Downloaded from hayat.tums.ac.ir at 18:43 IRDT on Sunday May 13th 2018 چکیده.

Transcript

1 بررسی میزان رضایت شغلی گروه پرستاری مراکز بهداشتی درمانی و آموزشی سراسر کشور زهرا منجمد (کارشناس ارشد پرستاری) - طاهره قربانی ** (کارشناس پرستاری) - فرناز مستوفیان *** (کارشناس ارشد پرستاری) - رکسانا اویسیپور *** (کارشناس ارشد پرستاری) - صغری نخستپندی *** (کارشناس پرستاری) - دکتر محمود محمودی **** (استاد) ** مدیر کل وقت دفتر پرستاری وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی *** کارشناس وقت دفتر پرستاری وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی **** عضو هیا ت علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران فصلنامه حیات سال دهم شماره 23 زمستان 1383 صص تاریخ دریافت مقاله: شهریور ماه 1383 تاریخ پذیرش مقاله: مهرماه 1383 چکیده مقدمه: میزان رضایت شغلی نشاندهنده نگرش مثبت یا منفی کارکنان نسبت به حرفه خودشان است که تحت تا ثیر عوامل بسیاری قرار میگیرد. رضایت شغلی گروه پرستاری میتواند تا ثیر مستقیم بر کیفیت خدمات پرستاری بگذارد. توجه به این مسا له در واقع توجه به سلامت جامعه است. مواد و روش کار: پژوهش حاضر پیمایشی از نوع مقطعی است که به منظور تعیین میزان رضایت شغلی 4000 نفر از گروه پرستاری به صورت نمونهگیری تصادفی طبقاتی در مراکز بهداشتی درمانی و آموزشی سراسر کشور انجام شده است. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه رضایت شغلی هرزبرگ به همراه سو الات امکانات رفاهی محل خدمت برای واحدهای مورد پژوهش ارسال گردید و 3029 پرسشنامه برگشت داده شد. رضایت شغلی در سه سطح پایین (صفر تا %33/33) متوسط (%33/34-66/67) و بالا (%66/68-100) طبقهبندی شده است. یافتهها: بررسی نتایج در هشت حیطه نشان داد که رضایت شغلی اکثریت گروه پرستاری از شرایط محل کار (%62/9) ارتباط با همکاران (%69/6) موقعیت شغلی (%74/3) نظارت و سرپرستی (%57/6) سیاستگذاری مدیریتی (%50) و ارتباط با زندگی شخصی (%80/6) در سطح متوسط است حال آن که در حیطه امنیت شغلی (%63/5) و حقوق و مزایا (%77/3) رضایت شغلی در سطح پایین و در مجموع %78/2 گروه پرستاران رضایت کلی شغلی در سطح متوسط داشتند. آزمون آماری مجذور کای بین متغیرهای سن سمت شغلی سطح تحصیلات سابقه کار انجام اضافهکاری نوع اضافهکاری نوع مسکن و شرکت در دورههای بازآموزی با رضایت شغلی ارتباط معناداری را نشان داد. نتیجهگیری: در مجموع رضایت شغلی اکثریت گروه پرستاری در سطح متوسط بود و اکثریت واحدهای مورد پژوهش از امکانات رفاهی در محل کار خود برخوردار نبودهاند. با توجه به یافتههای پژوهش به مسو ولین وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی توصیه میگردد در جهت افزایش حقوق و مزایا و همچنین طرح کارانه گروه پرستاری و فراهم نمودن امکانات رفاهی جهت این قشر از جامعه هر چه بیشتر تلاش نمایند. واژههای کلیدی: رضایت شغلی گروه پرستاری امکانات رفاهی نویسنده مسو ول مقاله: تهران میدان توحید - دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران تلفن و نمابر: monjamed@sina.tums.ac.ir

2 حیات فصلنامه دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران مقدمه میزان رضایت شغلی معرف نگرش مثبت یا منفی فرد از شغل خود است و متا ثر از عوامل متعددی میباشد (1). چانگ 1 و همکاران رضایت شغلی را مجموعه احساسات فرد نسبت به شغلش بیان میکنند (2). گیلیس 2 معتقد است رضایت شغلی پاسخ مو ثر به شغل است (3) و از دیدگاه هرزبرگ 3 عواملی که به رضایت شغلی منجر میشود متمایز از آنهایی است که به نارضایتی شغلی میانجامد (4) که شامل عوامل بهداشتی یا عوامل بیرونی و دسته دوم عوامل انگیزشی یا عوامل درونی است (5). نتایج تحقیق صانعی نشان داد رضایت درونی بیشترین درصد ( 58/7 درصد) پرستاران شاغل در بخشهای داخلی جراحی در سطح پایین و رضایت بیرونی بیشترین درصد ( 55 درصد) آنان در سطح بالا بوده است (6). تحقیق عبادی نشان داد اکثریت پرستاران ( 99/5 درصد) عوامل درونی را عامل مهم در ایجاد انگیزش شغلی دانستهاند (7). شفیعآبادی بیان میکند که هیچ چیز به اندازه کاری که درست انتخاب شده باشد رضایتبخش نیست (8). حسینیزاده معتقد است که رضایت شغلی بخشی از رضایت زندگی به حساب میآید (9). از مشخصات یک سازمان سالم آن است که سلامت جسمی و روانی کارکنان به همان اندازه مورد توجه و علاقه مدیریت سازمان قرار گیرد که تولید و بهرهوری مورد نظر است (10). واقعیت این است که در دنیای امروز آن چه از همه بیشتر دارای اهمیت است نیروی انسانی میباشد (11). از جمله تلاشهای مدیریت در جهت حفظ و نگهداری منابع انسانی ایجاد رضایت در کارکنان و جلوگیری از عدم رضایت آنان است (12). یکی از موارد مهم در روابط انسانی توجه کردن به زمینههای ایجاد انگیزش در نیروی انسانی است (13). انگیزش در محیط بیمارستان جهت ارایه مراقبت کافی به بیماران مهم است (14). موفقیت شغلی عامل بسیار مهمی برای انگیزش شغلی است و به دنبال آن برای ادامه اشتغال لازم و ضروری است (8). در حال حاضر شواهد زیادی بر تنشزا بودن حرفه پرستاری در دست است از جمله حجم کار زیاد سروکار داشتن با مرگ و میر بیماران ارتباطات ضعیف با همکاران ماهیت غیرقابل پیشبینی شغل کار نوبتی آمادگی ناکافی فقدان حمایتهای روانی تضاد با پزشکان و وجود ابهام در میزان اختیار و افزایش قانون و مقررات (12). منطقی در تحقیق خود «بررسی عوامل مو ثر بر ترک حرفه پرستاری از دیدگاه پرستارانی که حرفه خود را طی ده سال اخیر در تهران ترک کرده بودند» به این نتیجه رسید که بیش از نیمی از پرستاران رضایت نسبی از حقوق و مزایای خود داشته و عواملی نظیر فشارهای فیزیکی و روحی ناشی از کار کمبود نیروی انسانی مسو ولیتهای قانونی و همه در ناخشنودی پرستاران و ترک خدمت آنان مو ثر بوده است (15). نتایج تحقیق هوشمند نشان داد بیشترین عامل ترک خدمت پرستاران مورد پژوهش (70/6 درصد) عدم توجه مسو ولین به پیشنهادات و نظرات آنان و نیز عدم برخورداری از حمایت مدیران و سرپرستاران بوده است (16). رامبراند 4 و همکاران میزان نارضایتی شغلی پرستاران را در کشور آلمان 17 درصد ذکر نمودهاند (17). 4 - Rambrand 1 - Chung 2 - Gillies 3 - Hersberg ٤٠

3 زهرا منجمد و همکاران بررسی میزان رضایت شغلی گروه... حیات در حالی که تحقیق غربیفر میزان نارضایتی در پرستاران دو بیمارستان شهید رجایی و شریعتی را 34/3 درصد اعلام نمود (18). رضایت شغلی بر بازدهی و کیفیت انجام کار و ابقاء کارمند تا ثیرگذار است (19). چانگ بیان میکند رضایت شغلی عامل مهمی در نحوه عملکرد و کیفیت خدمات ارایه شده توسط کارکنان بیمارستان از جمله پرستاران است (2). تیلور 1 با تحقیق خود در آمریکا نشان داد رضایت شغلی پرستاران با ارتقاء کیفیت مراقبت از بیماران و افزایش بهرهوری آنان همراه خواهد بود (20). رضایت شغلی خود تعیینکننده بسیاری از متغیرهای سازمانی نظیر افزایش بهرهوری افزایش کمیت و کیفیت کار و... است (21). با توجه به گستردگی گروه پرستاری در مراکز بهداشتی درمانی و آموزشی کشور توجه به نظرات و خواستههای آنان در واقع توجه به بهداشت و سلامت جامعه است. تجربیات پژوهشگران نشان داده که ای ن قشر اغلب رضایت چندانی از کار خود به خصوص حقوق و مزایا و میزان ساعات کار در هفته ندارند. این تحقیق به منظور مشخص ساختن میزان رضایت شغلی پرستاران صورت گرفته است. مواد و روش کار پژوهش حاضر یک مطالعه پیمایشی از نوع مقطعی است که در سال 1380 انجام شده است. جامعه پژوهش کلیه گروه پرستاران شاغل در مراکز بهداشتی درمانی و آموزشی سراسر کشور بوده که در زمان انجام پژوهش بالغ بر 76/000 نفر (35 هزار نفر پرستار 24 هزار نفر بهیار و بقیه کمک بهیار و تکنسین اتاق عمل) بودهاند. حجم نمونه لازم 4000 نفر از کلیه مراکز بهداشتی درمانی و آموزشی دانشکده/ دانشگاههای علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی سازمان تا مین اجتماعی شاهد بانک ملی صنعت نفت سازمان بهزیستی بیمارستانهای خصوصی خیریه آزاد اسلامی و نیروهای مسلح به روش نمونهگیری تصادفی از نوع طبقاتی میباشد به این صورت که جهت هر یک از مراکز بر اساس آمار هر یک از گروههای پرستاری و نسبت به حجم نمونه 400 نفر سهمیه لازم مشخص و انتخاب شدند. روش و ابزار گردآوری دادهها پرسشنامهای مشتمل بر مشخصات فردی واحدها رضایت شغلی هرزبرگ شامل هشت بخش که به طریق لایکرت 2 (کاملا رضایت دارم نمره 3 تاحدودی رضایت دارم نمره 2 رضایت ندارم نمره 1 نظری ندارم نمره 0) پاسخ داده میشد 13 سو ال امکانات رفاهی محل کار و 2 سو ال باز بود. اعتبار علمی ابزار از طریق اعتبار محتوی و اعتماد آن با توجه به تحقیقات مشابه قبلی و استفاده از پرسشنامه استاندارد فقط در حد یک مطالعه مقدماتی صورت گرفت. جهت گردآوری دادهها به هر پرسشنامه پاکتی حاوی آدرس پژوهشگر و تمبر ضمیمه شد و از واحدهای مورد پژوهش خواسته شد که پس از تکمیل پرسشنامه آن را از طریق پست ارسال نمایند. سهمیه هر مرکز جهت مسو ولین پرستاری به همراه نامهای حاوی نحوهی نمونهگیری ارسال میشد. جهت کاهش هر نوع سوءگیری در نمونهگیری پرسشنامه پنج استان نزدیک و پنج استان دور توسط پژوهشگر و همکاران به صورت حضوری توزیع گردید. مدت جمعآوری 2 - Likert 1 - Taylor ٤١

4 حیات فصلنامه دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران دادهها 6 ماه به طول انجامید که در مجموع 3029 پرسشنامه به عبارتی بیش از 75 درصد پرسشنامهها برگشت داده شد. رضایت شغلی در سه سطح رضایت پایین (صفر تا 33/33 درصد) رضایت متوسط ( 33/34-66/67 درصد) و رضایت بالا ( 66/ درصد) و همچنین امکانات رفاهی به همین ترتیب طبقهبندی گردید. دادهها از طریق نرمافزار SPSS و با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون مجذور کای) تجزیه و تحلیل و ارایه گردید. یافتهها نتایج حاصل از 3029 پرسشنامه دریافتی در مورد مشخصات فردی گروه پرستاری سراسر کشور نشان داد بیشترین درصد ( 29/8 درصد) مربوط به استان تهران و بیشترین نتایج ( 28/9 درصد) مربوط به شهر تهران و سپس شهرهای مشهد اصفهان شیراز اهواز تبریز رشت کرمان و سنندج میباشد. بیشترین درصد نمونهها ( 76/6 درصد) مربوط به دانشگاه/ دانشکدههای علوم پزشکی اکثریت زن ( 71/6 درصد) در گروه سنی سال ( 40/8 درصد) متا هل ( 72/5 درصد) و از نظر سمت شغلی بیشترین درصد ( 38/9 درصد) پرستار بودند. نتایج مربوط به سو الات رضایت شغلی در هشت حیطه نشانگر آن است که رضایت شغلی اکثریت گروه پرستاری از شرایط محیط کار ( 62/9 درصد) ارتباط با همکاران ( 69/6 درصد) موقعیت شغلی ( 74/3 درصد) نظارت و سرپرستی ( 57/6 درصد) سیاستگذاری مدیریتی ( 50 درصد) و ارتباط با زندگی شخصی ( 80/6 درصد) در سطح متوسط بود و در حیطه امنیت شغلی ( 63/5 درصد) و حقوق و مزایا ( 77/3 درصد) رضایت شغلی در سطح پایین بود و در مجموع بیشترین درصد رضایت شغلی ( 78/2 درصد) در سطح متوسط بود (جداول شماره 1 و 2 ). نتایج یافتههای مربوط به امکانات رفاهی در محل کار گروه پرستاری نشان داد بیشترین پاسخ بلی ( 78 درصد) مربوط به صندوق قرضالحسنه است و در نه سو ال از امکانات رفاهی اکثریت پاسخها خیر بوده است (جدول شماره 3). در مجموع بیشترین درصد امکانات رفاهی ( 48/3 درصد) در سطح پایین بود (جدول شماره 4). نتایج رضایت شغلی در رابطه با استانها نشان داد بیشترین درصد رضایت شغلی پایین ( 28/8 درصد) مربوط به استان همدان و از نظر محل کار بیشترین درصد رضایت شغلی پایین ( 27/9 درصد) مربوط به نیروهای مسلح (نیروی هوایی) و سپس ( 22/3 درصد) مربوط به دانشگاههای علوم پزشکی بود. در دو سو ال باز اکثر گروه پرستاری به عدم کفایت و تناسب حقوق پاداش و مزایا ساعت کار زیاد و خستهکننده نداشتن قوانین و مقررات جامع جهت ایجاد حمایت و امنیت شغلی شرایط نامناسب محیط کار عدم مشارکت در تصمیمگیریها ضعف شیوه ارزشیابی و ضعف در شیوه تشویق و تنبیه تا کید داشتند. آزمون آماری مجذور کای بین متغیرهای سن سمت شغلی سطح تحصیلات سابقه کار انجام اضافهکاری نوع اضافهکاری نوع مسکن و شرکت در دورههای بازآموزی با رضایت شغلی ارتباط معناداری را نشان داد (0/05>p) (جدول شماره 5). ٤٢

5 زهرا منجمد و همکاران بررسی میزان رضایت شغلی گروه... حیات جدول شماره 1 توزیع فراوانی عناوین رضایت شغلی گروه پرستاری مراکز بهداشتی درمانی و آموزشی سراسر کشور به تفکیک هشت حیطه مورد بررسی سال 1380 سطوح رضایت رضایت پایین رضایت متوسط رضایت بالا جمع (%66/68-100) (%33/34-66/67) (%0-33/33) فراوانی عناوین رضایت شغلی تعداد درصد تعداد درصد تعداد درصد تعداد درصد / / / شرایط محیط کار / / /8 205 ارتباط با همکاران / / / حقوق و مزایا / / /6 657 موقعیت شغلی / / / امنیت شغلی / / /8 993 نظارت و سرپرستی / / سیاستگذاری مدیریتی / / /9 451 ارتباط با زندگی شخصی جدول شماره - 2 توزیع فراوانی میزان رضایت شغلی گروه پرستاری مراکز بهداشتی درمانی و آموزشی سراسر کشور در سال 1380 درصد تعداد رضایت کلی شغلی 20/6 621 پایین (%0-33/33) 78/ متوسط (%33/34-66/67) 1/2 39 بالا (%66/68-100) 0 2 نامشخص جمع جدول شماره - 3 توزیع فراوانی موارد مربوط به امکانات رفاهی محیط کار گروه پرستاری مراکز بهداشتی درمانی و آموزشی سراسر کشور در سال 1381 جمع خیر بلی نحوه پاسخگویی فراوانی درصد تعداد درصد تعداد درصد تعداد سو الات امکانات رفاهی / / مهد کودک / / شرکت تعاونی مصرف / صندوق قرض الحسنه تعاونی مسکن سرویس ایاب و ذهاب / / تسهیلات اسکان در نقاط زیارتی و تفریحی / / تسهیلات ورزشی / / کمک هزینه تحصیلی جهت فرزندان / / تورهای زیارتی سیاحتی / / تغذیه رایگان کمکی ضمن کار / / معاینات فیزیکی سالانه / / اهدای جایزه به فرزندان ممتاز / / بلیط اتوبوس ٤٣

6 حیات فصلنامه دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران جدول شماره - 4 توزیع فراوانی سطح طبقهبندی امکانات رفاهی محیط کار گروه پرستاری مراکز بهداشتی درمانی و آموزشی سراسر کشور در سال 1380 درصد تعداد طبقه بندی امکانات رفاهی 48/ صفر تا 33/33 درصد کم 45/ /34-66/67 درصد متوسط 6/ / درصد بالا - 8 نامشخص جمع جدول شماره 5 خلاصه نتایج آزمون آماری رابطه متغیرهای فردی با رضایت شغلی گروه پرستاری مراکز بهداشتی درمانی و آموزشی سراسر کشور سال 1380 قضاوت نتیجه آزمون نام متغیر معنادار نیست χ 2 =2/715 df=2 p=0/25 جنس χ 2 =28/834 df=2 p<0/0001 سن χ 2 =7/965 df=2 p<0/0184 وضعیت تا هل χ 2 =95/619 df=12 p<0/0001 سمت شغلی χ 2 =141/38 df=10 p<0/0001 سطح تحصیلات χ 2 =21/405 df=8 p=0/0061 وضعیت استخدام معنادار نیست χ 2 =12/39 df=6 p=0/054 بیمه درمانی χ 2 =17/304 df=4 p=0/0017 سابقه کار معنادار نیست χ 2 =8/27 df=8 p<0/380 شیفت کاری χ 2 13/76= df=2 0/001>p انجام اضافه کاری χ 2 9/901= df=2 0/0071>p نوع اضافه کاری معنادار نیست χ 2 2/396= df=4 0/66>p تعداد اعضاء خانواده χ 2 =14/069 df=6 p<0/0289 مسکن χ 2 138/76= df=2 0/0001>p گذراندن دوره بازموزی شغلی بر ابقاء کارمند بازدهی و کیفیت انجام بحث و نتیجهگیری نتایج رضایت شغلی گروه پرستاری کار وی تا ثیر میگذارد (19). با توجه به سختی سراسر کشور از نظر شرایط محیط کار نشان شرایط کار پرستاری که بعد از کار در معادن داد اکثریت واحدهای مورد پژوهش از زمان دومین رتبه سختی کار را به خود اختصاص اختصاص یافته جهت استراحت در نوبت شب میدهد میبایست از ساعت کار این قشر جهت کاری رضایت داشته از تجهیزات موجود در تجدید قوای جسمی و روحی کاسته شود. در محیط کار تا حدودی راضی بوده و از امکانات اکثر کشورها نیز ساعت کار پرستاری رفاهی و میزان ساعات کار در هفته رضایت ساعت است. نتایج رضایت شغلی حیطه ارتباط نداشتهاند. گلچین مینویسد: هر قدر میزان با همکاران نشان میدهد اکثریت از ارتباط رضایت کارکنان از شرایط کاریشان بیشتر حرفهای با همکاران رضایت داشته و از ارتباط شود امکان ترک خدمت کمتر و هر قدر بین پزشکان و پرستاران تا حدودی راضی نارضایتی بیشتر شود غیبت استعفا و گریز از بوده و بیشترین درصد آنان از ارتباط با سازمان بیشتر خواهد بود (22). لذا رضایت مسو ولین مافوق رضایت نداشتهاند. در این ٤٤

7 زهرا منجمد و همکاران بررسی میزان رضایت شغلی گروه... حیات مورد نیک شکرنیا مینویسد: مسلما مشارکت و علاقه گروه پرستاری تحت تا ثیر ارتباط خوب قرار میگیرد (23). نتایج رضایت شغلی حیطه سو الات حقوق و مزایا نشان میدهد فقط 5/1 درصد از میزان حقوق دریافتی خود با توجه به سطح تحصیلاتشان راضی بوده و اکثریت نسبت به موارد: میزان حقوق از نظر رفع نیازهای ضروری تناسب حقوق با سختی کار مزایای سختی کار و مزایای شیفت عصر و شب ناراضی بودهاند. نتایج تحقیق گلچین نیز نشان داد بیشترین نارضایتی ( 88 درصد) گروه پرستاری از حقوق و مزایا بوده است (22). تحقیق منطقی نشان داد بیش از نیمی از پرستاران مورد پژوهش رضایت نسبی از حقوق و مزایای خود دارند (15) که نظر مسو ولین وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی را به مهمترین مسا له این قشر یعنی عدم تا مین مخارج زندگی جلب مینماییم. در پاسخ به سو الات موقعیت شغلی اکثریت از ضرورت وجودی حرفه جهت رفع نیاز جامعه رضایت داشته بیشترین درصد از میزان احترام حرفهای تا حدودی راضی بوده و اکثریت از قوانین و مقررات موجود به منظور حمایت حرفهای و بیش از نیمی از واحدها از جایگاه حرفهای در جامعه رضایت نداشتهاند. در پاسخ به دو سو ال باز نیز اکثریت از عدم کفایت و تناسب حقوق و مزایا نداشتن قوانین و مقررات جامع جهت ایجاد حمایت و امنیت شغلی و اظهار نارضایتی نمودهاند که امید است مسو ولین پرستاری و سایر مسو ولین ذیربط به تدوین و تکمیل قوانین حرفهای اقدام نمایند. تحقیق معزی و گلچین نشان داد اکثریت گروه پرستاری مورد پژوهش از حقوق و مزایا و امنیت شغلی رضایت ندارند (24 و 22). نیک شکرنیا مینویسد: پرستاران باید قانون را به عنوان عنصر اصلی کار خود بشناسند تا در فرآیند تصمیمگیری کمک شوند و در هنگامی که نیاز است محافظت شوند (23). نتایج سو الات امنیت شغلی نشان داد فقط یک پنجم گروه پرستاری از شرایط موجود جهت استفاده از بیمه درمانی راضی بوده بیشترین درصد از برقراری عدل و انصاف و عدم تبعیض مسو ولین بین کارکنان تا حدودی راضی بوده و اکثریت از امکانات موجود جهت پیشگیری از صدمات حین کار ناراضی بودهاند. لي ونارد 1 مینویسند: پرستارانی که مراقبتهای فیزیکی برای بیماران فراهم میکنند بیشترین گروه مستعد برای صدمات کمری پشتی و درد ناشی از آن هستند (25). سایمون 2 مینویسد: تخمین زده میشود هر ساله در آمریکا 3600 پرستار کارشان را به علت آسیب دیدگی کمر ترک مینمایند (26). نتایج سو الات حیطه نظارت و سرپرستی نشان داد اکثریت از میزان دسترسی به مسو ولین در مواقع ضروری رضایت داشته و بیشترین درصد از چگونگی نظارت مسو ولین در کارشان تا حدودی راضی بوده و بیش از نیمی از واحدها از شرایط موجود جهت تشویق در محل کار راضی نبودهاند. فرهادیان در تحقیق خود آورده است از جمله تلاشهای مدیریت در جهت حفظ و نگهداری منابع انسانی ایجاد رضایت در کارکنان و جلوگیری از عدم رضایت آنان است (12). در زمینه پاسخگویی به سو الات حیطه سیاستگذاری مدیریتی نتایج نشان میدهد اکثریت از نحوه مدیریت پرستاری در محیط 1 - Leonard 2 - Simon ٤٥

8 حیات فصلنامه دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران کار راضی بوده یک سوم از واحدها نسبت به همین سو ال تا حدودی راضی بوده و 43/6 درصد از شیوه مشارکت دادن کارکنان پرستاری در تصمیمگیریهای مربوط به پرستاری رضایت نداشتند. امروزه شیوههای نوینی در مدیریت در دنیا تجربه و نتایج مثبتی نیز کسب شده است از جمله مدیریت مشارکتی مدیریت کیفیت جامع (TQM) ١ و که میتوان از آنان الگو گرفت و در اصلاح نظام مدیریتی اعمال نمود. از نظر حیطه ارتباط با زندگی شخصی بیشترین درصد رضایت مربوط به استفاده از مرخصی استعلاجی در صورت لزوم بوده و اکثریت از امکانات رفاهی موجود برای گروه پرستاری راضی نبودهاند. نتایج حاصل از 13 سو ال امکانات رفاهی محل خدمت گروه پرستاری نشان میدهد اکثر پاسخهای بلی مربوط به مهد کودک شرکت تعاونی مصرف صندوق قرضالحسنه سرویس ایاب و ذهاب است در حالی که بیشترین درصد پاسخ خیر به نه سو ال باقیمانده در زمینههای مسکن امکانات تفریحی ورزشی و کمکهای مالی میباشد. حضور با نشاط کارکنان در بازدهی کار آنها تا ثیرگذار است. ایجاد امکاناتی که باعث آسودگی فکر و خیال و تجدید قوای پرستار گردد میتواند مدنظر مسو ولین قرار گیرد. در مجموع بیشترین ( 78/2 درصد) رضایت شغلی در سطح متوسط بود (جدول شماره 2). نتایج تحقیق معزی نشان داد اکثریت گروه پرستاری شاغل در بخشهای اورژانس از شرایط محیط کار موقعیت شغلی نظارت و سرپرستی سیاستگذاری مدیریتی و ارتباط آن با زندگی شخصی ناراضی هستند (24). در بررسی دو سو ال باز اکثر پاسخدهندگان به مواردی نظیر ساعات کار زیاد شرایط نامساعد محیط کار ضعف شیوه ارزشیابی و ضعف در شیوه تشویق و تنبیه اشاره داشتند. با توجه به یافتههای پژوهش به مسو ولین وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی توصیه میشود در جهت افزایش حقوق و مزایا و طرح کارانه گروه پرستاری و همچنین فراهم نمودن امکانات رفاهی این قشر از جامعه هر چه بیشتر تلاش نمایند. تشکر و قدردانی بدینوسیله از جناب آقای دکتر ملک افضلی معاونت محترم تحقیق و فنآوری وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و همچنین مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور که حمایت پشتیبانی و تسهیلات لازم جهت تصویب این پژوهش را فراهم نمودهاند سپاسگزاری میگردد. 1 - Total Quality Management ٤٦

9 زهرا منجمد و همکاران بررسی میزان رضایت شغلی گروه... حیات منابع 1- سید جوادین ر. مدیریت منابع انسانی و امور کارکنان. تهران: انتشارات نگاه دانش Ma CC, Samuels ME, Alexander JW. Factors that influence nurses' job satisfaction. J Nurs Adm. 2003; 33(5): Gillies DA. Nursing management: a system approach. 3rd. ed. Philadelphia: W. B. Saunders Co; P رابینز استیفن پی. رفتار سازمانی: مفاهیم نظریهها کاربردها. ترجمه پارساییان علی و اعرابی سیدمحمد. دفتر پژوهشهای فرهنگی جلد اول (ص 333). 5 - Loveridege CE. Nursing management in new paradigm. Aspen Publisher; P پایاننامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس ساعتچی محمود. روانشناسی کاربردی برای مدیران در خانه مدرسه و سازمان. چاپ اول تهران: نشر ویرایش 1374 (ص 5 و 51) - 11 بزاز جزایری سید احمد. «آموزش کارکنان به عنوان ضرورتی شناخته شده در سازمانهای اداری و صنعتی». مجله علمی کاربردی مدیریت دولتی شماره پاییز و زمستان. (ص 53) فرهادیان منصوره. «بررسی ارتباط تنیدگی حرفهای با میزان رضایت شغلی پرستاران بخش مراقبت ویژه بیمارستانهای دانشگاههای علوم پزشکی تهران. پایاننامه جهت اخذ کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی تهران (ص 64) 13 عسگریان مصطفی. روابط انسانی و رفتار سازمانی تهران: انتشارات میر : - 6 صانعی قاسم. بررسی ارتباط بین سبکهای رهبری سرپرستاران با رضایت شغلی پرستاران شاغل در بخشهای داخلی جراحی بیمارستانهای منتخب دانشگاه علوم پزشکی تهران. پایاننامه کارشناسی ارشد آموزش مدیریت دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران عبادی عباس. «بررسی نظرات پرستاران در رابطه با عوامل مو ثر در ایجاد انگیزش شغلی آنان در تهران» پایاننامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد پرستاری دانشکده پرستاری شهید بهشتی (ص چکیده). - 8 شفیع آبادی عبداالله. راهنمایی مشاوره شغلی و حرفهای و نظریههای انتخاب شغل. چاپ سوم تهران: انتشارات رشد حسینیزاده سید علی اکبر. بررسی عوامل مو ثر بر رضایت شغلی کارمندان دانشگاه تربیت مدرس 14 - Sullivan EJ, Decker PJ. Effective leadership and management in nursing. 2nd ed. Menlo Park, Calif. : Addison- Wesley Nursing; P منطقی فریده. «بررسی عوامل ترک حرفه پرستاری از دیدگاه پرستارانی که طی ده سال اخیر در تهران به ترک حرفه پرستاری مبادرت ورزیدهاند». پایاننامه جهت اخذ کارشناسی ارشد پرستاری. دانشگاه علوم پزشکی ایران (ص ب و د) هوشمند بهابادی عباس. «بررسی عوامل مو ثر بر ترک خدمت پرستاران شاغل در دانشگاههای علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران تهران و شهید بهشتی. پایاننامه کارشناسی ارشد پرستاری داخلی جراحی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی 1374 (ص 77 ). ٤٧

10 حیات فصلنامه دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران 17 - Rambur B, Palumbo MV, McIntosh B, Mongeon J. A statewide analysis of RNs' intention to leave their position. Nurs Outlook Jul-Aug; 51(4): غربیفر فرامرز. بررسی میزان رضایت شغلی و عوامل مو ثر بر آن در پرستاران کارشناس شاغل در بخشهای ویژه بیمارستانهای قلب شهید رجایی و دکتر شریعتی پایاننامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران Koelbel PW, Fuller SG, Misener TR. Job satisfaction of nurse practitioners: an analysis using Herzberg's theory. Nurse Pract Apr; 16(4): 43, 46-52, Laschinger HK, Almost J, Tuer- Hodes D. Workplace empowerment and magnet hospital characteristics: making the link. J Nurs Adm Jul-Aug; 33(7-8): گلچین ماهرخ. «بررسی رضایت شغلی و عوامل مو ثر بر آن در پرستاران شاغل بیمارستانهای آموزشی زنجان». پایاننامه کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی (ص چکیده و 8) 23- داگلاس لورای. مدیر و رهبر اثربخش در پرستاری. ترجمه نیک شکرنیا فاطمه تهران: چاپ بشری (ص 119 و 205). 24- معزی فخرالملوک. «ارزشیابی کیفیت مراقبت پرستاری در بخشهای اورژانس بیمارستانهای وابسته به دانشگاههای علوم پزشکی شهر تهران». طرح پژوهشی دفتر امور پرستاری وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی (ص چکیده) - 21 هومن حیدرعلی. تهیه و استاندارد ساختن مقیاس سنجش رضایت شغلی. تهران: انتشارات مرکز آموزش مدیرت دولتی Leonard SA. The role of exercise and posture in preventing low back injury. AAOHN J Jul; 38(7): Oxtoby K. Mind your back. Nurs Times Jul 15-21; 99(28): ٤٨