ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ αριθ. 1 ΣΤΟΝ ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΟΥ 2017

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2017) 46 final ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ αριθ. 1 ΣΤΟΝ ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΟΥ 2017 που συνοδεύει την πρόταση κινητοποίησης του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την παροχή βοήθειας προς το Ηνωμένο Βασίλειο, την Κύπρο και την Πορτογαλία EL EL

2 Έχοντας υπόψη: τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 314, σε συνδυασμό με τη Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας, και ιδίως το άρθρο 106α, τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης 1, και ιδίως το άρθρο 41, τον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2017, όπως εγκρίθηκε την 1η Δεκεμβρίου , Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποβάλλει με το παρόν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο το σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 1 στον προϋπολογισμό του ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΣΟΔΩΝ ΚΑΙ ΔΑΠΑΝΩΝ ΑΝΑ ΤΜΗΜΑ Οι μεταβολές στην κατάσταση εσόδων και δαπανών ανά τμήμα είναι διαθέσιμες στο EUR- Lex( Η απόδοση στην αγγλική γλώσσα των μεταβολών στην κατάσταση αυτή επισυνάπτεται για ενημερωτικούς λόγους ως παράρτημα του προϋπολογισμού. 1 2 ΕΕ L 298 της , σ. 1. ΕΕ L XX της XX.XX

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ KΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΈΝΩΣΗΣ ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ ΤΟ ΚΥΠΡΟΣ ΞΗΡΑΣΙΑ ΚΑΙ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΤΟ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΣΤΗ ΜΑΔΕΡΑ ΤΟ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

4 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού (ΣΔΠ) αριθ. 1 για το έτος 2017 καλύπτει την κινητοποίηση του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΤΑΕΕ) για ποσό ύψους EUR σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων και πιστώσεις πληρωμών. Η κινητοποίηση αφορά πλημμύρες στο Ηνωμένο Βασίλειο, ξηρασία και πυρκαγιές στην Κύπρο και πυρκαγιές στην Πορτογαλία. 2. KΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΈΝΩΣΗΣ Τον Σεπτέμβριο του 2016, η Επιτροπή έλαβε την τελική αίτηση για οικονομική ενίσχυση από το ΤΑΕΕ που αφορά πλημμύρες στο Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία ακολούθησε την αρχικά υποβληθείσα ελλιπή αίτηση που ελήφθη τον Φεβρουάριο του Κατά τη διάρκεια του Σεπτεμβρίου 2016, η Επιτροπή έλαβε επίσης δύο αιτήσεις για οικονομική ενίσχυση από το ΤΑΕΕ που αφορούν ξηρασία και πυρκαγιές στην Κύπρο, καθώς και πυρκαγιές στην Πορτογαλία. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής εξέτασαν διεξοδικά τις αιτήσεις σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2012/2002 του Συμβουλίου για την ίδρυση του ΤΑΕΕ 3 (εφεξής «ο κανονισμός»), και ιδίως τα άρθρα 2, 3 και 4. Τα σημαντικότερα στοιχεία των αξιολογήσεων συνοψίζονται κατωτέρω. 2.1 Ηνωμένο Βασίλειο Πλημμύρες το 2016 (1) Κατά το διάστημα μεταξύ Δεκεμβρίου 2015 και Ιανουαρίου 2016, οι καταρρακτώδεις βροχές και οι ισχυροί άνεμοι οδήγησαν σε πλημμύρες και ζημιές σε υποδομές που είχαν ως αποτέλεσμα καταστροφές σε δημόσιες και ιδιωτικές υποδομές, ιδιωτικές κατοικίες και στη γεωργία. Στο Ηνωμένο Βασίλειο επλήγησαν συνολικά 11 περιφέρειες 4. Επίσης, στο πλαίσιο της κακοκαιρίας παρατηρήθηκαν ορισμένες βίαιες καταιγίδες, όπως η καταγίδα Desmond στις 5 και 6 Δεκεμβρίου και η καταγίδα Eva στις 24 Δεκεμβρίου. (2) Πρόκειται για πλημμύρες φυσικής προέλευσης και, επομένως, εμπίπτουν στο βασικό πεδίο εφαρμογής του ΤΑΕΕ. (3) Η αίτηση του ΗΒ ελήφθη αρχικά στις 26 Φεβρουαρίου 2016, εντός της προθεσμίας των 12 εβδομάδων από την καταγραφή της πρώτης ζημίας στις 5 Δεκεμβρίου Στην αίτησή τους, οι αρχές του ΗΒ τόνισαν ότι η εκτίμηση των ζημιών ήταν ελλιπής και ότι τα σχετικά αριθμητικά στοιχεία ήταν προσωρινά μόνο. Ο τελικός φάκελος της αίτησης ολοκληρώθηκε μόλις στις 22 Σεπτεμβρίου 2016, αφού προηγουμένως η Επιτροπή είχε επισήμως απευθύνει επιστολή προς τις αρχές του ΗΒ και είχε θέσει προθεσμία έως το τέλος Σεπτεμβρίου του (4) Το ΗΒ δεν ζήτησε την πληρωμή προκαταβολής. (5) Οι αρχές του ΗΒ εκτίμησαν αρχικά τις συνολικές άμεσες ζημίες που προκλήθηκαν από την καταστροφή σε εκατ. EUR. Στην τελική αίτησή τους της 22ας Σεπτεμβρίου το αριθμητικό αυτό στοιχείο επικαιροποιήθηκε σε 2 412,042 εκατ. EUR. Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει το 73 % του κατώτατου ορίου «μείζονος καταστροφής» για την 3 4 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2012/2002 του Συμβουλίου, της 11ης Νοεμβρίου 2002, για την ίδρυση του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ L 311 της , σ. 3), όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 661/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαΐου 2014 (ΕΕ L 189 της , σ. 143). UKC2-Northumberland, UKD1-Cumbria, UKD3-Great Manchester, UKD4-Lancashire, UKE2-North Yorkshire, UKE4-West Yorkshire, UKL1-West Wales and the Valleys, UKM2-Eastern Scotland, UKM3- South Western Scotland, UKM5-North Eastern Scotland και UKN0-Northern Ireland. 4

5 κινητοποίηση του ΤΑΕΕ ύψους 3 312,242 εκατ. EUR που ίσχυε για το ΗΒ το 2016 (δηλ. 3 δισ. EUR σε τιμές 2011). (6) Δεδομένου ότι οι συνολικές άμεσες ζημίες παραμένουν κάτω από το κατώτατο όριο μείζονος καταστροφής για την ενεργοποίηση του Ταμείου Αλληλεγγύης, η αίτηση υποβλήθηκε και εξετάστηκε με βάση τα κριτήρια που ισχύουν για τις «περιφερειακές καταστροφές», όπως ορίζονται στο άρθρο 2 παράγραφος 3 του κανονισμού, βάσει του οποίου ως «περιφερειακή καταστροφή» νοείται κάθε φυσική καταστροφή που έχει ως αποτέλεσμα άμεση ζημία σε μία περιοχή επιπέδου NUTS 2 σε επιλέξιμο κράτος, η οποία υπερβαίνει το 1,5 % του ΑΕγχΠ της εν λόγω περιοχής. Η αίτηση του ΗΒ αφορά περισσότερες ενιαίες περιοχές επιπέδου NUTS 2 (βλ. ανωτέρω υποσημείωση). Οι αναφερθείσες άμεσες ζημίες, ύψους 2 412,042 εκατ. EUR, αντιπροσωπεύουν το 5,77 % του σταθμισμένου μέσου ΑΕγχΠ των περιφερειών που επλήγησαν από την εν λόγω καταστροφή ( εκατ. EUR με βάση τα στοιχεία του 2014) και υπερβαίνουν το κατώτατο όριο του 1,5 % που προβλέπει το άρθρο 2 παράγραφος 3 του κανονισμού. Επομένως, η αίτηση του ΗΒ είναι επιλέξιμη για συνεισφορά από το Ταμείο Αλληλεγγύης. (7) Όσον αφορά τον αντίκτυπο και τις επιπτώσεις της καταστροφής, νοικοκυριά πλημμύρισαν και έπρεπε να βρεθεί εναλλακτική στέγαση για περίπου νοικοκυριά. Το ΗΒ ανέφερε επίσης ότι πλημμύρισαν επιχειρήσεις. Κατά την ίδια περίοδο στρατιωτικοί κινητοποιήθηκαν για τη στήριξη των προσπαθειών διάσωσης και αποκατάστασης, ενώ περίπου 700 στρατιωτικοί βρίσκονταν επί τόπου ανά πάσα στιγμή. Πριν από τις πλημμύρες, είχαν εκδοθεί σχετικές προειδοποιήσεις και, όπου ήταν αναγκαίο, οι άνθρωποι είχαν εγκαταλείψει τις κατοικίες τους. Όπου ήταν δυνατό διατηρήθηκαν οι υπάρχουσες δομές αντιπλημμυρικής προστασίας και δημιουργήθηκαν περισσότερα από 5 χλμ. προσωρινών δομών αντιπλημμυρικής προστασίας. 43 πρόσθετες αντλίες τοποθετήθηκαν εκ των προτέρων στις πληγείσες περιοχές και καθαρίστηκαν τα εμπόδια στα υδατορεύματα προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η ζημία. Η καταστροφή είχε σαφείς επιπτώσεις στον κλάδο του τουρισμού (π.χ. ακυρώσεις σε ξενοδοχεία, μείωση του αριθμού των τουριστών) μόνο στη βόρεια Αγγλία ποσοστό 35 % των τουριστικών επιχειρήσεων βρίσκονται σε περιοχές που έχουν πληγεί από πλημμύρες. Επίσης, οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις υπέστησαν απώλειες της παραγωγής. Στις επιπτώσεις συγκαταλέγονται η ζημία ή η απώλεια καλλιεργειών καθώς και αποθηκευμένων εσοδειών, η αδυναμία πρόσβασης σε γη, οι δαπάνες μετακίνησης των ζώων και της επιχείρησης καθαρισμού. Ωστόσο, οι μεγαλύτερες επιπτώσεις σημειώθηκαν στις υποδομές μεταφορών. Σημαντικές γέφυρες υπέστησαν ζημίες ή καταστράφηκαν. Για παράδειγμα, η ζημία στην οδογέφυρα του Lamington κοντά στο Λόκερμπυ έβγαλε εκτός λειτουργίας την West Coast Mainline που είναι σημαντική σιδηροδρομική σύνδεση μεταξύ της Αγγλίας και της Σκωτίας. (8) Το κόστος των ουσιωδών ενεργειών έκτακτης ανάγκης και ανάκαμψης που είναι επιλέξιμες δυνάμει του άρθρου 3 παράγραφος 2 του κανονισμού εκτιμήθηκε από τις αρχές του ΗΒ σε 408,232 εκατ. EUR και κατανεμήθηκε ανά είδος ενέργειας. Το μεγαλύτερο μέρος του κόστους των ενεργειών αυτών (πάνω από 338 εκατ. EUR) αφορά τον τομέα των μεταφορών. Το δεύτερο μεγαλύτερο μέρος του κόστους αφορά τη διασφάλιση προληπτικών υποδομών και ανέρχεται σε περισσότερα από 32 εκατ. EUR. (9) Οι πληγείσες περιφέρειες εμπίπτουν στις «λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες», στις «μεταβατικές περιφέρειες» και στις «περισσότερο αναπτυγμένες περιφέρειες» στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ) ( ). Οι αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσαν ότι τα κονδύλια που τους διατέθηκαν από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης χρησιμοποιούνται για να στηρίξουν την ανάκαμψη των γεωργών βάσει αίτησης και μετέφεραν 12,5 εκατ. EUR για την αποκατάσταση του γεωργικού παραγωγικού δυναμικού που έχει πληγεί από φυσικές καταστροφές και καταστροφικά συμβάντα, και για την καθιέρωση κατάλληλων προληπτικών ενεργειών. 5

6 (10) Όσον αφορά την εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας για την πρόληψη και τη διαχείριση των κινδύνων καταστροφών δεν εκκρεμεί επί του παρόντος διαδικασία επί παραβάσει. Οι κανονισμοί για τους κινδύνους πλημμύρας (Flood Risk Regulations)(2009) εφαρμόζουν την οδηγία της ΕΕ για τις πλημμύρες, όσον αφορά την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας. Η οδηγία παρέχει ένα πλαίσιο υψηλού επιπέδου για τη μείωση των κινδύνων ζημιών από πλημμύρες σε κοινοτικό επίπεδο και επιτρέπει στα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν τις υπάρχουσες αξιολογήσεις των κινδύνων πλημμύρας και τα σχέδια ώστε να πληρούνται οι απαιτήσεις της οδηγίας. Η Υπηρεσία Περιβάλλοντος και άλλες αρχές για τη διαχείριση των κινδύνων έχουν χρησιμοποιήσει υφιστάμενους αναλυτικούς χάρτες και σχέδια για τον κίνδυνο πλημμύρας, όπου αυτό είναι δυνατόν. Οι εν λόγω χάρτες και σχέδια θα συμπληρώνονται από σχέδια διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας στο πλαίσιο των οποίων θα συγκεντρώνονται, για πρώτη φορά, μέτρα για την αντιμετώπιση όλων των αιτιών τοπικών πλημμυρών στην Αγγλία. (11) Κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, δεν είχε κινηθεί για το ΗΒ διαδικασία επί παραβάσει σχετικά με την ενωσιακή νομοθεσία που αφορά τον χαρακτήρα της καταστροφής. (12) Οι αρχές του ΗΒ επιβεβαίωσαν ότι δεν υπάρχει ασφαλιστική κάλυψη για τις επιλέξιμες δαπάνες. 2.2 Κύπρος Ξηρασία και πυρκαγιές το 2016 (1) Κατά την περίοδο μεταξύ Οκτωβρίου 2015 και Ιουνίου 2016, η νήσος Κύπρος επλήγη από πολύ χαμηλό ύψος βροχοπτώσεων σε συνδυασμό με εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες, που οδήγησαν στη δημιουργία σοβαρής ξηρασίας, με σημαντική απώλεια καλλιεργειών, δασικές πυρκαγιές και πυρκαγιές στη βλάστηση, λειψυδρία για τη γεωργία και για τον πληθυσμό, και επακόλουθα προβλήματα για τα συστήματα παροχής νερού. Τον Ιούνιο του 2016, η κατάσταση οδήγησε στην εκδήλωση δύο μεγάλων ανεξέλεγκτων πυρκαγιών, στις 18 και 19 Ιουνίου, με αποτέλεσμα την καταστροφή έκτασης μεγαλύτερης από 2600 εκτάρια κρατικού δάσους. (2) Πρόκειται για ξηρασία και πυρκαγιές φυσικής προέλευσης και, επομένως, εμπίπτουν στο βασικό πεδίο εφαρμογής του ΤΑΕΕ. (3) Η αίτηση της Κύπρου ελήφθη στις 5 Σεπτεμβρίου 2016, εντός της προθεσμίας των 12 εβδομάδων από την καταγραφή της πρώτης ζημίας στις 14 Ιουνίου 2016, όταν ελήφθησαν τα πρώτα επίσημα μέτρα κατά της ξηρασίας. Μετά από αίτημα της Επιτροπής, στις 21 Οκτωβρίου 2016 παρασχέθηκαν πρόσθετες πληροφορίες που επιβεβαίωσαν την ορθότητα της εν λόγω ημερομηνίας. Κατά συνέπεια, η αίτηση ελήφθη εντός της προθεσμίας που τάσσει ο κανονισμός. (4) Με την αίτησή της, η Κύπρος ζήτησε την πληρωμή προκαταβολής, όπως ορίζεται στο άρθρο 4α του κανονισμού. Στις 17 Νοεμβρίου 2016, η Επιτροπή εξέδωσε την εκτελεστική απόφαση C(2016) 7572 για τη χορήγηση προκαταβολής 10 % που ανερχόταν σε EUR επί της προβλεπόμενης οικονομικής ενίσχυσης από το Ταμείο και στη συνέχεια την κατέβαλε ολοσχερώς στην Κύπρο. (5) Οι κυπριακές αρχές εκτίμησαν τις συνολικές άμεσες ζημίες που προκλήθηκαν από την καταστροφή σε 180,803 εκατ. EUR. Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει το 1,78 % του ΑΕΕ της Κύπρου και υπερβαίνει το κατώτατο όριο «μείζονος καταστροφής» για την κινητοποίηση του Ταμείου Αλληλεγγύης ύψους 100,412 εκατ. EUR που ισχύει για την Κύπρο το 2016 (δηλαδή, το 0,6 % του ΑΕΕ με βάση τα στοιχεία του 2014). Δεδομένου ότι οι εκτιμώμενες συνολικές άμεσες ζημίες υπερβαίνουν το κατώτατο όριο «μείζονος καταστροφής», η καταστροφή μπορεί να χαρακτηριστεί ως «μείζων φυσική καταστροφή». 6

7 (6) Όσον αφορά τον αντίκτυπο και τις επιπτώσεις της καταστροφής, η λειψυδρία προκάλεσε σοβαρές ζημίες στη γεωργία, τα νοικοκυριά και το περιβάλλον. Επλήγησαν συνολικά 374 χωριά. Σε μεγάλα τμήματα στις περιοχές της Λευκωσίας, της Λάρνακας και της Αμμοχώστου οι μη αρδευόμενες καλλιέργειες υπέστησαν ζημιές ύψους 100 % (όπως το κριθάρι, το σιτάρι και άλλες μη αρδευόμενες καλλιέργειες κτηνοτροφικών φυτών). Η εισροή ύδατος στους ταμιευτήρες υδάτων μειώθηκε δραματικά. Στο φράγμα Κούρη, την κύρια πηγή ύδατος για τις μονάδες επεξεργασίας υδάτων και άρδευσης, παρατηρήθηκε έλλειψη ύδατος. Με βάση τα ιστορικά στοιχεία από το έτος 1901, η βροχόπτωση μεταξύ Οκτωβρίου 2015 και Ιουνίου 2016 ήταν η 6η χαμηλότερη των τελευταίων 104 ετών και η 4η χαμηλότερη των τελευταίων 50 ετών. Πέραν των προαναφερομένων επιπτώσεων της ξηρασίας, στα μέσα Ιουνίου 2016, λόγω του καύσωνα που έπληξε την Κύπρο προκλήθηκαν δύο μεγάλες δασικές πυρκαγιές. Η πρώτη πυρκαγιά στην «Αργάκα» κατέστρεψε έκταση 763 εκταρίων από το κρατικό δάσος της Πάφου. Η δεύτερη πυρκαγιά στη «Σολέα» κατέστρεψε έκταση 1897 εκταρίων εκ των οποίων τα περισσότερα αποτελούν τμήμα του κρατικού δάσους «Αδελφοί». (7) Το κόστος των ουσιωδών ενεργειών έκτακτης ανάγκης και ανάκαμψης που είναι επιλέξιμες δυνάμει του άρθρου 3 παράγραφος 2 του κανονισμού εκτιμήθηκε από τις κυπριακές αρχές σε 49 εκατ. EUR και κατανεμήθηκε ανά είδος ενέργειας. Το μεγαλύτερο μέρος των εν λόγω πράξεων (άνω των 46,082 εκατ. EUR) αφορά το κόστος της παρέμβασης των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης κατά των ανεξέλεγκτων πυρκαγιών. Το δεύτερο μεγαλύτερο μέρος αφορά την άμεση αποκατάσταση των πληγεισών φυσικών ζωνών προκειμένου να αποφευχθούν οι άμεσες επιπτώσεις από τη διάβρωση του εδάφους και ανέρχεται σε 2,484 εκατ. EUR. (8) Η πληγείσα περιφέρεια αποτελεί «περισσότερο αναπτυγμένη περιφέρεια» στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ) ( ). Οι κυπριακές αρχές δεν δήλωσαν στην Επιτροπή την πρόθεσή τους να ανακατανείμουν τη χρηματοδότηση από το πρόγραμμα των ΕΔΕΤ σε μέτρα αποκατάστασης. (9) Όσον αφορά την εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας για την πρόληψη και τη διαχείριση των κινδύνων καταστροφών, δεν εκκρεμεί επί του παρόντος διαδικασία επί παραβάσει. Η συναφής νομοθεσία της Ένωσης όσον αφορά τις δασικές πυρκαγιές είναι η απόφαση αριθ. 1313/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, περί μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης, και είναι σημαντικές ιδίως οι διατάξεις του άρθρου 6 (διαχείριση κινδύνου). Για τη συμμόρφωση με το ενωσιακό δίκαιο, εκπονήθηκε για την Κύπρο χάρτης κινδύνου πυρκαγιών στο πλαίσιο της συμφωνίας συνεργασίας αριθ SOSC ISP CY μεταξύ του Κοινού Κέντρου Ερευνών (ΚΚΕρ) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Τμήματος Δασών της Δημοκρατίας της Κύπρου. Η διαχείριση του κινδύνου καταστροφών λόγω ξηρασίας στον τομέα της γεωργίας προβλέπει, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, τη θέσπιση και την κινητοποίηση εργαλείου σταθεροποίησης του εισοδήματος στο πλαίσιο της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής. Η Κύπρος δήλωσε ότι δεν προτίθεται να χρησιμοποιήσει το εργαλείο σταθεροποίησης. (10) Κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, δεν είχε κινηθεί για την Κύπρο διαδικασία επί παραβάσει σχετικά με την ενωσιακή νομοθεσία που αφορά τη φύση της καταστροφής. (11) Οι κυπριακές αρχές επιβεβαίωσαν ότι δεν υπάρχει ασφαλιστική κάλυψη για τις επιλέξιμες δαπάνες. 2.3 Πορτογαλία Πυρκαγιές στη Μαδέρα το 2016 (1) Κατά την περίοδο μεταξύ 8 και 13 Αυγούστου 2016, η πορτογαλική νήσος Μαδέρα επλήγη από μεγάλες και ανεξέλεγκτες πυρκαγιές, που κατέστρεψαν έκταση 6000 εκταρίων. Οι πυρκαγιές προκλήθηκαν από υψηλές θερμοκρασίες, πολύ ισχυρούς ανέμους και εξαιρετικά 7

8 χαμηλή υγρασία. Οδήγησαν στην καταστροφή βασικών δημόσιων υποδομών, δημόσιων κτιρίων, ιδιωτικών κατοικιών, επιχειρήσεων και προκάλεσαν καταστροφές και στον τομέα της γεωργίας. (2) Πρόκειται για πυρκαγιές φυσικής προέλευσης και, επομένως, εμπίπτουν στο βασικό πεδίο εφαρμογής του ΤΑΕΕ. (3) Η αίτηση της Πορτογαλίας ελήφθη στις 21 Σεπτεμβρίου 2016, εντός της προθεσμίας των 12 εβδομάδων από την καταγραφή της πρώτης ζημίας στις 8 Αυγούστου Κατά συνέπεια, η αίτηση ελήφθη εντός της προθεσμίας που τάσσει ο κανονισμός. (4) Με την αίτησή της, η Πορτογαλία ζήτησε την πληρωμή προκαταβολής, όπως ορίζεται στο άρθρο 4α του κανονισμού. Στις 9 Νοεμβρίου 2016, η Επιτροπή εξέδωσε την εκτελεστική απόφαση C(2016) 7250 για τη χορήγηση προκαταβολής 10 %, που ανερχόταν σε EUR επί της προβλεπόμενης οικονομικής ενίσχυσης από το Ταμείο και στη συνέχεια την κατέβαλε ολοσχερώς στην Πορτογαλία. (5) Οι αρχές της Πορτογαλίας εκτίμησαν τις συνολικές άμεσες ζημίες που προκλήθηκαν από την καταστροφή σε 157 εκατ. EUR. Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει μόνο το 15 % του κατώτατου ορίου «μείζονος καταστροφής» για την κινητοποίηση του ΤΑΕΕ ύψους 1 026,714 εκατ. EUR που ίσχυε για την Πορτογαλία το 2016 (δηλ. 0,6 % των εκατ. EUR σε τιμές 2014). (6) Δεδομένου ότι οι συνολικές άμεσες ζημίες παραμένουν κάτω από το κατώτατο όριο μείζονος καταστροφής για την ενεργοποίηση του Ταμείου Αλληλεγγύης, η αίτηση υποβλήθηκε και εξετάστηκε με βάση τα κριτήρια που ισχύουν για τις «περιφερειακές καταστροφές», όπως ορίζονται στο άρθρο 2 παράγραφος 3 του κανονισμού, βάσει του οποίου ως «περιφερειακή καταστροφή» νοείται κάθε φυσική καταστροφή που έχει ως αποτέλεσμα άμεση ζημία σε μία περιοχή επιπέδου NUTS 2 σε επιλέξιμο κράτος, η οποία υπερβαίνει το 1,5 % του ΑΕγχΠ της εν λόγω περιοχής. Δεδομένου ότι η αίτηση της Πορτογαλίας αφορά τη νήσο Μαδέρα (PT30 Região Autónoma da Madeira), το κατώτατο όριο που εφαρμόζεται είναι 1 % του ΑΕγχΠ, δεδομένου ότι πρόκειται για εξόχως απόκεντρη περιοχή κατά την έννοια του άρθρο 349 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι αναφερθείσες άμεσες ζημίες, ύψους 157 εκατ. EUR, αντιπροσωπεύουν το 3,84 % του ΑΕγχΠ της περιοχής (4 085 εκατ. EUR με βάση τα στοιχεία του 2014) και, επομένως, υπερβαίνουν το κατώτατο όριο του 1 % που προβλέπει το άρθρο 2 παράγραφος 3 του κανονισμού. Η αίτηση της Πορτογαλίας είναι, επομένως, επιλέξιμη για συνεισφορά από το Ταμείο Αλληλεγγύης. (7) Όσον αφορά τον αντίκτυπο και τις επιπτώσεις της καταστροφής, η πρωτεύουσα Funchal και ο δήμος της Calheta επλήγησαν σοβαρά, με σημαντικές συνέπειες στην καθημερινή ζωή και την περιουσία του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων τριών θυμάτων. Η καταστραφείσα έκταση καλύπτει εκτάρια, από τα οποία 560 εκτάρια αφορούν προστατευόμενες περιοχές που ανήκουν στο δίκτυο «Natura 2000». Επίσης, υπέστη ζημία η «Quinta do Monte», μια διάσημη ιστορική ιδιοκτησία που ανήκει στο κράτος. Επιπλέον, η Πορτογαλία ανέφερε ζημίες σε 233 κατοικίες, εκ των οποίων 154 καταστράφηκαν ολοσχερώς. Πολλές γεωργικές εκμεταλλεύσεις επλήγησαν, 24 επιχειρήσεις και 5 ξενοδοχεία υπέστησαν ζημίες, καθώς και ένα τοπικό σχολείο και νοσοκομείο. Επιπλέον, υπέστησαν ζημίες οι βασικές υποδομές, όπως οι γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας που προμηθεύουν 400 καταναλωτές. (8) Το κόστος των ουσιωδών ενεργειών έκτακτης ανάγκης και ανάκαμψης που είναι επιλέξιμες δυνάμει του άρθρου 3 παράγραφος 2 του κανονισμού εκτιμήθηκε από τις αρχές της Πορτογαλίας σε 7,347 εκατ. EUR και κατανεμήθηκε ανά είδος ενέργειας. Το μεγαλύτερο μέρος του κόστους των ενεργειών αυτών (πάνω από 1,816 εκατ. EUR) αφορά το κόστος της προσωρινής στέγασης. Το δεύτερο μεγαλύτερο μέρος του κόστους αφορά τα μέτρα καθαρισμού και ανέρχεται σε 1,756 εκατ. EUR. 8

9 (9) Η πληγείσα περιφέρεια αποτελεί «λιγότερο αναπτυγμένη περιφέρεια» στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ) ( ). Οι αρχές της Πορτογαλίας δήλωσαν στην Επιτροπή την πρόθεσή τους να ανακατανείμουν τη χρηματοδότηση από τα προγράμματα των ΕΔΕΤ σε μέτρα αποκατάστασης. (10) Όσον αφορά την εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας για την πρόληψη και τη διαχείριση των κινδύνων καταστροφών δεν εκκρεμεί επί του παρόντος διαδικασία επί παραβάσει. Η αίτηση της Πορτογαλίας παρέχει επισκόπηση των εφαρμοζόμενων προληπτικών μέτρων. Για παράδειγμα, το 2015 το ψήφισμα αριθ. 56/2015 του Υπουργικού Συμβουλίου που δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Πορτογαλικής Δημοκρατίας αριθ. 147, της 30ής Ιουλίου 2015, ενέκρινε το στρατηγικό πλαίσιο για την κλιματική πολιτική, το εθνικό πρόγραμμα για την κλιματική αλλαγή και την εθνική στρατηγική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, στρατηγικά έγγραφα σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ για την πρόληψη και τη διαχείριση των κινδύνων που συνδέονται με τη φύση της καταστροφής, εν προκειμένω των δασικών πυρκαγιών. (11) Κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, δεν είχε κινηθεί για την Πορτογαλία διαδικασία επί παραβάσει σχετικά με την ενωσιακή νομοθεσία που αφορά τον χαρακτήρα της καταστροφής. (12) Οι πορτογαλικές αρχές επιβεβαίωσαν ότι δεν υπάρχει ασφαλιστική κάλυψη για επιλέξιμες δαπάνες, εκτός από το ποσό των EUR που είναι ήδη γνωστό. 3. ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Η μέθοδος υπολογισμού της ενίσχυσης από το Ταμείο Αλληλεγγύης καθορίστηκε στην ετήσια έκθεση για το Ταμείο Αλληλεγγύης και εγκρίθηκε από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Δεδομένου ότι η αλληλεγγύη αποτελούσε τον κύριο λόγο ίδρυσης του Ταμείου, η Επιτροπή θεωρεί ότι η ενίσχυση από το Ταμείο θα πρέπει να είναι σταδιακή. Αυτό σημαίνει ότι, σύμφωνα με την προγενέστερη πρακτική, το μέρος των ζημιών που υπερβαίνει το κατώτατο όριο «μείζονος καταστροφής» για την κινητοποίηση του Ταμείου (δηλαδή, το 0,6 % του ΑΕΕ ή 3 δισ. EUR σε τιμές 2011, ανάλογα με το ποιο είναι το χαμηλότερο ποσό) θα πρέπει να οδηγήσει σε μεγαλύτερη ένταση ενίσχυσης σε σχέση με τις ζημίες που δεν υπερβαίνουν το κατώτατο όριο. Το ποσοστό που εφαρμόστηκε κατά το παρελθόν για τον υπολογισμό των κονδυλίων σε περιπτώσεις μειζόνων καταστροφών ήταν 2,5 % των συνολικών άμεσων ζημιών κάτω από το κατώτατο όριο μείζονος καταστροφής και 6 % πάνω από αυτό. Για τις περιφερειακές καταστροφές και τις καταστροφές που γίνονται δεκτές στο πλαίσιο της διάταξης για τις «γειτονικές χώρες», το ποσοστό είναι 2,5 %. Τα ποσά των ενισχύσεων από το Ταμείο Αλληλεγγύης δεν μπορούν να υπερβούν το εκτιμώμενο συνολικό κόστος των επιλέξιμων ενεργειών, όπως αναφέρεται στις αντίστοιχες παραγράφους (5) ανωτέρω για το Ηνωμένο Βασίλειο, την Κύπρο και την Πορτογαλία. Για τον υπολογισμό του συνολικού ποσού της ενίσχυσης από το ΤΑΕΕ, το ποσοστό 2,5 % εφαρμόστηκε στις περιπτώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου και της Πορτογαλίας, δεδομένου ότι οι συνολικές άμεσες ζημίες είναι κάτω από τα αντίστοιχα κατώτατα όρια μείζονος καταστροφής. Στην περίπτωση της Κύπρου, το 2,5 % εφαρμόστηκε μέχρι το επίπεδο του κατώτατου ορίου της μείζονος καταστροφής, ενώ το 6 % εφαρμόστηκε στο τμήμα των συνολικών άμεσων ζημιών πάνω από το όριο αυτό. Η Επιτροπή προτείνει, συνεπώς, να εφαρμοστούν τα ίδια ποσοστά και να κινητοποιηθούν τα ακόλουθα ποσά ενίσχυσης: 9

10 Καταστροφή Ηνωμένο Βασίλειο Πλημμύρες το 2016 (περιφερειακή καταστροφή) Σύνολο άμεσων ζημιών (σε εκατ. EUR) Εφαρμόζεται κατώτατο όριο περιφερειακής καταστροφής (σε εκατ. EUR) 2 412, ,764 Εφαρμόζεται κατώτατο όριο μείζονος καταστροφής (σε εκατ. EUR) n/a 2,5 % των συνολικών άμεσων ζημιών μέχρι το κατώτατο όριο μείζονος καταστροφής (σε EUR) % των συνολικών άμεσων ζημιών μέχρι το κατώτατο όριο μείζονος καταστροφής (σε EUR) - Συνολικό ποσό προτεινόμενης ενίσχυσης (σε EUR) Κύπρος Ξηρασία και πυρκαγιές το 2016 (μείζων καταστροφή) Πορτογαλία Πυρκαγιές στη Μαδέρα το 2016 (περιφερειακή καταστροφή) 180,803 n/a 157,000 40, ,412 n/a ΣΥΝΟΛΟ Πρόκειται για την πρώτη πρόταση απόφασης κινητοποίησης του ΤΑΕΕ το Το συνολικό ποσό που είναι διαθέσιμο για κινητοποίηση του ΤΑΕΕ στις αρχές του 2017 ανέρχεται σε EUR και είναι το άθροισμα των κονδυλίων του 2017 ύψους EUR (δηλαδή EUR σε τιμές 2011), σύμφωνα με το άρθρο 10 παράγραφος 1 του κανονισμού για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 5 (ΠΔΠ), συν το σύνολο των κονδυλίων του 2016 ύψους EUR (δηλ EUR σε τιμές του 2011) που παρέμεινε αδιάθετο και μεταφέρεται για ένα έτος, σύμφωνα με το άρθρο 10 παράγραφος 2 του κανονισμού για το ΠΔΠ. Δεδομένου ότι το συνολικό ποσό της ενίσχυσης που προτείνεται είναι χαμηλότερο από το συνολικό ποσό που είναι διαθέσιμο για την κινητοποίηση του ΤΑΕΕ το 2017, έχουν τηρηθεί οι διατάξεις του κανονισμού για το ΠΔΠ σχετικά με το ανώτατο όριο. 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Η Επιτροπή προτείνει την κινητοποίηση του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις τρεις υποθέσεις που αφορούν το Ηνωμένο Βασίλειο, την Κύπρο και την Πορτογαλία που παρουσιάστηκαν ανωτέρω, καθώς και την τροποποίηση του προϋπολογισμού του 2017 με ενίσχυση του άρθρου του προϋπολογισμού «Παροχή βοήθειας στα κράτη μέλη σε περίπτωση μείζονος φυσικής καταστροφής με σοβαρές επιπτώσεις στις συνθήκες διαβίωσης, στο φυσικό περιβάλλον ή στην οικονομία» κατά EUR τόσο σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων όσο και σε πιστώσεις πληρωμών. Δεδομένου ότι το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί ειδικό μηχανισμό, όπως καθορίζεται στον κανονισμό για το ΠΔΠ, οι αντίστοιχες πιστώσεις θα πρέπει να εγγραφούν στον προϋπολογισμό εκτός των αντίστοιχων ανώτατων ορίων του ΠΔΠ. Η Επιτροπή είναι πεπεισμένη ότι το ποσό των EUR σε πιστώσεις πληρωμών μπορεί να ανακατανεμηθεί στο πλαίσιο του προϋπολογισμού Ωστόσο, στο παρόν πρώιμο στάδιο εκτέλεσης, η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να εντοπίσει συγκεκριμένη πηγή. Ως εκ τούτου, η 5 Κανονισμός (EE, Ευρατόμ) αριθ. 1311/2013 του Συμβουλίου, της 2ας Δεκεμβρίου 2013, για τον καθορισμό του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο (ΕΕ L 347 της , σ. 884). 10

11 Επιτροπή προτείνει να καταλογιστεί στο παρόν ΣΔΠ αρνητικό αποθεματικό πιστώσεων πληρωμών για το άρθρο του προϋπολογισμού ύψους EUR. Σύμφωνα με το άρθρο 47 του δημοσιονομικού κανονισμού 6, η Επιτροπή θα μειώσει το αρνητικό αποθεματικό το συντομότερο δυνατό μέσω μεταφοράς πιστώσεων από άλλες θέσεις του προϋπολογισμού σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στα άρθρα 26 και 27 του ίδιου κανονισμού. 6 ΕΕ L 298 της , σ