Η ευρωπαϊκθ ταυτότητα του μέλλοντοσ (Και το απαραίτητο μεςογειακό περιεχόμενο τησ)

Transcript

1 50 Υρόνια ΦΡΟΝΣΙΣΗΡΙΑ ΜΔΗ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΑΒΒΑΪΓΗ-ΜΑΝΩΛΑΡΑΚΗ ΠΑΓΚΡΑΣΙ : Φιλολάου & Δκφαντίδου 26 : Σηλ.: ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 2010 Η ευρωπαϊκθ ταυτότητα του μέλλοντοσ (Και το απαραίτητο μεςογειακό περιεχόμενο τησ) Είναι ςθμαντικι προχπόκεςθ για τθ δθμοκρατία και το μζλλον τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ θ καλλιζργεια τθσ ευρωπαϊκισ ταυτότθτασ δίπλα ςτισ εκνικζσ ταυτότθτεσ των πολιτϊν ςε όλεσ τισ χϊρεσ-μζλθ.ασ μθν ξεχνάμε όμωσ ότι τα ζκνθ, κράτθ-μζλθ τθσ Ζνωςθσ, δεν είναι ίςα οφτε πλθκυςμιακά οφτε ςε ζκταςθ γεωγραφικι οφτε ακόμα περιςςότερο οικονομικά και ςτρατθγικά. Τθν Ζνωςθ, άρα, παραμονεφει ο κίνδυνοσ να μετατραπεί ςε ολιγαρχία των ιςχυρότερων χωρϊν τθσ, μολονότι είναι ςυγχρόνωσ ςπουδαία πρόκλθςθ το όνειρο τθσ Ευρϊπθσ των λαϊν. Ο μακρφσ και δφςκολοσ δρόμοσ τθσ ιςότθτασ και τθσ δθμοκρατίασ για τθν πραγματοποίθςθ του ονείρου μιασ Ευρϊπθσ των λαϊν απαιτεί (όπωσ όλα περίπου τα ηθτιματα) πάλθ ςτο ευρωπαϊκό πεδίο των ιδεϊν και ςυμμαχίεσ για τθν επίτευξθ του. Ανάμεςα ςε πολλά άλλα ηθτιματα, μια μεγάλθ μάχθ ιδεϊν, που πρζπει να δοκεί, αφορά τα πολιτιςμικά πρότυπα, τθν αξιολόγθςθ των πολιτιςμϊν και τον προςδιοριςμό τθσ ευρωπαϊκισ ταυτότθτασ που κζλουν οι ευρωπαϊκοί κεςμοί να καλλιεργιςουν δίπλα ςτισ εκνικζσ ταυτότθτεσ των νζων γενεϊν, Τα πολιτιςμικά πρότυπα, θ αξιολόγθςθ των πολιτιςμϊν και ο προςδιοριςμόσ τθσ ευρωπαϊκισ ταυτότθτασ αντιμετωπίηονται από τουσ κεςμοφσ τθσ Ζνωςθσ ςαν δεδομζνεσ πραγματικότθτεσ, που, άρα, πρζπει μόνο να γίνουν αντικείμενα υπεράςπιςθσ και διάδοςθσ για να τισ οικειοποιθκοφν οι νζεσ γενιζσ. Δεν είναι κακόλου δεδομζνθ θ ευρωπαϊκι (δθλαδι διεκνικι) ςυναίνεςθ ςτο τι ςθμαίνει ευρωπαϊκι ταυτότθτα του μζλλοντοσ οφτε ποια είναι θ ευρωπαϊκι κουλτοφρα που πρζπει να καλλιεργιςουμε δίπλα ςτθν εκνικι ταυτότθτα και κουλτοφρα των νζων γενεϊν.

2 Πρϊτα πρϊτα, θ ευρωπαϊκι κουλτοφρα ζχει παράδοςθ και ιςτορία που μζροσ τθσ πρζπει να διαφυλάξουν οι χϊρεσ-μζλθ και μζροσ τθσ πρζπει να κρίνουν και να ξεπεράςουν, με ςτόχο τθ δθμοκρατία και τθν ενότθτα μζςα ςτθν ιςότθτα. Η ευρωπαϊκι κουλτοφρα, αρχικά, δεν περιζχει μόνο τθν αποδοχι τθσ κλαςικισ αρχαιότθτασ, τθ διαφωτιςτικι κλθρονομιά και τισ δθμοκρατικζσ αξίεσ τθσ γαλλικισ επανάςταςθσ. Ζχει ακόμα διαμορφϊςει, μζςα από τθν ιςτορία τθσ, ιδεολογίεσ ανταγωνιςτικζσ και ρατςιςτικζσ, που δικαιϊνουν τον ζλεγχο εδαφϊν και τθν κυριαρχία πάνω ςε άλλουσ λαοφσ, τθν ταξινόμθςθ λαϊν και πολιτιςμϊν, τθν κυριαρχία των ολίγων. Αυτζσ οι αυταρχικζσ ιδεολογίεσ, προϊόν του παρελκόντοσ των επεκτατιςμϊν και τθσ αποικιοκρατίασ, ςτθρίηουν τον ιςχυρότατο ςτθν Ευρϊπθ ιδεολογικό μφκο για τθ δικεν ανωτερότθτα των δυτικϊν και βόρειων Ευρωπαίων και τθν παράλλθλθ πολιτιςμικι «κατωτερότθτα» όςων ανικουν τόςο ςτθν «Ανατολι» (με τθ γεωγραφικι, αλλά και πολιτικι ςθμαςία του όρου), όςο και ςτον Νότο {με τθν οικονομικι, εκτόσ από γεωγραφικι του, ςθμαςία). Αυτι θ βακιά ςυντθρθτικι ιδεολογία, που αποδίδει αξία ςτον Βορρά και υποτιμάει τον Νότο, που βλζπει ανωτερότθτα ςτθ Δφςθ και κατωτερότθτα ςτθν Ανατολι, ζχει γεννθκεί και διαδοκεί από τον επεκτατιςμό και τθν οικονομικι λεθλαςία άλλων λαϊν, είναι ιδεολογία του αιϊνα τθσ αποικιοκρατίασ. Δεν είναι δυνατό, λοιπόν, να υπάρξει ευρωπαϊκι ταυτότθτα, που να οικειοποιθκοφν οι μελλοντικζσ γενιζσ δίπλα ςτθν εκνικι τουσ, αν δεν καταπολεμθκοφν αυτά τα βακιά ςυντθρθτικά ςτερεότυπα του παρελκόντοσ και αν δεν αντικαταςτακοφν από ζνα νζο πολιτιςμικό και αξιακό μείγμα. Το περιεχόμενο τθσ νζασ ταυτότθτασ των Ευρωπαίων πολιτϊν κα πρζπει όχι μόνο να αφιςει πίςω, ωσ προϊόν τθσ ιςτορίασ μιασ άλλθσ εποχισ, το κεντροευρωπαϊκό ςτερεότυπο που κλθρονόμθςαν οι αιϊνεσ τθσ αποικιοκρατίασ, αλλά επίςθσ να διαμορφϊςει μια νζα πολιτιςμικι ταυτότθτα που κα περιζχει ωσ ςυςτατικό τθσ αξίασ τθσ το νότιο και ανατολικό πολιτιςμικό πρότυπο, το διαμορφωμζνο από τθ «μεγάλθ διάρκεια» τθσ Ιςτορίασ, το μεςογειακό πολιτιςμικό πρότυπο. Ο λόγοσ είναι απλόσ, αυτό το πρότυπο ανικει ςτθ «μεγάλθ διάρκεια», κακϊσ είναι μωςαϊκό ςτοιχείων από τουσ αρχαιότερουσ πολιτιςμοφσ τθσ Ευρϊπθσ, τον αρχαιότατο εβραϊκό πολιτιςμό, τθ διαχρονικι λάμψθ τθσ ελλθνικισ αρχαιότθτασ, τθ ρωμαϊκι αυτοκρατορία, τθν άνκθςθ του αραβικοφ πολιτιςμοφ, που ανζπτυξε τα μακθματικά

3 και διζςωςε τον Αριςτοτζλθ, τθν ευρφτατθ πολιτιςμικι επίδραςθ του Βυηαντίου, τθ βακιά επίδραςθ τθσ οκωμανικισ αυτοκρατορίασ. Επίςθσ, το μεςογειακό πρότυπο πολιτιςμοφ ζχει αξίεσ πολφτιμεσ να προςφζρει ςτθν ευρωπαϊκι ταυτότθτα του μζλλοντοσ, κακϊσ είναι κεμελιωμζνο οικονομικά ςτθ λιτότθτα, κοινωνικά ςτθ ςυλλογικότθτα, πολιτικά ςτθ μάχθ ενάντια ςτον δεςποτιςμό. και φιλοςοφικά ςτον ορκολογιςμό, που όμωσ αφινει ανοιχτά παράκυρα ςτο άγνωςτο και ςτο ακατανόθτο. Αυτι τθ μεςογειακι κουλτοφρα τθσ μακριάσ διάρκειασ ςυμβολίηει θ παράδοςθ τθσ ςκλθρισ εργαςίασ ςε ςυνκικεσ άγονεσ και άνυδρεσ και ο ςεβαςμόσ που καλλιζργθςε ςτισ πθγζσ φυςικοφ πλοφτου. Τθ ςυμβολίηει θ θκικι του καρβελιου, που μοιράηεται με δικαιοςφνθ, που κεμελίωςε τθ βεβαιότθτα ότι εγκυμονεί οπωςδιποτε καταςτροφζσ το χάςμα τθσ οικονομικισ ανιςότθτασ. Τζλοσ, τθ ςυμβολίηει θ πολιτικι παράδοςθ τθσ άρνθςθσ υποταγισ ςε κάκε δεςποτιςμό, θ πειςματικι μάχθ αιϊνων για τθν ιςότθτα και τον αυτοπροςδιοριςμό, πολφτιμθ μαγιά για τθν Ευρϊπθ των Λαϊν. Η ευρωπαϊκι ταυτότθτα του μζλλοντοσ δεν μπορεί να είναι οικειοποίθςθ του ευρωκεντρικοφ προτφπου. Πρζπει να εφευρεκεί και να δθμιουργθκεί από τθν αρχι μια νεα ταυτότθτα, που κα προςκζςει ςτα κετικά ςτοιχεία του ευρωκεντρικοφ προτφπου τα κετικά ςτοιχεία του μεςογειακοφ, δθλαδι κα ςυμπλθρϊςει τον ορκολογιςμό με τθ φανταςία, τθν οικονομικι ανάπτυξθ με τθν προςταςία του περιβάλλοντοσ, τισ μεγάλεσ ανιςότθτεσ με τθν κοινωνικι ευαιςκθςία του κίνδυνου που εγκυμονοφν, τθ γραφειοκρατία και τον αυταρχιςμό με τθ ςυλλογικότθτα και τθν αλλθλεγγφθ, το κζρδοσ με τθν ποιότθτα τθσ ηωισ και το δικαίωμα ςτθν ευτυχία. Άννα Φραγκουδάκθ, Τα Νζα ΑΣΚΗΣΕΙΣ Α1.Ασ υποκζςουμε ότι διαβάηετε το προθγοφμενο δθμοςίευμα ςτον θμεριςιο τφπο και αποφαςίηετε να παρουςιάςετε το περιεχόμενο του ςτουσ ςυμμακθτζσ ςασ. Να ςυντάξετε μια περίλθψθ λζξεων για τουσ ςκοποφσ αυτισ τθσ παρουςίαςθσ μονάδεσ 25

4 Α2.Βαςιςμζνοι ςτο κείμενο, να επιβεβαιϊςετε ι να απορρίψετε το περιεχόμενο των παρακάτω προτάςεων, ςθμειϊνοντασ τθν ζνδειξθ Σωςτό (Σ) ι Λάκοσ (Λ): α. Η διαμόρφωςθ τθσ ευρωπαϊκισ ταυτότθτασ προχποκζτει τθν εγκατάλειψθ τθσ εκνικισ ταυτότθτασ των κρατϊν-μελϊν τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ. β. Η ευρωπαϊκι κουλτοφρα πρζπει να διαφυλάξει όλα τα πολιτιςτικά πρότυπα που προκφπτουν απ' τθν παράδοςθ και τθν ιςτορία των κρατϊν-μελϊν τθσ. γ. Η ιδεολογία τθσ ανωτερότθτασ τθσ Δυτικισ και Βόρειασ Ευρϊπθσ ζναντι τθσ Ανατολικισ και Νότιασ διαμορφϊκθκε ςτθ διάρκεια τθσ αποικιοκρατίασ. δ. Βάςθ για τθ ςυγκρότθςθ τθσ ευρωπαϊκισ ταυτότθτασ πρζπει να αποτελζςει το ευρωκεντρικό πρότυπο μονάδεσ 8 Α3.Ξεχνάμε, ςυγχρόνωσ, διαφυλάξουν, δεςποτιςμό, διαχρονικι, εγκυμονεί, μείγμα, ταξινόμθςθ, ςυναίνεςθ, απαιτει: Να γράψετε ζνα ςυνϊνυμο για κακεμιά από τισ παραπάνω λζξεισ του κειμζνου. μονάδεσ 5 Α4.Με ποιο τρόπο αναπτφςςεται θ 5θ παράγραφοσ του κειμζνου; Να τεκμθριϊςετε τθν απάντθςθ ςασ. μονάδεσ 6 Α5.Να ελζγξετε τθ ςυνοχι και ςυνεκτικότθτα τθσ 1 θσ παραγράφου. Να τεκμθριϊςετε τθν απάντθςθ. μονάδεσ 6 Α6.Να ςχολιάςετε τθν παρακάτω κζςθ ςε μια παράγραφο 100 λζξεων: «Η ευρωπαϊκι ταυτότθτα του μζλλοντοσ δεν μπορεί να είναι οικειοποίθςθ του ευρωκεντρικοφ προτφπου. Πρζπει να εφευρεκεί και να δθμιουργθκεί από τθν αρχι μια νζα ταυτότθτα, που κα προςκζςει ςτα κετικά ςτοιχεία του ευρωκεντρικοφ προτφπου τα κετικά ςτοιχεία του μεςογειακοφ.»

5 μονάδεσ 10 ΟΜΑΔΑ Β Με αφορμι μια ςυηιτθςθ που ζγινε ςτο ςχολείο για τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ και τθ διαμόρφωςθ τθσ ευρωπαϊκισ ταυτότθτασ, αποφαςίηετε να ςυντάξετε άρκρο ( λζξεων) για τθ ςχολικι εφθμερίδα. Στο κείμενό ςασ να περιγράψετε το περιεχόμενο που πρζπει να ζχει θ ςφγχρονθ ευρωπαϊκι ταυτότθτα. Η απόρριψθ τθσ εκνικισ φυςιογνωμίασ των κρατϊν-μελϊν ι θ ςυνφπαρξθ πολιτιςτικϊν ςτοιχείων είναι απαραίτθτθ προχπόκεςθ για τθ ςυγκρότθςθ τθσ και γιατί; Ποιοσ πρζπει να είναι ο ρόλοσ τθσ εκπαίδευςθσ ςτθ διαμόρφωςθ ενόσ ςφγχρονου ευρωπαίου πολίτθ; μονάδεσ 40 Επιμέλεια: Γ. Καπθσ-Α. Χατζηλάμπροσ