ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ. Ετήσια έκθεση του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2015

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2016) 546 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Ετήσια έκθεση του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2015 EL EL

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. Εισαγωγή Εκκρεμείς αιτήσεις από το Νέες αιτήσεις που παρελήφθησαν το Χρηματοδότηση Παρακολούθηση Κλείσιμο Συμπεράσματα

3 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2012/2002 του Συμβουλίου, της 11ης Νοεμβρίου 2002, για την ίδρυση του Ταμείου Αλληλεγγύης της ΕΕ (εφεξής «ο κανονισμός») προβλέπει την υποβολή έκθεσης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο σχετικά με τις δραστηριότητες του Ταμείου το προηγούμενο έτος. Στην παρούσα έκθεση παρουσιάζονται οι δραστηριότητες του Ταμείου Αλληλεγγύης της ΕΕ (εφεξής «ΤΑΕΕ» ή «Ταμείο») κατά τη διάρκεια του έτους 2015: εξέταση των νέων αιτήσεων και αξιολόγηση των εκθέσεων υλοποίησης με σκοπό να προετοιμαστεί το κλείσιμο των παρεμβάσεων. Μετά την τροποποίηση του κανονισμού για το ΤΑΕΕ 1, οι αιτήσεις που υποβλήθηκαν στην Επιτροπή μετά τον Ιούνιο του 2014 αξιολογήθηκαν σύμφωνα με τα νέα κριτήρια που θεσπίστηκαν από τον κανονισμό. Το 2015 η Επιτροπή έλαβε έναν σχετικά μικρό αριθμό αιτήσεων για ενίσχυση από το ΤΑΕΕ. Μόνο τρεις αιτήσεις υποβλήθηκαν στη διάρκεια του έτους, που αφορούσαν δύο περιπτώσεις πλημμύρας στην Ελλάδα και αντίξοες χειμερινές συνθήκες στη Βουλγαρία. Η Επιτροπή αξιολόγησε θετικά και τις τρεις αιτήσεις. Καθώς η αναθεώρηση του κανονισμού για το ΤΑΕΕ που έγινε το 2014 εισήγαγε τη δυνατότητα χορήγησης προκαταβολών σε πιθανά κράτη δικαιούχους, η Επιτροπή δημιούργησε τις απαραίτητες δημοσιονομικές συνθήκες στον προϋπολογισμό της ΕΕ για το 2015 και μπόρεσε έτσι να εγκρίνει τις προκαταβολές για τις τρεις αιτήσεις που παρελήφθησαν στη διάρκεια του έτους. Επιπλέον, η Επιτροπή ολοκλήρωσε την αξιολόγηση των τεσσάρων αιτήσεων που είχε ήδη λάβει το 2014 από τη Ρουμανία (δύο αιτήσεις), τη Βουλγαρία και την Ιταλία. Η Επιτροπή αξιολόγησε θετικά και τις τέσσερις αιτήσεις. Σε οικονομικούς όρους, κατά τη διάρκεια του 2015, η Επιτροπή ενέκρινε ενίσχυση από το ΤΑΕΕ που ανήλθε συνολικά στο ποσό των EUR, το οποίο αντιστοιχούσε σε επτά αιτήσεις. Συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής ενίσχυσης ύψους EUR που είχε ήδη εγκριθεί στα τέλη του προηγούμενου έτους (αλλά για την οποία οι πιστώσεις του προϋπολογισμού έπρεπε να μεταφερθούν στο 2015), η Επιτροπή κατέβαλε συνολικά EUR. Σημαντική πρόοδος σημειώθηκε επίσης με το κλείσιμο οκτώ παρεμβάσεων του ΤΑΕΕ από προηγούμενα έτη. Το παράρτημα Ι παρουσιάζει τα κατώτατα όρια «μείζονος καταστροφής» για την κινητοποίηση του Ταμείου που ίσχυαν το 2015 και το παράρτημα ΙΙ παρουσιάζει μια «επισκόπηση των αιτήσεων» που κινητοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους με τα σχετικά οικονομικά στοιχεία. 2. ΕΚΚΡΕΜΕΙΣ ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ 2014 Η αξιολόγηση των ακολούθων τεσσάρων αιτήσεων που παρελήφθησαν το 2014 ολοκληρώθηκε το Καθώς αυτές οι αιτήσεις ελήφθησαν μετά την έναρξη ισχύος της τροποποίησης του κανονισμού για το ΤΑΕΕ τον Ιούνιο του 2014, 1 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2012/2002 του Συμβουλίου, της 11ης Νοεμβρίου 2002, για την ίδρυση του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ΕΕ L 311 της , σ. 3, όπως τροποποιήθηκε από τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 661/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαΐου 2014, ΕΕ L 189 της , σ

4 αξιολογήθηκαν σύμφωνα με τις διατάξεις του αναθεωρημένου κανονισμού για το ΤΑΕΕ. ΡΟΥΜΑΝΙΑ - εαρινές πλημμύρες 2014 Τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2014 μεγάλα τμήματα της Ρουμανίας επλήγησαν από εκτεταμένες πλημμύρες, που προκάλεσαν καταστροφές σε δημόσιες και ιδιωτικές υποδομές, σε ιδιωτικές κατοικίες και στη γεωργία. Η Ρουμανία ζήτησε ενίσχυση από το ΤΑΕΕ στις 9 Ιουλίου 2014, εντός της προθεσμίας των 12 εβδομάδων από την καταγραφή της πρώτης ζημίας στις 19 Απριλίου Η αίτηση υποβλήθηκε ως καταστροφή «γειτονικής χώρας» και σε αυτή υποστηρίχθηκε ότι τμήματα της Ρουμανίας επλήγησαν από την ίδια καταστροφή με αυτήν που επήλθε στη Σερβία από τις 14 Μαΐου 2014 και μετά. Η καταστροφή αυτή είχε προηγουμένως χαρακτηριστεί από την Επιτροπή ως μείζων καταστροφή. Ωστόσο, κατόπιν αξιολόγησης των μετεωρολογικών συνθηκών, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, σύμφωνα με τις πληροφορίες που παρείχαν οι ρουμανικές αρχές, δεν ήταν δυνατό να αποδοθούν όλες οι ζημίες (που προκλήθηκαν ήδη από τις 19 Απριλίου) στην ίδια καταστροφή που έπληξε τη Σερβία. Η Επιτροπή ζήτησε, συνεπώς, από τη Ρουμανία να επανεξετάσει και να επικαιροποιήσει την αίτησή της και να αποκλείσει τις ζημίες που είχαν προκληθεί πριν από τις 14 Μαΐου Στις 29 Σεπτεμβρίου 2014 η Ρουμανία υπέβαλε αναθεωρημένη αίτηση, που περιοριζόταν στις ζημίες που προκλήθηκαν μετά τις 14 Μαΐου 2014, και διεκδικούσε συνολική άμεση ζημία ύψους 167,927 εκατ. EUR. Αυτό το ποσό αντιπροσώπευε το 0,13 % του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος (ΑΕΕ) της Ρουμανίας. Καθώς η συνολική άμεση ζημία παρέμενε κάτω από το κατώτατο όριο μείζονος καταστροφής 2 και καθώς δεν επιτεύχθηκε το κατώτατο όριο περιφερειακής καταστροφής 3, όπως καθορίζεται στο άρθρο 2 παράγραφος 3 του κανονισμού, η αίτηση εγκρίθηκε βάσει της «διάταξης της γειτονικής χώρας» του άρθρου 2 παράγραφος 4. Στις 9 Απριλίου 2015 η Επιτροπή αποφάσισε να προτείνει στην αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή (Κοινοβούλιο και Συμβούλιο) την κινητοποίηση του ΤΑΕΕ για ποσό EUR. Η οικονομική ενίσχυση καταβλήθηκε στη Ρουμανία στις 21 Αυγούστου ΡΟΥΜΑΝΙΑ - θερινές πλημμύρες 2014 Η Ρουμανία υπέβαλε δεύτερη αίτηση για ενίσχυση από το ΤΑΕΕ για τις ζημίες που προκλήθηκαν από την ισχυρή βροχόπτωση και τις επακόλουθες πλημμύρες και κατολισθήσεις στη νοτιοδυτική Ρουμανία, κατά την περίοδο από τα τέλη Ιουλίου έως τα μέσα Αυγούστου Η καταστροφή προκάλεσε ζημίες σε δημόσιες και 2 3 Το άρθρο 2 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2012/2002 του Συμβουλίου ορίζει ως μείζων φυσική καταστροφή αυτή που προκαλεί άμεση ζημία που υπερβαίνει τα 3 δισ. EUR σε τιμές 2011 ή το 0,6 % του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος. Ισχύει κάθε φορά το χαμηλότερο από τα δύο ποσά. Το άρθρο 2 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2012/2002 του Συμβουλίου ορίζει ως «περιφερειακή καταστροφή» κάθε φυσική καταστροφή που έχει ως αποτέλεσμα άμεση ζημία σε μια περιοχή επιπέδου NUTS 2 σε επιλέξιμο κράτος, η οποία υπερβαίνει το 1,5 % του ΑΕΠ της εν λόγω περιοχής. Όταν πλήττονται διάφορες περιοχές επιπέδου NUTS 2, το κατώτατο όριο εφαρμόζεται στο μέσο ΑΕΠ αυτών των περιοχών, σταθμισμένο αναλόγως του μέρους της συνολικής άμεσης ζημίας σε κάθε περιοχή. 4

5 ιδιωτικές υποδομές, σε επιχειρήσεις και στον γεωργικό τομέα, καθώς και στην πολιτιστική κληρονομιά και σε ιδιωτικές κατοικίες. Η Επιτροπή έλαβε την αίτηση στις 3 Οκτωβρίου 2014, εντός της προθεσμίας των 12 εβδομάδων από την καταγραφή της πρώτης ζημίας στις 28 Ιουλίου Κατόπιν αιτήματος της Επιτροπής, παρασχέθηκαν επιπλέον πληροφορίες, μεταξύ άλλων αναθεωρημένα αριθμητικά στοιχεία για τις ζημίες, στις 13 Ιανουαρίου Οι ρουμανικές αρχές εκτίμησαν τη συνολική άμεση ζημία που προκλήθηκε από την καταστροφή στα 171,911 εκατ. EUR, ποσό που αντιπροσώπευε το 0,13 % του ΑΕΕ της Ρουμανίας και άρα παρέμενε κάτω από το κατώτατο όριο της μείζονος καταστροφής. Ως εκ τούτου, η αίτηση εξετάστηκε με βάση τα κριτήρια των «περιφερειακών καταστροφών». Η ρουμανική αίτηση αφορούσε μία μόνο περιφέρεια NUTS 2, τη «Sud-Vest Oltenia». Η αναφερθείσα άμεση ζημία ύψους 171,911 εκατ. EUR αντιπροσώπευε το 1,64 % του ΑΕΠ της εν λόγω περιφέρειας ( εκατ. EUR βάσει των στοιχείων του 2011), υπερβαίνοντας έτσι το κατώτατο όριο για τις περιφερειακές καταστροφές και πληρώντας, συνεπώς, τα κριτήρια για ενίσχυση από το Ταμείο. Στις 9 Απριλίου 2015 η Επιτροπή αποφάσισε να προτείνει στην αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή την κινητοποίηση του ΤΑΕΕ για ποσό EUR. Η οικονομική ενίσχυση καταβλήθηκε στη Ρουμανία στις 21 Αυγούστου ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ - θερινές πλημμύρες 2014 Παρομοίως με τη Ρουμανία, επλήγη και η Βουλγαρία από έντονες και ισχυρές βροχοπτώσεις στα τέλη Ιουλίου και στις αρχές Αυγούστου 2014, που προκάλεσαν σημαντικές ζημίες σε δημόσιες και ιδιωτικές υποδομές, επιχειρήσεις, ιδιωτικές κατοικίες και περιουσιακά στοιχεία, καθώς και στον γεωργικό τομέα. Η Βουλγαρία υπέβαλε την αίτησή της στην Επιτροπή στις 23 Οκτωβρίου 2014, εντός της προθεσμίας των 12 εβδομάδων από την καταγραφή της πρώτης ζημίας στις 31 Ιουλίου Επικαιροποιημένες πληροφορίες απαραίτητες για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης παρασχέθηκαν στις 12 Νοεμβρίου Οι βουλγαρικές αρχές εκτίμησαν ότι η συνολική άμεση ζημία που προκλήθηκε από την καταστροφή ανερχόταν σε 79,344 εκατ. EUR, ποσό που αντιπροσώπευε το 0,20 % του ΑΕΕ της Βουλγαρίας. Ως εκ τούτου, η αίτηση εξετάστηκε με βάση τα κριτήρια των «περιφερειακών καταστροφών». Η βουλγαρική αίτηση αφορούσε μία μόνο περιφέρεια NUTS 2, τη «Severozapaden» στη βορειοδυτική Βουλγαρία, μία από τις φτωχότερες περιφέρειες της ΕΕ. Η αναφερθείσα άμεση ζημία ύψους 79,344 εκατ. EUR αντιπροσώπευε το 2,9 % του ΑΕΠ της εν λόγω περιφέρειας (2 732 εκατ. EUR με βάση τα δεδομένα του 2011) και άρα υπερέβαινε το κατώτατο όριο του 1,5 % του ΑΕΠ για τις περιφερειακές καταστροφές. Συνεπώς, η αίτηση της Βουλγαρίας πληρούσε τα κριτήρια για ενίσχυση από το Ταμείο. Στις 9 Απριλίου 2015 η Επιτροπή αποφάσισε να προτείνει στην αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή την κινητοποίηση του ΤΑΕΕ για ποσό EUR. Η οικονομική ενίσχυση καταβλήθηκε στη Βουλγαρία στις 21 Αυγούστου ΙΤΑΛΙΑ - φθινοπωρινές πλημμύρες

6 Μεταξύ 9 Οκτωβρίου και 18 Νοεμβρίου 2014 ευρέα τμήματα της βορειοδυτικής Ιταλίας επλήγησαν από επαναλαμβανόμενες περιόδους αντίξοων καιρικών συνθηκών, με ισχυρές βροχοπτώσεις και επακόλουθες πλημμύρες και κατολισθήσεις, που προκάλεσαν σοβαρές ζημίες σε δημόσιες και ιδιωτικές υποδομές, επιχειρήσεις, ιδιωτικές κατοικίες και περιουσιακά στοιχεία, καθώς και στον γεωργικό τομέα. Η Επιτροπή έλαβε την αίτηση στις 23 Δεκεμβρίου 2014, εντός της προθεσμίας των 12 εβδομάδων από την καταγραφή της πρώτης ζημίας στις 9 Οκτωβρίου Κατόπιν αιτήματος της Επιτροπής, παρασχέθηκαν επιπλέον πληροφορίες, μεταξύ άλλων ελαφρώς αναθεωρημένα αριθμητικά στοιχεία για τις ζημίες, στις 3 Φεβρουαρίου Οι ιταλικές αρχές εκτίμησαν τη συνολική άμεση ζημία που προκλήθηκε από την καταστροφή στα εκατ. EUR, ποσό που είναι κάτω από το κατώτατο όριο «μείζονος καταστροφής» για την κινητοποίηση του ΤΑΕΕ που ίσχυε για την Ιταλία το 2014 (δηλαδή 3 δισ. EUR σε τιμές 2011). Ως εκ τούτου, η αίτηση εξετάστηκε με βάση τα κριτήρια των «περιφερειακών καταστροφών». Πέντε ιταλικές περιφέρειες NUTS 2, η Εμίλια-Ρομάνια, η Λιγυρία, η Λομβαρδία, το Πεδεμόντιο και η Τοσκάνη, επλήγησαν άμεσα. Με βάση τα αριθμητικά στοιχεία που παρουσίασαν οι ιταλικές αρχές, η ζημία που προκλήθηκε στις πέντε περιφέρειες αντιπροσώπευε το 1,84 % του σταθμισμένου μέσου περιφερειακού ΑΕΠ και άρα υπερέβαινε το όριο του 1,5 % του ΑΕΠ για τις περιφερειακές καταστροφές. Η αίτηση της Ιταλίας ήταν συνεπώς επιλέξιμη για ενίσχυση από το ΤΑΕΕ. Στις 9 Απριλίου 2015 η Επιτροπή αποφάσισε να προτείνει στην αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή την κινητοποίηση του ΤΑΕΕ για ποσό EUR. Η οικονομική ενίσχυση από το Ταμείο καταβλήθηκε στην Ιταλία στις 2 Οκτωβρίου ΝΕΕΣ ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΑΡΕΛΗΦΘΗΣΑΝ ΤΟ 2015 Το 2015 η Επιτροπή έλαβε τρεις νέες αιτήσεις. Οι σημαντικότερες πληροφορίες σχετικά με αυτές τις νέες αιτήσεις συνοψίζονται κατωτέρω. ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ - Αντίξοες χειμερινές συνθήκες 2015 Στο τέλος Ιανουαρίου και στις αρχές Φεβρουαρίου του 2015 μεγάλα τμήματα της Βουλγαρίας επλήγησαν από ισχυρές βροχοπτώσεις, χιονοπτώσεις, πλημμύρες και κατολισθήσεις που προκάλεσαν σημαντικές ζημίες σε δημόσιες υποδομές, επιχειρήσεις, ιδιωτικές κατοικίες και περιουσιακά στοιχεία, καθώς και στον γεωργικό τομέα. Μόνο στην πόλη Burgas πλημμύρισαν περισσότερα από 300 κτίρια. Καταστράφηκαν αναχώματα, πολλοί ποταμοί υπερχείλισαν (π.χ. ο ποταμός Maritsa/Έβρος) και πλημμύρισαν γεωργικές εκτάσεις και δάση. Οι θυελλώδεις άνεμοι κατέστρεψαν πευκοδάση, προκάλεσαν διακοπές ρεύματος και προβλήματα στα δίκτυα επικοινωνίας οι δρόμοι έκλεισαν λόγω πεσμένων δένδρων. Η Βουλγαρία υπέβαλε την αίτησή της στις 24 Απριλίου 2015, εντός της προθεσμίας των 12 εβδομάδων από την καταγραφή της πρώτης ζημίας στις 30 Ιανουαρίου

7 Οι βουλγαρικές αρχές εκτίμησαν ότι η συνολική άμεση ζημία που προκλήθηκε από την καταστροφή ανερχόταν σε 243,305 εκατ. EUR, ποσό που αντιπροσώπευε το 0,622 % του ΑΕΕ της Βουλγαρίας. Δεδομένου ότι οι εκτιμώμενες συνολικές άμεσες ζημίες υπερέβαιναν το κατώτατο όριο, η καταστροφή χαρακτηρίστηκε ως «μείζων φυσική καταστροφή» κατά την έννοια του άρθρου 2 παράγραφος 2 του κανονισμού. Κατά την υποβολή της αίτησής της, η Βουλγαρία ζήτησε να λάβει προκαταβολή επί της αναμενόμενης ενίσχυσης από το ΤΑΕΕ. Κατόπιν προκαταρκτικής αξιολόγησης της αίτησης, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πληρούνταν οι όροι για προκαταβολή που προβλέπει το άρθρο 4α του κανονισμού, και χορήγησε προκαταβολή ύψους EUR (10 % της αναμενόμενης οικονομικής ενίσχυσης από το Ταμείο). Η προκαταβολή καταβλήθηκε στις 15 Ιουλίου Αφού ολοκλήρωσε την αξιολόγησή της, η Επιτροπή αποφάσισε, στις 10 Ιουλίου 2015, να προτείνει στην αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή την κινητοποίηση του ΤΑΕΕ για ποσό EUR. Το υπόλοιπο της οικονομικής ενίσχυσης του Ταμείου καταβλήθηκε στη Βουλγαρία την 1η Δεκεμβρίου ΕΛΛΑΔΑ - πλημμύρες στην κεντρική Ελλάδα και στον Έβρο το 2015 Από τις αρχές Φεβρουαρίου του 2015 η Ελλάδα επλήγη από εκτεταμένες πλημμύρες στην ευρύτερη περιοχή των ποταμών Έβρου και Άρδα στην περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου, μεγάλα τμήματα της κεντρικής και δυτικής Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένων των περιφερειών Ηπείρου, Δυτικής Ελλάδας, Στερεάς Ελλάδας και Θεσσαλίας υπέστησαν παρόμοιες καταστροφές που προκάλεσαν ακόμη μεγαλύτερες ζημίες από ό,τι στην Ανατολική Μακεδονία. Συγκεκριμένα, προκλήθηκαν καταστροφές σε βασικές υποδομές, δημόσια κτίρια, ιδιωτικές κατοικίες, επιχειρήσεις και στη γεωργία. Οι πλημμύρες στη λεκάνη του Έβρου έπληξαν ιδίως τον γεωργικό τομέα. Πλημμύρισαν περίπου εκτάρια γης. Καταστράφηκαν γεωργικές υποδομές, αποθήκες και καλλιέργειες. Καταστράφηκαν ή υπέστησαν ζημίες 150 χλμ. οδών. Οι υποδομές ύδρευσης και αποχέτευσης υπέστησαν ζημίες σε 17 οικισμούς. Οι πλημμύρες προκάλεσαν επίσης ζημίες σε δημόσια κτίρια (σχολεία, γυμναστήρια, βιβλιοθήκες). Τα δυτικά, κεντρικά και βόρεια τμήματα της Ελλάδας (Ήπειρος, Αιτωλοακαρνανία, Ευρυτανία, Φθιώτιδα, Θεσσαλία και Πελοπόννησος) επλήγησαν από ισχυρές βροχοπτώσεις και καταιγίδες, καθώς και από σφοδρές χιονοπτώσεις στα ορεινά και θυελλώδεις νότιους ανέμους τόσο σε υπεράκτιες όσο και σε χερσαίες περιοχές. Λόγω των φαινόμενων αυτών σημειώθηκαν διακοπές ρεύματος, όχθες ποταμών υπερχείλισαν και εκτεταμένες κατολισθήσεις οδήγησαν στην απομόνωση ορισμένους ορεινούς οικισμούς με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Πάνω από το 60 % του οδικού δικτύου της Ηπείρου υπέστη ζημίες και καλλιέργειες καταστράφηκαν. Επλήγησαν καταστήματα, κατοικίες, εμπορικές επιχειρήσεις, κτηνοτροφικές μονάδες και γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Ορισμένα πολιτιστικά μνημεία της χώρας διέτρεξαν κίνδυνο. Η Ελλάδα υπέβαλε δύο χωριστές αιτήσεις για οικονομική ενίσχυση από το ΤΑΕΕ. Η Επιτροπή έλαβε και τις δύο αιτήσεις στις 23 Απριλίου 2015, εντός της προθεσμίας των 12 εβδομάδων από την καταγραφή της πρώτης ζημίας, την 1η Φεβρουαρίου (κεντρικές και δυτικές περιφέρειες) και την 4η Φεβρουαρίου 2015 (Έβρος). Οι αιτήσεις υποβλήθηκαν ως «περιφερειακές καταστροφές» σύμφωνα με το άρθρο 2 παράγραφος 3 του κανονισμού. 7

8 Ωστόσο, από την αξιολόγηση της Επιτροπής προέκυψε ότι τα συμβάντα στην Ελλάδα (και η μείζων καταστροφή στη Βουλγαρία) σχετίζονταν μεταξύ τους και είχαν τα ίδια μετεωρολογικά αίτια. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή αποφάσισε να αντιμετωπίσει τις ελληνικές περιπτώσεις ως ενιαία περιφερειακή καταστροφή. Η συγχώνευση των δύο αιτήσεων δεν επηρέασε το ποσό της οικονομικής ενίσχυσης από το ΤΑΕΕ, ενώ μείωσε σημαντικά τον διοικητικό φόρτο εκτέλεσης και υποβολής εκθέσεων για την Ελλάδα. Συνολικά, πέντε περιφέρειες NUTS 2 επλήγησαν από την καταστροφή: η περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (πλημμύρες στον Έβρο), καθώς και οι περιφέρειες Ηπείρου, Δυτικής Ελλάδας, Στερεάς Ελλάδας και Θεσσαλίας. Οι ελληνικές αρχές εκτίμησαν τη συνολική σωρευτική άμεση ζημία που προκλήθηκε από τις πλημμύρες στα 395,878 εκατ. EUR. Αυτό το ποσό αντιπροσώπευε το 4,78 % του σταθμισμένου μέσου ΑΕΠ των εν λόγω πέντε περιφερειών NUTS 2 και άρα υπερέβαινε κατά πολύ το κατώτατο όριο του 1,5 % του ΑΕΠ για τις περιφερειακές καταστροφές. Κατά την υποβολή των αιτήσεών της η Ελλάδα ζήτησε να λάβει προκαταβολή επί των αναμενόμενων ενισχύσεων από το ΤΑΕΕ. Κατόπιν προκαταρκτικής αξιολόγησης των αιτήσεων και πριν αποφασίσει τη συγχώνευσή τους, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πληρούνταν οι όροι που προβλέπονται στο άρθρο 4α του κανονισμού και για τις δύο περιπτώσεις. Η Επιτροπή χορήγησε προκαταβολές ύψους EUR για τον Έβρο και ευρώ για την κεντρική και δυτική Ελλάδα, ποσά τα οποία, και στις δύο περιπτώσεις, αντιπροσώπευαν το 10 % της αναμενόμενης οικονομικής ενίσχυσης από το Ταμείο. Τα ποσά καταβλήθηκαν στις 15 Ιουλίου Αφού ολοκλήρωσε την αξιολόγησή της, η Επιτροπή αποφάσισε, στις 10 Ιουλίου 2015, να προτείνει στην αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή την κινητοποίηση του ΤΑΕΕ για ποσό EUR. Το υπόλοιπο της οικονομικής ενίσχυσης του Ταμείου καταβλήθηκε στην Ελλάδα στις 27 Νοεμβρίου ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Το 2015 εγκρίθηκαν από την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή οικονομικές ενισχύσεις από το ΤΑΕΕ για τέσσερις περιπτώσεις. Οι σχετικές αιτήσεις παρελήφθησαν το 2014 και το Το σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 4 για το έτος 2015 κάλυπτε τέσσερις αιτήσεις για το ΤΑΕΕ - δύο από τη Ρουμανία, μία από τη Βουλγαρία και μία από την Ιταλία - για ποσό ύψους EUR και εγκρίθηκε στις 7 Ιουλίου Οι πληρωμές εκτελέστηκαν τον Αύγουστο και τον Οκτώβριο του Για τις τρεις αιτήσεις που ελήφθησαν το μία από τη Βουλγαρία και δύο από την Ελλάδα - η Επιτροπή αποφάσισε στις 23 Ιουλίου να προτείνει την κινητοποίηση του ΤΑΕΕ, χωρίς, ωστόσο, να παρουσιάσει σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού, καθώς το συνολικό ποσό των EUR που απαιτούνταν για αυτές τις περιπτώσεις μπορούσε να καλυφθεί από τις πιστώσεις των 50 εκατ. 4 5 Ο διορθωτικός προϋπολογισμός αριθ. 4 για το έτος 2015 καλύπτει την κινητοποίηση του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΤΑΕΕ) για ποσό EUR σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων και πιστώσεις πληρωμών. Η κινητοποίηση σχετίζεται με δύο πλημμύρες στη Ρουμανία, μία στη Βουλγαρία και μία στην Ιταλία. ΕΕ L 261 της COM(2015)370 final της

9 EUR που είχαν ήδη κινητοποιηθεί στον προϋπολογισμό του 2015 για πιθανές προκαταβολές. Η αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή ενέκρινε την κινητοποίηση του ΤΑΕΕ στις 6 Οκτωβρίου Οι πληρωμές εκτελέστηκαν τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του Παράλληλα με τη διαδικασία κινητοποίησης που περιγράφεται ανωτέρω, και κατόπιν αιτημάτων της Ελλάδας και της Βουλγαρίας, η Επιτροπή αποφάσισε στις 24 Ιουνίου να χορηγήσει προκαταβολές συνολικού ύψους EUR. Αυτές καταβλήθηκαν από το «απoθεματικό» των 50 εκατ. EUR για προκαταβολές που εγγράφηκαν στον προϋπολογισμό του Οι προκαταβολές καταβλήθηκαν στην Ελλάδα και στη Βουλγαρία στις 15 Ιουλίου Οικονομικές ενισχύσεις του Ταμείου Αλληλεγγύης - διορθωτικός προϋπολογισμός που εγκρίθηκε το 2015 Κράτος-δικαιούχος Καταστροφή Κατηγορία Ποσό (σε ευρώ) Ρουμανία Εαρινές πλημμύρες 2014 γειτονική Ρουμανία Θερινές πλημμύρες 2014 περιφερειακή Βουλγαρία Θερινές πλημμύρες 2014 περιφερειακή Ιταλία Φθινοπωρινές πλημμύρες 2014 περιφερειακή ΣΥΝΟΛΟ Οικονομικές ενισχύσεις του Ταμείου Αλληλεγγύης - μόνο απόφαση κινητοποίησης το 2015 Κράτος-δικαιούχος Καταστροφή Κατηγορία Ποσό (σε ευρώ) Βουλγαρία Ελλάδα (2 περιπτώσεις) Αντίξοες χειμερινές συνθήκες 2015 Πλημμύρες στην κεντρική Ελλάδα και στον Έβρο 2015 μείζων περιφερειακή ΣΥΝΟΛΟ ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ Κατά τη διάρκεια του 2015 η Επιτροπή πραγματοποίησε επισκέψεις παρακολούθησης σε τέσσερα κράτη δικαιούχους, προκειμένου να συζητήσει σχετικά με τα συστήματα εφαρμογής που είχαν συγκροτηθεί και να απαντήσει σε συγκεκριμένα ερωτήματα που τέθηκαν από τις αρχές εφαρμογής: στη Βάρνα (Βουλγαρία) στις 24 Σεπτεμβρίου 2015 σχετικά με την οικονομική ενίσχυση ύψους 10,542 εκατ. EUR που χορηγήθηκε μετά τις πλημμύρες που έπληξαν την πόλη Βάρνα τον Ιούνιο του 2014 (μείζων καταστροφή) 6 Απόφαση (ΕΕ) 2015/1872 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Οκτωβρίου 2015, όσον αφορά την κινητοποίηση του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ L 275 της , σ. 30). 7 Ελλάδα: C(2015)4181 final και C(2015)4180 final, Βουλγαρία: C(2015)4179 final. 9

10 στο Βελιγράδι (Σερβία) την 1η Οκτωβρίου 2015 σχετικά με την οικονομική ενίσχυση ύψους 60,225 εκατ. EUR που χορηγήθηκε μετά τις πλημμύρες του Μαΐου 2014 (μείζων καταστροφή) στο Κάλιαρι (Ιταλία) στις 6 Νοεμβρίου 2015 σχετικά με την οικονομική ενίσχυση ύψους 16,311 εκατ. EUR που χορηγήθηκε μετά τις πλημμύρες του Νοεμβρίου 2013 (περιφερειακή καταστροφή) στο Ζάγκρεμπ (Κροατία) την 1η Δεκεμβρίου 2015 για να συζητηθούν δύο περιπτώσεις που σχετίζονταν με την οικονομική ενίσχυση ύψους 8,616 εκατ. EUR που χορηγήθηκε μετά την καταστροφή από πάγο και πλημμύρες τον Ιανουάριο του 2014 και την οικονομική ενίσχυση ύψους 8,960 εκατ. EUR που χορηγήθηκε για τις πλημμύρες του Μαΐου 2014 (και οι δύο μείζονες καταστροφές). Και οι τέσσερις επισκέψεις κατέδειξαν ότι οι οικείες αρχές εφάρμοζαν τα μέτρα υλοποίησης και διενεργούσαν τους ελέγχους κατά τρόπο διαφανή και ορθό, τηρώντας τους κανόνες που επιβάλλει ο κανονισμός του ΤΑΕΕ, τις αντίστοιχες αποφάσεις χορήγησης της ενίσχυσης και τις συμφωνίες υλοποίησης. Μετά την παραλαβή των εκθέσεων υλοποίησης, η Επιτροπή θα διενεργήσει περαιτέρω αναλύσεις και θα λάβει περαιτέρω μέτρα, όπου κρίνεται σκόπιμο. 6. ΚΛΕΙΣΙΜΟ Κατά τη διάρκεια του 2015 η Επιτροπή έκλεισε οκτώ παρεμβάσεις του ΤΑΕΕ, που είχαν όλες υλοποιηθεί βάσει των όρων του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2012/2002 πριν από την αναθεώρησή του. Βάσει αυτών των όρων, το άρθρο 8 παράγραφος 2 ορίζει ότι το αργότερο έξι μήνες μετά την εκπνοή της περιόδου υλοποίησης (1 έτος από την ημερομηνία χορήγησης της οικονομικής ενίσχυσης), τα κράτη-δικαιούχοι παρουσιάζουν έκθεση για τη χρηματοδοτική εκτέλεση της οικονομικής ενίσχυσης («έκθεση υλοποίησης») με δήλωση που δικαιολογεί τις δαπάνες («δήλωση εγκυρότητας»). Μετά το πέρας αυτής της διαδικασίας, η Επιτροπή κλείνει την ενίσχυση από το Ταμείο. (1) Κύπρος, ξηρασία του 2008: η οικονομική ενίσχυση από το Ταμείο ανήλθε σε ποσό ύψους 7,605 εκατ. EUR. Η Επιτροπή έλαβε την έκθεση υλοποίησης και τη δήλωση εγκυρότητας με σημαντική καθυστέρηση στις 24 Ιουλίου Προκειμένου να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση, χρειάστηκε να ζητηθούν επιπλέον πληροφορίες από την Κύπρο. Τον Ιανουάριο του 2015, η Επιτροπή μπόρεσε να κλείσει την παρέμβαση. (2) Ιταλία, πλημμύρες στο Βένετο του 2010: η οικονομική ενίσχυση από το Ταμείο ανήλθε σε ποσό ύψους 16,909 εκατ. EUR. Η Επιτροπή έλαβε την έκθεση υλοποίησης και τη δήλωση εγκυρότητας στις 19 Δεκεμβρίου 2013, αρκετά πριν από την εκπνοή της εξάμηνης προθεσμίας που προβλέπει ο κανονισμός. Η έκθεση κρίθηκε ότι ήταν πλήρης και ικανοποιούσε τις απαιτήσεις του κανονισμού, οπότε η Επιτροπή μπόρεσε να κλείσει την παρέμβαση τον Ιανουάριο του (3) Τσεχική Δημοκρατία, εαρινές πλημμύρες του 2010: η οικονομική ενίσχυση από το Ταμείο ανήλθε σε ποσό ύψους 5,111 εκατ. EUR. Προκειμένου να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση, χρειάστηκε να ζητηθούν επιπλέον πληροφορίες από τις τσεχικές αρχές. Επιπλέον, οι τσεχικές αρχές ανέφεραν ότι μετά το πέρας της περιόδου υλοποίησης παρέμεινε αδιάθετο ποσό ύψους 794,69 EUR 10

11 (αχρησιμοποίητα κονδύλια πλέον τόκων και αποδόσεων που ελήφθησαν μετά το κλείσιμο του λογαριασμού του ΤΑΕΕ). Η Επιτροπή ανέκτησε αυτό το ποσό και έκλεισε την παρέμβαση τον Ιούνιο του (4) Τσεχική Δημοκρατία, φθινοπωρινές πλημμύρες του 2010: η οικονομική ενίσχυση από το ΤΑΕΕ ανήλθε σε ποσό ύψους 10,912 εκατ. EUR. Παρομοίως με την περίπτωση των «εαρινών πλημμυρών του 2010», οι τσεχικές αρχές ενημέρωσαν την Επιτροπή ότι παρέμεινε αδιάθετο ποσό ύψους 932,64 EUR (αχρησιμοποίητα κονδύλια πλέον τόκων και αποδόσεων που ελήφθησαν μετά το κλείσιμο του λογαριασμού του ΤΑΕΕ). Η Επιτροπή ανέκτησε το ποσό και η παρέμβαση έκλεισε τον Νοέμβριο του (5) Ιρλανδία, πλημμύρες του 2009: η οικονομική ενίσχυση από το ΤΑΕΕ ανήλθε σε ποσό ύψους 13,023 εκατ. EUR. Η έκθεση υλοποίησης έπρεπε να υποβληθεί έως τον Ιούνιο του 2012 ωστόσο, η Ιρλανδία ζήτησε παράταση της προθεσμίας υποβολής. Η έκθεση παρελήφθη στις 20 Δεκεμβρίου Κρίθηκε ότι ήταν πλήρης και ότι ικανοποιούσε τις απαιτήσεις του κανονισμού, οπότε η Επιτροπή μπόρεσε να κλείσει την παρέμβαση τον Σεπτέμβριο του (6) Κροατία, πλημμύρες του Σεπτεμβρίου 2010: η οικονομική ενίσχυση από το ΤΑΕΕ ανήλθε σε ποσό ύψους 1,175 εκατ. EUR. Η Επιτροπή έλαβε την έκθεση υλοποίησης τον Ιούνιο του Χρειάστηκε να ζητηθούν επιπλέον πληροφορίες από την Κροατία, προκειμένου να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση. Η παρέμβαση έκλεισε τον Οκτώβριο του (7) Ιταλία, σεισμοί στην Εμίλια-Ρομάνια το 2012: η οικονομική ενίσχυση από το Ταμείο ανήλθε σε ποσό ύψους 670,192 εκατ. EUR. Η έκθεση υλοποίησης έπρεπε να υποβληθεί ως τον Ιούνιο του Οι ιταλικές αρχές ζήτησαν παράταση της προθεσμίας υποβολής και στη συνέχεια υπέβαλαν την έκθεση τον Δεκέμβριο του Η έκθεση κρίθηκε ότι ήταν πλήρης και ότι ικανοποιούσε τις απαιτήσεις του κανονισμού, οπότε η Επιτροπή μπόρεσε να κλείσει την παρέμβαση τον Οκτώβριο του (8) Αυστρία, πλημμύρες στο Lavamünd το 2012: η οικονομική ενίσχυση από το ΤΑΕΕ ανήλθε σε ποσό ύψους EUR. Τον Μάρτιο του 2015 η Αυστρία υπέβαλε την έκθεση υλοποίησής της, η οποία κρίθηκε ότι ήταν πλήρης και ικανοποιούσε τις απαιτήσεις του κανονισμού. Ωστόσο, οι αυστριακές αρχές ενημέρωσαν την Επιτροπή ότι σύμφωνα με τον Δήμο του Lavamünd η εταιρεία ηλεκτρισμού Verbund Hydro Power AG, που είναι υπεύθυνη για τη λειτουργία της μονάδας παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας στο Lavamünd, ενήργησε αμελώς και χωρίς τη δέουσα προσοχή σε σχέση με την πλημμύρα. Ως εκ τούτου, ο δήμος κατέθεσε αγωγή για αποζημίωση κατά της Verbund Hydro Power AG ενώπιον του περιφερειακού αστικού δικαστηρίου στο Klagenfurt. Η δικαστική υπόθεση εκκρεμεί. Επιπλέον, οι αυστριακές αρχές εξήγησαν ότι η κατάθεση αγωγής αποζημίωσης δεν έχει άμεσες συνέπειες και δεν είναι δυνατό επί του παρόντος να προβλεφθεί η έκβαση ή η διάρκεια της αστικής διαδικασίας. Η Επιτροπή έκλεισε αυτή την παρέμβαση τον Δεκέμβριο του 2015 και ζήτησε από την Αυστρία να ενημερώσει την Επιτροπή χωρίς καθυστέρηση για την έκβαση της δικαστικής υπόθεσης. Εφόσον το κόστος αποκατάστασης των ζημιών καλυφθεί μεταγενέστερα από τρίτους, η Επιτροπή θα απαιτήσει από την Αυστρία να επιστρέψει το αντίστοιχο ποσό, όπως ορίζεται στο άρθρο 8 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2012/

12 Το 2015 η Επιτροπή έλαβε επίσης τρεις νέες εκθέσεις υλοποίησης και δηλώσεις εγκυρότητας από τη Σλοβενία και την Κροατία σχετικά με τις πλημμύρες του 2012, και από την Αυστρία μετά τις πλημμύρες του Στο τέλος της περιόδου που καλύπτεται από την παρούσα ετήσια έκθεση, η αξιολόγηση των εν λόγω εκθέσεων υλοποίησης ήταν ακόμη σε εξέλιξη. 7. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Το 2015 ήταν το πρώτο πλήρες έτος εφαρμογής του ΤΑΕΕ βάσει των κανόνων του αναθεωρημένου κανονισμού. Λόγω του μικρού αριθμού αιτήσεων που ελήφθησαν μετά την έναρξη ισχύος των νέων διατάξεων, είναι ακόμη πρόωρο να διατυπωθούν τελικά συμπεράσματα για την τελεσφόρηση των επιδιωκόμενων αποτελεσμάτων. Υπάρχουν, ωστόσο, ενδείξεις ότι τα αναθεωρημένα κριτήρια για τις περιφερειακές καταστροφές παρέχουν τώρα στους δυνητικούς αιτούντες πολύ πιο σαφείς ενδείξεις ως προς την πιθανότητα έγκρισης της αίτησής τους και άρα τους προφυλάσσουν από περιττό κόπο σε περίπτωση απόρριψής της και από ενδεχόμενη απογοήτευσή τους. Βάσει των παλαιών, λιγότερο σαφών διατάξεων, περίπου δύο στις τρεις αιτήσεις για περιφερειακές καταστροφές κρίνονταν μη επιλέξιμες. Μετά την αναθεώρηση το ποσοστό έγκρισης των αιτήσεων περιφερειακής καταστροφής είναι 100 %. Η καθυστέρηση μεταξύ μιας καταστροφής και της καταβολής ενίσχυσης εξακολουθεί να συνιστά πρόβλημα. Οι αιτούσες χώρες συνήθως εξαντλούν την προθεσμία υποβολής αίτησης, που έχει τώρα παραταθεί στις 12 εβδομάδες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ανάγκη μετάφρασης της αίτησης σε γλώσσα εργασίας της Επιτροπής είναι χρονοβόρα, όπως και η διαδικασία που απαιτείται για την έγκριση της απόφασης κινητοποίησης και του αντίστοιχου διορθωτικού προϋπολογισμού από το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο (που περιλαμβάνει περίοδο ελέγχου 8 εβδομάδων για τα εθνικά κοινοβούλια). Από την άλλη, βάσει των νέων διατάξεων και κατευθυντήριων γραμμών, οι δυνητικοί αιτούντες φαίνεται να κατανοούν σαφέστερα τις απαιτήσεις της διαδικασίας αίτησης, γεγονός που περιορίζει έτσι την ανάγκη να ζητάει η Επιτροπή πρόσθετες πληροφορίες ώστε να μπορέσει να ολοκληρώσει την αξιολόγηση της αίτησης. Τέλος, η συγχώνευση των αποφάσεων χορήγησης επιδότησης και των συμφωνιών υλοποίησης, που ήταν προηγουμένως χωριστές, σε μία ενιαία εκτελεστική πράξη της Επιτροπής συμβάλλει, επίσης, στη μείωση των καθυστερήσεων. Η Επιτροπή καταβάλλει κάθε προσπάθεια για να τις μειώσει ακόμη περισσότερο, μέσω της απλοποίησης των διοικητικών διαδικασιών. Το οικονομικό έτος 2015 άρχισε να εφαρμόζεται για πρώτη φορά η νέα διάταξη για τις προκαταβολές. Βάσει της εν λόγω διάταξης η Επιτροπή κατέβαλε το 10 % του ποσού της προβλεπόμενης ενίσχυσης πριν από την επίσημη κινητοποίηση του Ταμείου και για τις τρεις νέες αιτήσεις του Η μείωση των μέγιστων ετήσιων κονδυλίων του προϋπολογισμού στα 500 εκατ. EUR βάσει του δημοσιονομικού πλαισίου δεν δημιούργησε κανένα πρόβλημα, καθώς καμία εξαιρετικά μεγάλη καταστροφή δεν επήλθε κατά την περίοδο αναφοράς. Ως εκ τούτου, δεν ήταν αναγκαίο να εφαρμοστεί το ανώτατο όριο των ποσών ενίσχυσης στα δύο τρίτα των διαθέσιμων ετήσιων κονδυλίων, όπως έχει οριστεί από το 2014 για τέτοια ενδεχόμενα στις ανακοινώσεις προς την Επιτροπή σχετικά με τις αιτήσεις για λήψη οικονομικής ενίσχυσης. Στην πραγματικότητα, όλες οι πληρωμές για το 2015 μπόρεσαν να πραγματοποιηθούν από αδιάθετα κονδύλια του 2014 που μεταφέρθηκαν, ενώ τα υπόλοιπα 287 εκατ. EUR 12

13 της κατανομής του 2014 έληξαν στο τέλος του Έτσι, ολόκληρο το ποσό της κατανομής του 2015 μεταφέρθηκε στο 2016, γεγονός που δημιούργησε ένα επιπλέον δίχτυ ασφαλείας για πιθανές καταστροφές κατά τη διάρκεια του