ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ / A ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ

Transcript

1 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ / A ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΟΛΙΒΙΑ ΠΕΤΡΑΚΗ, ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΓΕΡΟΝΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΓΚΙΤΑΚΟΥ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΙΠΟΣ, ΜΑΡΙΝΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α.1 έως Α.5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό τς ερώτσς και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στ σωστή απάντσ. A1. Ποια από τις παρακάτω προτάσεις ισχύει για τ στιβάδα L; α. αντιστοιχεί σε κύριο κβαντικό αριθμό n = 2 β. είναι δυνατό να περιέχει 10 λεκτρόνια γ. έχει μικρότερ ενέργεια από τ στιβάδα Κ δ. ο μέγιστος αριθμός λεκτρονίων τς είναι 18 A2. Το άτομο του 36Kr έχει στ θεμελιώδ κατάστασ: α. 5 λεκτρόνια σθένους β. 6 λεκτρόνια σθένους γ. 7 λεκτρόνια σθένους δ. 8 λεκτρόνια σθένους A3. A4. A5. Με δεδομένο ότι το στοιχείο άζωτο, Ν, βρίσκεται στν VA ομάδα του περιοδικού πίνακα, ποια πλροφορία προκύπτει; α. διαθέτει πέντε στιβάδες β. διαθέτει πέντε λεκτρόνια στν εξωτερική του στιβάδα γ. είναι λεκτροθετικό στοιχείο δ. είναι αλκάλιο Ο χμικός δεσμός μεταξύ δύο ατόμων 17Cl είναι: α. διπλός ομοιοπολικός μ πολικός β. απλός ομοιοπολικός μ πολικός γ. ομοιοπολικός πολικός δ. ιοντικός Το χμικό στοιχείο Χ που βρίσκεται στν ομάδα των αλκαλίων και στν 4 περίοδο του Περιοδικού Πίνακα έχει ατομικό αριθμό: α. 20 β. 11 γ. 19 δ. 17 Σελίδα 1 από 6

2 ΘΕΜΑ Β Β1. Να μεταφέρετε στν κόλλα σας τν παρακάτω πρότασ και να συμπλρώσετε τα κενά τς. Σύμφωνα με τον κανόνα τς οκτάδας, τα άτομα των στοιχείων έχουν τν τάσ να συμπλρώσουν τν εξωτερική τους στιβάδα με 8 λεκτρόνια (εκτός από τ στιβάδα Κ που συμπλρώνεται με 2 λεκτρόνια) ώστε να αποκτήσουν δομή ευγενούς αερίου. Β2. Να χαρακτρίσετε στν κόλλα σας κάθε μια από τις επόμενες προτάσεις ως ΣΩΣΤΗ ή ΛΑΘΟΣ. Tο χμικό στοιχείο 2e ανήκει στ ΙΙΑ ομάδα του Περιοδικού Πίνακα. ΛΑΘΟΣ i Τα χμικά στοιχεία 9F και 35Βr ανήκουν στν ομάδα των αλογόνων. ΣΩΣΤΗ Τα στοιχεία του Περιοδικού Πίνακα που βρίσκονται κατά μήκος μιας περιόδου έχουν τον ίδιο αριθμό λεκτρονίων σθένους. ΛΑΘΟΣ Κατά το σχματισμό ιοντικών ενώσεων αναπτύσσονται λεκτροστατικές δυνάμεις Coulomb. ΣΩΣΤΗ v. ατομική ακτίνα καθορίζει το μέγεθος του ατόμου. ΣΩΣΤΗ Β3. Δίνονται τα στοιχεία 20A, 16B, 17Γ, 35Δ, 12E, 8Ζ. Να γίνει λεκτρονιακή κατανομή των παραπάνω στοιχείων σε στιβάδες. 20A: K(2) L(8) M(8) N(2) 16B: K(2) L(8) M(6) 17Γ: K(2) L(8) M(7) 35Δ: K(2) L(8) M(18) N(7) 12E: K(2) L(8) M(2) 8Ζ: K(2) L(6) i Να βρείτε σε ποια ομάδα και ποια περίοδο του Περιοδικού Πίνακα ανήκουν. 20A: 4 περίοδος, ΙΙΑ ομάδα 16B: 3 περίοδος, VIA ομάδα 17Γ: 3 περίοδος, VIΙA ομάδα 35Δ: 4 περίοδος, VIIA ομάδα 12E: 3 περίοδος, ΙΙΑ ομάδα 8Ζ: 2 περίοδος, VIA ομάδα Nα χαρακτρίσετε κάθε ένα από τα στοιχεία αυτά ως μέταλλο ή αμέταλλο. 20A: μέταλλο, 16B: αμέταλλο, 17Γ: αμέταλλο, 35Δ: αμέταλλο, 12E: μέταλλο, 8Ζ: αμέταλλο Ποια στοιχεία από αυτά έχουν παρόμοιες χμικές ιδιόττες και γιατί. Τα στοιχεία που βρίσκονται στν ίδια κύρια ομάδα του Περιοδικού Πίνακα έχουν παρόμοιες χμικές ιδιόττες. Συνεπώς, παρόμοιες χμικές ιδιόττες έχουν: Α και Ε γιατί είναι αλκαλικές γαίες Β και Ζ γιατί βρίσκονται στν VIA ομάδα Γ και Δ γιατί είναι αλογόνα Μονάδες Σελίδα 2 από 6

3 ΘΕΜΑ Γ Γ1. Το επόμενο διάγραμμα παριστάνει ένα τμήμα του Περιοδικού Πίνακα, στο οποίο αναγράφονται ορισμένα στοιχεία με τα γράμματα Α έως Ζ, Λ, Μ, Ν και Ξ. Α Ε Β Ξ Γ Ζ Λ Μ Ν Με βάσ τον παραπάνω πίνακα να απαντήσετε τα ακόλουθα ερωτήματα: Να αναφέρετε δύο στοιχεία, τα οποία βρίσκονται στν ομάδα των αλκαλίων και άλλα δύο τα οποία ανήκουν στν ομάδα των αλογόνων. Αλκάλια: Β, Ξ Αλογόνα: Λ, Μ i Ποια στοιχεία έχουν τρεις στιβάδες στο άτομό τους; Είναι τα στοιχεία τς τρίτς περιόδου, δλαδή: Β, Γ, Ζ, Λ Nα βρεθεί ο ατομικός αριθμός του τέταρτου αλογόνου. Τα αλογόνα ανήκουν στν VIIA ομάδα, οποία ξεκινάει από τ δεύτερ περίοδο. Άρα το τέταρτο αλογόνο βρίσκεται στν 5 περίοδο: Κ(2) L(8) M(18) N(18) (7) Z = 53 Nα βρεθεί ο ατομικός αριθμός του δεύτερου στοιχείου από τις αλκαλικές γαίες. Σε ποιο γράμμα αντιστοιχεί; δεύτερ αλκαλική γαία βρίσκεται στν 3 περίοδο, δλαδή Κ(2) L(8) M(2), Z = 12. Είναι το Γ. v. Να βρεθεί ο ατομικός αριθμός του στοιχείου Ζ. Ζ: 3 περίοδος και VIA ομάδα. Άρα Κ(2) L(8) M(6) v Z = 16. Να βρεθεί ο ατομικός αριθμός του τρίτου ευγενούς αερίου. VIIIA oμάδα και 3 περίοδος: K(2) L(8) M(8) Z = 18 vi Να συγκρίνετε τν ατομική ακτίνα των στοιχείων Β και Ξ. ατομική ακτίνα του Ξ είναι μεγαλύτερ από αυτή του Β, καθώς το Ξ διαθέτει μια επιπλέον στιβάδα. Β: K(2) L(8) M(1) Ξ: K(2) L(8) M(8) Ν(1). Η ατομική ακτίνα αυξάνεται από πάνω προς τα κάτω σε μια ομάδα του Περιοδικού Πίνακα. v Ποια στοιχεία αποκτούν δομή ευγενούς αερίου προσλαμβάνοντας ένα λεκτρόνιο; Α, Λ, Μ. ix. Ποιο το είδος του δεσμού που σχματίζεται μεταξύ των Μ και Ν; Να αιτιολογήσετε τν απάντσή σας. Το Ν είναι ευγενές αέριο, άρα δε σχματίζεται δεσμός. x. Ποιο στοιχείο είναι περισσότερο λεκτροθετικό μεταξύ των Β και Γ; Να αιτιολογήσετε τν απάντσή σας. Σελίδα 3 από 6

4 Ηλεκτροθετικά είναι τα στοιχεία που έχουν τν τάσ να αποβάλουν λεκτρόνια. Η λεκτροθετικόττα μεταβάλλεται όπως ατομική ακτίνα στον Περιοδικό Πίνακα. Συνεπώς, το Β αποβάλει πιο εύκολα το λεκτρόνιο του γιατί ανήκει στν ΙΑ ομάδα και έχει μεγαλύτερ ατομική ακτίνα. Μονάδες 10 x 1,5 Γ2. Με βάσ το παραπάνω τμήμα του Περιοδικού Πίνακα δίνονται τα ζεύγ των στοιχείων: Ξ και Μ, Α και Λ, Ε και Ε. Σε κάθε περίπτωσ: Nα προσδιορίσετε το είδος του δεσμού που αναπτύσσεται μεταξύ τους, i Nα περιγράψετε τον τρόπο που σχματίζεται, Ξ και Μ: Το Ξ αποβάλλει το ένα λεκτρόνιο σθένους του και αποκτά δομή ευγενούς αερίου ενώ μετατρέπεται σε κατιόν Ξ+: K(2) L(8) M(8). Το λεκτρόνιο αυτό το προσλαμβάνει το Μ, το οποίο αποκτά επίσς δομή ευγενούς αερίου ενώ μετατρέπεται σε ανιόν Μ-: K(2) L(8) M(18) Ν(8). Α και Λ: γίνεται αμοιβαία συνεισφορά των μονήρων λεκτρονίων τς εξωτερικής στιβάδας τους, δλαδή Α Λ, προκειμένου να αποκτήσουν δομή ευγενούς αερίου. Ε και Ε: σχματίζονται τρία κοινά ζεύγ λεκτρονίων δλαδή Ε Ε, προκειμένου να αποκτήσουν δομή ευγενούς αερίου. Nα γράψετε το χμικό τύπο τς ένωσς, Ξ+Μ- άρα ΞΜ ΑΛ Ε2 Nα εξγήσετε τι δείχνει ο χμικός τύπος τς ένωσς που προκύπτει. ΞΜ: αναλογία των ιόντων στο κρυσταλλικό πλέγμα είναι 1 : 1. ΑΛ: το μόριο τς ένωσς αποτελείται από ένα άτομο Α και ένα Λ. Ε2: το μόριο τς ένωσς αποτελείται από δύο άτομα Ε. Μονάδες 4 x 2,5 Σελίδα 4 από 6

5 ΘΕΜΑ Δ Δ1. Δίνονται οι εξής πλροφορίες: Το στοιχείο X διαθέτει στον πυρήνα του δέκα νετρόνια περισσότερα από τα πρωτόνια και ο μαζικός του αριθμός είναι 80. To στοιχείο Ψ βρίσκεται στν 3 περίοδο του Περιοδικού Πίνακα και το ιόν αυτού Ψ2+ έχει δομή ευγενούς αερίου. Να βρεθεί ο ατομικός αριθμός του Χ και να προσδιοριστεί θέσ του στον Περιοδικό Πίνακα (ομάδα και περίοδος). n = p + 10 A = p + n = p + p + 10 ή 80 = 2p + 10 ή p = 35 Z = 35 X: K(2) L(8) M(18) Ν(7), 4 περίοδος και VIIA ομάδα. i Να βρεθεί ο ατομικός αριθμός του Ψ και ομάδα που ανήκει. Ψ: Κ(2) L(8) M(2) Z = 12 άρα ανήκει στν IIA ομάδα του περιοδικού πίνακα. Nα περιγραφεί ο δεσμός ανάμεσα στα Χ και Ψ και να γραφεί ο χμικός τύπος τς ένωσς. Τι δείχνει αυτός ο τύπος; Το Ψ αποβάλλει τα δύο λεκτρόνια τς εξωτερικής του στιβάδας, κάθε ένα από τα οποία τα προσλαμβάνουν τα δύο άτομα Χ. Έτσι προκύπτουν τα ιόντα: Ψ2+Χ- δλαδή ΨΧ2. Για κάθε ένα κατιόν Ψ2+ αντιστοιχούν δύο ιόντα Χ- στον κρύσταλλο. Μονάδες Δ2. Να γράψετε τους λεκτρονιακούς τύπους των ενώσεων: τετραχλωράνθρακας (CCl4) Cl Cl i C Cl Cl.. αμμωνία (ΝΗ3) N διοξείδιο του άνθρακα (C2) C χλωροφόρμιο (CCl3) Cl Cl C Cl.. Σελίδα 5 από 6

6 v. μοριακό οξυγόνο (Ο2) Δίνονται Ar(C) = 6, Ar(Cl) = 17, Ar() = 1, Ar(N) = 7, Ar() = 8. x 3 ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!! Σελίδα 6 από 6