Μελετώντας την έκθεση του ΟΟΣΑ σχετικά με το βιβλίο και τον νόμο περί ενιαίας τιμής, έχουμε να παρατηρήσουμε τα κάτωθι:

Transcript

1 Μελετώντας την έκθεση του ΟΟΣΑ σχετικά με το βιβλίο και τον νόμο περί ενιαίας τιμής, έχουμε να παρατηρήσουμε τα κάτωθι: Στη σελ. 120 συμπεραίνει ότι: As a result, most parts of the supply chain are characterised by a fairly large number of players and by easy entry and exit. In essence, the supply side of the book market can be characterised as a typical monopolistic competition environment where firms face investment risk and demand uncertainty. Πώς είναι δυνατό να αναφέρεται η έκθεση σε μονοπωλιακό περιβάλλον όταν την ίδια στιγμή παραδέχεται ότι είναι μεγάλος ο αριθμός των επιχειρήσεων, είναι εύκολο να μπει ή να βγει κανείς από τον κλάδο, υπάρχει υψηλό ρίσκο και αβεβαιότητα ζήτησης; Όταν υπάρχει μονοπώλιο, μόνο μία επιχείρηση λειτουργεί και μάλιστα χωρίς κανένα ρίσκο. Στη σελ. 121 αναγνωρίζει ότι: Regulating book prices is a widely used practice in the EU. Countries with book price regulations include France, Germany, Spain, Italy and Denmark. On the other hand, a few countries have already liberalised their book market. Countries without any regulation of book prices are the US, the UK, Sweden and Finland. Και προσθέτουμε ότι από τις 34 χώρες που απαρτίζουν τον ΟΟΣΑ μόλις οι 13 έχουν απελευθερωμένη την αγορά του βιβλίου. Countries of OECD Australia Austria Belgium Canada Chile Czech Republic Denmark Estonia Finland France Germany Greece Restrictions on book price na [1]

2 Hungary Iceland Ireland Israel Italy Japan South Korea Luxembourg Mexico Netherlands New Zealand Norway Poland Portugal Slovakia Slovenia Spain Sweden Switzerland Turkey United Kingdom United States na na Στη σελ. 122 προσπαθώντας να αποδείξει ότι ο νόμος της ενιαίας τιμής βλάπτει τον ανταγωνισμό αναφέρει: In particular, while book price regulation ensures that publishers enjoy high margins, it provide no guarantee that such profits will be used to subsidise less popular cultural books. At the same time, it provides no guarantee that booksellers will use their profits from bestsellers to distribute and market less popular cultural books. In other words, book price regulation as it is applied is not combined with any commitment mechanism, either for publishers or for booksellers, that the abnormal profits they both enjoy should be used to meet the cultural objectives of the legislator. Σύμφωνα με τα στοιχεία παραγωγής του ΕΚΕΒΙ, που χρησιμοποιεί αυτή η έκθεση, το 2011 εκδόθηκαν 8333 βιβλία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΝΕΛΒΙ τα bestsellers (βιβλία που πούλησαν πάνω από 5000 τεμάχια ετησίως) δεν είναι ούτε 500. Ποια είναι καλύτερη απόδειξη ότι το 94% των τίτλων που εκδίδονται κάθε χρόνο δεν είναι εμπορικά βιβλία και τα περισσότερα προάγουν τον πολιτισμό; Παρακάτω στην ίδια σελίδα ασχολείται με την εμπορική πολιτική: For instance, publishers can use the retail margin as an instrument to increase sales of specific book titles (a higher retail margin and lower wholesale price implies greater incentives for the bookseller to promote the specific title to consumers). Εδώ παραβλέπει το γεγονός ότι οι τίτλοι των βιβλίων δεν υποκαθίστανται εύκολα ενώ η τιμή δεν μπορεί να επηρεάσει εύκολα την επιλογή ενός τίτλου. Για παράδειγμα δεν υπάρχει περίπτωση ο αγοραστής του Ουμπέρτο Έκο να προτιμήσει τον Νταν Μπράουν λόγω διαφοράς τιμής. Αυτό μπορεί να ισχύει μόνο σε ειδικές κατηγορίες όπως η ελαφρά λογοτεχνία, το κλασικό παιδικό βιβλίο, κοκ. [2]

3 Επίσης, στην ίδια σελίδα ασχολείται με τη μείωση τιμών λόγω κρίσης: Finally, one should note that book price regulation gives publishers no incentive to change the price charged during the two years period due to significant menu costs (altering price lists, invoicing back the price difference, etc.). This price stickiness is extremely harmful for economic efficiency in situations where aggregate demand fluctuates. In particular, lower demand and sticky prices imply suboptimal market equilibrium with too high prices and too low sales. This case may particularly apply in the Greek book market now, where the shrinking of disposable income has decreased demand but retail prices have not decreased concurrently. Τα συμπεράσματα εδώ είναι λανθασμένα καθώς τα στοιχεία που λαμβάνουν υπόψη σταματούν στο Η μέση τιμή των βιβλίων για το 2012, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΚΕΒΙ, έπεσε στα 14,92. Επίσης παραθέτουμε και αυτόν τον πίνακα, του οποίου τα στοιχεία αντλήσαμε από την ΕΛ.ΣΤΑΤ. και το ΕΚΕΒΙ: Δείκτης Βασικού μισθού προηγ έτους 2001 Μέση λιανική τιμή βιβλίου ,1 13, ,4 4,23% ,7 12,65% ,5-0,22% ,7 1,31% ,9 2,37% προηγ έτους ,6 1,79% 23,69% 15,6 13,87% ,52% 28,04% 17,13 9,81% 25,04% ,8 7,80% 38,03% 17,1-0,18% 24,82% ,8 3,71% 43,15% 17,47 2,16% 27,52% ,7-3,67% 37,90% 17,12-2,00% 24,96% ,65% 37,00% 14,92 12,85% 8,91% 2008 = 100 Ο ρυθμός αύξησης της μέσης λιανικής τιμής του βιβλίου από το 2001 έως το 2007, με τον νόμο της ενιαίας τιμής σε ισχύ, έφτασε το 13,87% τη στιγμή που ο βασικός μισθός αυξήθηκε κατά 23,69%, διαφορά 9,82%. Το 2012 η διαφορά έφτασε στο 28,09%. Στον παρακάτω πίνακα φαίνεται επίσης ότι η μέση τιμή του βιβλίου αυξάνεται με αργότερο ρυθμό από τον δείκτη τιμών καταναλωτή, από την εποχή που εφαρμόστηκε ο νόμος της ενιαίας τιμής βιβλίου, το 1997 (τα στοιχεία προέρχονται από το ΕΚΕΒΙ) [3]

4 Το ίδιο συμβαίνει έως και σήμερα, όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα: Εξέλιξη είκτη Τιµών Καταναλωτή * ιαφορά βιβλία vs Γενικός δείκτης -0,1% 0,0% -0,6% -1,2% -0,5% -1,3% 0,8% -2,7% Βιβλία 3,4% 2,9% 3,0% 2,0% 2,4% 2,8% 2,0% 2,0% Βιβλίο ξένης γλώσσας 4,6% 3,4% 4,3% 3,3% 4,9% 5,5% 3,2% 3,8% Λεξικό ξένης γλώσσας 2,5% 3,8% 1,7% 0,3% 1,2% 1,9% 1,7% 1,3% Βοηθητικό σχολικό 3,2% βιβλίο 2,1% 2,0% 1,6% 1,1% 1,6% 1,6% 1,1% Λογοτεχνικό βιβλίο 4,3% 6,1% 2,0% 3,0% 2,5% 3,3% 1,2% 1,4% Υπηρεσίες Αναψυχής 2,6% 4,9% 2,0% 3,1% 5,8% 2,2% 2,9% 1,8% Εισιτήρια κινηµατογράφου 3,8% 2,9% 1,9% 2,4% 1,9% 3,5% 4,3% 1,9% Εισιτήρια θεάτρου 4,9% 8,0% 0,9% 2,0% 1,0% 2,6% 2,7% 1,6% Εφηµερίδες- Περιοδικά 3,8% 3,4% 2,0% 1,1% 2,9% 9,8% 0,8% -0,1% Εφηµερίδες 6,6% 5,7% 1,7% 0,0% 2,1% 14,7% 1,5% 0,0% Περιοδικά 0,2% 0,2% 2,3% 2,9% 4,6% 1,4% -0,4% -0,3% Γραφική Ύλη - Σχολικά Είδη 4,2% 3,8% 2,7% 2,2% 2,8% 3,7% 2,7% 2,8% Γενικός είκτης Τιµών 3,5% 2,9% 3,5% 3,2% 2,9% 4,2% 1,2% 4,7% Πηγή: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ (πρ. ΕΣΥΕ), ιεύθυνση Οικονοµικών και Βραχυχρόνιων εικτών * Οι µεταβολές που σηµειώνονται αφορούν τη µέση ετήσια τιµή του δείκτη τιµών καταναλωτή κάθε έτους. [4]

5 Στη σελίδα 123 αναφέρεται: The maintained retail price regulation significantly limits the marketing strategies of booksellers and, as a result, reduces their potential revenues. In particular, fixing retail prices prevents retailers from introducing any price discrimination mechanism that would better match products and services to their location, the season or the consumer type they serve. This inability to price differentiate, in combination with the standard freeriding problem of quality competition at the retail level, significantly distorts booksellers incentives to offer any quality services. Παραβλέπουν το γεγονός ότι καθώς το βιβλίο είναι ακριβώς το ίδιο είτε πωλείται από συνοικιακό βιβλιοπωλείο, είτε πωλείται από super market, είτε πωλείται από το ίντερνετ, και άρα οι υπηρεσίες ποιότητας του λιανοπωλητή περιορίζονται είτε στο εξειδικευμένο προσωπικό που θα ενημερώσει σωστά τον καταναλωτή είτε στον ανταγωνισμό των τιμών. Ο τελευταίος, καθώς είναι ο ευκολότερος, μπορεί να ακολουθηθεί από όλους ειδικά από αυτούς που θα έχουν μεγάλη διαπραγματευτική ικανότητα να απαιτήσουν υψηλότερη έκπτωση από τον εκδότη. Όπως αντιλαμβάνεστε, οι μεγαλύτεροι παίκτες της αγοράς θα μπορούσαν να έχουν αυτή τη δυνατότητα και μόνο. Αν μάλιστα τη χρησιμοποιήσουν υπερβολικά, δηλαδή φτάσουν να προσφέρουν τα βιβλία στο κόστος, ελάχιστες είναι οι πιθανότητες και της δικής τους επιβίωσης. Στην ίδια σελίδα παρακάτω αναφέρεται: The inability of Greek booksellers to set their own prices carries the risk that they have to operate with a very inefficient inventory management system. Under the current legislation, Greek book retailers cannot offer discounts on unpopular books and as such have no stock liquidation possibility, which in turn implies that their total stock management costs increase. Αυτό και μόνο το κομμάτι δείχνει την παντελή άγνοια των συγγραφέων αυτής της έκθεσης ως προς τη λειτουργία της ελληνικής αγοράς βιβλίου. Οι Έλληνες βιβλιοπώλες, μικροί ή μεγάλοι, έχουν το δικαίωμα να επιστρέφουν τα απούλητα βιβλία τους ελαχιστοποιώντας το ρίσκο τους. Αυτό που εντυπωσιάζει είναι ότι ενώ τα στοιχεία που παρατίθενται από την εμπειρία της απορρύθμισης της αγοράς βιβλίου του Ηνωμένου Βασιλείου (μέσα στην έκθεση του ΟΟΣΑ) καταδεικνύουν ξεκάθαρα ότι μεταφέρθηκε ο τζίρος από τα ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία στις αλυσίδες, τα super market και το internet. Και παρόλο που το μόνο όφελος του καταναλωτή (και αυτό με αμφιβολία) είναι ότι μάλλον αγοράζει φθηνότερα τα 20 bestsellers που κυκλοφορούν ετησίως ενώ όλα τα άλλα βιβλία τα αγοράζει ακριβότερα, οι συγγραφείς της εκθέσεως προτείνουν να καταργηθεί ο νόμος της ενιαίας τιμής στην Ελλάδα. Τα επιχειρήματά τους δε, είναι σαθρά καθώς πιστεύουν ότι: 1. το κόστος εκτύπωσης και διανομής των βιβλίων μειώθηκε τα τελευταία 20 χρόνια (δεν λαμβάνουν υπόψη το εργατικό κόστος και το κόστος των υπηρεσιών που στην Ελλάδα ανέβηκε έως και 100%;) 2. Τα παλαιότερα και μικρότερα βιβλιοπωλεία θα βελτιωθούν. Με τι πόρους θα βελτιωθούν και προς ποια κατεύθυνση; Να πωλούν σε χαμηλές τιμές δεν θα μπορούν καθώς δεν θα έχουν το περιθώριο. 3. Πιστεύουν ότι ο νόμος της ενιαίας τιμής ευθύνεται που οι νέες τεχνολογίες (e-book, print-on-demand και internet sales) δεν ευδοκιμούν ακόμη στην Ελλάδα. [5]

6 Τέλος, παραθέτουμε μια έγκυρη νομική και οικονομική ανάλυση του καθηγητή Dr. Jürgen G. Backhaus Maastricht University, που υπερασπίζεται τον νόμο της ενιαίας τιμής του βιβλίου στη Γερμανία και την Αυστρία (Resale Price Maintenance for Books in Germany and the European Union). Το κείμενο γράφτηκε το 2000 αλλά παραμένει έως σήμερα καθ όλα επίκαιρο. Αντιγράφουμε τα συμπεράσματα του κειμένου: Conclusions In this paper on the organisation of the German book trade, it has been argued that the cultural and historical aspects of its organisation are by all means more important than the anti-trust aspects. Looking at the six different stages as identified in the production of books and other 18 similar media of communication, the question is whether this peculiar organisation of resale price maintenance agreements has an impact on the end price and on cultural diversity. Οur argument has been that in each of the six stages, the impact of the agreements on cultural diversity is clearly positive. The impact on prices is irrelevant or nil in three of the stages identified, and it is (due to cross-subsidisation) undeterminable with different effects in opposite directions at the other three stages. Συμπεράσματα της ΕΝΕΛΒΙ Η κατάργηση του νόμου περί ενιαίας τιμής του βιβλίου θα έχει τις εξής συνέπειες: 1. Θα ξεκινήσει ανηλεής πόλεμος τιμών μεταξύ των βιβλιοπωλών προκειμένου να κερδίσουν μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς. 2. Στο παιχνίδι αυτό θα μπουν σίγουρα οι αλυσίδες των super markets και η Cosmote με το καινούργιο της site βιβλίου Cosmobooks. 3. Όλος αυτός ο πόλεμος θα οδηγήσει σε πίεση ανόδου των εκπτώσεων που προσφέρονται από τους εκδότες προς τα βιβλιοπωλεία. Προκειμένου ο εκδότης να διαφυλάξει μέρος της κερδοφορίας του, θα ανεβάσει τη λιανική τιμή του τιμοκαταλόγου των βιβλίων του τουλάχιστον κατά 40% προκειμένου, δίνοντας πολύ μεγαλύτερη έκπτωση στο κατάστημα λιανικής, να εισπράξει περίπου τα ίδια που εισέπραττε έως τώρα. 4. Οι μεγάλες αλυσίδες (βιβλιοπωλεία, super market, internet) θα ενδιαφερθούν μόνο για 30 τίτλους bestsellers το έτος, όμως οι τιμές θα αυξηθούν για όλα τα βιβλία. Έτσι ο καταναλωτής θα μπορεί να κερδίσει μόνο από την αγορά βιβλίων bestsellers καθώς για τα υπόλοιπα δεν θα υπάρχει κίνητρο προώθησής τους από τα βιβλιοπωλεία και άρα προσφοράς τους σε χαμηλή τιμή. Παραθέτουμε σχετική έρευνα για τις πρακτικές που ακολουθεί η Amazon, η οποία τονίζει ότι «Για τίτλους που βρίσκονται στους top 20, η Amazon είναι 6% φθηνότερη από τους ανταγωνιστές της. Για τους υπόλοιπους τίτλους, η Amazon χρεώνει ένα μέσο καπέλο 13% για τίτλους που βρίσκονται στους top και 15% για τίτλους που βρίσκονται στους top » pdf [6]

7 5. Όσο μεγαλύτερος ο παίκτης (βιβλιοπωλεία, super market, internet) τόσο μεγαλύτερη η διαπραγματευτική του ικανότητα στην πίεση για μεγάλες εκπτώσεις. Επομένως τα μεσαία και μικρά βιβλιοπωλεία θα πληγούν ανεπανόρθωτα από ένα τέτοιο μέτρο καθώς θα αδυνατούν να διαθέσουν σε ανταγωνιστικές τιμές τα βιβλία bestsellers. Όλοι οι άλλοι τίτλοι θα ακριβύνουν υπερβολικά, με αποτέλεσμα να χαθούν και από εκεί πωλήσεις καθώς το κοινό δεν θα μπορεί να αγοράζει τις ίδιες ποσότητες που αγόραζε στο παρελθόν. 6. Στο παιχνίδι θα μπουν με μεγαλύτερη επιθετικότητα και τα ΜΜΕ (εφημερίδες, περιοδικά) τα οποία θα μπορούν να κάνουν απευθείας συμφωνίες είτε με εκδότες είτε με συγγραφείς παρακάμπτοντας εντελώς το δίκτυο των βιβλιοπωλείων προκειμένου να διαθέσουν βιβλία bestsellers σε αποκλειστικότητα. 7. Πιστεύουμε πως και αν ακόμη υπάρχουν λόγοι που πρέπει να καταργηθεί αυτός ο νόμος, τότε δίκαιο θα ήταν να καταργηθεί ταυτόχρονα και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης που ισχύει: Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, Δανία, και αλλού. Τέλος πρέπει να αναφερθεί ότι δεν υπάρχει ούτε ένα συνδικαλιστικό σωματείο το οποίο έχει σχέση με το βιβλίο (εκδότες, βιβλιοπώλες, συγγραφείς, μεταφραστές) και συμφωνεί με την κατάργηση του νόμου της ενιαίας τιμής. [7]