ΘΔΜΑ ΠΡΟΣΑΊΑ ΣΩΝ ΚΑΣΑΝΑΛΩΣΩΝ ΑΠΟ ΚΑΣΑΧΡΗΣΙΚΟΤ ΓΟ

Transcript

1 ΤΔΙ Καβάλας Σχολή Γιοίκησης και Οικονομίας Τμήμα Λογιστικής ΘΔΜΑ ΠΡΟΣΑΊΑ ΣΩΝ ΚΑΣΑΝΑΛΩΣΩΝ ΑΠΟ ΚΑΣΑΧΡΗΣΙΚΟΤ ΓΟ Οικονόμου Κώστας Υπεύθυνος Καθηγητής: Κ. Καλαμπούκα ΚΑΒΑΛΑ 2006

2 Πξόινγνο Η ζρέζε κεηαμχ ηνπ θαηαλαισηή θαη ηνπ πξνκεζεπηή είλαη έλα πξφβιεκα ηφζν λνκηθφ φζν θαη πξαθηηθφ δηφηη ε ζπλδηαιιαγή κε δηάθνξνπο πξνκεζεπηέο αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ είλαη απνιχησο απαξαίηεηε γηα ηε δηαβίσζε ελφο κέζνπ θνηλσληθνχ αηφκνπ, ε ζπλαιιαθηηθή απηή ζρέζε φκσο ηνπ δεκηνπξγεί πνίθηιια πξνβιήκαηα πνπ μεθηλνχλ απφ ηε ζηηγκή πνπ ζα εθθξάζεη ηελ επηζπκία ηνπ λα πξαγκαηνπνίεζε κηα ζπλαιιαγή κέρξη ηελ απφθηεζε ηνπ αγαζνχ θαη ηεο ππεξεζίαο. Απηφ ζπκβαίλεη γηα δχν ιφγνπο, πξψηνλ δηφηη απηφο δε κπνξεί λα γλσξίδεη αξθεηά θαιά ηελ «αγνξά» ηνπ θάζε ηη πνπ πξνηίζεηαη λα αγνξάζεη θαη ηηο αθξηβείο πξνυπνζέζεηο απφθηεζεο ηνπ, θαη απφ ηελ άιιε ν πξνκεζεπηήο ηνπ φρη κφλν δηαζέηεη ηε γλψζε ηεο αγνξάο ηνπ θαη ηελ πείξα πάλσ ζ απηφ, αιιά θαη ηελ ρξεζηκνπνηεί γηα ηελ πξνψζεζε ηνπ ζπκθέξνληνο ηνπ πνπ είλαη θπζηθά λα πνπιήζεη ην αγαζφ ή ηελ ππεξεζία κε ηηο επλντθφηεξεο γη απηφλ πξνυπνζέζεηο. Όπσο ζπκπεξαίλνπκε, ε ζέζε ηνπ θαηαλαισηή είλαη ηφζν κεηνλεθηηθή πνπ ζα πξέπεη λα είλαη πνιχ πξνζεθηηθφο ζηηο ζπκθσλίεο πνπ θάλεη πξηλ απφ θάζε αγνξά ηφζν κε ην αληίηηκν φζν θαη κε ηηο ππνρξεψζεηο θαη ηα δηθαηψκαηα πνπ απνξξένπλ απφ απηή. Ο θίλδπλνο θπζηθά πνιιαπιαζηάδεηαη ζηελ πεξίπησζε πνπ ν θαηαλαισηήο δελ έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα δηαπξαγκαηεπζεί ην πεξηερφκελν ηεο ζπκθσλίαο πνπ θιείλεη κε ηνλ πξνκεζεπηή. Τν θαηλφκελν ηεο «κνλνκεξνχο δηαηχπσζεο» ησλ φξσλ πνπ πεξηέρνληαη ζε κηα ζπκθσλία είλαη πνιχ δηαδεδνκέλν ζηηο κέξεο καο, είηε ιφγσ ηεο επηθξάηεζεο ησλ κεγάισλ επηρεηξήζεσλ, θαη ηε κεραλνξγάλσζεο ζηηο επηρεηξήζεηο, φζν θαη ζηε κεγάιε πνζφηεηα ησλ ζπλαιιαγψλ πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη θαζεκεξηλά ζε κηα επηρείξεζε θαη θπξίσο ζην δεκφζην ηνκέα, θαη επηβάινπλ ηελ θαηάξηηζε κεγάινπ αξηζκνχ ζπκβάζεσλ γηα πνηθίια ζέκαηα ζε πνιχ ζχληνκν ρξφλν. Απηφ ζεκαίλεη φηη πξνθαζνξίδνληαο ν επηρεηξεκαηίαο ην πεξηερφκελν ησλ ζπλαιιαγψλ ηνπ απινπζηεχεη ηηο νηθνλνκηθέο ζρέζεηο κε ηνπο πειάηεο ηνπ εμνηθνλνκψληαο ρξφλν θαη ρξήκα πνπ ζα δαπαλνχζε γηα δηαπξαγκαηεχζεηο. Παξάιιεια, κπνξεί λα πξνυπνινγίζεη ην θφζηνο ηεο επηρεηξεκαηηθήο ηνπ δξαζηεξηφηεηαο θαη λα απνθχγεη αζάθεηεο θαη παξαιήςεηο ζηελ ζχκβαζε πνπ κπνξνχλ λα ηνλ νδεγήζνπλ ζε ζχγθξνπζε κε ηνπο πειάηεο ηνπ θαη ηνλ λφκν. Απφ ηελ άιιε πιεπξά ν θαηαλαισηήο ( κε ηελ έλλνηα πνπ δίλεηαη ζην θεθαιαίν 2) κε ηελ ζηέξεζε ηνπ δηθαηψκαηνο λα δηαπξαγκαηεπζεί ην πεξηερφκελν ηεο ζχκβαζεο, κεηνλεθηεί απέλαληη ζηνλ πξνκεζεπηή, εθφζνλ ε κφλε επηινγή πνπ έρεη είλαη λα δερζεί ή φρη ηε ζχκβαζε, επηηξέπνληαο ζην άιιν κέξνο ηε δηακφξθσζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ηεο ζχκθσλα κε ην ζπκθέξνλ ηνπ, κε φξνπο πνιχπινθνπο θαη 1

3 δπζλφεηνπο, ψζηε απφ ηε κηα λα απνηξέπνπλ ηνλ θαηαλαισηή απφ ην λα ειέγμεη ην πεξηερφκελν ηνπο, θαη απφ ηελ άιιε ζε πεξίπησζε πνπ ελδηαθεξζεί λα κάζεη ιεπηνκέξεηεο, λα εξκελεχνληαη απφ ηνλ πξνκεζεπηή κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα θαίλνληαη δίθαηνη θαη γηα ηνπο δπν ζπκβαιιφκελνπο. Δπίζεο αλ θξίλνπκε απφ ην γεγνλφο φηη νη γεληθνί απηνί φξνη ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ην δεκφζην θαη απφ κεγάιεο επηρεηξήζεηο κε ζεκαληηθφ κεξίδην ηεο αγνξάο ή κνλνπσιηαθφ ραξαθηήξα (ΟΣΔ, ΓΔΗ) θαηαιαβαίλνπκε φηη ν θαηαλαισηήο δελ έρεη πνιιά πεξηζψξηα επηινγήο λα δερζεί ή λα απνξξίςεη ηε ζχκβαζε. Γηα ηνπο παξαπάλσ ιφγνπο ην Διιεληθφ θαη ην επξσπατθφ δίθαην, ζέζπηζαλ λφκνπο θαη νδεγίεο αληίζηνηρα γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ αδχλακνπ θαηαλαισηή Πξφηππν γηα απηφ ην ζθνπφ, ζεσξείηαη ην γεξκαληθφ δίθαην, ην νπνίν ζηε δεθαεηία ηνπ 1970 ζέζπηζε ηνπο πξψηνπο εηδηθνχο λφκνπο γηα ηελ ελζσκάησζε, εξκελεία θαη ηνλ έιεγρν ηνπ πεξηερνκέλνπ ησλ Γεληθψλ Όξσλ Σπλαιιαγψλ ( ΓΟΣ ) ζηε ζχκβαζε, ην παξάδεηγκα ηεο Γεξκαλίαο αθνινχζεζαλ θαη άιιεο επξσπατθέο ρψξεο. Σηελ Διιάδα ν πξψηνο λφκνο γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ θαηαλαισηή ςεθίζηεθε ζηηο 3 Σεπηεκβξίνπ ηνπ 1991 απφ ηε Βνπιή ( Ν 1961),κε ζθνπφ ηελ θάιπςε ησλ θελψλ πνπ άθελαλ ζε απηφ ην ζέκα νη γεληθέο δηαηάμεηο ηνπ Αζηηθνχ Κψδηθα, νη νπνίεο ρξεζηκνπνηνχηαλ κέρξη ηφηε γηα ηελ πξνζηαζία ησλ θαηαλαισηψλ. Ο λφκνο 1961/91 θαηαξγήζεθε ηξία ρξφληα κεηά κε ηε δεκνζίεπζε ζην ΦΔΚ 191 Α ζηηο 16 Ννεκβξίνπ 1994 ηνπ λένπ λφκνπ 2251/94, (ζχκθσλα κε φζα αλαθέξεη ζην άξζξν 14 παξα1).ο λφκνο απηφο πνπ ηζρχεη κέρξη θαη ζήκεξα κε αξθεηέο ηξνπνπνηήζεηο 1 επεξεάζζεθε πνιχ ηφζν απφ ηελ νδεγία 93/13 ηεο ΔΟΚ φζν θαη απφ ην λφκν 1961/ 91 κε ηνλ νπνίν κνηάδεη ζε πνιιά ζεκεία 2. 1 Ο λφκνο 2251/94 ηζρχεη κε ηηο ηξνπνπνηήζεηο ηνπ Ν 2496/97, ηνπ Ν 2741/99, ηνπ Ν 3043/02, ηεο θνηλήο Υπνπξγηθήο απφθαζεο Ε1-659/ , ηνπ πξνεδξηθνχ δηαηάγκαηνο 301/2002, θαη ηεο Κνηλήο Υπνπξγηθήο Απφθαζεο Ε1-629/

4 Κεθάιαην 1: Η έλλνηα ησλ ΓΟΣ Α) Γεληθά Γεληθνί φξνη ησλ ζπλαιιαγψλ είλαη νη φξνη πνπ έρνπλ δηαηππσζεί εθ ησλ πξνηέξσλ γηα κειινληηθή ρξήζε απφ ην έλα ζπκβαιιφκελν κέξνο, κε ζθνπφ ηελ απινπνίεζε ηνπ κεγάινπ αξηζκνχ ησλ ζπλαιιαγψλ Απηφ ζεκαίλεη φηη ν πξνκεζεπηήο απινπζηεχεη ηηο ζρέζεηο ηνπ κε ηνπο πειάηεο ηνπ πξνθαζνξίδνληαο ηνπο φξνπο πνπ ζα δηέπνπλ ηεο ζπλαιιαγέο ηνπ εμνηθνλνκψληαο ρξφλν απφ ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο θαη ηελ απνζαθήληζε (ησλ φξσλ ) κε ηνλ εθάζηνηε πειάηε ρσξίο απηφ λα ηνπ απαγνξεχεη ηε ζχζηαζε ηδηαίηεξεο ζπκθσλίαο κε θάπνην πειάηε. Σηελ πξάμε, σζηφζν, νη φξνη απηνί είλαη κηα «αζπίδα» πνπ ν ρξήζηεο ηηο ρξεζηκνπνηεί γηα λα πξνζηαηεπζεί απφ ηηο επζχλεο πνπ απνξξένπλ απφ ηηο εκπνξηθέο ηνπ δξαζηεξηφηεηεο θαη λα εμαζθαιίζεη ηα ζπκθέξνληα ηνπ. Απηφ ην πεηπραίλεη ζέηνληαο (θαη πνιιέο θνξέο επηβάιινληαο ) ζηνλ άπεηξν πειάηε ηνπ ηνπο θαλφλεο πνπ απηφο επηζπκεί λα δηέπνπλ ηε ζπκθσλία ηνπο θξχβνληαο ηνπ πνιιέο θνξέο ζηνηρεία πνπ αλ ηα γλψξηδε κπνξεί λα κελ πξνρσξνχζε ζηε ζχλαςή ηεο ή παξεξκελεχνληαο νξηζκέλνπο απφ απηνχο γηα λα ηνπ θξχςεη ην βαζχηεξν λφεκά ηνπο. Β) Η ρξήζε ησλ ΓΟΣ Σπλεζηζκέλν πεξηερφκελν ησλ ΓΟΣ είλαη ν θαζνξηζκφο ηξφπσλ πιεξσκήο, εμαζθαιηζηηθέο ξήηξεο π.ρ. ξήηξεο γηα παξαθξάηεζε ηεο θπξηφηεηαο, θαζνξηζκφο ηνπ ηφπνπ θαη ηνπ ρξφλνπ εθπιήξσζεο, ξήηξεο απνθιεηζκνχ ή πεξηνξηζκνχ ηεο επζχλεο γηα απνδεκίσζε ή γηα πξαγκαηηθά ειαηηψκαηα, ζπκθσλίεο θαηακεξηζκνχ θηλδχλσλ παξέθηαζε αξκνδηφηεηαο, ξήηξεο δηαηηεζίαο θ,α, 3 επίζεο κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ πεξηερφκελν ελνρηθψλ, εκπξάγκαησλ ή θαη δηθνλνκηθψλ ζπκβάζεσλ, θαζψο επίζεο ζπκβάζεσλ ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα, θαη Οξγαληζκνχ Τνπηθήο Απηνδηνίθεζεο 4, ηνπο ζπλαληάκε ζε έληππα κηζζσηήξηα, ζπκβνιαηνγξαθηθέο ζπκβάζεηο ηηκνιφγηα 5, θαη 3 Α.Καδάθνο, Αζηηθό Δίθαην Οηθνλνκία Τεο Αγνξάο θαη Πξνζηαζία Τσλ Καηαλαισηώλ, 1987,ζει Η. Καξάθσζηαο, Δίθαην Πξνζηαζίαο Καηαλαισηή (Ν 2251/94), 2004, ζει Γ. Μεληήο, Γεληθνί 'Όξνη Σπλαιιαγώλ Σε Kαηαλαισηηθέο θαη Εκπνξηθέο Σπκβάζεηο, ζει. 22. Γηα ηελ έληαμε ησλ φξσλ συμβολαιογραφικών συμβάσεων ζηνπο ΓΟΣ ν Μεληήο ηνλίδεη «εθφζνλ νη φξνη απηνί ρξεζηκνπνηνχληαη απαξάιιαθηνη γηα πιήζνο ζπκβάζεσλ ηνπ πξνκεζεπηή ρσξίο δπλαηφηεηα ηνπ θαηαλαισηή λα δηαπξαγκαηεπζεί ην πεξηερφκελφ ηνπο, ηφηε κπνξεί λα ππνζηεξηρζεί φηη πιεξνχληαη ηα ζηνηρεία ηνπ νξηζκνχ θαη άξζξν 2 Ν 2251/94, ν νπνίνο ζπλεπψο βξίζθεη εθαξκνγή» φζν γηα ηνπο φξνπο πνπ βξίζθνληαη ζε έληππα κηζζσηήξηα αλαθέξεη φηη απηνί εκπίπηνπλ ζηελ έλλνηα ηνπ λφκνπ φηαλ πεξηέρνληαη ζε κηζζσηήξηα πνπ έρνπλ πξνδηαηππσζεί θαη θπθινθνξνχλ ζηελ αγνξά. 3

5 παληφο είδνπο εηζηηήξην ή λα είλαη εθηεζεηκέλνη ζην θαηάζηεκα ή θαη ζε άιιν ηφπν πνπ πηζαλφλ ζπλάπηεηαη ε ζχκβαζε (άξζξν 23 παξ.1 Ν1961/91). Ωο πξνο ηελ κνξθή ηνπο, νη ΓΟΣ κπνξνχλ λα είλαη ρεηξφγξαθνη ή ηππσκέλνη απφ κεράλεκα ζε ραξηί απνζεθεπκέλνη ζε καγλεηηθφ, ςεθηαθφ κέζν ή πξφγξακκα ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. ΓΟΣ είλαη αθφκε θαη νη φξνη πνπ πεξηέρνληαη ζε ρεηξφγξαθεο ε έληππεο πηλαθίδεο, αλαθνηλψζεηο ζε θαηαζηήκαηα αιιά θαη πξνθνξηθνί φξνη ππφ πξνυπνζέζεηο. Αθφκε κπνξνχλ λα έρνπλ ζπληαρηεί απφ ηνλ πξνκεζεπηή, ηξίην άηνκν, ελψζεηο πξνκεζεπηψλ, ή ζπιιφγνπο (π.ρ. ζχιινγνο ηδηνθηεηψλ αθηλήησλ εθδίδεη κηζζσηήξηα θαηνηθίαο). 6 Ωο ΓΟΣ κπνξνχλ λα ραξαθηεξηζζνχλ θαη νη ξήηξεο πνπ δελ έρνπλ ζπκβαηηθφ ραξαθηήξα αιιά ηελ κνξθή κνλνκεξνχο δειψζεσο. Οη φξνη απηνί δελ επηηξέπνληαη απφ ην λφκν, θαη θξίλνληαη θαηαρξεζηηθνί (άξζξν 2 παξ.7 εδ. θδ Ν2251/94 θαη άξζξν 25 παξ. 3 εδ. θα), δηφηη παξφηη εκθαλίδνληαη σο δήισζε ηνπ θαηαλαισηή, ην πεξηερφκελν ηνπο ζπληάζζεηαη απφ ηνλ πξνκεζεπηή κε απνηέιεζκα ζηελ πξαγκαηηθφηεηα λα κελ γλσξίδεη ν θαηαλαισηήο πιήξσο ην πεξηερφκελν φζσλ βεβαηψλεη κε ηελ δήισζε ηνπ φηη γλσξίδεη. Δπίζεο,επεηδή, ε ζέζε ηνπ εξγαδνκέλνπ ζεσξείηαη ίδηα κε ηνπ θαηαλαισηή αθνχ θαη νη δπν «εμαξηψληαη» γηα ηελ πξαγκαηνπνηήζεη κηαο αλάγθεο ηνπο απφ ηνλ ηζρπξφηεξν θαη πην θαηαξηηζκέλν εξγνδφηε θαη πξνκεζεπηή αληίζηνηρα θαη επεηδή θαη νη δχν ζπκβάζεηο πεξηέρνπλ φξνπο πνπ πξν δηαηππψλνληαη κνλνκεξψο γηα απξνζδηφξηζην αξηζκφ ζπκβάζεσλ, ζχκθσλα κε ηνλ Γ. Μεληή, δελ ζα πξέπεη λα απνθιείζνπκε ηελ «αλαινγηθή εθαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ ηνπ άξζξνπ 2 ηνπ λφκνπ 2251/94 θαη ζηελ ζχκβαζε εξγαζίαο» 7. Γ) Η έλλνηα ησλ ΓΟΣ θαηά ην Ν 2251/94 (όπσο ηξνπνπνηήζεθε κε ην άξζξν 10 Ν2741/99) Γεληθνί Όξνη Σπλαιιαγψλ κπνξνχλ λα νλνκαζηνχλ «νη φξνη πνπ έρνπλ δηαηππσζεί εθ ησλ πξνηέξσλ γηα απξνζδηόξηζην αξηζκό ζπκβάζεσλ». Με ηε θξάζε «εθ ησλ πξνηέξσλ» ελλννχκε ηελ ζχληαμε ησλ φξσλ απφ ηνλ πξνκεζεπηή, ή θάπνηνλ ηξίην γηα ινγαξηαζκφ φκσο ηνπ πξνκεζεπηή (άξζξν 2 παξ.5), πξνηνχ δεκηνπξγεζεί ην ελδηαθέξνλ ησλ δπν ζπκβαιιφκελσλ γηα ηελ θαηάξηηζε κηαο ζπκθσλίαο, κε ηξφπν πνπ λα κπνξνχλ λα θαιχςνπλ κεγάιε έθηαζε πεξηπηψζεσλ θαη αλαγθψλ ηεο αγνξάο ( ίδηα ζχκβαζε γηα θάζε πειάηε θαη θάησ απφ 6 Α.Καδάθνο, Αζηηθό Δίθαην Οηθνλνκία Τεο Αγνξάο θαη Πξνζηαζία Τσλ Καηαλαισηώλ, 1987,ζει Γ. Μεληήο, Γεληθνί 'Όξνη Σπλαιιαγώλ Σε Καηαλαισηηθέο θαη Εκπνξηθέο Σπκβάζεηο, 2002, ζει

6 νπνηεζδήπνηε ζπλζήθεο ), αιιά λα πξαγκαηνπνηείηαη θαη ην αίηεκα πνιιαπιήο ρξήζεο, γη απηφ ην πεξηερφκελν ησλ ΓΟΣ δελ πξέπεη λα πεξηέρεη ζηνηρεία εμαηνκίθεπζεο ζε ζπγθεθξηκέλν άηνκν θαη θαηαζηάζεηο, αιιά γεληθά ζηνηρεία πνπ πξνζαξκφδνληαη ζε φιεο ηηο θαηαζηάζεηο θαη ζα είλαη νκνηφκνξθα ζε φιεο ηηο κειινληηθέο ζπκβάζεηο θαη ρσξίο θακία πξφζεζε δηαπξαγκάηεπζεο κε ηνλ πειάηε (θαηαλαισηή) θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο ζχλαςεο. Όξνη πνπ απνηέιεζαλ αληηθείκελν ηδηαίηεξεο δηαπξαγκάηεπζεο (εηδηθνί φξνη) κεηαμχ πξνκεζεπηή θαη θαηαλαισηή δελ κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ ΓΟΣ κε ηελ έλλνηα ηνπ λφκνπ, αιιά πξνζηαηεχνληαη απφ απηφλ (άξζξν 2 παξ 4). Με ηε θξάζε «απξνζδηφξηζην αξηζκφ ζπκβάζεσλ» πνπ πεξηέρεηαη ζηνλ νξηζκφ ελλνείηαη φηη νη ΓΟΣ πξέπεη λα θηηάρλνληαη κε ηέηνην ηξφπν πνπ ην πεξηερφκελν ηνπο λα πξννξίδεηαη γηα κεγάιν αξηζκφ ζπκβάζεσλ δειαδή κε πξφζεζε νη ίδηνη φξνη πνπ θηηάρηεθαλ ζήκεξα λα ρξεζηκνπνηεζνχλ επαλεηιεκκέλσο θαη ζην κέιινλ απηνχζηνη. Απηφο ν κεγάινο αξηζκφο επαλεηιεκκέλεο ρξήζεο ησλ φξσλ πεξηνξίδεηαη κε ηελ παξάγξαθν 10 ηνπ ίδηνπ άξζξνπ πνπ επηηξέπεη ηελ εθαξκνγή ηνπ άξζξνπ θαη ζε θάζε φξν ζχκβαζεο κε ηελ πξνυπφζεζε φηη απηφο «δελ απνηέιεζε αληηθείκελν αηνκηθήο δηαπξαγκάηεπζεο» δειαδή (ζχκθσλα κε ηελ ίδηα παξάγξαθν) ν θαηαλαισηήο δελ επεξέαζε θαζφινπ ην πεξηεξρφκελν ηνπ φξνπ θαη, αλ ην έθαλε απηφ, ήηαλ κφλν γηα νξηζκέλα ζηνηρεία ηνπ φξνπ ή γηα έλα κεκνλσκέλν φξν, ν νπνίνο δελ επεξεάδεη ηελ εθαξκνγή ηνπ άξζξνπ 2 ζηελ ππφινηπε ζχκβαζε «εάλ απφ ην ζχλνιν ησλ πεξηζηάζεσλ πξνθχπηεη φηη πξφθεηηαη γηα ζχκβαζε πξνζρψξεζεο 8». Έηζη,ΓΟΣ κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ θαη φξνη πνπ πξννξίδνληαη γηα πεξηνξηζκέλν αξηζκφ ζπκβάζεσλ, φρη φκσο φξνη πνπ θηηάρλνληαη γηα ηελ ρξεζηκνπνίεζή ηνπο ζε κηα κφλν ζχκβαζε θαη απηφ γηα λα απνθιεηζηεί ην ελδερφκελν «πξνζαλαηνιηζκνχ ηεο δηαηχπσζήο ηνπο πξνο θάπνηνλ ζπγθεθξηκέλν πειάηε». Τν ηξίην ελλνηνινγηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ησλ ΓΟΣ είλαη, φηη νη ΓΟΣ απνηεινχλ πεξηερφκελν κηαο ζχκβαζεο, ε νπνία ηίζεηαη απφ ηνλ πξνκεζεπηή ζηνλ πειάηε ρσξίο δηθαίσκα ηνπ δεχηεξνπ ζε ηξνπνπνίεζε απηήο, θαη απηφ νθείιεηαη ζην φηη νη ΓΟΣ απνηεινχλ απφ ηε θχζε ηνχο έλα ηξφπν απινχζηεπζεο ησλ πνιιψλ ζπλαιιαγψλ ηνπ πξνκεζεπηή, θαη εμνηθνλφκεζεο ηνπ ρξφλνπ πνπ ζα ρξεηάδνληαλ γηα λα δηαπξαγκαηεπζεί κε ηνλ θάζε θαηαλαισηή ην πεξηερφκελν ηεο ζχκβαζεο πνπ 8 Σρεηηθά κε ηηο ζπκβάζεηο πξνζρψξεζεο ν Καδάθνο αλαθέξεη ζηελ ζειίδα 148 «Σπρλά ρξεζηκνπνηείηαη ν φξνο ζχκβαζε πξνζρψξεζεο, φηαλ νη φξνη ηεο πεξηιακβάλνληαη ζην θείκελν πνπ ππνγξάθεηαη θαη ν φξνο ΓΟΣ φηαλ νη φξνη δελ ελζσκαηψλνληαη ζηε ζχκβαζε» θαη πξνζζέηεη φηη κε ηνλ φξν απηφ «ηνλίδεη πεξηζζφηεξν ην ζηνηρείν ηεο ππνηαγήο ηνπ πειάηε ζε κηα πξνδηακνξθσκέλε ηάμε ρσξίο λα πξνεγεζεί θακία δηαπξαγκάηεπζε». 5

7 ζα ππνγξάςνπλ, θαη πηζαλφλ φρη κε ηφζν επλντθνχο γηα ηνλ πξνκεζεπηή φξνπο. Απηφ δελ ζεκαίλεη φηη ν πξνκεζεπηήο κε ην λα ρξεζηκνπνηεί φξνπο πνπ έρεη εληάμεη ν ίδηνο ζηε ζχκβαζε δεζκεχεη ηνλ πειάηε ρσξίο ηελ βνχιεζε ηνπ αθνχ γηα λα εληαρηνχλ απηνί νη φξνη ζα πξέπεη λα ιάβεη γλψζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπο θαη λα ζπκθσλήζεη ν πειάηεο. Σε αληίζεηε πεξίπησζε ή αθαηξνχληαη απφ ηε ζχκβαζε ζπγθεθξηκέλνη φξνη ή δελ γίλεηαη ε ζχλαςε ηεο ζπκθσλίαο 9. Ο ιφγνο πνπ ν λφκνο ζέηεη απηφ ην ζηνηρείν σο πξνυπφζεζε γηα ηνλ ραξαθηεξηζκφ ησλ φξσλ σο γεληθψλ είλαη αθξηβψο ε πξνζηαζία ηνπ θαηαλαισηή απφ ηνλ εμαλαγθαζκφ ζηελ ζχζηαζε, θαη ηηο παγίδεο πνπ θξχβεη ε ππνγξαθή κηαο ζχκβαζεο πνπ είλαη εμνινθιήξνπ γξακκέλε απφ ηνλ πξνκεζεπηή, δηφηη δηαθνξεηηθά αλ είρε ηελ επθαηξία λα δηαπξαγκαηεπζεί ηνπο φξνπο (εηδηθνί φξνη ) ηφηε δελ ζα είρε ηφζν πνιιή αλάγθε ηε πξνζηαζία ηνπ λφκνπ, δηφηη ηφηε ζα κπνξνχζε λα ζπδεηήζεη ην πεξηερφκελν ηεο ζχκβαζεο κε ηνλ πξνκεζεπηή θαη καδί λα θηάζνπλ ζε κηα ζπκθέξνπζα ζπκθσλία θαη γηα ηνπο δπν. Γηα λα ζεσξεζεί έλαο φξνο σο ΓΟΣ ζα πξέπεη λα έρεη γλσζηνπνηεζεί ε έληαμε ηνπ ζηνλ θαηαλαισηή πξηλ ηε ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο(αξζξν2 παξ.1),εθφζνλ θαηαξηίδεηαη ζηελ Διιάδα, κε εμαίξεζε ηνπο ΓΟΣ ησλ δηεζλψλ ζπλαιιαγψλ, λα είλαη δηαηππσκέλνο ζηελ Διιεληθή γιψζζα, λα εθηππψλεηαη επαλάγλσζηα ζε εκθαλέο ζεκείν ηνπ εγγξάθνπ (άξζξν 2 παξ.3 )θαη λα κελ «δηαηαξάζζεη ηηο ηζνξξνπίεο ησλ δηθαησκάησλ θαη ππνρξεψζεσλ ησλ ζπκβαιινκέλσλ». Γ) Η έλλνηα ησλ θαηαρξεζηηθώλ ΓΟΣ Καηαρξεζηηθνί ραξαθηεξίδνληαη φινη νη φξνη πνπ δηαηαξάζζνπλ ηελ ηζνξξνπία ησλ δηθαησκάησλ θαη ησλ ππνρξεψζεσλ ησλ ζπκβαιινκέλσλ ζε βάξνο ηνπ θαηαλαισηή 10, αθνχ ιεθζεί ππφςε ε θχζε ησλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ, ν ζθνπφο ηεο ζχκβαζεο, νη ζπλζήθεο θάησ απφ ηηο νπνίεο έγηλε ε ζχκβαζε θαη ηέινο φιεο νη ξήηξεο θαη ζπκβάζεηο πνπ πεξηέρνληαη ή εμαξηψληαη απφ ηε ζχκβαζε πνπ πεξηέρεη ηνπο ζπγθεθξηκέλνπο φξνπο 11 (άξζξν 2 παξ.6 Ν2251/94 ). Καηαρξεζηηθνί ραξαθηεξίδνληαη θαη φινη νη φξνη πνπ ζπκπίπηνπλ κε κηα ε πεξηζζφηεξεο απφ ηηο πεξηπηψζεηο ηνπ θαηαιφγνπ ησλ θαηαρξεζηηθψλ φξσλ ηνπ άξζξνπ 2 παξ.7 ηνπ Ν 2251/94, ή άιινπο φξνπο πνπ ραξαθηεξίζζεθαλ έηζη απφ ηα δηθαζηήξηα, κε βάζε ηα άξζξα ηνπ ΑΚ, ην άξζξν 25 παξάγξαθνο 3 ηνπ Ν 1969/91 θαη ην παξάξηεκα ηνπ άξζξνπ 3 παξ.1ηεο Κνηλνηηθήο νδεγίαο 93/13 ηεο ΔΟΚ, ηα νπνίν επίζεο πεξηέρνπλ θαηάινγν θαηαρξεζηηθψλ φξσλ θαη ζηα νπνία βαζίζηεθε ε παξάγξαθνο 7. 9 Η.Καξάθσζηαο, Δίθαην Πξνζηαζίαο Καηαλαισηή (Ν 2251/94), 2004, ζει Τελ ίδηα έλλνηα δίλεη θαη ε θνηλνηηθή νδεγία 93/13 ζην άξζξν 3 παξάγξαθν 1, ζει.54 παξάξηεκα 11 ηελ ίδηα έλλνηα κε εμαίξεζε ηε θξίζε ηνπ ζθνπνχ αλαθέξεη θαη ην άξζξν 4 παξ. 1 ηεο νδεγίαο 93/13 6

8 Κεθάιαην 2: Οη έλλνηεο ηνπ θαηαλαισηή θαη ηνπ πξνκεζεπηή Α) Η έλλνηα ηνπ θαηαλαισηή ζύκθσλα κε ηνλ Ν 2251/91 Σηνλ λφκν 2251/94, αιιά θαη ηνλ πξνεγνχκελν λφκν 1961/91 κε ηνλ νπνίν δηαθέξνπλ νπζηαζηηθά κφλν ζην εχξνο ηεο έλλνηαο ηνπ θαηαλαισηή, αλαθέξεηαη φηη «Καηαλαισηήο είλαη θάζε θπζηθφ ή λνκηθφ πξφζσπν γηα ην νπνίν πξννξίδνληαη ηα πξντφληα ή νη ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνληαη ζηελ αγνξά ή ην νπνίν θάλεη ρξήζε ηέηνησλ πξντφλησλ ή ππεξεζηψλ εθφζνλ απνηειεί ηνλ ηειηθφ απνδέθηε ηνπο. Καηαλαισηήο είλαη θαη θάζε απνδέθηεο ηνπ δηαθεκηζηηθνχ κελχκαηνο». (άξζξν 1 παξ. 4 α ηνπ Ν2251/94 ). l. Η εξκελεία ηνπ άξζξνπ 1 παξ. 4 α Σχκθσλα κε ηνλ Ν θαηαλαισηήο είλαη Κάζε θπζηθφ θαη λνκηθφ πξφζσπν, κε εμαίξεζε νξηζκέλεο δηαηάμεηο πνπ αθνξνχλ κφλν θπζηθά πξφζσπα, φπσο είλαη ην άξζξν 9 παξ γηα ηελ άκεζε δηαθήκηζε θαη ην άξζξν 10 παξ. 2 γηα ηα κέιε θαη ηε ζχζηαζε ηεο έλσζεο θαηαλαισηψλ 12. Απηφο γηα ηνλ νπνίν πξννξίδνληαη ηα πξντφληα θαη νη ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνληαη ζηελ αγνξά δειαδή γηα λα ζεσξεζεί θάπνηνο σο θαηαλαισηήο πξέπεη λα θάλεη ρξήζε ησλ πξντφλησλ θαη ησλ ππεξεζηψλ ηεο επξείαο αγνξάο. Ωο πξντφληα λννχληαη ηα θεθαιαηνπρηθά αγαζά, πνπ θπθινθνξνχλ ζηελ αγνξά θαη είλαη γλσζηά ζην επξχ θνηλφ, ελψ σο ππεξεζίεο λννχληαη. «θάζε παξνρή πνπ πξνζθέξεηαη ζηελ αγνξά ή δίλεηαη ζηνλ θαηαλαισηή ππφ νπνηαδήπνηε κνξθή» 13. Απηφο πνπ θάλεη ρξήζε ηέηνησλ πξντφλησλ ή ππεξεζηψλ εθφζνλ απνηειεί ηνλ ηειηθφ απνδέθηε ηνπο. Η έλλνηα απηή ηνπ ηειηθνχ απνδέθηε είλαη ε βαζηθή δηαθνξά ηνπ παιαηνχ λφκνπ 1969/91 ( άξζξν 2 παξ1) θαη ηνπ λένπ 2251/94 δηφηη ν πξντζρχζαο λφκνο επέηξεπε ζηνλ θαηαλαισηή λα πξαγκαηνπνηεί ζπλαιιαγέο γηα ηελ ηθαλνπνίεζε κε επαγγεικαηηθψλ αλαγθψλ ηνπ. Ο λένο λφκνο δηεχξπλε ηελ έλλνηα ηνπ θαηαλαισηή επηηξέπνληαο ζηνλ επαγγεικαηία λα πξνκεζεχεηαη αγαζά θαη ππεξεζίεο γηα ην επάγγεικά ηνπ, δηαηεξψληαο ηα δηθαηψκαηα ηνπ θαηαλαισηή, αξθεί λα είλαη ν ηειηθφο απνδέθηεο απηψλ. Καη 12 Η.Καξάθσζηαο, Δίθαην Πξνζηαζίαο Καηαλαισηή (Ν 2251/94), 2004, ζει Κ. Γαδεηάο, Γεληθνί 'Όξνη Σπλαιιαγώλ Δηθαζηηθή Πξνζηαζία, 2001, ζει. 61 7

9 απηφ δηφηη έλα πξφζσπν πνπ απνθηά θάηη γηα λα ην κεηαβηβάζεη απηνχζην ή επεμεξγαζκέλν λα ην δαλείζεη ε λα ην ρξεζηκνπνηήζεη γηα ινγαξηαζκφ ηξίηνπ δελ κπνξνχκε λα ηνλ ραξαθηεξίζνπκε θαηαλαισηή, αιιά κάιινλ πξνκεζεπηή 14. Κάζε απνδέθηεο ηνπ δηαθεκηζηηθνχ κελχκαηνο. Ο λφκνο 2328/95 (άξζξν 3 παξ. 17 ) νξίδεη γηα ην λνκηθφ θαζεζηψο ηεο ηδησηηθήο ηειεφξαζήο θαη ηεο ηνπηθήο ξαδηνθσλίαο, φηη εηδηθά γηα ηηο ξαδηνηειενπηηθέο ππεξεζίεο ζεσξνχληαη θαηαλαισηέο νη αθξναηέο ηνπ ξαδηνθψλνπ θαη νη ηειεζεαηέο ηεο ηειεφξαζεο, θαη έρνπλ φια ηα δηθαηψκαηα πνπ πξνβιέπεη ν λφκνο γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ θαηαλαισηή 15. ll. Τα εξκελεπηηθά πξνβιήκαηα ηνπ άξζξνπ 1 παξ.4 α ηνπ Ν 2251/94 Τν εχξνο ηεο έλλνηαο ηνπ θαηαλαισηή ζηνλ λφκν δεκηνπξγεί πνιιά πξαθηηθά θνιιήκαηα σο πξνο ηελ αλάγθε πξνζηαζίαο, ηνπ βάζεη θαλφλα απνθαινχκελνπ θαηαλαισηή. Πην ζπγθεθξηκέλα, φηαλ έλαο επαγγεικαηίαο πνπ πξνβαίλεη ζε κηα ζπλαιιαγή κε έλαλ άιιν επαγγεικαηία γηα ηελ απφθηεζε ελφο αγαζνχ ε ππεξεζίαο γηα δηθή ηνπ ρξήζε ( ηειηθφο απνδέθηεο ),κε βάζε φζα αλαθέξζεθαλ παξαπάλσ ζεσξείηαη θαηαλαισηήο θαη πξνζηαηεχεηαη απφ ην λφκν. Τν δεηνχκελν είλαη αλ έρεη ηελ πξαγκαηηθή αλάγθε ηεο πξνζηαζίαο ηνπ λφκνπ ή ηελ επηθαιείηαη ζθφπηκα, αθνχ ιφγσ ηεο επαγγεικαηηθήο ηνπ εκπεηξίαο έρεη ηελ δπλαηφηεηα φρη κφλν λα πξνζηαηεπζεί απφ ηνλ πξνκεζεπηή ηνπ, αιιά θαη λα αλαδεηρζεί ν ηζρπξφηεξνο ζηε ζπλαιιαγή παξαζέηνληαο ηνπο θαλφλεο πνπ είλαη πην θνληά ζην ζπκθέξνλ ηνπ (εηδηθνχο φξνπο), θέξλνληαο ηνλ πξνκεζεπηή ζε κεηνλεθηηθή ζέζε. Δπίζεο, ε έλλνηα απηή ηνπ θαηαλαισηή δεκηνπξγεί «αλαζθάιεηα δηθαίνπ» σο πξνο ην πεδίν εθαξκνγήο ηνπ λφκνπ αθνχ πξέπεη λα εξεπλάηαη ζε θάζε πεξίπησζε αλ ν επαγγεικαηίαο ελέξγεζε ζχκθσλα κε ηνπο πεξηνξηζκνχο ηνπ λφκνπ ψζηε λα ραξαθηεξηζζεί σο θαηαλαισηήο. Αλαζθάιεηα επίζεο δεκηνπξγείηαη θαη ζηα δπν ζπκβαιιφκελα κέξε, γηαηί απφ ηε κηα ν πξνκεζεπηήο δελ γλσξίδεη εθ ησλ πξνηέξσλ ηεο ηδηφηεηα πνπ κπνξεί λα επηθαιεζηεί ν θάζε πειάηεο ηνπ, θαη απφ ηελ άιιε ν πειάηεο πνπ ζα κπνξνχζε λα ράζεη ελδερνκέλσο ηελ ηδηφηεηα ηνπ θαηαλαισηή, εάλ νπνηνζδήπνηε πξνκεζεπηήο ηελ ακθηζβεηήζεη Η. Καξάθσζηαο, Δίθαην πξνζηαζίαο Καηαλαισηή (Ν 2251/94), 2004, ζει Δ. Αιεμαλδξίδνπ, Δίθαην Πξνζηαζίαο ηνπ Καηαλαισηή Ειιεληθό θαη Κνηλνηηθό, ζει Δ. Αιεμαλδξίδνπ, Δίθαην Πξνζηαζίαο ηνπ Καηαλαισηή Ειιεληθό θαη Κνηλνηηθό, ζει. 39 8

10 Β) Άιιεο έλλνηεο ηνπ θαηαλαισηή Καηά ηελ νδεγία 93/13 ηεο ΔΟΚ θαηαλαισηήο είλαη «θάζε θπζηθφ πξφζσπν ην νπνίν θαηά ηηο ζπκβάζεηο πνπ θαιχπηεη ε παξνχζα νδεγία ( ζπκβάζεηο πνπ πεξηέρνπλ θαηαρξεζηηθέο ξήηξεο), ελεξγεί γηα ζθνπνχο νη νπνίνη είλαη άζρεηνη κε ηηο επαγγεικαηηθέο ηνπ δξαζηεξηφηεηεο» ( άξζξν 2 παξ.2) 17. Καηά ην άξζξν 2 παξ.4 ηνπ Π.Γ. 339/1996 γηα ηα νξγαλσκέλα ηαμίδηα θαη ηηο νξγαλσκέλεο δηαθνπέο θαη πεξηεγήζεηο, «Καηαλαισηήο είλαη ην πξφζσπν πνπ αγνξάδεη ή αλαιακβάλεη λα αγνξάζεη ην νξγαλσκέλν ηαμίδη (θχξηνο ζπκβαιιφκελνο ) ή ην πξφζσπν εμ νλφκαηνο ηνπ νπνίνπ ν θχξηνο ζπκβαιιφκελνο αλαιακβάλεη λα αγνξάζεη ην νξγαλσκέλν ηαμίδη ( άιινη δηθαηνχρνη )ή θάζε άιιν πξφζσπν ζην νπνίν ν θχξηνο ζπκβαιιφκελνο ή έλαο απφ ηνπο άιινπο δηθαηνχρνπο εθρσξεί ην νξγαλσκέλν ηαμίδη (εθδνρέαο)» 18. Καηά ην άξζξν 2 παξάγξαθνο 1 ηεο Κνηλήο Υπνπξγηθήο Απνθάζεσο, θαηαλαισηήο είλαη «ην θπζηθφ πξφζσπν, ην νπνίν, κε ηηο δηθαηνπξαμίεο, πνπ θαιχπηεη ε απφθαζε απηή, επηδηψθεη ζθνπνχο, πνπ είλαη εθηφο ηεο επαγγεικαηηθήο δξαζηεξηφηεηάο ηνπ». Καηά ηελ πξφηαζε νδεγίαο ηνπ 1990 άξζξν 2 παξ.3, θαηαλαισηήο «είλαη ην θπζηθφ πξφζσπν, ην νπνίν φζνλ αθνξά ηηο ζπλαιιαγέο πνπ θαιχπηνληαη απφ ηελ παξνχζα νδεγία ελεξγεί γηα ιφγνπο πνπ κπνξεί λα ζεσξεζνχλ άζρεηνη κε ηηο εκπνξηθέο, επηρεηξεκαηηθέο ή επαγγεικαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο», νη δξαζηεξηφηεηεο απηέο ζεσξείηαη ( άξζξν 2 παξ. 4 )φηη «πεξηιακβάλνπλ ηηο δξαζηεξηφηεηεο ησλ θξαηηθψλ ή ηδησηηθψλ πξνκεζεπηψλ, θαζψο θαη ηελ πψιεζε, ελνηθίαζε ή θαηά έλα νπνηνδήπνηε άιιν ηξφπν πξνκήζεηα ησλ ζπζθεπψλ απφ ηνπο πξνκεζεπηέο απηνχο» 19. Καηά ηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 85 παξάγξαθνο 3 ηεο ζπλζήθεο ηεο ΔΟΚ. «σο θαηαλαισηήο δελ λνείηαη κφλν ν ηειηθφο απνδέθηεο ηνπ πξντφληνο πνπ ην απνθηά 17 Κ. Γαδεηάο, Γεληθνί 'Όξνη Σπλαιιαγώλ Δηθαζηηθή Πξνζηαζία, 2001, ζει.266, θαη παξάξηεκα ζει Γ. Γέιιηνο, Πξνζηαζία Τσλ Καηαλαισηώλ θαη Σύζηεκα Τνπ Ιδησηηθνύ Δηθαίνπ, 2005, ζει Ζ πξφηαζε νδεγία απηή, πνπ αλαθέξεηαη ζην βηβιίν ηνπ Κσλ/λνπ Γαδεηά ζει 2, θαη είλαη ζρεηηθή κε ηνπο αζέκηηνπο φξνπο ζηηο ζπκβάζεηο κε θαηαλαισηέο, απνηειεί απνηέιεζκα ησλ ζπδεηήζεσλ ησλ δχν επηηξνπψλ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ ( Δπηηξνπή Ννκηθψλ Υπνζέζεσλ θαη Δπηηξνπή γηα ηε Γεκφζηα Υγεία ην πεξηβάιινλ θαη ηελ πξνζηαζία ησλ θαηαλαισηψλ ),πνπ μεθίλεζαλ ηνλ Μάην ηνπ 1986 κε πξσηνβνπιία ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο. Ζ πξφηαζε ζπληάρζεθε θαη ππεβιήζε ζην ζπκβνχιην ησλ Δπξσπατθψλ θνηλνηήησλ ζηεο 3 Σεπηεκβξίνπ 1990 απφ ηε Δπξσπατθή Δπηηξνπή. 9

11 πιένλ γηα λα ην ρξεζηκνπνηήζεη ν ίδηνο ή ε νηθνγέλεηα ηνπ, αιιά θαη θάζε ελδηάκεζνο αγνξαζηήο, κέρξη απηφ λα θηάζεη απφ ηελ παξαγσγή ζηνλ ηειηθφ θαηαλαισηή» 20. Γ) Η έλλνηα ηνπ πξνκεζεπηή ζύκθσλα κε ην Ν2251/94 Καηά ηνλ ηζρχνληα λφκν 2251/1994 θαη ζπγθεθξηκέλα ην άξζξν 1 παξάγξαθνο 4 εδάθην Β «Πξνκεζεπηήο είλαη θάζε θπζηθφ ή λνκηθφ πξφζσπν πνπ, θαηά ηελ άζθεζε ηεο επαγγεικαηηθήο ή επηρεηξεκαηηθήο ηνπ δξαζηεξηφηεηαο, πξνκεζεχεη πξντφληα ή παξέρεη ππεξεζίεο ζηνλ θαηαλαισηή. Πξνκεζεπηήο είλαη θαη ν δηαθεκηδφκελνο. Πξνκεζεπηήο είλαη επίζεο θαη ν παξαγσγφο σο πξνο ηελ επζχλε ηνπ γηα ειαηησκαηηθά πξντφληα.»δπίζεο, πξνκεζεπηέο ζεσξνχληαη νη ηειενπηηθνί ζηαζκνί γηα ηελ εθαξκνγή ηεο δηάηαμεο πνπ απαγνξεχεη ζηνπο ηειενπηηθνχο ζηαζκνχο ηε κεηάδνζε δηαθεκίζεσλ παηδηθψλ παηρληδηψλ απφ ηεο π.κ. κέρξη θαη ηεο κ.κ. ( άξζξν 14 «Μεηαβαηηθέο δηαηάμεηο»παξάγξαθνο 8 ηνπ Ν2251/1994 ) 21. Αθφκα, ιακβάλνληαο ππφςε ην άξζξν 8 (επζχλε ηνπ παξέρνληνο ππεξεζίεο ) πξέπεη λα ραξαθηεξηζηεί πξνκεζεπηήο θαη νπνηνζδήπνηε παξέρεη αλεμάξηεηεο ππεξεζίεο ζηα πιαίζηα ηεο επαγγεικαηηθήο ηνπ δξαζηεξηφηεηαο φπσο γηαηξνί, δηθεγφξνη, κεραληθνί, αζθαιηζηέο, εξγνιάβνη. Σηελ έλλνηα ηνπ πξνκεζεπηή ππάγεηαη «θαηά δηαζηαιηηθή εξκελεία» θαη ην πξφζσπν πνπ δελ αζθεί, κε ηελ ζηελή έλλνηα, επαγγεικαηηθή δξαζηεξηφηεηα δηεμάγεη φκσο νξηζκέλεο ζπλαιιαγέο θαηά ζπλήζε απαζρφιεζε «πνπ ηνπ δίλεη ηελ επρέξεηα λα απνθηήζεη εηδηθέο γλψζεηο θαη εκπεηξίεο θαη άξα δηαπξαγκαηεπηηθή ππεξνρή έλαληη ηνπ θαηαλαισηή». Πξφθεηηαη γηα ηα πξφζσπα πνπ εθπξνζσπνχλ θνηλσθειή ηδξχκαηα θαη άιινπο θνξείο θαη ελεξγνχλ ζπλαιιαγέο γηα ινγαξηαζκφ ηνπο 22. l)η εξκελεία ηνπ άξζξνπ 1 παξ. 4 β Σχκθσλα κε φζα εηπψζεθαλ παξαπάλσ, θαη ζχκθσλα κε ηελ παξάγξαθν 3 ηνπ άξζξνπ 1 ηνπ ίδηνπ λφκνπ 23, σο πξνκεζεπηέο κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ 20 Κ. Γαδεηάο, Γεληθνί 'Όξνη Σπλαιιαγώλ Δηθαζηηθή Πξνζηαζία, 2001, ζει Σην άξζξν 21 παξ. 4. Ν1961/1991 ίζρπε << Απαγνξεχεηαη ε ηειενπηηθή κεηάδνζε δηαθεκηζηηθψλ κελπκάησλ γηα ηα παηδηθά παηρλίδηα πξν ηεο 23εο ψξαο, θαζψο θαη ε πξνβνιή πξηλ, θαηά ηε δηάξθεηα θαη κεηά απφ ηηο παηδηθέο εθπνκπέο ζθελψλ απφ ηειενπηηθά έξγα πνπ δχλαηαη λα επηδξάζνπλ δπζκελψο ζην ραξαθηήξα θαη ζηε ζπκπεξηθνξά ησλ κηθξψλ ηειεζεαηψλ>>. 22 Η. Καξάθσζηαο, Δίθαην πξνζηαζίαο Καηαλαισηή (Ν 2251/94), 2004, ζει «Οη δηαηάμεηο πνπ πξνζηαηεχνπλ ηνπο θαηαλαισηέο ηζρχνπλ ηφζν ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα φζν θαη γηα ηηο επηρεηξήζεηο νπνηαζδήπνηε κνξθήο ηνπ δεκφζίνπ ηνκέα θαη ησλ νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο». 10

12 α) Οη δεκφζηεο επηρεηξήζεηο θαη νξγαληζκνί θνηλήο σθέιεηαο,νπνηαδήπνηε λνκηθή κνξθή θαη αλ έρνπλ ( ΓΔΗ, ΟΣΔ, ΟΤΔ, ΔΛΤΑ, ΓΔΠ ). Με ηελ παξάγξαθν απηή επηηξέπεηαη ζηεο δεκφζηεο επηρεηξήζεηο λα ιεηηνπξγνχλ, είηε ππφ ηνπο θαλφλεο ηνπ δεκνζίνπ δηθαίνπ, είηε ππφ ηνπο θαλφλεο ηνπ ηδησηηθνχ δηθαίνπ. Λφγσ, φκσο, ηεο δσηηθήο ζεκαζίαο αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ γηα ην ζχλνιν, ζα πξέπεη πάληνηε λα ιεηηνπξγνχλ ππφ ηελ λνκηθή εγγχεζε θαη ηελ επνπηεία ηνπ Κξάηνπο 24. β) Οη επηρεηξήζεηο ησλ νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, δειαδή επηρεηξήζεηο, πνπ αλήθνπλ ζηνπο δήκνπο θαη ζηηο θνηλφηεηεο. Τέηνηεο είλαη νη επηρεηξήζεηο χδξεπζεο, απνρέηεπζεο, θιπ. γ) Οη επηρεηξήζεηο καδηθήο κεηαθνξάο πξνζψπσλ θαη πξαγκάησλ φπσο ε Οιπκπηαθή Αεξνπνξία, νη Αζηηθέο θαη Υπεξαζηηθέο Σπγθνηλσλίεο, ν ζηδεξφδξνκνο, ην κεηξφ, ν Ηιεθηξηθφο θαη ε Ναπζηπινΐα. δ) Οη ηδησηηθέο εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο. ε) Τα λνκηθά πξφζσπα δεκνζίνπ θαη ηδησηηθνχ δηθαίνπ. ζη) νη ηειενπηηθνί ζηαζκνί. δ ) νη αλψλπκεο εηαηξείεο, νη νπνίεο δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ ηνκέα ησλ ηειεπηθνηλσληαθψλ ππεξεζηψλ θαη εηδηθφηεξα κε ηελ παξνρή ζηνπο θαηαλαισηέο ππεξεζηψλ θηλεηήο ηειεθσλίαο 25. Γ) Άιιεο έλλνηεο ηνπ Πξνκεζεπηή Σην πξν ίζρχζαλ δίθαην άξζξν 2 παξάγξαθνο 2 λφκνπ 1961/1991 αλαθέξεηαη «Πξνκεζεπηήο είλαη θάζε επηρείξεζε ηνπ ηδησηηθνχ ή ηνπ δεκνζίνπ ηνκία ή νξγαληζκφο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, πνπ πξνκεζεχεη θηλεηά ή αθίλεηα πξάγκαηα ή παξέρεη ππεξεζίεο ζε θαηαλαισηέο θαηά ηελ άζθεζε ηεο επαγγεικαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ηνπ ή ηεο θαηά ην λφκν αξκνδηφηεηάο ηνπ. Σηελ έλλνηα ηνπ πξνκεζεπηή πεξηιακβάλεηαη ν θαηαζθεπαζηήο, ν πσιεηήο θαη ν εηζαγσγέαο». Η θνηλνηηθή νδεγία 93/13/ηεο ΔΟΚ ζην Άξζξν 2 παξ. γ δίλεη ησλ εμήο νξηζκφ επαγγεικαηίαο (πξνκεζεπηήο ) είλαη «θάζε θπζηθφ ή λνκηθφ πξφζσπν πνπ, θαηά ηηο ζπκβάζεηο πνπ θαιχπηεη ε παξνχζα νδεγία, ελεξγεί ζηα πιαίζηα ηεο επαγγεικαηηθήο ηνπ δξαζηεξηφηεηαο είηε δεκφζηαο είηε ηδησηηθήο». 24 Κ. Γαδεηάο, Γεληθνί 'Όξνη Σπλαιιαγώλ Δηθαζηηθή Πξνζηαζία, 2001, ζει Κ. Γαδεηάο, Γεληθνί 'Όξνη Σπλαιιαγώλ Δηθαζηηθή Πξνζηαζία, 2001, ζει

13 Κεθάιαην 3:Η εξκελεία ησλ ΓΟΣ Α)Οη εξκελεπηηθνί θαλόλεο ηνπ Ν.2251/94 Σην άξζξν 2,παξάγξαθνο 4, ν λφκνο 2251/94 νξίδεη φηη «φξνη πνπ ζπκθσλήζεθαλ χζηεξα απφ δηαπξαγκάηεπζε κεηαμχ ησλ ζπκβαιινκέλσλ, (εηδηθνί φξνη ) είλαη επηθξαηέζηεξνη απφ ηνπο αληίζηνηρνπο γεληθνχο φξνπο». Δηδηθνί είλαη νη φξνη πνπ θαηφπηλ ηδηαίηεξεο ζπκθσλίαο ηνπ πξνκεζεπηή ( ρξήζηε )θαη ηνπ θαηαλαισηή (πειάηε) πξνζζέηνληαη, θαη εμαίξεζε, ζηε ζχκβαζε κε ην ζχλνιν ησλ πξν δηαηππσκέλσλ γεληθψλ φξσλ γηα ηελ θάιπςε ελδερνκέλσο κηαο ηδηθήο πεξίζηαζεο είλαη ινηπφλ θπζηθφ επαθφινπζν φηη ζηε ζχκβαζε απηή ζα ηζρχνπλ νη εηδηθνί φξνη θαη φζνη απφ ηνπο γεληθνχο δελ αληηηίζεληαη επζέσο ή εκκέζσο ζηνπο εηδηθνχο, έηζη κφλν κπνξεί λα εμαζθαιηζζεί ε ηζρχο ηεο ηδηαίηεξεο ζπκθσλίαο 26. Απηφο ν θαλφλαο κπνξνχκε λα πνχκε πσο έρεη θαη πξνζηαηεπηηθφ ραξαθηήξα γηα ηνλ θαηαλαισηή αθνχ κέζα απφ ηελ εηδηθή ζπκθσλία πνπ θάλεη κε ηνλ πξνκεζεπηή, εθθξάδεηαη ε γλψζε ηνπ σο πξνο ην πεξηερφκελν ησλ ΓΟΣ θαη ε βνχιεζε ηνπ λα ηνπο αιιάμεη πξνο ην ζπκθέξνλ ηνπ 27. Αιιά αθφκα θαη αλ ν εηδηθφο φξνο είλαη δπζκελέζηεξνο γη απηφλ θαη δελ εθθξάδεη ηελ βνχιεζε ηνπ, ηφηε ζπλήζσο ζεσξείηαη άθπξνο θαηά ηηο γεληθέο δηαηάμεηο ηνπ Αζηηθνχ Κψδηθα θαη ηνλ λφκν 2251/94 28, Βέβαηα απφ άπνςε πξνζηαζίαο ηνπ θαηαλαισηή, πην επλντθφο ήηαλ ν παιηφηεξνο λφκνο (Ν 1961/91) πνπ ζην άξζξν 24 παξ 3 αλαθέξεη φηη νη αηνκηθέο ζπκθσλίεο ππεξηζρχνπλ ησλ ΓΟΣ κφλν φηαλ είλαη επλντθφηεξεο γηα ηνλ θαηαλαισηή. Τέινο, ζηνλ παξαπάλσ θαλφλα δελ ππάγεηαη ε πεξίπησζε,θαηά ηελ νπνία «ππάξρεη αληίθαζε κεηαμχ πεξηζζνηέξσλ γεληθψλ φξσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ηνλ ίδην πξνκεζεπηή. Σ απηήλ ηελ πεξίπησζε κπνξεί πξάγκαηη ε κηα ξχζκηζε λα είλαη εηδηθφηεξε απφ ηελ άιιε, φκσο ν αλσηέξσ θαλφλαο δε βξίζθεη εθαξκνγή, αθνχ δελ ππάξρεη δηαπξαγκάηεπζε σο πξνο ηνλ έλα ή ηνλ άιιν φξν». Τν εάλ θάπνηνο φξνο ηειηθά επηθξαηήζεη εμαξηάηαη απφ ηε «ζπγθεθξηκέλε θάζε θνξά ζπκβαηηθή ζρέζε, ρσξίο λα απνθιείεηαη λα ζεσξεζεί φηη δελ ππάξρεη θαλ ζπκθσλία σο πξνο ην ζπγθεθξηκέλν, δηαθνξεηηθά ξπζκηζζέλ δήηεκα» 29. Αθξηβψο απφ θάησ ζην άξζξν 2 παξάγξαθνο 5 ν λφκνο 2251/94 30 νξίδεη φηη «θαηά ηελ εξκελεία ησλ γεληθψλ φξσλ ζπλαιιαγψλ ιακβάλεηαη ππφςε ε αλάγθε 26 Α. Καδάθνο, Αζηηθό Δίθαην Οηθνλνκία Τεο Αγνξάο θαη Πξνζηαζία Τσλ Καηαλαισηώλ, 1987, ζει Δ. Αιεμαλδξίδνπ, Δίθαην Πξνζηαζίαο Τνπ Καηαλαισηή Ειιεληθό θαη Κνηλνηηθό, ζει Γ. Μεληήο, Γεληθνί 'Όξνη Σπλαιιαγώλ Σε Καηαλαισηηθέο θαη Εκπνξηθέο Σπκβάζεηο, ζει Γ. Μεληήο, Γεληθνί 'Όξνη Σπλαιιαγώλ ζε Καηαλαισηηθέο θαη Εκπνξηθέο Σπκβάζεηο, ζει Όπσο ηξνπνπνηήζεθε κε ην άξζξν 10 παξα.24 ηνπ Ν 2741/99 12

14 πξνζηαζίαο ηνπ θαηαλαισηηθνχ θνηλνχ. Γεληθνί φξνη ζπλαιιαγψλ πνπ δηαηππψζεθαλ κνλνκεξψο απφ ηνλ πξνκεζεπηή ή απφ ηξίην γηα ινγαξηαζκφ ηνπ πξνκεζεπηή, ζε πεξίπησζε ακθηβνιίαο εξκελεχνληαη ππέξ ηνπ θαηαλαισηή», δελ απνηεινχλ αζάθεηα κε ηελ παξαπάλσ έλλνηα νη ακθηβνιίεο γηα ηελ εγθπξφηεηα ηνπ πεξηερνκέλνπ ζπγθεθξηκέλσλ ΓΟΣ 31. Δμαίξεζε ηνπ παξαπάλσ θαλφλα απνηειεί ην ηξίην εδάθην ηεο παξαγξάθνπ 5 πνπ αλαθέξεη «εηδηθά, φηαλ ειέγρεηαη ην πεξηερφκελν ηνπ Γεληθνχ Όξνπ Σπλαιιαγψλ ζηα πιαίζηα ησλ δηαδηθαζηψλ ηεο παξ.9 ηνπ άξζξνπ 10 (έλσζεο θαηαλαισηψλ,ζπιινγηθά κέζα πξνζηαζίαο ) θαη ηεο παξ.3 ηνπ άξζξνπ 14 (κεηαβαηηθέο δηαηάμεηο. Επηβνιή δηνηθεηηθψλ θπξψζεσλ απφ ηνλ ππ. Εκπνξίνπ ) ηνπ παξφληνο λφκνπ πξνηηκάηαη ε δπζκελέζηεξε γηα ηνλ θαηαλαισηή εξκελεπηηθή εθδνρή, εθφζνλ απηή νδεγεί ζε απαγφξεπζε δηαηχπσζεο θαη ρξήζεο ηνπ ζρεηηθνχ φξνπ». Γειαδή, ζηηο ζπιινγηθέο αγσγέο πξνηηκάηαη ζε πεξηπηψζεηο αζαθψλ φξσλ, θαη γηα ην ζπκθέξνλ ηνπ θαηαλαισηηθνχ θνηλνχ, ε δπζκελέζηεξε, γηα ηνλ θαηαλαισηή εξκελεία ησλ φξσλ, πξνθεηκέλνπ λα ειεγρζεί, αλ ην πεξηερφκελν ησλ ΓΟΣ είλαη θαηαρξεζηηθφ ή φρη. Γηαθνξεηηθά, ν πξνκεζεπηήο ζα κπνξνχζε λα ηζρπξηζζεί φηη ε αζάθεηα ζηελ δηαηχπσζε ηνπ φξνπ, εμππεξεηεί ηνλ θαηαλαισηή αθνχ εξκελεχεηαη πξνο ην ζπκθέξνλ ηνπ, θαη επνκέλσο δελ πξέπεη λα απαγνξεπηεί ε ρξήζε ηνπ. Γηαθνξεηηθή δηαηχπσζε είρε ν Ν.1961/1991 φπνπ ζην άξζξν 24 παξ.1 αλέθεξε φηη «θαηά ηελ εξκελεία ησλ Γεληθψλ Όξσλ Σπλαιιαγψλ πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε ηα ζπκθέξνληα ακθφηεξσλ ησλ ελδηαθεξφκελσλ πιεπξψλ», δειαδή θαη ηνπ πξνκεζεπηή θαη ηνπ θαηαλαισηή. Απηή ε θξάζε έρεη ππνζηεξηρζεί φηη απνηειεί εμεηδίθεπζε ηεο αξρήο ηεο θαιήο πίζηεο θαη ησλ ζπλαιιαθηηθψλ εζψλ (άξζξν 200 ΑΚ) θαη εθθξάδεη απιά ηε ζπλήζε θαη θαλνληζηηθή αληίιεςε πεξί ακνηβαηφηεηαο θαη ηζφηεηαο ησλ ζπκβαιινκέλσλ κεξψλ ζηα πιαίζηα ηεο αξρήο ηεο ειεπζεξίαο ησλ ζπκβάζεσλ 32. Η δηαθνξά απηή ζηε δηαηχπσζε ησλ δπν λνκψλ δελ είλαη νπζηαζηηθή, αθνχ θαη ζην λέν λφκν ε ζεκειηψδεο αξρή ηεο θαιήο πίζηεο (άξζξν 200) δηέπεη φιν ην ηδησηηθφ δίθαην 33, θαη πην ζπγθεθξηκέλα γηα ηελ εξκελεία ησλ ΓΟΣ θαη θαη επέθηαζε ησλ έιεγρν ηνπο, πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε νη δηαηάμεηο ησλ άξζξσλ θαη 200 ηνπ Αζηηθνχ θψδηθα. 31 Δ. Αιεμαλδξίδνπ, Δίθαην Πξνζηαζίαο Τνπ Καηαλαισηή Ειιεληθό θαη Κνηλνηηθό, ζει Κ. Γαδεηάο, Γεληθνί 'Όξνη Σπλαιιαγώλ Δηθαζηηθή Πξνζηαζία, 2001, ζει Γ. Μεληήο, Γεληθνί 'Όξνη Σπλαιιαγώλ Σε Καηαλαισηηθέο θαη Εκπνξηθέο Σπκβάζεηο, ζει αλάιπζε ησλ άξζξσλ, 173 θαη 200 ζηε ζει

15 Μηα άιιε δηάθνξα ησλ δπν λφκσλ είλαη ε αλαθνξά απφ ηνλ λφκν2251/94 ζε ΓΟΣ πνπ ζπληάρζεθαλ απφ θάπνηνλ ηξίην γηα ινγαξηαζκφ ηνπ πξνκεζεπηή. Με ηελ έλλνηα απηή δελ ελλνείηαη ε αληηπξνζψπεπζε ηνπ πξνκεζεπηή, αιιά θάζε πεξίπησζε θαηά ηελ νπνία ρξεζηκνπνηεί πξνδηαηππσκέλνπο ΓΟΣ, πνπ δελ έρνπλ ζπληαρζεί απφ ηνλ ίδην αιιά απφ ηξίην πξφζσπν, φπσο άιινπο πξνκεζεπηέο, ζπιινγηθέο νξγαλψζεηο πξνκεζεπηψλ, άιια ζπιινγηθά δηεζλή ή εζληθά επηκειεηήξηα ή άιια φξγαλα ηνπ εκπνξίνπ ή ηεο βηνκεραλίαο 35. β)ο εξκελεπηηθόο θαλόλαο in dubio contra stipulatorem. Ο αξραηφηαηνο απηφο θαλφλαο ηνπ ξσκατθνχ δηθαίνπ αλαθέξεη «αλ ππάξρεη αζάθεηα σο πξνο ην πεξηερφκελν θάπνηαο ζπκβαηηθήο ξχζκηζεο απηή εξκελεχεηαη ελαληίνλ ηνπ ζπληάθηε ηεο» 36. Η ινγηθή απηνχ ηνπ θαλφλα είλαη φηη ν ρξήζηεο ησλ ΓΟΣ πνπ ηνπο δεκηνπξγεί απηφβνπινο κε βάζε ηελ επαγγεικαηηθή ηνπ πείξα ππεξεηψληαο θαηά θχξην ζθνπφ ην ζπκθέξνλ ηνπ, θαη ηνπο παξνπζηάδεη ζηνλ ζπλήζσο άπεηξν θαηαλαισηή ρσξίο λα ηνπ δίλεη ην δηθαίσκα λα ηνπο δηαπξαγκαηεπηεί, είλαη θπζηθφ λα έρεη ηελ επζχλε ηεο ζαθνχο θαη αθξηβνχο δηαηχπσζεο ησλ φξσλ, θαη λα θέξεη ηελ επζχλε γηα ηπρψλ αζάθεηεο, νη νπνίεο έγηλαλ είηε απφ ακέιεηα ηνπ ζπληάθηε ηνπο είηε ζθφπηκα γηα λα εμαπαηήζνπλ ηνλ πειάηε ηνπ κε ηελ παξνπζίαζε ελφο δηθνξνχκελνπ φξνπ πνπ ζα κπνξνχζε λα εξκελεχζεη φπσο ζέιεη απηφο.δδψ έξρεηαη ν θαλφλαο in dubio contra stipulatorem θαη δέρεηαη ηελ εξκελεία πνπ είλαη επλντθφηεξε γηα ην ζπγθεθξηκέλν πειάηε. Αλ ηψξα ζπληάθηεο ησλ ΓΟΣ δελ είλαη ν ρξήζηεο ηνπο αιιά ηξίην πξφζσπν, ηελ επζχλε γηα ηελ αζάθεηα ησλ ΓΟΣ ηελ θέξεη πάιη ν ρξεζηήο ηνπο, γηαηί ρσξίο λα ειέγμεη πξνεγνπκέλσο ην πεξηερφκελν ησλ ΓΟΣ γηα αζάθεηεο, ηνπο ρξεζηκνπνηεί θαη σθειείηαη απφ απηνχο 37. Τέινο, είλαη «ηεινινγηθά θαη κεζνδνινγηθά» ιαλζαζκέλε ε δεκηνπξγία αζαθεηψλ εθεί πνπ δελ ππάξρνπλ, γηα λα εθαξκνζζεί ν παξαπάλσ θαλφλαο, θαη λα σθειεζεί ν θαηαλαισηήο κε ηελ επλντθή γη απηφλ εξκελεία ηνπ φξνπ. Ο θαλφλαο in dubio contra stipulatorem βαζίδεηαη ζην άξζξν 200ΑΚ (θαιή πίζηε ) θαη 197ΑΚ ( επζχλε απφ δηαπξαγκαηεχζεηο ) 38,θαη εθαξκφδεηαη ζπρλά απφ ηα 35 Γ. Μεληήο, Γεληθνί 'Όξνη Σπλαιιαγώλ ζε Καηαλαισηηθέο θαη Εκπνξηθέο Σπκβάζεηο, 2002, ζει Γ. Μεληήο, Γεληθνί 'Όξνη Σπλαιιαγώλ ζε Καηαλαισηηθέο θαη Εκπνξηθέο Σπκβάζεηο, 2002, ζει Α. Καδάθνο, Αζηηθό Δίθαην Οηθνλνκία Τεο Αγνξάο θαη Πξνζηαζία Τσλ Καηαλαισηώλ, 1987, ζει Τν άξζξν 197 αλαθέξεη «Καηά ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο γηα ηε ζχλαςε ζχκβαζεο ηα κέξε νθείινπλ ακνηβαία λα ζπκπεξηθέξνληαη ζχκθνλα κε ηελ θαιή πίζηε θαη ηα ζπλαιιαθηηθά ήζε.» 14

16 Διιεληθά δηθαζηήξηα ηφζν γηα ηελ εξκελεία ΓΟΣ φζν θαη ζε άιιεο πεξηπηψζεηο κνλνκεξνχο δηαηχπσζεο ζπκβάζεσλ 39. Γ)Τα γεληθά εξκελεπηηθά θξηηήξηα ηνπ Αζηηθνύ Κώδηθα Γηα ηελ εξκελεία ησλ ΓΟΣ εθηφο απφ ηνπο εηδηθνχο θαλφλεο πνπ αλαθέξζεθαλ παξαπάλσ, κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ θαη φινη νη άιινη εξκελεπηηθνί θαλφλεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γεληθφηεξα ζηελ εξκελεία ησλ ζπκβάζεσλ, αξθεί απηνί λα κελ είλαη αληίζεηνη κε ηνπο εηδηθνχο θαη γεληθφηεξα κε ηνλ λφκν 2251/94 γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ θαηαλαισηή. Πξνηνχ ζεζκνζεηεζεί εηδηθφ, δίθαην δειαδή πξηλ ηνλ Ν 1961/91,ε εξκελεία ησλ ζπκβάζεσλ πνπ πεξηείραλ ΓΟΣ γηλφηαλ ζρεδφλ πάληα κε ηε ρξήζε ηνπ γεληθνχ δηθαίνπ ησλ ζπκβάζεσλ (άξζξα 173, 178, 179,200, 281,288 ΑΚ ) 40. Πην ζπγθεθξηκέλα, ζχκθσλα κε ηνλ εθέηε Κσλζηαληίλν Γαδεηά «Μέρξη ηελ ηζρχ ηνπ λφκνπ 1961/1991, ε ειιεληθή λνκνινγία εθήξκνδε γηα ηα δεηήκαηα ηεο εξκελείαο ηεο ζχκβαζήο πνπ πεξηέρεη Γεληθνχο Όξνπο Σπλαιιαγψλ ηηο γεληθέο δηαηάμεηο ησλ άξζξσλ 200,281,288 ηνπ Αζηηθνχ θψδηθα. Δειαδή ν δηθαζηηθφο έιεγρνο ηζρχνο ησλ γεληθψλ φξσλ γίλνληαλ κε βάζε ηηο αξρέο ηεο θαιήο πίζηεο,ησλ ζπλαιιαθηηθψλ εζψλ, ψζηε λα αλαδεηεζεί ην αληηθεηκεληθφ ηνπο λφεκα. Σε νξηζκέλεο κάιηζηα πεξηπηψζεηο ε πξνζηαζία αλαδεηήζεθε ζηηο δηαηάμεηο ησλ άξζξσλ 179 αζηηθνχ θψδηθα εθφζνλ ζπλππάξρεη εθκεηάιιεπζε ππεξνρήο ηεο επηρείξεζεο θαη 371 ΑΚ (πξνζδηνξηζκφο ηεο παξνρήο θαηά δίθαηε θξίζε )» 41. Αθφκε θαη ζήκεξα, ηδηαίηεξε ζεκαζία ζηελ εξκελεία ησλ ΓΟΣ, αιιά θαη ζηελ ζηήξημε θαη εξκελεία ηνλ εηδηθψλ θαλφλσλ έρνπλ νη δηαηάμεηο, ησλ άξζξσλ 173 θαη 200 ηνπ Αζηηθνχ Κψδηθα πνπ αλαθέξνληαη ζηελ εξκελεία ησλ δηθαηνπξαμηψλ, θαη εθαξκφδνληαη ζε θάζε πεξίπησζε θελνχ ζηελ εξκελεία κηαο ζχκβαζεο ή ακθηβνιίαο σο πξνο ηηο δειψζεηο βνπιήζεσο ησλ ζπκβαιινκέλσλ. Πην ζπγθεθξηκέλα Τν άξζξν 200 ηνπ Αζηηθνχ Κψδηθα αλαθέξεη «νη ζπκβάζεηο εξκελεχνληαη φπσο απαηηεί ε θαιή πίζηε θαη ηα ζπλαιιαθηηθά ήζε». Απηφ ην εξκελεπηηθφ θξηηήξην πνπ εθθξάδεηαη απφ φιεο ηηο παξαγξάθνπο ηνπ Ν2251/94 αιιά θαη ησλ πξνεγνχκελσλ λνκψλ, ιέεη κε απιά ιφγηα φηη θαηά ηελ εξκελεία ηνπο, νη ΓΟΣ πξέπεη λα πεξλνχλ ην λφεκα πνπ ζα ηνπο έδηλε ν κέζνο θαη θαιφβνπινο γλψζηεο ηεο 39 Γ. Μεληήο, Γεληθνί 'Όξνη Σπλαιιαγώλ Σε Καηαλαισηηθέο θαη Εκπνξηθέο Σπκβάζεηο, ζει πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο γηα ηα άξζξα 178,179,281 θαη 288 ζην θεθάιαην 5 ζει Κ. Γαδεηάο, Γεληθνί 'Όξνη Σπλαιιαγώλ Δηθαζηηθή Πξνζηαζία, 2001, ζει

17 αγνξάο, ιακβάλνληαο ππφςε ηηο δπλαηφηεηεο ησλ ζπκβαιινκέλσλ θαη ηηο πξαγκαηηθέο πεξηζηάζεηο. Τν άξζξν 173 ηνπ Αζηηθνχ Κψδηθα αλαθέξεη «θαηά ηελ εξκελεία ηεο δειψζεσο βνπιήζεσο αλαδεηείηαη ε αιεζηλή βνχιεζε ρσξίο πξνζήισζε ζηηο ιέμεηο» δειαδή ν απνδέθηεο ησλ ΓΟΣ νθείιεη λα αλαδεηήζεη ην βαζχηεξν λφεκα θαη ζπκθέξνλ πνπ θξχβεηαη ζηνπο φξνπο ηνπ ρξήζηε, θαη φρη λα επεμεγήζεη απιψο ην πεξηερφκελφ ηνπο. ελψ ν εξκελεπηήο ησλ φξσλ πξέπεη λα ιακβάλεη ππφςε εθηφο απφ ην βαζχηεξν λφεκα ησλ φξσλ ηνπ ρξήζηε θαη ηη νθείιεη θαη πξέπεη λα αληηιεθζεί ν απνδέθηεο Η. Καξάθσζηαο, Δίθαην Πξνζηαζίαο Καηαλαισηή (Ν 2251/94), 2004, ζει

18 Κεθάιαην 4:Η έληαμε ησλ ΓΟΣ ζηε ζύκβαζε Όπσο πξνθχπηεη απφ ηελ έλλνηα ησλ ΓΟΣ απηνί δεκηνπξγνχληαη, γξάθνληαη θαη εληάζζνληαη ζηε ζχκβαζε απφ ηνλ πξνκεζεπηή. Σε φιε ηε δηαδηθαζία απηή ν θαηαλαισηήο δελ έρεη θαλέλα ξφιν παξά κφλν ζην ηέινο λα δερηεί ε φρη ηνπο φξνπο πνπ θαη πάιη ν πξνκεζεπηήο ζα ηνπ παξνπζηάζεη ρσξίο λα κπνξεί λα ηνπο δηαπξαγκαηεπηεί νχηε κάιηζηα λα ιάβεη αθξηβψο γλψζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπο, θαη κεξηθέο θνξέο ρσξίο λα γλσξίδεη νχηε θαλ ηελ χπαξμή ηνπο πξνηνχ ηελ ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο ή λα είλαη αλαγθαζκέλνο λα ηνπο δερηεί γηαηί δελ κπνξεί λα πξνκεζεπηεί απφ αιινχ ην αγαζφ ή ηελ ππεξεζία. Γηα ηνπο παξαπάλσ ιφγνπο ν λφκνο 2251/94 αιιά θαη νη πξνεγνχκελνη απφ απηφλ θαζψο θαη ε θνηλνηηθή νδεγία 93/13ηεο ΔΟΚ ηνλίδνπλ φηη γηα λα εληαρζεί έλαο γεληθφο φξνο ζε κηα ζχκβαζε δελ αξθεί ε ζπλαίλεζε ηνπ πειάηε, αιιά ζα πξέπεη λα ηεξεί νξηζκέλεο πξνυπνζέζεηο, ζε αληίζεηε πεξίπησζε νη φξνη απηνί δελ δεζκεχνπλ ησλ θαηαλαισηή θαη είλαη άθπξνη θαη θαηαρξεζηηθνί. Α) Πξνϋπνζέζεηο έγθπξεο έληαμεο ησλ ΓΟΣ ζε κηα ζύκβαζε θαηά ηνλ λόκν 2251/94 Ο λφκνο 2251/94 αλαθέξεη ζην άξζξν 2 θαη ζηελ παξάγξαθν 1,φηη νη ΓΟΣ «δελ δεζκεχνπλ ηνλ θαηαλαισηή, αλ θαηά ηελ θαηάξηηζε ηεο ζχκβαζεο ηνπο αγλννχζε αλαίηηα θαη ν πξνκεζεπηήο δελ ηνπ ππέδεημε ηελ χπαξμή ηνπο ή ηνπ ζηέξεζε ηε δπλαηφηεηα λα ιάβεη πξαγκαηηθή γλψζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπο» δειαδή ζέηεη ζαλ βαζηθή πξνυπφζεζε δέζκεπζεο ηνπ θαηαλαισηή απφ ηνπο ΓΟΣ, θαη κάιηζηα αθξηβψο θάησ απφ ηνλ νξηζκφ ηνπο, ηε δπλαηφηεηα γλψζεο ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπο απφ ηνλ θαηαλαισηή ε φπνηα κπνξεί λα επηηεπρζεί, κε ηελ πξνθνξηθή επηζήκαλζε ηνπ πξνκεζεπηή, ν νπνίνο ζα αλαθέξεη ζηνλ πειάηε ηνπ,ηελ χπαξμε ΓΟΣ θαη ην πεξηερφκελφ ηνπο ρσξίο λα πξνζπαζήζεη λα ηνλ παξαπιαλήζεη ή λα ηνπ απνθξχςεη θάηη απφ ην πεξηερφκελφ ηνπο, ή γξαπηψο κε ηελ δπλαηφηεηα λα ιάβεη γλψζε ηνπ πεξηερνκέλνπ κέζα απφ έληππα πνπ ζα ηνπ δψζεη ν πξνκεζεπηήο πξηλ ηε ζχλαςε ηεο ζπκθσλίαο ή πηλαθίδεο πνπ ζα έρεη αλαξηήζεη ζην ζεκείν δηαπξαγκάηεπζεο. Μεηά ην ηέινο ηεο ζπκθσλίαο ν πξνκεζεπηήο επίζεο νθείιεη λα δψζεη ζηνλ θαηαλαισηή αθξηβέο αληίγξαθν, κε ηνπο φξνπο ηππσκέλνπο ζε εκθαλέο θαη επαλάγλσζην κέξνο (αξζξν2 παξ. 3) ηεο ζχκβαζεο, είηε ζε ραξηί ( ρεηξφγξαθνη, δαθηπινγξαθεκέλνη ) είηε ζε ειεθηξνληθή κνξθή ( ζε CD,δηζθέηα, πξφγξακκα ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή ή ζην δηαδίθηπν ), ε παξαπάλσ πξνυπφζεζε βέβαηα 17

19 αθνξά κφλν ηελ πεξίπησζε γξαπηήο ζχκβαζεο γηαηί ζηελ πεξίπησζε ηεο πξνθνξηθήο αξθεί κφλν ε εμαζθάιηζε ηηο γλψζεο ηνλ φξσλ. Σηελ παξάγξαθν 2 ηνπ ίδηνπ άξζξνπ αλαθέξεηαη άιιν έλα βαζηθφ θξηηήξην έληαμεο ησλ ΓΟΣ ην φπνην αλαθέξεη «νη γεληθνί φξνη ζπκβάζεσλ θαη παξεπνκέλσλ ζπκθσληψλ, πνπ θαηαξηίδνληαη ζηελ Διιάδα δηαηππψλνληαη ζηελ Διιεληθή γιψζζα» κε εμαίξεζε ηνπο γεληθνχο φξνπο ησλ δηεζλψλ ζπλαιιαγψλ. Απηή ε παξάγξαθνο πνπ ππήξρε θαη ζηνλ λφκν1961/91 ( άξζξν 22 παξ. 3 ) αιιά ρσξίο λα θάλεη ιφγν γηα δηεζλείο ζπκβάζεηο, αλαθέξεη φηη νη ζπκβάζεηο πνπ γίλνληαη ζηελ Διιάδα θαη αθνξνχλ Έιιελεο πξέπεη λα δηαηππψλνληαη ζηα Διιεληθά θαη απηφ πξνθαλψο γηαηί ν λνκνζέηεο ζέιεη λα πξνζηαηεχζεη ηνλ θαηαλαισηή απφ ην ελδερφκελν λα ζπλάςεη κηα ζχκβαζε ηνπο φξνπο ηεο νπνίαο δελ θαηαιαβαίλεη γηαηί ζα είλαη δηαηππσκέλνη πιήξσο ή κεξηθψο ζε μέλε γιψζζα. Τν γεγνλφο απηφ έξρεηαη ζε αληίζεζε θαη κε ηελ παξάγξαθν 1 εθφζνλ δελ ηνπ δίλεηαη ε δπλαηφηεηα λα ιάβεη πξαγκαηηθή γλψζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ησλ ΓΟΣ ηεο ζχκβαζεο. Γηα ηνπο ίδηνπο ιφγνπο επηηξέπεη ηελ δηαηχπσζε ησλ φξσλ ησλ δηεζλψλ ζπλαιιαγψλ,δειαδή ζπλαιιαγψλ πνπ είηε θαηαξηίδνληαη ζηελ Διιάδα θαη εθηεινχληαη ζην εμσηεξηθφ θαη ην αλάπνδν, είηε θάπνηνο απφ ηνπο ζπκβαιιφκελνπο έρεη ζπλαιιαγέο κε ην εμσηεξηθφ ή πξνέξρεηαη απφ εθεί. Σε απηή ηελ πεξίπησζε πξέπεη λα ζπληαρζεί ε ζχκβαζε ζε γιψζζα απφιπηα θαηαλνεηή απφ ηνλ ίδην θαη ηελ έλλνκε ηάμε ηεο ρψξαο ηνπ. Τψξα αλ πξέπεη λα θαζνξηζηεί ε γιψζζα κε ηελ φπνηα πξέπεη λα ελζσκαησζεί ν ΓΟΣ ζηελ ζχκβαζε απηή πξέπεη λα είλαη ε γιψζζα ηεο θχξηαο ζχκβαζεο, θαη αλ απηφ δελ ζπκβεί, ηφηε ν ρξήζηεο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο ζχλαςεο ζα πξέπεη λα ηνπο κεηαγισηηίζεη ζηελ γιψζζα ηεο θχξηαο ζχκβαζεο 43. Β) Πξνϋπνζέζεηο έγθπξεο έληαμεο ησλ ΓΟΣ ζε κηα ζύκβαζεο θαηά ηνλ λόκν 1961/91 Ο λφκνο απηφο,πνπ πξντζρπε ηνπ λφκνπ 2251/94 δελ έρεη πνιχ κεγάιεο δηαθνξέο κε απηφλ θαη θπξίσο ζην ζέκα ηεο έληαμεο ησλ ΓΟΣ ζηε ζχκβαζε, ζπγθεθξηκέλα ην άξζξν 22 απηνχ ηνπ λφκνπ ζηε παξάγξαθν 2 αλαθέξεη «νη Γεληθνί Όξνη Σπλαιιαγψλ πξέπεη λα είλαη ζαθείο, ζπγθεθξηκέλνη θαη δηαηππσκέλνη απιά, ψζηε λα κπνξεί ν κέζνο θαηαλαισηήο λα θαηαιάβεη ην λφεκα ηνπο» ε παξάγξαθνο 43 Δ. Αιεμαλδξίδνπ, Δίθαην Πξνζηαζίαο Τνπ Καηαλαισηή Ειιεληθό θαη Κνηλνηηθό, ζει. 91 θαη Η. Καξάθσζηαο, Δίθαην Πξνζηαζίαο Καηαλαισηή (Ν 2251/94), 2004, ζει

20 απηή ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη εθθξάδεηαη ηφζν απφ ηελ παξάγξαθν 3 (άξζξν2 Ν2251/94) φζν θαη απφ ην ζχλνιν ηνπ άξζξνπ 2 ηνπ λφκνπ 2251/ Αθξηβψο απφ θάησ ζηελ παξάγξαθν 3, αλαθέξεηαη «Γεληθνί Όξνη Σπλαιιαγψλ, πνπ θαηαξηίδνληαη ζηελ Ειιάδα θαη πξννξίδνληαη γηα ζπλαιιαγέο ζηελ Ειιάδα πξέπεη λα είλαη δηαηππσκέλνη ζηελ ειιεληθή γιψζζα». Η κφλε δηάθνξα απηήο ηεο παξαγξάθνπ κε ηνλ θαηλνχξγην λφκν( άξζξν 2 παξ.2 ) φπσο αλαθέξζεθε θαη πην παλφ είλαη ε πξνζαξκνγή ηνπ θαηλνχξγηνπ ζηηο δηεζλείο ζπκβάζεηο θαη αλάγθεο ( θαη ηδηαίηεξα ζηελ νδεγία 93/13 ηεο ΔΟΚ) ζπκπιεξψλνληαο ηελ εμαίξεζε ησλ γεληθψλ φξσλ δηεζλψλ ζπλαιιαγψλ απφ ηελ παξαπάλσ πξνυπφζεζε έληαμεο. Τέινο, ζηελ παξάγξαθν 4 ηνπ ίδηνπ πάληα άξζξνπ, πνπ είλαη ίδηα ελλνηνινγηθά κε ηελ αληίζηνηρε ηνπ λφκνπ 2251/94 (άξζξν 2 παξ.3), αλαθέξεηαη «Έληππνη γεληθνί φξνη ζπλαιιαγψλ πξέπεη λα εθηππψλνληαη επαλάγλσζηα ζε εκθαλέο κέξνο ηνπ εγγξάθνπ, ζην νπνίν πεξηέρνληαη». Δθηφο απφ ηηο νκνηφηεηεο κεηαμχ ηνλ δπν λφκσλ ππάξρεη θαη κηα δηαθνξά,φηη ν λφκνο 1961/91 εθθξάδεη ξεηά ηελ ηζρχ ησλ ΓΟΣ ζε κηα ζχκβαζε ζε αληίζεζε κε ηνλ λεφηεξφ ηνπ πνπ εθθξάδεηαη πην γεληθά γηα ηηο πξνυπνζέζεηο πνπ ρξεηάδνληαη γηα απηφ. Πην ζπγθεθξηκέλα, ζην πέκπην θεθάιαην θαη ζην άξζξν 23 αλαθέξνληαη νη έμεο πξνυπνζέζεηο, πξψηνλ «Γηα λα ηζρχζνπλ (άξα θαη λα εληαρζνχλ λφκηκα ) ζε κηα ζχκβαζε Γεληθνί Όξνη Σπλαιιαγψλ πξέπεη λα πεξηιακβάλνληαη ζην θχξην απνδεηθηηθφ έγγξαθν ηεο ζχκβαζεο ή λα γίλεη εηδηθή αλαθνξά ζ απηνχο απφ ηνλ πξνκεζεπηή φηαλ πεξηιακβάλνληαη ζε παξεπφκελα έγγξαθα ηεο ζχκβαζεο, φπσο είλαη ηδίσο ηα ηηκνιφγηα, παληφο είδνπο εηζηηήξηα θ.α. ή λα είλαη εθηεζεηκέλνη ζην θαηάζηεκα θαη ζηνλ άιιν ηπρφλ ηφπν, φπνπ ζπλάπηεηαη ε ζχκβαζε, θαηά ηξφπν απφιπηα εκθαλή ζηνπο ζπλαιιαζζνκέλνπο.», θαη δεχηεξνλ λα κελ έρνπλ ηζρχ άιιεο ζπκβάζεηο πνπ παξαπέκπνληαη «ζε ΓΟΣ ηεο πξνεγνχκελεο παξαγξάθνπ, ζε άιια έγγξαθα ή ζηνηρεία, ηα νπνία δελ ηίζεληαη ζηε δηάζεζε ηνπ θαηαλαισηή πξηλ ή ηνπιάρηζηνλ θαηά ην ρξφλν ηεο ζχκβαζήο». Η ππνρξέσζε απηή ηνπ πξνκεζεπηεί λα θάλεη γλσζηφ ζηνλ θαηαλαισηή, ΓΟΣ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζε παξεπφκελα έγξαθα ηεο ζχκβαζεο, ή αιιά έγξαθα, δελ αλαθέξεηαη ξεηά απφ ηνλ λφκν 2251/94 αιιά ελλνείηαη απφ ηελ ππνρξέσζε ηνπ πξνκεζεπηή λα ππνδείμεη ηελ χπαξμή ηνπο ζηνλ θαηαλαισηή (άξζξν 2 παξ 1 Ν2251/94 ). 44 Σηελ παξάγξαθν 1 αλαθέξεηαη φηη νη ΓΟΣ δελ δεζκεχνπλ ηνλ θαηαλαισηή αλ ν πξνκεζεπηήο «ηνπ ζηέξεζε ηε δπλαηφηεηα λα ιάβεη πξαγκαηηθή γλψζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπο», ζηελ παξάγξαθν 5 αλαθέξεηαη φηη νη ΓΟΣ «ζε πεξίπησζε ακθηβνιίαο εξκελεχνληαη ππέξ ηνπ θαηαλαισηή», θαη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο βαζηθή πξνυπφζεζε θαίλεηαη λα είλαη νη ΓΟΣ λα είλαη ζαθείο, ζπγθεθξηκέλνη θαη δηαηππσκέλνη απιά. 19

21 Μηα άιιε πξνυπφζεζε γηα ηελ έληαμε ησλ ΓΟΣ ζηε ζχκβαζε ε φπνηα δελ αλαθέξεηαη ξεηά ζηνλ λφκν αιιά είλαη ίζσο ε βαζηθφηεξε απφ φιεο, είλαη ε ζπγθαηάζεζε ηνπ θαηαλαισηή. Όπσο πξναλαθέξακε, ζχκβαζε είλαη κηα ζπκθσλία κεηαμχ δπν ζπκβαιιφκελσλ (πξνκεζεπηήο θαη θαηαλαισηήο) ε φπνηα ρξεζηκνπνηείηαη απφ ηνλ έλαλ θαη επηθπξψλεηαη απφ ηνλ άιινλ, επίζεο εηπψζεθε φηη ε κφλε δπλαηφηεηα πνπ έρεη ν θαηαλαισηήο ζηελ ζχλαςε κηαο ζχκβαζεο πνπ πεξηέρεη ΓΟΣ είλαη λα ηελ απνδερηεί ή λα ηελ απνξξίςεη ρσξίο λα κπνξεί λα ηξνπνπνηήζεη ην πεξηερφκελν ηεο. Γη απηνχο θαη άιινπο πνιινχο ιφγνπο, ε ζπγθαηάζεζε ηνπ αληηζπκβαιιφκελνπ είλαη ε βαζηθφηεξε πξνυπφζεζε, είηε απηφο είλαη θαηαλαισηήο κε ηελ έλλνηα ηνπ Νφκνπ 2251/94 είηε απιφο πειάηεο. Η ζπγθαηάζεζε κπνξεί λα εθθξαζηεί είηε ξεηά κε ηελ έθθξαζε ηεο επηζπκίαο θαζαξά ζηνλ αληηζπκβαιιφκελν, είηε ζησπεξά κε ηελ απνδνρή ησλ απνηειεζκάησλ ηεο. Η ξεηή ζπγθαηάζεζε πάιη κπνξεί λα είλαη πξνθνξηθή ή γξαπηή, γηα ηελ γξαπηή ζπγθαηάζεζε ν Ισάλλεο Καξάθσζηαο αλαθέξεη «αλαγθαία είλαη ε ππνγξαθή ηεο θχξηαο ζχκβαζεο φρη θαη ησλ ΓΟΣ, νη νπνίνη θαη σο αλππφγξαθνη κπνξνχλ λα εληαρζνχλ ζην πεξηερφκελν ηεο ζχκβαζεο αξθεί ε αλαθνξά ή ε παξαπνκπή ζε απηνχο λα είλαη ξεηή θαη επθξηλήο. Σηελ πεξίπησζε πάλησο ξεηήο ζπγθαηάζεζεο ππνζηεξίδεηαη φηη γηα ηελ έληαμε ησλ ΓΟΣ ζηε ζχκβαζε δελ αξθεί ε αλαγξαθή ηνπ φξνπ φηη ε παξαιαβή ηνπ εγγξάθνπ πνπ πεξηέρεη ηέηνηνπο φξνπο ζπλεπάγεηαη ηελ πιήξε απνδνρή ηνπο ή άιιεο θξάζεο φκνηαο θαηά ην πεξηερφκελν θαη ε ζέζε ηεο ππνγξαθήο ηνπ αληηζπκβαιιφκελνπ θάησ απφ απηή. Ο φξνο απηφο δελ αλαπηχζζεη θακία λνκηθή ελέξγεηα, ελδέρεηαη κάιηζηα λα ζεσξεζεί θαηαπιενλεθηηθφο» Η. Καξάθσζηαο, Δίθαην Πξνζηαζίαο Καηαλαισηή (Ν 2251/94), 2004, ζει

22 Κεθάιαην 5: Ο έιεγρνο ησλ ΓΟΣ Α) Ο Έιεγρνο ηνπ πεξηερνκέλνπ ησλ ΓΟΣ Ο έιεγρνο ηεο θαηαρξεζηηθφηεηαο ησλ ΓΟΣ απφ ηα δηθαζηήξηα είλαη ην ηειεπηαίν ζηάδην πξνζηαζίαο ηνπ θαηαλαισηή. Τν δηθαζηήξην, αθνχ κειεηήζεη ηελ λνκηκφηεηα ησλ φξσλ θαη ηηο ζπλζήθεο θάησ απφ ηηο νπνίεο παξνπζηάζηεθαλ ζηνλ θαηαλαισηή, θαη αθνχ εξκελεχζεη ην βαζχηεξν λφεκα ηνπο, ηνπο θξίλεη θαηαρξεζηηθνχο ή φρη θαη επηβάιεη ηηο θαηάιιειεο θπξψζεηο ζηνλ πξνκεζεπηή. Η ζπνπδαηφηεηα ηνπ ειέγρνπ ησλ ΓΟΣ γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ θαηαλαισηή θαίλεηαη απφ ην γεγνλφο φηη φζν θαιά θαη αλ είλαη ελεκεξσκέλνο ν θαηαλαισηήο θαη φζν άςνγνο ζηηο ππνρξεψζεηο ηνπ απέλαληη ζηνλ λφκν θαη αλ είλαη ν πξνκεζεπηήο (ππέδεημε ηελ χπαξμε ησλ ΓΟΣ, δελ απέθξπςε θάηη απφ ηνλ θαηαλαισηή, έθδσζε ηνπο φξνπο ζηα ειιεληθά θαη ζε εκθαλέο κέξνο ηνπ έγγξαθνπ, δελ αθήλεη ακθηβνιίεο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο εξκελείαο ηνπο ),ε εκπνξηθή ηνπ ζέζε θαη ν κνλνπσιηαθφο ραξαθηήξαο ηνπ πξντφληνο ή ηεο ππεξεζίαο πνπ απηφο πξνζθέξεη, θαζψο θαη ε κεηνλεθηηθή ζέζε ηνπ θαηαλαισηή απέλαληί ηνπ, κπνξεί λα ηνπ πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα λα επηβάιιεη ηνπο φξνπο ηνπ θαη θαη επέθηαζε ηελ ζέιεζε ηνπ ρσξίο λα αθήλεη πεξηζψξηα επηινγήο ζην άιιν κέξνο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ζηελ πεξίπησζε πνπ ν θαηαλαισηήο έρεη ιάβεη πιήξε γλψζε φισλ ησλ φξσλ ηε ζχκβαζεο αιιά παξφιν πνπ δηαθσλεί κε ην ζχλνιφ ηνπο ή κε θάπνηνπο απφ απηνχο, αλαγθάδεηαη λα δερζεί ηελ ζχκβαζε, παξφηη είλαη αληίζεηε πξνο ην ζπκθέξνλ ηνπ, είηε γηαηί πηέδεηαη απφ ηεο θαηαζηάζεηο( π.ρ. ιήςε δαλείνπ γηα ηελ άκεζε θάιπςε νηθνλνκηθήο ππνρξέσζεο ), είηε γηαηί αλ δελ ηε δερζεί ζα πξέπεη λα ζηεξεζεί ην αγαζφ (λεξφ, ξεχκα) ή ηελ ππεξεζία (ζπγθεθξηκέλν δάλεην, δσξεάλ ηαηξηθή πεξίζαιςε),ή λα ράζεη πξνλφκηα θαη επθνιίεο πνπ ηνπ παξέρεη ν πξνκεζεπηήο (κεηαθνξά ηνπ αγαζνχ ζηνλ ηφπν θαηνηθίαο, εθπηψζεηο, επθνιίεο πιεξσκψλ, θ.α). Β) Ο Έιεγρνο ησλ ΓΟΣ κε ηα άξζξα ηνπ Αζηηθνύ Κώδηθα Πξηλ ζεζπηζηεί εηδηθφο λφκνο γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ θαηαλαισηή, θαη πην ζπγθεθξηκέλα, γηα ηελ πξνζηαζία απφ ηνπο γεληθνχο φξνπο, γηα ηνλ έιεγρν αιιά θαη ηελ εξκελεία ησλ φξσλ απηψλ, ε Διιεληθή λνκνινγία ρξεζηκνπνηνχζε ηηο γεληθέο δηαηάμεηο ησλ άξζξσλ ην αζηηθνχ θψδηθα θαη πην ζπγθεθξηκέλα ησλ άξζξσλ 288 (γηα ηελ θαιή πίζηε θαη ηα ζπλαιιαθηηθά ήζε ). «Ο νθεηιέηεο έρεη ππνρξέσζε λα εθπιεξψλεη ηελ παξνρή φπσο απαηηεί ε θαιή πίζηε, αθνχ ιεθζνχλ ππφςε θαη ηα ζπλαιιαθηηθά ήζε.» Με ηνλ φξν θαιή πίζηε ελλνείηαη ε επζχηεηα, ε 21

23 εληηκφηεηα, θαη νη αγαζέο πξνζέζεηο ησλ ζπκβαιιφκελσλ πιεπξψλ θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο ζχλαςεο κηαο ζπκθσλίαο, ελψ κε ηνλ φξν ζπλαιιαθηηθά ήζε ελλνείηαη ε ζπκπεξηθνξά πνπ είλαη ζχκθσλε κε ηελ αληίιεςε πνπ έρεη ην ζχλνιν ηεο θνηλσλίαο γηα ηελ ζσζηή δηεμαγσγή κηαο ζπλαιιαγήο. Με ηελ βνήζεηα ηνπ άξζξνπ απηνχ ν δηθαζηήο, παίξλνληαο νπζηαζηηθά ηε ζέζε ελφο απινχ ζπλαιιαζζφκελνπ, κπνξεί λα εξκελεχζεη ηηο πξνζέζεηο ηφζν ηνπ θαηαλαισηή φζν θαη ηνπ πξνκεζεπηή, θαη λα ειέγμεη ην θαηά πφζν ε ζπκθσλία εμππεξεηεί ηα ζπκθέξνληα εμίζνπ θαη ησλ δπν ζπκβαιιφκελσλ ζχκθσλα κε ηελ θαιή πίζηε θαη ηα ζπλαιιαθηηθά ήζε θαη ζε πεξίπησζε πνπ δηαπηζηψζεη άληζε θαηαλνκή ησλ ππνρξεψζεσλ θαη ησλ δηθαησκάησλ ζηνπο ζπκβαιιφκελνπο λα επέκβεη κεηξηάδνληάο ηα κε ηέηνην ηξφπν πνπ λα θάλνπλ ηελ ζχκβαζε ζπκθέξνπζα, γηα ηνπο δπν ζπκβαιιφκελνπο, αιιά ρσξίο λα παξαβηάδεη ηελ ειεπζεξία ηνπο λα δηαιέμνπλ ηειηθά απηφ πνπ ζεσξνχλ απηνί ζπκθέξνλ γη απηνχο. Η ξήηξα γηα ηελ θαιή πίζηε είλαη ίζσο κηα απφ ηηο ζπνπδαηφηεξεο φρη κφλν ηνπ Αζηηθνχ Κψδηθα αιιά θαη φισλ ησλ λφκσλ πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ζπλαιιαγέο θαη νηθνλνκηθέο ζρέζεηο,θαη θπξίσο κε ηνλ έιεγρφ ηνπο ηφζν ζηνλ λφκν 2251/94 φζν θαη ζηνλ λφκν 1961/91 ηα αληίζηνηρα άξζξα(άξζξν2 παξ6,7 θαη 25 παξ.1) πνπ αλαθέξνληαη ζηνλ έιεγρν ησλ ΓΟΣ ζηεξίδνληαη εθηφο απφ ηα άιια άξζξα ηνπ ΑΚ πεξηζζφηεξν ζην άξζξν 288 γηα ηνλ ραξαθηεξηζκφ ησλ φξσλ,αιιά θαη ζηελ θνηλνηηθή νδεγία 93/13 ηεο ΔΟΚ αλαθέξεηαη ξεηά ε απαίηεζε θαιήο πίζηεο γηα ηελ ηζρχ κηαο ξήηξαο (άξζξν 3 παξ.1). 281(γηα ηελ θαηάρξεζε δηθαηψκαηνο) «ε άζθεζε ηνπ δηθαηψκαηνο απαγνξεχεηαη αλ ππεξβαίλεη πξνθαλψο ηα φξηα πνπ επηβάιινπλ ε θαιή πίζηε ή ηα ρξεζηά ήζε ή ν θνηλσληθφο ή νηθνλνκηθφο ζθνπφο ηνπ δηθαηψκαηνο». Τν άξζξν απηφ, παξφιν πνπ είλαη πην γεληθφ απφ ην παξαπάλσ άξζξν 288 αθνχ κηιάεη εθηφο απφ ηελ θαιή πίζηε θαη γηα ππέξβαζε πνπ αθνξά ηα ρξηζηά ήζε, (θαη φρη κφλν ηα ζπλαιιαθηηθά νπψο ην 288) θαη πεξηέρεη ξεηή απαγφξεπζε γηα θάπνηα πξάμε (άζθεζε δηθαηψκαηνο), αλ εξκελεπηεί ζηελά δε κπνξεί λα εθαξκνζηεί ζην ζχλνιν ησλ ζπλαιιαγψλ αθνχ θαιχπηεη κφλν ηελ πεξίπησζε άζθεζεο δηθαηψκαηνο. Γηα ην ιφγν απηφ, ζα πξέπεη λα δερζνχκε κηα επέθηαζε ηνπ πεδίνπ εθαξκνγήο ηνπ ζε φιεο ηηο ειεπζεξίεο πνπ δίλνληαη ζηνλ ζπκβαιιφκελν γηα ηελ άζθεζε ησλ ζπλαιιαγψλ Ο Η Καξάθσζηαο ζηε ζει 107 αλαθέξεη «Μφλν ππφ ηελ εθδνρή απηή (επέθηαζε ηνπ πεδίνπ εθαξκνγήο ) είλαη δπλαηφλ ε γεληθή απηή ξήηξα λα απνηειέζεη κέζν ειέγρνπ ηνπ πεξηερνκέλνπ ησλ ΓΟΣ, δεδνκέλνπ φηη ε εθκεηάιιεπζε απφ ηνλ ζπλαιιαθηηθά ηζρπξφ ρξήζηε ηεο νηθνλνκηθήο θαη δηαλνεηηθήο θαησηεξφηεηαο ηνπ αληηζπκβαιινκέλνπ ηνπ πξνθεηκέλνπ λα επηβάιεη κνλνκεξψο γεληθνχο φξνπ πνπ αληίθεηηαη ζην δίθαην, ρσξίο απηφ λα δηθαηνινγείηαη απφ ηηο εηδηθέο πεξηζηάζεηο ηεο ζπγθεθξηκέλεο ζπλαιιαγήο, ζπληζηά ζεζκηθή θαηάρξεζε ζηελ άζθεζε ηεο ζπκβαηηθήο ειεπζεξίαο θαη φρη θαηαρξεζηηθή άζθεζε δηθαηψκαηνο ππφ ζηελή έλλνηα.». 22