Η εμφάνιση των Δευτεροστόμιων οργανισμών. Από τους αχινούς έως τον άνθρωπο.

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η εμφάνιση των Δευτεροστόμιων οργανισμών. Από τους αχινούς έως τον άνθρωπο."

Transcript

1 Η εμφάνιση των Δευτεροστόμιων οργανισμών. Από τους αχινούς έως τον άνθρωπο.

2 Δευτεροστόμιοι Χαρακτηριστικά Δευτεροστόμιων: Ακτινωτή αυλάκωση Σχηματισμός του στόματος από δεύτερο άνοιγμα Εντεροκοιλωματικός σχηματισμός κοιλώματος Οι Χαιτόγναθοι από πολλούς θεωρούνται ότι βρίσκονται μεταξύ των Πρωτοστόμιων και Δευτεροστόμιων

3 Φύλο Εχινόδερμα Φύλο Εχινόδερμα θαλάσσιες μορφές που περιλαμβάνουν τους αστερίες, τους οφίουρους, τους αχινούς, τα ολοθούρια και τους θαλάσσιους κρίνους

4 Έξι κύριες ομοταξίες των Εχινοδέρμων αναγνωρίζονται σήμερα. Κρινοειδή Αστεροειδή Οφιουροειδή Εχινοειδή Ολοθουριοειδή Ομοκεντροκυκλοειδή Φύλο Εχινόδερμα

5 Φύλο Εχινόδερμα Βιολογικές καινοτομίες Υδροφορικό σύστημα (σύστημα αγωγών) Δερμικός ενδοσκελετός (ασβεστολιθικά οστάρια) Αιμικό σύστημα

6 Κύρια χαρακτηριστικά Εχινοδέρμων Τα Εχινόδερμα έχουν: Σώμα χωρίς μεταμέρεια Ακτινωτή (πεντακτινωτή) συμμετρία Δεν υπάρχει κεφάλι Ανεπτυγμένο νευρικό σύστημα Ενδοσκελετός Υδροφορικό σύστημα Μετακίνηση με ποδίσκους Αιμικό σύστημα (σύστημα αιμοφόρων αγγείων) Απουσία απεκκριτικών οργάνων Γονοχωριστικά Αυτοτομία

7 Ομοταξία Κρινοειδή

8 Ομοταξία Ολοθουριειδή

9 Ομοταξία Εχινοειδή

10 Ομοταξία Οφιουροειδή

11 Ομοταξία Αστεροειδή

12 Ομοταξία Ομοκεντροκυκλοειδή

13 Φυλογένεση

14 Φυλογένεση Τα Εχινόδερμα έχουν προέλθει πιθανά από αμφίπλευρους προγόνους. Η πεντακτινωτή συμμετρία είναι προσαρμογή στην εδραία διαβίωση. Στη συνέχεια εμφανίστηκαν κάποιες κινούμενες μορφές.

15 Χορδωτά ο δρόμος από τον Αμφίοξο είναι πολύ μακρύς... Είναι μακρύς ο δρόμος από τον αμφίοξο Είναι μακρύς ο δρόμος μέχρι εμάς Είναι μακρύς ο δρόμος από τον αμφίοξο Προς αυτό που θεωρείται ανθρώπινος τύπος Αποχαιρετάμε τα πτερύγια και τις φαρυγγικές σχισμές και καλωσορίζουμε τους πνεύμονες και τις τρίχες Είναι μακρύς ο δρόμος από τον αμφίοξο αλλά όλοι προήλθαμε από εκεί Τραγούδι για τον αμφίοξο από τον "Philip H. Pope το 1921 στο ρυθμό του «It's a Long Way to Tipperary"

16 Φύλο Χορδωτά Στο τέλος της Κάμβριας περιόδου (540 εκ. χρόνια), τα Χορδωτά, μια εκπληκτική ποικιλία ζώων έκανε την εμφάνιση της στους ωκεανούς της Γης. Μία από αυτές τις μορφές έδωσε γένεση στα Σπονδυλόζωα, μία από τις πιο πετυχημένες ομάδες ζώων.

17 Φύλο Χορδωτά Τα Χορδωτά είναι αμφίπλευρα ζώα που ανήκουν στον κλάδο των Δευτεροστομίων. Δύο ομάδες ασπόνδυλων δευτεροστόμιων (Ουροχορδωτά και Κεφαλοχορδωτά) ζώων είναι εξελικτικά πιο συγγενικές με τα Σπονδυλόζωα παρά με τα υπόλοιπα ασπόνδυλα.

18 Φύλο Χορδωτά Τα Χορδωτά έχουν: Αμφίπλευρη συμμετρία Κοίλωμα Δευτεροστόμια ανάπτυξη Ακτινωτή αυλάκωση Εντεροκοιλωματικός σχηματισμός κοιλώματος Μεταμέρεια Κεφαλοποίηση.

19 Φύλο Χορδωτά Οι 4 χαρακτήρες που διακρίνουν τα Χορδωτά από τα υπόλοιπα ζώα: Νωτιαία χορδή Ραχιαίο σωληνοειδές νευρικό σχοινίο Φαρυγγικοί θύλακες και σχισμές Μεταεδρική ουρά Τα χαρακτηριστικά αυτά συναντώνται σε όλα τα Χορδωτά (σε εμβρυϊκό ή ενήλικο στάδιο).

20 Νωτιαία χορδή Η νωτιαία χορδή είναι μια εύκαμπτη σωληνοειδής δομή, μεσοδερμικής προέλευσης. Αποτελεί το πρώτο τμήμα του ενδοσκελετού που εμφανίζεται στο έμβρυο. Αποτελεί άξονα για τη πρόσφυση μυών. Στα Σπονδυλόζωα, η νωτοχορδή αντικαθίσταται από τους σπονδύλους. Υπολείμματά της παραμένουν μεταξύ των σπονδύλων.

21 Ραχιαίο σωληνοειδές νευρικό σχοινίο Στα Χορδωτά, το νευρικό σχοινίο είναι ραχιαία του πεπτικού σωλήνα και είναι ένας σωλήνας. Το πρόσθιο άκρο τους διευρύνεται και σχηματίζει τον εγκέφαλο. Το κοίλο νευρικό σχοινίο παράγεται στο έμβρυο από μια αναδίπλωση των εξωδερμικών κυττάρων στο ραχιαίο τμήμα του σώματος. Προστατεύεται από τη σπονδυλική στήλη.

22 Φαρυγγικούς θύλακες και σχισμές Οι φαρυγγικές σχισμές είναι λεπτά, σαν σχισμές, ανοίγματα που συνδέουν τη φαρυγγική κοιλότητα με το εξωτερικό περιβάλλον. Στα Τετράποδα Σπονδυλόζωα οι φαρυγγικοί θύλακες δημιουργούν αρκετά διαφορετικές δομές όπως η ευσταχιανή σάλπιγγα, η κοιλότητα του μέσου αυτιού, οι αμυγδαλές και οι παραθυρεοειδείς αδένες.

23 Μεταεδρική ουρά Η μεταεδρική ουρά μαζί με τους μυς του σώματος και την άκαμπτη νωτοχορδή εξασφαλίζουν την κινητικότητα που είναι απαραίτητη στα Ουροχορδωτά και Κεφαλοχορδωτά. Προώθηση του σώματος στο νερό. Στον άνθρωπο παρουσιάζεται ως υπόλειμμα (κόκκυγας).

24 Φύλο Χορδωτά Δύο Πρωτοχορδωτά υπόφυλα Ουροχορδωτά (Χιτινόζωα) Κεφαλοχορδωτά Τρίτο υπόφυλο Σπονδυλόζωα (Κρανιωτά)

25 Υποφύλο Ουροχορδωτά Τα Ουροχορδωτά είναι θαλάσσιοι οργανισμοί. Τα περισσότερα είναι εδραία.

26 Υποφύλο Ουροχορδωτά Διαιρούνται σε 3 ομοταξίες: Ασκίδια Κωπηλάτες Θαλειοειδή

27 Υποφύλο Κεφαλοχορδωτά Κεφαλοχορδωτά γνωστά και ως αμφιόξοι

28 Υποφύλο Σπονδυλόζωα Τα Σπονδυλόζωα πήραν το όνομά τους από τους σπονδύλους, τη σειρά των οστών που σχηματίζουν τη σπονδυλική στήλη.

29 Υποφύλο Σπονδυλόζωα Υπάρχουν περίπου είδη Σπονδυλοζώων, τα οποία περιλαμβάνουν τους μεγαλύτερους οργανισμούς που έζησαν ποτέ στη Γη. Ψάρια Αμφίβια Ερπετά Πτηνά Θηλαστικά

30 Η προέλευση των Σπονδυλοζώων Τα Σπονδυλόζωα εμφανίστηκαν πριν από 530 εκ. χρόνια κατά τη διάρκεια της έκρηξης του Καμβρίου. Pikaia είναι ένα πρωτόγονο Χορδωτό που ανακαλύφθηκε στο Βρετανική Κολομβία, Καναδάς. Κεφαλοχορδωτό;

31 Η προέλευση των Σπονδυλοζώων Το πλέον πρωτόγονο Σπονδυλόζωο ανήκει στο γένος Haikouella (3cm μήκος). Με μάτια και εγκέφαλο, χωρίς κρανίο. Είναι μορφολογικά μεταξύ των κεφαλοχορδωτών και των σπονδυλοζώων.

32 Η προέλευση των Σπονδυλοζώων Σε άλλα πετρώματα του Καμβρίου, οι παλαιοντολόγοι έχουν ανακαλύψει απολιθώματα πιο προηγμένων Χορδωτών όπως αυτά του γένους Haikouichthys. Παρουσία κρανίου.

33 Τα πρώιμα Σπονδυλόζωα Το 1928, ο Walter Garstang πρότεινε ότι η «γυρινόμορφη» προνύμφη των Ουροχορδωτών πιθανά οδήγησε στα πρώτα Σπονδυλόζωα. Η προνύμφη απέτυχε να μεταμορφωθεί σε ενήλικο άτομο, το οποίο όμως ωρίμασε γεννητικά. Παιδομόρφωση διατήρηση χαρακτηριστικών της προνύμφης στο σώμα του ενήλικου ατόμου.

34 Τα πρώτα Σπονδυλόζωα Τα πρώτα Σπονδυλόζωα περιλαμβάνουν τα άγναθα Οστρακόδερμα (όστρακο + δέρμα). Ετερόστρακοι Οστεόστρακοι Ανασπίδια

35 Τα πρώτα Σπονδυλόζωα Οι Πλακόδερμοι είναι μεταξύ των πρώτων γναθόστομων σπονδυλοζώων. Σιλούριο, εξαφάνιση στο Δεβόνειο (~400 εκ. χρόνια πριν). Ακανθόδιοι (πρωτόγονα ψάρια), γναθόστομα σπονδυλόζωα με ζεύγη πτερυγίων.

36 Φυλογενετικό δέντρο των Χορδωτών

37 Ταξινόμηση των Χορδωτών Παραδοσιακή ταξινόμηση των Χορδωτών: Πωτοχορδωτά (Ακράνια) διαχωρίζονται από τα Σπονδυλόζωα (Κρανιωτά) βάσει της παρουσίας ή όχι κρανίου. Τα Σπονδυλόζωα διαιρούνται σε Άγναθα (χωρίς γνάθους) και Γναθόστομα (με γνάθους). Τα Σπονδυλόζωα επίσης διαιρούνται σε Αμνιωτά (διαθέτουν άμνιον) και σε Αναμνιωτά (χωρίς άμνιον). Τα Γναθόστομα διαιρούνται στα Ψάρια (πτερύγια) και στα Τετράποδα (δύο ζεύγη άκρων). Πολλά από αυτά είναι παραφυλετικά.

38

39 Ταξινόμηση των Χορδωτών Φύλο Χορδωτά Ομάδα Πρωτοχορδωτά (Ακράνια) Υπόφυλο Ουροχορδωτά (χιτινόζωα) Υπόφυλο Κεφαλοχορδωτά (αμφίοξος) Ομάδα Κρανιωτά Υπόφυλο Σπονδυλόζωα Υπερομοταξία Άγναθα Ομοταξία Μυξίνοι Ομοταξία Κεφαλοσπιδόμορφοι (Πετρόμυζοι) Υπερομοταξία Γναθόστομα Ομοταξία Χονδριχθύες Ομοταξία Οστεϊχθύες Ομοταξία Αμφίβια Ομοταξία Ερπετά Ομοταξία Πτηνά Ομοταξία Θηλαστικά

40 Τα αρτίγονα, χωρίς γνάθους ψάρια, αντιπροσωπεύονται από 84 είδη που χωρίζονται σε 2 ομοταξίες Μυξίνοι Άγναθα Σπονδυλόζωα Πετρόμυζα ή Λάμπρενες ή Κεφαλασπιδόμορφα Αν και δεν έχουν σπονδύλους (μυξίνοι) ή διαθέτουν υποτυπώδεις σπονδύλους (πετρόμυζα) συμπεριλαμβάνονται στο υπόφυλο των Σπονδυλοζώων, επειδή διαθέτουν κρανίο και πολλές ομοιότητες με τα Σπονδυλόζωα. Καταγωγή: Αβέβαιη. Ομοιότητα με Οστρακόδερμα

41 Ψάρια Γναθόστομα Σπονδυλόζωα Τα ψάρια έχουν προέλθει από ένα άγνωστο Πρωτοχορδωτό πρόγονο που κολυμπούσε ελεύθερα. Τα πρώτα ιχθυόμορφα Σπονδυλόζωα, τα Οστρακόδερμα, ήταν μια παραφυλετική ομάδα Άγναθων ψαριών. Από μια ομάδα των Οστρακοδέρμων προήλθαν οι Γναθόστομοι οι οποίοι είχαν γνάθους. Τέσσερις ομάδες Γναθόστομων άνθισαν στη Δεβόνειο περίοδο. Πλακόδερμοι Χονδριχθύες Ακανθόδιοι Οστεϊχθύες

42 Γναθόστομα Σπονδυλόζωα Ψάρια (Χονδριχθύες): σκελετός εξολοκλήρου από χόνδρο Υπάρχουν σχεδόν 850 αρτίγονα είδη Υφομοταξία: Ελασματοβράγχια (καρχαρίες, σαλάχια, ράγιες) Ολοκέφαλοι: Χίμαιρες

43 Γναθόστομα Σπονδυλόζωα Οστεϊχθύες: Ψάρια με οστέινο σκελετό Χαρακτηρίζονται από την ύπαρξη ενδοχονδρικού οστίτη ιστού (οστό που αντικαθιστά τον χόνδρο κατά την ανάπτυξη) Ομοταξίες 1) Ακτινοπτερύγιοι (ψάρια με πτερύγια που φέρουν ακτίνες) με είδη Χονδρόστεοι Νεοπτερύγιοι (Τελεόστεοι: η μεγαλύτερη εξελικτική γραμμή αυτών) 2) Σαρκοπτερύγιοι (ψάρια με λοβοειδή πτερύγια) με 7 αρτίγονα είδη

44 Γναθόστομα Σπονδυλόζωα Σαρκοπτερύγιοι Δίπνοοι (Lepidosiren, Protopterus, Neoceratodus) Κοιλάκανθοι (Latimeria chalumnae) Θεωρούνταν εξαφανισμένο εδώ και 70 εκ. χρόνια όταν βρέθηκε για πρώτη φορά στα δίκτυα μιας δράγας το 1938

45

46 Τετράποδα Γναθόστομα Σπονδυλόζωα

47 Πρώιμα Τετράποδα Τα Τετράποδα είναι γναθόστομα με άκρα και πόδια. Μονοφυλετική ομάδα. Ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα στην ιστορία των Σπονδυλοζώων ήταν όταν τα πτερύγια κάποιων Σαρκοπτερυγίων ψαριών εξελίχθηκαν σε άκρα και πόδια των Τετραπόδων.

48 Πρώιμα Τετράποδα Ωστόσο η μετακίνηση από το νερό στη ξηρά απαιτεί περισσότερες αλλαγές από την αλλαγή των πτερυγίων σε άκρα.

49 Πρώιμα Τετράποδα Το χερσαίο περιβάλλον διαφέρει από το υδρόβιο. Μεγαλύτερη συγκέντρωση οξυγόνου. Ο αέρας είναι λιγότερο πυκνός από το νερό. Ισχυρές σκελετικές δομές και άκρα. Μεγαλύτερη διακύμανση θερμοκρασίας. Ποικιλία ενδιαιτημάτων.

50 Πρώιμα Τετράποδα Τα Τετράποδα έχουν πολλές προσαρμογές που περιλαμβάνουν: Πνεύμονες για την αναπνοή στον αέρα. Τέσσερα άκρα και πόδια με δάκτυλα. Αυτιά για λήψη ήχων στον αέρα.

51 Η προέλευση των Τετράποδων Στο Δεβόνειο, που άρχισε πριν από 400 εκ. χρόνια, επικρατούσαν ήπιες θερμοκρασίες και εναλλαγή περιόδων ξηρασίας και πλημμύρων. Το περιβάλλον των γλυκών νερών ήταν ασταθές. Η ποσότητα του διαλυμένου στο νερό Ο 2 μειώθηκε, καθώς ξεραίνονταν οι νερόλακκοι και οι χείμαρροι.

52 Η προέλευση των Τετράποδων Acanthostega και Ichthyostega, που κατά τα άλλα είναι υδρόβιοι οργανισμοί, έχουν καλά ανεπτυγμένα άκρα με δάκτυλα. Τα άκρα δεν ήταν δυνατά για την κίνηση στη χέρσο. Αργότερα έγινε η μετάβαση στη χέρσο. Δεν γνωρίζουμε τι προκάλεσε αυτή τη μετακίνηση.

53 Η προέλευση των Τετράποδων

54 Αμφίβια με ~5.000 είδη

55 Ομοταξία: Αμφίβια Τάξη: Άνουρα (βάτραχοι, φρύνοι) Τάξη: Ουροδελή (σαλαμάνδρες, τρίτωνες) Τάξη: Γυμνοφίονα (άποδα αμφίβια)

56 Αμνιωτά Τα αμφίβια εξαρτώνται άμεσα από το νερό, αφού τα αβγά τους και συνήθως οι προνύμφες τους πρέπει να είναι στο νερό. Τα αβγά τους δεν έχουν κέλυφος (σκληρό περίβλημα).

57 Αμνιωτά Τα Αμνιωτά αποτελούν μια μονοφυλετική ομάδα μέσα στα Τετραπόδα, με κύριο κοινό γνώρισμα το αμνιωτικό αβγό. Ερπετά, πτηνά, θηλαστικά. Το έμβρυο αναπτύσσεται μέσα στο άμνιο, περιβάλλεται από το αμνιωτικό υγρό και διατρέφεται από τη λέκιθο του σακού. Τα απόβλητα του μεταβολισμού αποτίθενται στην αλλαντοϊδα Λεκιθικός σάκος Αλλαντοϊδα Έμβρυο Κέλυφος Κελυφική μεμβράνη Άμνιον Χόριο

58 Η φυλογένεση των Αμνιωτών Τα Αμνιωτά προήλθαν από μια ομάδα Τετραπόδων που έμοιαζε με τα αμφίβια, τα Ανθρακοσαύρια, κατά την αρχή της Λιθανθρακοφόρου περιόδου του Παλαιοζωικού αιώνα.

59 Η προέλευση των Αμνιωτών Κατά το τέλος της Λιθανθρακοφόρου (~300 εκ. χρόνια πριν) τα Αμνιωτά διαχωρίστηκαν σε 3 εξελικτικές γραμμές, οι οποίες διακρίνονται βάσει του προτύπου ανοίγματος στο κροταφικό οστό του κρανίου. Αναψιδωτά (χωρίς αψίδα) κρανίο χωρίς κροταφικά ανοίγματα Διαψιδωτά (διπλή αψίδα) κρανίο με 2 ζεύγη κροταφικών ανοιγμάτων Συναψιδωτά κρανίο με ένα ζεύγος κροταφικών ανοιγμάτων Τα ανοίγματα αυτά σχετίζονται με μεγάλους μύες που ανασηκώνουν την κάτω σιαγώνα.

60 Η προέλευση των Αμνιωτών

61 Ομοταξία: Ερπετά Περιλαμβάνει περίπου είδη Υφομοταξία: Αναψιδωτά Τάξη: Χελώνια (το σώμα τους περιβάλλεται από το χέλυο) Οι χελώνες είναι οι μοναδικοί ζωντανοί αντιπρόσωποι της ομάδας. Οι χελώνες έχουν αλλάξει πολύ λίγο από το Τριαδικό (200 εκ. χρ.) μέχρι σήμερα.

62 Ομοταξία: Ερπετά Υφομοταξία: Διαψιδωτά 2 κροταφικά ανοίγματα. Όλα τα άλλα ερπετά. Τρεις ομάδες (Υπερτάξεις) διάψιδων: Λεπιδοσαύρια όλα τα σύγχρονα ερπετά πλην των χελωνών και των κροκοδείλων. Αρχοσαύρια οι δεινόσαυροι, οι κροκόδειλοι, όμως ε δω ανήκουν και τα πτηνά. Σαυροπτερύγιοι υδρόβιες μορφές που έχουν εξαφανιστεί, όπως τα πλησιόσαυρους.

63 Ομοταξία: Ερπετά Υπέρταξη: Λεπιδοσαύρια Τρεις Τάξεις: Λεπιδωτά φίδια, σαύρες, αμφισβαίνια Υπόταξη: Λασερτίδια (σαύρες) Υπόταξη: Οφίδια (φίδια) Υπόταξη: Αμφισβαίνια Σφηνόδοντα (Sphenodon) Ιχθυοσαύρια εξαφανισμένες θαλάσσιες μορφές που έμοιαζαν με δελφίνια.

64 Πλησιόσαυρος Ιχθυόσαυροι

65 Η ταξινόμηση των Αμνιωτών Φύλο Χορδωτά Υπόφυλο Γναθόστομα Ομοταξία Ερπετά Υφομοταξία Αναψιδωτά Τάξη Χελώνια Υφομοταξία Διαψιδωτά Υπέρταξη Λεπιδοσαύρια Τάξη Λεπιδωτά (φίδια, σαύρες, αμφισβαίνια) Τάξη Σφηνόδοντα Τάξη Ιχθυοσαύρια Υπέρταξη Σαυροπτερύγια Τάξη Πλησιοσαύρια Υπέρταξη Αρχοσαύρια Τάξη Θηκόδοντα Τάξη Κροκοδείλια Τάξη Πτεροσαύρια Τάξη Σαυρίσχια Τάξη Ορνιθίσχια Ομοταξία Πτηνά (?????) Ομοταξία Θηλαστικά

66 Αλλαγές στην Ταξινόμηση των Ερπετών Τα Ερπετά δεν είναι έγκυρο τάξο (παραφυλετικό). Περιλαμβάνει το κοινό πρόγονο αλλά όχι όλους τους απογόνους αυτού. Τα πτηνά πρέπει να συμπεριληφθούν σε αυτά. Ερπετά + Πτηνά συνιστούν μια μονοφυλετική ομάδα. Κροκόδειλοι και Πτηνά αποτελούν αδελφή ομάδα. Σχηματίζουν μια μονοφυλετική ομάδα που διαχωρίζεται από τα υπόλοιπα ερπετά. Αρχοσαύρια

67 Αλλαγές στην Ταξινόμηση των Ερπετών Οι σαύρες δεν είναι μονοφυλετικό τάξο

68 Αλλαγές στην Ταξινόμηση των Ερπετών Οι σαύρες δεν είναι μονοφυλετικό τάξο

69 Ομοταξία: Πτηνά Τα Πτηνά περιλαμβάνουν 9000 είδη. Διαιρούνται σε 2 υφομοταξίες Αρχαιόρνιθες και Νεόρνιθες Τα αρτίγονα πουλιά διαιρούνται σε 2 ομάδες (Υπερτάξεις) Παλαιόγναθα, τα μεγάλου μεγέθους πουλιά που δεν πετούν, όπως τα κίβι και οι στρουθοκάμηλοι (5 τάξεις) Νεόγναθα, πουλιά που πετούν και φέρουν πολύ καλά ανεπτυγμένο στέρνο με τρόπιδα (23 τάξεις)

70 Η προέλευση των Πτηνών Archaeopteryx (147 εκ. χρόνια πριν) προήλθε από τη γραμμή των Θηρόποδων.

71 Η προέλευση των Αμνιωτών Συναψιδωτά ένα κροταφικό άνοιγμα. Περιλαμβάνει τα θηλαστικά και τα ερπετά που έμοιαζαν με θηλαστικά. Η πρώτη ομάδα των αμνιωτών που διαφοροποιήθηκε και έδωσαν γένεση στους πελυκοσαύριους, αργότερα στα Θηραψιδωτά και τελικά στα Θηλαστικά.

72 Ομοταξία: Θηλαστικά Τα Θηλαστικά περιλαμβάνουν 4600 είδη Διαιρούνται σε 2 υφομοταξίες Πρωτοθήρια και Θηρία Στα Πρωτοθήρια ανήκουν τα Μονοτρήματα (Τάξη) που είναι ωοτόκα θηλαστικά, όπως η έχιδνα και ο ορνιθόρυγχος (3 είδη) Στα Θηρία ανήκουν τα Μεταθήρια (μαρσιποφόρα θηλαστικά) και τα Ευθήρια (ζωοτόκα πλακουντοφόρα θηλαστικά) Τα Μεταθήρια περιλαμβάνουν τα Μαρσιποφόρα (Τάξη) (κοάλα, καγκουρό, οπόσουμ, λύκοι της Τασμανίας Τα Ευθήρια περιλαμβάνουν 18 τάξεις

73 Παράγωγοι χαρακτήρες των Το αμνιωτικό αβγό. Αμνιωτών Το αβγό διαθέτει ειδικές μεμβράνες για τη προστασία του εμβρύου.

74 Παράγωγοι χαρακτήρες των Αμνιωτών Τα Αμνιωτά διαθέτουν επίσης και άλλες χερσαίες προσαρμογές, όπως το σχετικά αδιαπέραστο δέρμα, οι αποτελεσματικοί μηχανισμοί για τη διατήρηση του νερού και η ικανότητα να αντλούν αέρα στους πνεύμονες διευρύνοντας τη θωρακική κοιλότητα.

75

76 Φυλογένεση των Ζώων Adoutte et al. 2000, PNAS, 97: by National Academy of Sciences

77 Halanych 2004, Annu. Rev. Ecol. Evol. Syst., 35:229-56

78 Εχινόδερμα Χορδωτά Μαλάκια Δακτυλιοσκώληκες Ακτινωτή συμμετρία Αρθρόποδα Νηματώδεις Εντεροκοιλωματικά Δευτεροστόμια Σχιζοκοιλωματικά Πραγματικό κοίλωμα Πραγματική μεταμέρεια Κτενοφόρα Κνιδόζωα Ψευδοκοίλωμα Ακτινωτή συμμετρία Χωρίς κοίλωμα Πλατυέλμινθες Τριπλοβλαστικότητα, Πρωτοστόμια Αμφίπλευρη συμμετρία, Κεφαλοποίηση Διπλοβλαστικότητα, πραγματικοί ιστοί Ποροφόρα Χοανομαστιγοφόρα Πολυκυτταρικότητα

πρωτοστόμια δευτεροστόμια Δακτυλιοσκώληκες Μαλάκια Αρθρόποδα Ονυχοφόρα Χαιτόγναθα Εχινόδερμα Ημιχορδωτά Χορδωτά Αμπουλακράρια

πρωτοστόμια δευτεροστόμια Δακτυλιοσκώληκες Μαλάκια Αρθρόποδα Ονυχοφόρα Χαιτόγναθα Εχινόδερμα Ημιχορδωτά Χορδωτά Αμπουλακράρια πρωτοστόμια Δακτυλιοσκώληκες Μαλάκια Αρθρόποδα Ονυχοφόρα δευτεροστόμια Χαιτόγναθα Εχινόδερμα Ημιχορδωτά Χορδωτά Αμπουλακράρια Τα περισσότερα πλαγκτονικοί θαλάσσιοι θηρευτές Πολύ παλιοί οργανισμοί (τουλάχιστον

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΟ ΧΟΡΔΩΤΑ ΥΠΟΦΥΛΟ Σπονδυλωτά ΥΠΕΡΚΛΑΣΗ Άγναθα Γναθόστομα ΚΛΑΣΗ Μυξίνοι Χονδριχθύες Πετρόμυζοι Οστεϊχθύες*

ΦΥΛΟ ΧΟΡΔΩΤΑ ΥΠΟΦΥΛΟ Σπονδυλωτά ΥΠΕΡΚΛΑΣΗ Άγναθα Γναθόστομα ΚΛΑΣΗ Μυξίνοι Χονδριχθύες Πετρόμυζοι Οστεϊχθύες* ΦΥΛΟ ΥΠΟΦΥΛΟ ΥΠΕΡΚΛΑΣΗ ΚΛΑΣΗ Ουροχορδωτά Ασκίδια Κωπηλάτες Θαλειοειδή ΧΟΡΔΩΤΑ Σπονδυλωτά Άγναθα Γναθόστομα Κεφαλοχορδωτά Λεπτοκάρδια Μυξίνοι Πετρόμυζοι Χονδριχθύες Οστεϊχθύες* Αμφίβια Ερπετά Πτηνά Θηλαστικά

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία και μορφολογία πτηνού

Ανατομία και μορφολογία πτηνού Ανατομία και μορφολογία πτηνού Τα πτηνά είναι ομοιόθερμα σπονδυλωτά που φυλογενετικά σχετίζονται με τους Δεινοσαύρους Τα αρτίγονα πουλιά (Νεόρνιθες) διαιρούνται σε δύο ομάδες: (1) Παλαιόγναθα (κίβι, έμου,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΧΙΝΟΔΕΡΜΑ. Αμφίπλευρα συμμετρικά ζώα με ακτινωτή συμμετρία!!! Δευτεροστόμια. Γ. Κουμουνδούρος ΒΙΟΛ-263 Βιοποικιλότητα - Ζώα

ΕΧΙΝΟΔΕΡΜΑ. Αμφίπλευρα συμμετρικά ζώα με ακτινωτή συμμετρία!!! Δευτεροστόμια. Γ. Κουμουνδούρος ΒΙΟΛ-263 Βιοποικιλότητα - Ζώα ΕΧΙΝΟΔΕΡΜΑ Αμφίπλευρα συμμετρικά ζώα με ακτινωτή συμμετρία!!! Δευτεροστόμια Εικόνες: από Ολοκληρωμένες Αρχές Ζωολογίας, Hickman et al. 2002 (εκτός και αν δίνεται άλλη πηγή) Γ. Κουμουνδούρος ΒΙΟΛ-263 Βιοποικιλότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ: ΑΡΘΡΟΠΟΔΑ

ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ: ΑΡΘΡΟΠΟΔΑ ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ: ΑΡΘΡΟΠΟΔΑ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΑ Τα Αρθρόποδα αποτελούν τους πολυπληθέστερους οργανισμούς πάνω στη Γη (περίπου το 55-60% όλων των ειδών φυτών και ζώων) Είναι γνωστά περίπου 1.000.000 είδη Το σώμα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ A ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Πρόταση για την ενσωμάτωση ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ. στη διδασκαλία διαφορετικών ενοτήτων

ΒΙΟΛΟΓΙΑ A ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Πρόταση για την ενσωμάτωση ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ. στη διδασκαλία διαφορετικών ενοτήτων ΒΙΟΛΟΓΙΑ A ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Πρόταση για την ενσωμάτωση ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ στη διδασκαλία διαφορετικών ενοτήτων 1. Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Όλοι οι οργανισμοί: Τρέφονται Αναπνέουν Απεκκρίνουν Αναπαράγονται Αναπτύσσονται

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΖΩΩΝ = 34 ΦΥΛΑ

ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΖΩΩΝ = 34 ΦΥΛΑ ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΖΩΩΝ = 34 ΦΥΛΑ Πολυκύτταροι, ευκαρυωτικοί οργανισμοί, με υψηλό βαθμό κυτταρικής εξειδίκευσης. Τα κύτταρα οργανώνονται σε ιστούς και στη συνέχεια σε όργανα. Είναι ετερότροφοι οργανισμοί.

Διαβάστε περισσότερα

Υπέρκλαση Τετράποδα (Tetrapoda) Αμφίβια Ερπετά Πτηνά Θηλαστικά

Υπέρκλαση Τετράποδα (Tetrapoda) Αμφίβια Ερπετά Πτηνά Θηλαστικά Υπέρκλαση Τετράποδα (Tetrapoda) Αμφίβια Ερπετά Πτηνά Θηλαστικά Είναι σπονδυλωτά που φέρουν σωματικά εξαρτήματα χειριδία (και όχι πτερύγια, όπως τα ψάρια) Μερικά έχουν χάσει ένα ή δυο ζεύγη εξαρτημάτων

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΞΕΛΙΞΗ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 103 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΓΟΝΙΔΙΑΚΕΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΕΣ 128

Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΞΕΛΙΞΗ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 103 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΓΟΝΙΔΙΑΚΕΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΕΣ 128 Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΖΩΟΛΟΓΙΑ: Η ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 25 Περίγραμμα του Κεφαλαίου 25 Ζωολογία: Η Εξελικτική Προσέγγιση 26 Ζωολογία: Η Οικολογική Προσέγγιση 30 Προειδοποίηση για την Άγρια

Διαβάστε περισσότερα

(Λέκτορας Τμήματος Βιολογίας, Τομέας Βιολογίας Ζώων).

(Λέκτορας Τμήματος Βιολογίας, Τομέας Βιολογίας Ζώων). Υπεύθυνος διδάσκων: (Λέκτορας Τμήματος Βιολογίας, Τομέας Βιολογίας Ζώων). Βασίλειο: Ζώα (Animalia) Υποβασίλειο: Ευμετάζωα (Eumetazoa) Κλάδος: Δευτεροστόμια (Deuterostomia) Φύλο: Χορδωτά (Chordata) 3 ος

Διαβάστε περισσότερα

Από τους Σπόγγους στα σχιζοκοιλωματικά Πρωτοστόμια

Από τους Σπόγγους στα σχιζοκοιλωματικά Πρωτοστόμια Από τους Σπόγγους στα σχιζοκοιλωματικά Πρωτοστόμια Προέλευση Μεταζώων Την εμφάνιση του ευκαρυωτικού κυττάρου ακολούθησε μια διαφοροποίηση σε πολλές διακριτές γενεαλογικές γραμμές μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται:

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΖΩΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ. Το πρώτο σύστημα κατάταξης των ζώων κατά τον Αριστοτέλη

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΖΩΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ. Το πρώτο σύστημα κατάταξης των ζώων κατά τον Αριστοτέλη ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΖΩΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Το πρώτο σύστημα κατάταξης των ζώων κατά τον Αριστοτέλη Επόμενα συστήματα κατάταξης John Ray (1627-1705): Νέο σύστημα κατάταξης και εισαγωγή έννοιας του είδους Charles Linnaeus

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΑ 1 o ΜΕΡΟΣ

ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΑ 1 o ΜΕΡΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ-ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΑ 1 o ΜΕΡΟΣ Η θέση των Σπονδυλωτών στο ζωικό

Διαβάστε περισσότερα

Εξέλιξη του Έμβιου κόσμου- Παλαιοντολογία. Ενότητα 12:Εχινόδερμα-Χορδωτά Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας

Εξέλιξη του Έμβιου κόσμου- Παλαιοντολογία. Ενότητα 12:Εχινόδερμα-Χορδωτά Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Εξέλιξη του Έμβιου κόσμου- Παλαιοντολογία Ενότητα 12:Εχινόδερμα-Χορδωτά Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Σκοπός της ενότητας αυτής είναι: η εξοικείωση με

Διαβάστε περισσότερα

Από τους Σπόγγους στα σχιζοκοιλωματικά Πρωτοστόμια

Από τους Σπόγγους στα σχιζοκοιλωματικά Πρωτοστόμια Από τους Σπόγγους στα σχιζοκοιλωματικά Πρωτοστόμια Προέλευση Μεταζώων Την εμφάνιση του ευκαρυωτικού κυττάρου ακολούθησε μια διαφοροποίηση σε πολλές διακριτές γενεαλογικές γραμμές μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ζωολογία Αμφίβια Διδάσκων: Καθηγητής Ιωάννης Λεονάρδος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΑΥΓΟ ΤΩΝ ΑΜΝΙΩΤΩΝ ΕΞΩΕΜΒΡΥΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ

ΤΟ ΑΥΓΟ ΤΩΝ ΑΜΝΙΩΤΩΝ ΕΞΩΕΜΒΡΥΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ ΤΟ ΑΥΓΟ ΤΩΝ ΑΜΝΙΩΤΩΝ ΕΞΩΕΜΒΡΥΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ 1. Λεκιθικός σάκος 2. Άμνιον 3. Αλλαντοίδα 4. Χόριο 3. Allantois 1. Yolk sac Α. Embryo Β. Shell Γ C. Shell membrane 2. Amnion 4. Chorion Α: Έμβρυο κοτόπουλου

Διαβάστε περισσότερα

Ζωολογία ΙΙ. Ενότητα 1 η. Σπονδυλόζωα. Παναγιώτης Παφίλης, Επικ. Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας

Ζωολογία ΙΙ. Ενότητα 1 η. Σπονδυλόζωα. Παναγιώτης Παφίλης, Επικ. Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας Ζωολογία ΙΙ Ενότητα 1 η. Σπονδυλόζωα Παναγιώτης Παφίλης, Επικ. Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας Ποιά taxa περιλαμβάνει η ομάδα; 2 1 3 4 5 6 Ενότητα 2η. Σπονδυλόζωα 2 Εξέλιξη Σπονδυλοοζώων

Διαβάστε περισσότερα

Pederpes-350. Tulerpeton. Ichthyostega-360. Acanthostega-365. Tiktaalik-375. Panderichthys-390 Osteolepiformes. Eusthenopteron

Pederpes-350. Tulerpeton. Ichthyostega-360. Acanthostega-365. Tiktaalik-375. Panderichthys-390 Osteolepiformes. Eusthenopteron Pederpes-350 Tulerpeton Acanthostega-365 Tiktaalik-375 Ichthyostega-360 Eusthenopteron Panderichthys-390 Osteolepiformes Eucritta melanolimnetes 345Ma ΕST KIRKTON Casineria B R Batrachomorpha Reptliomorpha

Διαβάστε περισσότερα

Σκορπιός Χειλόποδο Διπλόποδο Ορθόπτερο Ημίπτερο Υμενόπτερο Κολεόπτερο. Φυλογενετικό δέντρο

Σκορπιός Χειλόποδο Διπλόποδο Ορθόπτερο Ημίπτερο Υμενόπτερο Κολεόπτερο. Φυλογενετικό δέντρο Σχολές Συστηματικής Σκορπιός Χειλόποδο Διπλόποδο Ορθόπτερο Ημίπτερο Υμενόπτερο Κολεόπτερο Φυλογενετικό δέντρο Σκορπιός Χειλόποδο Διπλόποδο Ορθόπτερο Ημίπτερο Υμενόπτερο Κολεόπτερο 14 12 11 7 Φαινόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

Αρχιτεκτονικό πρότυπο ενός Ζώου. Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης

Αρχιτεκτονικό πρότυπο ενός Ζώου. Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης Αρχιτεκτονικό πρότυπο ενός Ζώου Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης Η βασική ομοιομορφία της βιολογικής οργάνωσης προέρχεται από την κοινή καταγωγή των οργανισμών Κάθε οργανισμός έχει κληρονομήσει ένα σχέδιο σώματος

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Αν η ζωή στη Γη γεννήθηκε πριν από δώδεκα ώρες.

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Αν η ζωή στη Γη γεννήθηκε πριν από δώδεκα ώρες. Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Η ιστορία της Γης χωρίζεται σε αιώνες, περιόδους και εποχές. Καθεμία από αυτές τις χρονικές περιόδους σηματοδοτείται από σημαντικά γεγονότα για την εξέλιξη της ζωής. Αν η ζωή στη Γη

Διαβάστε περισσότερα

(Μέρος 1 ο ) Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης

(Μέρος 1 ο ) Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης Ταξινομικοί χαρακτήρες και Φυλογενετική ανασύσταση. Σχολές ταξινόμησης. Θεωρίες για την Ταξινομική. Φυλογενετική ανάλυση: Μοριακή συστηματική. Οι κύριες διαιρέσεις της Ζωής. (Μέρος 1 ο ) Εισηγητής: Ν.

Διαβάστε περισσότερα

BIOΛ 102 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ

BIOΛ 102 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ BIOΛ 102 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Γονιμοποίηση Αυλάκωση Γαστριδίωση Νευριδίωση Οργανογένεση ΕΜΒΡΥΟΛΟΓΙΑ Δ. Δοκιανάκη & Μ. Παυλίδης Ηράκλειο, Νοέμβριος 2015 1 ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ* 1. Επαφή, αναγνώριση & πρόσδεση

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Ζώων Ι. ίνος Γκιώκας. Πανεπιστήμιο Πατρών Σμήμα Βιολογίας. Πάτρα 2015

Βιολογία Ζώων Ι. ίνος Γκιώκας. Πανεπιστήμιο Πατρών Σμήμα Βιολογίας. Πάτρα 2015 Βιολογία Ζώων Ι ίνος Γκιώκας Πανεπιστήμιο Πατρών Σμήμα Βιολογίας Πάτρα 2015 Πατρών 2015 1 Αρχιτεκτονικό Πρότυπο των Ζώων Πατρών 2015 2 Ιεραρχική Οργάνωση της Πολυπλοκότητας των Ζώων Από απλούς οργανισμούς

Διαβάστε περισσότερα

Ζωολογία ΙΙ. Ενότητα 1 η. Χορδωτά. Παναγιώτης Παφίλης, Επικ. Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας

Ζωολογία ΙΙ. Ενότητα 1 η. Χορδωτά. Παναγιώτης Παφίλης, Επικ. Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας Ζωολογία ΙΙ Ενότητα 1 η. Χορδωτά Παναγιώτης Παφίλης, Επικ. Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας Χορδωτά 1 Ενότητα 1η. Χορδωτά 2 Ποιοι είναι οι εκπρόσωποι της ομάδας; Δευτεροστόμια που διαθέτουν

Διαβάστε περισσότερα

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΙΑΛΕΞΗ 4. ΝΕΥΡΙ ΙΩΣΗ - ΟΡΓΑΝΟΓΕΝΕΣΗ Ι ΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης (pavlidis@biology.uoc.gr) Ηράκλειο, Νοέμβριος 2012 1 ΝΕΥΡΙΔΙΩΣΗ (Neurulation) Μετατροπή του γαστριδίου (gastrula)

Διαβάστε περισσότερα

ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ* BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ. Επαφή, Αναγνώριση & Πρόσδεσητου σπερματοζωαρίου στο ωάριο ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΑΥΛΑΚΩΣΗ

ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ* BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ. Επαφή, Αναγνώριση & Πρόσδεσητου σπερματοζωαρίου στο ωάριο ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΑΥΛΑΚΩΣΗ ΔΙΑΛΕΞΗ 2. BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΑΥΛΑΚΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης (pavlidis@biology.uoc.gr) Hράκλειο, Νοέμβριος 2013 ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ* 1. Επαφή, αναγνώριση & πρόσδεση σπερματοζωαρίου

Διαβάστε περισσότερα

Α Μέρος (από 2) Οστά του Κορμού (Σπονδυλική Στήλης, Θώρακα, Κρανίου)

Α Μέρος (από 2) Οστά του Κορμού (Σπονδυλική Στήλης, Θώρακα, Κρανίου) Α Μέρος (από 2) Οστά του Κορμού (Σπονδυλική Στήλης, Θώρακα, Κρανίου) 01/35 Το Ερειστικό Σύστημα αποτελείται από: 1. Τα Οστά 2. Τις Αρθρώσεις 3. Τους Συνδέσμους 02/35 ΟΣΤΑ ΤΟΥ ΣΚΕΛΕΤΟΥ Σύνολο: 285 οστά

Διαβάστε περισσότερα

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΙΑΛΕΞΗ 2. ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ - ΑΥΛΑΚΩΣΗ Ι ΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης (pavlidis@biology.uoc.gr) Hράκλειο, Νοέμβριος 2012 1 ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ* 1. 2. 3. 4. Επαφή, αναγνώριση & πρόσδεση σπερματοζωαρίου

Διαβάστε περισσότερα

5.4 Το μυοσκελετικό σύστημα του ανθρώπου ΜΙΚΡΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

5.4 Το μυοσκελετικό σύστημα του ανθρώπου ΜΙΚΡΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ 3. Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη φράση που συμπληρώνει σωστά την πρόταση: Α. Η μέλισσα είναι έντομο που: α. έχει σπονδυλική στήλη β. μπορεί να κολυμπάει γ. πετάει με τη βοήθεια μεμβρανωδών

Διαβάστε περισσότερα

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΔΙΑΛΕΞΗ 4. BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΝΕΥΡΙΔΙΩΣΗ ΟΡΓΑΝΟΓΕΝΕΣΗ ΝΕΥΡΙΔΙΩΣΗ (Neurulation) Μετατροπή του γαστριδίου (gastrula) σε ένα επίμηκες κυλινδρικό έμβρυο = νευρίδιο (neurula) Έναρξη οργανογένεσης

Διαβάστε περισσότερα

ΡΑΧΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

ΡΑΧΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΡΑΧΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΡΑΧΗ Αποτελεί τον μυοσκελετικό άξονα στήριξης του κορμού με κύριο οστικό στοιχείο τους σπονδύλους και την παράλληλη συμβολή

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ: ΝΗΜΑΤΩΔΕΙΣ

ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ: ΝΗΜΑΤΩΔΕΙΣ ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ: ΝΗΜΑΤΩΔΕΙΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΑ Σώμα νηματοειδούς μορφής, καλύπτεται εξωτερικά από παχύ, υαλώδες και ελαστικό στρώμα (εφυμενίδα): είναι διαπερατή στο νερό αλλά αδιαπέραστη σε πολλές ουσίες προστατεύει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ I. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΛΑΚΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΣΟΥΠΙΑΣ Sepia officinalis. Διδάσκων: Σ. Νταϊλιάνης

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ I. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΛΑΚΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΣΟΥΠΙΑΣ Sepia officinalis. Διδάσκων: Σ. Νταϊλιάνης ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ I ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΛΑΚΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΣΟΥΠΙΑΣ Sepia officinalis Διδάσκων: Σ. Νταϊλιάνης Βασίλειο: Animalia Υπερσυνομοταξία/Υπερφύλο: Λοφοτροχόζωα Συνομοταξία/Φύλο: Μαλάκια

Διαβάστε περισσότερα

Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Μέρος Ι: Ερειστικό, μυϊκό και συνδεσμικό σύστημα. Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια

Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Μέρος Ι: Ερειστικό, μυϊκό και συνδεσμικό σύστημα. Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Μέρος Ι: Ερειστικό, μυϊκό και συνδεσμικό σύστημα Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια Τα συστήματα του ανθρώπινου σώματος Αναπνευστικό σύστημα (αποτελείται

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 9. Ιστολογική μελέτη της προνύμφης αμμοκοίτη (Άγναθα - Κυκλόστομοι) Μαριάνθη Χατζηιωάννου Δημήτρης Βαφείδης

Κεφάλαιο 9. Ιστολογική μελέτη της προνύμφης αμμοκοίτη (Άγναθα - Κυκλόστομοι) Μαριάνθη Χατζηιωάννου Δημήτρης Βαφείδης Κεφάλαιο 9 Ιστολογική μελέτη της προνύμφης αμμοκοίτη (Άγναθα - Κυκλόστομοι) Μαριάνθη Χατζηιωάννου Δημήτρης Βαφείδης Εργαστηριακές Ασκήσεις Ιστολογίας Κεφάλαιο 9 9. Ιστολογική μελέτη της προνύμφης αμμοκοίτη

Διαβάστε περισσότερα

Παλαιοντολογία Σπονδυλωτών

Παλαιοντολογία Σπονδυλωτών ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Παλαιοντολογία Σπονδυλωτών Ενότητα 5: O Αιώνας των Ερπετών Δημήτριος Κωστόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής Γεωλογίας, Α.Π.Θ Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ. Γεωλογικός χρόνος Στρωµατογραφική κλίµακα

ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ. Γεωλογικός χρόνος Στρωµατογραφική κλίµακα ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ Γεωλογικός χρόνος Στρωµατογραφική κλίµακα ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Γεωλογικός χρόνος Ηλικία της γης Ηλικία της γης ονοµάζεται το χρονικό διάστηµα που πέρασε από τη στιγµή που η γη αποσπάστηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ. Δρ. Μ. Παυλίδης ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ. (Σημειώσεις)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ. Δρ. Μ. Παυλίδης ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ. (Σημειώσεις) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Δρ. Μ. Παυλίδης ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ (Σημειώσεις) ΗΡΑΚΛΕΙΟ, ΜΑΙΟΣ 2005 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Σελ Πρόλογος 2 1. Γενικές αρχές και ορισμοί 3 2. Χαρακτηριστικά,

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2018 2019 ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ (Από το βιβλίο της Α Γυμνασίου) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ ΚΙΝΗΣΗ Στήριξη και κίνηση 5.1 Η στήριξη και

Διαβάστε περισσότερα

Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από τους μύες. Ο αριθμός των μυών του μυϊκού συστήματος ανέρχεται στους 637. Οι μύες είναι όργανα για τη σωματική

Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από τους μύες. Ο αριθμός των μυών του μυϊκού συστήματος ανέρχεται στους 637. Οι μύες είναι όργανα για τη σωματική Μύες Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από τους μύες. Ο αριθμός των μυών του μυϊκού συστήματος ανέρχεται στους 637. Οι μύες είναι όργανα για τη σωματική κινητικότητα, την σπλαχνική κινητικότητα και τη κυκλοφορία

Διαβάστε περισσότερα

2ο φύλο του ζωικού βασιλείου ( ~100.000 είδη) Μεγαλύτερο ασπόνδυλο

2ο φύλο του ζωικού βασιλείου ( ~100.000 είδη) Μεγαλύτερο ασπόνδυλο 2ο φύλο του ζωικού βασιλείου ( ~100.000 είδη) Μεγαλύτερο ασπόνδυλο Απολιθώματα πολλά και σε όλο το γεωλογικό χρόνο Οικοσυστήματα Μέγεθος Διάρκεια ζωής Θηρευτές χρήσεις από τον άνθρωπο κόσμηματα τέχνη

Διαβάστε περισσότερα

5.3 Ηστήριξηκαιηκίνηση στους ζωικούς οργανισµούς

5.3 Ηστήριξηκαιηκίνηση στους ζωικούς οργανισµούς 5.3 Ηστήριξηκαιηκίνηση στους ζωικούς οργανισµούς Ποια όργανα µας βοηθούν στην κίνηση; Θα µπορούσαµε να κινηθούµε αν δεν είχαµε µυς και οστά; Για την πραγµατοποίηση των κινήσεων ο άνθρωπος, όπως και άλλα

Διαβάστε περισσότερα

Τα ψάρια.. > είδη επιστημονικά ονόματα 200 νέα είδη κάθε χρόνο

Τα ψάρια.. > είδη επιστημονικά ονόματα 200 νέα είδη κάθε χρόνο Τα ψάρια.. >25.000 είδη 53.000 επιστημονικά ονόματα 200 νέα είδη κάθε χρόνο Η ταξινόμηση των ψαριών Φύλο: Χορδωτά (Chordata) Υπόφυλο: Σπονδυλωτά (Vertebrata) Κλάση: Άγναθα (Agnatha) Κλάση: Χονδριχθύες

Διαβάστε περισσότερα

Στέφανος Νταϊλιάνης Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Βιολογίας, Τομέας Βιολογίας Ζώων Πανεπιστήμιο Πατρών 3 ος όροφος, γραφείο 365 τηλ/fax:

Στέφανος Νταϊλιάνης Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Βιολογίας, Τομέας Βιολογίας Ζώων Πανεπιστήμιο Πατρών 3 ος όροφος, γραφείο 365 τηλ/fax: Στέφανος Νταϊλιάνης Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Βιολογίας, Τομέας Βιολογίας Ζώων Πανεπιστήμιο Πατρών 3 ος όροφος, γραφείο 365 τηλ/fax: 2610969213 email: sdailianis@upatras.gr Αποτελούν το 60% των σπονδυλωτών.

Διαβάστε περισσότερα

Στέφανος Πατεράκης (Φυσικ/τής)

Στέφανος Πατεράκης (Φυσικ/τής) ΜΥΣ Οι μύες είναι όργανα του ανθρωπίνου σώματος. Σχηματίζονται από μυϊκό ιστό. Μαζί με τους τένοντες συμβάλουν στην κίνηση των οστών. Είδη των μυών Ο μυς της καρδιάς, Οι λείοι, και Οι γραμμωτοί. Ο μυς

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 1-7-8

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 1-7-8 ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 1-7-8 Α. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1. Στον ανθρώπινο οργανισµό a) όλα τα κύτταρα έχουν το ίδιο σχήµα και την ίδια λειτουργία b) υπάρχουν κύτταρα µε το ίδιο σχήµα και την ίδια λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΟ ARTHROPODA. Δύο στα τρία γνωστά είδη ζώων είναι αρθρόποδα. Είδη του φύλου Arthropoda απαντώνται σε όλα σχεδόν τα ενδιαιτήματα της βιόσφαιρας

ΦΥΛΟ ARTHROPODA. Δύο στα τρία γνωστά είδη ζώων είναι αρθρόποδα. Είδη του φύλου Arthropoda απαντώνται σε όλα σχεδόν τα ενδιαιτήματα της βιόσφαιρας ΦΥΛΟ ARTHROPODA ΦΥΛΟ ARTHROPODA Δύο στα τρία γνωστά είδη ζώων είναι αρθρόποδα Είδη του φύλου Arthropoda απαντώνται σε όλα σχεδόν τα ενδιαιτήματα της βιόσφαιρας Προέλευση 1. Δακτυλιοσκώληκας χωρίς πόδια,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ: Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 02/06/2017

ΤΑΞΗ: Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 02/06/2017 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016-2017 ΒΑΘ: / 40 ΟΛΟΓΡ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΥΠΟΓΡ: ΤΑΞΗ: Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 02/06/2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ ( ΒΙΟΛΟΓΙΑ ) ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Προέλευση & Εξέλιξη Των Οργανισμών

Προέλευση & Εξέλιξη Των Οργανισμών Προέλευση & Εξέλιξη Των Οργανισμών Εισαγωγή Στην εργασία μας, θα μιλήσουμε για την προέλευση και την εξέλιξη των οργανισμών. Δηλαδή θα εξηγήσουμε το φαινόμενο της δημιουργίας του κόσμου, αλληλένδετα και

Διαβάστε περισσότερα

Η Ταξινόμηση των Ζωντανών Οργανισμών

Η Ταξινόμηση των Ζωντανών Οργανισμών Κεφάλαιο 6 Η Ταξινόμηση των Ζωντανών Οργανισμών Κριτήρια κατάταξης: 4. Η λειτουργία του βλαστοπόρου εισδοχή ενδοδέρματος έδρα εισδοχή ενδοδέρματος στόμα βλαστοπόρος στόμα βλαστοπόρος έδρα ΠΡΩΤΟΣΤΟΜΙΑ (πρώτα

Διαβάστε περισσότερα

(Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Βιολογίας, Τομέας Βιολογίας Ζώων).

(Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Βιολογίας, Τομέας Βιολογίας Ζώων). Υπεύθυνος διδάσκων: (Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Βιολογίας, Τομέας Βιολογίας Ζώων). Βασίλειο: Ζώα (Animalia) Υποβασίλειο: Ευμετάζωα (Eumetazoa) Κλάδος: Δευτεροστόμια (Deuterostomia) Φύλο: Χορδωτά (Chordata)

Διαβάστε περισσότερα

5. Στήριξη και κίνηση

5. Στήριξη και κίνηση 5. Στήριξη και κίνηση 5.4 Το µυοσκελετικό σ ύ σ τ η µ α του ανθρώπου κεφαλή ΤΟ ΕΡΕΙΣΤΙΚΟ ΣYΣΤΗΜΑ (ΣΚΕΛΕΤΟΣ) ΤΟY ΑΝΘΡΩΠΟY άνω άκρα Ο σκελετός των άκρων κάτω άκρα Ο σκελετός του κορµού θώρακας σ π ο ν δ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΤΑΥΡΟΥ. ΓΡΑΠΤΕΣ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ (Δειγματικό εξεταστικό δοκίμιο) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΗ/ΤΡΙΑΣ : ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ :

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΤΑΥΡΟΥ. ΓΡΑΠΤΕΣ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ (Δειγματικό εξεταστικό δοκίμιο) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΗ/ΤΡΙΑΣ : ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ : ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΤΑΥΡΟΥ ΓΡΑΠΤΕΣ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ (Δειγματικό εξεταστικό δοκίμιο) ΜΑΘΗΜΑ : ΦΥΣΙΚΑ (ΒΙΟΛΟΓΙΑ) ΤΑΞΗ : Α ΔΙΑΡΚΕΙΑ : 1.30 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : ΒΑΘΜΟΣ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΣ :... ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ :... ΥΠ.

Διαβάστε περισσότερα

Σωματική οργάνωση Μεταζώων

Σωματική οργάνωση Μεταζώων Σωματική οργάνωση Μεταζώων Επίπεδα οργάνωσης Πρωτοπλασματική βαθμίδα οργάνωσης Το κύτταρο επιτελεί το σύνολο των λειτουργιών Κυτταρική οργάνωση Ομάδες κυττάρων με σχετική λειτουργική διαφοροποίηση Κύτταρο

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Βιολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης. Μορφολογία και Ανατομία Δεκάποδου Καρκινοειδούς

Τμήμα Βιολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης. Μορφολογία και Ανατομία Δεκάποδου Καρκινοειδούς Τμήμα Βιολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης Μορφολογία και Ανατομία Δεκάποδου Καρκινοειδούς Iάσμη Στάθη Δέσποινα Δοκιανάκη Ηράκλειο, Σπονδυλωτά Ασπόνδυλα Καρκινοειδή ΦΥΛΟ: Αρθρόποδα Χαρακτηριστικά Μεταμέρεια

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ

Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Αυχενικοί σπόνδυλοι 7 Θωρακικοί σπόνδυλοι 12 Οσφυϊκοί σπόνδυλοι 5 Ιερό οστό 5 συνοστεομένοι σπόνδυλοι Κόκκυγας Φυσιολογικά Κυρτώματα Σ.Σ. Η σπονδυλική στήλη δεν είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΖΩΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΖΩΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΖΩΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Αναστάσιος Λεγάκις Ζωολογικό Μουσείο, Τμ. Βιολογίας, Πανεπ. Αθηνών 5 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΠΕΒ: Το περιβάλλον της υγείας μας, Αθήνα,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Κεφάλαιο 5 «Στήριξη και Κίνηση»

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Κεφάλαιο 5 «Στήριξη και Κίνηση» ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Κεφάλαιο 5 «Στήριξη και Κίνηση» Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στις λέξεις κίνηση και μετακίνηση; Μετακινούνται όλοι οι οργανισμοί; Άσκηση σελ. 98 ΣΒ Α. Η Κίνηση στους μονοκύτταρους οργανισμούς

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 6. Συγκριτική ιστολογική μελέτη τού συστήματος εξωτερικών περιβλημάτων. Μαριάνθη Χατζηιωάννου Δημήτρης Βαφείδης

Κεφάλαιο 6. Συγκριτική ιστολογική μελέτη τού συστήματος εξωτερικών περιβλημάτων. Μαριάνθη Χατζηιωάννου Δημήτρης Βαφείδης Κεφάλαιο 6 Συγκριτική ιστολογική μελέτη τού συστήματος εξωτερικών περιβλημάτων Μαριάνθη Χατζηιωάννου Δημήτρης Βαφείδης 6. Συγκριτική ιστολογική μελέτη τού συστήματος εξωτερικών περιβλημάτων Σύνοψη Η 4

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις για το σπίτι και για σένα! 0.5 5. μελετούμε τους ζωντανούς οργανισμούς; Τρόποι μελέτης των ζωντανών οργανισμών Επιστημονική μέθοδος

Ασκήσεις για το σπίτι και για σένα! 0.5 5. μελετούμε τους ζωντανούς οργανισμούς; Τρόποι μελέτης των ζωντανών οργανισμών Επιστημονική μέθοδος Προγραμματισμός Διδακτέας Ύλης Βιολογίας Α Γυμνασίου 2012-2013 Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ Ενότητα Δραστηριότητες Βασικές Έννοιες Δ/κές Π/δοι Γνωριμία Εισαγωγικές σελίδες Γνωριμία με το βιβλίο μου 1 1 Ενότητα 1: Η Βιολογία

Διαβάστε περισσότερα

Πίστεψέ με, είναι υπερεκτιμημένα εδώ έξω

Πίστεψέ με, είναι υπερεκτιμημένα εδώ έξω Πίστεψέ με, είναι υπερεκτιμημένα εδώ έξω Haikouella Chenhjiang, Κίνα 525 Μα 2-4 cm Uro Cephalo Craniata Myllokumningia Haikouella Pikaia Yunnanozoon CHORDATA Η νωτοχορδή θα πρέπει αρχικά να χρησίμευε στη

Διαβάστε περισσότερα

Κρανιακή Οστεοπαθητική

Κρανιακή Οστεοπαθητική Κρανιακή Οστεοπαθητική ΤΑ ΠΕΝΤΕ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΤΟΥ «ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ» ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ Dr. Sutherland Ο Dr. Sutherland (1873 1954), πατέρας της Κρανιακής Οστεοπαθητικής, παρατήρησε την λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

Αγαπημένες μου αναγνώστριες και αγαπημένοι μου αναγνώστες,

Αγαπημένες μου αναγνώστριες και αγαπημένοι μου αναγνώστες, Αγαπημένες μου αναγνώστριες και αγαπημένοι μου αναγνώστες, Στο πρώτο μου βιβλίο σας διηγήθηκα τα σημαντικότερα γεγονότα της παγκόσμιας ιστορίας με τα Playmobil. Αυτή τη φορά σάς προτείνω να ταξιδέψουμε

Διαβάστε περισσότερα

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΙΑΛΕΞΗ 5. ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗ Ι ΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης (pavlidis@biology.uoc.gr) Ηράκλειο, Νοέμβριος 2012 1 ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗ Ισοζύγιο νερού και ωσμωρύθμιση Ρύθμιση των εξωκυττάριων υγρών

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΕΝΝΕΑ (9) ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΕΝΝΕΑ (9) ΣΕΛΙΔΕΣ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2011-2012 ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2012 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΑΞΗ: Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 1:30 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:... ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:...

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΤΟΦΑΓΑ λαγός. ΠΑΜΦΑΓΑ γουρούνι. ΣΑΡΚΟΦΑΓΑ τσακάλι. ΦΥΤΟΦΑΓΑ αγελάδα. ΠΑΜΦΑΓΑ αλεπού. ΦΥΤΟΦΑΓΑ πρόβατο. ΠΑΜΦΑΓΑ αρκούδα

ΦΥΤΟΦΑΓΑ λαγός. ΠΑΜΦΑΓΑ γουρούνι. ΣΑΡΚΟΦΑΓΑ τσακάλι. ΦΥΤΟΦΑΓΑ αγελάδα. ΠΑΜΦΑΓΑ αλεπού. ΦΥΤΟΦΑΓΑ πρόβατο. ΠΑΜΦΑΓΑ αρκούδα Τα θηλαστικά είναι η πιο εξελιγμένη κατηγορία σπονδυλωτών ζώων. Ζουν σε κάθε φυσικό περιβάλλον, στις ζούγκλες, στις ερήμους, στα ποτάμια, στους ωκεανούς. Έχουν όλα μία βασική ομοιότητα. Θηλάζουν τα μικρά

Διαβάστε περισσότερα

Adapted from Animal Evolution: Interrelationships of the Living Phyla C. Nielsen. 2001

Adapted from Animal Evolution: Interrelationships of the Living Phyla C. Nielsen. 2001 Φύλο Εχινοδέρματα Adapted from Animal Evolution: Interrelationships of the Living Phyla C. Nielsen. 2001 Porifera Placozoa Cnidaria Ctenophora Sipuncula Mollusca Annelida Onychophora Arthropoda Tardigrada

Διαβάστε περισσότερα

BIOΛ 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. Μ. Παυλίδης Ηράκλειο, Νοέμβριος 2018

BIOΛ 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. Μ. Παυλίδης Ηράκλειο, Νοέμβριος 2018 BIOΛ 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Μ. Παυλίδης (pavlidis@uoc.gr) Ηράκλειο, Νοέμβριος 2018 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΤΗ ΓΗ A TIMELINE 13.8 ΒΥΑ Origin of the Universe 4.6 BYA Formation of the Solar System/Earth

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ. Ζαρφτζιάν Μαριλένα Πρότυπο Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Μακεδονίας

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ. Ζαρφτζιάν Μαριλένα Πρότυπο Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Μακεδονίας ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ ΑΥΛΑΚΩΣΗ Αυλάκωση ονομάζεται η διαίρεση του ζυγωτού Η πρώτη μιτωτική διαίρεση σε 2 κύτταρα γίνεται 30 ώρες μετά τη γονιμοποίηση Ακολουθούν πολλές μιτωτικές διαιρέσεις και 5 7 μέρες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ

ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ Μάθημα 5ο: η επανάσταση του αυγού Η Γή στο τέλος του Παλαιοζωϊκού Ερπετόμορφα Ανθρακοσαύρια και Πρώτοι Αμνιώτες To αμνιωτικό αυγό Ανάψιδα, Διάψιδα, Συνάψιδα Λεπιδοσαύρια-Ιχθυοσαύρια-Χελώνια

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 7. Iστολογική μελέτη του πεπτικού συστήματος του βατράχου. Μαριάνθη Χατζηιωάννου

Κεφάλαιο 7. Iστολογική μελέτη του πεπτικού συστήματος του βατράχου. Μαριάνθη Χατζηιωάννου Κεφάλαιο 7 Iστολογική μελέτη του πεπτικού συστήματος του βατράχου Μαριάνθη Χατζηιωάννου 7. Iστολογική μελέτη του πεπτικού συστήματος του βατράχου Σύνοψη Η 5 η εργαστηριακή άσκηση περιλαμβάνει την ιστολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΘΡΟΠΟΔΑ. Εργαστηριακή άσκηση. Σίνος Γκιώκας Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίας Τομέας Βιολογίας Ζώων

ΑΡΘΡΟΠΟΔΑ. Εργαστηριακή άσκηση. Σίνος Γκιώκας Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίας Τομέας Βιολογίας Ζώων ΑΡΘΡΟΠΟΔΑ Εργαστηριακή άσκηση Σίνος Γκιώκας Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίας Τομέας Βιολογίας Ζώων Πάτρα 2015 Συστήνοντας τα Αρθρόποδα Ποια είναι τα Αρθρόποδα; Τι είναι ένα Αρθρόποδο; Βασικές ερωτήσεις:

Διαβάστε περισσότερα

Αντιμετώπιση συμπτωμάτων vs. Αποκατάσταση της αιτίας του πόνου και της δυσλειτουργίας

Αντιμετώπιση συμπτωμάτων vs. Αποκατάσταση της αιτίας του πόνου και της δυσλειτουργίας ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΣ Αντιμετώπιση συμπτωμάτων vs. Αποκατάσταση της αιτίας του πόνου και της δυσλειτουργίας Ο πατέρας της Οστεοπαθητικής Dr A. T. Still, διατύπωσε την άποψη στις αρχές του 20ου αιώνα ότι

Διαβάστε περισσότερα

Σελ7: Ο βαρύτερος δεινόσαυρος Σελ8: Ο μικρότερος δεινόσαυρος Σελ9: Ο πιο πνευματώδης δεινόσαυρος

Σελ7: Ο βαρύτερος δεινόσαυρος Σελ8: Ο μικρότερος δεινόσαυρος Σελ9: Ο πιο πνευματώδης δεινόσαυρος Σελ1:ΤΙΤΛΟΣ Σελ2:ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ3: ΔΕΙΝΟΣΑΥΡΟΙ Σελ4: Ο πρώτος δεινόσαυρος που ονομάστηκε Σελ 12: Ο αρχαιότερος δεινόσαυρος Σελ5: Ο πρώτος δεινόσαυρος που ανακαλύφθηκε στην Αμερική Σελ6:O μακρύτερος δεινόσαυρος

Διαβάστε περισσότερα

Ερειστικό Σύστημα. Γεωργιάδου Ελευθερία και Μηλιάδου Αθανασία.

Ερειστικό Σύστημα. Γεωργιάδου Ελευθερία και Μηλιάδου Αθανασία. Ερειστικό Σύστημα Μια εργασία στο μάθημα της Βιολογίας από της μαθήτριες Γεωργιάδου Ελευθερία και Μηλιάδου Αθανασία. Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Ζαρφτζιάν Μαριλένα Περιεχόμενα: Εισαγωγή Οστά Σύσταση του οστίτη

Διαβάστε περισσότερα

ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ:

ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2014-2015 ΒΑΘ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΟΛΟΓΡ.:... ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: Α ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12-06-2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΑΔΩΝ: 20 ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ:

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ.. ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2015/2016

ΓΥΜΝΑΣΙΟ.. ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2015/2016 ΓΥΜΝΑΣΙΟ.. ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2015/2016 ΒΑΘ.:... / 40 ΟΛΟΓΡ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: dd/mm/yyyy ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΒΙΟΛΟΓΙΑ) ΧΡΟΝΟΣ: 1 h 30 min

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2 ΑΡΘΡΟΠΟ Α. 2.1 Εξέλιξη - Μεταµέρεια

Κεφάλαιο 2 ΑΡΘΡΟΠΟ Α. 2.1 Εξέλιξη - Μεταµέρεια Κεφάλαιο 2 ΑΡΘΡΟΠΟ Α Τα Έντοµα (λατινικά Insecta) και τα Ακάρεα (Acarina) κατατάσσονται στο φύλο του Ζωικού Βασίλειου Αρθρόποδα (Phylum Arthropoda). Το όνοµα του Φύλου προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις

Διαβάστε περισσότερα

Ζωική Ποικιλότητα. Ενότητα 7. Συγκριτική Θεώρηση της Δομής και Λειτουργίας των Ζώων

Ζωική Ποικιλότητα. Ενότητα 7. Συγκριτική Θεώρηση της Δομής και Λειτουργίας των Ζώων Ζωική Ποικιλότητα Ενότητα 7. Συγκριτική Θεώρηση της Δομής και Λειτουργίας των Ζώων Ρόζα Μαρία Τζαννετάτου Πολυμένη, Επίκουρη Καθηγήτρια Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας Συγκριτική Μορφολογία 1/3

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Ζώων Ι. Σίνος Γκιώκας. Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίας. Πάτρα 2015

Βιολογία Ζώων Ι. Σίνος Γκιώκας. Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίας. Πάτρα 2015 Βιολογία Ζώων Ι Σίνος Γκιώκας Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίας Πάτρα 2015 Πατρών 2015 1 Ταξινομική & Φυλογένεση των Ζώων Πατρών 2015 2 Τάξη στην Ποικιλότητα Η εξέλιξη έχει δημιουργήσει μεγάλη ποικιλία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Θέμα: ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΜΟΝΙΜΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΑΙ ΙΣΤΩΝ Μέσος χρόνος πειράματος: 45 λεπτά Α. ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

εξελίσσεταιηανθρώπινηανθρώπινη ζωή

εξελίσσεταιηανθρώπινηανθρώπινη ζωή Πώςεξελίσσεται εξελίσσεταιηανθρώπινηανθρώπινη ζωή Ξεκινάµε ως ζυγωτό, δηλαδή, ως µονοκύτταρος οργανισµός µε διάµετρο περίπου ενός χιλιοστού, και ζυγίζουµε περίπου δεκαπέντε εκατοµµυριοστά του γραµµαρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΑΣΚΗΣΗ 7 ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΩΝ Ι

ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΑΣΚΗΣΗ 7 ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΩΝ Ι ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΑΣΚΗΣΗ 7 ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΩΝ Ι ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΑΣΚΗΣΗ 7 ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΩΝ Ι ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΑΣΚΗΣΗ 7 ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΩΝ Ι Συστηματική Πρωτευόντων Συστηματική Πρωτευόντων

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Αθηνών

Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Αθηνών Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Αθηνών ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΏΣΕΙΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ Το Μυοσκελετικό Σύστηµα Δρ. Ε. Τζόνσον Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αθήνα 2012 2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι. Α. Τα µέρη και

Διαβάστε περισσότερα

Στρωματογραφία-Ιστορική γεωλογία Παλαιοζωικός Αιώνας, Μεσοζωικός Αιώνας Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας

Στρωματογραφία-Ιστορική γεωλογία Παλαιοζωικός Αιώνας, Μεσοζωικός Αιώνας Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Στρωματογραφία-Ιστορική γεωλογία Παλαιοζωικός Αιώνας, Μεσοζωικός Αιώνας Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Σκοπός της ενότητας είναι η γνωριμία με τη χλωρίδα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 1 ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το ανθρώπινο σώμα προμηθεύεται οξυγόνο και αποβάλει διοξείδιο του άνθρακα με την αναπνοή. Η αναπνοή έχει δύο φάσεις: την εισπνοή κατά την οποία ο αέρας εισέρχεται στους πνεύμονες

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ Η φυσιολογική εγκυμοσύνη στον άνθρωπο διαρκεί 40 εβδομάδες ή 280 ημέρες. Η 1 η ημέρα της κύησης είναι η 1 η ημέρα της τελευταίας εμμήνου ρύσεως (όταν ακόμη δεν έχει γίνει

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΤΟΜΙΑ του ΩΤΟΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

ΑΝΑΤΟΜΙΑ του ΩΤΟΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ του ΩΤΟΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Έξω Ους, Μέσω Ους, Έσω Ους Έξω Ους, Μέσω Ους: μετάδοση ηχητικών κυμάτων Έσω Ους: Όργανο Ακοής και Ισορροπίας ΕΞΩ ΟΥΣ α) Πτερύγιο β) Έξω ακουστικός

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ. Μάθημα 3ο: Η ταξινόμηση των όντων Λινναία Ταξινόμηση Συστηματική

ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ. Μάθημα 3ο: Η ταξινόμηση των όντων Λινναία Ταξινόμηση Συστηματική ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ Μάθημα 3ο: Η ταξινόμηση των όντων Λινναία Ταξινόμηση Συστηματική Γιατί και πώς κατατάσσουμε τα είδη? Κάθε κατάταξη εμπεριέχει την παραδοχή ότι σχηματοποιεί μία γενική αλήθεια

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ Στοιχεία της ανθρώπινης Βιολογίας

ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ Στοιχεία της ανθρώπινης Βιολογίας ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ Διαλέξη:7η 14/10/2015 Ε. Δ. Βαλάκος Στοιχεία της ανθρώπινης Βιολογίας Ταξινόµηση των ειδών Η θέση των ανθρώπων στη φύση Μέθοδοι ταξινόµησης Ταξινοµικές προσεγγίσεις Βιβλιογραφία Ταξινομηση

Διαβάστε περισσότερα

Ένα από τα σηµαντικότερα στάδια της ζωής Εµπλουτισµός πληθυσµών µε νεαρότερα άτοµα Αντικατάσταση των ατόµων που πεθαίνουν µε νέα

Ένα από τα σηµαντικότερα στάδια της ζωής Εµπλουτισµός πληθυσµών µε νεαρότερα άτοµα Αντικατάσταση των ατόµων που πεθαίνουν µε νέα VI.ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΖΩΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Αναπαραγωγή & Ανάπτυξη Η αναπαραγωγή στους ζωικούς οργανισµούς Ένα από τα σηµαντικότερα στάδια της ζωής Εµπλουτισµός πληθυσµών µε νεαρότερα άτοµα Αντικατάσταση των ατόµων

Διαβάστε περισσότερα

Σκελετικό σύστημα. Λειτουργίες: 1. Στηρικτικό πλαίσιο του σώματος των ζώων 2. Κινητική ποικιλομορφία. 2. Σκληροί σκελετοί

Σκελετικό σύστημα. Λειτουργίες: 1. Στηρικτικό πλαίσιο του σώματος των ζώων 2. Κινητική ποικιλομορφία. 2. Σκληροί σκελετοί Σκελετικό σύστημα Λειτουργίες: 1. Στηρικτικό πλαίσιο του σώματος των ζώων 2. Κινητική ποικιλομορφία Τύποι: 1. Υδροστατικοί σκελετοί 2. Σκληροί σκελετοί Ενδοσκελετός Εξωσκελετός Σκελετικό σύστημα υδροστατικοί

Διαβάστε περισσότερα

περιβάλλοντος. 6. Εξειδικεύσεις 14. Σε υπόλοιπων ζώων. σύστημα των σπονδυλωτών.

περιβάλλοντος. 6. Εξειδικεύσεις 14. Σε υπόλοιπων ζώων. σύστημα των σπονδυλωτών. Ερωτήσεις Κεφάλαιο 10: Συστήματα Οργάνων Ζωικών Οργανισμών 1. Με ποιους τρόπους η φυσική επιλογή επηρεάζεται από τους φυσικούς νόμους, οι οποίοι καθορίζουν τη μορφή και το μέγεθος των οργανισμών. 2. Τι

Διαβάστε περισσότερα

Εξέλιξη των πρωτευόντων

Εξέλιξη των πρωτευόντων Π. Πάσχου Εξέλιξη των πρωτευόντων Η ιστορία των σπονδυλωτών στη γη διαιρείται σε τρεις εποχές (αιώνες) -Παλαιοζωικό η εποχή της αρχαίας ζωής µε ψάρια, αµφίβια και πρωτόγονα ερπετά -Μεσοζωικό ενδιάµεση

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητήρια όργανα Αισθήσεις

Αισθητήρια όργανα Αισθήσεις Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 10 Αισθητήρια όργανα Αισθήσεις Ειδικές Αισθήσεις Όραση Ακοή Δομή του οφθαλμικού βολβού Οφθαλμικός βολβός Σκληρός χιτώνας Χοριοειδής χιτώνας Αμφιβληστροειδής χιτώνας Μ.Ντάνος Σκληρός

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 4ο ΜΕΡΟΣ Α ΝΩΤΙΑΙΟΣ ΜΥΕΛΟΣ

ΜΑΘΗΜΑ 4ο ΜΕΡΟΣ Α ΝΩΤΙΑΙΟΣ ΜΥΕΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑ 4ο ΜΕΡΟΣ Α ΝΩΤΙΑΙΟΣ ΜΥΕΛΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΚΝΣ) ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΝΩΤΙΑΙΟΣ ΜΥΕΛΟΣ ΝΩΤΙΑΙΟΣ ΜΥΕΛΟΣ Είναι το πιο ουραίο τμήμα του Κ.Ν.Σ. Εκτείνεται από τη βάση του κρανίου μέχρι τον 1 ο οσφυϊκό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Έξω Ους, Μέσω Ους, Έσω Ους Έξω Ους, Μέσω Ους: μετάδοση ηχητικών κυμάτων Έσω Ους: Όργανο Ακοής και Ισορροπίας Ανατομία του ωτός ΕΞΩ ΟΥΣ α) Πτερύγιο, β)έξω ακουστικός πόρος

Διαβάστε περισσότερα