ΑΛΔΞΑΝΓΡΔΙΟ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΣΗΜΑΣΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΗ

Transcript

1 ΑΛΔΞΑΝΓΡΔΙΟ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΣΗΜΑΣΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΗ ΠΣΤΥΙΑΚΗ EΡΓΑΙΑ Καηαγπαθή, παποςζίαζη και αξιολόγηζη ηων ςπηπεζιών πος πποζθέποςν οι δημόζιερ βιβλιοθήκερ ζηιρ Ηνωμένερ Πολιηείερ Αμεπικήρ μέζω Γιαδςκηίος. ΦΟΙΣΗΣΡΙΑ: Eπαγγειία Κξηηδαιηώηε ΔΠΙΒΛΔΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΣΗ: Μηράιεο Γεξόιηκνο ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ

2 Πίνακαρ Πεπιεσομένων ΠΡΟΛΟΓΟ... 3 ΙΣΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ... 5 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΚΟΠΗΗ ΠΑΡΟΤΙΑΗ ΤΠΗΡΕΙΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ ΣΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΟΤ ΠΑΓΚΟΜΙΟΤ ΙΣΟΤ τοιχεία τησ ζρευνασ OPAC υχνζσ ερωτήςεισ (FAQ) AskaLibrarian Audio/Digitalbooks Yπηρεςίεσ για ΑΜΕΑ Ιςτολόγια βιβλιοθηκών Διαδανειςμόσ Ηλεκτρονικά περιοδικά Τπηρεςίεσ κοινωνικήσ δικτφωςησ RSS Online εκπαίδευςη χρηςτών ΤΜΠΕΡΑΜΑΣΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

3 ΠΡΟΛΟΓΟ Σν Γηαδίθηπν, ζε ζπλδπαζκό κε ηελ νινέλα αλαπηπζζόκελε ςεθηαθή ηερλνινγία, έρεη δεκηνπξγήζεη κία ηεξάζηηα δεμακελήπιεξνθνξηώλ. Απηό έθαλε δπλαηή ηε ζπγθέληξσζε κεγάινπ όγθνπ πιεξνθνξηώλ θαη επεξέαζε ζεκαληηθά ηνλ ηξόπν δηάζεζήο ηνπο. Πξνζθέξεη έλα γξήγνξν θαη απιό ηξόπν γηα λα ππάξρεη πξόζβαζε ζε πιεξνθνξίεο ζην Γηαδίθηπν (Internet) θαη ηνλ Παγθόζκην Ιζηό.Απηό, όπσο είλαη θπζηθό, είρε αληίθηππν ζηνπο θνξείο παξνρήο πιεξνθνξηώλ, όπσο νη βηβιηνζήθεο. Οη βηβιηνζήθεο έρνπλ, πιένλ, επθαηξίεο λα αλαπηύμνπλ λέεο ππεξεζίεο θαη λα βειηηώζνπλ ηελ παξνρή ππεξεζηώλ ηεο βηβιηνζήθεο, κε ηηο κεραλέο αλαδήηεζεο ζην δηαδίθηπν 1.Σν Γηαδίθηπν έρεη δηακνξθώζεη θαη πξνζθέξεη έλα πεξηβάιινλ κε πιεξνθνξίεο, γηα γξήγνξε πξόζβαζε ζηελ γλώζε. Απηό έρεη αιιάμεη ηνλ ηξόπν πνπ νη άλζξσπνη αλαδεηνύλ πιεξνθνξίεο θαη νη βηβιηνζήθεο πξνζαξκόδνληαη κε ηελ παξνρή ειεθηξνληθώλ ππνινγηζηώλ θαη πξόζβαζε ζην Γηαδίθηπν. Η εμέιημε απηή ήηαλ ηδηαίηεξα ζεηηθή γηα ηηο βηβιηνζήθεο θαη ζηελ πξνζέιθπζε ησλ λεόηεξσλ ρξεζηώλ. Παξέρνπλ θηιηθέο πξνο ην ρξήζηε δηεπαθέο (interface) θαη πξόζβαζε κε πςειή ηαρύηεηα γηα ηελ παξνρή αμηόπηζηνπ θαη έγθπξνπ πεξηερνκέλνπ, νη βηβιηνζήθεο είλαη ζε ζέζε λα ζπκβαδίζνπλ κε ηηο ηερλνινγηθέο εμειίμεηο θαη παξέρνπλ ηελ ζρεηηθή γλώζε ζηνπο ρξήζηεο ηνπο 2. Γεκόζηεο βηβιηνζήθεο ππάξρνπλ ζηα πεξηζζόηεξα έζλε ηνπ θόζκνπ θαη είλαη πνιύ ζεκαληηθή ε ύπαξμε ηνπο δηόηη ππνδειώλνπλ ηελ ύπαξμε ελόο κνξθσκέλνπ πιεζπζκνύ. Οη δεκόζηεο βηβιηνζήθεο επηηξέπνπλ ηελ πξόζβαζε όισλ ησλ πνιηηώλ ζηελ πιεξνθνξία θαη νη ιεηηνπξγίεο ηνπο δελ δηαθέξνπλ, νπζηαζηηθά, από απηέο ησλ άιισλ βηβιηνζεθώλ 3. Η δηαθνξά έγθεηηαη ζην πιηθό πνπ ζπιιέγεηαη θαη παξέρεηαη, θαζώο νη δεκόζηεο βηβιηνζήθεο κεξηκλνύλ γηα γεληθό πιηθό ζε όια ηα ζεκαηηθά πεδία απνθεύγνληαο ηελ δηάζεζε εμεηδηθεπκέλσλ ηεθκεξίσλ, δηόηη απεπζύλνληαη θαηά βάζε ζην κέζν πνιίηε. Έλαο από ηνπο θύξηνπο ιόγνπο πνπ νη πεξηζζόηεξεο δεκόζηεο 1 Brophy, J. & Bawden, Δ. (2005). 'Is Google Enough? «Comparison of an Internet Search Engine with Academic Library Resources.' Aslib Proceedings. "Aslib.New Information Perspectives, Vol (6). (6). pp ςελ ostafa, J. (2005). 'Seeking Better Web Searches.' Scientific America..Vol.Vol (2). (2). pp ςελ Crawford,Walt (2000) finding stability in changing Times, Online, vol. 29,ςς

4 βηβιηνζήθεο παξέρνπλ πξόζβαζε ζην Γηαδίθηπν είλαη γηα λα παξέρνπλ ζηνπο ρξήζηεο πξόζβαζε ζε κηα άιιε πεγή πιεξνθνξηώλ. ήκεξα κε ηελ εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο πνιιέο είλαη νη δεκόζηεs βηβιηνζήθεο πνπ παξέρνπλ ζηoπο ρξήζηεο ηνπο πξόζβαζε από ην Γηαδίθηπν. «Technologydoesnot define libraries.technologyisatool Librariesshouldservetheircommunities» 4.Η απνζηνιή ηεο βηβιηνζήθεο σο ππεξεζία ήηαλ πάληα λα παξέρεη ζηνπο ρξήζηεο πιεξνθνξίεοπαξαδνζηαθά κε ηε κνξθή βηβιίσλ θαη πεξηνδηθώλ. Οη κεραλέο αλαδήηεζεο παξέρνπλ πξόζβαζε ζην Γηαδηθηύν ην νπνίν γηα πνιινύο αλζξώπνπο είλαη κία δηαδηθαζία εμίζνπ απνηειεζκαηηθή κε ηελ πξόζβαζε ζην πιηθό κηαο βηβιηνζήθεο. 4 Crawford,ό.π.ςς

5 ΙΣΟΡΙΚΗΑΝΑΔΡΟΜΗ Σν Γηαδίθηπν μεθίλεζε σο πξόγξακκα ην 1969 ζην Τπνπξγείν Άκπλαο ηεο Ακεξηθήο κε ηελ νλνκαζία ARPANET. ηαδηαθά ε ρξήζε ηνπ επεθηάζεθε ζηελ παλεπηζηεκηαθή θνηλόηεηα ελώ ε αμηνπνίεζε ηνπ ππεξθεηκέλνπ θαη ε δεκηνπξγία ηνπ παγθόζκηνπ ηζηνύ άλνημε ην Γηαδίθηπν ζε επξύηεξν θνηλό. Σν 1992 επηηξάπεθε ε ρξήζε ηνπ Γηαδηθηύνπζε επξύηεξν θνηλό. Ο όξνο Γηαδίθηπν/Ίληεξλεη μεθίλεζε λα ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο ηελ επνρή πνπ ζπλδέζεθε ην APRANET κε ην NSFNet θαη Ίληεξλεη ζήκαηλε νπνηνδήπνηε δίθηπν ρξεζηκνπνηνύζε ην πξσηόθνιιν TCP/IP(Transmission Control Program/Internet Protocol). Η κεγάιε άλζηζε ηνπ Γηαδηθηύνπ όκσο, μεθίλεζε κε ηελ εθαξκνγή ηεο ππεξεζίαο ηνπ Παγθόζκηνπ Ιζηνύ από ηνλ Σηκ Μπέξλεξο-Λη ζην εξεπλεηηθό ίδξπκα CERN ην 1989.Σν Γηαδίθηπν ή Ίληεξλεη (Ιnternet) είλαη έλα επηθνηλσληαθό δίθηπν ειεθηξνληθώλ ππνινγηζηώλ, πνπ επηηξέπεη ηελ αληαιιαγή δεδνκέλσλ κεηαμύ νπνηνπδήπνηε δηαζπλδεδεκέλνπ ππνινγηζηή. Η ηερλνινγία ηνπ είλαη θπξίσο βαζηζκέλε ζηελ δηαζύλδεζε επηκέξνπο δηθηύσλ αλά ηνλ θόζκν θαη πνιπάξηζκα ηερλνινγηθά πξσηόθνιια, κε θύξην, όπσο πξναλαθέξζεθε, ην TCP/IP. Σν Γηαδίθηπνκπόξεζε λα ζπγθεληξώζεη έλα κεγάιν όγθν πιεξνθνξηώλ θαη έδσζε ηελ δπλαηόηεηα λα κνηξαζηεί απηέο ηηο πιεξνθνξίεο κε ηνπο ρξήζηεο. Η ηερλνινγία ηνπ Γηαδπθηίνπ ζπλδηάζηεθε από κηα ζεηξά από πιενλεθηήκαηα αιιά θαη κεηνλεθηήκαηα. Η γιώζζα πνπ ρξεζηκνπνηείηαη πεξηζζόηεξν ζηε δηαθίλεζε ηεο πιεξνθνξίαο ζην Γηαδίθηπν είλαη ε Αγγιηθή. Πιενλεθηήκαηα ηνπ Γηαδηθηύνπείλαη νη πνιπάξηζκεο πιεξνθνξίεο πνπ πξνζθέξεη κε ηηο νπνίεο ν θάζε ρξήζηεο έρεη άκεζε πξόζβαζε όπνηα ζηηγκή ην επηζπκήζεη. Δπίζεο, εηδηθά γηα ην ρώξν ηεο Πιεξνθόξεζεο, κε ην Γηαδίθηπν δεκηνπξγήζεθε κηα δεμακελή άληιεζεο δεδνκέλσλ, πιεξνθνξηώλ θαη ηεθκεξίσλ, κε ηξόπν πνπ, ζα κπνξνύζε λα πεη θαλείο, ήηαλ δύζθνιν λα θαληαζηεί θαλείο όηαλ ην Γηαδίθηπν έθαλε ηα πξώηα ηνπ βήκαηα. Βέβαηα, πέξαζαλ αξθεηέο δεθαεηίεο κέρξηο όηνπ ε ρξήζε ηνπ Γηαδηθηύνπ θαηαζηεί δπλαηή ζε έλα κεγαιύηεξν πνζνζηό ησλ πνιηηώλ θαη λα θαιύςεη έλα επξύ θάζκα ησλ θνηλσληθώλ δξαζηεξηνηήησλ. Δπίζεο, ηα ζέκαηα πνπ ππάξρνπλ δηαζέζηκα ζην Γηαδίθηπν θαιύπηνπλ έλα ζεκαληηθό ζύλνιν ζεκάησλ, κε ηξόπν πνπ κπνξεί, έζησ θαη ζε έλα πνιύ βαζηθό επίπεδν, λα θαιύςεη, κε 5

6 ηα πεξηερόκελα πνπ είλαη δηαζέζηκα ζε θάζε δπλεηηθό ρξήζηε, ηηο πιεξνθνξηαθέο αλάγθεο ηνπ. Παξάιιεια, ε ηαρύηεηα ζηελ αλαδήηεζε αιιά θαη ηελ παξάδνζε ησλ πιεξνθνξηώλ, ε δηαξθήο «ύπαξμε» ησλ ηεθκεξίσλ ζε έλα ελίαίν ρώξν γηα «θαηέβαζκα», αιιά θαη ε δσξεάλ πξόζβαζε ζε απηό, απνηεινύλ, κεξηθά κόλν από ηα πνιιαπιά πιενλεθηήκαηα πνπ πξνζθέξεη ην Γηαδίθηπν ζην θνηλσληθό ζύλνιν. Δθείλν πνπ, πάλησο, απνηέιεζε ε κεγαιύηεξε, ίζσο, θαηλνηνκία, κε ηε ιεηηνπξγία ηνπ Γηαδηθηύνπ, αξρηθά, θαη, θπζηθά, αξγόηεξα κε ηελ εθεύξεζε ηνπ Παγθόζκηνπ Ιζηνύ ππήξμε ε δεκηνπξγία ελόο εληειώο λένπ θόζκνπ, ηνπ ςεθηαθνύ, ν νπνίνο, σζηόζν, ζπλέρηζε λα ιεηηνπξγεί παξάιιεια, θαη ζε κεγάιν βαζκό, ζε αξκνλία κε ηνλ «ζπκβαηηθό». ηα κεηνλεθηήκαηα ηνπ Γηαδηθηύνπ κπνξνύκε λα αλαθέξνπκε, πνιύ ζπλνπηηθά, είλαη όηη ιόγσ ηεο πιεζώξαο ησλ πιεξνθνξηώλ κπνξεί λα ππάξμεη παξαπιεξνθόξεζε αιιά θαη αξλεηηθά δεδνκέλα ζε ζρέζε κα ην ζέκα πνπ αλαδεηά ν ρξήζηεο. Τπάξρεη έιιεηςε αζθάιεηαο κε απνηέιεζκα λα κπνξεί λα γίλεη θινπή πξνζσπηθώλ δεδνκέλσλ ηνπ ρξήζηε αιιά θαη εμάπισζε ηώλ. Σέινο, είλαη πηζαλόλ λα γίλεη αληηγξαθή θαη απνζήθεπζε ησλ δεδνκέλσλ ηνπ Γηαδηθηύνπ ρσξίο απηό λα πξνϋπνζέηεη, πάληα, ηε ζύκθσλε γλώκε ηνπ δεκηνπξγνύ αιιά θαη ηελ ηήξεζε ησλ λόκσλ γηα πξνζηαζία ησλ πλεπκαηηθώλ δηθαησκάησλ. 5 Δίλαη επξέσο γλσζηό όηη νtηκ Μπεξλο Λη είλαη ν εθεπξέηεο ηνπ Παγθόζκηνπ Ιζηνύ. πγθεθξηκέλα, ην Μάξηην ηνπ 1989, νtηκ Μπεξλο Λη ηνπ Δπξσπαηθνύ Δξγαζηεξίνπ Μνξηαθήο Φπζηθήο, γλσζηνύ σο CERN, πξόηεηλε έλα ζύζηεκα επηθνηλσλίαο ρξεζηκνπνηώληαο ππεξθείκελν ζε δηθηπσκέλε κνξθή γηα ηελ αληαιιαγή κεηαθνξάο ηεο έξεπλαο γηα ηνπο εξεπλεηέο πνπ βξίζθνληαη ζε δηαθνξεηηθά κέξε ηνπ θόζκνπ. Ο Παγθόζκηνο Ιζηόο WorldWideWeb (WWW) είλαη έλαο εηθνληθόο ρώξνο θαη ε επηθνηλσλία γίλεηαη κεηαμύ εηδηθώλ εγγξάθσλ ππεξθεηκέλνπ (hypertext), πνπ νλνκάδνληαη ηζηνζειίδεο (web pages). To ππεξθείκελν, ζε αληίζεζε κε ην θνηλό θείκελν, είλαη δηαδξαζηηθό (interactive), επνκέλσο ν ρξήζηεο κπνξεί λα επηδξάζεη κε απηό δπλακηθά. Οη ηζηνζειίδεο είλαη απνζεθεπκέλεο ζε ππνινγηζηέο (web servers - εμππεξεηεηέο ηζηνύ) πνπ ηξέρνπλ εηδηθό ινγηζκηθό γηα ην ζθνπό. Έηζη, ν ρξήζηεο πξέπεη λα δηαζέηεη internet θαη ηα θαηάιιεια πξνγξάκκαηα πνπ νλνκάδνληαη web browsers (θπιινκεηξεηήο ηζηνύ). Σα πην δηαδεδνκέλα 5 Πηγή: 6

7 πξνγξάκκαηα είλαη ην Internet Explorer,ην Firefox θαη ην Netscape Navigator. Η ιεηηνπξγία ηεο ππεξεζίαο βαζίδεηαη ζην κνληέιν πειάηε/εμππεξεηεηή (client/server model) πνπ ρξεηάδεηαη ζπλεξγαζία ηνπ web browser (client) κε ηνλ web server. Καηά ηε κεηαμύ ηνπο επηθνηλσλία ρξεζηκνπνηείηαη ην πξσηόθνιιν HTTP (HyperText Transfer Protocol - πξσηόθνιιν κεηαθνξάο ππεξθεηκέλνπ) θαη νη δξαζηεξηόηεηεο πνπ πξαγκαηνπνηνύληαη από ηα δύν κέξε είλαη όηη ν browser αξρηθά θαηεβάδεη ηηο ηζηνζειίδεο θαη ηηο κεηαθέξεη ζηνλ ηνπηθό ππνινγηζηή ζηελ ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ζηνλ ρξήζηε ην πεξηερόκελν ησλ ηζηνζειίδσλ, ν server είλαη ζε ζπλερή δηαζεζηκόηεηα γηα λα παξέρεη ηηο ηζηνζειίδεο πνπ ρξεηάδεηαη ν ρξήζηεο. Σα ηεθκήξηα ηαπηίδνληαη κε ηε δηεύζπλζε πνπ δηαζέηνπλ ζηνλ Ιζηό, ηελ UniformResourceLocator (URL). Σν URL πιεξνθνξεί γηα ην είδνο ηεο πιεξνθνξίαο πνπ είλαη δηαζέζηκε ζηνλ θπβεξλνρώξν, ηνλ ππνινγηζηή ζηνλ νπνίν είλαη απνζεθεπκέλε θαη ηελ αθξηβή ζέζε πνπ έρεη ζηνλ ππνινγηζηή. Oη βηβιηνζήθεο ηα ηειεπηαία 25 ρξόληα δίλνπλ κεγάιε ζεκαζία ζηελ αμηνιόγεζε ησλ βηβιηνζεθώλ ηνπο. Η αμηνιόγεζε ησλ βηβιηνζεθώλ γίλεηαη κε ζθνπό λα ηεινύληαη ππό εμέηαζε όιεο νη ππεξεζίεο παξνρήο ππεξεζηώλ. Η αμηνιόγεζε ηεο ρξήζεο ππεξεζηώλ καο δίλεη ηελ δπλαηόηεηα λα εληνπίζεη ε βηβιηνζήθε ηπρόλ αδπλακίεο ηεο, θαη ζηελ ζπλέρεηα λα κπνξέζεη λα ηηο θαιύςεη. ε κία βηβιηνζήθε κπνξνύκε γηα παξάδεηγκα λα αμηνινγήζνπκε εζσηεξηθέο ιεηηνπξγίεο πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηα πιηθά ζηνηρεία όπσο ε θαηαγξαθή θαη ηαμηλόκεζε, επξεηεξίαζε, αμηνινγείηαη ε παξνρή ππεξεζηώλ ζε ζρέζε κε ηνπο ρξήζηεο, ηα λέα πξνγξάκκαη γηα ηελ παξνή λέσλ ππεξεζηώλ. Μεηνλεθηήκαηα ηεο αμηνιόγεζεο είλαη όηη δελ γλσξίδνπλ πάληα νη ππεξεζίεο πσο ζα ηελ πξαγκαηνπνηήζνπλ θαη θάπνηεο θνξέο ην θόζηνο είλαη κεγάιν γηα λα πξαγκαηνπνηεζεί. ύκθσλα κε ηα θξηηήξηα αμηνιόγεζεο κπνξνύκε λα δηαθξίλνπκε αλ νη ππεξεζίεο καο δηαθξίλνληαη κε επηηπρία, απνηειεζκαηηθόηεηα, νθέιε, ηελ δαπάλε πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε, ε νπνία, κπνξεί λα θξηζεί κόλε ηεο ή καδί κε ηα παξαπάλσ ζηνηρεία. Αλ δηαηξνύζακε ηελ έξεπλα πνπ πξαγκαηνπνηήηαη γηα ηελ αμηνιόγεζε, ζε δύν θαηεγνξίεο ζα γηλόηαλ ζε πνζνηηθή θαη ζα πεξηειάκβαλε ηελ ζπιινγή ησλ ζηνηρείσλ ππό ζπλερή παξαθνινύζεζε, ηελ ζπιινγή ησλ ζηνηρείσλ από έξεπλεο, θαη ηελ πνηνηηθή πνπ πεξηειακβάλεη ηηο πιεξνθνξίεο πνπ έρεη ιάβεη από έξεπλεο θαη γλώκεο ρξεζηώλ 6. 6 Πηγή: 7

8 Δπνκέλσο ε αμηνιόγεζε είλαη ζεκαληηθή δηαδηθαζία γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηνλ ζρεδηαζκό κίαο ππεξεζίαο. Η αμηνιόγεζε ηεο ρξήζεο, πνζνηηθήο θαη πνηνηηθήο, αιιά θαη ε εθπαίδεπζε πνπ παξέρεηαη γηα ηελ ρξήζε ησλ ππεξεζηώλ απηώλ βνεζάεη ηελ βηβιηνζήθε λα εληνπίζεη ηηο πξαγκαηηθέο αλάγθεο ησλ ρξεζηώλ ηεο. Η εθπαίδεπζε πνπ παξέρεηαη ζηνπο ρξήζηεο γίλαηαη κε έληππνπο νδεγνύο, κε πξνζσπηθή εθπαίδεπζε, κε δηαιέμεηο, ζεκηλάξηα, θαη κε online νδεγίεο. Οη βηβιηνζήθεο ζα πξέπεη πξώηα απ όια, λα έρνπλ γλώζε ησλ αλαγθώλ ησλ ρξεζηώλ ηεο θαη λα ζρεδηάδνπλ απνηειεζκαηηθέο ππεξεζίεο κε ηξόπν πνπ λα ηθαλνπνηνύλ ηνπο ρξήζηεο ηνπο. Σα νθέιε ησλ βηβιηνζεθώλ πξέπεη λα ζρεηίδνληαη κε ηηο θνηλόηεηεο πνπ εμππεξεηνύλ. Οη ππεξεζίεο δελ κπνξνύλ λα αμηνπνηεζνύλ ζην κέγηζην δπλαηό βαζκό ρσξίο ηελ απαξαίηεηε εθπαίδεπζε θαη θαζνδήγεζε από ηε βηβιηνζήθε ή ηνλ νξγαληζκό πνπ ηηο παξέρεη. Οη βηβιηνζήθεο ζα πξέπεη λα βξνπλ ηνλ ηξόπν λα αλαθαιύςνπλ θαη λα θαηαλνήζνπλ ηηο πξαγκαηηθέο εθπαηδεπηηθέο αλάγθεο ησλ ρξεζηώλ ηνπο 7. Παξάιιεια, πξέπεη λα ελεκεξώζεη ηνπο ρξήζηεο ηεο γηα ηηο θαηλνύξηεο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο πνπ ζα παξέρεη ζηνπο ρξήζηεο ηεο. ηελ ζπλέρεηα ε βηβιηνζήθε ζα πξέπεη λα εθπαηδεύζε ηνπο ρξήζηεο ζηηο ππεξεζίεο απηέο ώζηε λα ππάξμεη θαιύηεξε θαηαλόεζε ησλ ππεξεζησλ απηώλ. ηόρνο θάζε βηβιηνζήθεο ζα πξέπεη λα είλαη ε παξνρή πξνο ηνπο ρξήζηεο ηεο ησλ θαηαιιειόηεξσλ ππεξεζηώλ πιεξνθόξεζεο θάζε θνξά πνπ ηηο ρξεηάδνληαη 8. Η έξεπλα θαη αμηνιόγεζε κπνξνύλ θαη πξέπεη λα γίλνληαη αλά ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα κε ζθνπό λα πξνζθέξνληαη ζηνπο ρξήζηεεο νη ππεξεζίεο εθείλεο πνπ ρξεηάδνληαη νη ρξήζηεο θαη κέζσ ηεο αμηνιόγεζεο κπνξεί λα επηηύρεη ην επηζπκεηό απνηέιεζκα γηα ηηο ππεξεζίεο ηεο. 7 Shonrock, D.D., Evaluating Library Instruction: Sample Questions, Forms and Strategies for Practical Use. Chicago: American Library Association. 8 κρζτα, Χ. (*χ.χ.+). ΑξιολόγηςηΑκαδημαϊκώνΒιβλιοθηκών: ΈρευνεσΙκανοποίηςησΧρηςτών. 8

9 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παξνύζα εξγαζία επηρεηξεί λα παξνπζηάζεη κηα θαηαγξαθή ησλonline ππεξεζηώλ πνπ πξνζθέξνληαη από ηηο δεκόζηεο βηβιηνζήθεο ησλ Ηλσκέλσλ Πνιηηεηώλ Ακεξηθήο κε ηελ παξνπζίαζε κηαο έξεπλαο πνπ έρεη πξαγκαηνπνηεζεί ζε 250 δεκόζηεο δεκόζηεο βηβιηνζήθεο ησλ Ηλσκέλσλ Πνιηηεηώλ Ακεξηθήο γηα ηα είδε online ππεξεζηώλ πνπ πξνζθέξνληαη ζε απηέο. Παξάιιεια, πξνθεηκέλνπ λα θαηαγξαθνύλ νη απόςεηο πνπ έρνπλ εθθξάζεη, γηα ην ζέκα απηό, νη εηδηθνί ηνπ ρώξνπ, αλαδεηήζεθαλ επηζηεκνληθά άξζξα πνπ εληνπίζηεθαλ κέζσ ηεο Heal-link 9 θαη ηνπ κειεηήηή ηεο Google (GoogleScholar) 10. Γηα ηελ έξεπλά ρξεζηκνπνηήζεθε ν θαηάινγνο βηβιηνζεθώλ πνπ πξνζθέξεη ε UNESCO 11, έλνο νξγαληζκνύ πνπ θαηέρεη, παγθόζκηα, θπξίαξρε ζέζε ζηελ πξνζθνξά ππεξεζηώλ θαη πιεξνθνξηώλ πνπ αθνξνύλ ηελ εθπαίδεπζε, ηελ θνηλσλία θαη ηελ πιεξνθόξεζε. Η παξνύζα έξεπλά γίλεηαη γηα κηα ρώξα πνπ είλαη ηδηαίηεξα αλαπηπγκέλε ζηνλ ηνκέα ηεο πιεξνθόξεζεο θαη απνηειεί πξσηνπόξν, ζε παγθόζκην επίπεδν, ζε ό,ηη αθνξά ηελ ηερλνινγία θαη ηελ εθαξκνγή ηεο ζε έλα επξύ θάζκα θνλσληθώλ δξαζηεξηνηήησλ. Ο αξηζκόο ησλ δεκόζησλ βηβιηνζεθώλ Η.Π.Α. αλέξρεηαη, ζύκθσλα κε ηνλ θαηάινγν ηεο UNESCO, ζε Η επηινγή ησλ δεκόζησλ βηβιηνζεθώλ έγηλε κε βάζε ηνλ αξηζκό ησλ ηεθκεξίσλ πνπ δηαζέηνπλ. Λόγσ ηνπ κεγάινπ αξηζκνύ ησλ δεκόζησλ βηβιηνζεθώλ ζηελ Ακεξηθή ηέζεθε σο παξάγνληαο επηινγήο, πξνθεηκέλνπ λα ζπκπεξηιήθζε κηα βηβιηνζήθε ζην δείγκα, λα πεξηέρεη, ζύκθσλα κε ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ηεθκήξηα ζηηο ζπιινγέο ηνπο. δίλεη ε ίδηα ε βηβιηνζήθε, πεξηζζόηεξα από έληππα Η δηεξεύλεζε ησλ online ππεξεζηώλ γηα θάζε βηβιηνζήθε πξαγκαηνπνηήζεθε κέζσ ηνπ Γηαδηθηύνπ θαη ησλ ηζηνζειίδσλ πνπ νη ίδηεο νη βηβιηνζήθεο έρνπλ δεκηνπξγήζεη θαη πξνζθέξνπλ ζηνπο ρξήζηεο ηνπο. Σειηθά κε ηνλ πεξηνξηζκό ησλ ηεθκεξίσλ γηα ηελ έληππε ζπιινγή, ν ηειηθόο αξηζκόο ησλ δεκόζησλ βηβιηνζεθώλ πνπ δηεπξύλζεθαλ αλήιζε ζηηο 250.Οη ππεξεζίεο απηέο είλαη:τπεξεζίεο online θαηαιόγνπ,, επηθνηλσλία κεηαμύ ρξήζηε θαη βηβιηνζεθνλόκνπ (askalibrarian),ςεθηαθά βηβιία ( audio/digitalbooks), ππεξεζίεο

10 ακεα, facebook, twitter, ηζηνιόγην βηβιηνζήθεο (libraryblog),, ειεθηξνληθά πεξηνδηθά, ππεξεζίεο θνηλσληθήο δηθηύσζεο, RSS, Online εθπαίδεπζε ρξεζηώλ. ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο κπνξνύκε λα αλαθέξνπκε, γεληθά, όηη ε αλάπηπμε ησλ ηερλνινγηώλ ηεο πιεξνθνξίαο θαη γεληθόηεξα ηνπ Γηαδηθηύνπ έρεη δεκηνπξγήζεη έλα εληειώο λέν πεξηβάιινλ ζην νπνίν ν ξόινο ησλ παξαδνζηαθώλ ππεξεζηώλ πιεξνθνξηώλ ηξνπνπνηείηαη ξηδηθά. Σν δπλακηθό ηεο δηθηύσζεο θαη ηεο ςεθηνπνίεζεο κεηαβάιινπλ νπζηαζηηθά ηελ ιεηηνπξγία θαη ηελ δηάδνζε πιεξνθνξηώλ θαη γλώζεσλ. Απηό απνηππώλεηαη θαη από ηελ έξεπλα πνπ δηεμήρζε, θαζώο θαίλεηαη, όηη ππεξεζίεο πνπ ζα κπνξνύζαλ λα ραξαθηεξηζηνύλ «παξαδνζηαθέο», όπσο γηα παξάδεηγκα ν δεκόζηνο θαηάινγνο θαη ε επηθνηλσλία κε ηνπο βηβιηνζεθνλόκνπο, αιιά θαη γηα εθείλεο πνπ ζεσξνύληαη πην «πξόζθαηεο», όπσο ηα θνηλσληθά δίθηπα, ρξεζηκνπνηνύληαη ζε κεγάιν βαζκό από ηηο βηβιηνζήθεο ηνπ δείγκαηνο. Απηό κπνξεί λα καο νδεγήζεη ζην ζπκπέξαζκα όηη, ηνπιάρηζηνλ ζηε ζπγθεθξηκέλε ρώξα, παξαηεξείηαη κηα επξεία δηείζδπζε ηνπ Γηαδηθηύνπ θαη ηνπ Παγθόζκηνπ Ιζηνύ, όζνλ αθνξά ηηο ππεξεζίεο πνπ νη δεκόζηεο βηβιηνζήθεο πξνζθέξνπλ. Απηή ε δηαπίζησζε ππήξμε, όπσο είλαη θπζηθό, ιίγν έσο πνιύ αλακελώκελε. Ωζηόζν, ε παξνύζα εξγαζία ζπλεηζθέξεη κε ηελ πξαγκαηηθή θαηαγξαθή θαη απνηύπσζε, κε ηε κνξθή πνζνζηώλ ρξήζεο, ησλ online ππεξεζηώλ πνπ πξνζθέξνπλ νη βηβιηνζήθεο ηνπ δείγκαηνο. Σέινο, επραξηζηώ ζεξκά ηνλ θ. Μηράιε Γεξόιηκν γηα ηελ θαζνδήγεζε θαη ηελ βνήζεηα ζηελ εθπόλεζε ηεο πηπρηαθήο κνπ εξγαζίαο. 10

11 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΥΙΚΗ ΕΠΙΚΟΠΗΗ Βξηζθόκαζηε, πιένλ, ζε κηα ρξνληθή πεξίνδν όπνπ ε ρξήζε ηνπ Γηαδηθηύνπ από ηηο βηβιηνζήθεο έρεη παγησζεί σο κία πξαθηηθή θαζεκεξηλήο ελαζρόιεζεο από ηνπο βηβιηνζεθνλόκνπο, ζε βαζκό πνπ ηείλεη λα εμηζσζεί κε ηελ ελαζρόιεζε πνπ έρνπλ νη επαγγεικαηίεο ηνπ ρώξνπ κε ηηο παξαδνζηαθέο ιεηηνπξγίεο ζην εζσηεξηθό ησλ βηβιηνζεθώλ, όπσο ε θαηαινγνγξάθεζε θαη ε παξνρή πιεξνθνξηώλ ζηνπο ρξήζηεο. Δπόκελν είλαη, ινηπόλ, λα έρνπλ δηαηππσζεί από δηάθνξνπο εξεπλεηέο θαη εηδηθνύο ηνπ ρώξνπ δεκνζηεπκέλεο απόςεηο θαη ηδέεο ζρεηηθά κε ηελ εθαξκνγή θαη ηε ρξήζε ησλ online ππεξεζηώλ πνπ πξνζθέξεη ην Γηαδίθηπν θαη ν Παγθόζκηνο Ιζηόο ζηηο δεκόζηεοβηβιηνζήθεο. ύκθσλα, ινηπόλ, κε ηνλ D Elia (2002) 12 ην δηαξθώο κεηαβαιιόκελν πεξηβάιινλ ηεο πιεξνθνξίαο είρε σο απνηέιεζκα λα επεξεάζεη θαη ηνλ ηξόπν ιεηηνπξγίαο ησλ βηβιηνζεθώλ. Οη πιεξνθνξίεο ππάξρνπλ δηαζέζηκεο κέζσ ηνπ Γηαδπθηίνπ θαη απηό νδεγεί ηνλ ρξήζηε λα έρεη δηαθνξεηηθή ζπκπεξηθνξά απέλαληη ζηηο βηβιηνζήθεο. Ο Bertot(2006) 13 αλαθέξεη όηη δεδνκέλνπ όηη ην πιεξνθνξηαθό πεξηβάιινλ ζπλερώο εμειίζζεηαη νη πεξηζζόηεξεο δεκόζηεο ππεξεζίεο εγθαζίδξπζαλ ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο όπσο πξόζβαζε ζηηο πιεξνθνξίεο, ειεθηξνληθά πεξηνδηθά, ςεθηαθέο ζπιινγέο. Ο Buschman (2003) 14 αλαθέξεη όηη νη βηβιηνζήθεο ελζσκάησζαλ γξήγνξα ην Γηαδύθηην ζηηο ππεξεζίεο ηνπο θαη ην ζεώξεζαλ σο ζεκαληηθή ελίζρπζε ησλ βηβιηνζεθώλ γηα κεγαιύηεξε παξνρή πιεξνθνξηώλ. ύκθσλα κε ηνλ Debono(2002) 15 ην Γηαδύθηην ζηηο δεκόζηεο βηβιηνζήθεο ζπκβάιιεη ζηελ ελεκέξσζε, ζηελ εθπαίδεπζε θαη ζηελ αλαςπρή. 12 D'Elia, (2002). The impact of the Internet on public library use: An analysis of the current consumer market for library and Internet services.. Journal of the American Society for Information Science & Technology,. 53: Bertot, J. (2006). Public libraries and the Internet Study results and findings. 10: Buschman, Α. (2003). Toward equality of access: The role of public libraries in addressing the digital divide. Retrieved. 10: Debono, Β. (2002). Assessing the social impact of public libraries: What the literature is saying. Australasian Public Libraries and Information Services. 6:

12 Δπίζεο, ν Leckie(2003) 16 ζεσξεί αδηαλόεην νη ρξήζηεο λα κελ έρνπλ πξόζβαζε ζε online ππεξεζίεο βηβιηνζεθώλ. OHildreth(1987) 17 ηνλίδεη όηη ν online θαηάινγνο είλαη θαιύηεξνο γηαηί είλαη δηαδξαζηηθόο θαη δεκόζηνο, ελώ ζπλερίδεη ιέγνληαο όηη ην κνλαδηθό δπλακηθό ησλ online θαηαιόγσλ νδεγεί ζε αλαπόθεπθηα ζπκπεξάζκαηα θαη όηη κπνξνύκε λα πξνζαξκνζηνύκε ζηα λέα δεδνκέλα. Ο Landoni (2001) 18 ππνζηεξίδεη όηη ηα ειεθηξνληθά βηβιία δηακνξθώλνπλ έλαλ θαηλνύξην ηνκέα ππεξεζίαο ζηηο βηβιηνζήθεο. Ο Glance(2004) 19 επηζεκαίλεη όηη ηα ηζηνιόγηα έρνπλ επηξξνή ζηνπο ρξήζηεο θαη πεξηέρνπλ κηα πνηθηιία από ζέκαηα. ύκθσλα κε ηνλ Michael(2003) 20 ηα ηζηνιόγηακπνξνύλ λα ππνζηεξίμνπλ ηελ αλαπηπμηαθή έξεπλα, λα κνηξάζνπλ πιεξνθνξίεο, λα ζπιιάβνπλ πιεξνθνξηαθό πιηθό κεηαμύ κηαο νκάδαο. Έρνπλ απνδείμεη όηη κπνξνύλ λα είλαη ρξήζηκνο δξόκνο γηα λα αηρκαισηίζνπλ θαη λα κνηξάζνπλ ηελ γλώζε αιιά θαη ηα εξγαιεία πνπ κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ νη βηβιηνζεθνλόκνη είλαη πνηθίια. Παξάιιεια, νgreg(2002) 21 γξάθεη όηη κέξνο ηεο δεκνηηθόηεηαο ησλ ηζηνινγίσλ(blog)είλαη ε απιόηεηα από ηελ νπνία έρνπλ δεκηνπξγεζεί. Σα ηζηνιόγηα είλαη έλα ινγηζκηθό εύθνιν ζηελ ρξήζε. Ο DarleneFicher(2003) 22 πξνηείλεη ηζηόηνπνπο ζηηο βηβιηνζήθεο γηα λα θξαηάλε ζε ελεκέξσζε ηηο νκάδεο ησλ ρξεζηώλ, γηα ηελ εκεξνκελία ησλ πην πξόζθαησλ βηβιίσλ, ησλ λέσλ θαη ησλ εθδειώζεσλ.oweben(2003) 23 είπε όηη ηα ηζηνιόγηα κπνξνύλ λα έρνπλ κηα πνηθηιία από πιεξνθνξίεο έξεπλαο, ζπκβνπιώλ θαη θαηλνύξησλ ζπλδέζεσλ. Σα ηζηνιόγηα είλαη ηζηνρώξνη ή ηζηνζειίδεο πνπ αλαλεώλνληαη ηαθηηθά ζπλήζσο ζε θαζεκεξηλή βάζε. Πεξηέρνπλ πιεξνθνξίεο ζρεηηθέο κε έλα ζέκα θαη ζπλήζσο ρξεζηκνπνηνύληαη ζαλ θαζεκεξηλά εκεξνιόγηα από ηνπο δεκηνπξγνύο ηνπο θαη, ζπλήζσο, αθνξνύλ ηελ πξνζσπηθή δσή ή ηα ελδηαθέξνληα ηνπ εθδόηε ηνπο. OLee(2000) 24 αλαθέξεη όηη νη 16 Leckie, G. (2003). The public place of central libraries: Findings from Toronto and Vancouver.. Library Quarterly,. 72: Hildreth, C. (1987). Beyond Boolean: designing the next generation of online catalogs,. Library Trends. 35(1): Landoni, M. (2001). Electronic books. International Encyclopedia of Information and Library Science,. 50: Glance, N. (2004). BlogPulse: Automated trend discovery for weblogs. In WWW 2004 workshop on the weblogging ecosystem: Aggregation, analysis and dynamics. 16: Michael, A. (2003). Organization of growing random networks. Physical Review E,. 15: Greg Notes(2002) Content and Workflow Management for Library Web Sites,Online,6, Darlene Ficher (2003) Content and Workflow Management for Library Web Sites,Online,6, Lasnick Weben (2003) Content and Workflow Management for Library Web Sites,Online,6, Lee, A. (2000). Activity Ageing in growing networks. Journal of Statistical Mechanics: Theory and Experiment. 67:

13 πρλέο ΔξσηήζεηοFAQS (Frequently Asked Questions) απνηεινύληαη από ζπγθεθξηκέλεο εξσηήζεηο θαη κηθξήο έθηαζεο απαληήζεηο όπνπ νη ρξήζηεο ζπλεζίδνπλ λα ηηο δηαβάδνπλ απηέο γηα λα πάξνπλ απαληήζεηο ζηηο δηθέο ηνπο παξόκνηεο εξσηήζεηο. 13

14 ΠΑΡΟΤΙΑΗ ΤΠΗΡΕΙΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ ΣΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΟΤ ΠΑΓΚΟΜΙΟΤ ΙΣΟΤ Σν ζύλνιν ησλ ππεξεζηώλ πνπ αλαπηύζζεη, νξγαλώλεη θαη πξνζθέξεη κηα βηβιηνζήθε απνηειεί ζπλάξηεζε ηνπ ζθνπνύ πνπ επηηειεί, ηεο θνηλόηεηαο ζηελ νπνία αλήθεη αιιά θαη ησλ δπλαηνηήησλ πνπ ηεο παξέρνληαη, πξσηίζησο ζε νηθνλνκηθό επίπεδν, πξνθεηκέλνπ λα εθπιεξώζεη ηνπο ζηόρνπο ηεο. Πξνθεηκέλνπ λα ηθαλνπνηεζνύλ, ινηπόλ, νη ησξηλέο αιιά θαη, ζε θάπνην βαζκό, νη κειινληηθέο αλάγθεο ησλ ρξεζηώλ, κηα βηβιηνζήθε είλαη ππνρξσκέλε λα εμεηάδεη, αμηνινγεί, αλαπξνζαξκόζεη, ή αθόκα θαη λα θαηαξγεί θαη λα πηνζεηεί θαηλνύξηα, ηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξεη. Ωο πξνηεξαηόηεηα πξέπεη λα ηεζεί, πξνθεηκέλνπ απηή ε αμηνιόγεο λα είλαη απνηειεζκαηηθή, ε ράξαμε κηαο ζηξαηεγηθήο πνπ ζα ιακβάλεη ππόςε βξαρππξόζεζκα δεηήκαηα θαη κεζνπξόζεζκεο εμειίμεηο. Στοιχεία τησ ζρευνασ Βάζε ησλ ππεξεζηώλ πνπ αλαθέξζεθαλ ζηελ εηζαγσγή θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθόηεξα ζε ζπλέρεηα,πξαγκαηνπνήζεθε κηα έξεπλα ζε 250 δεκόζηεο βηβιηνζήθεο ησλ Ηλσκέλσλ Πνιεηηεηώλ Ακεξηθήο,ην δηάζηεκα κεηαμύ Μαξηίνπ Οθησκβξίνπ Κξηηήξην επηινγήο ππήξμε, όπσο έρεη πξναλαθεξζεί, ην ζύλνιν ησλ ηεθκεξίσλ πνπ δηαζέηεη ε θάζε βηβιηνζήθε. Ο κεγάινο αξηζκόο ησλ δεκόζησλ βηβιηνζεθώλ, από ηη κηα, θαη ε αλάγθε γηα δηεξεύλεζε ηεο απνηειεζκαηηθήο ρξήζεο ηνπ Γηαδηθηύνπ από εθείλεο ηηο βηβιηνζήθεο πνπ δειώλνπλ, κέζα θαη από ην κέγεζνο ηεο ζπιινγήο ηνπ όηη απνηεινύλ βαζηθνύο «παίρηεο» ζην ζύγρξνλν πεξηβάιινλ πιεξνθόξεζεο, καο νδήγεζε ζηε ρξήζε ελόο θαη κόλν αληηθεηκεληθνύ θξηηεξίνπ γηα ηελ επηινγή ελόο αληαπξνζσπεπηηθνύ δείγκαηνο. Αληηθείκελν ηεο έξεπλαο ππήξμε ε δηεξεύλεζε ηνπ βαζκνύ πξνζθνξάο θαη πινπνίεζεο ησλ δπλαηνηήησλ πνπ πξνζθέξεη ε Παγθόζκηνο Ιζηόο από ηηο ζύγρξνλεο δεκόζηεο βηβιηνζήθεο ησλ Η.Π.Α. Η παξνπζίαζε ησλ δεδνκέλσλ ηεο έξεπλαο γίλεηαη κε ηε κνξθή πζνζηώλ, θαη ηα πνζνζηά απηά αθνξνύλ ηελ παξνρή ησλ πξναλαθεξόκελσλ ππεξεζηώλ κέζα από ηελ ηζηνζειίδα ηεο θάζε βηβιηνζήθεο ηνπ δείγκαηνο. Δπηζεκαίλεηαη εδώ όηη ν ηειηθόο αξηζκόο ησλ 250 βηβιηνζεθώλ απνηειεί έλα ηθαλνπνηεηηθό δείγκα ην νπνίν θαη καο επηηξέπεη λα ζεσξήζνπκε ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο σο αληηπξνζσπεπηηθά ησλ 14

15 εμειίμεσλ θαη ηεο θαηεύζπλζεο πνπ έρεη, πιένλ, ιάβεη ε παξνρή πιεξνθόξεζεο από ηηο δεκόζηεο βηβιηνζήθεο ησλ Η.Π.Α. Σα απνηειέζκαηα απηήο ηεο έξεπλαο θαηαγξάθνληαη, ζπλνπηηθά, ζηνλ πίλαθα θαη ην ζρεδηάγξακκα πνπ αθνινπζνύλ. OPAC 100% FAQ 28,80% ΔΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΔ ΜΔ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΟ 100% AUDIO/DIGITAL BOOKS 99,20% ΑΜΔΑ 4,40% FACEBOOK 65,20% TWITTER 60,80% ΙΣΟΛΟΓΙΟ 23,60% ΓΙΑΓΑΝΔΙΜΟ 94% ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΑ ΠΔΡΙΟΓΙΚΑ 89% ΛΟΙΠΔ ΤΠΗΡΔΙΔ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΓΙΚΣΤΩΗ 13,60% RSS 16,40% ONLINE ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΥΡΗΣΩΝ 33,20% Πίν. Παρουςίαςη των onlineυπηρεςιών 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0% χεδιάγραμμα online υπηρεςιών 15

16 OPAC Ο δεκόζηνο θαηάινγνο κίαο βηβιηνζήθεο, ν γλώζηόο καο OPAC (OnlineAccess- PublicCatalogue) νξίδεηαη ν θαηάινγνο πνπ ρξεζηκνπνηήηαη γηα ηνλ εληνπηζκό ησλ βηβιίσλ θαη ηνπ ππόινηπνπ πιηθνύ πνπ δηαζέηεη ζε ειεθηξνληθή κνξθή κηα βηβιηνζήθε.αξρηθά ε πξόζβαζε ζηνλ ειεθηξνληθό θαηάινγν γηλόηαλ κέζσ ηνπ δηθηύνπ πνπ δηέζεηαη ε θάζε βηβιηνζήθε μερσξηζηά ζηελ ζπλέρεηα όκσο θαη κε ηελ εμέιημε ηπνπ Παγθόζκηνπ Ιζηνύ νη βηβιηνζήθεο κπνξνύζαλ λα δηαζέζνπλ ειεθηξνληθό θαηάινγν κέζσ ηεο ηζηνζειίδαο ηνπο. Η λέα κνξθή θαηαιόγνπ νλνκάδεηαη InternetPublicCatalog (IPAC). Γηαζέηεη ηξεηο ηνπιάρηζηνλ δηαθνξεηηθέο ιεηηνπξγίεο. Δλεξγεί σο βηβιηνγξαθηθή βάζε δεδνκέλσλ, κηα ειεθηξνληθή έθδνζε ηνπ δειηηνθαηαιόγνπ. Παξέρεη όιν θαη πεξηζζόηεξεο ζπλδέζεηο κε ειεθηξνληθά θείκελα, απαιιάζζνληαο ηνλ ρξήζηε από ηελ αλάγθε λα εληνπίζεη θπζηθά ην πιηθό πνπ ηνλ ελδηαθέξεη ζηε βηβιηνζήθε. Ο ρξήζηεο κπνξεί λα έρεη πξόζβαζε ζην πιηθό ηεο εθάζησηε βηβιηνζήθεο πνπ ζέιεη λα ρξεζηκνπνηήζεη γξήγνξα, αθνύ ν ειεθηξνληθόο θαηάινγνο ηνπ επηηξέπεη λα ρξεζηκνπνηήζεη γηα ηελ αλεύξεζε ηνπ πιηθνύ πνιιαπιά ζεκεία πξόζβαζεο όπσο ε ρξήζε ιέμεσλ-θιεηδηώλ, ζεκαηηθώλ επηθεθαιίδσλ, θύξησλ νλνκάησλ,θ.ι.π. Ο ειεθηξνληθόο θαηάινγνο θαηαιακβάλεη ζε κία βηβιηνζήθε ιηγόηεξν θπζηθό ρώξν ζε ζρέζε κε ηνπο δειηηνθαηαιόγνπο πνπ ρξεζηκνπνηνύληαλ πξηλ από απηόλ. Πξνζθέξεη πιεξνθνξίεο γηα ηελ θαηάζηαζε πνπ βξίζθεηαη ην πιηθό πνπ επηζπκεί ν ρξήζηεο όπσο αλ είλαη δαλεηζκέλν, αλ βξίζθεηαη ζε θαηαινγνγξάθεζε, αλ κπνξεί λα δαλεηζηείθιπ. Η πξόζβαζε ζηνλ θαηάινγν κπνξεί λα γίλεη από ηνλ ρξήζηε όπνηα ζηηγκή ζειήζεη, αθόκε θη αλ ε βηβιηνζήθε είλαη θιεηζηή. Παξέρεη ζπλδέζεηο κε κε βηβιηνγξαθηθά δεδνκέλα, όπσο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε θαζπζηεξεκέλα βηβιία, πξόζηηκα θαη πιεξνθνξίεο γηα ηη σξάξην ηεο βηβιηνζήθεο.δπίζεο, δίλεη ηε δπλαηόηεηα ζην ρξήζε λα θάλεη θξάηεζε γηα θάπνην βηβιίν ή γηα θάπνην δσκάηην αλάγλσζεο όπσο πξνζθέξεη ε βηβιηνζήθε SchunburgTownshipDistrictLibrary. Ο απηνκαηνπνηεκέλνο θαηάινγνο πεξηιακβάλεη, όπσο είλαη γλσζηό, εγγξαθέο γηα έληππν θαη κε έληππν πιηθό.η αλαδήηεζε ζηνλ θαηάινγν κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί σο βαζηθή κε αλαδήηεζε ζην επξεηήξην θαη ζύλζεηε αλαδήηεζε κε αλαδήηεζε όξσλ ζε πνιιαπιά επξεηήξηα ηαπηόρξνλα, ζπλδπάδνληαο ην κε ηειεζηέο 16

17 and, or ε not 25 (εηθ.1).δπηπιένλ, ε απηνκαηνπνηίεζε ησλ θαηαιόγσλ ησλ βηβιηνζεθώλ έδσζε ηε δπλαηόηεηα γηα παξάιιειε αλαδήηεζε ζε πνιινύο θαηαιόγνπο, είηε κε ηε ρξήζε θνηλήο επηθάλεηαο αλαδήηεζεο ζε ζπιινγηθνύο θαηαιόγνπο, είηε κε ηε ρξήζε ηνπ πξσηνθόιινπ Z39.50.Από ηελ έξεπλα θαηαγξάθεθε πνζνζηό 100% ρξήζεο ηεο ππεξεζίαο opac από ηηο βηβιηνζήθεο ηνπ δείγκαηνο. (Δηθ. 1)Καηάινγνο opac (onlineaccesspubliccatalogue) ζε ζπλδπαζκέλε αλαδήηεζε). Συχνζσ ερωτήςεισ (FAQ) Η ππεξεζία ζπρλώλ εξσηήζεσλ είλαη έλα online έγγξαθν πνπ ζέηεη κηα ζεηξά θνηλώλ εξσηαπαληήζεσλ ζε έλα ζπγθεθξηκέλν ζέκα. Σα FAQs δεκηνπξγήζεθαλ ζηηο νκάδεο USENET σο ηξόπνο λα απαληεζνύλ νη εξσηήζεηο γηα ηνπο θαλόλεο ηεο ππεξεζίαο. Οη ηζηνζειίδεο πνπ παξέρνπλ εξσηήζεηο FAQs νξγαλώλνπλ εξσηήζεηο 25 Hu & Wei, (2007).Content and Workflow Management for Library Web Sites,Online,22,

18 ρξεζηώλ θαη απαληήζεηο ησλ εκπεηξνγλνκόλσλ ζρεηηθά κε ζπγθεθξηκέλα ζέκαηα πνπ ζηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε έρνπλ ζρέζε κε ηα ζέκαηα ηεο βηβιηνζήθεο. Κάζε FAQ εθπξνζσπείηαη από κηα εξώηεζε καδί κε κία αληίζηνηρε απάληεζε. Οη πρλέο Δξσηήζεηο κηαο βηβιηνζήθεο έρνπλ ζρέζε κε ην πώο κπνξνύλ νη ρξήζηεο λα επηθνηλσλήζνπλ κε ηελ βηβιηνζήθε, πώο λα πιεξώζνπλ ηα πξόζηηκα ησλ βηβιίσλ, πνηεο είλαη νη ώξεο ιεηηνπξγίαο ηεο βηβιηνζήθεο, πώο λα δειώζνπλ εζεινληέο, θ.α.υαξαθηεξηζηηθό παξάδεηγκα ηέηνησλ εξσηεκάησλ απηήο ηεο ππεξεζίαο κπνξνύκε λα δνύκε από ηελ βηβιηνζήθεcarnegie-stout Public Library.ήκεξα, ππάξρνπλ FAQs ζηνλ Ιζηό γηα πνιιά ζέκαηα, πνπ θπκαίλνληαη θαη από γιώζζεο πξνγξακκαηηζκνύ σο ηηο αξρέο θεπνπξηθήο θαη, ζπρλά είλαη ζρεκαηνπνηεκέλα σο αξρεία βνεζείαο ή έγγξαθα ππεξθεηκέλσλ. Κάζε κία από απηέο ηηο ππεξεζίεο απνηειείηαη από έλα κηθξό αξηζκό ιέμεσλ. Ωζηόζν θάζε θξάζε δελ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηείηαη ην ίδην ζηηο ζ. Οη ειιείςεηο απηέο κπνξνύλ λα δεκηνπξγήζνπλ ιεμηθνινγηθά πξνβιήκαηα θαη δηαθσλία ζηελ αλαδήηεζε κε ηελ εηζαγσγή ιέμεσλ-θιεηδηώλ. Από ηελ έξεπλα θαηαγξάθεθε πνζνζηό 28,80% ρξήζεο ηεο ππεξεζίαο FAQ από ηηο βηβιηνζήθεο ηνπ δείγκαηνο. Απηό ην πνζνζηό ήηαλ, ζε θάπνην βαζκό αλακελόκελν, κε ηελ πξννπηηθή θαη ινγηθή ελζσκάησζεο άιισλ κνξθώλ επηθνηλσλίαο θαη απάληεζεο ησλ εξσηεκάησλ/απνξηώλ πνπ έρνπλ νη ρξήζηεο, όπσο απηό θαίλεηαη θαη από ην γεγνλόο όηη άιιεο παξεκθεξείο ππεξεζίεο, όπσο ε απνζηνιή κελύκαησλ θαη ε ρξήζε ππεξεζηώλ όπσο ην, εκθαλίδνπλ κεγαιύηεξα πνζνζηά ρξήζεο. Απηή ε εμέιημε δείρλεη όηη, ίζσο, νη βηβιηνζήθεο κεηαθηλνύληαη πεξηζζόηεξν πξνο έλα πεξηβάιινλ δηάδξαζεο κε ηνπο ρξήζηεο πην ελεξγό θαη κεηαθηλνύληαη καθξηά από ππεξεζίεο πνπ ήηαλ, ηα πξώηα ρξόληα ηνπ Παγθόζκηνπ Ιζηνύ, ζεκαληηθέο θαη θαηλνηόκεο, αιιά, πιένλ, έρνπλ μεπεξαζηεί από ηελ εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο. AskaLibrarian Η επηθνηλσλία κεηαμύ ρξήζηε θαη βηβιηνζεθνλόκνπ (AskaLibrarian) γίλεηαη κέζσ ειεθηξνληθήο ζπλνκηιίαο (γηα παξάδεηγκα κε ηα πξνγξάκκαηα γλσζηά ζηελ αγγιηθή νξνινγία σο chat ή InstantMessaging, IM) θαη νη απαληήζεηο πνπ δίλνληαη είλαη ζύληνκεο θαη ηεθκεξησκέλεο θαη αθνξνύλ ηηο ζπιινγέο, ηηο πεγέο θαη ηηο ππεξεζίεο ηεο Βηβιηνζήθεο. Οη ρξήζηεο ζπκπιεξώλνπλ κηα ειεθηξνληθή θόξκα κε 18

19 ηα ζηνηρεία ηνπο θαη ηηο εξσηήζεηο ηνπο (εηθ. 2).ηελ ζπλέρεηα αθόπ ν βηβιηνζεθνλόκνο πξαγκαηνπνηήζεη ηελ έξεπλα ηνπ απαληάεη ζηνλ ρξήζηε. Πξόθεηηαη γηα κία δηαδεδνκέλε online ππεξεζία, ν ρξήζηεο έρεη πξνηήκεζε ζηελ ππεξεζία απηήλ γηαηί κπνξεί λα έρεη ακεζόηεηα κε ηνλ βηβιηνζεθνλόκν εθηόο βηβιηνζήθεο, ρσξίο λα ππάξρεη θάπνηνπ είδνπο ρξεώζεο όπσο ην ηειέθσλν. Ο βηβιηνζεθνλόκνο ζα ιάβεη ην κήλπκα θαη ζηελ ζπλέρεηα ζα απαληήζεη ζηηο απνξείεο ηνπ ρξήζηε. (Δηθ. 2) Ηιεθηξνληθή Φόξκα ζπλνκηιίαο κε έλαλ βηβιηνζεθνλόκν Chatingείλαη ε ππεξεζία απνζηνιήο κελπκάησλ κέζσ δηαδηθηίνπ. Αξρηθά νη ππεξεζίεο ζύγρξνλεο αληαιιαγήο κελπκάησλ ρξεζηκνπνηνύληαλ κόλν γηα δηαζθέδαζε. Η επηθνηλώληα κεηαμύ ρξήζηε θαη βηβιηνζεθνλόκνπ γίλεηαη ζε πξαγκαηηθό ρξόλν, κε απνηέιεζκα νη ρξήζηεο λα ιακβάλνπλ άκεζα ηηο απαληήζεηο πνπ δεηάλε. Σώξα πηα ρξεζηκνπνηνύληαη θαη σο έλα ρξήζηκν εξγαιείν επηθνηλσλίαο κέζσ βηβιηνζήθεο θαη ρξήζηε. Γίλνπλ ηελ δπλαηόηεηα άκεζεο εμππεξέηεζεο. Η ππεξεζία AskaLibrarian θαηέρεη ην 100% ησλ ππεξεζηώλ ησλ βηβιηνζεθώλ πνπ εξεπλήζεθαλγεγνλόο πνπ απνδεηθλύεη όηη έρνπλ ελζσκαησζεί σο απαξαίηεην ιεηηνπξγηθό ζπζηαηηθό κηαο ζύγρξνλεο βηβιηνζήθεο. Audio/Digitalbooks Σα ειεθηξνληθά βηβιία νξίδνληαη σο έλα θείκελν ε κνλνγξαθία πνπ δηαηίζεηαη απνθιεηζηεθά ζε ειεθηξνληθή κνξθή (Ormes, 2003). H αλάγλσζε ηνπ ειεθηξνληθνύ βηβιίνπ γίλεηαη κέζσ ηεο νζόλεο ηνπ ππνινγηζηή ή κε ηε ρξήζε θνξεηώλ ζπγθεπώλ. 19

20 Tα ειεθηξνληθά βηβιία πξνθέξνπλ δηάθνξα πιενλεθηήκαηα ηόζν ζηηο βηιβηνζήθεο, όζν θαη ζε όζνπο ηα ρξεζηκνπνηνύλ. Οη ρξήζηεο κπνξνύλ λα αλαδεηήζνπλ ηα βηβιία online κε ηηο θαηάιιειεο ιέμεηο-θιεηδηά. ηα ειεθηξνληθά βηβιία κπνξνύλ λα ελζσκαησζνύλ ραξαθηεξηζηηθά όπσο ππεξ-ζπλδέζεηο, ζειηδνδείθηεο, ζρνιηαζκνί, λα ηνλίδνληαη θαη λα ππνγξακκίδνληαη κέξε ηνπ βηβιίνπ. Οη πιεξνθνξίεο ελόο ειεθηξνληθνύ βηβιίνπ κπνξνύλ λα δηαγξαθνύλ, λα απνζεθεπηνύλ θαη γηα κειινληηθή ρξήζε.δπίζεο, κπνξεί λα πξαγκαηνπνηήζεη αιιαγή ζην κέγεζνο ηεο γξακκαηνζεηξάο όζν θαη ηεο γισζζαο ηνπ θεηκέλνπ. Σν πεξηερόκελν ησλ ειεθηξνληθώλ βηβιίσλ είλαη θνξεηό θαη ε κεηαθνξά ηνπ ειεθηξνληθνύ βηβιίνπ είλαη εύθνιε θαζώο ππάξρνπλ θαηάιιειεο ζπζθεπέο ζε κηθξό κέγεζνο γηα ηελ απνζήθεπζή ηνπο, ελώ κπνξεί εύθνια λα είλαη πξνζβάζηκν, όζν αθνξά γηα ηελ αλάγλσζή ηνπο ρξεζηκνπνηείηαη, ζπλήζσο, έλα ηππνπνηεκέλν πξόγξακκα πεξηήγεζεο/αλάγλσζεο. Οη βηβιηνζήθεο έρνπλ επσθειεζεί από ηε ρξήζε ησλ ειεθηξνληθώλ βηβιίσλ, θαζώο απηά κπνξνύλ εύθνια λα απνζεθεπηνύλ θαη δελ θαηαιακβάλνπλ ρώξν ηεο βηβιηνζήθεο,oη ρξήζηεο ζπκπιεξώλνπλ κία ειεθηξνληθή θόξκα (εηθ. 3) ησλ ζηνηρείσλ ηνπο θαη ησλ ζηνηρείσλ ηνπ βηβιίνπ πνπ ζέινπλ λα θαηεβάζνπλ. Σα ειεθηξνληθά βηβιία ζε αληίζεζε κε ηα έληππα βηβιία δελ κπνξνύλ λα ραζνύλ, λα θαηαζηξαθνύλ. Ιδηαίηεξα δεκνθηιήο είλαη ε ππεξεζία όπνπ νη εθάζησηε ζπγγξαθείο απαγγέινπλ online παξακύζηα γηα ηα παηδηά (storytimes) 26. Οη ρξήζηεο κπνξύλ λα επηιέμνπλ ηνλ ζπγγξαθά πνπ ζα απαγγείιεη ηη βηβιίν. Σέηνηα δπλαηόηεηα πξνζθέξεη ε βηβιηνζήθε OliverWarcotLibrary. Η βηβιηνζήθε MarathonCountryPublicLibrary δηαζέηεη ζηήιε ηελ νπνία αλαλεώλεη κε ηα θαηλνύξηα ειεθηξνληθά βηβιία πνπ έξρνληαη ζηελ βηβιηνζήθε. Η βηβιηνζήθε SterlingManiupalLibrary αλαθέξεη πνην είλαη ην ειεθηξνληθό βηβιίν ηεο εκέξαο. H βηβιηνζήθε A. K. Smiley Public Library πξνζθέξεη γηα ηνπο ρξήζηεο ηα θαηλνύξηα βηβιία ηεο βηβιηνζήθεο θαη ζε ειεθηξνληθά κνξθή. Αλαθνηλώλεη κηα πεξίνδν όπνπ νη ρξήζηεο κπνξνύλ λα θαηεβάζνπλ ηα θαηλνύξηα βηβιία ηεο βηβιηνζήθεο.όηαλ πεξάζεη ε πεξίνδνο απηή,νη ρξήζηεο θαηαθεύγνπλ ζηελ δηαδηθαζία ηνπ δαλεηζκνύ όηαλ ηνπο ελδηαθέξεη ην βηβιίν. Οη ρξήζηεο κπνξνύλ λα αμηνπνηήζνπλ 26 Landoni, M. (2003). Electronic books. nternational Encyclopedia of Information and Library Science,. 24:

21 ηε ζπγθεθξηκέλε ππεξεζία ρξεζηκνπνηώληαο ηνλ θσδηθό πνπ ηνπο έρεη δνζεί από ηελ βηβιηνζήθε. Όιεο, ζρεδόλ, νη βηβιηνζήθεο ηνπ δείγκαηνο πξνζθέξνπλ, κε ηνλ έλα ή ηνλ άιιν ηξόπν, κία ηέηνηα ππεξεζία, θαζώο ην πνζνζηό από ηελ έξεπλα είλαη99,20%. (εηθ. 3) Ηιεθηξνληθή θόξκα ησλ audio/digitabooks Yπηρεςίεσ για ΑΜΕΑ Η ηερλνινγία ηεο πιεξνθνξηθήο θαη ηνπ Γηαδηθηύνπ έρνπλ δπλαηόηεηεο γηα λα δηεπξπλζεί ηε δσή θαη ηελ αλεμαξηεζία ησλ αηόκσλ κε αλαπεξίεο.σα άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο ζέινπλ λα έρνπλ εηδηθέο ζπιινγέο γηα δαλεηζκό κε ερνγξαθεκέλα βηβιία, βίληεν ππόηηηινπο, κεγάια βηβιία θαη έληππα βηβιία ζε έλα επξύ θάζκα από γιώζζεο εθηόο ηεο αγγιηθήο. Οη αλάγθεο ηνπο κπνξνύλ λα ηθαλνπνηεζνύλ κέζσ κηαο ππεξεζίαο παξάδνζεο θαη 'νίθνλ, όπνπ ην πξνζσπηθό επηιέγεη ηα πιηθά γηα ηνπο πειάηεο θαη ηνπο ηαρπκεηαθνξείο εζεινληέο λα παξαδώζνπλ ηα πιηθά θαηεπζείαλ ζηνπο πειάηεο. Παξάιιεια, νξηζκέλεο βηβιηνζήθεο πξνζπαζνύλ λα δηεπθνιύλνπλ ηελ πινήγεζε ζηηο ηζηνζειίδεο ηνπο γηα ηα άηνκα κε εηδθέο αλάγθεο πηνζεηώληαο πξαθηηθέο όπσο ε δπλαηόηεηα αιιαγήο ηνπ κεγέζνπο ηεο γξακκαηνζεηξάο, ρξεζηκνπνηώληαο ήρν εθηόο 21

22 από θείκελν, ή κε ηνλ πεξηνξηζκό ησλ ρξσκάησλ σο βαζηθώλ ζπζηαηηθώλ θαηά ηελ πινήγεζε ζηηο ηζηνζειίδεο, κε απώηεξν ζθνπό λα κπνξνύλ ηα άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνπλ. Ωζηόζν, θαηαγξάθεθε έλα ηδηαίηεξν ρακειό πνζνζηό πξνζθνξάο ηεο ζπγθεθξηκέλεο ππεξεζίεο, γεγνλόο πνπ θαηαδεηθλύεη όηη, πηζαλώο, δε δίλεηαη ε δένπζα ζεκαζία ζηε ζπγθεθξηκέλε θαηεγνξία ρξεζηώλ θαη δε δηεπθνιύλεηαη ε απνκαθξπζκέλε πξόζβαζε ζηηο ππεξεζίεο κηαο βηιβηνζήθεο. πγθεθξηκέλα, ε ππεξεζία θαηαιακβάλεη κόλν ην 4,40% ησλ ππεξεζηώλ ησλ βηβιηνζεθώλ ηνπ δείγκαηνο. To είλαη κία εθαξκνγή πνπ έρεη, ηειεπηαία, ελζσκαησζεί ζε όξηζκέλεο βηβιηνζήθεο. Ωο έλαο δηαδξαζηηθόο δηθηπαθόο ηόπνο, ην είλαη πνιύ δηαδεδνκέλν κεηαμύ ησλ θνηηεηώλ. Οη βηβιηνζήθεο αληαπνθξίζεθαλ ζηνλ θαηλνύξην ηξόπν επηθνηλσλίαο ησλ θνηηεηώλ θαη ζπκπεξέιαβαλ ην σο ππεξεζία. Οη ρξήζηεο κπνξνύλ λα θάλνπλ ρξήζε ηνπ απεπζείαο από ην ηζηνιόγην ηεο βηβιηνζήθεο ε σο ρξήζηεο ηνπ λα ηελ αλαδεηήζνπλ κέζσ ησλ κεραλώλ αλαδήηεζεο. Οη ρξήζηεο κπνξνύλ λα γίλνπλ κέιε ζην ηεο βηβιηνζήθεο πνπ επηζπκνύλ, λα έρνπλ επηθνηλσλία κε ηνπο άιινπο ρξήζηεο θαη κε ηελ ίδηα ηελ βηβιηνζήθε. ύκθσλα κα ηα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία πνπ αλαθέξζεθαλ πξόζθαηα 27, πεξίπνπ ρξήζηεο είλαη κέιε ηνπ θαζηζηώληαο ην κία από ηηο πην δεκνθηιήο ηζηνζειίδεο ηνπ θόζκνπ. Δλδεηθηηθά θάπνηεο βηβιηνζήθεο πνπ δηαζέηνπλ ζηηο ηελ ππεξεζία απηή είλαη νη Alachua Branch Library,MultnomahCountyLibrary,KanawhaCountyPublicLibrary.Οη ρξήζηεο πνπ γίλνληαη κέιε ζηελ ζπγθεθξηκέλε ππεξεζία ηεο βηβιηνζήθεο καζαίλνπλ γηα ηα πξνθίι ησλ άιισλ ρξεζηώλ πνπ ρξεζηκνπνηνύλ ηε βηβιηνζήθε, καζαίλνπλ θαη ζρνιηάδνπλ ζέκαηα πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηελ βηβιηνζήθε πνπ είλαη κέιε θαη θαη επέθηαζε γηα δηθά ηνπο πξνζσπηθά δεηήκαηα. Απηό πξνζθέξεη κηα κεγάιε επθαηξία γηα ηηο βηβιηνζήθεο λα ρξεζηκνπνηείηαη σο online ππεξεζία 28. Σν ρξεζηκνπνηείηαη, ζύκθσλα κε ηελ έξεπλα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε, ζε πνζνζηό 65.20%. Σν πνζνζηό απηό απνηειεί κηα έλδεημε 27 Πηγή: 28 Boyd, D. (2008). Social network sites: Definition, history, and scholarship.. Journal of Computer- Mediated Communication,. 13:

23 πξνο κία θίλεζε αμηνπνίεζεο ηνπ ιεγόκελνπ «Κνηλσληθνύ Ιζηνύ» (SocialWeb). Η ζπγθεθξηκέλε δηαδηθαζία είλαη αθόκα ζε εμέιημε θαη είλαη επηζθαιέο λα πξνρσξήζνπκε ζε ζπκπεξάζκαηα, ιόγσ ηνπ επκεηάβιεηνπ ηνπ όινπ πεξηβάιινληνο, αιιά θαη ηνπ γεγνλόηνο όηη νη ζπγθεθξηκέλεο ππεξεζίεο κπνξνύλ, ζε έλα ζρεηηθά ζύληνκν ρξνληθό δηάζηεκα λα πάςνπλ λα είλαη δεκνθηιείο, κε απνηέιεζκα λα αιιάμεη θαη ν πξνζαλαηνιηζκόο ησλ βηβιηνζεθώλ πνπ ηηο ρξεζηκνπνηνύλ. (εηθ. 4) Δθαξκνγή ζε δεκόζηα βηβιηνζήθε. Σν είλαη κία θνηλσληθή δηαδπθηηαθή ππεξεζία πνπ επηηξέπεη ζηνπο ρξήζηεο ηεο λα γξάθνπλ ζύληνκα κελύκαηα θαη λα δηαβάδνπλ ηα κελύκαηα ησλ άιισλ ρξεζηώλ.λόγσ ηεο ηαρέσο απμαλόκελε δεκνηηθόηεηαο ησλ ηζηνηόπσλ θνηλσληθήο δηθηύσζεο θαη ζε κηα πξνζπάζεηα λα θηάζεη ζε όζνπο ζπκκεηέρνπλ, πνιιέο βηβιηνζήθεο έρνπλ δεκηνπξγήζεη ηνπο δηθνύο ηνπο ινγαξηαζκνύο ζην. Αλ θαη ε αξρηθή πξόζεζε ήηαλ λα δηθηπσζνύλ κε ηνπο ρξήζηεο θαη ηνπο άιινπο 23

24 εληόο ηεο θνηλόηεηάο ηνπο, πνιιέο βηβιηνζήθεο δηαπηζηώλνπλ όηη έρεη πνιιέο άιιεο ρξήζεηο πέξα από ηελ απνζηνιή κελπκάησλ. Έηζη, αξθεηέο βηβιηνζήθεο ρξεζηκνπνηνύλ ηo twitter σο εθπαηδεπηηθό θαη επαγγεικαηηθό εξγαιείν αλάπηπμεο, γηα ηελ πξνώζεζε πξνγξάκκαησλ πνπ πξνζθέξνπλ 29.Κάπνηεο από ηηο βηβιηνζήθεο πνπ θάλνπλ ρξήζε ηνπ είλαη Venice Branch Library, EasthamPublicLibrary, Bismarck Veterans Memorial Library. Σν ρξεζηκνπνηείηαη από ηηο βηβιηνζήθεο πνπ θαηαγξάθεθαλ ζηελ έξεπλα ζε πνζνζηό 60,80%, έλα πνζνζηό είλαη αξθεηά θνληά κε ην πνζνζηό ρξήζεο ηνπ, γεγνλόο πνπ δείρλεη όηη νη δύν απηέο ππεξεζίεο βξίζθνληαη, πηζαλώο, ζε παξάιιειε πνξεία θαη αλάπηπμε θαη ζα ήηαλ ελδηαθέξνλ λα δνύκε, ηειηθά, πνηα ζα «επηθξαηήζεη» σο ην πην δεκνθηιέο εξγαιείν γηα ηηο βηβιηνζήθεο. (εηθ. 5) ειίδα twitter ηνπ ζπλδέζκνπ Ιςτολόγια βιβλιοθηκών Σα ηζηνιόγηα (εηθ. 6) πεξηέρνπλ πξνζσπηθά ζρόιηα θαη παξαηεξήζεηο θαη είλαη ηδηαίηεξα ρξήζηκα ζηελ πιεξνθόξεζε. Αληηθαζηζηνύλ ηηο ζηαηηθέο ηζηνζειίδεο γηαηί πιένλ απνηεινύλ ηζηνζειίδεο νκάδσλ ή ηκεκάησλ, ρσξίο ηελ δέζκεπζε λα δηαρεηξίδνληαη από έλαλ δηαρεηξηζηή, αιιά από όινπο ηνπο ρξήζηεο, δηαζπλδένπλ κε 29 Lenhart, A. (2007). Teens and social media.. Pew internet and American. 45:

25 πιηθό ζε άιιεο πεγέο, θαη δεκηνπξγνύλ online ζπδεηήζεηο γηα αληαιιαγή ηδεώλ θαη ειεύζεξε έθθξαζε απόςεσλ ζε ζπλζήθεο ηζόηεηαο. Οη ρξήζηεο κπνξνύλ λα θάλνπλ ρξήζε ηνπ ηζηνιόγηνπ ηεο βηβιηνζήθεο αλ δύλεηαη απεπζείαο ζύλδεζε από ηελ ειεθηξνληθή ζειίδα ηεο βηβιηνζήθεο ή λα αλαδεηήζνπλ ην ηζηνιόγην κέζσ ησλ κεραλώλ αλαδήηεζεο πνπ πξνζθέξεη ν Παγθόζκηνο Ιζηόο. Οη βηβιηνζήθεο κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηα blogs κε ηέζζεξηο ηξόπνπο: σο ππεξεζία πιεξνθόξεζεο, σο ππεξεζία εμππεξέηεζεο, σο εξγαιείν επηθνηλσλίαο κε ηνπο ρξήζηεο, θαη ηέινο σο εξγαιείν επαγγεικαηηθήο ελεκέξσζεο (Kajweski 2007, p. 421).Η βηβιηνζήθε δηαζέηεη δσξεάλ ινγηζκηθό γηα λα κπνξνύλ λα ην ρξεζηκνπνηήζνπλ όινη νη ρξήζηεο ηεο.ύκθσλα κε ηνλ Michael(2003) ηα ηζηνιόγηα κπνξνύλ λα ππνζηεξίμνπλ ηελ αλαπηπμηαθή έξεπλα, λα κνηξάζνπλ πιεξνθνξίεο, λα ζπιιάβνπλ πιεξνθνξηαθό πιηθό κεηαμύ κηαο νκάδαο. Μέζσ ησλ ηζηνινγίσλ νη βηβιηνζήθεο κπνξνύλ λα αλαθνηλώλνπλ θαη λα πξνσζνύλ ην πξόγξακκά ηνπο θαη ηηο αιιαγέο πνπ κπνξεί λα ππάξμνπλ ζηηο ππεξεζίεο ηνπο, λα πξνσζήζνπλ ζπγθεθξηκέλα ηεθκήξηα από ηελ ζπιινγή ηνπο, λα δώζνπλ έκθαζε ζε θάπνηεο ζπγθεθξηκέλεο ππεξεζίεο ηνπο, λα παξέρνπλ λέα θαη πιεξνθνξίεο. Παξάδεηγκα βηβιηνζεθώλ πνπ ρξεζηκνπνηνύλ ηα ηζηνιόγηα ζηηο ππεξεζίεο ηνπο είλαη Ephemera - LakewoodPublic- Library, Alachua Branch Library. Σα ηζηνιόγηα έρνπλ απνδείμεη όηη κπνξνύλ λα είλαη έλαο ρξήζηκνο δξόκνο γηα λα θξαηήζνπλ θαη λα κνηξάζνπλ ηελ γλώζε αιιά θαη ηα εξγαιεία πνπ κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ νη βηβιηνζεθνλόκνη είλαη πνηθίια. Ο GregNotes (2002, ζζ ) γξάθεη όηη κέξνο ηεο δεκνηηθόηεηαο ησλ ηζηόηνπσλ είλαη ε απιόηεηα από ηελ νπνία έρνπλ δεκηνπξγεζεί. Ο DarleneFicher (2003, ζζ ) πξνηείλεη ηζηνιόγηα ζηηο βηβιηνζήθεο γηα λα θξαηάλε ζε αγξύπλεζε ην νκάδσλ ησλ ρξεζηώλ, γηα ηελ εκεξνκελία ησλ πην πξόζθαησλ βηβιίσλ, ησλ λέσλ θαη ησλ εθδειώζεσλ.olasnickweben (2003,ζζ ) είπε όηη ηα ηζηνιόγηα κπνξνύλ λα έρνπλ κηα πνηθηιία από πιεξνθνξίεο έξεπλαο, ζπκβνπιώλ θη θαηλνύξησλ ζπλδέζκσλ. 25

26 (εηθόλα 6) Σν ηζηνιόγην πνπ δηαηεξεί ε HighlandCountryPublicLibrary. Διαδανειςμόσ Μία από ηηο πην δηαδεδνκέλεο online ππεξεζίεο είλαη απηή ηνπ δηαδαλεηζκνύ. Υξεζηκνπνηείηαη κέαο ζηηο βαζηθέο ππεξεζίεο ησλ βηβιηνζεθώλ γηαηί κέζσ απηήο επηηξέπεη ζηνπε ρξήζηεο λα έρνπλ αξηηόηεξε θάιπςε ησλ πιεξνθνξηαθώλ ηνπο αλαγθώλ. Γίλεηαη ε δπλαηόηεηα ζηνλ ρξήζηε λα ρξεζηκνπνηήζεη ην πιεξνθνξηαθό πιηθό πνπ βξίζθεηαη εθηόο ηεο ηνπηθήο ηνπ βηβιηνζήθεο. Mέζσ ηνπ δηαδαλεηζκνύ κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί ε κεηαθνξά ελόο ηεθκεξίνπ από κία βηβιηνζήθε ζε κία άιιε. Η ππεξεζία Γηαδαλεηζκνύ αλαιακβάλεη λα αλαδεηήζεη βηβιία, άξζξα πεξηνδηθώλ, πξαθηηθά ζπλεδξίσλ, αλαθνηλώζεηο/δεκνζηεύζεηο ζπλεδξίσλ, ηα νπνία είλαη αλαγθαία γηα ηελ κειέηε θαη έξεπλα ηνπ ρξήζηε. ύκθσλα κε ηελ δηαδηθαζία ηνπ δηαδαλεηζκνύ ν ρξήζηεο απεπζείλεηαη κε κία ειεθηξνληθή αίηεζε ζηελ βηβιηνζήθε όπνπ είλαη εγγεγξακέλνο. 26

27 ηελ αίηεζε απηή πεξηιακβάλνληαη όια ηα ζηνηρεία ηνπ ηεθκεξίνπ πνπ ηνλ ελδηαθέξεη. Σελ αίηεζε απηήλ ηελ παξαιακβάλεη ε βηβιηνζήθε θαη θάλεη ηελ αλαινγε αίηεζε ζηελ βηβιηνζήθε πνπ απ όπνπ ππάξρεη ην ηεθκήξην πνπ επηζπκεί ν ρξήζηεο. ηελ ζπλέρεηα εθόζνλ ην πιηθό κπνξεί λα δαλεηζηεί ε βηβιηνζήθε ζηέιλεη ην ηεθκήξην ζηελ βηβιηνζήθε πνπ ην δήηεζε γηα θάπνην ρξνληθό δηάζηεκα. Ο ρξήηεο κεηά ηελ κεηαθνξά ηνπ ηεθκεξίνπ κπνξεί λα ην δαλεηζηεί από ηελ βηβιηνζήθε ηνπ. Σν θόζηνο από ηα ηαρπδξνκηθά έμνδα πνπ θάλεη ε βηβιηνζήθε γηα ηελ κεηαθνξά ηνπ βηβιίνπ ην πιεξώλεη ν ρξήζηε. Ο ρξόλνο εθηέιεζεο ηεο παξαγγειίαο πνηθίιεη αλάκεζα ζε κία εκέξα έσο δύν εβδνκάδεο, αλάινγα κε ην κέζν απνζηνιήο πνπ ζα επηιεγεί (ηαρπδξνκείν, ή fax) θαη ην θνξέα ζηνλ νπνίν ζα εληνπηζηεί ην ηεθκήξην. Σα αηηήκαηα είλαη πνιιά γη απηό θαη ρξεηάδεηαη έλα ρξνληθό δηάζηεκα γηα ην αίηεκα ηνπ θάζε ρξήζηε.από ηελ έξεπλα θαηαγξάθεθε πνζνζηό 98% ρξήζεο ηεο ππεξεζίαο ηνπ δηαδαλεηζκνύ από ηηο βηβιηνζήθεο ηνπ δείγκαηνο, γεγνλόο πνπ ππνδειώλεη έλα επξύ δίθηπν πξνζθνξάο ππεξεζηώλ θαη θάιπςεο αλαγθώλ ησλ ρξεζηώλ, αθνύ νη βηβιηνζήθεο ζπλεξγάδνληαη όρη κόλν γηα λα κεηώζνπλ ην θόζηνο ιεηηνπξγίαο θαη ζπληήξεζεο ησλ ζπιινγώλ πνπ δηαζέηνπλ, αιιά θαη γηα λα πξνζθέξνπλ ηεθκήξηα ζηνπο ρξήζηεο ηνπο, αθόκα θαη αλ νη ίδηεο δελ ηα δηαζέηνπλ. Ηλεκτρονικά περιοδικά Σα ειεθηξνληθά πεξηνδηθά απνηεινύλ κηα λέα κνξθή πιηθνύαιιά θαη έλα δηαθνξεηηθό κέζσ εκθάληζεο ησλ έληππσλ πεξηνδηθώλ. Παξ όια απηά ζηελ ζπλέρεηα ππήξμαλ πεξηνδηθά πνπ δηαηίζνληαη απνιεηζηεθά θαη κόλν ζε ειεθηξνληθή κνξθή. Η ζπιινγή ειεθηξνληθώλ πεξηνδηθώλ κηαο βηβιηνζήθεο πξνέξρεηαη από ηελ ζπκκεηνρή ηεο εθάζησηε βηβιηνζήθεο ζε ζπλδξνκέο πνπ πξαγκαηνπνηνύλ ηόζν ζε πεξηνδηθά όζν θαη ζε βάζεηο δεδνκέλσλ. Έλα ειεθηξνληθό πεξηνδηθό κπνξεί λα απνηειεί ηελ ζπλέρεηα ηεο έληππεο κνξθήο, κπνξεί λα έρεη παξάιιειε πνξεία ή κπνξεί ε έθδνζή ηνπ λα είλαη ηειείσο απηόλνκε. Πιενλέθηεκα ησλ ειεθηξνληθώλπεξηνδηθώλ είλαη όηη δελ θαηαιακβάλνπλ ρώξν ζηελ απνζήθεπζή ηνπο, ζε ζρέζε κε ηα έληππα πεξηνδηθά πνπ έρνπλ σο κία επηπιένλ ζπλέπεηα λα επηβαξύλνπλ ηελ βηβιηνζήθε κε ην θόζηνο ηεο βηβιηνδεζίαο, ελώ, επίζεο,δελ ππόθεηληαη ζε θπζηθή θζνξά. 27

28 Μπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηηο πιεξνθνξίεο ηνπο ηαπηόρξνλα πνιινί ρξήζηεο καδί από όπνην ρσξό επηζπκεί ν θαζέλαο ηνπο. εκαληηθό κεηνλέθηεκα ζεσξείηαη ην θόζηνο ηεο ζπλδξνκήο ησλ ειεθξνληθώλ πεξηνδηθώλ γηα ηελ αγνξά ηνπο. Παξόια απηά νη βηβιηνζήθεο δελ δίζηαζαλ λα ηα ελζσκαηώζνπλ ζηηο ππεξεζίεο ηνπο. Οη βηβιηνζήθεο επεμεξγάδνληαη ηα ειεθηξνληθά πεξηνδηθά ζεκαηηθά θαη κεηά ηα εηζάγνπλ ζηνλ θαηάινγό ηνπο. Η βηβιηνζήθε αθνύ πξαγκαηνπνηήζεη ηηο ζπλδξνκέο δίλεη ηελ δπλαηόηεηα ζηνλ ρξήζηε κε ηνλ θσδηθό πνπ ηνπ δίλεη λα κπνξέζεη λα θάλεη αλαδήηεζε ησλ άξζξσλ ησλ πεξηνδηθώλ, λα ηα δεη θαη λα ηα ρξεζηκνπνίεζε ζε πιήξεο θείκελν θείκελν. Σα ειεθηξόληθα πεξηνδηθάρξεζηκνπνηνύληαη ζε κεγάιν πνζνζηό από ηνπο ρξήζηεο γηαηί κεηαμύ άιισλ ηνπο δίλεηαη ε δπλαηόηεηα λα πξαγκαηνπηήζνπλ γξήγνξε έξεπλα κέζσ απηώλ κέζσ ησλ κεραλώλ αλαδήηεζεο πνπ πξνζθέξεη ε βηβιηνζήθε. Η δηάζεζε ησλ ειεθηξνληθώλ πεξηνδηθώλ ζηνπο ρξήζηεο γίλεηαη κε ηξεηο ηξόπνπο. Σελ έκθάληζε ηνπ ηίηινπ ηνπ πεξηνδηθνύ ζηνλ θαηάινγν OPAC ηεο βηβιηνζήθεο, γηα λα κεηαβεί ν ρξήζηεο ζηελ ηζηνζειίδα πνπ είλαη δηαζέζηκν ην πεξηνδηθό. Γεύηεξνλ, ζηε δεκηνπξγία ηζηνζειίδαο όπνπ ζα δηαηίζνληαη όινη νη ηίηινη ησλ ειεθηξνληθώλ πεξηνδηθώλ πνπ δηαζέηεη ε βηβιηνζήθε θαη ε κεηάβαζε ζα πξαγκαηνπνηείηαη κε ηελ ρξήζε ππεξζπλδέζκσλ ζηελ ηζηνζειίδα κέζα από ηελ νπνία δηαηίζεηαη ην πεξηνδηθό. Σέινο κε ηελ παξνρή ησλ δύν παξαπάλσλ δπλαηνηήησλ από ηελ βηβιηνζήθε. Από ηελ έξεπλα θαηαγξάθεθε πνζνζηό 89% ρξήζεο ηεο ππεξεζίαο ειεθηξνληθώλ πεξηνδηθώλ από ηηο βηβιηνζήθεο ηνπ δείγκαηνο. Υπηρεςίεσ κοινωνικήσ δικτφωςησ Όηαλ νo'reilly 30 αλαθέξεηαη ζε κηα δεύηεξε γεληά ππεξεζηώλ βαζηζκέλσλ ζην Γηαδίθηπν, κηιάεη, θαηά βάζε, γηα ηζηόηνπνπο θνηλσληθήο δηθηύσζεο (social networking sites), γηα ηα wikis, θαζώο θαη γηα δηάθνξεο εθαξκνγέο θαη εξγαιεία επηθνηλσλίαο, νη νπνίεο δίλνπλ έκθαζε ζηελ ειεθηξνληθή ζπλέξγεηα θαη αληαιιαγή κεηαμύ ησλ ρξεζηώλ. Ο όξνο ρξεζηκνπνηήζεθε σο ηίηινο ζε κηα ζεηξά από ζπλέδξηα, θαη από πνιιά κέιε ηερληθώλ ππεξεζηώλ θαη κέιε δηαδηθηπαθώλ θνηλνηήησλ πνπ ηνλ πηνζέηεζαλ. Ιζηόηνπνη θνηλσληθήο δηθηύσζεο (social networking sites), δειαδή ηζηόηνπνη πνπ απεπζύλνληαη ζε δηάθνξεο θνηλόηεηεο ρξεζηώλ θαη απνηεινύλ ρώξν

29 ζύλαςεο θνηλσληθώλ ζρέζεσλ, κεηαμύ αλζξώπσλ κε όκνηα ελδηαθέξνληα, ζρεκαηίδνπλ θνηλσληθά δίθηπα. O όξνο «θνηλσληθά δίθηπα» δελ είλαη θαηλνύξγηνο, πξνέξρεηαη από ηηο θνηλσληθέο επηζηήκεο, πνπ νξίδεη ηα λνεηά δίθηπα πνπ ζρεκαηίδνληαη από θνηλσληθέο ζρέζεηο (νηθνγελεηαθέο, πνιηηηθέο, θηιηθέο) πνπ ζπλάπηνληαη αλάκεζα ζηα άηνκα, δηαηεξνύληαη θαη δπλακώλνπλ ή ην αληίζεην κε βάζε ηελ ειεύζεξε βνύιεζε θαη επηινγή ησλ. Κάπνηεο από ηηοβηβιηνζήθεο πνπ ρξεζηκνπνηνύλ ηελ ππεξεζία απηή είλαη νη BoydCountyPublicLibrary, Indianola Public Library.Από ηελ έξεπλα θαηαγξάθεθε πνζνζηό 13,60% ρξήζεο ηεο ππεξεζίαο θνηλσληθήο δηθηύσζεο από ηηο βηβιηνζήθεο ηνπ δείγκαηνο. RSS Η ηερλνινγία RSS (Really Simple Syndication) απνηειεί έλαλ απιό ηξόπν γηα ηελ απνζηνιή πιεξνθνξηώλ από κηα ηζηνζειίδα, ρσξίο λα ρξεηάδεηαη ν ρξήζηεο λα κπαίλεη ζηε δηαδηθαζία ζπρλώλ επηζθέςεσλ θαη αλαδήηεζεο ησλ πιεξνθνξηώλ απηώλ από ην site. Σν κόλν πνπ ρξεηάδεηαη είλαη λα δειώζεη ζην πξόγξακκα RSS -ή ζηελ online ππεξεζία RSS- ηη αθξηβώο επηζπκεί λα εληνπίζεη ζην Γηαδίθηπν, θαη απηνκάησο απνζηέιινληαη νη λέεο πιεξνθνξίεο ζηνλ ππνινγηζηή ηνπ. πγθεθξηκέλα, ην RSS είλαη κία ππεξεζία αληαιιαγήο πεξηερνκέλνπ βαζηζκέλν ζηε γιώζζα XML. Κάζε θαλάιη RSS απνηειείηαη από κία ιίζηα ζηνηρείσλ πνπ πεξηέρνπλ έλαλ ηίηιν θαζώο θαη ην ζύλδεζκν πξνο ηελ αληίζηνηρε ηζηνζειίδα. Σν RSS κπνξεί ηππηθά λα ειέγρεηαη θάζε ζηηγκή ηεο ώξαο από ηνλ ρξήζηε θαη λα ηνπ δίλεηαη αλαθνξά γηα θάζε θαηλνύξην πεξηερόκελν πνπ θαηαρσξείηαη. Όηαλ κία θαηλνύξηα πιεξνθνξία πξνζηεζεί παίξλεη ηελ ζέζε κηαο παιαηόηεξεο πνπ κεηαθηλείηαη 31. Οη ρξήζηεο πνπ έρνπλ πεξηζζόηεξε γλώζε γηα ηελ εθαξκνγή ησλ RSS κπνξνύλ λα θάλνπλ ηελ ρξήζε ηεο ππεξεζίαο ζε ζπλεξγαζία κε ηα ηζηνιόγηα. Η ππεξεζία RSS θαηαιακβάλεη ην 16,40% ζε πνζνζηό ζηελ έξεπλα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε. Online εκπαίδευςη χρηςτών Έλα κεγάιν πνζνζηό ησλ δεκόζησλ βηβιηνζεθώλ επηδηώθνπλ λα ππάξρεη online εθπαίδεπζε ρξεζηώλ κέζσ ηεο βηβιηνζήθεο ηνπο. ηόρνο ησλ πξνγξακκάησλ απηώλ 31 Hammersley, B. (2005). Developing feeds with RSS and atom.. Sebastopol. 7:

30 είλαη νη ρξήζηεο λα κπνξνύλ λα ελεκεξώλνληαη θαη λα εθπαηδεύνληαη online κέζσ ηεο βηβιηνζήθεε πνπ επηιέγνπλ λα ζπλδεζνύλ. Οη ρξήζηεο κπνξνύλ λα ζπλδεζνύλ κέζσ ησλ ππεξζπλδέζκσλ πνπ πξνζθέξεη ν ηζηόηνπνο ηεο βηβιηνζήθεο ζην ζέκα πνπ πξόθεηηαη λα εθπαηδεπηεί ν θάζε ρξήζηεο. Κάζε βηβιηνζήθε επηιέγεη δηαθνξεηηθά ζέκαηα γηα εθπαίδεπζε. πλήζσο έρεη ζρέζε θαη κε ηνηη είδνο ε βηβιηνζήθε ζέιεη λα πξνσζήζεη κέζσ ησλ ζπιινγώλ ηεο. Γηα παξάδεηγκα ππάξρνπλ βηβιηνζήθεο πνπ αλ θαη δεκόζηεο αθηεξώλνπλ ρξόλν θαη πξνζεγγίδνπλ λεαξέο ειηθίεο πεξηζζόηεξν, κε απνηέιεζκα λα έρνπλ θαηά ην πιείζηνλ online πξνγξάκκαηα πνπ έρνπλ ζρέζε κε παηδηά. Δπεηδή απηά ηα πξνγξάκκαηα έρνπλ ζρέζε κε παηδηά ηα πεξηζζόηεξα από απηά έρνπλ κνξθή θηλνπκέλσλ ζρεδηώλ από ηνπο αγαπεκέλνπο ήξσεο ησλ παηδηώλ γηα λα ηνπο είλαη πεξηζζόηεξν πξζηηά θαη επράξηζηα. Μπνξνύλ κέζσ απηώλ ησλ πξνγξακκάησλ λα ςπραγσγεζνύλ αιιά θαη λα ζπκβάινπλ ζηελ κόξθσζή ηνπο. Οη βηβιηνζήθεο γεληθόηεξα πξνζθέξνπλ online εθπαίδεπζε ρξεζηώλ θαη πξόζβαζε ζε online ζεκηλάξηα, πνπ έρνπλ κόλν ζέκαηα ην πώο λα ρξεζηκνπνηνύλ ην Γηαδίθηπν, αιιά ζε κηα ζεηξά από άιια ζέκαηα επίζεο. Τπάξρνπλζύλδεζκνη ζε θαηάιιεια καζήκαηα όπνπ κπνξνύλ λα εγθαηαζηαζνύλ ζηνλ ππνινγηζηή, όπσο θαη ε δεκηνπξγία ζεκηλαξίσλκέζσ δηαδπθηίνπόπνπ ζεκαηνδνηήζεθαλ από ηελ αξρή πξνο όθεινο ησλ ρξεζηώλ αξραξίσλ. Οη ρξήζηεο κε ηνλ θσδηθό θαη ην pin ηεο θάξηαο βηβιηνζήθεο (εηθ. 7) πνπ ηνπο δίλεηαη από ηελ βηβιηνζήθε κπνξνύλ λα θάλνπλ ρξήζε ησλ ππεξεζηώλ απηώλ. Υσξίο ηελ εηζαγσγή ηνπ θσδηθνύ νη ρξήζηεο δελ κπνξνύλα λα θάλνπλ ρξήζε ηεο ππεξεζίαο απηήο αλ βξίζθνληαη εθηόο ηνπ ρώξνπ ηεο βηβιηνζήθεο. Γεκνθηιήο ππεξεζίεο είλαη ε εθκάζεζε ππνινγηζηώλ, ησλ βαζηθώλ πξνγξακκάησλ, αιιά θαη εθκάζεζε μέλεο γιώζζαο.όπσο γηα παξάδεηγκα ζηελ βηβιηνζήθε UrbanaFreeLibrary. Οη ρξήζηεο κπνξνύλ λα θάλνπλ επηινγή ηεο γιώζζαο πνπ επηζπκνύλ. Γελ ππάξρεη πεξηνξηζκόο ζηνλ θάζε ρξήζηε γηα ην πόζεο γιώζζεο πξέπεη λα ρξεζηκνπνηήζεη. Μπνξνύλ, επίζεο, λα επηιέμνπλ βάζεη ησλ γλώζεώλ ηνπο θαη ην επίπεδν πνπ ζέινπλ λα αθνινπζήζνπλ. Οη ρξήζηεο κπνξνύλ λα δηαβάζνπλ κέζσ ηεο βνήζεηαο πνπ πξνζθέξεη ε βηβιηνζήθε ηα καζήκαηά ηνπο. Πξνζθέξεηαη βνήζεηα γηα λα θάλνπλ ηηο αζθήζεηο ησλ καζεκάησλ ηνπο αιιά θαη δηάθνξα test πνπ κπνξνύλ λα θάλνπλ γηα λα επηβεβαηώζνπλ ηηο γλώζεηο ηνπο.h βηβιηνζήθε Berlin-Peck Memorial Library πξνζθέξεη κία ηέηνηα ππεξεζία. Μπνξνύλ λα πεξηεγεζνύλ ζε εθζέζεηο ηέρλεο θαη κνπζείσλ. Η Βηβιηνζήθε NewBaryPortPublicLibrary πξνζθέξεη online θάξηα γηα ηα 30