Αρχιτεκτονικό πρότυπο ενός Ζώου. Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Αρχιτεκτονικό πρότυπο ενός Ζώου. Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης"

Transcript

1 Αρχιτεκτονικό πρότυπο ενός Ζώου Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης

2 Η βασική ομοιομορφία της βιολογικής οργάνωσης προέρχεται από την κοινή καταγωγή των οργανισμών Κάθε οργανισμός έχει κληρονομήσει ένα σχέδιο σώματος το οποίο μπορεί να περιγραφεί με γενικά χαρακτηριστικά όπως η συμμετρία, η παρουσία ή απουσία σωματικών κοιλοτήτων, ο διαχωρισμός σωματικών υγρών, η παρουσία ή απουσία μεταμέρειας, ο βαθμός κεφαλοποίησης και ο τύπος του νευρικού συστήματος

3 Από τη στιγμή που σφυρηλατείται ένα βασικό αρχέτυπο σώματος, γίνεται περιοριστικός παράγοντας για τους απογόνους αυτής της προγονικής εξελικτικής γραμμής. τα Μαλάκια γεννούν μόνο Μαλάκια τα Πτηνά γεννούν μόνο Πτηνά Αν και παρατηρούνται δομικές και λειτουργικές προσαρμογές για διάφορους τρόπους ζωής, η εξέλιξη των νέων μορφών αναπτύσσεται μέσα στα πλαίσια των αρχιτεκτονικών ορίων του προγονικού προτύπου του φύλου. ΠΟΤΕ δεν θα δούμε Μαλάκια να πετούν ή Πτηνά να περιορίζονται μέσα σε ένα όστρακο

4 Κύριες Διαιρέσεις της Ζωής Το σύστημα του Αριστοτέλη περιλάμβανε 2 βασίλεια: τα φυτά και τα ζώα. Οι μονοκύτταροι οργανισμοί αποτελούν πρόβλημα Ο Haeckel (1866) πρότεινε τα Πρώτιστα για τους μονοκύτταρους οργανισμούς. Ο R.H. Whittaker (1969) ένα σύστημα με 5 Βασίλεια ώστε να διαχωρίσει τους προκαρυωτικούς οργανισμούς και τους μύκητες.

5 Κύριες Διαιρέσεις της Ζωής Linnaeus 1735 Haeckel 1866 Chatton 1937 Copeland 1956 Whittaker 1969 Woese et al Βασίλεια 3 Βασίλεια 2 Αυτοκρατορίες 4 Βασίλεια 5 Βασίλεια 6 Βασίλεια Δεν ήταν γνωστά Φυτά Πρώτιστα Φυτά Προκαρυωτικά Μονήρη Μονήρη Ευκαρυωτικά Πρώτιστα Πρώτιστα Μύκητες Βακτήρια Αρχαιοβακτήρια Πρώτιστα Μύκητες Φυτά Φυτά Φυτά Ζώα Ζώα Ζώα Ζώα Ζώα Η κατάσταση αυτή δεν είναι σταθερή και συνεχώς αναθεωρείται

6 Κύριες Διαιρέσεις της Ζωής 5 Βασίλεια κατά Whittaker, 1969

7 Κύριες Διαιρέσεις της Ζωής Οι Woese, Kandler & Wheelis πρότειναν 3 μονοφυλετικές επικράτειες, τα Ευκάρυα (όλοι οι ευκαρυωτικοί οργανισμοί), τα Βακτήρια και τα Αρχαία (οργανισμοί που διαφέρουν από τα Βακτήρια στη μορφή της μεμβράνης και στις αλληλουχίες του ριβοσωμικού RNA).

8 Κύριες Διαιρέσεις της Ζωής Περισσότερες αναθεωρήσεις είναι αναγκαίες ώστε να ξεκαθαρίσει η ταξινομική σε επίπεδο Βασιλείου βασισμένη στη μονοφυλία. «Πρωτόζωα» Δεν είναι ούτε ζώα ούτε μονοφυλετικό τάξο σε οποιοδήποτε επίπεδο της ιεραρχίας του Λινναίου. «Πρώτιστα» Δεν είναι μονοφυλετικό τάξο.

9

10

11 Ζωικά Φύλα 100 φύλα πριν από 600 εκ. χρόνια κατά τη παλαιοζωική κυρίως περίοδο 33 (?) φύλα πολυκύτταρων οργανισμών ΣΗΜΕΡΑ (ακολουθώντας την ταξινομία των Hickman et al. (το σύγγραμμα που σας δίνεται)

12 1. Μεσόζωα 2. Πλακόζωα 3. Ποροφόρα 4. Κνιδόζωα 5. Κτενοφόρα 6. Γναθοστομοειδή 7. Πλατυέλμινθες 8. Νημερτίνοι 9. Τροχοφόρα 10. Γαστερότριχα 11. Κινόρυγχα 12. Θωρακοφόρα 13. Πριαπουλίδια 14. Ακανθοκέφαλα 15. Ενδόπρωκτα 16. Νηματόμορφα 17. Νηματώδεις Παράζωα Ακτινωτά ζώα Ακοιλωματικά Αμφίπλευρα Ψευδοκοιλωματικά Αμφίπλευρα 18. Μαλάκια 19. Δακτυλιοσκώληκες 20. Αρθρόποδα 21. Σιπούνκουλα 22. Εχίουρα 23. Πωγωνοφόρα 24. Πενταστομίδια 25. Ονυχοφόρα 26. Βραδύπορα 27. Φορωνίδια 28. Εξώπρωκτα 29. Βραχιονόποδα 30. Εχινόδερμα 31. Χαιτόγναθοι 32. Ημιχορδωτά 33. Χορδωτά Λοιλωματικά Αμφίπλευρα

13 Ζωικά Φύλα κατά άλλους = 36

14 Ζωικές ομάδες που παλιότερα θεωρούνταν Φύλα

15 Πως καθορίζεται (ορίζεται) το φύλο; Ανεπίσημα, τα φύλα αποτελούν ομαδοποιήσεις ζωικών οργανισμών βάσει του γενικού προτύπου του σώματος (αρχέτυπο σώματος) και της ανάπτυξης ή της εσωτερικής οργάνωσης.

16 Πως καθορίζεται (ορίζεται) το φύλο; Για παράδειγμα, αν και φαινομενικά πολύ διαφορετικά, οι αράχνες και τα καβούρια ανήκουν στο ίδιο φύλο (Αρθρόποδα), ενώ οι γεωσκώληκες και οι ταινίες, που έχουν παρόμοια μορφή, ανήκουν σε διαφορετικά φύλα (Δακτυλιοσκώληκες και Πλατυέλμινθες) Φύλο Αρθρόποδα Φύλο Δακτυλιοσκώληκες Φύλο Πλατυέλμινθες

17 Πως καθορίζεται (ορίζεται) το φύλο; Σε πιο βασικό επίπεδο, το φύλο ορίζεται με δύο τρόπους: 1) ως μια ομάδα οργανισμών με ορισμένη μορφολογική ή αναπτυξιακή ομοιότητα (φαινετικός ορισμός) είτε 2) ως μια ομάδα οργανισμών με σαφή εξελικτική συγγένεια (φυλογενετικός ορισμός) Αν και η προσπάθεια καθορισμού ενός επιπέδου της ιεραρχίας τους Λινναίου χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η εξελικτική συγγένεια δεν είναι σωστή, ο φαινετικός καθορισμός είναι πιο χρήσιμος όταν διερευνώνται θέματα που σχετίζονται με την μορφολογία, όπως πόσο επιτυχή είναι τα διαφορετικά αρχέτυπα σώματος.

18 24 Φύλα ~ 10% ειδών

19 Οργάνωση της πολυπλοκότητας των ζώων από τους μονοκύτταρους στα πολύπλοκα μετάζωα: 5 επίπεδα οργάνωσης Πρωτοπλασματική βαθμίδα οργάνωσης (1 κύτταρο επιτελεί όλες τις λειτουργίες της ζωής) Κυτταρική βαθμίδα οργάνωσης (ομάδα κυττάρων με λειτουργική διαφοροποίηση) Κύτταρο-ιστολογική βαθμίδα οργάνωσης (σύνολο κυττάρων που διαφοροποιήθηκαν με τον ίδιο τρόπο και εκτελούν την ίδια λειτουργία=ιστός) Ιστολογική-οργανική βαθμίδα οργάνωσης (η συγκέντρωση των ιστών σε όργανα) Οργανική-συστηματική βαθμίδα οργάνωσης (η συνεργασία των οργάνων σε συστήματα)

20 1. Πρωτοπλασματική Βαθμίδα Οργάνωσης Απαντάται σε μονοκύτταρους οργανισμούς Όλες οι λειτουργίες της ζωής εκτελούνται μέσα σε ένα μόνο κύτταρο, τη βασική μονάδα ζωής Μέσα στο κύτταρο, το πρωτόπλασμα διαφοροποιείται σε οργανίδια ικανά να πραγματοποιούν εξειδικευμένες λειτουργίες

21 2. Κυτταρική Βαθμίδα Οργάνωσης Πολυκύτταροι οργανισμοί [(Μερικά Μαστιγοφόρα, όπως το Volvox και οι Σπόγγοι(;)] Volvox Διαφοροποίηση κυττάρων σε εξειδικευμένες λειτουργίες Η τάση των κυττάρων να οργανώνονται σε ιστούς είναι μικρή

22 3. Κυτταρο-ιστολογική Βαθμίδα Οργάνωσης Συγκέντρωση παρομοίων κυττάρων σε καθορισμένα πρότυπα ή στιβάδες για τη δημιουργία ιστού Επιθηλιακός, Συνδετικός, Μυϊκός, Νευρικός Παραδείγματα: Σπόγγοι, Κνιδόζωα

23 4. Ιστολογική-οργανική Βαθμίδα Οργάνωσης Συγκέντρωση των ιστών σε όργανα Τα όργανα αποτελούνται από περισσότερα του ενός είδους ιστών & έχουν μια πιο εξειδικευμένη λειτουργία από τους ιστούς Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στους πλατυέλμινθες (οπτική κηλίδα, προβοσκίδα, αναπαραγωγικά όργανα)

24 5. Οργανο-συστηματική Βαθμίδα Οργάνωσης Τα όργανα συνεργάζονται για την πραγματοποίηση συγκεκριμένων λειτουργιών Τα συστήματα συνδέονται με τις βασικές λειτουργίες του σώματος Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στους Νημερτίνους (πλήρες πεπτικό, κυκλοφορικό)

25 Οργανικά Συστήματα στα Μετάζωα 1. Σκελετικό (ερειστικό) 2. Μυϊκό 3. Καλυπτήριο (δερμικό) 4. Πεπτικό 5. Αναπνευστικό 6. Κυκλοφορικό 7. Απεκκριτικό 8. Νευρικό 9. Ενδοκρινικό 10. Ανοσολογικό 11. Αναπαραγωγικό

26 Πολυπλοκότητα & μέγεθος σώματος Το μέγεθος είναι ένας σημαντικός παράγοντας στο σχεδιασμό των ζώων. Στα μετάζωα, το πιο σύνθετο επίπεδο οργάνωσης επιτρέπει και, σε ένα βαθμό, προωθεί την εξέλιξη των μεγάλων μεγεθών

27 Γιατί ευνοείται το μεγάλο σωματικό μέγεθος; Προφυλάσσει το ζώο από τις περιβαλλοντικές μεταβολές Παρέχει μεγαλύτερη προστασία από τους θηρευτές Ενισχύει τις αμυντικές του τακτικές Επιτρέπει αποδοτικότερη χρήση της μεταβολικής ενέργειας Ένα μεγάλο θηλαστικό καταναλώνει περισσότερο Ο 2 από ένα μικρότερο, αλλά το κόστος διατήρησης της θερμοκρασίας του σώματος του, ανά γραμμάριο βάρους είναι μικρότερο

28 Γιατί ευνοείται το μεγάλο σωματικό μέγεθος; Ένα μεγάλο θηλαστικό χρησιμοποιεί περισσότερο Ο 2 στο τρέξιμο από ένα μικρότερο, ωστόσο το ενεργειακό κόστος για τη μετακίνηση ενός γραμμαρίου του σώματος του σε μια δεδομένη απόσταση είναι πολύ λιγότερο για ένα μεγάλο θηλαστικό παρά για ένα μικρό

29 Ποιες είναι όμως οι κυριότερες επιπτώσεις για τον οργανισμό; Καθώς τα ζώα γίνονται μεγαλύτερα η επιφάνεια του σώματος (S = L 2 : μήκος 2 ) αυξάνεται πολύ πιο αργά απ ότι ο όγκος τους (V = L 3 : μήκος 3 ) Ένα μεγάλο ζώο θα έχει μικρότερη επιφάνεια σε σχέση με τον όγκο του απ ότι θα έχει ένα μικρό ζώο του ίδιου σχήματος Η επιφάνεια ενός μεγάλου ζώου μπορεί να είναι ανεπαρκής για την αναπνοή & τη θρέψη των κυττάρων που βρίσκονται βαθιά μέσα στο σώμα

30 Ποια είναι η λύση σε αυτό το πρόβλημα; 1α. Δημιουργία πτυχώσεων & εγκολπώσεων στην επιφάνεια του σώματος (για να μεγαλώσει η έκτασή της) 1β. Πλάτυνση του σώματος σε σχήμα ταινίας ή δίσκου (για να μην υπάρχει εσωτερικός χώρος μακριά από την επιφάνεια) 2. Ανάπτυξη εσωτερικών συστημάτων μεταφοράς (για να μεταφέρουν αέρια, θρεπτικές ουσίες & απεκκριτικά προϊόντα μεταξύ των κυττάρων & του εξωτερικού περιβάλλοντος)

31 Στρατηγική 1β Στρατηγική 2

32 Ζωική ποικιλότητα: από ποιους παράγοντες καθορίζεται η ποικιλότητα στο σχήμα του σώματος; Δομή (μορφή & λειτουργία) Εξελικτική ιστορία Ενδιαίτημα Τρόπο ζωής

33 Ζωική ποικιλότητα: κυριότερες εξελικτικές καινοτομίες στις μορφές των ζώων Πολυκυτταρικότητα Βλαστικές στιβάδες Αμφίπλευρη συμμετρία Κοίλωμα (το σχέδιο «σωλήνας μέσα σε σωλήνα») Μεταμέρεια Κεφαλοποίηση

34 Ζωική Συμμετρία Η συμμετρία σχετίζεται με την: αντιστοιχία μεγέθους & σχήματος και κίνηση

35 Τύποι ζωικής συμμετρίας 1 1. Σφαιρική 3 2. Ακτινωτή 2 3. Αμφίπλευρη Σημ. Απουσία συμμετρίας (π.χ. Ποροφόρα)

36 1. Σφαιρική συμμετρία Κάθε επίπεδο που περνά από το κέντρο χωρίζει το σώμα σε ισοδύναμα ή κατοπτρικά ήμισυ Απαντάται κυρίως μεταξύ μονοκύτταρων μορφών Είναι κατάλληλη για επίπλευση & κύλιση

37 2. Ακτινωτή συμμετρία Χωρίζεται το σώμα σε όμοια μισά από περισσότερα από δύο επίπεδα που διέρχονται από έναν επιμήκη άξονα Ζώα συνήθως εδραία ή ελεύθερα που κολυμπούν αργά Υδρόζωα, Σκυφόζωα, Ανθόζωα, Αχινοί Κτενοφόρα: Αμφιακτινωτή (μόνο 2 επίπεδα περνούν από τον διαμήκη άξονα και παράγουν κατοπτρικά ήμισυ)

38 2. Ακτινωτή συμμετρία Τα Κνιδόζωα και τα Κτενοφόρα είναι δύο φύλα με πρωτογενή ακτινωτή συμμετρία και ονομάζονται Ακτινωτά Κνιδόζωα Κτενοφόρα

39 3. Αμφίπλευρη συμμετρία Διαιρούνται κατά μήκος ενός μέσου οβελιαίου επιπέδου σε δύο μέρη τα οποία είναι μεταξύ τους κατοπτρικά είδωλα: το δεξί & αριστερό ήμισυ

40 3. Αμφίπλευρη συμμετρία Τα ζώα με αμφίπλευρη συμμετρία σχηματίζουν μία μονοφυλετική ομάδα φύλων, η οποία ονομάζεται Αμφίπλευρα. Οι οργανισμοί με αμφίπλευρη συμμετρία είναι προσαρμοσμένοι πολύ καλύτερα στην κατευθυνόμενη προς τα εμπρός κίνηση Συνδέεται με την κεφαλοποίηση (δημιουργία κεφαλιού)

41 Κεφαλοποίηση Η δημιουργία του κεφαλιού Η συγκέντρωση του νευρικού ιστού και των αισθητηρίων οργάνων στο κεφάλι Συνήθως το στόμα των ζώων βρίσκεται επίσης στο κεφάλι Είναι η πιο επιτυχημένη τοποθέτηση των οργάνων σε σχέση με την αντίληψη του περιβάλλοντος και την αντίδραση σε αυτό Συνοδεύεται πάντα με πολικότητα (πρόσθιο-οπίσθιος άξονας)

42 Αμφίπλευρη συμμετρία: χρήσιμοι όροι Μετωπιαίο επίπεδο: Ραχιαίο & κοιλιακό ήμισυ Οβελιαίο επίπεδο: Δεξί & αριστερό ήμισυ Εγκάρσιο επίπεδο: Πρόσθιο & οπίσθιο τμήμα

43 Σωματικές Κοιλότητες Κοίλωμα ή σωματική κοιλότητα: χώρος γεμάτος υγρό που περιβάλλει το πεπτικό σωλήνα (η κοιλότητα που περιέχει τα σπλάχνα) Αποτελεί κύρια εξελικτική καινοτομία των Αμφίπλευρων 1. Επιτρέπει μεγαλύτερη ελαστικότητα της σωματικής κοιλότητας 2. Παρέχει τον χώρο για τα σπλαχνικά όργανα 3. Επιτρέπει μεγαλύτερο μέγεθος & πολυπλοκότητα 4. Άλλες λειτουργίες (π.χ. υδραυλικός σκελετός για υποβοήθηση κίνησης και διείσδυσης)

44 Ομαδοποίηση ανάλογα με την παρουσία & τον τύπο της σωματικής κοιλότητας 1. Ακοιλωματικά αμφίπλευρα 1 2. Ψευδοκοιλωματικά 3. Ευκοιλωματικά Σχιζοκοιλωματικά Εντεροκοιλωματικά 2 3

45 1. Ακοιλωματικά Απουσία πραγματικού κοιλώματος Η περιοχή μεταξύ επιδερμίδας & πεπτικού σωλήνα είναι γεμάτη με μεσόδερμα σε μορφή σπογγώδους μάζας από κύτταρα που γεμίζουν τον χώρο (παρέγχυμα) 3 φύλα: Γναθοστομοειδή Πλατυέλμινθες Νημερτίνοι

46 1. Ακοιλωματικά (3 φύλα ) Γναθοστομοειδή Νημερτίνοι Πλατυέλμινθες

47 2. Ψευδοκοιλωματικά Υπάρχει κοιλότητα που περιβάλλει το πεπτικό σωλήνα, αλλά δεν είναι επενδυμένη εσωτερικά με μεσοδερμικό περιτόναιο Η κοιλότητα προέρχεται από το βλαστόκοιλο του εμβρύου 9 φύλα: Π.χ. Τροχόζωα Νηματώδη

48 2. Ψευδοκοιλωματικά (9 φύλα) 1. Τροχοφόρα 2. Γαστερότριχα 3. Κινόρυγχα 4. Θωρακοφόρα 5. Πριαπουλίδια 6. Ακανθοκέφαλα 7. Ενδόπρωκτα 8. Νηματόμορφα 9. Νηματώδεις Τροχοφόρα Γαστερότριχα Νηματώδεις Νηματόμορφα

49 3. Ευκοιλωματικά Ύπαρξη αληθινού κοιλώματος επενδυμένου με μεσοδερμικό περιτόναιο Δημιουργείται από μόνο του μέσα από το μεσόδερμα με Σχιζοκοιλωματική ή Εντεροκοιλωματική ανάπτυξη ή με τροποποίηση αυτών

50 Τύποι μεσοδέρματος και σχηματισμού του κοιλώματος. Στον σχιζοκοιλωματικό σχηματισμό, το μεσόδερμα προέρχεται από το τοίχωμα του αρχέντερου κοντά στον βλαστόπορο και πολλαπλασιάζεται σε μια ταινία ιστού που αποχωρίζεται για να σχηματιστεί το κοίλωμα.

51 Στον εντεροκοιλωματικό σχηματισμό το μεγαλύτερο μέρος του μεσοδέρματος προέρχεται ως μια σειρά θυλάκων από το αρχέντερο. Αυτά αφαιρούνται με περίσφιξη και μεγεθύνονται για να σχηματίσουν το κοίλωμα. Και στις δύο περιπτώσεις τα κοιλώματα εκτείνονται για να εξαλείψουν το βλαστόκοιλο

52 Μεταμέρεια Σειριακή επανάληψη παρόμοιων τμημάτων του σώματος κατά μήκος του επιμήκους άξονα του σώματος Κάθε τμήμα ονομάζεται μεταμερές ή σωμίτης Η μεταμερική διευθέτηση περιλαμβάνει τις εξωτερικές ή/και τις εσωτερικές δομές των διαφόρων συστημάτων

53 Μεταμέρεια Μεταμερικά φύλα: Τα 3 αυτά φύλα χρησιμοποιούν τη μεταμέρεια (επανάληψη δομικών μονάδων. Στους Δακτυλιοσκώληκες και στα Αρθρόποδα η μεταμέρεια είναι ομόλογη. Στα Χορδωτά μπορεί να προήλθε ανεξάρτητα. Δακτυλιοσκώληκες: Ευδιάκριτη μεταμερική διευθέτηση που περιλαμβάνει τόσο τις εξωτερικές όσο και τις εσωτερικές δομές. Υπάρχει επανάληψη των μυών, των αγγείων, των νεύρων και των σμηρίγγων κίνησης.

54 Κύριες υποδιαιρέσεις του Ζωικού Βασιλείου Οι παραδοσιακές ανώτερες ομαδοποιήσεις, βάσει ανατομικών και εμβρυολογικών χαρακτήρων, είναι : Κλάδος A (Μεσόζωα): Κλάδος B (Παράζωα): Κλάδος Γ (Ευμετάζωα): φύλο Μεσόζωα φύλο Ποροφόρα (σπόγγοι) φύλο Πλακόζωα όλα τα άλλα φύλα

55 Κύριες υποδιαιρέσεις του Ζωικού Βασιλείου Κλάδος Γ (Ευμετάζωα): όλα τα άλλα φύλα Βαθμίδα I (Ακτινωτά): φύλα Κνιδόζωα, Κτενοφόρα Βαθμίδα II (Αμφίπλευρα): όλα τα άλλα φύλα Διαίρεση A (Πρωτοστόμια): Ακοιλωματικά: φύλα Πλατυέλμινθες, Νημερτίνοι Ψευδοκοιλωματικά: φύλα Τροχοφόρα, Νηματώδεις Ευκοιλωματικά: φύλα Μαλάκια, Δακτυλιοσκώληκες, Αρθρόποδα. Διαίρεση B (Δευτεροστόμια) Φύλα Εχινόδερμα, Ημιχορδωτά, Χορδωτά

56

57

58 (ΕΥ)ΜΕΤΑΖΩΑ AΚΤΙΝOZΩΑ ΑΜΦΙΠΛΕΥΡΟΣΥΜΜΕΤΡΙΚΑ (Bilateria) ΠΡΩΤΟΣΤΟΜΙΑ ΔΕΥΤΕΡΟΣΤΟΜΙΑ Κνιδόζωα ΑΚΟΙΛΩΜΑΤΙΚΑ ΨΕΥΔΟΚΟΙΛΩΜΑΤΙΚΑ EΥΚΟΙΛΩΜΑΤΙΚΑ Κτενοφόρα ΣΧΙΖΟΚΟΙΛΩΜΑΤΙΚΑ ΕΝΤΕΡΟΚΟΙΛΩΜΑΤΙΚΑ Γναθοστομοειδή Θωρακοφόρα Σιπουνκουλοειδή Ημιχορδωτά Πλατυέλμινθες Γαστερότριχα Εχίουρα Εχινόδερμα Ρυγχόκοιλα ή Νημερτίνοι ή Λωριδισκώληκες Ενδόπρωκτα Ονυχοφόρα Χορδωτά Νηματώδη Βραδύπορα υποφύλο Κεφαλοχορδωτά Τροχόζωα Πενταστομίδια υποφύλο Ουροχορδωτά Κινόρρυγχα Πωγωνοφόρα υποφύλο Σπονδυλωτά Ακανθοκέφαλα Δακτυλιοσκώληκες ομοταξίες Νηματόμορφα Μαλάκια Ιχθύες Αμφίβια Πριαπουλοειδή Αρθρόποδα Ερπετά Πτηνά Φορωνίδια Εξώπρωκτα (Βρυόζωα) Βραχιονόποδα Χαιτόγναθα (?) * Θηλαστικά: αποτελούν εξαίρεση, αφού ο σχηματισμός είναι ένας σχιζοκοιλωματικός τύπος, που αποτελεί εξελικτική καινοτομία εντός των Σπονδυλοζώων για αποθήκευση μεγάλων ποσοτήτων λεκίθου κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης.

59

60 Χαρακτηριστικά Γνωρίσματα Ζωικών Φύλων ΒΑΣΙΛΕΙΟ /ΦΥΛΟ ΕΝΔΙΑΙΤΗΜΑ ΕΠΙΠΕΔΟ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΠΡΩΤΙΣΤΑ Γλυκά νερά, Θάλασσα ΒΛΑΣΤΙΚΕΣ ΣΤΙΒΑΔΕΣ ΣΥΜΜΕΤΡΙΑ Μονοκύτταροι Σφαιρική, ωοειδής, κ.α. ΚΟΙΛΩΜΑ ΠΟΡΟΦΟΡΑ (Σπόγγοι) ΚΝΙΔΟΖΩΑ ΠΛΑΤΥΕΛΜΙΝΘΕΣ ΡΥΓΧΟΚΟΙΛΑ ΝΗΜΑΤΩΔΗ Ψευδοκοιλωματικά ΔΑΚΤΗΛΙΟ- ΣΚΩΛΗΚΕΣ Θάλασσα, Γλυκά νερά Κυρίως Θάλασσα Κυτταρο-ιστικό Καμία ή Ακτινωτή Κυτταρο-ιστικό Ελεύθεροι Παρασιτικοί Όργανα Θάλασσα Συστήματα Ελεύθεροι Παρασιτικοί Γλυκά νερά, Θάλασσα Χέρσος (όπως και όλα τα άλλα φύλα που ακολουθούν) Διπλοβλαστικά, Κάποια τριπλοβλαστικά Τριπλοβλαστικά (όπως και όλα τα άλλα φύλα που ακολουθούν) (Σπογγόκοιλο) (όπως και όλα τα άλλα φύλα που ακολουθούν εκτός εξαιρέσεων) Ακοιλωματικά (παρέγχυμα) Ακτινωτή (Γαστροαγγειακή) Αμφιπλευροσυμμετρική Ευ (σχιζο)- κοιλωματικά ΕΧΙΝΟΔΕΡΜΑ Θάλασσα Ευ (εντερο)- κοιλωματικά

61

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΖΩΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ. Το πρώτο σύστημα κατάταξης των ζώων κατά τον Αριστοτέλη

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΖΩΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ. Το πρώτο σύστημα κατάταξης των ζώων κατά τον Αριστοτέλη ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΖΩΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Το πρώτο σύστημα κατάταξης των ζώων κατά τον Αριστοτέλη Επόμενα συστήματα κατάταξης John Ray (1627-1705): Νέο σύστημα κατάταξης και εισαγωγή έννοιας του είδους Charles Linnaeus

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Ζώων Ι. ίνος Γκιώκας. Πανεπιστήμιο Πατρών Σμήμα Βιολογίας. Πάτρα 2015

Βιολογία Ζώων Ι. ίνος Γκιώκας. Πανεπιστήμιο Πατρών Σμήμα Βιολογίας. Πάτρα 2015 Βιολογία Ζώων Ι ίνος Γκιώκας Πανεπιστήμιο Πατρών Σμήμα Βιολογίας Πάτρα 2015 Πατρών 2015 1 Αρχιτεκτονικό Πρότυπο των Ζώων Πατρών 2015 2 Ιεραρχική Οργάνωση της Πολυπλοκότητας των Ζώων Από απλούς οργανισμούς

Διαβάστε περισσότερα

Από τους Σπόγγους στα σχιζοκοιλωματικά Πρωτοστόμια

Από τους Σπόγγους στα σχιζοκοιλωματικά Πρωτοστόμια Από τους Σπόγγους στα σχιζοκοιλωματικά Πρωτοστόμια Προέλευση Μεταζώων Την εμφάνιση του ευκαρυωτικού κυττάρου ακολούθησε μια διαφοροποίηση σε πολλές διακριτές γενεαλογικές γραμμές μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται:

Διαβάστε περισσότερα

Από τους Σπόγγους στα σχιζοκοιλωματικά Πρωτοστόμια

Από τους Σπόγγους στα σχιζοκοιλωματικά Πρωτοστόμια Από τους Σπόγγους στα σχιζοκοιλωματικά Πρωτοστόμια Προέλευση Μεταζώων Την εμφάνιση του ευκαρυωτικού κυττάρου ακολούθησε μια διαφοροποίηση σε πολλές διακριτές γενεαλογικές γραμμές μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται:

Διαβάστε περισσότερα

Σωματική οργάνωση Μεταζώων

Σωματική οργάνωση Μεταζώων Σωματική οργάνωση Μεταζώων Επίπεδα οργάνωσης Πρωτοπλασματική βαθμίδα οργάνωσης Το κύτταρο επιτελεί το σύνολο των λειτουργιών Κυτταρική οργάνωση Ομάδες κυττάρων με σχετική λειτουργική διαφοροποίηση Κύτταρο

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΞΕΛΙΞΗ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 103 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΓΟΝΙΔΙΑΚΕΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΕΣ 128

Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΞΕΛΙΞΗ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 103 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΓΟΝΙΔΙΑΚΕΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΕΣ 128 Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΖΩΟΛΟΓΙΑ: Η ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 25 Περίγραμμα του Κεφαλαίου 25 Ζωολογία: Η Εξελικτική Προσέγγιση 26 Ζωολογία: Η Οικολογική Προσέγγιση 30 Προειδοποίηση για την Άγρια

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Ζώων Ι. Σίνος Γκιώκας. Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίας. Πάτρα 2015

Βιολογία Ζώων Ι. Σίνος Γκιώκας. Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίας. Πάτρα 2015 Βιολογία Ζώων Ι Σίνος Γκιώκας Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίας Πάτρα 2015 Πατρών 2015 1 Ταξινομική & Φυλογένεση των Ζώων Πατρών 2015 2 Τάξη στην Ποικιλότητα Η εξέλιξη έχει δημιουργήσει μεγάλη ποικιλία

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΖΩΩΝ = 34 ΦΥΛΑ

ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΖΩΩΝ = 34 ΦΥΛΑ ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΖΩΩΝ = 34 ΦΥΛΑ Πολυκύτταροι, ευκαρυωτικοί οργανισμοί, με υψηλό βαθμό κυτταρικής εξειδίκευσης. Τα κύτταρα οργανώνονται σε ιστούς και στη συνέχεια σε όργανα. Είναι ετερότροφοι οργανισμοί.

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Αν η ζωή στη Γη γεννήθηκε πριν από δώδεκα ώρες.

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Αν η ζωή στη Γη γεννήθηκε πριν από δώδεκα ώρες. Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Η ιστορία της Γης χωρίζεται σε αιώνες, περιόδους και εποχές. Καθεμία από αυτές τις χρονικές περιόδους σηματοδοτείται από σημαντικά γεγονότα για την εξέλιξη της ζωής. Αν η ζωή στη Γη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α 1 ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2018 2019 ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ 1.1 Τα χαρακτηριστικά των οργανισμών... 3,4 1.2 Κύτταρο: Η μονάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ* BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ. Επαφή, Αναγνώριση & Πρόσδεσητου σπερματοζωαρίου στο ωάριο ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΑΥΛΑΚΩΣΗ

ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ* BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ. Επαφή, Αναγνώριση & Πρόσδεσητου σπερματοζωαρίου στο ωάριο ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΑΥΛΑΚΩΣΗ ΔΙΑΛΕΞΗ 2. BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΑΥΛΑΚΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης (pavlidis@biology.uoc.gr) Hράκλειο, Νοέμβριος 2013 ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ* 1. Επαφή, αναγνώριση & πρόσδεση σπερματοζωαρίου

Διαβάστε περισσότερα

Ζωολογία Ι. Ενότητα 7: Ταξινομική και Φυλογένεση των Ζώων Αναστάσιος Λεγάκις, Αναπλ. Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας

Ζωολογία Ι. Ενότητα 7: Ταξινομική και Φυλογένεση των Ζώων Αναστάσιος Λεγάκις, Αναπλ. Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας Ζωολογία Ι Ενότητα 7: Ταξινομική και Φυλογένεση των Ζώων Αναστάσιος Λεγάκις, Αναπλ. Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας Περιεχόμενο Ενότητας Ο Λινναίος και η ταξινομική Οι ταξινομικοί χαρακτήρες

Διαβάστε περισσότερα

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΙΑΛΕΞΗ 2. ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ - ΑΥΛΑΚΩΣΗ Ι ΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης (pavlidis@biology.uoc.gr) Hράκλειο, Νοέμβριος 2012 1 ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ* 1. 2. 3. 4. Επαφή, αναγνώριση & πρόσδεση σπερματοζωαρίου

Διαβάστε περισσότερα

BIOΛ 102 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ

BIOΛ 102 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ BIOΛ 102 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Γονιμοποίηση Αυλάκωση Γαστριδίωση Νευριδίωση Οργανογένεση ΕΜΒΡΥΟΛΟΓΙΑ Δ. Δοκιανάκη & Μ. Παυλίδης Ηράκλειο, Νοέμβριος 2015 1 ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ* 1. Επαφή, αναγνώριση & πρόσδεση

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις για το σπίτι και για σένα! 0.5 5. μελετούμε τους ζωντανούς οργανισμούς; Τρόποι μελέτης των ζωντανών οργανισμών Επιστημονική μέθοδος

Ασκήσεις για το σπίτι και για σένα! 0.5 5. μελετούμε τους ζωντανούς οργανισμούς; Τρόποι μελέτης των ζωντανών οργανισμών Επιστημονική μέθοδος Προγραμματισμός Διδακτέας Ύλης Βιολογίας Α Γυμνασίου 2012-2013 Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ Ενότητα Δραστηριότητες Βασικές Έννοιες Δ/κές Π/δοι Γνωριμία Εισαγωγικές σελίδες Γνωριμία με το βιβλίο μου 1 1 Ενότητα 1: Η Βιολογία

Διαβάστε περισσότερα

XI. Το Βασίλειο των Ζώων

XI. Το Βασίλειο των Ζώων XI. Το Βασίλειο των Ζώων Μέρος 1 ο Lycosa praegrandis με τα μωρά της πάνω στη ράχη της Γιατί έχει ενδιαφέρον; Οσο και αν η ζωολογία μοιάζει συχνά «εκτός μόδας», είναι ένα κεφαλαιώδες κομμάτι γνώσης που

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ: ΝΗΜΑΤΩΔΕΙΣ

ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ: ΝΗΜΑΤΩΔΕΙΣ ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ: ΝΗΜΑΤΩΔΕΙΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΑ Σώμα νηματοειδούς μορφής, καλύπτεται εξωτερικά από παχύ, υαλώδες και ελαστικό στρώμα (εφυμενίδα): είναι διαπερατή στο νερό αλλά αδιαπέραστη σε πολλές ουσίες προστατεύει

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα 1.2 Κύτταρο: η μονάδα της ζωής Ιστορικά 1665: Ο Ρ.Χουκ μιλά για κύτταρα. Σύγχρονη κυτταρική θεωρία: Το κύτταρο είναι η θεμελιώδης δομική και λειτουργική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ. Ένα ταξίδι στις βασικές έννοιες βιολογίας...

ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ. Ένα ταξίδι στις βασικές έννοιες βιολογίας... ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Ένα ταξίδι στις βασικές έννοιες βιολογίας... Κύτταρο Η βασική δομική και λειτουργική μονάδα που εκδηλώνει το φαινόμενο της ζωής. Πρώτος ο Βρετανός Robert Hooke το 1665 παρατηρώντας

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΤΤΑΡΑ. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 1

ΚΥΤΤΑΡΑ. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 1 ΚΥΤΤΑΡΑ ΖΥΓΩΤΟ: Το πρώτο κύτταρο του οργανισμού από το οποίο με συνεχείς κυτταρικές διαιρέσεις προκύπτουν όλα. ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ: Διαδικασία με την οποία τα κύτταρα αποκτούν διαφορετικά μορφολογικά και λειτουργικά

Διαβάστε περισσότερα

BIOΛ 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. Μ. Παυλίδης Ηράκλειο, Νοέμβριος 2018

BIOΛ 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. Μ. Παυλίδης Ηράκλειο, Νοέμβριος 2018 BIOΛ 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Μ. Παυλίδης (pavlidis@uoc.gr) Ηράκλειο, Νοέμβριος 2018 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΤΗ ΓΗ A TIMELINE 13.8 ΒΥΑ Origin of the Universe 4.6 BYA Formation of the Solar System/Earth

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΘΕΜΑ 1ο 1. Κυτταρική διαφοροποίηση ονομάζουμε: α. Την δομική κυρίως εξειδίκευση των συστημάτων β. Την δομική και λειτουργική εξειδίκευση των κυττάρων γ. Την λειτουργική εξειδίκευση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ. Αρχαία Βακτήρια. Προκαρυωτικό κύτταρο: πυρηνοειδές. Πρώτιστα Μύκητες Φυτά Ζώα. Ευκαρυωτικό κύτταρο: πυρήνας

ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ. Αρχαία Βακτήρια. Προκαρυωτικό κύτταρο: πυρηνοειδές. Πρώτιστα Μύκητες Φυτά Ζώα. Ευκαρυωτικό κύτταρο: πυρήνας ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ Προκαρυωτικό κύτταρο: πυρηνοειδές Αρχαία Βακτήρια Ευκαρυωτικό κύτταρο: πυρήνας Δομή: μεμβρανικά οργανίδια Παραγωγή ενέργειας Δομή γενετικού υλικού Διαίρεση / Αναπαραγωγή Γενετικός ανασυνδυασμός

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ Ι ΔΑΚΤΥΛΙΟΣΚΩΛΗΚΕΣ & ΣΥΓΓΕΝΗ ΤΑΞΑ Νταϊλιάνης Στέφανος

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ Ι ΔΑΚΤΥΛΙΟΣΚΩΛΗΚΕΣ & ΣΥΓΓΕΝΗ ΤΑΞΑ Νταϊλιάνης Στέφανος 1. Γενικά χαρακτηριστικά - Παρουσία μεταμέρειας* (γραμμικές επαναλαμβανόμενες μονάδες με αυτοτέλεια). - Είναι όλα κοιλωματικά Πρωτοστόμια. - Ανήκουν στην υποομάδα των Λοφοτροχόζωων. - Κοινή προγονική τροχοφόρο

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία και μορφολογία πτηνού

Ανατομία και μορφολογία πτηνού Ανατομία και μορφολογία πτηνού Τα πτηνά είναι ομοιόθερμα σπονδυλωτά που φυλογενετικά σχετίζονται με τους Δεινοσαύρους Τα αρτίγονα πουλιά (Νεόρνιθες) διαιρούνται σε δύο ομάδες: (1) Παλαιόγναθα (κίβι, έμου,

Διαβάστε περισσότερα

(Μέρος 1 ο ) Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης

(Μέρος 1 ο ) Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης Ταξινομικοί χαρακτήρες και Φυλογενετική ανασύσταση. Σχολές ταξινόμησης. Θεωρίες για την Ταξινομική. Φυλογενετική ανάλυση: Μοριακή συστηματική. Οι κύριες διαιρέσεις της Ζωής. (Μέρος 1 ο ) Εισηγητής: Ν.

Διαβάστε περισσότερα

Σκορπιός Χειλόποδο Διπλόποδο Ορθόπτερο Ημίπτερο Υμενόπτερο Κολεόπτερο. Φυλογενετικό δέντρο

Σκορπιός Χειλόποδο Διπλόποδο Ορθόπτερο Ημίπτερο Υμενόπτερο Κολεόπτερο. Φυλογενετικό δέντρο Σχολές Συστηματικής Σκορπιός Χειλόποδο Διπλόποδο Ορθόπτερο Ημίπτερο Υμενόπτερο Κολεόπτερο Φυλογενετικό δέντρο Σκορπιός Χειλόποδο Διπλόποδο Ορθόπτερο Ημίπτερο Υμενόπτερο Κολεόπτερο 14 12 11 7 Φαινόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ. Βιολογία Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 1

ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ. Βιολογία Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 1 ΖΩΑ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ Βιολογία Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 1 ΖΩΙΚΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ 1.000.000 ΕΙΔΗ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΑ ΑΣΠΟΝΔΥΛΑ 40.000 1.000.000 800.000 ΕΝΤΟΜΑ 92.000 ΑΡΘΡΟΠΟΔΑ 135.000 ΑΣΠΟΝΔΥΛΑ Βιολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΧΙΝΟΔΕΡΜΑ. Αμφίπλευρα συμμετρικά ζώα με ακτινωτή συμμετρία!!! Δευτεροστόμια. Γ. Κουμουνδούρος ΒΙΟΛ-263 Βιοποικιλότητα - Ζώα

ΕΧΙΝΟΔΕΡΜΑ. Αμφίπλευρα συμμετρικά ζώα με ακτινωτή συμμετρία!!! Δευτεροστόμια. Γ. Κουμουνδούρος ΒΙΟΛ-263 Βιοποικιλότητα - Ζώα ΕΧΙΝΟΔΕΡΜΑ Αμφίπλευρα συμμετρικά ζώα με ακτινωτή συμμετρία!!! Δευτεροστόμια Εικόνες: από Ολοκληρωμένες Αρχές Ζωολογίας, Hickman et al. 2002 (εκτός και αν δίνεται άλλη πηγή) Γ. Κουμουνδούρος ΒΙΟΛ-263 Βιοποικιλότητα

Διαβάστε περισσότερα

Η εμφάνιση των Δευτεροστόμιων οργανισμών. Από τους αχινούς έως τον άνθρωπο.

Η εμφάνιση των Δευτεροστόμιων οργανισμών. Από τους αχινούς έως τον άνθρωπο. Η εμφάνιση των Δευτεροστόμιων οργανισμών. Από τους αχινούς έως τον άνθρωπο. Δευτεροστόμιοι Χαρακτηριστικά Δευτεροστόμιων: Ακτινωτή αυλάκωση Σχηματισμός του στόματος από δεύτερο άνοιγμα Εντεροκοιλωματικός

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΤΑΥΡΟΥ. ΓΡΑΠΤΕΣ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ (Δειγματικό εξεταστικό δοκίμιο) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΗ/ΤΡΙΑΣ : ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ :

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΤΑΥΡΟΥ. ΓΡΑΠΤΕΣ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ (Δειγματικό εξεταστικό δοκίμιο) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΗ/ΤΡΙΑΣ : ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ : ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΤΑΥΡΟΥ ΓΡΑΠΤΕΣ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ (Δειγματικό εξεταστικό δοκίμιο) ΜΑΘΗΜΑ : ΦΥΣΙΚΑ (ΒΙΟΛΟΓΙΑ) ΤΑΞΗ : Α ΔΙΑΡΚΕΙΑ : 1.30 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : ΒΑΘΜΟΣ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΣ :... ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ :... ΥΠ.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι. Εισαγωγή στην Ανατομία. 460-377 Π.Χ «Η φύση του σώματος είναι η αρχή της ιατρικής επιστήμης» Ιπποκράτης. Ανά----- τομή

ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι. Εισαγωγή στην Ανατομία. 460-377 Π.Χ «Η φύση του σώματος είναι η αρχή της ιατρικής επιστήμης» Ιπποκράτης. Ανά----- τομή ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι Μάθημα 1ο ΘΩΡΑΚΑΣ ΚΟΙΛΙΑ ΠΥΕΛΟΣ-ΠΕΡΙΝΕΟ ΡΑΧΗ Ροβίθης Μιχαήλ 500 Π.Χ Εισαγωγή στην Ανατομία 460-377 Π.Χ «Η φύση του σώματος είναι η αρχή της ιατρικής επιστήμης» Ιπποκράτης Ανά----- τομή Αριστοτέλης

Διαβάστε περισσότερα

Β. ΚΑΜΙΝΕΛΛΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Είναι η επιστήμη που μελετά τους ζωντανούς οργανισμούς. (Αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα).

Β. ΚΑΜΙΝΕΛΛΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Είναι η επιστήμη που μελετά τους ζωντανούς οργανισμούς. (Αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα). ΒΙΟΛΟΓΙΑ Είναι η επιστήμη που μελετά τους ζωντανούς οργανισμούς. (Αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα). Είδη οργανισμών Υπάρχουν δύο είδη οργανισμών: 1. Οι μονοκύτταροι, που ονομάζονται μικροοργανισμοί

Διαβάστε περισσότερα

Κύριες ιαιρέσεις της Ζωής. 5 Βασίλεια κατά Whittaker, 1969

Κύριες ιαιρέσεις της Ζωής. 5 Βασίλεια κατά Whittaker, 1969 Πρωτόζωα Κύριες ιαιρέσεις της Ζωής 5 Βασίλεια κατά Whittaker, 1969 Η κατάσταση αυτή δεν είναι σταθερή και συνεχώς αναθεωρείται Linnaeus 1735 Haeckel 1866 Chatton 1937 Copeland 1956 Whittaker 1969 Woese

Διαβάστε περισσότερα

Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Μέρος Ι: Ερειστικό, μυϊκό και συνδεσμικό σύστημα. Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια

Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Μέρος Ι: Ερειστικό, μυϊκό και συνδεσμικό σύστημα. Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Μέρος Ι: Ερειστικό, μυϊκό και συνδεσμικό σύστημα Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια Τα συστήματα του ανθρώπινου σώματος Αναπνευστικό σύστημα (αποτελείται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ 2ο ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 1 ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ Εργαστήρια Από έδρας Δ. Ματθόπουλος Γ. Κεχαγιάς

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Ιδιωτικό Γενικό Λύκειο Όνομα: Ημερομηνία:././2014 ΤΑΞΗ : A Λυκείου ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Από το κύτταρο στον οργανισμό ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΖΩΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ...

ΟΙ ΖΩΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ... ΟΙ ΖΩΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ... ...ΑΠΟΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΙΣΤΟΥΣ ΟΜΑΔΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΠΟΥ ΕΚΤΕΛΟΥΝ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ιστοί όργανα συστήματα οργάνων αδένας Νευρικός Επιθηλιακός επιδερμίδα ΙΣΤΟΙ καρδιά αίμα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ: Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 02/06/2017

ΤΑΞΗ: Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 02/06/2017 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016-2017 ΒΑΘ: / 40 ΟΛΟΓΡ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΥΠΟΓΡ: ΤΑΞΗ: Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 02/06/2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ ( ΒΙΟΛΟΓΙΑ ) ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ:

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Από το κύτταρο στον οργανισμό

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Από το κύτταρο στον οργανισμό ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Από το κύτταρο στον οργανισμό 1o ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ - ΓΗ_Α_ΒΙΟ_0_11207, 2o ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ - ΓΗ_Α_ΒΙΟ_0_11208 ΘΕΜΑ Δ Το ανθρώπινο σώμα, όπως και το σώμα κάθε πολυκύτταρου οργανισμού αποτελείται από πολλά

Διαβάστε περισσότερα

(Μερος 2 ο ) Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης

(Μερος 2 ο ) Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης Ταξινομικοί χαρακτήρες και Φυλογενετική ανασύσταση. Σχολές ταξινόμησης. Θεωρίες για την Ταξινομική. Φυλογενετική ανάλυση: Μοριακή συστηματική. Οι κύριες διαιρέσεις της Ζωής. (Μερος 2 ο ) Εισηγητής: Ν.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Θέμα: ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΦΥΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΖΩΙΚΩΝ ΙΣΤΩΝ (άσκηση 4 του εργαστηριακού οδηγού) Μέσος χρόνος πειράματος: 45 λεπτά Α. ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

1. ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

1. ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1. ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΚΥΤΤΑΡΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΙ Ο ανθρώπινος οργανισμός συνίσταται α- πό τρισεκατομμύρια κύτταρα. Τα κύτταρα αυτά εμφανίζουν σημαντική ποικιλομορφία, που αφορά το μέγεθος,

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ - ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ - ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ I ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : Γεράσιμος Π. Βανδώρος ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ - ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ Οι βασικές δομές που εξετάζουμε στην ανατομία μπορούν ιεραρχικά να ταξινομηθούν ως εξής:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Θέμα: ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΜΟΝΙΜΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΑΙ ΙΣΤΩΝ Μέσος χρόνος πειράματος: 45 λεπτά Α. ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

πρωτοστόμια δευτεροστόμια Δακτυλιοσκώληκες Μαλάκια Αρθρόποδα Ονυχοφόρα Χαιτόγναθα Εχινόδερμα Ημιχορδωτά Χορδωτά Αμπουλακράρια

πρωτοστόμια δευτεροστόμια Δακτυλιοσκώληκες Μαλάκια Αρθρόποδα Ονυχοφόρα Χαιτόγναθα Εχινόδερμα Ημιχορδωτά Χορδωτά Αμπουλακράρια πρωτοστόμια Δακτυλιοσκώληκες Μαλάκια Αρθρόποδα Ονυχοφόρα δευτεροστόμια Χαιτόγναθα Εχινόδερμα Ημιχορδωτά Χορδωτά Αμπουλακράρια Τα περισσότερα πλαγκτονικοί θαλάσσιοι θηρευτές Πολύ παλιοί οργανισμοί (τουλάχιστον

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 40 λεπτά ΣΧΟΛΕΙΟ:. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:... ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:... ΑΡ.:...

ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 40 λεπτά ΣΧΟΛΕΙΟ:. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:... ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:... ΑΡ.:... ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 40 λεπτά ΣΧΟΛΕΙΟ:. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:... ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:... ΑΡ.:... 1. Να συμπληρώσετε τα κενά στις πιο κάτω ερωτήσεις. (10 x 0,5 = 5μ) α. Τους

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΧ. ΜΑΚΑΡΙΟΥ Γ - ΠΛΑΤΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-2014 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΟΓΝΩΣΤΙΚΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 13/6/2014 ΒΑΘΜΟΣ ΒΑΘΜΟΣ:... ΤΑΞΗ: Α Αριθμητικά.. ΧΡΟΝΟΣ: 1.30 ώρα Ολογράφως:...

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2018 2019 ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ (Από το βιβλίο της Α Γυμνασίου) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ ΚΙΝΗΣΗ Στήριξη και κίνηση 5.1 Η στήριξη και

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ: ΑΡΘΡΟΠΟΔΑ

ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ: ΑΡΘΡΟΠΟΔΑ ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ: ΑΡΘΡΟΠΟΔΑ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΑ Τα Αρθρόποδα αποτελούν τους πολυπληθέστερους οργανισμούς πάνω στη Γη (περίπου το 55-60% όλων των ειδών φυτών και ζώων) Είναι γνωστά περίπου 1.000.000 είδη Το σώμα

Διαβάστε περισσότερα

Γενικοί και Ειδικοί Στόχοι

Γενικοί και Ειδικοί Στόχοι Ενότητα 2: Η οργάνωση της ζωής Γενικοί και Ειδικοί Στόχοι Κεφάλαιο 3: Η οργάνωση των οργανισμών Γενικοί Στόχοι: Φύλλα Εργασίας 3α Ανθρώπινος οργανισμός οργανικά συστήματα όργανα Α.1.18. Να διακρίνουν τα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΖΩΟΛΟΓΙΑΣ ΙΙ ΓΝΑΘΟΦΟΡΑ & ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΛΟΦΟΤΡΟΧΟΖΩΑ Νταϊλιάνης Στέφανος

ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΖΩΟΛΟΓΙΑΣ ΙΙ ΓΝΑΘΟΦΟΡΑ & ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΛΟΦΟΤΡΟΧΟΖΩΑ Νταϊλιάνης Στέφανος 1. ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μελέτη Πρωτοστομίων (σχηματισμός στόματος από τον εμβρυϊκό βλαστοπόρο) που διαιρούνται σε 2 μεγάλους κλάδους: τα Λοφοτροχόζωα και τα Εκδυσόζωα. Τα Λοφοτροχόζωα είναι ακοιλωματικά,

Διαβάστε περισσότερα

Ζωολογία Ι. Ενότητα 14: Δακτυλιοσκώληκες και Συγγενή Τάξα Εργαστηριακή Άσκηση Σκώληκες

Ζωολογία Ι. Ενότητα 14: Δακτυλιοσκώληκες και Συγγενή Τάξα Εργαστηριακή Άσκηση Σκώληκες Ζωολογία Ι Ενότητα 14: Δακτυλιοσκώληκες και Συγγενή Τάξα Εργαστηριακή Άσκηση Σκώληκες Σκαρλάτος Ντέντος, Επικ. Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας Περιεχόμενο εργαστηρίου 1. Εισαγωγή-Παρουσίαση

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητήρια όργανα Αισθήσεις

Αισθητήρια όργανα Αισθήσεις Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 10 Αισθητήρια όργανα Αισθήσεις Ειδικές Αισθήσεις Όραση Ακοή Δομή του οφθαλμικού βολβού Οφθαλμικός βολβός Σκληρός χιτώνας Χοριοειδής χιτώνας Αμφιβληστροειδής χιτώνας Μ.Ντάνος Σκληρός

Διαβάστε περισσότερα

Έναρξη της μεταγραφής = μείωση του ρυθμού διαίρεσης

Έναρξη της μεταγραφής = μείωση του ρυθμού διαίρεσης Αυλάκωση vs Γαστριδίωση Αυλάκωση: απανωτές μιτωτικές διαιρέσεις που οδηγούν σε λογαριθμική αύξηση του αριθμού των κυττάρων αλλά χωρίς αύξηση του συνολικού όγκου του αναπτυσσόμενου εμβρύου Έναρξη της μεταγραφής

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ 15/9/2014. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Κύτταρα και ιστοί Όργανα και συστήματα οργάνων

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ 15/9/2014. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Κύτταρα και ιστοί Όργανα και συστήματα οργάνων Κύτταρα και ιστοί: Πλήθος κυττάρων ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Ο ανθρώπινος οργανισμός αποτελείται από τρισεκατομμύρια κύτταρα. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Κύτταρα και ιστοί Όργανα και συστήματα οργάνων

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ» Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ» Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ» Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ 1. Το παρακάτω παράδειγμα είναι ένα παράδειγμα κυτταρικής διαφοροποίησης που αφορά στην παραγωγή των ερυθροκυττάρων

Διαβάστε περισσότερα

1.2 Κύτταρο: η βασική μονάδα της ζωής

1.2 Κύτταρο: η βασική μονάδα της ζωής 1.2 Κύτταρο: η βασική μονάδα της ζωής Γιατί το κύτταρο χαρακτηρίζεται βασική μονάδα ζωής; Γιατί είναι η μικρότερη μονάδα που μπορεί: Να τρέφεται Να αναπνέει Να αναπαράγεται Δηλαδή εμφανίζει τα χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΟΥ

ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΟΥ ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΟΥ Κύτταρο Θεμελιώδης δομική και λειτουργική μονάδα των ζωντανών οργανισμών Φυτικό κύτταρο Χαρακτηριστικά των κυττάρων των πολυκύτταρων φυτών: 1. Μερική ανεξαρτησία

Διαβάστε περισσότερα

Από το βιβλίο του Δρ. Πέτρου Α. Πουλμέντη

Από το βιβλίο του Δρ. Πέτρου Α. Πουλμέντη Από το βιβλίο του Δρ. Πέτρου Α. Πουλμέντη Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή στη βιολογική μηχανική Κεφάλαιο 2 Εκβιομηχανική των οστών Οι διαφάνειες που ακολουθούν Η ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Για να περιγράψουμε τα

Διαβάστε περισσότερα

ωματική οργάνωση Μεταζώων

ωματική οργάνωση Μεταζώων ωματική οργάνωση Μεταζώων Επίπεδα οργάνωσης Πρωτοπλασματική βαθμίδα οργάνωσης Σο κύτταρο επιτελεί το σύνολο των λειτουργιών Κυτταρική οργάνωση Ομάδες κυττάρων με σχετική λειτουργική διαφοροποίηση Κύτταρο

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ A ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Πρόταση για την ενσωμάτωση ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ. στη διδασκαλία διαφορετικών ενοτήτων

ΒΙΟΛΟΓΙΑ A ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Πρόταση για την ενσωμάτωση ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ. στη διδασκαλία διαφορετικών ενοτήτων ΒΙΟΛΟΓΙΑ A ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Πρόταση για την ενσωμάτωση ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ στη διδασκαλία διαφορετικών ενοτήτων 1. Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Όλοι οι οργανισμοί: Τρέφονται Αναπνέουν Απεκκρίνουν Αναπαράγονται Αναπτύσσονται

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΥΚΥΤΤΑΡΩΝ ΟΡΓΑΝΣΙΜΩΝ ΟΙ ΖΩΙΚΟΙ ΙΣΤΟΙ 2 ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΥΚΥΤΤΑΡΩΝ ΟΡΓΑΝΣΙΜΩΝ ΟΙ ΖΩΙΚΟΙ ΙΣΤΟΙ 2 ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΥΚΥΤΤΑΡΩΝ ΟΡΓΑΝΣΙΜΩΝ ΟΙ ΖΩΙΚΟΙ ΙΣΤΟΙ 2 ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΣΑΣ:.. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1 η Οι ιστοί των οργάνων του πεπτικού συστήματος Α) Ένα σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 7. Iστολογική μελέτη του πεπτικού συστήματος του βατράχου. Μαριάνθη Χατζηιωάννου

Κεφάλαιο 7. Iστολογική μελέτη του πεπτικού συστήματος του βατράχου. Μαριάνθη Χατζηιωάννου Κεφάλαιο 7 Iστολογική μελέτη του πεπτικού συστήματος του βατράχου Μαριάνθη Χατζηιωάννου 7. Iστολογική μελέτη του πεπτικού συστήματος του βατράχου Σύνοψη Η 5 η εργαστηριακή άσκηση περιλαμβάνει την ιστολογική

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία του Ανθρώπου PHA108

Ανατομία του Ανθρώπου PHA108 Τίτλος: Κωδικός Μαθήματος: Τύπος μαθήματος: Επίπεδο: Έτος σπουδών: Αριθμός ECTS credits: Στόχος μαθήματος: Αναμενόμενα μαθησιακά αποτελέσματα: Ανατομία του Ανθρώπου PHA108 Υποχρεωτικό Προπτυχιακό (1ος

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΟ ΧΟΡΔΩΤΑ ΥΠΟΦΥΛΟ Σπονδυλωτά ΥΠΕΡΚΛΑΣΗ Άγναθα Γναθόστομα ΚΛΑΣΗ Μυξίνοι Χονδριχθύες Πετρόμυζοι Οστεϊχθύες*

ΦΥΛΟ ΧΟΡΔΩΤΑ ΥΠΟΦΥΛΟ Σπονδυλωτά ΥΠΕΡΚΛΑΣΗ Άγναθα Γναθόστομα ΚΛΑΣΗ Μυξίνοι Χονδριχθύες Πετρόμυζοι Οστεϊχθύες* ΦΥΛΟ ΥΠΟΦΥΛΟ ΥΠΕΡΚΛΑΣΗ ΚΛΑΣΗ Ουροχορδωτά Ασκίδια Κωπηλάτες Θαλειοειδή ΧΟΡΔΩΤΑ Σπονδυλωτά Άγναθα Γναθόστομα Κεφαλοχορδωτά Λεπτοκάρδια Μυξίνοι Πετρόμυζοι Χονδριχθύες Οστεϊχθύες* Αμφίβια Ερπετά Πτηνά Θηλαστικά

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΕΝΝΕΑ (9) ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΕΝΝΕΑ (9) ΣΕΛΙΔΕΣ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2011-2012 ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2012 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΑΞΗ: Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 1:30 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:... ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:...

Διαβάστε περισσότερα

2ο φύλο του ζωικού βασιλείου ( ~100.000 είδη) Μεγαλύτερο ασπόνδυλο

2ο φύλο του ζωικού βασιλείου ( ~100.000 είδη) Μεγαλύτερο ασπόνδυλο 2ο φύλο του ζωικού βασιλείου ( ~100.000 είδη) Μεγαλύτερο ασπόνδυλο Απολιθώματα πολλά και σε όλο το γεωλογικό χρόνο Οικοσυστήματα Μέγεθος Διάρκεια ζωής Θηρευτές χρήσεις από τον άνθρωπο κόσμηματα τέχνη

Διαβάστε περισσότερα

Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από τους μύες. Ο αριθμός των μυών του μυϊκού συστήματος ανέρχεται στους 637. Οι μύες είναι όργανα για τη σωματική

Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από τους μύες. Ο αριθμός των μυών του μυϊκού συστήματος ανέρχεται στους 637. Οι μύες είναι όργανα για τη σωματική Μύες Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από τους μύες. Ο αριθμός των μυών του μυϊκού συστήματος ανέρχεται στους 637. Οι μύες είναι όργανα για τη σωματική κινητικότητα, την σπλαχνική κινητικότητα και τη κυκλοφορία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ Ι ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΙΣΤΟΛΟΓΙΑΣ-ΕΜΒΥΟΛΟΓΙΑΣ. Διδάσκοντες: Σ. Γκιώκας, Σ. Νταϊλιάνης, Π. Μακρίδης

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ Ι ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΙΣΤΟΛΟΓΙΑΣ-ΕΜΒΥΟΛΟΓΙΑΣ. Διδάσκοντες: Σ. Γκιώκας, Σ. Νταϊλιάνης, Π. Μακρίδης ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ Ι ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΙΣΤΟΛΟΓΙΑΣ-ΕΜΒΥΟΛΟΓΙΑΣ Διδάσκοντες: Σ. Γκιώκας, Σ. Νταϊλιάνης, Π. Μακρίδης Βασικοί ταξινομικοί χαρακτήρες Τα ζώα συνδέονται μεταξύ τους όταν έχουν ορισμένα κοινά

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2013

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2013 1 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2012-2013 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2013 ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΟΓΝΩΣΤΙΚΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 10/6/2013 ΒΑΘΜΟΣ:... ΤΑΞΗ: Α ΧΡΟΝΟΣ: 1.30 ώρες ΥΠ. ΚΑΘΗΓΗΤΗ:... ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:...

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ Δ.ΑΡΕΘΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ Δ.ΑΡΕΘΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ Δ.ΑΡΕΘΑ ΚΥΤΤΑΡΟ 2 Κατά την Βιολογία, κύτταρο ονομάζεται η βασική δομική και λειτουργική μονάδα που εκδηλώνει το φαινόμενο της ζωής. Έτσι, ως κύτταρο νοείται

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Κεφάλαιο 5 «Στήριξη και Κίνηση»

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Κεφάλαιο 5 «Στήριξη και Κίνηση» ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Κεφάλαιο 5 «Στήριξη και Κίνηση» Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στις λέξεις κίνηση και μετακίνηση; Μετακινούνται όλοι οι οργανισμοί; Άσκηση σελ. 98 ΣΒ Α. Η Κίνηση στους μονοκύτταρους οργανισμούς

Διαβάστε περισσότερα

ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ:

ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2014-2015 ΒΑΘ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΟΛΟΓΡ.:... ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: Α ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12-06-2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΑΔΩΝ: 20 ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ:

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΘΕΩΡΙΑΣ 2 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Από τι αποτελείται ο ανθρώπινος οργανισμός; Ο ανθρώπινος οργανισμός αποτελείται από περίπου 10 τρισεκατομμύρια κύτταρα, που οργανώνονται σε ιστούς, οι ιστοί σε όργανα και τα όργανα

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΙ Ως προς τη µορφή και τη λειτουργία τους. Κυτταρική διαφοροποίηση.

ΙΣΤΟΙ Ως προς τη µορφή και τη λειτουργία τους. Κυτταρική διαφοροποίηση. ΙΣΤΟΙ 1. Τα κύτταρα που αποτελούν τον οργανισµό µας, διακρίνονται σε διάφορους τύπους, παρά το γεγονός ότι όλα, τελικώς, προέρχονται από το ζυγωτό, δηλαδή το πρώτο κύτταρο µε το οποίο ξεκίνησε η ζωή µας.

Διαβάστε περισσότερα

Κύτταρα πολυκύτταρων οργανισμών

Κύτταρα πολυκύτταρων οργανισμών Μίτωση - Μείωση Τα ευκαρυωτικά κύτταρα διαιρούνται με δύο τρόπους: τη μίτωση και τη μείωση. Η Μίτωση είναι ο τύπος της κυτταρικής διαίρεσης που από ένα πατρικό κύτταρο καταλήγει σε δύο γενετικά πανομοιότυπα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ Ι ΔΑΚΤΥΛΙΟΣΚΩΛΗΚΕΣ & ΣΥΓΓΕΝΗ ΤΑΞΑ Νταϊλιάνης Στέφανος

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ Ι ΔΑΚΤΥΛΙΟΣΚΩΛΗΚΕΣ & ΣΥΓΓΕΝΗ ΤΑΞΑ Νταϊλιάνης Στέφανος 1. Γενικά χαρακτηριστικά - Παρουσία μεταμέρειας* (γραμμικές επαναλαμβανόμενες μονάδες με αυτοτέλεια). - Είναι όλα κοιλωματικά Πρωτοστόμια. - Ανήκουν στην υποομάδα των Λοφοτροχόζωων. - Κοινή προγονική τροχοφόρο

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο Διδακτέα ύλη Παρατηρήσεις Διδακτικές Οδηγίες Ώρες Εισαγωγή στις βασικές έννοιες ιστολογίας. 4 αντίστοιχων δομών.

Κεφάλαιο Διδακτέα ύλη Παρατηρήσεις Διδακτικές Οδηγίες Ώρες Εισαγωγή στις βασικές έννοιες ιστολογίας. 4 αντίστοιχων δομών. Βιολογία Α ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ Θα διδαχθεί το βιβλίο ΒΙΟΛΟΓΙΑ της Α τάξης Γενικού Λυκείου των Καστορίνη Α., Κωστάκη - Αποστολοπούλου Μ., Μπαρώνα Μάμμαλη Φ., Περάκη Β., Πιαλόγλου Π., έκδοση 0.. Γενική οδηγία:

Διαβάστε περισσότερα

Καρκινοειδή. Τα υδρόβια Γναθωτά. Γ. Κουμουνδούρος ΒΙΟΛ-260 Βιοποικιλότητα - Ζώα

Καρκινοειδή. Τα υδρόβια Γναθωτά. Γ. Κουμουνδούρος ΒΙΟΛ-260 Βιοποικιλότητα - Ζώα Καρκινοειδή Τα υδρόβια Γναθωτά Εικόνες: από Ολοκληρωμένες Αρχές Ζωολογίας, Hickman et al. 2002 (εκτός και αν δίνεται άλλη πηγή) Γ. Κουμουνδούρος ΒΙΟΛ-260 Βιοποικιλότητα - Ζώα Μονοκύτταρος Πρόγονος Η οργάνωση

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Βιολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης. Μορφολογία και Ανατομία Δεκάποδου Καρκινοειδούς

Τμήμα Βιολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης. Μορφολογία και Ανατομία Δεκάποδου Καρκινοειδούς Τμήμα Βιολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης Μορφολογία και Ανατομία Δεκάποδου Καρκινοειδούς Iάσμη Στάθη Δέσποινα Δοκιανάκη Ηράκλειο, Σπονδυλωτά Ασπόνδυλα Καρκινοειδή ΦΥΛΟ: Αρθρόποδα Χαρακτηριστικά Μεταμέρεια

Διαβάστε περισσότερα

Προέλευση & Εξέλιξη Των Οργανισμών

Προέλευση & Εξέλιξη Των Οργανισμών Προέλευση & Εξέλιξη Των Οργανισμών Εισαγωγή Στην εργασία μας, θα μιλήσουμε για την προέλευση και την εξέλιξη των οργανισμών. Δηλαδή θα εξηγήσουμε το φαινόμενο της δημιουργίας του κόσμου, αλληλένδετα και

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ I 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι 1 Ι ΕΣΑΓΩΓΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ I 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι 1 Ι ΕΣΑΓΩΓΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι 1 Ι ΕΣΑΓΩΓΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ I 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ Ο όρος «µικροοργανισµός ή µικρόβιο» χρησιµοποιήθηκε πρωταρχικά από τον Γάλλο Sedillot. Τα µικρόβια είναι µικροοργανισµοί

Διαβάστε περισσότερα

Μετάζωα: Τα πολυκύτταρα ζώα

Μετάζωα: Τα πολυκύτταρα ζώα Μετάζωα: Τα πολυκύτταρα ζώα Εικόνες: από Ολοκληρωμένες Αρχές Ζωολογίας, Hickman et al. 2002 (εκτός και αν δίνεται άλλη πηγή) Γ. Κουμουνδούρος ΒΙΟΛ-260 Βιοποικιλότητα - Ζώα Από τα πρωτόζωα στα μετάζωα:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Ιδιωτικό Γενικό Λύκειο Όνομα: Ημερομηνία:./04/2014 ΤΑΞΗ : A Λυκείου ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ 1 ο ΘΕΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: Ενδοκρινείς αδένες ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΥΚΗΤΩΝ

ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΥΚΗΤΩΝ ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΥΚΗΤΩΝ Ευκαρυωτικοί οργανισμοί Ετερότροφοι οργανισμοί με υψηλή κυτταρική οργάνωση Μονοκύτταροι ή πολυκύτταροι οργανισμοί Διαθέτουν κυτταρικό τοίχωμα- άκαμπτο & ανθεκτικό Αυστηρά

Διαβάστε περισσότερα

5.4 Το μυοσκελετικό σύστημα του ανθρώπου ΜΙΚΡΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

5.4 Το μυοσκελετικό σύστημα του ανθρώπου ΜΙΚΡΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ 3. Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη φράση που συμπληρώνει σωστά την πρόταση: Α. Η μέλισσα είναι έντομο που: α. έχει σπονδυλική στήλη β. μπορεί να κολυμπάει γ. πετάει με τη βοήθεια μεμβρανωδών

Διαβάστε περισσότερα

1 Εισαγωγή στην επιστήμη της ζωής 2. 2 Η χημεία της ζωής 18

1 Εισαγωγή στην επιστήμη της ζωής 2. 2 Η χημεία της ζωής 18 1 Εισαγωγή στην επιστήμη της ζωής 2 1.1 Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί μοιράζονται ορισμένες ιδιότητες 2 1.2 Η ζωή μπορεί να μελετηθεί σε πολλά επίπεδα 4 1.3 Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν καθιερωμένες μεθόδους

Διαβάστε περισσότερα

Κυτταρική Βιολογία. Ενότητα 01 : Εισαγωγή. Παναγιωτίδης Χρήστος Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΠΘ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Κυτταρική Βιολογία. Ενότητα 01 : Εισαγωγή. Παναγιωτίδης Χρήστος Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΠΘ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Κυτταρική Βιολογία Ενότητα 01 : Εισαγωγή Παναγιωτίδης Χρήστος ΑΠΘ Άδειες χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΟΜΗ ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΣΚΕΛΕΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ Γ1

Η ΔΟΜΗ ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΣΚΕΛΕΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ Γ1 Η ΔΟΜΗ ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΣΚΕΛΕΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ Γ1 ΚΥΤΤΑΡΟΣΚΕΛΕΤΟΣ Τρισδιάστατο δίκτυο που αποτελείται από μικροσωληνίσκους, μικροϊνίδια και ενδιάμεσα ινίδια. Οι νηματοειδείς πρωτεΐνες του

Διαβάστε περισσότερα

Από το κύτταρο στον οργανισμό. Κεφάλαιο 1ο

Από το κύτταρο στον οργανισμό. Κεφάλαιο 1ο Από το κύτταρο στον οργανισμό Κεφάλαιο 1ο Ι. Ανάμεσα στους μεικτούς αδένες του ανθρώπινου οργανισμού περιλαμβάνεται και το πάγκρεας. α) Ποια είναι τα προϊόντα που παράγει το πάγκρεας (παγκρεατικό υγρό,

Διαβάστε περισσότερα

1 / 5. Μάθημα 2: Σελ: ( Μικροοργανισμοί, προκαρυωτικοί ευκαρυωτικοί))

1 / 5. Μάθημα 2: Σελ: ( Μικροοργανισμοί, προκαρυωτικοί ευκαρυωτικοί)) Μάθημα 2: Σελ: 11 14 ( Μικροοργανισμοί, προκαρυωτικοί ευκαρυωτικοί)) 1. Να δοθούν σύντομα οι παρακάτω ορισμοί: 1) μικροοργανισμοί ή μικρόβια 2) παράσιτο 3) ξενιστής 4) παθογόνοι μικροοργανισμοί 5) δυνητικά

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1o: H οργάνωση της ζωής

Κεφάλαιο 1o: H οργάνωση της ζωής Κεφάλαιο 1o: H οργάνωση της ζωής 1.1. Τα χαρακτηριστικά των οργανισμών Όσο εύκολο είναι να αναγνωρίσουμε τη ζωή και τους ζωντανούς οργανισμούς, τόσο δύσκολο είναι να ορίσουμε τις έννοιες αυτές. Αυτό γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1o: H οργάνωση της ζωής Τα χαρακτηριστικά των οργανισμών

Κεφάλαιο 1o: H οργάνωση της ζωής Τα χαρακτηριστικά των οργανισμών Κεφάλαιο 1o: H οργάνωση της ζωής 1.1. Τα χαρακτηριστικά των οργανισμών Όσο εύκολο είναι να αναγνωρίσουμε τη ζωή και τους ζωντανούς οργανισμούς, τόσο δύσκολο είναι να ορίσουμε τις έννοιες αυτές. Αυτό γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

Η Ταξινόμηση των Ζωντανών Οργανισμών

Η Ταξινόμηση των Ζωντανών Οργανισμών Κεφάλαιο 6 Η Ταξινόμηση των Ζωντανών Οργανισμών Κριτήρια κατάταξης: 4. Η λειτουργία του βλαστοπόρου εισδοχή ενδοδέρματος έδρα εισδοχή ενδοδέρματος στόμα βλαστοπόρος στόμα βλαστοπόρος έδρα ΠΡΩΤΟΣΤΟΜΙΑ (πρώτα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2 ΑΡΘΡΟΠΟ Α. 2.1 Εξέλιξη - Μεταµέρεια

Κεφάλαιο 2 ΑΡΘΡΟΠΟ Α. 2.1 Εξέλιξη - Μεταµέρεια Κεφάλαιο 2 ΑΡΘΡΟΠΟ Α Τα Έντοµα (λατινικά Insecta) και τα Ακάρεα (Acarina) κατατάσσονται στο φύλο του Ζωικού Βασίλειου Αρθρόποδα (Phylum Arthropoda). Το όνοµα του Φύλου προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ. Με αναφορά τόσο στους προκαρυωτικούς όσο και στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς

ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ. Με αναφορά τόσο στους προκαρυωτικούς όσο και στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Με αναφορά τόσο στους προκαρυωτικούς όσο και στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς Λειτουργίες Γενετικού Υλικού o Αποθήκευση της γενετικής πληροφορίας. Η οργάνωση της γενετικής πληροφορίας

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΟ ARTHROPODA. Δύο στα τρία γνωστά είδη ζώων είναι αρθρόποδα. Είδη του φύλου Arthropoda απαντώνται σε όλα σχεδόν τα ενδιαιτήματα της βιόσφαιρας

ΦΥΛΟ ARTHROPODA. Δύο στα τρία γνωστά είδη ζώων είναι αρθρόποδα. Είδη του φύλου Arthropoda απαντώνται σε όλα σχεδόν τα ενδιαιτήματα της βιόσφαιρας ΦΥΛΟ ARTHROPODA ΦΥΛΟ ARTHROPODA Δύο στα τρία γνωστά είδη ζώων είναι αρθρόποδα Είδη του φύλου Arthropoda απαντώνται σε όλα σχεδόν τα ενδιαιτήματα της βιόσφαιρας Προέλευση 1. Δακτυλιοσκώληκας χωρίς πόδια,

Διαβάστε περισσότερα

5.3 Ηστήριξηκαιηκίνηση στους ζωικούς οργανισµούς

5.3 Ηστήριξηκαιηκίνηση στους ζωικούς οργανισµούς 5.3 Ηστήριξηκαιηκίνηση στους ζωικούς οργανισµούς Ποια όργανα µας βοηθούν στην κίνηση; Θα µπορούσαµε να κινηθούµε αν δεν είχαµε µυς και οστά; Για την πραγµατοποίηση των κινήσεων ο άνθρωπος, όπως και άλλα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΠΕΨΗ. 1 ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΑΥΤΟΤΡΟΦΟΙ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΤΡΟΦΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ-ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ

ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΠΕΨΗ. 1 ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΑΥΤΟΤΡΟΦΟΙ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΤΡΟΦΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ-ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΠΕΨΗ ΜΕ ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ «ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α & Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1 ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΑΥΤΟΤΡΟΦΟΙ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΤΡΟΦΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ-ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ 1 η ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Το σώµα κάθε οργανισµού αποτελείται από κύτταρα

Διαβάστε περισσότερα