονίκη, Βέροια, Νάου σα, Έδεσσα και Σέρρες) και αρκετά κεφαλοχώρια (Γαλάτιστα, Αρναία, Άνω Νικήτη, Πολύγυρος, Λα γκαδάς, Γουμένισσα, Κολινδρός, Λιτόχωρο, Πρώτη, Ροδολίβος κ.α.) διατηρούν τμήματα του παραδοσιακού τους χαρακτήρα. Οι γενικοί στόχοι, οι ο ποίοι καθορίζουν το πρότυ πο χωρικής οργάνωσης της Π. Κ.Μ., συνοψί ζονται σ τα ακόλουθα σημεία: στη συγκρότη ση ενός ισόρρο που και πολυκεντρικού δικτύου αστικ ών κέντρων που θα λειτουργεί αντισταθμι στ ικά, αλλά και συμπληρωματικά προς το Πολεοδο μικό Συγκρότημ α της Θεσσαλονίκης στην ε νδυνάμωση και στη βελτίωση όλων των αστικών κέντρων της Περιφέρε ιας στην υιο θ έτηση της αρχής της «συμπαγούς» πόλης και στον περιορ ισμό της αστικής διάχυσης στ ην ανάπτυξη ενός βιώ σιμ ου πρότυ που ανάπτυξης της υπαίθρου στην ανάπτυξη ολοκληρωμένων συστημάτων μεταφορών και συστημάτων πρόσβασης στη γνώση στη βελτίωση της π ροσπελασιμότ ητας όλων των περιοχών της Περιφέρε ιας στην αναπτυξιακή αξιοποίησ η των φυσικών και πολ ιτιστικών πό ρων μέσα από τη συνετή χρή ση των πόρων και στον π εριο ρισμ ό της ρύπανση ς και στην αποτελεσμ ατική διαχείρισ η των υδατικών πόρων και στη ν πρόληψη των φυσικών καταστροφών. 5 Σ ύ μ φ ων α μ ε τ ο ρ υ θ μ ι στ ι κ ό σχέ δ ι ο τ η ς Θ ε σ σ αλ ο ν ί κ η ς, η ε υ ρ ύ τ ε ρ η περι ο χ ή τ η ς άμε ση ς ε πιρ ρ ο ή ς τ η ς Θ ε σ σα λ ο ν ί κ η ς δ ι αιρε ί τ α ι σε τ ρ ε ι ς ε ν ό τ η τ ε ς : σ τ ο πο λ ε ο δ ο μ ι κ ό συ γ κ ρ ό τ η μ α τ η ς Θ ε σ σ αλ ο ν ί κ η ς ( περι λ α μ βά ν ε ι 1 5 Δή μ ο υ ς κ αθ ώς κ αι τ η ν Κοι ν ό τ η τ α Πεύκ ω ν ), σ τ η ν π ε ρ ι α στ ι κ ή ζ ών η ό πο υ ε ν τ ά σ σο ν τ αι ο ι Δήμ ο ι Θ έ ρ μ η ς, Εχ ε δ ώρ ο υ, Χορ τ ι άτη κ αι Ω ρ αιό κ α σ τ ρ ο υ, κ α ι ο ι ο ι κ ι σ μ ο ί Νε ο χ ω ρ ο ύ δ α ς κ αι Πεντ α λ ό φο υ τ ο υ Δήμ ο υ Κα λ λ ι θ έ α ς, κ α ι σ τ η λ ο ι π ή πε ρ ι ο χ ή, ό πο υ περι λ α μ βά ν ο ν τ α ι τ α Δ. Δ. Τ αγ αρ άδ ων, Νεοχ ωρ ο ύ δ ας κ αι Πε ν τ αλ ό φ ο υ, ό λ ο ι ο ι υ πό λ ο ι π ο ι Δήμ ο ι π ο υ δ ε ν περι λ αμ β άν ο ν τ α ι στ ι ς δ ύ ο προ η γ ο ύ μ ε ν ε ς ε ν ό τ η τ ε ς ( ε κ τ ό ς α πό τ ο Δή μ ο Μ υ γ δ ο ν ί α ς, τ ο Δ. Δ. Λ αγ υ ν ώ ν κ αι τ ο Δ. Δ. Μ ε σαί ο υ ) κ αι τ α Δ. Δ. Λι βα δ ί ο υ κ αι Περι σ τ ε ρ ά ς τ ο υ Δήμ ο υ Β α σι λ ι κ ώ ν τ η ς Ε π αρχίας Λα γ κ αδ ά.

12 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 12 Στο ανθρωπογενές περι βάλλον, αναγνωρίζεται ότι επείγει η εφαρμογή μίας ρυθμιστικής πολιτικής χρ ήσεων γης, η οποία είναι συνδεδε μέ νη με την αναπτυξιακή διαδικασία. Για αυτόν το σκοπό είναι απαραίτητο να ακολουθηθούν τα παρακάτω μέτρα: να οριοθετηθεί η ανάπτυξη των παράκτιων περιοχώ ν να προστατευθο ύν ο ι περιο χές που γε ιτνιάζουν με τις παράκτιες ζώνες και λειτουργούν ως απόθεμα φυσ ικών π όρων να αυξη θεί η ελκ υστικότητα των ορεινών και ημιορεινών περιοχών ως αντίβαρο στην πίεση που δέ χονται οι παράκτιες ζώνες να εγκαταλειφθεί η μεθοδο λογία της γραμμικής εξά πλωσης δραστη ριοτήτω ν και να προ στατευθεί η αγροτική γη και τα αγροτικά τοπία. να αλλάξει ο τρό πος κάλυψης των οικιστικών αναγκών, έτσι ώστε να δοθε ί η δυνατότητα να διασωθούν τμήματα του παραδοσιακού δομημένου περιβάλλοντος που δεν έχουν ακόμη αλλοιωθεί και ειδικά για το Νομό Θεσσαλονίκης, να ληφθούν μέτρα για τις περιοχές των ποτ αμών δυ τικά των ακτών του Θερμαϊκού, καθώς και της λεκάνης των λιμνών σ την Επαρχία Λαγκαδά, όπου αναγνωρίζεται η καταλληλότητα της περιοχής για την ανάπτυξη σύνθετων δράσεων αγροτουρισμού, ι αματικού τουρισμού, αναψυχής και πολιτισ μο ύ. Η χωρική δ ιάρθρω ση το υ οδικού δικτύου της Περιφέρειας βασί ζεται στη διάκριση του σ ε τέσσερα επί πεδα: στο διαπεριφερειακό ( διεθν ές) που πε ριλαμβάνει τ ην Εγνατία Οδό, την ΠΑΘ Ε και το υς κάθετους άξονες στο διανομ αρχιακό (διαπε ριφερεια κό) π. χ. από Έδε σσα προς Φλώρινα, από Βέ ροια προς Κοζάνη και από Σέρρες προς Δρά μα και Καβάλα στο ενδοπεριφερειακό (νομα ρχιακό) π. χ. από Θεσσαλονίκη προς Αλεξάνδρεια και Βέροια ή προς Αλεξάνδρεια και Γιαννιτσά και στο τοπικό που περιλαμβάνει και το οδικό δίκτυο εντός των οικισμών. Η Εγνατία Οδ ός αποτελεί το σημαντικότερο οδικό έργο για τη χώρα και η σύνδεσή της με την ΠΑΘΕ αποτελεί ένα κομβικό σημείο και για τη μητροπολιτικ ή Θεσσαλονίκη, αλλά και για τη σύνδε ση π ολλών αστικών κέντρων από την Ηγουμενίτ σα ως την Αλεξανδρού πολη. Το υπόλοι πο δίκτυο χρήζει ιδιαίτε ρης προ σ οχής, έτσι ώ στε να αποφευχθε ί η πιθανή εγκατάλειψή του. Στις σ ιδηροδρο μικές μεταφορέ ς το μεγαλύτερο ενδιαφέρον προσδ ιορί ζεται στον άξονα Αθήνας Θεσσαλονίκης Ειδομένης, καθώς συνδέει τα δύο μεγάλα μητροπολιτ ικά κέντρα με τις χώρες της Βαλκανικής και την Κεντρική Ευ ρ ώπη. 6 Το αεροδρόμι ο της Θεσσαλονίκης αναμένεται να ενισχύσει τη θέση του στη νοτιοανατολική Ευρώπη ιδιαίτερα μετά την ολοκλήρωση του διαδρόμου 10/28 π ου θα του δώσει τη δυνατότητα να δέχεται υπερατλαντικές πτήσεις χωρίς ενδιάμεσο σταθμό, εξυπηρετώντας όλους τους τύπους των αεροσκαφών. Ταυτόχρο να, πρέπει να πραγματοποιηθούν έργα σύν δεσής του με το ευρύτερο οδικό δίκτυο της πε ριο χής, τις εθνικές ο δούς κα ι τους δ ιεθνείς άξονες, αλλά και να βελτιωθεί η σύνδεσή του με τη Θ εσσα λονίκη και με τη βοήθεια μέσων μαζικής μεταφοράς. Επίσης, η σημασία του λιμένα της Θεσσαλονίκης είναι ανάγκη να προβληθεί περισσότερο, μέσω του 6 Τ α υ π ό λ ο ι πα δ ί κ τ υ α π ρ ο ς Αν ατο λ ι κ ή Μ ακε δ ο ν ί α, Θ ρ ά κ η κ α ι Δυ τ ι κ ή Μ ακεδο ν ί α κ ρ ί ν ο ν τ αι μ η αντ α γ ω ν ι στ ι κ ά σε βρ αχυπρόθε σμο ο ρ ί ζ ο ν τ α κ α ι χ α ρ ακτ η ρ ί ζ ο ν τ α ι ως πε ρ ι φερειακά.

13 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 13 εκσυγχρονισμού το υ και της περαιτέρω ανάπτυξης των συνδυασμέ νων μεταφορών με τη σύνδεσή το υ με τους μεγ άλους οδι κούς και σιδη ρ οδρομικούς άξονες. Όσον αφορά στο υδατικό δυναμικό της Π.Κ. Μ., το οποίο είναι ελ λειμματικό στους υδάτινους πόρους, κυρ ίως στους νομούς Κιλκίς και Χαλκιδικής, περιλαμβάνει σημαντικά επιφανειακά νερά (ποτάμια και λίμνες), πολλά από τα οποία είν αι διακρατικά και απαιτούν διακρατικό διάλογο με τις όμορες χώρες για τη διαχείρι ση των ιδίων και των υδρολογικών τους λεκανών. Για τη ν ορθολογική διαχείρι ση των υ δάτινων πόρ ων, απαιτείται ένας συνολικός και μακροχρ όνιος προγραμματισμ ός, που θα προσδ ιορί ζε ι τα αποθέματα ανά υδρογεωλογική λεκάνη και θα καθορίζει τις α παιτούμενες παρεμβάσε ις για τη ρύθμ ιση τ ης επιφανειακής ροής, τό σο για την αντιπλημμυ ρική προ στασία, ό σο κ αι για τη δημιο υργία ταμιευτήρων σε περιο χές όπου παρατηρείται έλλειψη των υδάτινων πόρω ν ή ιδιαίτερα αυξημένη ζήτησ η λόγω ε ποχικού πληθυ σμού και τουριστικής ανάπτυξης. Τέλος, για τη χωροθέτησ η των παραγωγικών δραστηριοτήτων, π ρέπει να υπογραμμισθ ούν τα ακόλουθα σημεία: είναι απαραίτητη η προσ τασία της αγροτικής γης. η χωροθέτ ηση τω ν παραγωγικών ζωνών του δευτερογενούς τομέα προϋποθέτε ι μία συνολική αντιμετώπιση για τον καθορισμό νέων ζω νών υποδοχής μεταποιη τικών δραστηριοτήτων, την αντιμετώπιση το υ προβλήματος των υφι σ τάμενων συγκεντρώσεων γύρω από τα μεγάλα αστικά κέντρα, τον καθορισμό του μ ελλοντι κού ρόλου και του καθεστώτος ανάπτυξης των υφιστάμενων ΒΙ ΠΕ και τον καθορισμό νέων θέσεων για την ανάπτυξη μεταποιητικών και εμπορευματικών δραστηριοτήτων σε επίκαιρα σημεία των υπερτοπικών δικτύων μεταφορών και επικοινωνιών. στον τομέα των υπηρ εσιώ ν και ιδιαίτερα του τουρισμ ού, πρ οτείνονται ο δραστικός περιορι σμός των ζωνών παραθεριστικής κατοικίας στις γεωγραφικές ενότητες του Ολύμ που, της Κασσάνδρας και τη ς Σιθωνίας πρ ος όφελος του ξενοδο χειακού του ρισμού, η δη μιουργία ζωνών εναλλακτικών ήπιων μορ φών τουρ ισ μού και η ενίσχυσ η της παρουσίας της πολιτιστικής διάστασης σε όλους τους τ ουριστ ικούς προορ ισμούς τ ης Πε ριφέρειας Βασικά στοι χεία της Περιφερειακής Ενότητας Θε σσαλονίκης Η Π.Ε. Θε σσαλονίκης βρίσκεται στο κέντρο της Περι φέρειας Κεντ ρι κής Μακεδον ίας, καταλαμβάνοντας έκταση τετ.χλμ., η οποία αντιστοιχεί στο 2, 8% της έκτασης της Ελλάδας. Στην πλειοψη φία της χαρακτηρίζεται ως πεδινή, αφού μ όνο τ ο 20% της έκτασής της είναι ημιορε ινό και το 11% ορεινό. Η Π. Ε. είναι πλούσ ιος σε υδά τινους πόρ ους, τ ό σο επιφανειακούς και όσο και υπόγειους. Ο πλ η θυσμός της Π.Ε. αντισ τοιχεί στο 56, 5% του πληθυσμού της Περιφέρειας, χάρη στην πληθυσ μιακή βαρύτητα της Θεσσαλονίκης. Την Π.Ε. Θεσσαλονίκης συνιστ ού ν δύο χωροταξικές ενότητες: αυτή με κέντρο τη Θεσσαλονίκη που

14 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 14 χαρακτηρίζεται ως «ευρύτερη περιο χή Θεσσαλονίκης» και αυτή με κέντρο το Λαγκαδά που χαρακτηρίζεται ως «Υπ όλοιπο Νομο ύ» και περιλαμβάνει την περιο χή εκτός της «ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης». Η κατανομή του πληθυσμού, των εξυπηρετήσεων και των δραστηριοτήτων εμφανίζεται ανισομερής ανάμεσα στις δύ ο πρ οαναφερθείσες χωροταξικές ενότητες, καθώς παρατηρείται συσσώ ρευση τ ου πληθυσμο ύ της Π. Ε. στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Θε σσαλονίκης, όπου ταυτό χρονα συγκεντρώνονται οι πλουτοπαραγωγικές, διοικητικές και τριτογ ενε ίς δραστηριότ ητες. Η Π.Ε. Θε σσαλονίκης, αποτελεί έναν από τους πλέον ανεπτυγμένους γεωργικά νομούς της χώρας, συγκεντρώνοντας τμήμα των εδαφών υψηλής γαιοϊκανότητας της Ζώνης «Πέλλας Ημαθίας Θεσσαλονίκ ης Πεδινής Αλμωπίας». Παρά τ ο μικρό πο σο στό α πασχολουμένων στον πρωτογενή τομέα, αυτός εμφανίζεται ι διαίτερα δυναμικός, με κα λλιεργήσιμες εκτάσεις που καταλαμβάνουν το 43% περίπου της συνολ ι κής έκτασης του νομού και με δυναμικό κλάδο της ζωικής παραγωγής, η οποία πραγματοποιείτ αι συχνά κοντά ή μέ σα σ ε πυκνοκατοικημένες οικιστικές περι οχές. Επί σης, η αλιεία αποτελεί μία ακόμη σημαντική αγροτική δραστηρ ιότητα για το νομό, η οποία εμφανίζεται στο Θερμαϊκό Κόλπο. Στο δευτερογενή τομέα, ο κλάδος της μεταποίησης παρουσιάζει τη μεγαλύτερη δυναμι κότητα συγκεν τρώνοντας το 80% περίπου των εργαζόμενων του δευτε ρογενή τομέα και συνεισφέροντας το 70% περίπου του ΑΕΠ του εν λόγω τομέα στην Περιφ έρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Η Π.Ε. Θεσσαλονίκης συγκεντρώνει τα 2/3 των βιομηχανιών και των βιοτεχνιών της Περιφέρειας παρά γοντας και το 80% του αντίστοιχου τ ζίρου. Στη ν Π.Ε. έ χει θεσμοθετη θε ί η Βιομη χανική Περιο χή (ΒΙ. ΠΕ. ) Σίνδου, ενώ στην ευρύτερη περιο χή της Θεσσαλονίκης λειτουργούν βιομη χανικά πάρκα (ΒΙΟ.ΠΑ.) με προσωρινές ρυ θμίσεις. Ο τριτογενής τομέας εμφανίζεται συνεχώς αναπτυσσόμενος: την τελευταία δεκαετία παρατηρείται επέκταση τ ων εμπορικών δραστηρ ιοτήτων (υπε ραγορές, εμπορικά κέντρα) και των υπηρεσιών στον περια στικό χώρο και ιδιαίτερα στη νοτιοανατολική περιαστική ζώνη, με κύριο χαρακτηρι στικό τη γραμμική ανάπτυξη κ ατά μήκος σημαντικών οδικών αξόνων. Στο τομ έα του τουρισμο ύ, η κατάσταση είναι πιο υ ποβαθμισμένη, λόγω το υ ότι βα σική επιλογή α νάπτυξης είναι ο μαζικός παράκτιος τουρ ι σμός της γε ιτονικής Χαλκιδικής. Έδρα της Π.Ε. Θεσσαλονίκης, αλλά και της Περιφέρειας Κεν τρικής Μακεδονίας, είναι η Θεσσαλονίκη, που αποτελεί κέντρο 1 ου επι πέδου. Η περιο χή άμεσης επιρ ροής της Θεσσαλονίκης έχει ορι ο θετηθεί από το Ρυθμι στ ικό Σχέδι ο Θεσσαλονίκ ης και οργανωθεί σε τρεις ενότητες: το Πολε οδομικό Συγκρότ ημα της Θεσσαλονίκης (ΠΣΘ), π ου αποτελείται από τους Δήμ ους Αγ.Παύλου, Αμ πελοκήπων, Ελευθέριου Κορδελιο ύ, Εύο σμου, Θεσσαλονίκης, Καλαμαριάς, Μενεμένης, Νεάπολης, Πανοράματος, Πολίχνης, Πυλ αίας, Σταυρούπολης, Συκεών, Τριανδρ ίας, καθώς και τις Κοινότητες Ευκαρπίας και Πεύκων. την Περιαστική Ζώνη (Π.Ζ.) που περιλαμβά νει τους Δήμους Θέρμης (εκτός από τ ον οικισμό Ταγαράδων), Εχεδώρο υ, Χορτ ιάτη και Ωραιόκαστρου, καθώς και τους οικισμού ς Νεοχωρούδας και

15 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 15 Πενταλόφου, το υ Δήμου Καλλιθέας. και τη Λοιπ ή Περιο χή (Λ.Π. ), στην οποία περιλαμβάνονται τα Δημοτικά Διαμερί σμ ατα Ταγαράδων (Δ.Θέρμης), τα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμο υ Καλλιθέας (εκτός των οικισμών Νεοχωρο ύδας και Πενταλόφου), όλοι οι υπόλοιποι Δή μοι της πρώην Επαρχίας Θεσσαλονίκης που δεν περιλαμβάνονται στις δύο προ ηγούμενες ενότητες πλην του Δήμου Μυ γδονίας, του Δ.Δ.Λαγυνών (Δ.Λαγκαδά) και του Δ. Δ.Μεσαίου (Δ. Καλλιθέας) καθώς και τα Δ.Δ.Λι βαδίου και Περιστεράς (Δ.Βασιλικών) της Επαρχίας Λαγκαδά. Το πρότυπο της οικιστ ικής διάρθρωσης της Π.Ε. Θεσσαλονίκης είναι μονοπολικό, ως προς την ο ργ άνωση και την ιεράρχηση (δομ ή) των οικισμών, λόγω κ υρίαρχης θέ σης πο υ καταλαμβάνει η Θεσσ αλονίκη. Όμως, το α στικό περιβάλλον της Θεσσαλονίκης ε ίναι υποβαθμι σμένο εξαιτίας κυκλοφοριακών προβλημάτων, ατμοσφαιρικής ρύπανσης, έλλειψης κοινόχρησ των χώρων και χώ ρων πρασίνου σε αρκετές περιοχές της, αναποτελεσματικής αξιοποίησης των αρχα ιολογικών χώρων, των πολιτιστικών υποδο μ ών, της βυζαντινής κληρονομιάς και της αρχιτεκτονικής κληρονομιά ς και παράδοσης, και ανεπαρκούς ανάπτυξης των μέσων μαζικής μετ αφοράς. Για α υτόν το λ όγο, είναι σημαντική η ανάπτυξη και άλλων οικισμών δορ υφόρων περιφερειακά της μητροπολιτ ικής Θεσσαλονίκης, γεγονός που πραγματοποιείται ήδη κ αι έχει καταγραφεί και από την τελευταία έρευνα της Ε.Σ.Υ.Ε. για την απογραφή το 2001, όπω ς φαίνεται σ το Διάγραμμ α (ακολουθεί στ ην επόμενη σελ ίδα). Σημαντικό κέντρο τοπι κής ανάπτυξης για την Π.Ε. Θεσσαλονίκης θεωρείται και ο Λαγκαδάς, ως κέντρο 3 ου επιπέδου, σύμφωνα με τη χωροταξική διάρθρωση του Περιφερε ιακού Πλαισίου Χω ροταξικού Σχεδιασμού και Αε ιφόρο υ Ανάπτυξης της Κεντρι κής Μακεδονίας. Άλλα σημαντικά αστικά κέντρα τα οποία παρουσιάζο υν αξιόλογη θετική πληθυσμιακή μεταβολή την τελευταία δεκαετία αποτελούν η Ν.Ιωνία, τα Κουφάλια, η Σίνδος, η Χαλάστρα, ο Άγιος Αθανάσιος, η Επανομή, η Θέρμη, η Νέα Μ ηχανιώνα, το Ωραιόκαστρο, το Φίλυρο, τα Βασιλικά, η Λητή, η Περαία, το Πλαγιάρι, η Χαλκηδόνα, η Ασπρο βά λτα, η Άσ σηρος, το Ζακλιβέρι και ο Σταυρός. Ο ρόλος της Θεσσαλονίκης είναι και αναμένεται και στο μέλλον ιδιαίτερα σημαντικός για την Περι φέρεια, αλλά κα ι για ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα, καθώς αποτελεί το δεύτερο μητροπολιτ ικό συγκρότ ημα μετά την Αθ ήνα, που συγκεντρώνει δ ραστηριότητες εθν ικής σημασίας. Οι προοπτ ικές χωρικής ανάπτυξης τ ης Θεσσαλονίκης εξαρτ ώνται άμεσα από την ενδοχώρα τόσο τ ης Βόρειας Ελλάδα ς, όσο και των γειτονικών χωρών. Στό χος για τη Θεσσαλονίκη αποτελεί η επέκταση και η στήριξη του μ ητροπολ ιτικού ρόλου της: ο μητροπολιτ ικός χαρακτήρας της θα ενισχυθεί μ έσω της δημιουργίας ενός πόλου υπηρεσιών διαπεριφερειακής κλίμα κας, της συγκρότησης ι ερ αρχημένου αστ ικού δι κτύου, της ανάπτυξης των συνδυασμένων μεταφορών, της προ ώθησης της διοικητι κής και εκθεσιακής δραστηριότητας, και της αποτελεσματικής αξιο π οίησης της εγγύτητας τη ς πόλης στη ζώνη των μεγάλων αλλαγών και εξελίξεων που λαμβάνουν χώρα στη Βαλκανική και στην Κεντρική και

16 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 16 Ανατολική Ευρώπη. Για τη μητροπολιτική Θε σσα λονίκη βασική επιδίωξη αποτελεί η προβολή των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της, μέ σα από την ενίσχυση των παραγόντων που ευνοούν την ανταγωνιστικότητα της μεταποίησ ης, του αγροτικ ού το μέ α και των υπηρεσιών διοίκησης τ ης περιφερειακής οικονομίας. Σε αυτά τα πλαίσια η ε υρύτερη περιο χή τ ης Θεσσαλονίκης είναι δυ νατόν να αναδειχθεί σ ε ζώνη καινοτομίας με την αρωγή των δύο Πανεπιστημ ιακών Ιδρυμ άτων της, αλλά και του συνόλου του ερευνητικ ο ύ κόσμου της. Δ ι ά γ ρ α μ μ α : Η ε ξ έ λ ι ξ η τη ς κ α τα ν ο μ ή ς τ ο υ π λ η θ υ σμ ο ύ τη ς Π. Ε. Θ ε σ σαλον ί κ η ς σ τι ς τ ρ ε ι ς ε π ι μ έ ρ ο υ ς περ ι ο χ έ ς τ ο υ. Για την ευρύτερη ζώνη της Θεσσαλονίκης οι χωροταξικές κατευθύνσεις ανάπτυξης αφορούν: στη λειτο υργική σύνδεση της δυτικής Θεσσ αλονίκης με τη γε ωγραφική ενότητα του Κιλκίς για την οργάνωση των ζωνών ελεύθερης αδειοδότησης μετε γκατάστασης ή νέας εγκατάστασης καινοτόμων και σύγχρονων π αραγωγικών μονάδων. στη βελτίωση της προσπελασι μότητας του αεροδρομίο υ «Μακεδον ία» από τις δυτικές ζών ες. στις ρυθμ ίσεις για την ασφάλεια της χερσαίας προσπελασιμότ ητας της Θεσσαλονίκης από μη συμβατικά δίκτυα. στις ρυθμί σεις των π αράκτιων ζωνών του Θερμαϊκού σε σ χέση με τους δελταϊκούς σχηματισ μούς και τις υδροβό ρες καλλιέργειες. στις ρυθμί σεις συμ βατό τητας χρήσεων και λειτουργιών σε περιοχές βιοτ όπων και στην έντα ξη της διαχείρι σής το υς στις δια χειρί σεις του χωροταξικού σ χεδιασμο ύ. στην περι βαλλοντική εξυγίανση της Δυτικής Θεσσαλονίκης. και στην αξιοπο ίηση των ιαματικών πηγών του Λαγκαδά, της Απολλωνία ς και της Θέρμης.

17 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α Ιστορικά και πολιτ ιστικά στοι χεία της περιοχής μ ελέτης Η παραλιακή ζώνη της Δ.Ε. Θερμαϊκού έ χει κατοικηθεί από τους προ ϊσ τορικούς χρόνους, γεγονός που αποδεικνύεται από τα αρχαιολογικά ευρήματα των ανασκαφών που έχουν πραγματοποιηθεί στου ς Ν.Επι βάτες, καθώς και από τις τούμ πες. Ει δικ ότερα, στα όρια των οικισμών Άνω Ν. Επι βατών και Άνω Πε ραίας έχουν εντοπισ θεί ο ικισμός της πρώιμ ης επο χής του χαλκού, καθώς και οικισμός της ε ποχής του σιδήρου στο σημερινό χώρο του θέ ρετρου τ ου Ο.Τ.Ε. Οι αρχαίε ς οικιστικές δραστηριότη τες εντοπίζονται ως σημάδι α σήμερα κυρίως στα νότια της οδού Θεσσαλονίκης Ν.Μηχανιώνας, δηλαδή, στα υψώματα και όχι στην παραλιακή ζώνη, αφού πιθανότατα το παραλιακό τμήμα να αποτελούνταν μόνο από ελώδεις εκτάσεις. Μοναδική εξαίρε ση η τούμπα κοντά στο σημερινό οικισμ ό Λειβαδίκι, στο ανατολικό άκρο του Δήμο υ Πε ραίας, όπου φανερώνεται α πό ευρήματα κατοίκηση της περιο χής από την εποχή του χαλκού. Εξάλλου, από ευρήματα προκύπτει η συνέ χιση της κατοίκησης της περιοχής κατά τη ρωμαϊκή, π αλαιοχρ ιστιανική και βυζαντινή επο χή, α φού και η γειτονική κοιλάδα του Ανθεμο ύντ α είναι γνωστή για τ η στρατηγική της θέ ση κ αι την οικονομ ική της σημασία κατά την αρχαιότητα. Στην κυρίως βυ ζαντινή εποχή η πε ριο χή του Με γάλου Εμβόλου (περιο χές των σημερινών Δ.Ε. Θερμαϊκού, Μηχανιώνας και Επανομής) υ πάγεται στο «Κατεπανίκιον» της Καλαμαριάς και κυριότερο ο ικισμό της εποχής αποτελεί η Επανομή. Η ευρύτε ρη περιο χή υποτάσσεται στον τουρκικό ζυγό το 1430 και η έκτασή της κατακερματίζεται σε τσιφλίκια που υπάγονται στο Δήμ ο Καλαμαριάς υπό τη διο ίκηση της Θε σ σαλονίκης. Πιο γνωστ ό το «Μπαχτσέ Τσιφλίκ» στη σημερινή περιοχή τ ων Ν.Επιβατών, το οποί ο τροφοδοτεί εκείνη την εποχή όλη την αγορά της Θεσσαλονίκης με φρέσκα κηπευτικά. Δύο χρόνια μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, συγκροτ είται η Κοινότητα της Επανομής, η οποία πε ριλαμβάνει και τους σημερινούς Ν.Επιβάτες. Στα πλαίσια της ανταλλαγής πληθυσμών κατά την περίοδο , εγκαθίστανται στην περιοχή μελέτης πρ όσφυγες από τους Επι βάτες, καθώς και από άλλα τρία Θρακ ικά χωριά στην περι οχή τ ης Αγίας Τριάδας, ενώ ο οικισμός της Περαίας ιδρύεται από πρό σφυγε ς της Καλλίπολης. Το έτος 1926 οι τρε ις οικισμοί το υ σ ημερινού Δήμου Θε ρμαϊκού απο σπώνται από την τότε Κοινότητα Επανομ ής και συγκροτούν την Κοινότητα Περαίας, με έδρ α τον ομώνυμ ο οικισμό. Ένα χρόν ο αργότερα, από την Κοιν ότητα Περαίας αποσπώνται οι Ν. Επι βάτες και η Αγία Τριάδα, συγκροτ ώντας την Κοινότητα Ν.Επιβατών, ενώ τ ο έτο ς 1948 η Αγία Τριάδα α ποτελεί αυτοτελή Κοινότ ητα. Τέλος, κατά την περίοδο , το σύνολο της παραθαλάσσιας περιοχής του Δήμο υ Θερμαϊκού αποτελεί το παραθεριστικό κέντρο της Θεσσαλονίκης και η ανάπτυξη του τουρισμ ού σταδιακά αντικαθιστά τις αγροτικές χρήσε ις γης με χρήσε ι ς τουρισμο ύ αναψυχής.

18 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 18 Γενικά, στη Δ.Ε. Θερμαϊκού δεν εντοπ ίζονται στ οιχ εία παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, ούτε αξιόλογα κτίρια. Ορισ μένα νεότερα κτίρια π ου παρουσ ιάζουν κάποιο ενδιαφέρον στην περιοχή της Άνω Περαίας είναι ο Ιερός Ναός Μεταμόρφωσης του Σωτή ρα, το παλιό δημοτικό σχολείου που σήμερα χρησ ιμοπο ιείται ως νηπιαγωγείο και ο Ιερός Ναός Γέννησης τ ης Θεοτόκου. Λόγω το υ π ροσφυγικού χαρακτήρα των οικισμών, τα λαογραφικά τους στοι χεία περιορί ζονται στους το πικούς αμπελώνες με την ιδιαίτερη ποικιλία του Σαββατιανού, καθώς και στην παραδοσιακή α λιεία. Όσον αφορά στα πο λιτιστικά στοι χεία της Δ. Ε., σήμερα δραστ ηριοποι ούνται: ο Πολιτισ τικός Οικολογικ ός Σύλλογος Πε ραίας, ο Πολιτ ιστικός Σύλλ ογος Ν.Επι βατών, ο Σύλλογος Προ σφύγων Ανατολικής Θράκης, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίας Τριάδας, ο Σύλλογος Γυναικών «Η Αγάπη», ο Σύλλογος Γυ ναικώ ν Αγίας Τριάδας, το Βεΐκειο Ί δρυμα, ο Σύλλογος Παλιννοστούν των Ελλήνων Ποντίων από την Πρώην Ε. Σ.Σ.Δ. «Η Νέα Ζωή», ο Πολιτισ τικός Σύλλογος Ποντίων Δήμου Θερμαϊκού «Τραντέλληνες» και ο Σύλλογος Ποντίων Αγίας Τριάδας «Εύξειν ος Πόντος». Επίσης, τ ο Πολιτ ιστικό Κέντρο τ ου Δή μου λειτο υργεί φιλοξενώντας εκδηλώσεις από : το Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους, τη Θεατρική Ομάδα Ενηλίκων, το Πε ιραματικό Κιθαριστικό Σύνολο, το Εργαστήρι Κλασικής Κιθάρας, το Εργαστήρι Εικαστικών. Στο πολιτι στικό κέντρο στεγάζεται κα ι η βιβλιοθήκη στην ο ποία συλλέγεται υλικό για την τοπική ι στορία. 2.2 Χωροταξικά δεδομένα περιοχής μελέτης Διοικητικά δεδο μένα περιοχής μελέτης Οι τρεις Δημ οτικές Κοιν ότητες της Περαίας, των Ν.Επι βατών και της Αγίας Τριάδας, όπως προαναφέρθηκε, ανήκουν διοικητικά στη Δ.Ε. Θ ερμαϊκού του Δήμ ου Θε ρμαϊκού, ο οπο ίος ως Οργανισμός Πρωτο βάθμιας Τοπικής Αυτοδι οί κησης, υπάγεται στην Περιφέρε ια Κεντρικής Μακεδονίας (Οργανισμός Δευτεροβάθμ ιας Τοπι κής Αυτοδιοίκησ ης ) και στην Αποκεντρωμένη Διοίκησ η Μακεδονίας Θράκης (όργανο κεντρικής διοίκησης ). Όπως υπογραμμίσαμε στην παράγραφο 2.1.3, σύμφ ωνα με το Ρυθμιστικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης, η Δ.ε. Θερμαϊκού ανήκει στη Λοι πή Ζώνη και εμφανίζεται ως αστική περιοχή με αξι οσημεί ωτη πληθυσμιακή ανάπτυξη την τελευταία εικοσαετία.

19 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α Εξαρτήσεις - εξυπ ηρετή σεις Όσον αφορά στον τομέα των υπηρεσιών, αλλά και των κοινωνικών υποδομών, η Δ.Ε. Θερμαϊκού εξυπ ηρετείται από: Τα Νοσοκομε ία της Θε σσαλονίκης, το Κέντρο Υγείας Ν.Μη χανιώνας και τα Α γροτικά Ιατρεία Περαίας και Ν. Επι βατών. Επ ίσης, υ φί σταται μία ιδιωτική κλινική στην Πε ραία, καθώς και ιδιωτικό θεραπευτήριο χρόν ιων νοσημ άτων στους Ν. Επι βάτες. Εγκαταστάσεις διοίκηση ς, που περιλαμβάνουν τα γραφεία του Δήμου στ ην Περαία, καθώς και τα πρώην κοινοτικά καταστήματα Ν.Επι βατών και Αγ.Τριάδας. Εγκαταστάσεις πρόνοι ας, οι οποίες περιλ αμβάνουν βρεφονηπιακ ό σταθμό στ ους Ν.Επιβάτες, δ ύο παιδι κούς σταθμούς στην Περαία, ιδιωτικό παιδι κό σταθμό στους Ν.Επιβάτες και Κ.Α. Π. Η. που λειτ ου ργεί στο χώρο του π ρώην κοινοτι κού καταστήματος Ν.Επιβατών. Πολιτισ τικές εγκαταστάσεις, οι οπ οίες απαρτ ίζονται από το πολ ιτι στικό κέντρο της Περαίας, καθώς και τους Ιερούς Ναούς σε όλους τους οικισμο ύς. Εγκαταστάσεις εκπαίδευσης, οι οπ οίες αποτελού νται από τρία διθέσια Νηπιαγωγεία στ ην Περαία, ένα στους Ν. Επιβάτες και ένα στην Αγ.Τριάδα, δ ύο Δημοτι κά Σχολεία στ ην Περαία και από ένα στο υς Ν.Επι βάτες και στην Αγία Τριάδα, ένα Γυμν άσιο στην Περαία και από ένα Γυμνάσιο - Λύκειο στην Περαία και στους Ν.Επ ιβάτες. Σ τ ις εγκαταστάσεις εκπαίδευσης περιλαμβάνονται επίσης και οι εγ καταστάσεις του Οργανισμού Τουρ ιστικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης 7 στην Περαία. Αθλητικές εγκαταστάσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν εκτός από διάσπαρτα γήπεδα αθλοπαιδιών και στους τρεις οικισμούς, γήπε δα ποδοσφαίρου επί ση ς και στους τρεις οικισμούς, καθώς και κλειστό Γυμναστήρ ιο σ την Περαία, αλλά και «Πυρ ήνα Β» αθλητικών εγκαταστάσεων που δεν έχει ολοκληρωθε ί πλήρω ς η υλοποί ησή το υ. Το Αστ υνομικό Τ μήμα στ ους Κάτω Ν. Επ ιβάτες. Το Υποκατάστημα Ι.Κ. Α. Καλαμαριάς και τα ιατρεία του Ι. Κ.Α. στο 2 ο Γενικό Νοσοκομε ίο Ι.Κ. Α. στ η Νέα Κρήνη Κα λαμαριάς. Το Υπ οκατάστημα Ο.Τ.Ε. Περαίας. Το Υπ οκατάστημα Ε.Λ.Τ.Α. στους Ν.Επιβάτες. Το Υπ οκατάστημα της Δ. Ο.Υ. Καλαμαριάς. Το Υπ οκατάστημα Δ.Ε.Η. Ανατολικής Θεσσαλονίκης (στην ο δό Παπαναστασίου 63 & Πριάμου ). Το Κτηματολογ ικό Γραφε ίο Καλαμαριάς. 7 Πρόκε ι τ αι γ ι α Ν. Π. Δ. Δ. που ε πο πτεύε τ α ι α πό τ ο Υ που ρ γ ε ί ο Πο λ ι τ ι σ μ ο ύ κ αι Τ ο υ ρ ι σμο ύ, περι λ α μ βά ν ε ι σή μ ε ρ α τ η ν πρ ώη ν Σ χ ο λ ή Τ ο υ ρ ι σ τ ι κ ών Ε πα γ γ ε λ μ άτ ω ν κ αι τ ι ς Σ χ ο λ έ ς Ξεναγ ώ ν.

20 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 20 Το 5 ο Γραφείο Πρωτοβά θμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης στην Περαία, πο υ υπάγεται στη Διε ύθυνση Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης με έδρα τη Θεσσαλονίκη (στη σ υμβολ ή των ο δών Κατσιμίδη και Μήλου). Το 3 ο Γραφείο Δε υτε ρο βάθμιας Εκπαίδευση ς Θεσσαλονίκης στην Καλαμαριά, που υπάγεται στη Διεύθυν ση Δευτερο βάθμιας Εκπαίδευσης Θεσσαλονίκης με έδρα τη Θεσσαλονίκη ( στην οδ ό Σαπφούς). Το Κέντρο Συμβο υλευτι κής και Προσανατολισμ ού στην Περαία ( υπάγεται στη Διεύθυν ση Δευτερο βάθμιας Εκπαίδ ευσης Ανατολικής Θε σσ αλονίκης). Την Πυ ροσ βεστική Διοίκ ηση Νομού Θεσσαλονίκης στη Θεσσαλονίκη ( περιοχή Μαρτί ου). Το Λιμεναρχείο και τ ο Τ ελωνείο της Ν.Μη χανιών ας. Το Κέντρο Εξυ πηρέτη ση ς Πολιτών στ ους Ν.Επ ιβ άτες. Τη Μητρόπ ολη Καλαμαριάς για θρησκευτικά θέματα. Τα Δικαστήρια της Θεσσαλονίκης (Πρωτοδ ικείο, Πταισματοδικείο, Ειρηνοδικείο). Το Δασαρχείο Θεσσαλονίκης. Ο Δήμος Θερμαϊκού εξ αρτάται από τη Θεσσαλονίκη για λοιπές διοικ ητικές υπηρεσίες. Επίσ ης, ο Δήμος υ πάγεται στη Διεύθυν ση Πολεοδομίας Θεσσαλονίκης της Νο μαρχιακής Αυτοδιο ίκησης Θεσσαλονίκης, στη Διεύθυνση Πε ριβάλλοντος και Χωροταξίας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και στη Διεύθυνση Πολεοδομικού Σχεδιασμού του Υπουργείου Περι βάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Ο Δήμος δεν παρουσιάζει αυτάρκεια σε όλα τα είδη λιανικού εμπορίου, τροφ ίμων, ρ ουχισμού και οικιακού εξο π λισμού, και εξαρτάται κυρίως από τις αγορές της Θεσσαλονίκης, αλλά και τα εμπορικά κέντρα που έχουν αναπτυχθεί στην περιο χή μεταξύ Θε σσαλονίκ ης και Περαίας για δι άφορα καταναλωτικά προϊόντα, γεγονός που υπογραμμίζει τον πε ριαστικό χαρακτήρα του Συνδέσεις με την ευρ ύτε ρη περιο χή Η περιοχή μελέτης συν δέεται με τη Θε σσαλονίκη μέσω της οδο ύ Γεω ργικής Σχολής, η οποία, μετά τ ον κόμβο του αεροδρόμ ιου, μετον ομάζεται σε ο δό Θε σσα λονίκης. Η εν λόγω οδός διακρίνεται για το ικανοποιητ ικό π λάτος της, το οπο ίο όμως παρουσ ιάζει μεταβλητότητα, α φού π ριν και μετά τον κόμβο του αερο δρόμιο υ οι τρεις λωρίδες ανά διεύθυνση γίνονται δύ ο, ενώ πριν τον ο ικισμό τη ς Περαίας, το πλάτος μειώνεται δραματικά σε μία λωρίδα ανά διεύθυνση και χωρίς στηθα ίο στη μέση. Επίσης, οι πολλοί φωτεινοί σηματοδότες στ ους ι σ ό πεδους κόμ βους, σε συ νδυασμό με τους αυξημ ένους κυκλοφοριακούς φόρτους τις ώρες αιχμής, καθιστούν σχετικά χαμηλό το επίπεδο εξυπ ηρέτησης της εν λόγω οδού. Επ ιπρό σθετα, η περιοχή μελέτης συν δέεται μέσω των οικισμών Πλαγιαρίου και

21 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 21 Τριλόφου με την οδό Θε σσαλ ονίκης Μου δανίων, καθώς και με την Περιφερειακή Οδό, είτε μέσω της οδού Θεσσαλονίκης Μουδανίων, είτε μέσω της οδού Γεωργ ικής Σχολής. Το λιμάνι και το αεροδρόμι ο της Θεσσαλονίκης εξυπη ρετού ν τις ακτοπλοϊκές και αεροπορικές μεταφορές των κατοίκων του Θερ μαϊκού, ενώ τις χερσαίες μ εταφορές συμπληρώνου ν τα τρένα του Ο.Σ. Ε. και τα Κ.Τ. Ε.Λ. Η σύν δεση τ ης περιοχής μελέτης και της Θεσσαλονίκης με μέσα μαζικής μεταφοράς είναι εφικτή μόνο με λεωφορε ία του Ο.Α.Σ.Θ. Πιο σ υγκεκριμένα, η Θεσσαλονίκη συνδέεται με τους τρεις οικισμ ούς μέσω τ ο υ Ανατολικού Σταθμού Ι ΚΕΑ: σε αυτόν καταλήγουν οι γραμμές 02 και 03 με αφετηρία το Ν.Σ. Σταθμό και η γραμμή 08 με αφετηρία το σταθμό των Κ.Τ.Ε.Λ. με αφετηρία τον Ανατολικ ό Σταθμό ΙΚΕΑ ξεκινούν οι γραμμές 72 και 76 με προορ ισμό τη Ν.Μη χανιώνα και το Αγγελοχώρι αντίστοι χα. Υπ ογραμμίζεται ότι οι προ αναφερθείσες γραμμές λειτουργούν τόσο τις κ αθημερινές, όσο και τα Σαββατοκύρ ιακα και τις αργίες, ενώ για τις καθημερινές η έναρξη των δρομολογίων είναι περίπου στις 05:0 0 το πρωί και η λήξη τα μεσάνυχτα, με σ υχνότητ α διέλευσης λεπτ ά. Το πρόγραμμα των εν λόγω γραμμών για τα Σαββατοκύρ ιακα και τις αργίες περιλαμβάνει λιγότερα δρομολόγια σε σχέση με αυτά των καθημερινών. Πάντως, τ ο επι βατικό κοινό είναι εφικτό να ενημερώνεται από το διαδί κτυο για πληθώρα θεμάτων που αφορούν σε όλες τις γραμμές του Ο.Α.Σ. Θ., καθώς στο δικτυακό του τόπο έχουν πρ οστεθεί ν έες εφαρμογές που διευκολύνουν ιδιαίτερα όσο υς ενδιαφέρονται να μετακινηθούν κάνοντας χρήση λεωφο ρείου. Στ ην Εικόνα (ακολουθεί στην επό μενη σελίδα) φαίνεται η δ ιαδρομή της γραμμής 72 «Ι ΚΕΑ Ν.Μη χανιώνα» ω ς το τμήμα του Δήμο υ Θερμαϊκού. Μακροπρόθεσμα, πάντω ς, μετά την κατασκευή της επέκτασης του Μετρό Θεσσαλονίκης μέχρι την περι οχή της Καλαμαριάς, πιθανόν να είναι εφικτός ο σχεδιασμός υπέργε ιας γραμμής τρένου τ ουλάχι στον μέ χρι το αεροδρ όμ ιο ή τ ο Δήμο Θερμαϊκού, οπότε αναμένονται ιδιαίτερα θετικές εξελίξεις στο θέμα της σύνδε σης του Δήμο υ με τη Θεσσαλονίκη με μέσα μαζικής μεταφοράς. Υπ ογραμμίζεται ότι με τις επεκτάσεις σχεδίων π ό λης των οικισμών του Δήμου Θερμαϊκού, αλλά και των όμορων Δ.Ε. ( Μίκρα, Μηχανιώνα και Επανομή), οι ο ποίες είναι υπό ανάθεση ή υπό εκπόνηση και άρα έχουν ένα χρονικό ορ ίζο ντα ολοκλήρωσης μία περίπου δεκαπενταετία, πρόκειται να φιλοξενήσ ει η ευρύτε ρη πε ριοχή έ να σημα ντικό αριθμό μόνιμων κατοίκων. Άμε ση συνέπεια θα είναι και η κατακόρυφη αύξηση του αριθμο ύ των μετακινήσεων από και προς τη Θεσσαλονίκη, αλλά και άλλες περιοχές του Π. Σ. Θ., οι ο ποίες δεν είναι εφικτό να εξυπηρετηθούν από το ση μερινό οδικό δίκτυο, εν ώ είναι αμφίβολο αν υπάρχουν πολλά περι θώρια βελτίωσής τους ή κα τασκευής νέων οδικών αξόνων.

22 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α Χαρακτηριστικά των οικισμών και της ευρύτερης περιοχής τους Βασικά χαρακτηρι στικά φυσικού περι βάλλοντος Γενικά, η έκταση του Δήμου, από μο ρφολογικής άποψης διαιρείται σε δύο τμήματα: το παραλιακό πεδινό τμή μα το οποίο βρίσκετα ι στα βόρεια της οδ ού Θεσσαλονίκης Μηχανιώνας και το τμή μ α στα νότια της εν λόγω οδού, αλλά και στα δυτ ικά της στην περιο χή της Αγίας Τ ριάδας, όπο υ παρουσ ιάζονται έντον ες κλίσεις της τάξης το υ 7-20%. Πάντως, η Δ.Ε. εκτείνεται στο πεδι νό τμήμα της Π. Ε. Θεσσαλονίκης, στον ο ποίο, ε κτός από το Χορτ ιάτη, οι υπόλοιποι ορεινοί όγκοι διαχωρίζουν ου σιαστικά την Π.Ε. από τους όμο ρους της Χαλκιδικής και των Σερρών, όπως φαίνεται και στην Εικόνα (ακολ ουθεί στην επόμενη σελίδα). Δ ι ά γ ρ α μ μ α : Η σ ύν δ ε σ η Δ ή μ ο υ Θ ε ρ μ α ϊ κ ο ύ μ ε τ ο ν Α ν α τολ ι κ ό Σ τα θ μ ό Ι Κ Ε Α.

23 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 23 Η υπό μελέτη Πολεοδομι κή Ενότητα Π. Ε.1 Α, η ο ποία αναφέρεται στην π εριοχή ε πέκτασης της Άνω Περαίας, δυτ ικά, νότια και ανατολικά του εν λόγω οικισ μού, πα ρουσιάζει έντονο ανάγλυφο, λόγω των χαραδρώσεων που δημ ιου ργούν δύο ρέματα, ένα στα ανατολικά και ένα στα δυτικά του ο ικισμο ύ. Μάλιστα, εξαιτίας το υ έντονου μο ρφολογικού ανάγλυφου, που σε ορισμένες περι πτώσεις παρουσιάζει κλίσε ις από 12% ως 25% (βλ. σχετικ ά Εικόνα που ακολουθεί παρακάτω), είναι ακατόρθωτη η οργάνωση του προτεινόμενου από το εγκεκριμένο Γ.Π. Σ. κυκ λοφοριακού δικτύου, ό πως θα δούμε αναλυτικά στο κεφάλαιο της προμελέτης. Τα υψόμετρα της ενότητας κυμαίνονται από 18 ως 85 μέτρα, οι κλίσει ς των οδών εντός του οικισμού κυμαίνονται συνήθως από 8% ως 12%, ενώ σε μερικές περιπτώσεις ξεπερνούν το 15% και για αυτόν το λόγ ο είναι τσιμεντοστ ρωμένοι. Το βόρειο όρι ο της ενότητας ταυτίζεται με τ ην οδό Θε σσαλονίκης Μηχανιώνας. Ει κ ό ν α : Τ ο α ν ά γ λ υ φο της Π. Ε. Θ ε σσ α λ ο ν ί κ η ς. Το κλίμα στην ευρύτερη περιοχή είναι εύκρατο, οι επικρατούντες άνεμοι είναι οι βόρειο ι και οι βορειοδυτ ικοί κατά τους χειμερινούς μήνε ς, και οι νότ ιοι και οι το πικοί ανατολικοί κατά τους θερινούς μήνες. Τ α κυριότερα χαρακτηρισ τ ικά του κλίματος της περιοχής μελέτης είναι οι σταθερές αρκετά υψηλές θερμοκρασίες, με θερμότερο μήνα τον Ιούλιο, η ανομβρία και η ξηρασία με λίγες αλλά ραγδαίες βροχές κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, οι χαμηλές θερμοκρασίες κατά τη χειμερινή περίοδο, με ψυ χρότερο μήνα τον Ιανουάριο, και αρκετές βρο χοπτώσεις, οι οπ οίε ς πολύ σπάνια μετατρέ πονται σε χι ονοπτώσεις, λόγω της γειτνίασης της περιο χής μελέτης μ ε τη θάλασσα, καθώς κ αι εξαιτίας των χαμηλώ ν υψόμετρων. Με ρικά από τα επιμέρους χαρακτηριστικά του κλίματος της περιο χής μελέτης ε ίναι η σ χετικά υψηλή

24 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 24 άπνοια, οι λίγες βρο χοπτώσεις, η υψηλή ηλ ι οφάνεια και τα συχνά φαινόμενα βραδινού παγετού. Ει κ ό ν α : Τ ο μ ο ρ φο λ ο γ ι κ ό α ν ά γ λ υ φο τ η ς Π. Ε. 1 Α, σύμφω ν α μ ε χά ρ τη Γ. Υ. Σ. κ λ ί μ α κ α ς 1 : Αναλυτικότερα, σ ύμ φωνα με μετρήσεις του Μετεωρολογικού Σταθμού του Α. Π.Θ., ψυχρότερος μήνας είναι ο Ιανουάριος με μέση τιμή θερμοκρασίας 5,9 ο C και ο θε ρμότερος μήνας ο Ιούλιος με μέση τιμή θερμοκρασίας 26,4 ο C, ενώ τ ο μέσο ετήσ ιο ύψος βρο χοπτώσεων είναι 484 mm, που αποτελεί ένα α πό τα χαμηλότερα για την περιοχή της Μακεδονίας και της Θράκης. Απ ό τα κλιματο λογικά στοιχε ία που πρ οέρχονται από το Μετεωρολογικό Σταθμό τω ν Λουτρών Θέρμης και αναφέρονται στην περίοδο , προκ ύπτουν τα ακόλουθα συνοπτικά αποτελέσματα που παρατίθεν ται στον Πίνακα (ακολουθεί στην επόμενη σελίδα). Οι άνεμοι π ου επικρατούν είναι βόρειο ι και βο ρειοδυτικοί, και κυρίως πνέουν κατά την περίοδο από Σεπτέμβριο ως και Μάρτιο. Οι λιγότερο συ χνοί άνεμοι είναι οι νοτιοδυτικοί και οι βορειοανατολικοί (με ποσοστά εμφάνιση ς 3,88% και 3,56% αντίστοιχα). Το ποσοστό

25 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 25 νηνεμίας στην περιο χή μελέτης φτάνει το 37, 71%. Τοπικ ός άνεμος στην περιο χή είναι ο Βαρδάρης, βό ρειος, βορειοδυτικός άνεμος πο υ προέρχεται από την κοιλάδα του Αξιού, ο οποίος πνέει όλο το χρόνο, αλλ ά κυρίως εμφανίζονται κατά τους χειμερινούς μήνες. Ας σημειωθεί ότι οι παραπάνω μέσες θερμοκρασίες για χειμώνα και καλοκαίρι είναι σύμφωνες με την κατάταξη του Νομού Θεσσαλονίκης σε βιοκλιματικούς ορόφο υς από το Υπουργείο Γεωργίας, όπω ς φαίνοντ αι στην Εικό να Μέση ετήσια βρο χόπτω σ η Μέση ετήσια θε ρμοκρασία αέρα Θερμότερος μ ήνας Ψυχρότερος μήνας Απόλυτα μέγιστη θερμ οκρασία αέρα Απόλυτα ελάχι στη θερμο κρασία αέρα Μέση μέγιστη θερμοκρα σία θερμότερο υ μήνα Μέση ελάχιστ η θερμοκρασία ψυχρότε ρου μήνα Ετήσιο θερμομετ ρικό εύρος 423 mm 15,6 ο C Ιούλιος Ιανουάριος 45,0 o C -12,0 o C 32,2 o C 0,7 o C 31,4 o C Q 2 Em berge r 46,4 Βιοκλιματικός όροφ ος Ημίξηρ ος με ψυ χρούς χε ιμώνες Πί ν α κ α ς : Σ υνο π τ ι κ ά α π ο τελ έ σ μ α τα απ ό τη ν α ν ά λ υσ η τω ν κ λ ι μ α τολογ ι κ ώ ν σ το ι χ ε ί ω ν τ ο υ Μ ε τεω ρ ο λ ο γ ι κ ο ύ Σ τα θ μ ο ύ Λο υ τ ρ ώ ν Θ έ ρ μ η ς τη ς περ ι ό δ ο υ Ει κ ό ν α : Η κ α τά τα ξ η το υ Νο μ ο ύ Θ ε σσαλ ο ν ί κ η ς σε β ι ο κ λ ι μ α τ ι κ ο ύς ο ρ ό φ ο υ ς, σ ύμ φ ω ν α μ ε το Υπ ο υ ρ γ ε ί ο Γ ε ω ρ γ ί α ς.

26 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 26 Από γεωλογικής άποψ ης, η ευρύτερη περιο χή του Μεγάλου Εμ βόλου ανήκει στη γεωτεκτονική ζώνη του Αξιού, η οποία έ χει διε ύθυνση ΒΒΔ - ΝΝΑ και δ ιαμορφώθηκε κατά το Πέρμιο Κατώτερο Κρη τιδικό, χωρίζοντας την από δυτικά μεταμορφωμένη Πελαγονική μάζα από την προς ανατολικά μεταμορφωμένη κρυσταλλική μάζα της Ροδόπης. Ειδικά η παράκτια ζώνη, στην οποία εντάσσεται η περιοχή μελέτης, ανήκει στο Τεταρτογενές Ολόκαινο και αποτελείται από: π ρο σχώσεις πεδιάδων, δ ηλαδή, αργίλους, αργιλούχους άμμους και αργίλους με ασβε στιτι κ ά συγκρίματα αποθέ σε ις τεναγών, δηλαδή, αργίλους, αργιλού χους άμμους και πηλούς μαύρου χρώματος και παράκτιες άμμους, στη βάση των οποίων επικρατούν τα κροκαλοπαγή. Επί σης, το υ περυ ψωμένο τμήμα με τις χα ραδρώσεις, στα νότια της οδού Θεσσαλονίκης Μηχανιώνας, ανήκει στο Νεογενές (ανώτερο μειόκαινο κατώτερο πλειόκαινο), πε ριλαμβάνοντας εύθρυπτους μαμμίτες ή πολύ σ υ μπαγείς και τοπικά μικροκροπαγή με δ ιασταυρωμένη στρώση και με ορίζοντες από μάργες κατά θέσεις. Η κατά το παρελθόν εν τατικοποίηση των αγροτ ι κών δραστηριοτήτων, σε συνδυασμό με τις πιέσεις της έντονης αστικοποίη σης, έ χουν συντελέσει καθορι στικά στη ση μερινή ε ικόνα της χλωρίδας της ευρύτερης περιοχής μελέτης, η οποία εδαφικά είναι ιδιαίτερα περιορισμένη κυρίως στα ρέματα με υγροτοπική βλάστη ση ( π οώδη, θαμνώδη και δενδρώδη). Πε ριορι σμένης έκτασης πευκώνες παρο υσιάζονται στην Π.Ε.5Α, στη χαράδρα του ρέματος, η ο ποία αποτελε ί, όπως προαναφέρθηκε, φυσικό σύνορο ανάμεσα στο εγκεκριμένο σχέδιο και στο δυτικό τμήμα της επέκτασης της Αγία ς Τριάδας, στα π ρανή τ ης οδού Θεσσαλονίκης Μηχανιώνας, καθώς και δίπλα στα ρέματα της Π. Ε.1 Α. Η πα ρόχθια βλάστησ η, σε συνδυασμό με τ ις καλλιεργήσιμες εκτάσεις, προσφέρουν συν θήκες διαβίωσης σε έντομα, αμφίβια ερπετά, μικρά θηλαστικά και πουλιά. Τέλος, υπογραμμίζεται ότ ι ο αστικός χαρακτήρας της περιοχής μελέτης ουσιαστικά υπονοε ί ότι δεν υφίστανται ευαίσθ ητ α οικοσυστήματα σε αυτ ήν Η δομή του ο ικισμ ού της Άνω Πε ραίας Για τον οικισμό της Άν ω Περαίας, όσον αφορ ά στη δομή του και στ ην οικιστική τ ου εξέλιξη, παρατηρούμε ότι, στο ανατολικό τ μήμα του Δήμο υ Θερμαϊκού και νότια εφαπτομενικά της επαρχιακής οδού Θεσσαλονίκης Μηχανιώνας, απέκτησε διάταγμα ρυμοτομίας στις (ΦΕΚ 232Δ /1969 ). Με το π.δ. της (ΦΕΚ 106 9Δ /1997 ) εγκρίθηκαν η επιβολή προκηπίων μεταβλητού πλάτους, μέγιστο ύψος κτιρίων 11,5 μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της υποχρεωτικής στέγης ύψους 1,5 μέτρων, καθώς και η επιβολή εξασφάλισης χώρου στά θμευσης, μίας θέσης ανά 100 τ.μ. δομημένης επιφάνειας. Τέλος, με τη με αρ.δ3 Δ/53066 /10471 / Απόφαση ο ρίσθηκε μέγιστ ο ύψος κτιρίων τα 7,5 μέτρα, με δυνατότητα ανέγερση ς στέγης ύψους 1,7 μέτ ρων, λόγω της γειτν ίασης της περι οχής με το

27 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 27 Αεροδρόμ ιο «Μακεδονία». Σή μερα, ο οικισμός εμφανίζει κορεσμ ό στη δόμηση, καθώς είναι ελάχιστα τα διαθέσι μα ελεύθερα οικόπεδα, ε νώ λίγα οικόπεδα απο τελούν ιδιοκτησ ία του Δήμου, αλλά είναι μικρής επιφάνειας, περίπου τ.μ. Στον οικισμό της Άνω Περαίας καταγράφονται κυρίως χρ ήσεις κατοικίας, κεντρικών λειτουργιών, εκπαίδευσης, διοίκησης, πρόνοιας και περίθαλψης. Τα οικοδο μικά τετράγωνα, με σ χεδόν τετράγωνο ή παραλληλόγραμμο σχήμ α, είναι σχετικά μικρά, ενώ οι δρόμοι, πλάτους 8-13 μέτρων, δεν έχουν σαφή ιεράρχηση ως προς τη λειτ ο υργία τους. Οι περι σσότερες ιδιοκτησίες έχο υν προέλθει από διανομή οικοπέδων του Υπουργε ίο Γεωργ ίας, η οποία κ υρώθηκε το 1966 και στο εντός σχεδί ου τμήμ α της Άνω Περαίας οι αρχικές ιδιοκτη σίας που παραχωρήθηκαν είχαν εμβαδόν της τάξης των 6 00 τ.μ. περίπ ου. 2.4 Δημογραφικά, κοινωνικοοικονομικά & παραγωγικά δεδομένα τ ου Δήμου Θερμαϊκού Πληθυσμ ός εξέλιξη τ άσεις Το εγκεκριμένο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Δ.Ε. Θερμαϊκού έ χει μελετήσει την πολεοδομική ο ργάνωση των τριών οικισμών το υ Δήμο υ για πληθυ σμό κ ατοίκων ( σε έντεκα πολεοδομικές ενότητες). Η αναφορά μας σε αυτό το ση μείο στα δημογ ραφικά χαρακτηριστικά του ο ικισμού, βάσει των απογ ρ αφών της Ε.Σ.Υ. Ε., πρα γματοποιείται για μία επικαιροποίη ση της πληθυσμιακής εξέλιξης των οικισμών και να διαπιστώσουμε το ρεαλισμό ή όχι των πληθυ σμιακών προ βλέψεων του Γ.Π.Σ. Το παρόν τεύχος αναφέρεται στους οικισμ ούς Περαία και Αγ.Τριάδα που έχουν άμεση σχέση με τ ις Πολεοδομ ι κές Ενότητες που μελετά το τεύχος (Π. Ε.5 Α,, Π.Ε.1 Α, Π. Ε.1, Ε.Μ.Ο.1 και Ζ.Α. Δ.1). Η εξέλ ιξη του πλη θυ σμού του Δήμου Θερμαϊκού, λοιπόν, σύμφωνα με τ ις απογραφές της Ε.Σ. Υ. Ε., φαίνεται στο Διάγρα μμα , σύμφωνα με τα στοι χεία που παρατίθενται στον Πίνα κα Παρατηρο ύμ ε την αλματώδη πληθυ σμιακή ανάπτυξη του «Καποδιστ ριακού» Δήμο υ Θερμαϊκού, ο οπ οίος σχεδόν εξαπλασίασε το ν πληθυσμό του κατά την εικοσαετία και όπως φαίνεται και στον Πίνακα , σ χεδόν τετραπλασίασε και το ποσοστό του στ ο σύνολο της Π.Ε. Θεσσα λονίκης. Μάλιστα, ο Δή μος το έτος 1991 ήταν στην 29 η θέ ση από τους 45 Δήμους της Π. Ε., εν ώ το έτος 2001 ανέβηκε στη 12 η θέ ση. Όπως και άλλοι περιαστικοί Δήμοι της Π.Ε. Θε σ σαλονίκης, δέχθηκε νέες οικογένειες που εγκατέλειψαν το κέντρο της πόλης σε αναζήτ ηση κατοικίας σε περι οχές πο υ πρ όσφεραν καλύτερη ποιότητα ζωής.

28 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 28 Δ ι ά γ ρ α μ μ α : Η ε ξ έ λ ι ξ η το υ π λ η θ υ σμ ού της Δ. Ε. Θ ε ρ μ α ϊ κ ο ύ γ ι α τη ν π ε ρ ί ο δ ο ΕΤΗ ΑΠΟΓΡΑΦ ΗΣ Ε. Σ.Υ.Ε. / ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΕΠΙ ΠΕΔΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Π.Ε. Θεσσαλονίκης % Δ.Ε. στην Π.Ε. 0,53% 0,44% 0,42% 0,61% 1,91% Δ.Ε. Θερμαϊκού Πί ν α κ α ς : Ο π λ η θ υ σμό ς τη ς Δ. Ε. Θ ε ρ μ α ϊ κ ο ύ γ ι α τ η ν π ε ρ ί ο δ ο Η εξέλιξη για κάθε οικισμό του Δήμο υ Θερμαϊκού ξεχωρι στά φαίνεται στο Διάγραμμα , σύμ φωνα με τα στοι χεία του Πίνακα Σύμφωνα με το ε ν λόγω Διάγραμμα, η πληθυσμιακή εξέλιξη τ ο υ Δήμου ο φείλεται στην αντίστοιχη εξέλ ιξη του οικισμού της Περαίας, ο οποίος σχεδόν πεντα πλασίασε τον πληθυσμ ό του κατά τη δεκαετία , ενώ οι Ν.Επιβάτες και η Αγ.Τρ ιάδα την ίδια πε ρίοδο υπερδιπλασίασαν τον πληθυσμό τους. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι η Περαία αποτελεί την έδρα του Δήμου, αλλά και από το γεγονό ς ότι κατά τις δεκαετίες 1970 και 1980 συγκέντρωσε το μεγαλύτερο πλήθος των παραθεριστικών κατοικιών της περιοχής. Από τα παραπάνω στοιχεία παρατηρούμε ό τι υπάρχει συνε χώς πληθυσμιακή αύξηση κα ι στους τρεις οικισμ ούς του Δήμου (με εξαίρεση τους Ν.Επιβάτες κατά τη δεκαετία ), η οποία εμφανίζεται σημαντικά μεγαλύτερη από το έτος 1981 και μετά.

29 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 29 Δ ι ά γ ρ α μ μ α : Η ε ξ έ λ ι ξ η το υ π λ η θ υ σμ ού των τρ ι ώ ν ο ι κ ι σμ ώ ν τη ς Δ.Ε. Θ ε ρ μ α ϊ κ ο ύ γ ι α τη ν π ε ρ ί ο δ ο ΕΤΗ ΑΠΟΓΡΑΦ ΗΣ Ε. Σ.Υ.Ε. / ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΙ Περαία Ν.Επιβάτες Αγία Τριάδα Πί ν α κ α ς : Ο π λ η θ υ σμό ς τ ω ν τρι ώ ν ο ι κ ι σμ ώ ν τη ς Δ. Ε. Θ ε ρ μ α ϊ κ ο ύ γ ι α τη ν π ε ρ ί ο δ ο Αυτό το γεγονός οφείλετ αι στο φαινόμενο τ ης με τεγκατάστασης κατοίκων του Π. Σ. Θ. στα προάστια της Θεσσαλον ίκης, σε συνδυασμό με την ύπαρξη στην περιο χή διαθέσιμης γης σε σχετικά ικανοποιητικές τιμές, σε σύγκριση με άλλες περιοχές και με το Π.Σ. Θ. Τη δεκαετί α του 1990 η πληθυσ μια κή αύξηση εν ισχύεται και από την εγκατάσταση στην περιοχή του

30 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 30 Δήμου παλιννοστούντων ομογενών, οι οποίο ι εκ μεταλλεύονται το οικιστι κό απόθεμα, το ο ποίο προϋπήρ χε στην περιοχή ως παραθεριστική κατοικία Νοικοκυριά και π υραμίδ α ηλικιών Από τις απογραφές τη ς Ε.Σ.Υ. Ε. το υ 1991 και του 2001, προκύπτ ουν τα ακόλουθα στοιχε ία για τον αριθμό των νοικοκυριών στο Δήμο Θερμαϊκού, πο υ παρατίθενται στον Πίνακα : ΕΠΙ ΠΕΔΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Π.Ε. Θεσσαλονίκης Δήμος Θερμαϊκού ΠΛΗΘΥΣΜΟ Σ ΑΡΙ ΘΜΟΣ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΜΕΛΗ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΑΤΟΜΑ ΑΝΑ ΝΟΙΚΟΚΥΡ ΙΟ ,89 2, ,89 2,91 Περαία ,88 2,94 Ν.Επιβάτες ,92 2,86 Αγία Τριάδα ,91 2,83 Πί ν α κ α ς : Ο α ρ ι θ μ ό ς τω ν ν ο ι κ ο κ υρ ι ώ ν σ τ η Δ. Ε. Θ ε ρ μ α ϊ κ ο ύ (και σ το υ ς τ ρ ε ι ς ο ι κ ι σ μ ο ύς το υ) κ α ι στην Π. Ε. Θ ε σσαλ ο ν ί κ η ς ( γ ι α τα έ τη α π ο γ ρ α φ ή ς της Ε. Σ. Υ. Ε κ α ι ). Από τα παραπάνω στοιχεία προκύπτει ότι ο αριθμός νοικοκυριών στο Δήμο Θερμαϊκού αυξήθηκε κατά περίπο υ 350% κατά τη δεκαετία , ενώ τ αυτόχρονα σε κάθε νοικοκυριό αντιστο ιχούν περίπο υ 2,9 άτομα και για τα δύο έτη απογ ραφής (1991 και 2001). Αυτό το γεγονός μπο ρεί να υποδηλώνει ότι στην περιοχή έχουν εγκαταστ αθεί νέες οικογένειες με κανένα ή ένα παιδί (για αυτόν το λόγο, δεν έχει αυξηθεί ο δείκτης «άτομα/νοικοκυριό» κατά την απογραφή της Ε.Σ.Υ. Ε. του 2001 ως π ρος την αντίστοι χη απογ ραφή του 1991 ). Αυτό που παρατηρούμε είναι ότι στην Περαία ο εν λόγω δείκτης παρουσιάζει μικρή αύξηση τη δεκαετία , ενώ αντίστοιχα την ίδια δεκαετία για τους οικισμούς των Ν.Επιβατών και της Αγίας Τ ριάδα ς παρουσιάζει μικρή μείωση, χωρίς όμως να παρέχεται δυνατότητα για εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων. Πάντως, το φαινόμενο της υπογεννητικότητας, το οποίο είναι χαρακτηριστικό των περισσότερων περιοχών της χώρας, παρουσιάζεται στην πυραμίδα ηλικιών για τα έτη απογ ραφής της Ε. Σ. Υ.Ε και 2001, η οπ οία φαίν εται στα Διαγράμματα και (από τα στοιχεία των Πινάκων και ) που ακολουθούν. Η κατανομή του πληθυσμού στο Δήμο Θερμαϊκού, σύμφωνα με τα στοιχεία του Πίνακα για την απογραφή της Ε.Σ.Υ.Ε. του έτους 2001, δείχνει ξεκάθαρα ότι περίπου το 90%

31 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 31 των κατοίκων του είναι ηλικίας μικρότερης των 65 ετών, ενώ τα 2/3 τω ν κατοίκων του είναι ηλικίας μικρότερης των 45 ετών. Από τ ο Διάγραμμα φαίνεται ότ ι το σ χήμα δεν θυμί ζει πυραμίδα, αφού θα έπρεπε οι κάτοικοι των ηλικιών 0-14 και να είναι σημαντικά περισσ ότεροι, για να είν αι μεγαλύτερη η βάση τη ς πυραμίδας. Δ ι ά γ ρ α μ μ α : Π υρα μ ί δ α η λ ι κ ι ώ ν τω ν κ α τοί κ ω ν τ ης Δ. Ε. Θ ε ρ μ α ϊ κ ο ύ μ ε β ά ση τ η ν α π ο γ ρ α φ ή τη ς Ε. Σ. Υ. Ε. το υ έ το υς Φύλο Ομάδες ηλικιών Άντρες ( 20,2%) (20,5%) ( 28,2%) ( 21,8%) 940 (9, 3%) Γυναίκες ( 18,8%) ( 21,0%) ( 28,2%) (21,4%) ( 10,6%) Πί ν α κ α ς : Ο ι ο μ ά δ ε ς ηλ ι κ ι ώ ν στη Δ. Ε. Θ ε ρ μ α ϊ κ ο ύ ( α π ο γ ρ α φ ή Ε.Σ. Υ. Ε ). Αντίστοι χη ε ίναι η ε ικόνα για την υπογεννητικότ ητα που αποκομ ίζουμε από το Διάγραμμ α , το οποίο προ κύπτει από τα στοιχεία του Πίνακα , που αφορούν στην απογραφή της Ε. Σ.Υ. Ε. του έτους Βέβαια, παρατηρ ούμε ότι στ ο Διάγραμμα φαίνεται ακόμα μεγαλύτερη γήρανση του πληθυ σμού, κυρ ίως λόγω της ομάδας ηλικίας που είναι σημαντικά μ ειωμένη σε σχέ ση με τ ην απογραφή της Ε. Σ. Υ.Ε. τ ου έτους Πάντως, από τα στοιχεία των Πινάκων και προκύπτε ι ότι οι νέοι κάτοικοι που

32 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 32 έχουν μετακομίσει στο Δήμο Θερμαϊκού κατά τη δεκαετία ανήκουν στις ομάδες ηλικιών και 45-64, προφανώς συμπαρασύροντας και κατοίκους μικρότερης ηλικίας, που συγκροτούν οικογένειες των 3-4 μελών. Δ ι ά γ ρ α μ μ α : Π υρα μ ί δ α η λ ι κ ι ώ ν τω ν κ α τοί κ ω ν τ ης Δ. Ε. Θ ε ρ μ α ϊ κ ο ύ μ ε β ά ση τ η ν α π ο γ ρ α φ ή τη ς Ε. Σ. Υ. Ε. το υ έ το υς Φύλο Ομάδες ηλικιών Άντρες 560 (19,8%) 694 (23,3%) 609 (21,1%) 716 (25,0%) 312 (10,8%) Γυναίκες 533 (17,9%) 658 (23,4%) 621 (21,3%) 749 (25,7%) 371 (11,7%) Πί ν α κ α ς : Ο ι ο μ ά δ ε ς ηλ ι κ ι ώ ν σ τ η Δ. Ε. Θ ε ρ μ α ϊ κ ο ύ (απ ο γ ρ α φή Ε. Σ. Υ. Ε ) Μορφωτικό επί πεδο Με βάση στατιστικά στοιχεία της απογραφής του 2001 της Ε.Σ. Υ.Ε., παραθέτουμε τον Πίνακα , που αναφέρεται στο μορφωτικό επίπεδο των κατοίκων της Δ.Ε Θερμαϊκού και της Π. Ε. Θε σσαλονίκης:

33 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 33 Επίπεδο μόρφω σης Μεταπτυχιακό - Δι δακτορικό Πτυχιούχοι Α.Ε. Ι. Πτυχιούχοι Τ ΕΙ (ΚΑΤΕ ΚΑΤΕΕ) / Ανωτέρων Σχολ ών Απόφοιτ οι Μεταδευτερο βάθμιας εκπαίδευσης Απόφοιτ οι Μέσης Εκπαίδευσης Απόφοιτ οι Γυμνασίου Απόφοιτ οι Στοι χειώδους Εκπαίδευσης Δεν τελείωσαν το Δημοτ ι κό αλλά γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση Φοιτούν στο Δη μοτικό Αγράμματοι Νομός Θεσσαλονίκης (1,1% ) (10,7% ) (3,8% ) (4,3% ) (30,8% ) (11,6% ) (28,0% ) (7,7% ) (6,7% ) (2,1% ) Δήμος Θερμαϊκού 207 (1,1% ) (11,6% ) 919 (4,9% ) 781 (4,2% ) (32,3% ) (11,7% ) (21,9% ) (8,8% ) 460 (2,5% ) 174 (0,9% ) Σύνολο Πί ν α κ α ς : Τ ο μ ο ρ φ ω τικ ό ε π ί π ε δ ο τ ω ν κ α τ ο ί κ ω ν τ η ς Δ. Ε. Θ ε ρ μ α ϊ κ ο ύ σε σ ύγ κ ρ ι σ η μ ε τη ν Π. Ε. Θ ε σ σαλ ο ν ί κ η ς (απ ο γ ρ α φή Ε. Σ. Υ. Ε., ). Από τα στ οιχε ία του Πί νακα , καθώς και το Διάγραμμα που ακολουθεί, είναι ξεκάθαρο ότι το μ ορφωτικό επίπε δο των κατοίκων της Δ.Ε. Θερμα ϊκού είναι αντίστοι χο του επιπέ δου των κατο ίκων της Π. Ε. Θεσσαλονίκης, με ελαφρά μεγα λύτερα ποσο στά των κατοίκων του Δήμου που είναι απόφοιτοι Α. Ε.Ι., Τ. Ε.Ι. και Μέσης Εκπαίδευσης. Επ ίσης, ποσοστ ιαία οι απόφοιτο ι στοι χειώδο υς εκπαίδευσης είναι λιγ ότεροι στη Δ.Ε. σε σύγκρι ση με αυτούς της Π. Ε. Τέλος, το γεγονός ότι κατά την απογραφή της Ε. Σ. Υ.Ε. του έτους 2001, μόλις το 2,5% του πληθυσμού του Δήμο υ φοιτά στο Δημοτικό Σχολείο το αντίστοι χο πο σοστό για την Π. Ε. Θεσσαλονίκης είναι 6,7% είναι σε συμφωνία με την π υρ αμίδα ηλικιών και το σχόλιο για την υπ ογεννητικότητα στην παράγραφο Συμπερασματικά, θα περίμε νε κανείς, λαμβάνοντας υπόψη την αλματώδη πληθυσμιακή αύξηση της Δ.Ε. κατά τη δεκαετία (η μεγαλύτερη στην Π. Ε. Θεσσαλονίκ ης), να είναι καλύτερο τ ο μορφωτικό επίπε δο των κατοίκων της Δ.Ε. από το αντίστοιχο των κατοίκων της Π.Ε., όπω ς συμβαίνει σε άλλους περιαστικούς Δήμους, α φού γενικά αρκετοί νέοι σήμερα λαμβάνουν πε ρισσότερη μόρφω ση, αποκτώντας πιο εύκολα πτυχία. Όμως κάτι τέτοι ο δεν επι βεβαιώνεται, κ αθώς όπως αναφέρει και το εγκεκριμένο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (στο αντίστοι χο τεύχος Ανάλυσης -Προμελέτης

34 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 34 Α Σταδίου), ένα ποσ οσ τό της πληθυ σμιακής αύξησης της Δ.Ε. οφείλετα ι στη μετεγκατάσταση οικονομικών μεταναστών, οπότε προ φανώς επηρεάζονται τα αντίστοι χα ποσο στά στο μορφωτικό επί πεδο των κατοίκων της περιοχής μ ελέτης. Δ ι ά γ ρ α μ μ α : Μ ο ρ φ ω τικ ό ε π ί π ε δ ο τ ω ν κ α τ ο ί κ ω ν τ ης Δ. Ε. Θ ε ρ μ α ϊ κ ο ύ, μ ε β ά ση τ η ν α π ο γ ρ α φή τη ς Ε. Σ. Υ. Ε. το υ έ το υ ς Απασχόληση Από τα στοιχεία της Ε. Σ.Υ.Ε. των δύο απογραφών κατά τα έτη 1991 και 2001 ότι σε απόλυτα μεγέθη στη δε καετία έ χου ν αυξηθεί όλα τα μεγέθ η της απασχόλ ησης, δηλαδή, ο οικονομικά ενεργός και μη ενεργός πληθυσμός, το σ ύνολο των απασχολούμενων και ο αριθμός των ανέργων, όπως προκύπτει από τα στατιστικά πο υ παρατίθενται στον Πίνακα (ακολου θεί στην ε πόμενη σελ ίδ α). Παρατηρούμε από τ α στοι χεία τ ου Πίνακα ότι κατά τη δεκα ετία ο πληθυ σμός αυξήθηκε κατά 25 0%, ενώ ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός αυξήθηκε κατά 275%, γεγονός που ενισ χύει τη ν άποψη ότι η Δ.Ε. Θερμαϊκού πρ οσελκύει την τελευταία δεκαπενταετία νέες οικογένειες από το Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης. Σημαντική, όμως, είναι και η αύξηση των ανέργων που

35 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 35 αποτελούσαν το το 6,9% του οικονομικά ενεργού πληθυ σμού, ενώ το 2001 το 11% σε απόλυτο αριθμό μάλιστ α εξαπλασιάστηκαν. Αυτ ή η αύξησ η της ανεργία ς, όμως, δεν οφ είλεται στις παραγωγικές δραστηριότητες του Δ.Ε. Θερμ αϊκού, που είναι ένας από τους μεγαλύτερους περιαστικούς Δή μους της Θεσσαλονίκης, αφού πολλοί κάτοικοι του εργάζονται σε διαφορετικά σημεία τη ς πόλης και συνεπώς, η καταγεγραμμένη ανεργία στον ο ικισμό επηρεάζεται από το 11,4 % της ανεργίας τ ης Π.Ε. Θεσσαλονίκης. Μεγέθη για την απασχόληση Έτη απογραφής Ε.Σ.Υ. Ε Συνολικός πληθυσμός Δ. Ε. Θερμαϊκού Σύνολο ο ικονομικά ενεργού και μη ενεργού πληθ υσμού ( 100% ) (100% ) Οικονομικά μη ενεργός πληθυσμός ( 52,2%) ( 46,9% ) Οικονομικά ενεργός πληθυσμός 2.496(47,8%) ( 53,1% ) Σύνολο απασχολούμενω ν ( 93,1%) ( 89,0 % ) Άνεργοι 172 (6, 9%) ( 11,0% ) Πί ν α κ α ς : Η ε ξ έ λ ι ξη δ ι α φ ό ρ ω ν μ ε γ ε θ ώ ν σ χε τ ι κ ά μ ε τ η ν α π α σχ ό λ η ση σ τ η Δ. Ε. Θ ε ρ μ α ϊ κ ο ύ κ α τά τη δ ε κ α ε τ ί α , σ ύ μ φ ω ν α μ ε τι ς απ ο γ ρ α φέ ς τ η ς Ε. Σ. Υ. Ε. Τομείς παραγωγής Έτη απογραφής Ε.Σ.Υ. Ε Πρωτογενής τομέας 199 (8, 8% ) 286 (3, 1% ) Δευτερογενής τομέας 478 (21,2% ) ( 23,2% ) Τριτογενής τομέας ( 47,0% ) ( 63,8% ) Νέοι 521 (23,0% ) 928 (9, 9% ) Πί ν α κ α ς : Η κ α τα ν ο μ ή τ ο υ ε ν ε ρ γ ο ύ π λ η θ υ σμ ο ύ σ το υ ς τ ρ ε ι ς τ ο μ ε ί ς π α ρ α γ ω γ ή ς κ α τά τα έ τη κ α ι σ ύ μ φω ν α μ ε την Ε.Σ. Υ. Ε. Όσον αφορά στην κατανομή του οικονομικά ενεργού πληθυσμο ύ της Δ.Ε. στους τρεις τομείς παραγωγής, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρατίθενται στ ον Πίνακα , καταγράφεται τη δεκαετία πο σοστ ιαία μείωση στ ον πρ ωτογενή τομέα κατά περίπου 65%, ενώ στον δευτερογενή τομέα και τον τριτογενή τομέα παρατηρείται αύξ ηση κατά 9,5% και 35% αντίστοιχα. Ας σημειωθε ί ότι η μεγάλη μείωση στ ον πρωτογενή τομέα παραγωγής εξηγείται από τη μείωση της αγροτικής γης, εξαιτίας τη ς μετατροπής τ ης σε οικόπεδα, την αυξησ η τ ων αξιών γης, αλλά και τη γενικότερη τάση τ ριτογενοποίη σης των επαγγελματικών δραστηριοτήτων, που σημειώνε ται στις περιαστικές ζώ νες μεγάλων αστικών κέντρων. Η σύγκριση τ ων αντίστοιχων ποσ οστ ών μπορεί να πραγματοποιηθεί με τη βοήθεια του Διαγράμματος :

36 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 36 Δ ι ά γ ρ α μ μ α : Η ε ξ έ λ ι ξ η τη ς κ α τα ν ο μ ή ς τ ο υ ε ν ε ρ γ ο ύ π λ η θ υ σμ ο ύ σ τ ο υς τρ ε ι ς τομ ε ί ς π α ρ α γ ω γ ή ς κ α τά τη δ ε κ α ε τ ί α σ τ η ν Π. Ε. Θ ε σ σαλ ο ν ί κ η ς κ α ι σ τ η Δ. Ε. Θ ε ρ μ α ϊ κ ο ύ, σ ύμ φω ν α μ ε τ ι ς α π ο γ ρ α φέ ς τη ς Ε. Σ. Υ. Ε. τ ω ν ε τώ ν κ α ι Πολεοδομικά δεδομένα Εισαγωγή Για τη μελέτη της πο λεοδομικής οργάνωσης των περιοχών ε πέκτασης του Δήμο υ Θερμαϊκού, πραγματοπο ιήθηκε η αποτ ύπωση και η κτηματογράφησ ή του ς, καθώς επίσης και καταγραφή των υφιστάμενων χρήσεων γης και των τεχνικών υποδομών. Τα εν λόγω

37 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 37 στατιστικά στοι χεία παρουσιάζονται στ ις επόμ ενες παραγράφους και αποτελούν το θεματικό αντικείμενο των Χαρτών Ανάλυσης που συνοδε ύουν το παρόν τεύχος. Υπενθυμί ζεται ότι το παρόν τεύχος αφορά στις Πολεοδ ομικές Ενότητες Π.Ε.1 και Ε.Μ. Ο.1, όπως έχε ι ήδη αναφερθεί και προηγου μένως, ωστόσο για να μελετηθεί συνολ ικά η π εριοχή μελέτης και να υπάρξουν γενικά συγκριτικά συμπεράσματα, στους πίνακες και στα διαγράμματα παρατίθενται στοιχε ία και για τις Πολεοδομι κές Ενότητες Π.Ε.1Α, Π.Ε.5Α και τη Ζώνη Αναπτυξιακών Δραστη ρι οτήτων Ζ.Α.Δ Χρήσεις γ ης Η υπό μελέτη Πολεοδ ομική Ενότητα παρου σιάζει διαφορετική εικ όνα στην εντός εγκεκριμένου ρυμοτο μικ ού σ χεδίου περιοχή τη ς Άνω Περαίας και δ ια φορετική εικόνα στην περιοχή επέκτασής της. Στην Άνω Πε ραία (Π. Ε.1Α) η περιο χή του ε γκεκριμένου σχεδίου πόλης παρουσιάζει ως προεξέχο υσα χρήσ η αυτήν της κατοικίας, ενώ στην περιοχή επέκτασης η δόμηση είναι πολύ αραιή, με εξαίρεση δύ ο μικρές περιοχές, στι ς οποίες παρατηρείται μεγάλη κατάτμηση των ιδιοκτησιών και αρκετές κατοικίες πρόχειρης κατασκευής με ελαφρά υλικά και χαρακτήρα αυθαιρεσίας. Η χρή ση π ου επικρατεί στα αδόμη τα αγροτεμάχια είναι αυτή της καλλιέργειας. Το Γυ μνάσιο σε γήπεδο εμβαδού τ.μ., συ μπληρώνει την εικόνα των χρήσεων γης. Στην περιο χή του εγκεκριμένου σχεδί ου της Άνω Περαίας (Π.Ε.1Α) εντοπίζονται οι ακόλουθες κοινόχρηστες και κοινωφελείς χρή σεις: Ο χώρος του Δημαρχείο υ σε οικόπεδο εμβαδού τ. μ., το οπο ίο έ χει «πρόσω πο» στην οδό Θεσσαλονίκης -Μηχα νιώνας, αλλά δεν αποτελεί αυτοτελές οικοδομικ ό τετράγωνο. Ο χώρος Νηπιαγωγείου Δημ οτικού Σχολε ίου σε οικόπεδο εμβαδο ύ τ. μ., στο νοτιοανατολικό όριο το υ εγκεκριμένου σ χεδίου. Ο χώρος Λυκείου σε οικόπεδο εμβαδού τ.μ. στο νότιο όριο του εγκεκριμένου σχεδίο υ. Ένας χώρος Αθλητισ μο ύ με Κλειστό Γυμναστ ή ριο σε οικόπεδο εμβαδού τμ., ένα γήπεδο ποδ οσφαίρου σε οικόπεδο εμβαδού τ.μ., καθώς και ένας χώρος με γήπεδο μπάσκετ και ποδοσ φαίρ ου εμβαδού τμ., σ το νότιο όρ ι ο του εγκεκριμένου σ χεδίου. Δύο χώ ροι Πρασίνου εμβαδού τ.μ. και 99 0 τ.μ., καθώς και μία παιδική χαρά 850 τ.μ.

38 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α Κατάσταση οικοδομη μένου χώρο υ ποιότητα κτι σμάτων Όσον αφορά στα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των κτισμάτων που σ χετίζονται με τον αριθμό των ορόφων του ς και την κάλυψή τους, αυτά παρατίθενται στους Πίνακες και που ακολουθούν, με αναφορά σε κάθε μία από τις υπό μελέτη από το παρόν τεύχος Πολεοδομικ ές Ενότητες: Πολεοδομικές Ενότητες Μονώροφα Διώροφα Τριώροφα Πολεοδομική Ενότητα 1 76 (91,6%) 6 (7,2%) 1(1,2% ) Πολεοδομική Ενότητα 1Α 463 (86,9% ) 67 (12, 6%) 3(0,5% ) Πολεοδομική Ενότητα 5Α 599(92,0%) 52 (8,0%) 0 Ε.Μ.Ο.1 46 (97, 9%) 1 (2,1%) 0 Ζ.Α. Δ.1 55(85,9%) 4 (6,3%) 5 (7,8%) Πί ν α κ α ς : Κα τ η γ ο ρ ι ο π ο ί η ση τω ν κ τισ μ ά τ ω ν τ ω ν υπ ό μ ε λ έ τη α π ό το παρό ν τε ύ χο ς Πολεο δ ο μ ι κ ώ ν Ε ν ο τή τ ω ν, α ν ά λ ο γ α μ ε το ν α ρ ι θ μ ό τω ν ο ρ ό φ ω ν τ ο υς. Πολεοδομικές Ενότητες Κεραμοσκεπή κτίρια Πλακοσκεπή κτίρια Λαμαρινοκατασκευές Πολεοδομική Ενότητα 1 20 (24, 0 %) 17 (20, 5% ) 46(55,4% ) Πολεοδομική Ενότητα 1 Α 181 (34,0% ) 75(14,1% ) 277(51,9% ) Πολεοδομική Ενότητα 5 Α 187 (28,70% ) 157 (24,1% ) 307(47, 2%) Ε.Μ.Ο.1 8 (17,0% ) 10 (21, 3% ) 29 (61, 7%) Ζ.Α. Δ.1 4 (6,3% ) 51(79,7% ) 9 (14,0%) Πί ν α κ α ς : Κα τ η γ ο ρ ι ο π ο ί η ση τω ν κ τισ μ ά τ ω ν τ ω ν υπ ό μ ε λ έ τη α π ό το παρό ν τε ύ χο ς Πολεο δ ο μ ι κ ώ ν Ε ν ο τή τ ω ν, α ν ά λ ο γ α μ ε τη ν κ ά λ υψ ή το υ ς. Τα στοιχεία των δύο παραπάνω πινάκων απεικονίζονται στο Δι άγραμμα (ακολουθεί στην επόμεν η σελίδα). Από τα παραπάνω στοιχεία προκύπτει καταρχήν ότι τα περισσ ότερα κτίσματα βρίσκονται στην Π.Ε. 5Α και ακολουθεί η Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α. 8 Πι ο συγκεκριμ ένα, στην Πολεοδομικ ή Ενότητα Π.Ε.5Α καταγράφονται τα 651 κτίσματα από τα συνολικά κτίσματα της περιοχής μελέτης και στην Π.Ε. 1Α τα 533 κτίσματα. Γενικά, από τα κτίσματα τα 400 είναι κεραμοσκεπή, τα 310 είναι πλακοσκεπή και τα 668 είναι λαμαρι νοκατασκευές. Επίσης, όσον αφορά στον αριθμ ό των ορόφων το υς, αυτά είναι μονώροφα, 1 30 διώροφα κα ι μόνο 9 τριώροφα. Ας σημειωθεί ότι στην 8 Για τ η ν Π ο λ ε ο δ ο μ ι κ ή Εν ό τ η τ α Π. Ε. 1 Α λ α μ β ά ν ο υ μ ε υ πόψ η μ α ς μ ό ν ο τ η δ ό μ η ση σ τ η ν ε κ τ ό ς σχε δ ί ο υ περι ο χ ή κ α τ ά τ η ν πα ρ ο υ σ ί ασ η τ ω ν στ ατι σ τ ι κ ώ ν στο ι χ ε ί ω ν.

39 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 39 περιοχή μελέτης τα περισσότερα κτίσματα είνα ι σχετικά καινούρια, δη λαδή, έχουν δομη θεί από το και μετά. Από τα στατι στικά στ οιχεία πο υ παρατίθεντ αι είναι ξεκάθαρο ότι σημαντικό ποσο στό της εκτός σχεδίου δόμησ ης στην περιο χή των υ πό μελέτη από το παρόν τεύχος Πολεοδ ομικών Ενοτήτων περιλαμβάνει ελα φριάς κατασκευής κτίσματα, λαμαρινοκατασκευές και λυόμενα, τα οποία υ φίστανται σε συγκεκρι μένες περιοχές στ ις Πολεοδομικές Ενότητες Π.Ε.5Α και Π. Ε.1Α. Δ ι ά γ ρ α μ μ α : Κα τη γ ο ρ ι ο π ο ί η ση τω ν κ τι σμά τ ω ν τω ν κ τι σμά τ ω ν τ ω ν υπ ό μ ε λ έ τη α π ό τ ο π α ρ ό ν τε ύ χο ς Πολεο δ ο μ ι κ ώ ν Ε ν ο τή τ ω ν, α ν ά λ ο γ α μ ε τη ν κ ά λ υψ ή το υ ς κ α ι το ν α ρ ι θ μ ό τ ω ν ο ρ ό φω ν το υ ς Υλοποιη μένος μέσος συ ντελεστής δόμησης και πραγματοποιημένη κάλυψη Στην Πολεοδομ ική Ενότ ητα Π.Ε.1 Α ο υλοποιη μένος συντελεστής δόμησης είναι πολύ χαμηλός στις περιοχές επέκτασης, ενώ στην περιοχή του εγκεκριμένου σχεδίου πόλης της

40 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 40 Άνω Περαίας προφανώς είναι αυξημένος και κυμαίνεται από 0,2 σε ελάχιστα αραιοδομημένα οικοδομ ικά τετράγωνα ως 1,2 στα πυκνοδομη μένα οικοδομικά τετράγωνα. Αντίστοι χα, το ποσοστό κάλυψης κυμαίνεται από 20% ως 50% στα οικοδομικά τετράγωνα του εγκεκριμένου σχεδίο υ πόλ ης της Άνω Περαίας. Συγκριτ ικά, ο υλοπο ιημένος μέ σος συντελεστής δό μησης στις περι οχές των Πολε οδομικών Ενοτήτων Π. Ε.5Α, Π. Ε.1, Ε.Μ.Ο.1 και Ζ.Α. Δ.1 είναι πολύ χαμηλός, αφού το καθε στώς δόμησης ακολουθ εί τις διατάξεις της εκτός σχεδί ου δόμη σης (κατά συνέπεια το ίδιο ι σχύει και για την πραγματοποιημένη κάλυψη). Ας υπογραμμισθεί ότ ι στις πολ εοδο μικές ενότη τες Π.Ε.1, Ε.Μ.Ο.1 και Ζ.Α. Δ.1 υφ ίστανται ελάχι στα κτίσματα μόλις 194 από τα όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Πίνακα που παρατέθηκε στην προηγούμενη παράγρα φο ενώ τα περισσότερα κτίσματα υφίστανται στις περιοχές των πολεοδομικών ενοτήτων Π.Ε. 5Α και Π. Ε. 1Α, ο ι οποίε ς βρ ίσκονται π λησιέστερα στα ήδη εγκεκριμένα σχέδια πόλ ης της Αγίας Τρ ιάδας και Άνω Περαίας αντίστοι χα Ιδιοκτησιακό καθεστώς κατάτμηση γης αξίες γης Η συντ ριπτική πλειοψ ηφία της έκτασης τω ν υπό μελέτη από τ ο παρόν τεύχος Πολεοδομικών Ενοτήτω ν αποτελείται από ιδιωτικές εκτάσεις, όπως προκύπτει από την κτηματογράφηση που έ χει προηγηθεί στα πλαίσ ια της μελέτης πολεοδό μησης. Υπάρχουν και δημοτικές και δημό σιες εκτάσεις στην περιοχή μ ελέτης, συνολικού μεγέθους 96 0 σ τρεμμάτων, από τις οποίες όμως οι μεγαλύτερες αποτελούν ρεματιές και χαράδρες που προφανώς δεν είναι αξιοποιήσ ιμες για ανοικοδόμηση. Στην Πο λεοδομική Ενότητα Π.Ε.1 υφίσταται δημοτ ική έκταση επιφάνειας 78 σ τρεμμάτων περίπ ου, η ο ποία προ βλέπεται από τ ο εγ κεκριμένο Γεν ικό Πολεοδομικό Σχέδιο να αξιοποιηθεί γ ια αθλητικές εγκαταστάσεις («Πυρήνας Α» ), εγκαταστάσεις εκπαίδευσης, αλλά και κατοικία. Στη Ζώνη Αναπτυξ ιακών Δραστηριοτήτω ν Ζ.Α. Δ.1 υφί στανται τρεις δημοτικές ιδιοκτησίε ς: η πρώτη, με εμβαδόν 11,5 στρέμμ ατα, προβλέπεται να αξιοποι ηθεί ως χώρος πρασίνου από το εγκεκριμένο Γ.Π. Σ. η δεύτερη, με εμβαδόν 205 στρέμματα, έχει ξεκινήσει να αξι οπ οιείται ως χώρος αθλητι κών και πολιτιστικών εγκαταστάσεων και για τ ην τρίτη, εμβαδού 126 στρεμμάτων, π ροτείνετ αι από το εγκεκριμένο Γ.Π.Σ. οι χρήσεις του ρι σμού -αναψυχής και κεν τρικών λειτουργιών πόλ ης. Επί σης, στη Ζώνη Αναπτυξιακών Δραστηρι οτήτων Ζ.Α. Δ.1 υφί σταται έκταση που ανήκει στην Ε.Ρ.Τ. Α.Ε. και έχει εμβαδόν 758 στ ρέμματα, καθώς και έκταση 171 στρ εμμάτων, το μεγαλύτερο τμήμα της οποίας έχει παραχωρη θ εί πρόσφατα από το Δή μο Θερμαϊκού στο Πανε πιστήμι ο Μακεδονίας για την ανέγερση κτιρι ακών εγκαταστάσεων του πανεπιστημ ίου. Μ ικρού εμβαδού τ ης τάξης των τ.μ. ο ικόπ εδα εντός του εγκεκριμένου σχεδίο υ πόλης τη ς Άνω Περαίας είναι σήμερα στην ιδιοκτησ ί α του Δήμου. Τέλος, στο βορειο δυτικό τμήμ α της Πολεοδομικής

41 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 41 Ενότητας Π. Ε.1 Α υφίστ ανται δημοτικές εκτάσεις που προτε ίνεται από το εγκεκριμένο Γ. Π. Σ. να αξιοποιηθούν γ ια την ανέγερση του Ειρηνοδ ικείου και το υ νέου Δημαρχείου. Όσον αφορά στην κατάτμηση της γης στ ην πε ριοχή μελέτης, από την κτηματογράφηση προκύπτουν τα ακόλουθα στοιχεία που παρατίθενται στον Πίνακα , σ χετικά με την κατάτμηση των ιδιοκτησιών σε κάθε μία από τις υπό μελέτη από το παρόν τε ύχος Πολεοδομικ ές Ενότητες: Πολεοδομικές Ενότητες Πλήθος ιδ ιοκτησιών ανά λογα με το εμβαδόν τους τ. μ τ.μ τ.μ τ.μ τ.μ. > τ.μ. Π.Ε Π.Ε.1Α Π.Ε.5Α Ε.Μ.Ο Ζ.Α. Δ Σύνολο Πί ν α κ α ς : Η κ α τά τμ η ση τω ν ι δ ι ο κ τη σι ώ ν σ ε κ ά θ ε μ ί α α π ό τι ς υπ ό μ ε λ έ τη α π ό τ ο π α ρ ό ν τε ύ χο ς Πολεο δ ο μ ι κ έ ς Εν ό τη τε ς. Από τον παραπάνω Πίνακα προκύπτει το Διά γραμμα (ακολου θεί στην επόμενη σελίδα), σ ύμφωνα με το οποίο προκύπτ ουν τα ακόλουθα συμπεράσματα: Οι μεγάλες ιδιοκτησίες άνω των 10 στρεμμάτων είναι ελάχιστες, με εξαίρεση την πε ριο χή της Ζώνης Αναπτυξιακών Δραστηριοτήτων Ζ. Α. Δ.1, στην οποία και οι έξι ιδιοκτησίες είναι μεγαλύτερες των 10 στρεμμάτων. Στις Πολεοδομικές Ενότητες Π.Ε. 1Α και Π. Ε. 5Α το 73% και 43% του πλήθους των ιδιοκτησιών περιλαμβά νουν αγροτεμάχια με εμβαδόν μέ χρι 500 τ.μ., στα οπο ία εμφανίζετα ι η αυθαίρετη δόμηση των λυόμενων κ αι των λαμαρινοκατασκευών. Στην Πολεοδομική Εν ότ ητα Π.Ε.5 Α, εκτός από τις ιδιοκτησίες με εμβαδόν μέχρι 5 00 τ.μ., το πλήθος των υπόλ οιπων ιδιοκτησ ιών εμφανίζεται ομοιόμορ φα μοιρασμένο στις κατηγορίες εμβαδών το υ Πίνακα Πάντως, το 85% του αριθμού των ιδιοκτησ ιών έχει εμβαδόν μικρότε ρο από τ.μ. Στην Πολεοδομική Εν ότ ητα Π.Ε.1 Α, εκτός από τις ιδιοκτησίες με εμβαδόν μέχρι 5 00 τ.μ., το 47% των ιδιοκτησιών έχουν εμβαδόν από τ.μ. ως τ.μ. Στην Πολεοδομ ική Εν ότ ητα Π. Ε.1 η πλειοψηφί α των ιδιοκτησ ιών ( περίπου το 60% ) έχει εμβαδόν από τ.μ. ως τ.μ. Στην περιο χή της Ε.Μ.Ο.1 η πλειοψηφία των ιδι οκτησιών (περί που το 5 2% ) έχει εμβαδόν από τ.μ. ως τ.μ.

42 Πολεοδομική Μελέτη Δήμου Θερμαϊκού Πολεοδομική Ενότητα Π.Ε.1Α 42 Συνεπώς, με βάση τα π αραπάνω, συμπεραίν ου με ότι η ύπαρξη π ολλών ιδιοκτησιών με εμβαδόν μέχρι 500 τ.μ. στις Πολεοδομικές Εν ότητες Π.Ε.1 Α και Π.Ε. 5Α θα επηρεάσει την προτεινόμενη αρτ ιότητα που θα εξετασθεί στο Κεφάλαιο της Προμελέτης, ενώ αναμένουμε ότι η εισφορά σε γη των ιδιοκτησιών θα είναι με γαλύτερη στην Π. Ε.1 Α από αυτήν στην Π.Ε.5 Α, λόγω του μεγέθους των ιδιοκτησιών, και ακόμα μ εγαλύτερη στην Π.Ε. 1. Δ ι ά γ ρ α μ μ α : Η ποσοστια ί α κ α τα ν ο μ ή τω ν ι δ ι ο κ τ η σ ι ώ ν α ν ά λ ο γ α μ ε τ ο μ έ γ ε θ ό ς τ ο υς γ ι α κ ά θ ε Π ο λ ε ο δ ο μ ι κ ή Ε ν ό τη τα. Η έκταση που καταλαμβάνουν όλες οι ιδιοκτησίες, σύμφωνα με την κατηγοριοπο ίηση τω ν εμβαδών τους, για κάθε μία από τις υπό μελέτη από το παρόν τεύχος Π ολεοδομικ ές Ενότητες παρατίθεται στον Πίνακ α πο υ ακολουθε ί στην επόμενη σελίδα. Το μέσο εμβαδόν τω ν ιδιοκτησιών υ πολογίζετ αι με βάση τα στοι χε ία των Πινάκων και , και παρουσιάζεται στον Πίν ακα που ακολου θεί στην ε πόμενη σελ ίδα. Όσον αφορά στις τρέχουσες αξίες γης, λόγω της αναμονής για ένταξη στο σχέδιο των αγροτεμαχίων της περιο χής μελέτης, αλλά και εξαιτίας της ποικιλίας των μεγεθών των αγροτεμαχίων, αυτά σήμερα πωλούνται από ως το στρέμμα και αφορούν