Διπλωματική Εργασία Γεώργιου Θ. Παπατάσου

Transcript

1 ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΝΟΜΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Διπλωματική Εργασία Γεώργιου Θ. Παπατάσου (ΑΜ 2359/2014) ΘΕΜΑ: «ΚΑΤΑΣΧΕΣΗ ΕΙΣ ΧΕΡΙΑΣ ΤΡΙΤΟΥ» ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Κωνσταντίνος Μπότσαρης ΚΟΜΟΤΗΝΗ, ΑΠΡΙΛΙΟΣ

2 2

3 Περιεχόμενα Βασικές συντομογραφίες.....σ.4-5 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Πρόλογος......σ.6 Έννοια αναγκαστικής εκτέλεσης.....σ.7-8 Η κατάσχεση ως μέσο αναγκαστικής εκτέλεσης..σ.9 Κατάσχεση εις χείρας τρίτου Ορισμός... σ.10 Σκοπός.....σ.10 Ποιος θεωρείται τρίτος. σ Διαδικασία...σ.13 Περιεχόμενο κατασχετηρίου..σ Συνέπειες κατάσχεσης για τον καθ ου...σ Συνέπειες κατάσχεσης για τον τρίτο. σ Δήλωση τρίτου..σ.24 Νομικής φύση της δήλωσης τρίτου...σ.25 Θετικής δήλωση τρίτου και περιεχόμενο αυτής..σ Αρνητική δήλωση τρίτου και περιεχόμενο αυτής.. σ Αρμόδιο όργανο υποβολής της δήλωσης τρίτου-τύπος δήλωσης-προθεσμία δήλωσης..σ Συνέπειες παράλειψης υποβολής δήλωσης τρίτου..σ Αναστολή της κατασχέσεως σ.32 Ανακοπή κατά της δήλωσης τρίτου σ.33 Περιεχόμενο ανακοπής..σ.34 Λόγοι ανακοπής... σ Αίτημα της ανακοπής σ.37 Ενεργητική και παθητική νομιμοποίηση άσκησης ανακοπής σ.38 Δικαιοδοσία δικαστηρίων.σ.38 Προθεσμία ανακοπής.. σ.39 Άμυνα του τρίτου.σ.40 Συνέπειες από την παραδοχή της ανακοπής..σ.41 Απόδοση του κατασχεμένου αντικειμένου.σ.42 Κατάσχεση εις χείρας τρίτου κατά τον ΚΕΔΕ (ν.δ. 356/1974)..σ.44 ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Η τραπεζική κατάσχεση.σ Σύμβαση τραπεζικής κατάθεσης.σ Αντικείμενο κατάσχεσης..σ Ακατάσχετες απαιτήσεις..σ Επίλογος.σ.70 Βιβλιογραφία.σ

4 Βασικές συντομογραφίες αδημ. αδημοσίευτη ΑΚ Αστικός Κώδικας ανωτ. ανωτέρω ΑΠ Άρειος Πάγος άρθρ. άρθρο αριθ. αριθμός Αρμ Αρμενόπουλος βλ. βλέπε γνωμοδ. Γνωμοδότηση εδ. εδάφιο ΕΕΝ Εφημερίς Ελλήνων Νομικών ΕΕμπΔ Επιθεώρηση Εμπορικού Δικαίου ΕΕργΔ Επιθεώρηση Εργατικού Δικαίου Ειρ Ειρηνοδικείο ΕισΝΑΚ Εισαγωγικός Νόμος Αστικού Κώδικα ΕισΝΚΠολΔ Εισαγωγικός Νόμος Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας έκδ. έκδοση ΕλλΔνη Ελληνική Δικαιοσύνη επ. επόμενα ΕΣΔΑ Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου Εφ Εφετείο ΚΕΔΕ Κώδικας Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων ΚΠολΔ Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας ΚωδΝοΒ Κώδικας Νομικού Βήματος ΜονΠρ Μονομελές Πρωτοδικείο ν. νόμος ν.δ. νομοθετικό διάταγμα ΝοΒ Νομικό Βήμα παρ. παράγραφος παρατ. παρατηρήσεις περ. περίπτωση ΠολΔ Πολιτική Δικονομία ΠολΠρ Πολυμελές Πρωτοδικείο σ. σελίδα σημ. σημείωση στοιχ. στοιχείο Συντ. Σύνταγμα τόμ. τόμος 4

5 τεύχ. ΤΠΔ ΦΕΚ ΧρΙΔ τεύχος Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων Φύλλο Εφημερίδος της Κυβερνήσεως Χρονικά Ιδιωτικού Δικαίου 5

6 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Πρόλογος Η παρούσα εργασία έχει ως αντικείμενό της την κατάσχεση εις χείρας τρίτου, ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον θέμα που απασχόλησε και απασχολεί τόσο το θεωρητικό όσο και το πρακτικό κομμάτι του νομικού κόσμου, λόγω της πολυπλοκότητας της, των έντονων κατά καιρούς προβληματισμών επί του θέματος αυτού και των «επαναστατικών» ιδεών ορισμένων μελετητών. Σκοπός της παρούσας εργασίας αποτελεί η θεωρητική αρχικά προσέγγιση του θέματος της κατάσχεσης εις χείρας τρίτου, στην συνέχεια δε επιχειρείται η ειδικότερη ενασχόληση και παράθεση προβληματισμών επί των διαφόρων μορφών και υποθεμάτων αυτής, όπως αυτή προβλέπεται από τις διατάξεις των άρθρων Β ΚΠολΔ. Η συγγραφή της εργασίας αυτής έγινε με γνώμονα την προσπάθεια να εκθέσω τις διάφορες απόψεις που διατυπώνονται πάνω στο ιδιαίτερο αυτό θέμα της κατάσχεσης εις χείρας τρίτου, με τρόπο συνοπτικό αλλά ταυτόχρονα και με πληρότητα, προκειμένου ο αναγνώστης να είναι σε θέση να λάβει τα αναγκαία στοιχεία προκειμένου να ενημερωθεί για τις διάφορες απόψεις επί του ανωτέρω θέματος και να ενστερνιστεί εν τέλει οποιαδήποτε από τις απόψεις διατυπώνονται. 6

7 Έννοια αναγκαστικής εκτέλεσης Αναγκαστική εκτέλεση είναι η ικανοποίηση αξιώσεων με την κρατική επιβολή 1. Η απονομή της δικαιοσύνης αποτελεί ύψιστό καθήκον κάθε ευνομούμενης πολιτείας, η δε παροχή στον πολίτη του δικαιώματος της δικαστικής προστασίας, έχει κατοχυρωθεί στο άρθρο 20 1 του Ελληνικού Συντάγματος 2. Έκφανση και πτυχή του ως άνω δικαιώματος, είναι και το δικαίωμα αναγκαστικής εκτέλεσης 3, στόχος του οποίου είναι να θέσει την περιουσία του οφειλέτη στη διάθεση του δανειστή του, ο οποίος είναι εφοδιασμένος με εκτελεστό τίτλο, προκειμένου ο τελευταίος να ικανοποιηθεί. Όταν λοιπόν ο εναγόμενος-ηττημένος διάδικος δεν συμμορφώνεται με το διατακτικό της απόφασης που τον υποχρεώνει να καταβάλλει ένα χρηματικό ποσό στον ενάγοντα τότε ο μόνος δρόμος είναι η αναγκαστική εκτέλεσης εις βάρος του. Αναγκαστική εκτέλεση μπορεί να γίνει μόνο βάσει νόμιμου και έγκυρου τίτλου. Οι σημαντικότεροι εκτελεστοί τίτλοι είναι οι τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις, οι διαταγές πληρωμής και οι διαταγές απόδοσης μισθίου. Υπάρχει ωστόσο η δυνατότητα στο Δικαστήριο να χορηγήσει σε μη τελεσίδικη απόφαση, προσωρινή εκτελεστότητα, είτε ολικά, είτε μερικά, πράγμα που σημαίνει ότι τα χρήματα πρέπει να δοθούν άμεσα στον ενάγοντα-δανειστή, και άσχετα από την άσκηση ή μη έφεσης. Η δυνητική προσωρινή εκτελεστότητα, συνηθίζεται ιδίως σε υποθέσεις διατροφής, εργατικών διαφορών, αποζημίωσης από αδικοπραξία, αλλά και σε εμπορικές διαφορές. Υποχρεωτική είναι η κήρυξη εκτελεστότητας σε μισθωτικές διαφορές (για έξωση και μισθώματα) και σε απαιτήσεις από γραμμάτια και επιταγές. 1 Γέσιου-Φαλτσή, Εγχειρίδιο Αναγκαστικής Εκτελέσως, 2011, σελ 3. 2 Άρθρο 20 Σ, «Καθένας έχει δικαίωμα στην παροχή έννομης προστασίας από τα δικαστήρια και μπορεί να αναπτύξει σε αυτά τις απόψεις του για τα δικαιώματα ή συμφέροντά του, όπως νόμος ορίζει. 3 Γέσιου_Φαλτσή, Αναγκαστική Εκτέλεση-Γενικό μέρος (1998) 7

8 Ο διάδικος που νικήθηκε και μπορεί να δικάστηκε ερήμην και άσκησε ένδικο μέσο κατά της προσωρινά εκτελεστής απόφασης, μπορεί να ζητήσει με αίτηση αναστολής, να μην πληρώσει έως ότου εκδοθεί η τελεσίδικη απόφαση στον δεύτερο βαθμό, με ή χωρίς εγγύηση, ανάλογα με το κατά πόσο κρίνεται ότι έχει δίκιο ή όχι (αν το ένδικο μέσο δηλαδή είναι βάσιμο ή όχι). Αποβλέπει στην ικανοποίηση αξιώσεως του επισπεύδοντος δανειστή, είτε στρεφόμενο με κατάσχεση κατά της περιουσίας του οφειλέτη του, είτε με αναγκαστική διαχείριση ακινήτου ή επιχειρήσεως του οφειλέτη είτε τέλος με προσωπική κράτηση του οφειλέτη (951 ΚΠολΔ). Ο δανειστής είναι σε θέση να επιλέξει τα ανωτέρω μέσα είτε διαδοχικά είτε σωρευτικά, χωρίς να τηρείται η μεταξύ τους ορισμένη σειρά, σύμφωνα όμως πάντα με την αρχή της αναλογικότητας και της αρχής της απαγόρευσης της καταχρηστικής συμπεριφοράς. Η αναγκαστική εκτέλεση αποτελεί ουσιαστικά εκδήλωση της δικαιοδοτικής λειτουργίας καθώς πρόκειται για μορφή άσκησης της κυριαρχικής εξουσίας του Κράτους 4 που στοχεύει στην πραγμάτωση της ενσωματωμένης σε εκτελεστό τίτλο ουσιαστικής αξίωσης. 4 Ν.Νίκας, Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως, Γενικό μέρος, τόμος Ι, 2010, σελ 33 8

9 Η κατάσχεση ως μέσο αναγκαστικής εκτέλεσης Στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας ορίζονται αναλυτικά τα μέσα αναγκαστικής εκτέλεσης (άρθρα 951 επ.) σκοπός των οποίων είναι η ικανοποίηση του δανειστή έναντι των απαιτήσεών του κατά του οφειλέτη του. «Η κατάσχεση συνίσταται στην υλική και νομική δέσμευση περιουσιακού στοιχείου του οφειλέτη με σκοπό την ικανοποίηση της απαίτησης του δανειστή» 5. Την υλική δέσμευση αποτελεί η αφαίρεση του πράγματος από τον κατοχή, χρήση, διαχείριση και κάρπωση του οφειλέτη και καθ ου η κατάσχεση και την παράδοσή του σε μεσεγγυούχο, με σκοπό την φύλαξή του. Αντιθέτως την νομική δέσμευση αποτελεί η έκπτωση του οφειλέτη από την εξουσία που είχε να διαθέτει το κατασχεμένο αντικείμενο. Συνηθέστερη μορφή κατάσχεσης είναι η κατάσχεση χρηματικών απαιτήσεων, εφαρμοζομένων των διατάξεων του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας που ρυθμίζουν την κατάσχεση και τα επιμέρους είδη της, συγκεκριμένα δε τα άρθρα ΚΠολΔ ρυθμίζουν την κατάσχεση κινητής περιουσίας, τα άρθρα Β ΚΠολΔ την κατάσχεση εις χείρας τρίτου, τα άρθρα ΚΠολΔ και ΚΠολΔ τη κατάσχεση ακινήτων και τα άρθρα ΚΠολΔ την κατάσχεση ειδικών περιουσιακών στοιχείων. Ο δανειστής έχει επίσης εκ του νόμου ως μέσο αναγκαστικής εκτέλεσης τόσο την αναγκαστική διαχείριση όσο και την προσωπική κράτηση. Όπως όμως αναφέρθηκε και στο προηγούμενο κεφάλαιο η κατάσχεση κατά του οφειλέτη θα πρέπει να γίνεται από τον δανειστή αυτού πάντοτε σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, μη αποσκοπώντας στην καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος της κατάσχεσης, με την αναγκαστική εκτέλεση κατά περιουσίας του οφειλέτη με έκταση μεγαλύτερη από την δέουσα. 5 Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτέλεσης, Βασική Νομική Βιβλιοθήκη, 2003, Τόμος Ι, σελ. 36 9

10 Κατάσχεση εις χείρας τρίτου Ορισμός «Κατάσχεση εις χείρας τρίτου κατά τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας είναι το είδος εκείνο της κατάσχεσης που επιβάλλεται από τον δανειστή κατά του οφειλέτη, αλλά στρέφεται κατά τρίτου προσώπου, το οποίο είτε χαρακτηρίζεται ως οφειλέτης χρηματικής απαίτησης του οφειλέτη, είτε κατέχει κινητά πράγματα που εμφανίζονται ότι ανήκουν κατά κυριότητα στον οφειλέτη, είτε εμφανίζεται ως υπόχρεος να μεταβιβάσει αυτά κατά κυριότητα στον οφειλέτη» 6. Σκοπός Το ιδιόμορφο στοιχείο της κατάσχεσης εις χείρας τρίτου είναι το γεγονός του σύνθετου σχήματος, αυτού δηλαδή που συνδέει τρία διαφορετικά πρόσωπα (επισπεύδων δανειστής, οφειλέτης, τρίτος), με την ιδιότητα δύο διαφορετικών δανειστών και δυο διαφορετικών οφειλετών. Η κατάσχεση εις χείρας τρίτου αποτελεί ένα σημαντικό βοήθημα υπέρ του επισπεύδοντος δανειστή, προκειμένου να προβεί όσο το δυνατόν ταχύτερα στην ικανοποίηση της απαίτησής του κατά του οφειλέτη του, μέσω του τρίτου. Οι εφαρμοζόμενες διατάξεις αυτού του είδους της κατάσχεσης, είναι τα άρθρα 982 επ. ΚΠολΔ. 6 Π. Γέσιου-Φαλτσή, Αναγκαστική Εκτέλεση, Ειδικό μέρος, 2001, σελ 315 επ, Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτέλεσης, Βασική Νομικής Βιβλιοθήκη, 2007, Τόμος ΙΙΙ, σελ 85, Μπρακατσούλας, Αναγκαστική Εκτέλεση, Θεωρία-Νομολογία-Πράξη, 2011, σελ

11 Ποιος θεωρείται τρίτος α)τρίτος θεωρείται κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο (δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου), το οποίο είναι κάτοχος εξ ιδίου δικαίου, δυνάμει δηλαδή ορισμένης έννομης σχέσης μεταξύ αυτού και του οφειλέτη του αντικειμένου της κατασχέσεως 7. Κριτήριο προσδιορισμού του τρίτου, αποτελεί η νομική αυτοτέλεια που πρέπει να έχει το τρίτο αυτό πρόσωπο, αυτέλεια που απορρέει από συγκεκριμένη έννομη σχέση και που δεν επιτρέπει την συγχώνευσή του με το πρόσωπο του οφειλέτη, καθώς και της αυτοτελούς εξουσίας που πρέπει να έχει ο τρίτος απέναντι στον καθ ου η εκτέλεση 8. Αναφορικά τώρα με την εταιρία και τους εταίρους, αξίζει να αναφερθεί ότι η εταιρία που έχει νομική προσωπικότητα θεωρείται τρίτη απέναντι στον εταίρο που δικαιούται να λάβει κέρδη ή την εισφορά του (με εξαίρεση την αφανή εταιρία) 9. Ο επισπεύδων δηλαδή δανειστής του εταίρου έχει το δικαίωμα να κατάσχει απαίτηση του εταίρου προς την εταιρία, ομοίως και ο δανειστής της εταιρίας να κατάσχει απαίτηση της εταιρία προς τον εταίρο. Επί αφανούς εταιρίας, δεδομένου ότι δεν υπάρχει αυτοτελής νομική προσωπικότητα, η κατάσχεση μπορεί να γίνει μόνο στα χέρια του διαχειριστή της (εμφανούς εταίρου) ο οποίος θεωρείται τρίτος σύμφωνα με την ιδιότητά του ως εντολοδόχου (άρθρο 709 Αστικού Κώδικα) 10. β)το ερώτημα του εάν μπορεί ο κατάσχων δανειστής να είναι ταυτόχρονα και τρίτος, αποτελεί ένα ακόμα πιο πολύπλοκο σχήμα από αυτό που ήδη αναφέραμε (επισπεύδοντος δανειστή, οφειλέτη, τρίτου) και αυτό γιατί δεν μιλάμε πλέον για μια τριγωνική σχέση (επισπεύδοντος δανειστή, οφειλέτη και τρίτου) που κάθε πρόσωπο είναι και διαφορετικό, αλλά για μία σχέση προσώπων με τρεις νοητές κορυφές (επισπεύδων δανειστής, οφειλέτης και τρίτος) που στην πραγματικότητα είναι δύο (επισπεύδων δανειστής, 7 Ν. Νίκας, Εγχειρίδιο Δικαίου Αναγκαστικής Εκτελέσεως, 2012, σελ Π. Γέσιου-Φαλτσή, Εγχειρίδιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως, 2011, σελ Π. Γέσιου-Φαλτσή, ο.π. σελ Π. Γέσιου-Φαλτσή, ο.π. σελ

12 οφειλέτης και επισπεύδων δανειστής ως τρίτος). Το ερώτημα το οποίο τίθεται σ αυτό το σημείο είναι το εάν μπορεί να υπάρξει μία τέτοια κατάσχεση με αυτή τη μορφή. Έχουν υποστηριχθεί δυο απόψεις: Α)Η πρώτη άποψη αναφέρει πως όταν η απαίτηση του δανειστή στηρίζεται σε εκτελεστό τίτλο και άρα σε εκκαθαρισμένη απαίτηση, δεν αποδεικνύεται αποδοτική η κατάσχεση εις χείρας του δανειστή ως τρίτου, αφού συντρέχουν ήδη οι προϋποθέσεις του συμψηφισμού (άρθρο 440 ΑΚ), ο οποίος μπορεί να προταθεί ανεμπόδιστα και στο στάδιο της εκτελέσεως (άρθρο 442 ΑΚ). Β)Κατά την δεύτερη άποψη κατάσχεση στα χέρια του δανειστή ως τρίτου μόνο υπό την μορφή της συντηρητικής κατάσχεσης (άρθρο 707 ΚΠολΔ) μπορεί να επιβληθεί (άρθρο ΚΠολΔ) ώστε να λειτουργήσει η απαγόρευση εξοφλήσεως από τον τρίτο (άρθρο ΚΠολΔ) και να μπορέσει έτσι ο δανειστής αυτός, υπό την ιδιότητα του τρίτου, να αρνηθεί την άμεση καταβολή της ληξιπρόθεσμης οφειλής του προς τον καθ ου η κατάσχεση οφειλέτη. Όταν η απαίτηση αυτή βεβαιωθεί τελεσιδίκως, ο συντηρητικώς κατασχών δανειστής καθίσταται δικαιούχος της, υπό τους όρους του άρθρου 722 1,2 ΚΠολΔ) 11. Συνεπώς δεδομένου ότι η κατάσχεση εις χείρας του δανειστή ως τρίτου δεν απαγορεύεται ρητά από τον νόμο, μπορεί να τύχει εφαρμογής, μόνο όμως με την τήρηση των προϋποθέσεων της συντηρητικής κατάσχεσης, εφόσον όμως δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις του συμψηφισμού. γ)ερώτημα γεννάται σχετικά με το εάν μπορεί να γίνει κατάσχεση στα χέρια τετάρτου. Στην πραγματικότητα πρόκειται για πλαγιαστική άσκηση του δικαιώματος επιβολής κατάσχεσης στα χέρια του τρίτου (άρθρο 72 ΚΠολΔ). Επί της ουσίας ο δανειστής επιχειρεί δυνάμει του άρθρου 72 ΚΠολΔ την κατάσχεση στα χέρια τρίτου, που θα μπορούσε να διενεργήσει ο οφειλέτης του και η οποία καταλήγει να γίνει στα χέρια τετάρτου. 11 Ν. Νίκας, Εγχειρίδιο Δικαίου Αναγκαστικής Εκτελέσεως, 2012, σελ

13 Η θεωρία απάντησε θετικά στην δυνατότητα άσκησης αυτού του δικαιώματος του δανειστής, στην πράξη όμως η διαδικασία κατάσχεσης με αυτή την μορφή δεν συναντάται συχνά. Ο επισπεύδων δανειστής όμως δια της πλαγιαστικής άσκησης του δικαιώματος επιβολής κατάσχεσης, επιχειρεί όχι την άμεση είσπραξη απ αυτόν (επισπεύδοντα δανειστή) του οφειλόμενου στον οφειλέτη του ποσού, αλλά την καταβολή στον οφειλέτη του, του οφειλόμενου σ αυτόν ποσού. Η μορφή αυτή της κατάσχεσης, μπορεί να γίνει και με το ίδιο κατασχετήριο, καθώς επιβάλλονται ταυτόχρονα δυο κατασχέσεις στα χέρια τρίτου, μιας πρώτης που επιβάλλεται από τον δανειστή με την πλαγιαστική άσκηση του δικαιώματος του οφειλέτη του για την επιβολή κατασχέσεως στα χέρια τρίτου, και μιας δεύτερης που επιβάλλεται και πάλι από τον κατασχόντα δανειστή κατά του οφειλέτη του, για την μελλοντική απαίτηση που έχει αυτός έναντι του τετάρτου δυνάμει της προηγούμενης κατασχέσεως στα χέρια του, την οποία έχει επιβάλλει συγχρόνως ο ίδιος ο δανειστής πλαγιαστικά. Έτσι επιτυγχάνεται η δυνατότητα άμεσης είσπραξης από τον κατασχόντα δανειστή του οφειλόμενου σ αυτόν ποσού 12. Δυνατή ωστόσο μπορεί να αποδειχθεί η συντηρητική κατάσχεση στα χέρια τετάρτου (άρθρο 707 ΚΠολΔ) 13. Διαδικασία Η κατάσχεση εις χείρας τρίτου επιβάλλεται με την επίδοση εξωδίκου εγγράφου-κατασχετηρίου, το οποίο περιλαμβάνει όλα τα απαραίτητα κατ άρθρο 118 ΚΠολΔ στοιχεία ενός δικογράφου σε συνδυασμό με το άρθρο ΚΠολΔ. Το κατασχετήριο αποτελεί συστατικό στοιχείο για την επιβολή της κατάσχεσης και ταυτόχρονα τον απαραίτητο τύπο αυτής Π. Γέσιου-Φαλτσή, Εγχειρίδιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως, 2011, σελ Ν. Νίκας, Εγχειρίδιο Δικαίου Αναγκαστικής Εκτελέσεως, 2012, σελ Β. Μπρακατσούλας, Αναγκαστική Εκτέλεση, Θεωρία-Νομολογία-Πράξη, 2011, σελ

14 Περιεχόμενο κατασχετηρίου Το κατασχετήριο έγγραφο στην κατάσχεση εις χείρας τρίτου θα πρέπει να περιέχει εκτός από τα ουσιώδη στοιχεία που αναφέρονται στο άρθρο 118 ΚΠολΔ και τα κάτωθι στοιχεία τα οποία αναφέρονται στο άρθρο ΚΠολΔ. 1)Ακριβή περιγραφή του εκτελεστού τίτλου και της απαίτησης βάσει των οποίων γίνεται η κατάσχεση. 2)Το ποσό για το οποίο επιβάλλεται η κατάσχεση. 3)Επιταγή προς τον τρίτο να μην καταβάλει το κατασχεμένο αντικείμενο στον καθ ου η εκτέλεση. 4)Διορισμό αντικλήτου που κατοικεί στην περιφέρεια του Ειρηνοδικείου ή στην έδρα του Πρωτοδικείου της κατοικίας του τρίτου εάν ο επισπεύδων δεν κατοικεί στην περιφέρεια του Ειρηνοδικείου της κατοικίας του τρίτου. Γίνεται πάντως δεκτό 15 ότι το κατασχετήριο πρέπει να περιλαµβάνει και επαρκή στοιχεία αναφορικά µε τον καθορισµό της έννοµης σχέσεως, από την οποία και προκύπτει η οφειλή του τρίτου και δη απαιτείται ο προσδιορισµός τόσο του αντικειµένου της κατασχέσεως όσο και της αιτίας της οφειλής του τρίτου, γεννηµένης ή µέλλουσας, κατά τα ουσιώδη τουλάχιστον στοιχεία της. Η µεταφορά των γενικών αυτών παραδοχών στο πεδίο της κατασχέσεως καταθέσεων του οφειλέτη εις χείρας της Τράπεζας ως τρίτης, συνεπάγεται την ανάγκη εξειδικεύσεως στο κατασχετήριο του αντικειµένου της κατασχέσεως και συγκεκριµένα της χρηµατικής απαιτήσεως και της αιτίας οφειλής της Τράπεζας, ότι πρόκειται δηλαδή για κατάθεση 16. Κατ επέκταση, ο επισπεύδων δανειστής οφείλει να προσδιορίσει ο ίδιος επαρκώς την κατασχόµενη απαίτηση, αναφέροντας το είδος της καταθέσεως από την οποία αυτή απορρέει, τουλάχιστον µε βάση τη διάκριση των 15 Γέσιου-Φαλτσή, ό.π. Ειδικό Μέρος, σελ. 347 Η ίδια, ό.π. 2002, σελ. 446 Μπρίνιας, ό.π. Αναγκαστική Εκτέλεσις, σελ επ. Καστριώτης, Η κατάσχεσις εις χείρας τρίτου (κατά τον ΚΠολΔ), Τόµος ΙΙΙ (2008), σελ. 232 Ο ίδιος, Η κατάσχεση των τραπεζικών καταθέσεων-μια νέα διάσταση µετά το ν. 2915/2001 (άρθρο 24), 2007, σελ. 83 Βαθρακοκοίλης, ό.π. ΕρµΚΠολΔ (1997), σελ ΜΠρΤρικ 738/2002, ΔΕΕ 2002, σελ

15 καταθέσεων ως αποδοτέες ενόψει ή υπό προειδοποίηση ή µετά από προθεσµία 17. Η απαίτηση αυτή για το ορισµένο του κατασχετηρίου είναι άµεσα συσχετιζόµενη και µε την υποχρέωση της Τράπεζας να προβεί στη δήλωση του άρθρου 985 ΚΠολΔ, η οποία λόγω της δεσµεύσεώς της από το απόρρητο του ν.δ. 1059/1971 θα παράσχει µόνο τις αναγκαίες πληροφορίες στο πλαίσιο της δηλώσεως του άρθρου 985 ΚΠολΔ 18. Προσέτι δε για το ορισµένο του κατασχετηρίου αρκεί η αναφορά του είδους της καταθέσεως, ενώ δεν απαιτείται αναφορά ούτε του αριθµού του τραπεζικού λογαριασµού ούτε του ύψους του πιστωτικού υπολοίπου του, αλλά πάντως στην προϋπόθεση της σαφήνειας και του ορισµένου της απαιτήσεως δεν πληρούται στην περίπτωση της διερευνητικής κατασχέσεως ή όταν η κατάσχεση περιλαµβάνει όλες τις απαιτήσεις του καταθέτη κατά της Τράπεζας από οποιαδήποτε απροσδιόριστη σχέση ή όταν αφορά σε πιστωτικά υπόλοιπα µελλοντικών λογαριασµών 19. Η έλλειψη ως προς τα απαιτούµενα στοιχεία για την πληρότητα και το ορισµένο του κατασχετηρίου δεν οδηγεί αναγκαστικά σε ακυρότητα της επιβληθείσας κατασχέσεως, αλλά σε δικονοµική ακυρότητα του κατασχετηρίου µε την επίκληση και απόδειξη δικονοµικής βλάβης κατά το άρθρο 159 αρ. 3 ΚΠολΔ, από τη στιγµή που αυτά δεν τάσσονται µε ποινή ακυρότητας από το άρθρο ΚΠολΔ Ψυχοµάνης, Η κατάσχεση των καταθέσεων, ΔΕΕ 2002, σελ. 476 Ο ίδιος, Τραπεζικές δραστηριότητες αµφισβητήσιµης νοµιµότητας (2002), σελ. 196 Ο ίδιος, ό.π. Τραπεζικό Δίκαιο, σελ Μάζης, Κατάσχεση τραπεζικών καταθέσεων µετά τη θέση σε ισχύ του άρθρου 24 του ν. 2915/2001, ΝοΒ 2002, σελ Ψυχοµάνης, ό.π. ΔΕΕ 2002, σελ. 476 Ο ίδιος, ό.π. Τραπεζικές δραστηριότητες, σελ. 197 Ο ίδιος, ό.π. Τραπεζικό Δίκαιο, σελ Γέσιου-Φαλτσή, ό.π. 2002, σελ. 446 Η ίδια, Παραδεκτό και βάσιµο των λόγων ανακοπής κατά της εκτελέσεως διαιτητικής αποφάσεως µε κατάσχεση τραπεζικής καταθέσεως (Γνωµοδότηση), ΝοΒ 2003, σελ Ταµαµίδης, Η κατάσχεση των τραπεζικών καταθέσεων ιδιωτών υπό το φως της νοµολογίας µετά το άρθρο 24 ν. 2915/2001 (2005), σελ Καστριώτης, ό.π. Η κατάσχεσις εις χείρας τρίτου, σελ Ο ίδιος, ό.π. 2007, σελ. 84. Βλ. και ΜΠρΤρικ 738/2002, ΔΕΕ 2002, σελ. 1006, όπου επίσης επισηµαίνεται ότι «δεν απαιτείται ειδικότερη αναφορά της µορφής της κατάθεσης ούτε του αριθµού του λογαριασµού, του οποίου η ανεύρεση είναι ευχερής εφόσον αναφέρονται στο κατασχετήριο τα στοιχεία του οφειλέτη-καταθέτη, οπότε η τράπεζα βάσει αυτών ανευρίσκει ευχερώς τον αριθµό του λογαριασµού, ούτε και του υποκαταστήµατος στο οποίο υπάρχει η κατάθεση, το οποίο, επίσης, ευχερώς ανευρίσκεται µετά τον προσδιορισµό του αριθµού του λογαριασµού». 20 Μπρίνιας, ό.π. Αναγκαστική Εκτέλεσις, σελ Γέσιου-Φαλτσή, ό.π. Ειδικό Μέρος, σελ. 346 Η ίδια, ό.π. 2002, σελ Η ίδια, ό.π. ΝοΒ 2003, σελ Ταµαµίδης, ό.π. σελ. 33 Καστριώτης, ό.π. Η κατάσχεσις εις χείρας τρίτου, σελ. 234 Ο ίδιος, ό.π. 2007, σελ. 85. Έτσι και οι ΕφΑθ 5986/1993, ΕλλΔνη 1994, σελ. 459 ΠΠρΑθ 6111/2006, ΝοΒ 2007, σελ Βλ. ακόµη Ψυχοµάνη, ό.π. ΔΕΕ 2002, σελ. 476 Τον ίδιο, ό.π. Τραπεζικές δραστηριότητες, σελ. 198, σύµφωνα µε τον οποίο η ακυρότητα του κατασχετηρίου λόγω του µη ορισµένου περιεχοµένου του, υποχρεώνει την τράπεζα µε βάση τη σχέση εµπιστοσύνης προς τον πελάτη της να µη προβεί στη δήλωση του άρθρου 985 ΚΠολΔ. 15

16 Εποµένως, «η πληρότητα των στοιχείων του κατασχετηρίου κρίνεται αποκλειστικά µε γνώµονα τη δικονοµική βλάβη που µπορεί να προκαλέσει η έλλειψη ή ατέλειά τους. Ο λόγος της ανακοπής ότι το κατασχετήριο που επιδόθηκε είναι άκυρο, γιατί δεν περιέχει τα αναγκαία στοιχεία του νόµου (άρθρο ΚΠολΔ), πρέπει συγχρόνως να συνοδεύεται από τον εξειδικευµένο ισχυρισµό ότι οι ελλείψεις ή ατέλειες του κατασχετηρίου αυτού προκάλεσαν δικονοµική βλάβη που δεν µπορεί διαφορετικά να θεραπευθεί παρά µόνο µε την κήρυξη της ακυρότητας (άρθρο 159 αρ. 3 ΚΠολΔ). Αν η βλάβη δεν προσδιορίζεται εξειδικευµένα υπάρχει αοριστία» 21. Η Τράπεζα, ως τρίτη, μπορεί να προσβάλλει το κύρος της κατασχέσεως για έλλειψη των αναγκαίων στοιχείων του κατασχετηρίου κατ άρθρο ΚΠολΔ, βάσει άρθρου 987 ΚΠολΔ, είτε µε ένσταση στην ενδεχόµενη δίκη της ανακοπής (άρθρο 986 ΚΠολΔ) του κατασχόντος δανειστή κατά της ρητής ή σιωπηρής δηλώσεως της Τράπεζας είτε µε την αυτοτελή ανακοπή του άρθρου 583 ΚΠολΔ 22. Δύσκολα όµως θα µπορούσε να δεχθεί κανείς την πρόκληση βλάβης στην Τράπεζα, η οποία µέσω του on line συστήµατος που διαθέτει δύναται να ελέγχει άµεσα τις κάθε µορφής καταθέσεις και δη µε τρόπο που να µην οδηγεί σε παραβίαση των ορίων του απορρήτου µε τη δήλωση του άρθρου 985 ΚΠολΔ που θα κληθεί να υποβάλλει. 23. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η επίδοση του κατασχετηρίου, μία στον τρίτο εις χείρας του οποίου θα γίνει η κατάσχεση και μια δεύτερη στον καθ ου η κατάσχεση-οφειλέτη η οποία σύμφωνα με το άρθρο ΚΠολΔ θα πρέπει να γίνει μέσα σε οκτώ ημέρες από την πρώτη επίδοση ΜΠρΘεσ 30152/2002, ΝοΒ 2004, σελ Εν προκειµένω, απορρίφθηκε ως νοµικά αβάσιµος ο λόγος ανακοπής του καθού η κατάσχεση, ο οποίος συνίστατο στην παράλειψη του κατασχόντος να αναφερθεί µε το κατασχετήριό του στον αριθµό και το είδος του λογαριασµού καθώς και στο συγκεκριµένο υποκατάστηµα της τραπέζης, στο οποίο υφίστατο η κατάσχεση, χωρίς όµως να συνοδεύεται από την επίκληση και απόδειξη δικονοµικής βλάβης λόγω των παραπάνω ελλείψεων. Η συγκεκριµένη απόφαση υιοθέτησε την άποψη που διατυπώθηκε από τη Γέσιου-Φαλτσή, ό.π. ΝοΒ2003, σελ Ψυχοµάνης, ό.π. ΔΕΕ 2002, σελ. 477 Ο ίδιος, ό.π. Τραπεζικές δραστηριότητες, σελ. 199 Κοτσίρης, Τραπεζικό απόρρητο και κατάσχεση τραπεζικών καταθέσεων, στον τόµο Σύγχρονα προβλήµατα Εµπορικού Δικαίου (2006), σελ Βλ. και Γέσιου-Φαλτσή, ό.π. Ειδικό Μέρος, σελ , όπου και αναλύεται η άµυνα του τρίτου κατά του κύρους της κατασχέσεως κατά το άρθρο 987 ΚΠολΔ, ο οποίος έχοντας την ιδιότητα του τρίτου δεν νοµιµοποιείται στην άσκηση της ανακοπής του άρθρου 933 ΚΠολΔ. Την ανακοπή όµως του 933 ΚΠολΔ νοµιµοποιείται να ασκήσει ο καθού η εκτέλεση οφειλέτης, προβάλλοντας ως λόγο ανακοπής την ακυρότητα του κατασχετηρίου λόγω µη πληρότητας και ακρίβειας του περιεχοµένου του 23 Γέσιου-Φαλτσή, ό.π. ΝοΒ 2003, σελ Η ίδια, ό.π. 2002, σελ. 447 Ταµαµίδης, ό.π. σελ Β. Μπρακατσούλας, ο.π., σελ

17 Αμφισβητούμενο είναι το ζήτημα του εάν η επίδοση του κατασχετηρίου στον καθ ου αποτελεί στοιχείο του «ειδικού» πραγματικού και συνεπώς όρο του υποστατού ή αντιθέτως αν η ίδια αυτή επίδοση συνιστά στοιχείο του γενικού πραγματικού και συνεπώς προϋπόθεση του κύρους της κατάσχεσης. Υπό την πρώτη εκδοχή, η κατάσχεση θεωρείται ως συντελεσθείσα με την κοινοποίηση του κατασχετηρίου τόσο προς τον καθ ου όσο και προς τον τρίτο 25, ενώ υπό την δεύτερη εκτιμάται ως τελειωθείσα με μόνη την κοινοποίηση του κατασχετηρίου προς τον τρίτο 26. Επιχείρημα υπέρ της εκδοχής της ανάγουσας την κοινοποίηση του κατασχετηρίου στον καθ ου όχι σε όρο του υποστατού αλλά του κύρους της κατάσχεσης, παρέχει τόσο η γενετική ερμηνεία του άρθου 983 ΚΠολΔ, η οποία εξηγεί την ως άνω υφιστάμενη αμφισημία, όσο και η ιστορική της καταγωγή, το λεγόμενο «arrestatorium», δηλαδή η απευθυνόμενη στον τρίτο διαταγή να μην εκπληρώσει την έναντι του καθ ου υποχρέωσή του, ανέκαθεν αποτελούσε τη συστατική της κατάσχεσης διαδικαστική πράξη, ενώ το «inhibitotium» δηλαδή η απευθυνόμενη στον καθ ου επιταγή να μην απαλλοτριώσει το κατασχεθέν στοιχείο της περιουσίας του, επείχε θέση απλής γνωστοποίησης της ήδη επιβληθείσας αναγκαστικής κατάσχεσης, ώστε να θεμελιωθεί η ποινική ευθύνη του καθ ου, αν αυτός προέβαινε στη διάθεση του κατασχεθέντος αντικειμένου 27. Υποστηρίζεται εντούτοις ότι η τελολογική ερμηνεία του άρθρου 983 1,2 ΚΠολΔ υπαγορεύει την αποδοχή της αντίθετης εκδοχής, της ανάγουσας την κοινοποίηση του κατασχετηρίου στον καθ ου σε όρο του υποστατού και όχι του κύρους της κατάσχεσης, δοθέντος ότι «για να επέλθει η τέλεια νομική δέσμευση.. (και) να εκπληρωθεί με πληρότητα η δεσμευτική ενέργεια της κατασχέσεως είναι απαραίτητο να διενεργηθούν οι 25 Π. Γέσιου-Φαλτσή, Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως, τόμος ΙΙ, Ειδικό μέρος, 2001, σελ 753, Μάζης, Μερικές σκέψεις για την κατάσχεση σε χέρια τρίτου (Και ιδιαίτερα σε Τράπεζα ως Τρίτη) in: ΔΕΕ 3 (1997), Ν. Νίκα, Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως, τόμος ΙΙ, Ειδικό μέρος, 2012, σελ 647 επ, Νικολόπουλος, Αναγκαστική Εκτέλεση, 2 η έκδοση, 2012, σελ Καστριώτης, Η κατάσχεσις εις χείρας τρίτου, τόμος ΙΙ, 2009, σελ 23 επ., ο ίδιος, Η έναρξις της προθεσμίας προς υποβολήν δηλώσεως τρίτου, in: Αρμ 33 (19790, σελ , ο ίδιος, Αι πλημμέλειαι των διατάξεων του ΚΠολΔ περί των συνεπειών της κατασχέσεως εις χείρας τρίτου κλπ, in: Αρμ 37 (1983) σελ 450, ο ίδιος, Επί κατασχέσεως του δανειστού εις τας ιδίας εαυτού χείρας ως τρίτου απαιτείται επίδοσις του κατασχετηρίου και εις εαυτόν, in:αρμ 36 (1982) σελ Π. Κολοτούρος, Συνέπειες της αναγκαστικής κατάσχεσης στα χέρια τρίτου, σελ 4. 17

18 επιδόσεις του κατασχετηρίου εγγράφου τόσο στον τρίτο όσο και στον καθ ου η εκτέλεση οφειλέτη» 28. Τούτο ωστόσο ορισμένοι νομικοί υποστηρίζουν ότι δεν φαίνεται ορθό εκ διττού κυρίως λόγου: Πρώτον διότι περί ανυπόστατης ή αυτοδικαίως άκυρης διαδικαστικής πράξεις πρόκειται οσάκις το δίκαιο αρνείται να προσδώσει σε αυτήν συγκεκριμένη νομική μορφή και συνεπώς να αποδώσει στην πράξη οιασδήποτε μορφής έννομες συνέπειες 29. Το άρθρο ΚΠολΔ προσδίδει όμως στην επίδοση του κατασχετηρίου στον τρίτο έννομες συνέπειες, και δη τις εκεί αναφερόμενες επιταγές και απαγορεύσεις. Και δεύτερον διότι η επαγγελόμενη εντελής νομική δέσμευση του κατασχόμενου αντικειμένου ουδέποτε μπορεί να υπάρξει, ενόσω ο νόμος συνδέει και εξαρτά το χρονικό σημείο έναρξης των συνεπειών της κατάσχεσης, που αφορούν στον καθ ου η κατάσχεση αφενός και στον τρίτο οφειλέτη, αφετέρου από την προς ένα έκαστο εξ αυτών επίδοση του κατασχετηρίου, καταλείποντας μεταξύ των δύο επιδόσεων «κενό» ή «νεκρό» χρονικό διάστημα οκτώ ημερών (άρθρα σε συνδυασμό με 984 1,2 ΚΠολΔ) 30. Αναλογιζόμενοι άρα ποιού γενικότερου σκοπού η ρύθμιση του άρθρου 984 1,2 ΚΠολΔ αποτελεί το μέσον και ποιού ειδικότερου μέσου αποτελεί αυτή σκοπό, βέβαιο είναι ότι, προκειμένου να ενταχθεί ή τουλάχιστον να μη προσκρούει στη τελολογία της κατάσχεσης ως θεσμού του δικονομικού δικαίου, οφείλει να υποστεί τη διορθωτική ερμηνεία. Εφόσον λοιπόν οι δυο πρώτες παράγραφοι του άρθρου 984 1,2 ΚΠολΔ συνεκφέρονται ως μέρη ενός συστήματος που θεσμικά μεν επιδιώκει, κανονιστικά όμως δεν επιτυγχάνει την εξασφάλιση του κατασχόντος δανειστή, οφείλουν να συναιρεθούν σε μία, και δη κατά τρόπο ώστε η έναρξη των συνεπειών της κατάσχεσης, τόσο για τον καθ ου η κατάσχεση όσο και για τον τρίτο οφειλέτη, να μη διαφοροποιείται αλλ αντιθέτως να συμπίπτει σε ένα και το αυτό χρονικό σημείο, στο χρονικό δηλαδή σημείο της κοινοποίησης του κατασχετηρίου στον τρίτο οφειλέτη. Η κατάσχεση αποκτά έτσι υπόσταση με μόνη την προς τον τρίτο 28 Τσικρικάς, Ζητήματα από την επίδοση πράξεων της αναγκαστικής εκτελέσεως, 2002, σελ Μητσόπουλος, Πλειστηριασμός επί την βάσει προγράμματος εκδοθέντος παρ αναρμοδίου οργάνου, in: Μελέται γενικής θεωρίας δικαίου και αστικού δικονομικού δικαίου, 1983, σελ Π. Κολοτούρος, ο.π., σελ 4,5 18

19 επίδοση του κατασχετηρίου, έκτοτε δε αναπτύσσει το σύνολο των ουσιαστικού δικαίου εννόμων συνεπειών της κυρίως δηλαδή την απαγόρευση της διάθεσης του κατασχεθέντος από τον καθ ου και την απαγόρευση της εξόφλησης αυτού από τον τρίτο οφειλέτη 31. Συνέπειες κατάσχεσης για τον καθ ου α)απαγόρευση διαθέσεως Η κατάσχεση στα χέρια τρίτου όπως άλλωστε και κάθε άλλη κατάσχεση έχει ως άμεση έννομη συνέπεια ότι το κατασχεμένο αντικείμενο αφαιρείται από την εξουσία διαθέσεως του καθ ου η εκτέλεση. Όταν αντικείμενο της κατασχέσεως είναι οι απαιτήσεις (982 1 α ΚΠολΔ) η διάταξη καλύπτει κυρίως την απαγόρευση της εκχωρήσεως (455 επ. ΑΚ), όπως και της ενεχυριάσεως της απαιτήσεως (1248 ΑΚ). Αν πάλι το αντικείμενο της κατασχέσεως είναι κινητό πράγμα (982 1β ΚΠολΔ) πρόκειται για την απαγόρευση της απώλειας, επιβαρύνσεως ή αλλοιώσεως του (π.χ. πώληση, γονική παροχή,κλπ) από οποιαδήποτε αιτία. Ο χρόνος ενάρξεως της απαγορεύσεως διαθέσεως για τον καθ ου συνδέεται, δυνάμει ρητής διατάξεως (984 1 ΚΠολΔ) αποκλειστικά με τον χρόνο επιδόσεως του κατασχετηρίου στον καθ ου, έστω και αν το κατασχετήριο δεν έχει ακόμη επιδοθεί στον τρίτο Π. Κολοτούρος, ο.π. σελ 5,6 32 Π. Γέσιου-Φαλτσή, Εγχειρίδιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως, 2011, σελ

20 β)ανυπαρξία απαγορεύσεως των πολλαπλών κατασχέσεων. Η επιβολή πρώτης κατάσχεσης στα χέρια τρίτου δεν εμποδίζει την επιβολή και δεύτερης ή τρίτης κλπ κατάσχεσης από άλλον δανειστή του καθ ου ή και από τον ίδιο για άλλη όμως απαίτηση. Ο τρίτος υποχρεώνεται να προχωρεί κάθε φορά σε δήλωση, με την οποία πρέπει να αναγγέλλει και όλες τις κατασχέσεις που προϋπάρχουν (985 1 ΚΠολΔ) 33 γ)ανυπαρξία απαγορεύσεως ασκήσεως αγωγής ή επισπεύσεως αναγκαστικής εκτελέσεως. Δεν είναι συνέπεια της κατασχέσεως στα χέρια τρίτου η αποστέρηση της νομιμοποιήσεως του καθ ου η εκτέλεση οφειλέτη για τη διεξαγωγή της δίκης ή για την επίσπευση της αναγκαστικής εκτελέσεως σχετικά με το αντικείμενο (απαίτηση, κινητό πράγμα) που κατασχέθηκε (984 4 εδ. α ΚΠολΔ). Η κατάσχεση στα χέρια τρίτου δεν στερεί τον καθ ου η εκτέλεση από το δικαίωμα ασκήσεως αγωγής ή αναγγελίας. Η ρύθμιση αυτή υπήρξε προκειμένου να μην υπάρχουν καταδολιευτικές ενέργειες των οφειλετών οι οποίοι αν δεν υπήρχε η ρύθμιση αυτή, θα μπορούσαν προκειμένου να καταστήσουν ανενεργά τα καταδιωκτικά μέσα των δανειστών τους να εμφανίζουν ως δανειστές των δανειστών τους εικονικά πρόσωπα που επιβάλλουν κατάσχεση στα χέρια τους ως τρίτων Π. Γέσιου-Φαλτσή, ο.π., σελ Π.Γέσιου-Φαλτσή, ο.π., σελ

21 Συνέπειες κατάσχεσης για τον τρίτο α)απαγόρευση εξόφλησης της κατασχεμένης απαίτησης. Το άρθρο εδ. α, με την ρύθμιση που εισάγει, συμπληρώνει την απαγόρευση διαθέσεως που επιβάλλεται σε βάρος του καθ ου η εκτέλεση (984 1 ΚΠολΔ) δεσμεύοντας έτσι αμφιμερώς την κατασχεμένη απαίτηση υπέρ του δανειστή που επιβάλλει την κατάσχεση. Με την παραπάνω απαγόρευση καλύπτεται κάθε αποσβεστικός λόγος της ενοχής που προκαλεί ικανοποίηση του καθ ου η εκτέλεση-δικαιούχου της απαιτήσεως (π.χ. καταβολή, δόση αντικαταβολής, κλπ). Η απαγόρευση εξοφλήσεως της κατασχεμένης απαίτησης αρχίζει από την επίδοση του κατασχετηρίου στον τρίτο, ακόμη και αν δεν έχει ολοκληρωθεί η κατάσχεση στα χέρια τρίτου με την επίδοση του κατασχετηρίου στον καθ ου η εκτέλεση. Ο τρίτος δηλαδή καλείται να μην καταβάλλει στον δανειστή του έστω και αν ο τελευταίος δεν έχει ακόμα λάβει γνώση της κατασχέσεως. Στην περίπτωση δε που ο τρίτος καταβάλει στον δικαιούχο της απαιτήσεως-καθ ου η κατάσχεση, δεν απαλλάσσεται, αλλά είναι τότε υποχρεωμένος να καταβάλει στον δανειστή που επέβαλε την κατάσχεση για δεύτερη φορά 35. β)απαγόρευση συμψηφισμού της κατασχεμένης απαίτησης. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να διακρίνουμε σχετικά με το εάν η απαίτηση του τρίτου κατά του καθ ου η εκτέλεση ήταν προγενέστερη η μεταγενέστερη της επίδοσης του κατασχετηρίου από τον επισπεύδοντα δανειστή. 35 Π. Γέσιου-Φαλτσή, ο.π. σελ

22 Στην περίπτωση που η απαίτηση αποκτήθηκε πριν από την κατάσχεση ο νόμος προβλέπει το επιτρεπτό του συμψηφισμού στον τρίτο (449 ΑΚ και α ΚΠολΔ). Όταν όμως πρόκειται για ανταπαίτηση του τρίτου που αποκτήθηκε μετά την κατάσχεση της απαιτήσεως στα χέρια του, ο επισπεύδων δανειστής έχει το δικαίωμα της κατάσχεσης και κάθε συμψηφισμός από τον τρίτο απαγορεύεται 36. Σκοπός της ρύθμισης αυτής αποτελεί η αποτροπή καταδολιευτικών συνεννοήσεων μεταξύ του καθ ου και του τρίτου οφειλέτη, κατατείνοντας στην άμεση εξόφληση της προς τον καθ ου χρηματικής οφειλής του αλλά στην άμεση ικανοποίηση της κατ αυτού ομοειδούς ανταπαίτησής του 37 γ)απαγόρευση απόδοσης των κινητών Το άρθρο εδ 1 επιβάλλει στον τρίτο και την απαγόρευση απόδοσης των κινητών σε εκείνον κατά του οποίου έγινε η κατάσχεση 38, καθώς όταν τα κινητά αυτά βρίσκονται στα χέρια του τρίτου αυτός καθίσταται μεσεγγυούχος αυτών, ευθυνόμενος κατά το άρθρο ΚΠολΔ για τη φύλαξή τους 39 δ)απαγόρευση διάθεσης του κατασχεμένου σε τρίτους Το άρθρο εδ α περ. δ ΚΠολΔ απαγορεύει την διάθεση του κατασχεθέντος πράγματος σε τρίτους. Εάν δε αυτός στα χέρια του οποίου επιβλήθηκε κατάσχεση είναι κύριος του κατασχεθέντος πράγματος, η απαγόρευση αυτή δεν τον καταλαμβάνει. Εάν όμως δεν είναι κύριος αυτός, αλλά ο καθ ου η κατάσχεση, ο τρίτος στερείται της εξουσίας ελεύθερης διαθέσεως του κατασχεθέντος 40. Η ρύθμιση αυτή προβλέφθηκε προκειμένου να αποτρέψει την 36 Π. Γέσιου-Φαλτσή, ο.π. σελ Π. Κολοτούρος, ο.π., σελ Π. Γέσιου-Φαλτσή, ο.π. σελ Π. Κολοτούρος, ο.π. σελ 18, Ν. Νίκας, Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως, τόμος ΙΙ, Ειδικό μέρος, 2012, σελ Π. Κολοτούρος, ο.π. σελ 18 22

23 επέλευση απέναντι στον κατασχόντα των συνεπειών που αναγνωρίζει το ουσιαστικό δίκαιο για την περίπτωση κτήσεως δικαιώματος παρά μη δικαιούχου (1036 επ. ΑΚ) 41. Ένα ζήτημα το οποίο αξίζει αναφοράς και εξέτασης αποτελεί το εάν η ρύθμιση του άρθρου εδ α περ. δ ΚΠολΔ ισχύει και στην περίπτωση της αναγκαστικής κατάσχεσης άυλων επενδυτικών αξιογράφων, καταχωρημένων υπό μορφή λογιστικών εγγράφων σε λογαριασμούς αξιών στα ηλεκτρονικά αρχεία του Συστήματος Άυλων Τίτλων του Ελληνικού Κεντρικού Αποθετηρίου Τίτλων Α.Ε. Δεδομένου ότι οι άυλοι επενδυτικοί τίτλοι αποτελούν αντικείμενο ευρείας κυκλοφορίας, ήδη δε και διεθνοποιημένης εμπορίας στις σύγχρονες κεφαλαιαγορές 42, καθώς επίσης και ότι αναντίρρητη προβάλλει η ανάγκη διατήρησης της λειτουργικής ικανότητας των αγορών και της εμπιστοσύνης των συναλλασσόμενων στο περιβάλλον τους επενδυτών 43 και τέλος ότι στην περίπτωση της κατάσχεσης άυλων επενδυτικών τίτλων κρίσιμη δεν είναι η μεταβίβαση στον κατασχόντα δανειστή του όποιου μετοχικού ή συμμετοχικού δικαιώματος ενσωματώνεται στους τίτλους, αλλά η τιμή της ρευστοποίησης αυτών, ορθότερο είναι να δεχτούμε ότι η διάταξη του άρθρου εδ α περ δ ΚΠολΔ δεν εφαρμόζεται στην συγκεκριμένη περίπτωση και κατά συνέπεια η χρηματιστηριακή εκποίηση άυλων επενδυτικών αξιογράφων είναι έγκυρη και προσπορίζει κυριότητα στον αντισυμβαλλόμενο αγοραστή παρά την προηγούμενη επιβολή αναγκαστικής κατάσχεσης στον λογαριασμό του πωλητή 44. Ο κατασχών δανειστής όμως δύναται να προβεί σε κατάσχεση εις χείρας του χειριστή του λογαριασμού του καθ ου η εκτέλεση (πωλητή των άυλων τίτλων) προκειμένου να εισπράξει αυτός (ο δανειστής) το τίμημα από την πώληση των τίτλων Π. Γέσιου-Φαλτσή, ο.π. σελ Ταρνανίδου, Η Ελληνική Κεφαλαιαγορά ενόψει της Πρότασης Ευρωπαϊκού Κανονισμού για τα Κεντρικά Αποθετήρια Τίτλων, 2012, σελ Καραγκουνίδη, Προστασία του επενδυτή στο δίκαιο των επενδυτικών υπηρεσιών, 2007, σελ 209 επ, σελ 232 επ Τσιμπανούλης, Οι επενδυτικοί άυλοι τίτλοι στην τομή εμπραγμάτου και ενοχικού δικαίου, 2009, σελ 351 επ., ο ίδιος, Η αναγκαστική κατάσχεση άυλων μετοχών, 2002, σελ 823 επ. 45 Τσιμπανούλης, ο.π. σελ

24 ε)κτήση της ιδιότητας του μεσεγγυούχου Σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου ΚΠολΔ «αφότου του κοινοποιηθεί η κατάσχεση, ο τρίτος γίνεται μεσεγγυούχος», ευθυνόμενος για την διατήρηση της υλικής του υπόστασης, για την επίβλεψη και την συντήρησή του μέχρι τον πλειστηριασμό και την παράδοσή του στον υπερθεματιστή. Ο τρίτος συνεπώς ως μεσεγγυούχος δεν είναι απλός κάτοχος του κατασχεθέντος πράγματος, αλλά ως κάτοχος ασκεί δημόσια εξουσία, απορρέουσα από τη δημοσίου δικαίου σχέση της μεσεγγύησης που κατατείνει στην υλική δέσμευση του κατασχεθέντος 46. Δήλωση Τρίτου Σύμφωνα με το άρθρο 985 ΚΠολΔ ο τρίτος σε βάρος του οποίου επιβλήθηκε κατάσχεση από τον επισπεύδοντα δανειστή, έχει την υποχρέωση να δηλώσει μέσα σε προθεσμία οκτώ ημερών (ή τριάντα ημερών 47 ) από την επίδοση προς αυτόν του κατασχετηρίου, ενώπιον του Γραμματέα του κατά τόπο αρμοδίου Ειρηνοδικείου του τόπου κατοικίας εκείνου που δηλώνει, εάν είναι ή όχι οφειλέτης της κατασχεθείσας απαίτησης, αν κατέχει ή όχι το κατασχεθέν πράγμα και αν έχει ή όχι προηγουμένως κατασχεθεί για ορισμένο ποσό το ίδιο αντικείμενο από άλλον δανειστή του καθ ου η κατάσχεση οφειλέτη. Στην περίπτωση δε που ο τρίτος είναι πιστωτικό ίδρυμα, το τελευταίο υποχρεούται ακόμη να δηλώσει εάν η κατασχεθείσα απαίτηση εμπίπτει στον κύκλο των κατ άρθρο στοιχ. γ και δ ΚΠολΔ ακατάσχετων αξιώσεων, αξιώσεων δηλαδή διατροφής, μισθών, συντάξεων, ασφαλιστικών παροχών κλπ (985 1 ΚΠολΔ) 48. Το περιεχόμενο συνεπώς της δήλωσης του τρίτου οδηγεί στο να θεωρηθεί η δήλωση αυτή άλλοτε ως καταφατική αποτελούσα εκτελεστό τίτλο κατά του τρίτου (άρθρο 989 ΚΠολΔ) και άλλοτε ως αρνητική ή ανακριβής, η οποία συνιστά τη διαδικαστική πράξη της εκτελέσεως που θα μπορεί να προσβληθεί με ανακοπή από το επισπεύδοντα (άρθρο 986 ΚΠολΔ) όπως και το νομικό θεμέλιο για 46 Π. Κολοτούρος, ο.π., σελ Το Δημόσιο ως τρίτος 48 Π. Κολοτούρος, ο.π. σελ

25 την επιδίκαση αποζημίωσης υπέρ του επισπεύδοντος και σε βάρος του τρίτου (άρθρο ΚΠολΔ) 49. Νομική φύση της δήλωσης τρίτου Η δήλωση τρίτου χαρακτηρίζεται ως εξώδικη πράξη καθώς πραγματοποιείται εκτός δίκης, ωστόσο όμως ως πράξη της αναγκαστικής εκτέλεσης είναι πράξη διαδικαστική, με την έννοια ότι διέπεται από τους κανόνες των διαδικαστικών πράξεων της διαγνωστικής διαδικασίας, εφόσον αυτοί οι κανόνες δεν είναι αντίθετοι με τη φύση της. Δεδομένου ότι πρόκειται για μια εξώδικη καταρχήν πράξη δεν είναι απαραίτητο, αλλά μπορεί να υποβληθεί μέσω πληρεξούσιου δικηγόρου. Επιτρέπεται συνεπώς και η αυτοπρόσωπη υποβολή της δήλωσης τρίτου, ή μέσω οποιουδήποτε άλλου πληρεξουσίου, με γενική ή ειδική εντολή που μπορεί να χορηγηθεί και με ιδιωτικό έγγραφο (π.χ. με επιστολή) ή και ατύπως. Ακόμη η δήλωση τρίτου δεν μπορεί να ακυρωθεί για ελαττώματα βουλήσεως (πλάνη, απάτη, απειλή κατ άρθρα 140, 147, 150 ΑΚ αντίστοιχα) αλλά μπορεί να ανακληθεί ελεύθερα, εκτός αν έχει δημιουργηθεί ευνοϊκή δικονομική κατάσταση για τον κατάσχοντα 50. Θετική δήλωση τρίτου και περιεχόμενο αυτής Όπως ήδη αναφέρθηκε παραπάνω εάν ο τρίτος δηλώσει ότι υφίσταται η απαίτηση που κατασχέθηκε ή ότι έχει στα χέρια του το κατασχεμένο πράγμα ή ότι έχει υποχρέωση για την μεταβίβαση της κυριότητας του πράγματος τότε η δήλωση αυτή χαρακτηρίζεται ως θετική δήλωση τρίτου. Η δήλωση αυτή θα πρέπει να προσδιορίζει με τρόπο σαφή, ειδικό και εξατομικευμένο ποιο είναι 49 Π. Γέσιου-Φαλτσή, ο.π. σελ Π. Γέσιου-Φαλτσή, ο.π. σελ

26 το κινητό, με ποιες συγκεκριμένες νομικές συνθήκες βρίσκεται αυτό στην κατοχή του και ότι αυτό δεν ανήκει στην κυριότητά του 51. Πρόκειται για προθεσμία ενέργειας, το οποίο σημαίνει ότι ο τρίτος οφείλει να πράξει, να υποβάλλει δηλαδή δήλωση μέσα στην προθεσμία την οποία θέτει ο νόμος, εν προκειμένω αυτή των οκτώ (ή τριάντα) ημερών. Σε περίπτωση που η προθεσμία παρέλθει άπρακτη, η όποια δήλωση υποβληθεί θεωρείται εκπρόθεσμη και συνεπώς μη ασκηθείσα. Μπορεί βέβαια η προθεσμία να αναβιώσει σύμφωνα με τις διατάξεις για την επαναφορά των πραγμάτων στην προτέρα κατάσταση (άρθρ. 152 ΚΠολΔ) 52. Με την παρέλευση οκτώ ή τριάντα ημερών από την επίδοση του κατασχετηρίου στον καθ ου και υπό την προϋπόθεση ότι η κατασχεθείσα απαίτηση αρκεί για την ικανοποίηση τόσο του πρώτου κατασχόντος όσο και των λοιπών, των εντός της κατ άρθρο εδ. α ΚΠολΔ προθεσμίας κατασχόντων δανειστών, δημιουργείται νόμιμο δικαίωμα αυτών να, ζητήσουν πλέον ως εκδοχείς της κατασχεθείσας απαίτησης, την καταβολή στον καθένα του ποσού, για το οποίο έκαστος επέβαλε κατάσχεση, και αντίστοιχα νόμιμη υποχρέωση του τρίτου να καταβάλει το ποσό για το οποίο επιβλήθηκαν οι σε βάρος του κατασχέσεις 53. Αρνούμενου δε του τρίτου να εξοφλήσει την κατασχεθείσα και ήδη εκχωρηθείσα απαίτηση κατά το ποσό που αναλογεί στις καθ έκαστον επιβληθείσες κατασχέσεις, χωρεί αναγκαστική εκτέλεση κατά της ατομικής περιουσίας του τρίτου βάσει της καταφατικής δήλωσής του ως τίτλου εκτελεστού (άρθρο 989 ΚΠολΔ και περ. ζ ΚΠολΔ) 54. Αν η κατασχεθείσα απαίτηση δεν επαρκεί για την ικανοποίηση των απαιτήσεων όλων των κατασχόντων δανειστών, ο τρίτος οφείλει βάσει του άρθρου εδ β και γ ΚΠολΔ, να προβεί σε δημόσια κατάθεση του κατασχεθέντος ποσού, ώστε να ακολουθήσει η διαδικασία της διανομής του καταθέματος κατ εφαρμογή των άρθρων 974 επ.κπολδ. Σε περίπτωση δε άρνησης του τρίτου να παρακαταθέσει το ποσό της κατασχεθείσας 51 Π. Γέσιου-Φαλτσή, ο.π. σελ ΑΠ 15/1993, ΝοΒ 1993, σελ. 1069, Μπρίνιας, ΑνΕκτΙΙΙ, σελ ( 459), Νίκας ΑνΕκτΙΙ, 60, αρ. 1449, σελ. 685, Καστριώτης, ΚατΧ, σελ Καστριώτη, Προβλήματα περί την εφαρμογή του άρθρου 988 ΚΠολΔ, σελ 129, Μπέης, Παρατηρήσεις υπό την Μον Πρωτ Αθ 11410/1976, σελ Π. Γέσιου-Φαλτσή, Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως, τομ. ΙΙ, 2009, σελ 872 επ. Νικολόπουλος, Αναγκαστική εκτέλεση, 2 η έκδοση, 2012, σελ

27 απαίτησης, δύναται οποιοσδήποτε δανειστής να ασκήσει καταψηφιστική αγωγή με αίτημα την καταδίκη του τρίτου σε ενέργεια υλικής πράξης (άρθρο ΚΠολΔ) στη δημόσια κατάθεση του κατασχεθέντος ποσού, ώστε να καταστεί στη συνέχεια εφικτή η διανομή του 55. Ένα ζήτημα το οποίο ανακύπτει είναι εαν η εκχώρηση αυτή γίνεται «αντί» ή «χάριν» καταβολής. Γίνεται δεκτό 56 ότι η εκχώρηση αυτή γίνεται «χάριν» καταβολής, μιας και με την εκχώρηση δεν αποσβένεται η αξίωση του κατασχόντος απέναντι στον οφειλέτη, αλλά βρίσκει εφαρμογή το άρθρο 951 ΚΠολΔ, το οποίο δίνει τη δυνατότητα στον κατασχόντα δανειστή να επιλέξει εκείνος το μέσο αναγκαστικής εκτέλεσης που θα εφαρμόσει, χωρίς η εφαρμογή του ενός να αποκλείει κάποιο άλλο. Έτσι δεν παύει η υποχρέωση του καθού οφειλέτη απέναντι στον επισπεύδοντα δανειστή για την ικανοποίηση της απαίτησής του. Όσον αφορά τις υπό αίρεση απαιτήσεις θα πρέπει να επισημάνουμε τα εξής: Παρόλο που οι υπό αναβλητική αίρεση ή προθεσμία απαιτήσεις δεν είναι ακόμα ληξιπρόθεσμες, μπορούν εγκύρως να εκχωρηθούν 57. Αυτό βέβαια που στην πραγματικότητα εκχωρείται είναι το δικαίωμα προσδοκίας για την πλήρωση της αίρεσης και τη γέννηση της απαίτησης 58. Μέσω λοιπόν του δικαιώματος προσδοκίας εκχωρείται και η υπό αίρεση απαίτηση. Η σκέψη αυτή ενδυναμώνει την άποψη ότι ο τρίτος έχει υποχρέωση υποβολής θετικής δήλωσης, σχετικά με την ύπαρξη της υπό αίρεση ή προθεσμία απαίτησης, ακόμα κι αν αυτή δεν έχει καταστεί ληξιπρόθεσμη, εφόσον δεν έχει επέλθει το μέλλον και αβέβαιο γεγονός από το οποίο εξαρτάται. Όσον αφορά μέλλουσες απαιτήσεις θα πρέπει να επισημάνουμε τα εξής: 55 Ν. Νίκας, Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως, τομ ΙΙ, Ειδικό Μέρος, 2012, σελ 725 επ, Κεραμεύς- Κονδύλης-Νίκας, Ερμηνεία ΚΠολΔ, 2000, σελ Μπρίνιας, Αναγκαστική Εκτέλεση, τόμ ΙΙΙ, σελ ( 463) 57 Αστ. Γεωργιάδης, ΕνοχΔ, σελ ΕφΑθ 7709/2005, ΝοΒ 2006, σελ

28 Είναι κατά το δίκαιο μας ανεκτή και η εκχώρηση μελλοντικών απαιτήσεων 59. Είναι λοιπόν έγκυρες όλες οι εκχωρήσεις μελλοντικών απαιτήσεων, που πηγάζουν από ήδη γεννημένες και υπάρχουσες βασικές έννομες σχέσεις 60. Γίνεται έτσι ακόμα πιο φανερή η υποχρέωση κατ αρχάς του τρίτου να δηλώσει, προβαίνοντας σε θετική δήλωση, την ύπαρξη της βασικής έννομης σχέσης από την οποία θα προκύψουν μελλοντικές απαιτήσεις και οι οποίες μετά την παρέλευση του κρίσιμου χρόνου, όπως θα δούμε αμέσως παρακάτω, εκχωρούνται αναγκαστικά εκ του νόμου στον κατασχόντα δανειστή, χωρίς να προκύπτει οποιασδήποτε φύσης δογματικό πρόβλημα ως προς τη συνέπεια αυτή. Προϋπόθεση βέβαια της εκχώρησης στην πράξη προς τον κατασχόντα δανειστή αποτελεί η πλήρωση της αίρεσης δικαίου, αυτή της γέννησης της ίδιας της απαίτησης. Η εξόφληση της απαίτησης από πλευράς του τρίτου προς τον κατασχόντα δανειστή επιφέρει και την απόσβεση της υποχρέωσης να πληρώσει στον καθού ο τρίτος την ίδια απαίτηση. Η ίδια δε πράξη συνεπάγεται και την απελευθέρωση του καθού, από την υποχρέωσή του να ικανοποιήσει ο ίδιος την απαίτηση του δανειστή του. Όσα αναφέρθηκαν ανωτέρω βρίσκουν εφαρμογή μόνο σε περίπτωση κατάσχεσης απαιτήσεων. Όταν πρόκειται για κατάσχεση κινητών που βρίσκονται στα χέρια του τρίτου, ακολουθείται άλλη διαδικασία, αυτή του άρθρου ΚΠολΔ. Αρνητική δήλωση τρίτου και περιεχόμενό της. Στην περίπτωση που δεν έχει προϋπάρξει καμία έννομη σχέση μεταξύ του τρίτου και του καθ ου η εκτέλεση, η δήλωση τρίτου αρκεί να είναι απλώς αρνητική. Εάν όμως ο τρίτος υπήρξε οφειλέτης, αλλά έπαυσε για οποιονδήποτε λόγο να είναι τέτοιος 59 Αστ. Γεωργιάδης, ΕνοχΔ, σελ Αναφέρεται μάλιστα ότι μπορούν να εκχωρηθούν νομίμως και μελλοντικές απαιτήσεις που πηγάζουν από σχέσεις που δεν έχουν ακόμα γεννηθεί αρκεί αυτές να μπορούν με σαφήνεια να προσδιοριστούν κατά το χρόνο εκχώρησης., πχ. μελλοντικά μισθώματα για πράγμα που πρόκειται να μισθωθεί. Βλ. μεταξύ άλλων Αστ. Γεωργιάδη, ΕνοχΔ, σελ Η δυνατότητα αυτή γίνεται δεκτή και από τη νομολογία παγίως. Ενδεικτικά: ΟλΑΠ 302/1959, ΝοΒ 1959, σελ. 1021, ΑΠ 311/2011, Α Δημοσίευση ΝΟΜΟΣ, ΕφΠειρ 436/2008, ΔΕΕ 2009, σελ. 1104, ΕφΑΘ 5250/2004, ΕΕμπΔ 2004, σελ. 545, ΕφΑθ 6180/2002, Δ/νη 2003, σελ Ως προς την ανάγκη όμως ορισμού της με σαφήνεια βλ.: ΜπρΖακυνθ 239/2010, ΕφΑΔ 2010, σελ. 1006, ΜΠρΑθ 4086/2001, ΑρχΝ 2001, σελ. 644 (: «Η απαίτηση, όμως, κατά το χρόνο επιβολής της κατάσχεσης πρέπει να δύναται να προσδιορισθεί κατ` είδος και οφειλέτη, ανεξάρτητα αν κατά πόσο είναι αόριστη.») 28

29 απέναντι στον καθ ου η εκτέλεση κατά τον χρόνο της επιδόσεως σ αυτόν του κατασχετηρίου, πρέπει να συνοδεύσει την άρνησή του με τα προσδιοριστικά γεγονότα της καταργήσεως της ενοχής. Όταν για παράδειγμα υπάρχει εκχώρηση απαίτησης από τον καθ ου η εκτέλεση, με αποτέλεσμα να έπαυσε ο τρίτος να είναι οφειλέτης του καθ ου η εκτέλεση, ο τρίτος οφείλει μέσα στην δήλωση που θα καταθέσει να αναφέρει πως η αναγγελία προς αυτόν έγινε πριν από την επίδοση του κατασχετηρίου από τον επισπεύδοντα δανειστή. Επίσης επί δηλώσεως συμψηφισμού ο τρίτος οφείλει να αναφέρει στην δήλωσή του με σαφήνεια όλα τα γεγονότα που θεμελιώνουν την απόσβεση της κατασχεμένης απαίτησης με τον συμψηφισμό. Η έλλειψη αναφοράς όλων αυτών των στοιχείων από τον τρίτο μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί ανακρίβεια στην δήλωσή του (άρθρο ΚΠολΔ) και ως εκ τούτου να γεννά υποχρέωσή του για αποζημίωση στον κατασχόντα, χωρίς ωστόσο να του αποκλείει την δυνατότητα προβολής ενστάσεων κατά την δίκη της ανακοπής 61. Αρμόδιο όργανο υποβολής της δήλωσης-τύπος δήλωσηςπροθεσμία δήλωσης Αρμόδιο όργανο για την υποβολή της δήλωσης τρίτου όπως αναφέρθηκε είναι η γραμματεία του ειρηνοδικείου του τόπου κατοικίας του τρίτου (άρθρο ΚΠολΔ). Επί νομικών προσώπων ως «τόπος» θεωρείται η πραγματική τους έδρα. Επί των πιστωτικών ιδρυμάτων θεωρείται επίσης «τόπος» η πραγματική τους έδρα, ωστόσο υποστηρίζεται ευρέως στην πράξη και η αντίθετη άποψη, περί δυνατότητας υποβολής δήλωσης τρίτου λόγω ευχέρειας τόσο για την τράπεζα όσο και για τον επισπεύδοντα δανειστή στον τόπο του υποκαταστήματος που επιδόθηκε το κατασχετήριο. Άλλη μορφή δηλώσεως όπως η επίδοση εξώδικης δήλωσης στον επισπεύδοντα δανειστή-κατασχόντα ή δήλωση σε αναρμόδιο 61 Π. Γέσιου-Φαλτσή, Εγχειρίδιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως, σελ

30 όργανο, κατά την κρατούσα άποψη θεωρείται ανυπόστατη και ισοδυναμεί με την παράλειψη δηλώσεως 62. Η δήλωση τρίτου γίνεται προφορικά και συντάσσεται σχετική έκθεση (άρθρο ΚΠολΔ). Στην πράξη ωστόσο συνηθίζεται να προβαίνουν οι υπάλληλοι ή δικηγόροι των πιστωτικών ιδρυμάτων σε υποβολή τυποποιημένης δήλωσης με όλα τα απαραίτητα στοιχεία που απαιτούνται προκειμένου να μην θεωρηθεί αυτή ανακριβής. Η δήλωση τρίτου πρέπει να υποβληθεί μέσα σε προθεσμία οκτώ ημερών από την επίδοση του κατασχετηρίου στον τρίτο, αρχομένης αυτής από την επομένη της επίδοσης στον τρίτο (άρθρο ΚΠολΔ). Η επίδοση ή όχι του κατασχετηρίου στον καθ ου δεν επηρεάζει την υποχρέωση του τρίτου να προβεί σε δήλωση ενώπιον του γραμματέα του κατά τόπο αρμοδίου Ειρηνοδικείου. Η άπρακτη παρέλευση της οκταήμερης προθεσμίας για τον τρίτο συνεπάγεται την έκπτωσή του από το δικαίωμα να υποβάλει δήλωση (άρθρο 151 ΚΠολΔ) με αποτέλεσμα να επισύρει σε βάρος του τις συνέπειες του νόμου (άρθρο εδ α ΚΠολΔ), να εξομοιώνεται δηλαδή η παράλειψη αυτή με αρνητική δήλωση. Σε περίπτωση πάντως παρέλευσης της ανωτέρω οκταήμερης προθεσμίας, χωρίς την υποβολή δήλωσης από τον τρίτο λόγω ανωτέρας βίας ή δόλου του αντιδίκου, μπορεί να ζητήσει την επαναφορά των πραγμάτων στην προηγούμενη κατάσταση (άρθρο ΚΠολΔ) ενώπιον του δικαστηρίου που θα είναι αρμόδιο για να κρίνει την ανακοπή κατά της δηλώσεως 63. Συνέπειες παράλειψης υποβολής δήλωσης τρίτου Η παράλειψη υποβολής δήλωσης από τον τρίτο, κατά το άρθρο ΚΠολΔ εξομοιώνεται με αρνητική δήλωση. Αν η δήλωση παραλειφθεί ή είναι ανακριβής ο τρίτος ευθύνεται να αποζημιώσει αυτόν που επέβαλε την κατάσχεση. Η ευθύνη του τρίτου για αποζημίωση απορρέει από μόνο το γεγονός ότι παρέλειψε να υποβάλει δήλωση του άρθρου Π. Γέσιου-Φαλτσή, ο.π. σελ Π. Γέσιου-Φαλτσή, ο.π. σελ

31 ΚΠολΔ, υποχρέωση που δημιουργείται με μόνη την επιβολή της κατάσχεσης στα χέρια του, ανεξάρτητα από αν υπάρχει ή όχι κατασχεμένη οφειλή. Η ανωτέρω παράλειψη αποτελεί τον λόγο ευθύνης του τρίτου, χωρίς να απαιτείται η απόδειξη της υπαιτιότητάς του. Τα βασικά λοιπόν στοιχεία της αγωγής αποζημίωσης του κατασχόντος κατά του τρίτου είναι: 1)Το ζημιογόνο γεγονός, εν προκειμένω η παράλειψη υποβολής δήλωσης 2)Η ζημία του κατάσχοντος, θετική ή αποθετική και 3)Η αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της επικαλεσθείσας ζημίας του τρίτου και της παράλειψης υποβολής δήλωσης από τον τρίτο. Σύμφωνα τόσο με την θεωρία όσο και με την νομολογία, γίνεται δεκτό ότι η ζημιά του κατασχόντος μπορεί να φτάσει μέχρι του ύψους της απαιτήσεώς του κατά του οφειλέτη του, η οποία και τελικά δεν ικανοποιήθηκε λόγω της παράλειψης υποβολής δήλωσης από τον τρίτο. Ο ενάγων-κατασχών όμως θα πρέπει να αναφέρει με πληρότητα όλα εκείνα τα στοιχεία που καταδεικνύουν την αιτιώδη συνάφεια της παράλειψης του τρίτου με την ζημιά του κατασχόντος την αποκατάσταση της οποίας ζητάει. Διαφορετικά η αγωγή του κατασχόντος δανειστή κρίνεται απορριπτέα ως αόριστη. Ακόμα όμως και στην περίπτωση που ο κατασχών-δανειστής ικανοποίησε τελικά την απαίτησή του εν τούτοις και πάλι δύναται να εγείρει αγωγή αποζημίωσης σε βάρος του τρίτου ο οποίος παρέλειψε να υποβάλει δήλωση (αν και όφειλε να το κάνει) καθώς ο κατασχών υποχρεώθηκε να προβεί σε άσκοπες δαπάνες. Η άσκηση αγωγής αποζημίωσης κατά την κρατούσα γνώμη, δεν προϋποθέτει την εμπρόθεσμη άσκηση ανακοπής, καθώς το δικαίωμα αποζημίωσης δίνεται ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή την ανυπαρξία της οφειλής του τρίτου. Δικαιολογητική βάση της παραπάνω ερμηνείας αποτελεί το ότι η αγωγή αποζημίωσης και η ανακοπή του άρθρου 986 ΚΠολΔ αποτελούν δυο ανεξάρτητα και διαφορετικά ένδικα βοηθήματα, τόσο ως προς τον σκοπό τους όσο και ως προς τα αποτελέσματά τους. Παρά ταύτα ο Άρειος Πάγος με την με αριθμό 15/1993 απόφασή του έκανε δεκτό πως η άσκηση της αγωγής αποζημίωσης του άρθρου ΚΠολΔ εδ. β προϋποθέτει 31