چکیده شماره اول دوره اول سال زمستان مدرس تربيت دانشگاه آدرس: زرگرزاده

Transcript

1 درد تسکین در مکمل طب بکارگیری موانع بررسی پرستاران توسط بیماران معماریان ربابه زرگرزاده مریم چکیده در را بهداش تی مراقبین و بیماران توجه غیردارویی روشهای اخی ر س الهای در مقدمه: شناخته مکمل طب یا تکمیلی درمانهای عنوان تحت که است کرده جلب خود به ما کشور راستا این در باید که است پرستاران کلیدی نقشهای از یکی درد وکنترل تسکین میشود. شود. کاربردی بیماران درد تسکین در غیردارویی( )روشهای مکمل طب بکارگیری موانع بررس ی هدف: است. بوده هدف سوپروایزران و پرستاران دیدگاه از پرستاران توسط در 1391 درسال که اس ت مقطعی توصیفی- مطالعه یک حاضر پژوهش روشها: و مواد و داخلی بخشهای در ش اغل پرستاران کلیه با ش هرکرد منتخب بیمارس تانهای از یکی سوپروایزران از نفر بررسی 7 مورد نمونههای شد. انجام بیمارستان این سوپروایزران و جراحی بخشهای در شاغل پرستار 23 و آموزشی( سوپروایزر یک و بالینی سوپروایزر )6 بیمارستان تسکین در مکمل طب بکارگیری موانع پرسشنامه استفاده مورد ابزار بودند. جراحی و داخلی اجرایی و مدیریتی موانع پرستاران فردی موانع درچهاردسته مانع شامل 21 که بیماران درد را خود نظر نمونهها و بود شده س اخته محقق توس ط محیطی موانع بیماران فردی موانع روایی میکردند. ابراز مخالف کامال و مخالف موافق حدودی تا موافق موافق کامال بصورت مجدد آزمون طریق از ابزار پایایی و میباشد دانش اساس بر و مقاالت و متون مطالعه با محتوا شدند. تحلیل و تجزیه SPSS18 تحت آماری آزمونهای با شد.دادهها محاسبه 0/88 آنها )%33/34( و سال 40 تا 30 پرستاران سن) %56/67 ( میدهد نشان بررسیها يافتهها: آنها )%71( و سال 45 تا 40 آنها %85( سن) نیز سوپروایزران داشتند. سال 5 تا 1 کار سابقه این در پرستاران آگاهی کمبود شده ذکر مانع بیشترین داشتند. کار سابقه س ال 20 تا 15 کامال آن با سوپروایزران) %85/71 ( از نفر 6 و پرستاران) %86/95 ( از نفر 20 که بود موضوع بودند. موافق راهکار مهمترین موضوع این در کاربردی خدمت ضمن آموزش های برگزاری نتيجهگيري: است. پرستاران برای مکمل طب درد تسکین پرستاری کلماتکلیدی: معماريان مسؤول:ربابه مؤلف پزشکی علوم دانشکده پرستاري گروه استاديار تهران مدرس تربيت دانشگاه memari_r@modares.ac.ir آدرس: زرگرزاده مریم پرستاری آموزش ارش د کارشناسی دانشجوی مدرس تربیت دانشگاه پزش کی علوم دانشکده تهران چهارم شماره اول دوره اول سال زمستان

2 مریم زرگرزاده و همكاران مقدمه دردیکپدیدهیبیاهمیتنیست بلکهیکمسئلهومشکلبهداشتی به شمار میآید. درد یکی از گرفتاریهای بشر است که از بدو تولد تا آخرین مرحله حیات وجود دارد و ترس از آن انس ان را رنج میدهد )1(. درد آن چی زی اس ت که بیمار بیان میکن د و هر زمان که او بگوید وجود دارد این عبارت شاید یکی از مشهورترین عباراتی است که در کتب پرستاری در خصوص درد به چشم میخورد و واقعیت آن رامورد تاکیدقرار میدهد )2(. تسکینوکنترلدرد یکیاز نقشهای کلیدیپرستاران میباشدودراینزمینهآنهابایدآزادیعملبیشتری داش ته باشند تا بتوانند مهارتهای بیشتری را در این زمینه کسب نموده و بدین وسیله به رضایت شغلی و استقالل حرفهای دست یابند ) 2 (.گرچه درمان دارویی درد راحتترین روش در دس ترس جهت کاهش درد میباشد اما تنها وسیله نیست فعالیتهای پرستاری غیر دارویی میتوانند ضمن ایجاد خطر کمتر برای بیمار در تسکین درد او کمک کننده باشند )3(. داروهای مسکن که برای کنترل درد بیماران استفاده میشود اثرات جانبی بسیاری بر جسم و روان بیماران دارند. مس کنها عالوه بر خطر اعتیاد و وابستگی دارویی باعث افت فشار خون تضعیف اعمال حیاتی خواب آلودگی تهوع اس تفراغ و حتی شوک میشوند و هزینههای زیادی را هم بر سیستم بهداشتی درمانی تحمیل میکند ) 4 (.کمبود دارو مشکل دیگری است که در ارتباط با مسائل اقتصادی میباشد. بر اساس آمارهای سازمان جهانی بهداشت %80 از جمعیت کشورهای جهان سوم حتی به داروهای اساسی خود نیز دسترسی ندارند یا به دلیل باال بودن قیمت داروها امکان خرید و استفاده از آنها وجود ندارد )5(. بنابراین ضرورت استفاده از روشهای غیردارویی در جهت کنترل درد بیماران کامال قابل توجیه اس ت. در سالهایاخیر روشهایغیرداروییتوجهبیمارانومراقبینبهداشتی را به خود جلب کرده است که تحت عنوان درمانهای تکمیلی یا طب مکمل ش ناخته میشوند ) 6 (.تعریف عبارت طب مکمل و جایگزین (CAM( )Complementary Alternative Medicine چندان آسان نیست چرا که در برگیرنده بسیاری از روشهای درمانی خارج از حیطهی درمانهای طب رایج اس ت. س ازمان جهانی بهداش ت ط ب مکمل و جایگزین را این گونه تعری ف میکند: طب مکمل و جایگزین عبارتس ت از تش خیص درمان بیماری و یا پیشگیری از ابتال به آن که به واس طه کل نگر بودن ارضاکننده نیازهای پاس خ داده نشده بیمار در پزشکی رایج و تکمیلکننده درمانهای طب رایج اس ت )7(. طب مکمل ریشه اکثر بیماریها و بنابراین درمان آنها را در درون بیم اران وعمدتا در ذه ن وروان آنها میداند. طب مکمل یک طب بیمار مح ور Centered( )Patient اس ت و ادعا میکند که تس هیل کننده فرآیند خود درمان ی healing( )Self- بیماران اس ت. بر اساس تئوریهای این طب بدن انسان مکانیسمهای ذاتی برای حفظ س المت و البته درمان بیماریه ا دارد. هدف روشهای درمانی طب مکمل و جایگزین فعال کردن این مکانیسمها و بسیج نیروهای عاطفی و معنوی فرد برای مقابله با بیماری هاس ت. در این طب تمام جنبههای شیوه زندگی بیماران مورد توجه قرار میگیرد و براس اس آنه ا توصیه هایی ارائه میش ود )8(. در س ال 1991 موسس ه ملی تحقیق ات در آمریکا برای ارزیابی طیف وس یعی از سیس تمهای درمانی غیر متعارف و غیر مرتبط دفتر طب جایگزین Medicine( )Office Of Alternative را تاس یس ک رد ت ا توضیحی علمی برای اثربخش ی آنها ارائه کن د. در حال حاضر این مرک ز مرکز بی ن المللی طب مکم ل و جایگزی ن )NCCAM( National Center For Complementary and Alternative Medicine نامیده میش ود. این مجموعه طبق ه بندی روشهای طب جایگزین را تدوین کرده و از تحقیقات مربوط به اثربخشی این روشهای درمانی حمایت میکند )9(. طب سنتی ایران یک مکتب طبی کامل و پویا است که جهان را به عنوان نظام احسن و آفریده خالق علیم و حکیم مینگرد و پزشک را از بابت تسلط و احاطه او به علوم مختلف و درک صحیح او از جهان هستی حکیمنامیدهاست.ریشههایمکتبطبسنتیایرانبهبیش از 3000 س ال قبل میرسد. با توجه به گستردگی طب سنتی ایران و س الها مهجور ماندن این عل م الزم مینمود گروهی از اهل طب ب ه طور جدی جهت احیای این علم به تحقیق و پژوهش بپردازند. لذا این مجموعه فعالیت خود را از سال 1378 به عنوان یکی از زیر مجموعههای معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران آغاز کردند. از پاییز س ال 1382 تحت عنوان گروه تحقیقاتی طب سنتی ایران به عنوان یکی از گروههای پژوهشی مرکز پژوهشهای علمی دانش جویان وابس ته به معاونت پژوهشی و نیز انجمن علمی دانشجوییطبمکمل اولینانجمنعلمی دانشجویی دانشگاه وابسته به معاونت دانش جویی فرهنگی دانشگاه علوم پزشکی تهران به کار خ ود ادامه داد ) 10 (.انواع روشهای طب مکمل که همان روشهای غیر دارویی هستند موجب استقالل بیمار شده و میتواند توسط خود بیماران انجام شود. به عالوه با پذیرش آسان و همکاری خوب از طرف بیماران همراه است. همچنین عوارض و پیامدهای منفی و نامطلوب 46 فصلنامه مديريت پرستاري سال اول دوره اول شماره چهارم زمستان 1391

3 موانع بکارگیری طب مکمل در تسکین درد بیماران مداخ الت دارویی را نیز ب ه همراه ن دارد) 11 (. درد بیماران یکی از مواردی اس ت که میتوان برای کنترل آن از روشهای طب مکمل استفاده کرد. روشهای غیر دارویی کنترل دردعبارتند از: 1- اقدامات فیزیکی: این مداخالت شامل ماساژ لمس فشار ارتعاش گرما و سرما تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست طب سوزنی ورزش و فیزیوتراپی میباشد. 2- اقداماتفکری-رفتاری:اینمداخالتشاملآرامسازیپیشرونده عضالن ی هیپنوتیزم بیوفیدبک منحرف کردن حواس )به وس یله صحبت کردن کتاب خواندن موسیقی تلویزیون( حمایت روانی و مش اوره میباشد )12(. اس تفاده از روشهای طب مکمل در جهت کنترل درد بیماران مزایای گوناگونی دارد که از آن جمله میتوان به این موارد اش اره کرد: تاثیرات مستقیم این روشها زمینه تاریخی و فرهنگی آنها در کشور ایران محدودیتهای موجود در علم پزشکی کمبودهای موجود در نظام ارائه خدمات پزش کی ( در بخش دولتی و خصوصی( زمان و هزینههای قابل قبول تر مراقبت همه جانبه از بیمار افزایش استقالل بیماران عدم وجود عوارض منفی و نامطلوب مداخالت دارویی )13(. همچنین معضالتی در زمینه روشهای طب مکمل وجود دارد که عبارتند از: فعالیتهای اندک تحقیقاتی کندی روند گسترش استانداردهای خاص ایمنی عدم آگاهی دقیق در زمینه کیفیتطبمکملوفرآوردههایآن عدمتوسعه سیستمهایارزیابی و نظارت بر نحوه استفاده از این روشها) 14 (. اس تفاده از روشهای طب مکمل و جایگزین درقسمتهای مختلف جهان در حال افزایش اس ت. در بس یاری از مناطق آفریقا آس یا و آمریکای التین این طب تنها روش مراقبت و درمان اس ت که مردم در اختیاردارند. در ژاپن طبق مطالعهای که در س ال 2005 توس ط یاماشیتا )Yamashita( و همکاران بر روی هزار نفر از مردم آن کشور انجام گرفت %76 از مردم این کشور حداقل از یکی از درمانهای طب مکملوجایگزیندر 12 ماهگذشتهاستفادهکردهبودند کهبیشترین مورد اس تفاده از ویتامینهای غذایی گیاهان دارویی ماساژ درمانی آروماتروپی و طب سوزنی بوده است )15(. مطالعات مختلف انجام ش ده در جمعیت آمریکا نشان میدهد که استفاده از طب مکمل و جایگزین هم در سطح مراقبت از خود و هم در سطح مراجعه به متخصص رواج پیدا کرده است. )16(. یک گزارش از دانشگاه هاروارد اخیرا نشان داده است که تقریبا نیمی از جمعیت آمری کا برای بهبود س المتی خود عالقهمند به اس تفاده از برخی انواع درمانهای مکمل و جایگزین هستند )17(. در ایران نیز حدود 42 درصد از افراد از طب مکمل اس تفاده مینمایند )18(. بیشترین موارد استفاده از طب مکمل در زمینه گیاهان دارویی ماساژ درمانی آرامسازی است. همچنین در مطالعهای مقطعی که بر روی شهروندان تهرانی انجام شد مشخص گردید که حدود نیمی از جمعیت تهران حداقل از یکی از انواع طب مکمل در سال 86 تا 87 استفاده کردهاند. همچنین در این مطالعه مش خص ش د که طب مکمل بیشتر برای درمان و پیشگیری از مشکالت اسکلتی عضالنی و مشکالت اعصاب و روان ( مانند میگرن و اضطراب( به کار میرود )19(. عواملی چون عدم پاسخگویی درمانی مناسب طب رایج هماهنگی درمانهای طب مکمل با طبیعت خود بیمار هزینه کم و شیوه ساده درمانی از جمله علل گرایش بیماران به روشهای طب مکمل میباش د )20(. هیل Hill( ) پیش نهاد کرد که درمانهای تکمیلی میتوانند از دو جنبه مورد توجه باشند اوال میتوان آنها را به عنوان عامل بهبودی جسمی روان ی به منظور ایجاد درجات ی از آرامش و راحتی در موقعیتهای پ ر تنش به کاربرد و ثانیا میتوان برای تس هیل رابطه درمانی بین پرستار و بیمار از طریق ایجاد اعتماد و افزایش ارتباط از آنها استفاده کرد. نتایج تحقیقات نش ان میدهد که پرستاران بیشتر از پزشکان تمایل دارند که روشهای غیر دارویی کنترل درد را به کاربرند )21(. پرس تاری یکی از اولین حرفههایی است که بس تر استفاده از طب مکمل و جایگزین را تس هیل کرد زیرا پرس تاران به افراد به عنوان یک کل مینگرند و طب مکمل و جایگزین هم پاسخگوی این فلسفه اس ت. طب مکمل و جایگزین به عنوان مداخلهای برای بسیاری از تشخیصهای پرستاری به کار میرود و به همین دلیل در طبقهبندی مداخالت پرستاری از آن نامبرده شده است )22( بنابراین پرستاران میتوانندجهتبهبودنشانههایبیماری از درمانهایمکمل استفاده کنند )18(. از آنجایی که داروهای مس کن که معموال برای کنترل درد بیماران استفاده میشود عوارض جانبی بسیار زیادی در بر دارند و هزینههای زیادی را نیز به سیستم مراقبت بهداشتی و بیماران تحمیل میکند از آنجایی که استفاده از روشهای طب مکمل کم هزینه و بی خطر هستند بایس تی در بکارگیری روشهای طب مکمل موانعی وجود داش ته باشد که میزان اس تفاده از این روشها توسط پرستاران کم میباش د بنابراین بای د موانع بکارگیری طب مکم ل اعم از موانع س ازمانی مدیریتی تجهیزاتی محیطی پرسنلی مورد بررسی قرار گیرند و راهکارهای مناس بی جهت رفع این موانع به کار برده شود تا درد بیماران با روشهای غیر دارویی کنترل شود. با توجه به اینکه 47 فصلنامه مديريت پرستاري سال اول دوره اول شماره چهارم زمستان 1391

4 مریم زرگرزاده و همكاران بررسی موانع کمک به برنامهریزی در جهت استفاده بیشتر روشهای غیر دارویی در جهت تسکین درد مینماید بنابراین پژوهشگر در این مطالعه بر آن شد تا به بررسی موانع بکارگیری طب مکمل در تسکین درد بیماران بپردازد. مواد و روشها پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی از نوع مقطعی میباشد که در آذر ماه سال 1391 در یکی از بیمارستانهای شهرستان شهرکرد صورت گرفته اس ت. نمونههای مورد بررس ی در این مطالعه 7 نفر از سوپر وایزران بیمارستان )6 س وپروایزر بالینی و یک سوپروایزر آموزشی( و 23 پرس تار شاغل در بخش های داخلی و جراحی این بیمارستان میباش ند. روش نمونه گیری به صورت تمام شماری بوده است به این صورت که کلیه پرس تاران بخشهای داخلی و جراحی در س ه ش یفت و کلیه س وپروایزران که مایل به شرکت در پژوهش بودهاند انتخ اب ش دند. در حقیقت معیار ورود پرس تاران تمای ل آنها به شرکت در پژوهش و اشتغال آنها در بخش داخلی و جراحی اعصاب بیمارستان بوده است. به جهت رعایت مالحظات اخالقی قبل از انجام پژوهش هدف از پژوهش به طور کامل برای پرستاران و سوپروایزران توضیح داده شد و این اطمینان به آنها داده شد که نتایج حاصل کامال محرمان ه باقی خواهد ماند و در انتها این نتایج در اختیار مس ؤوالن محیطپژوهشقرارخواهدگرفت.ابزارمورداستفادهشاملپرسشنامه اطالعات دموگرافیک پرس تاران و پرسشنامه موانع بکارگیری طب مکم ل در تس کین درد بیم اران میباش د.اطالعات دموگرافیک پرس تاران شامل مواردی از جمله سن جنس وضعیت تاهل سابقه کار و زمان فارغ التحصیلی بود همچنین دو سؤال باز در مورد اینکه آیا تا کنون آموزشی در زمینه روشهای طب مکمل داشتهاند یا خیر و آیا از روشهای طب مکمل در جهت کنترل درد بیماران اس تفاده میکنند یا خیر نیز از آنان پرس یده شد. پرسشنامه موانع بکارگیری طب مکمل در تسکین درد بیماران به صورت محقق ساخته است و شامل 21 مانع در زمینه بکارگیری طب مکمل به صورت عبارتهای کوتاه میباش د و هر عبارت دارای 5 گزینه کام ال موافق موافق تا ح دودی موافق تا حدودی مخالف و مخالف اس ت. موانع در چهار دسته موانع فردی پرس تاران )کمبود آگاهی پرستاران عدم مهارت کافی در زمینه اس تفاده از طب مکمل در پرستاران نداشتن انگیزه کافی( موانع مدیریتیو اجرایی )کمبودپرسنلپرستاری حجمکاری زیاد پرس تاران روتین کاری در پرس تاری و وجود رویههای کاری متفاوت کمب ود وقت و حقوق و مزایای پرس تاران کمبود امکانات آموزشی عدم حمایت پزشکان و مدیران پرستاری نداشتن آموزش درزمانتحصیل(موانعمحیطی )عدمفضایمناسب شلوغبودناتاق بیم اران( موانع فردی بیماران )عدم نگرش صحیح و آگاهی در مورد روشهایطبمکمل فرهنگهایمتفاوتبیماران عدمهمکاریالزم بیماران( تقسیم میش ود. همچنین دو سؤال باز در آخر پرسشنامه قرار داش ت که در مورد آموزش پرس تاران در زمینه روشهای طب مکملومیزانبکارگیری روشهایطبمکمل درجهتتسکین درد بیماران سؤال ش د. روایی محتوای ابزار با استفاده از مطالعه مقاالت و متون و همچنین توس ط ده نفر از اساتید گروه پرستاری دانشگاه علوم پزش کی اصفهان سنجیده ش د )CV=0/83( و پایایی ابزار از طریق همگنی درونی با آزمون آلفا کرونباخ 0/88 محاسبه شد. پس از روایی و پایایی ابزار و تکمیل پرسشنامهها توسط پرستاران و مدیران پرستاری اطالعات توسط نرم افزار SPSS18 تجزیه و تحلیل شدند. يافتهها نتایج حاصل از بررس ی پرسشنامهها به قرار زیر میباشد: )%56/67( پرستاران در فاصله سنی 30 تا 40 سال قرار داشتند )%86/95( آنان مونث )%69/56( متاهل ) 56/52 %(آنهافارغالتحصیلسالهای )%33/34( آنها سابقه کار 1 تا 5 سال داشتند و همگی کارشناس پرستاریبودندوهیچکدامازآنها هیچگونهآموزشیدرموردروشهای طب مکمل در دوران تحصیل و در ضمن خدمت نداش تند و همه آنه ا بیان کردند که تا کن ون از روشهای طب مکمل برای کنترل درد بیماران اس تفاده نکردهاند. در مورد سوپروایزران نیز )%85( در فاصله س نی 40 تا 45 سال قرار داشتند )%85( آنها مونث همگی متاهل %71 آنهافارغ التحصیلسالهای 71 تا 75 و )%71( آنها 15 تا 20 سال سابقه کار داشتند. که از این تعداد %71 کارشناس پرستاری و )%29( کارشناس ارشد پرستاری بودند.تجزیه و تحلیل پرسشنامه موانع بکارگیری طب مکمل در تس کین درد بیماران نشان داد که بیشترین مانع در بکارگیری روشهای طب مکمل در جهت تسکین درد بیماران از دیدگاه پرستاران و سوپروایزران کمبود دانش و آگاهی پرس تاران در زمینه طب مکمل میباشد.این مطالعه نشان میدهد که 20 نفر )%86.95( از پرس تاران مورد بررس ی و 6 نفر )%85/71( از سوپروایزران با کمبود آگاهی پرستاران در رابطه با روشهای طب مکمل در جهت تس کین درد بیماران موافق بوده اند که جز موانع فردی پرستاران میباشد. از دیگر موانعی که بیشترین امتیاز را توسط پرستاران و سوپروایزران دریافت کرده است نداشتن آموزش در زمان 48 فصلنامه مديريت پرستاري سال اول دوره اول شماره چهارم زمستان 1391

5 بیماران درد تسکین در مکمل طب بکارگیری موانع بیماران درد تسکین در مکمل طب بکارگیری موانع بیشترین نسبی و مطلق فراوانی 1. جدول جراحی و داخلی بخش دو پرستاران دیدگاه از موانع پرستاران کمبودآگاهی تحصیل زمان در آموزش نداشتن پرستاران در مکمل طب از استفاده زمینه در کافی مهارت عدم وقت کمبود پرستاران مزایای و حقوق بودن کم پرستاران زیاد کاری حجم بیماران( اتاق بودن شلوغ مناسب فضای عدم محیطی) مشکالت پرستاران آگاهی نداشتن در مورد این که اس ت پرس تاران تحصیل مدیریتی موانع جز که دارد اهمیت بس یار مکمل طب روشهای از از مکمل طب زمینه در پرستاران کافی مهارت اس ت.عدم اجرایی و آن با سوپروایزران و پرستاران از زیادی تعداد که اس ت موانعی دیگر آنا زمینه این در پرستاران آموزش عدم علت به که بودهاند موافق کامال دیگر از همچنین ندارند. مکمل طب روشهای انجام در کافی مهارت روشهای که چرا است پرستاران زیاد کاری حجم و وقت کمبود موانع و دارند الزم دارویی روشهای به نس بت بیشتری زمان مکمل طب بیماران از یک هر برای را بیشتری وقت پرستاران که اس ت ضروری دهند.کمبودنحقوق برایاستفادهازروشهایطبمکملاختصاص که میباشد مکمل طب بکارگیری برای مانعی نیز پرستاران مزایای و مانند محیطی مشکالت میگردد. پرس تاران در انگیزه کاهش باعث اصلی موانع از نیز بیماران اتاق بودن ش لوغ و مناسب فضای کمبود این از استفاده برای که چرا میشود. محسوب مکمل طب بکارگیری روشهای خصوص به میباشد آرام و مناس ب مکان به نیاز روشها کامال گزینه به 1 مربوط 2 و جدول نتایج ماس اژدرمانی. ارامس ازی داشتهاند. ابراز موانع مورد در نمونه میباشدکه موافق بحث بکارگیری در مانع بزرگتری ن که میدهد نش ان فوق مطالعه نتایج و پرس تاران نظر از بیماران درد تس کین در مکمل طب روشهای این و میباشد زمینه این در پرس تاران آگاهی کمبود سوپروایزران در آموزشی هیچگونه آنها از هیچیک که اس ت آن از حاکی مسئله فراوانی درصد %86/95 %69/56 %65/21 %56/52 %56/52 %52/17 %52/ نفر 5 و پرس تاران از )%69/56( نفر 16 که چرا ندیدهاند. زمینه این کامال تحصیل زمان در آموزش نداشتن با س وپروایزران از )71/42( کافی پرستاران آموزش تنها که اس ت ذکر به الزم بودند.البته موافق این در ش ده ذکر مکمل طب بکارگیری موان ع دیگر بلکه نیس ت برطرف باید نیز محیطی و اجرایی و مدیریتی موانع جمله از پژوهش نگرش و آگاهی کمبود مانند بیماران فردی عوامل همچنین ش وند. آنها اجتماعی و فرهنگی اختالفات و مکمل طب روشهای از صحیح مطالعهای دارد.در بس زایی تاثیر مکمل طب روشهای بکارگیری در برای س نگاپور در 2010 س ال در همکارانش و )Wong( ونگ که از زمینه این در و دادند انج ام مکمل طب بکارگیری موانع بررس ی پزشکان پرستارانوفیزیوتراپهاموانعبکارگیریطبمکملراسؤال مکمل طب روشهای از افراد آگاهی کمبود را مانع بیشترین کردند و )Frenkel( فرنکل که مطالعهای در ) 23 (.همچنین میکنند مطرح میکنند مطرح اند داده انجام انگلیس در 2004 س ال در همکاران از استفاده راه س ر بر بزرگی مانع افراد کافی دانش و آگاهی عدم که آموزشی دورههای دادن قرار از پس که اس ت مکمل طب روشهای افزایش بس یار مکمل طب روشهای از اس تفاده میزان آنها ب رای سال در همکاران و غضنفری که مطالعهای در همچنین )24(. یافت مانع مؤثرترین که ش د داده نش ان اند داده انجام کرمان در 1389 تسکین روشهای مورد در پرستار ناکافی دانش پرس تار حیطه در و )Matthew( ماتیو که مطالعهای ) 3 (.در میباش د دارویی غیر درد است شده مشخص دادند انجام استرالیا در 2011 سال در همکاران زمستان چهارم شماره اول دوره اول سال پرستاري مديريت فصلنامه

6 مریم زرگرزاده و همكاران جدول 2. فراوانی مطلق و نسبی بیشترین موانع بکارگیری طب مکمل در تسکین درد بیماران از دیدگاه سوپروایزران درصد فراوانی موانع 71/85% 6 کمبودآگاهی پرستاران 42/71% 5 نداشتن آموزش در زمان تحصیل 42/71% 5 عدم مهارت کافی در زمینه استفاده از طب مکمل در پرستاران 14/57% 4 کمبود وقت 14/57% 4 حجم کاری زیاد پرستاران 85/42% 3 کم بودن حقوق و مزایای پرستاران 85/42% 3 مشکالت محیطی نتيجهگيري از آنجایی که اس تفاده ازطب مکمل در حوزه مراقبتهای پزش کی و جامعه گس ترش یافته است. در این مطالعه هم بیشترین مانع در بکارگیری روشه ای طب مکمل در تس کین درد بیماران کمبود آگاهی پرس تاران از روشهای طب مکمل میباشد. چون پرستاران بعنوان گردانندگان اصلی بیمارس تانها در مراقبت از بیماران نقش بس یار مهمی دارند. لذا مهم است کهآنان از روشهای طب مکمل و نحوهی تسکین درد بیماران با استفاده از روشهای غیردارویی دقیقأ مطلع بوده و آگاهی و تجربه کافی در این زمینه کسب نمایند. بنابراین میتوان از طریق آموزش بر میزان آگاهی و مهارتهای پرستاران تأثیر گذاشته وکیفیتارائهخدماتپرستاریدرزمینههایمراقبتی درمانی و آموزشی را باال برده و برای این منظور میتوان از آموزشهای ضمن خدمت استفاده کرد. بدیهی است آموزشهای کاربردی باشند طوری که پرس تاران بتوانند در جهت کاهش درد بیماران بطور مستقل از روشهای ی غیردارویی بیخطر وکم هزینه در جهت تس کین درد بیماراناستفادهکنند.بااینآموزشها میتوانگامیدرجهتافزایش بکار گیری روشهای طب مکمل توسط پرستاران برداشت. تشکر و قدرانی کهبیشترینموانعبکارگیریطبمکمل کمبود دانشومهارتکافی در زمینه اس تفاده از طب مکمل عدم حمایت کافی در این زمینه و کمبود وقت میباشد )25(. در مطالعه حاضر نیز 13 نفر )%56/52( از پرستاران و 4 نفر )%57/14( از سوپروایزران با کمبود وقت پرستاران بهعنوانمانعیدربکارگیریروشهایطبمکملکامال موافقبودند. همچنین در مطالعهای که بربرایر )Berbrayer( و همکاران در سال 2010 در کانادا انجام داده اند مشخص شده است که مهمترین موانع بکارگیری طب مکمل عوامل فرهنگی اقتصادی اجتماعی عدم دانش کافی کمبود پرس نل میباشد )26(. اسکافتل )Scafheutle( تویی کراس cross( )Twy مانیاز )Manias( بیان میکنند که کمبود وقت حجم کاری زیاد پرستار تعداد کم پرسنل از موانع اصلی عدم استفاده از طب مکمل در تسکین درد بیماران است ) (. در مطالعه حاضر نیز %57/14 از سوپروایزران و %52/17 پرس تاران با حجم کاری زیاد پرستاران موافق بودهاند. همچنین در مطالعهای که پرویزی و همکاران در سال 1387 در ساوه انجام دادهاند مش خص شده اس ت که بیشترین مشکل پرس تاران در بکار بردن روشهای غیر دارویی برای تسکین درد کودکان مشکالت محیطی و تجهیزات یعنی کمبود تجهیزات کافی و در درجه دوم مشکالت از کلیه پرستارانی که در این پژوهش ما را یاری نمودند صمیمانه آموزش ی میباش د )21(. در مطالعه حاضر نیز 12 نفر )%52/17( از سپاسگزاری میشود. پرس تاران و 3 نفر )42/85( از س وپروایزران با مشکالت محیطی و تجهیزات کامال موافق بودند. 50 فصلنامه مديريت پرستاري سال اول دوره اول شماره چهارم زمستان 1391

7 موانع بکارگیری طب مکمل در تسکین درد بیماران References 1.Aghebati, N. Effect of therapeutic touch on pain, depression, anxiety and stress in hospitalized cancer patients. [MSC. thesis] Nursing. Tehran: TarbiatModaresUniversity; 2005.[Persian]. 2.Salehik.E Efficacy of percutaneous electrical nerve stimulation (TENS)concentration of painand quality of life in patients with osteoarthritis of the knee. [MSC.thesis]Nursing.Tehran: TarbiatModaresUniversity; [Persian]. 3.GhazanfariG, ForoughAmeryG, Mir HosseiniM. Nursing staff perspectives on barriers to the use of pain relief methods. Critical Care Nursing.2011; 3(4): [Persian]. 4.Shaban M, RasoolzadehN,Mehran A, MoradAlizadeh F. Effectiveness of non-pharmacological methods(pmr and music therapy) on pain in patients with cancer. Life.2006;12(3): [Persian]. 5.Sharon A, Ferrans L, Parker S. Cancer care. 5thed, St Louis:Mosby Hayes J, Cox C. Immediate effects of a five-minute foot massage on patients in critical care.complementery Nursing & Midwifery. 2004; 6(1): AdhamiH, Sadraee D. Ethical Issues in complementary and alternative medicine. Iran Journal of Basic Medical Sciences.2007;1(2): [Persian]. 8.Mousavizadeh K, Ansari H. Complementary medicine/ alternative medicine education. Payesh.2007;7(4): [Persian]. 9.Sutton AL. Complementary and alternative medicine source book. 4th Ed: Pennsylvania Omnigraphics Inc Alizadeh M. Complementary medicine association-iranian traditional medicine research group. Journal of Basic Medical Sciences.2006;1(3): [Persian]. 11.JohnsonB. Physiology of pain. London: BailliereTineall Post-White J. Therapeutic massage and healing touch improve symptoms in cancer. Integrative Cancer Therapy. 2003;2(4): Azin SA, Nooraii M, MoshkaniZ. Complementary/alternative medicine: knowledge, attitudes and practice among general practitioners in Tehran, Iran. Iran Journal of Pharmaceutical Research.2007; 3(2): MoradiLakeh M, Goushegir SA, AminiM. Traditional and complementary/ alternative medicine (TCAM) in medical theses ( ). Payesh.2008; 7(4): [Persian]. 15.Yamashita H, Tsukayama H, Sugishita C. Popularity of complementary and alternative medicine in Japan: a telephone survey. Complementary Therapy Medicine. 2005;10(2): Kayne SB. Complementary and alternative medicine. 2nd Ed: London: Pharmaceutical press Perlman A. Preface The Medical Clinics of North America. 2002; 86(21): Khadibi M. The effect of aromatherapy on sleep quality inpatients with ischemic heart disease hospitalized in the cardiac intensive care university hospital. [MSC.thesis] Nursing. Esfahan: Esfehan University; 2008.[Persian]. 19.Tehrani A,Asgharifard H, Haghdoost A, BarghmadiM, MohammadHosseini N. Prevalence of CAM use traditional methods in residents of Tehran.Payesh.2007;7(4): [Persian]. 20.Mohebbi A. Traditional medical ethics in medicine. Abstracts of the Second International Conference on Medical Ethics, March 2007, Tehran: Center for Ethics and History of Medicine.[Persian]. 21. ParviziF, Alhani F, Aghebati N. Problems using non-pharmacological methods of pain control in children by nurses. Nursing Research.2007;3(9-8): [Persian]. 22.EbrahimiM. Effect of ginger on nausea and vomiting in cancer patients undergoing chemotherapy. [MSc.thesis] Nursing.Tehran: Tehran University;2009.[Persian]. 23.WongLY, Hansimtoh MP,KongKH.Barriers to patient referral for complementary and alternative medicines and its implications on interventions.complimentary Therapy Medicine. 2010;18(3): فصلنامه مديريت پرستاري سال اول دوره اول شماره چهارم زمستان 1391

8 مریم زرگرزاده و همكاران 24.MatthewJL, GillhamD. Are complementary medicine practitioners implementing evidence based practice?. Complimentary Therapy Medicine. 2011;19(4): FrenkelM, BenAryeE, HermoniD. An approach to educating family practice residents and family physicians about complementary and alternative medicine. Complimentary Therapy Medicine.2004;12(2): Berbrayer D. Complementary and alternative medicine use in adult cerebral palsy needs,barriers and impact on quality of life. Presentations. 2008;13(5): Schafheutle I.E. Why is pain management suboptimal on surgical ward? Journal of Advanced Nursing. 2004;33(9): Twy Cross A. Perceptions about children s pain experience. Professional Nurse.2004; 13(5): Manias E. Observation of pain assessment and management the complexities of clinical practice. Journal of Critical care Nursing.2004; 11(7): فصلنامه مديريت پرستاري سال اول دوره اول شماره چهارم زمستان 1391

9 Assesing barriers for using of complementary medicine in relieving pain in patients by nurses Maryam Zargarzadeh, RobabehMemarian Zargarzadeh M. MSc. Nursing, Nursing Department, Faculty of medical Sciences, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. Corresponding author: Memarian R. PhD. Assistant professor Nursing Department, Faculty of medical Sciences, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. Address: Nursing Management Quarterly Journal of Nursing Management First Year, Vol 1, No 4, Winter 2013 Introduction: Rcently the focus of attention of patients and care givers has shifted to non-pharmaceutical methods, that so called complementary medicine.one of the key roles of nurses is pain relief that should be applied in this direction. Aim: The aim of the present study was identifying of barriers to use of complementary medicine (non-drug) in pain relief of patients by nurses, from the views of nurses and supervisors. Method: A descriptive - cross-sectional study was done in one of the selected hospital in shahrekord in 1391, that all nurses of medical-surgical wards(23)and supervisors(7) participated in it. Data was collected by two questionnaires 1- demographic questionnair 2- barriers to use of complementary medicine in pain relief questionnaire with 21 item in 4 domains: nurses personal barriers, managerial barriers, executive, patients personal barriers based on likert scales.this questionnaire is made of by researcher.contentvalidity was dones with use of literatures and based on knowledge and reliability was done with test-retest (α=0/88). Results: The findings showed, that the majority of nurses were 30 to 40 years(56/67%) and 33/34% of them had 1 to 5 years experience. In the Supervisors, the majority of them were 40 to 45 years (85%) and 71% of them had 15 to 20 years experience. The greatest barrier to the use of complementary medicine in relieving pain that mentioned by nurses and supervisors was lack of knowledge of nurses in this field. The 20 of nurses (86/95%) and 6 of supervisors (85/71%) agreed with lack of knowledge of nurses. Conclusion: Regarding the most barriers to use of complementary medicine was the lack of knowledge of nurses, applicable in service training as a strategy is recommended. Key words: complementary medicine, pain relief, nursing 53 53