ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: 1 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Σταυρούλα Γκιτάκου, Μαρίνος Ιωάννου

Transcript

1 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: 1 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Σταυρούλα Γκιτάκου, Μαρίνος Ιωάννου ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α.1 έως Α.5 να γράψετε στην κόλλα σας το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση δίπλα στον αριθμό της ερώτησης. Α.1 Ποιες ενώσεις από τις παρακάτω είναι βάσεις; α. HNO 3 και CO 2 β. Ca(OH) 2 και ΝΗ 3 γ. ΚCl και (ΝΗ 4 ) 2 SO 4 δ. NaBr και ΗCl A.2 Ο χημικός τύπος του θειϊκού ασβεστίου είναι: α. CaSO 4 β. CaS γ. CaSO 3 δ. Ca(HSO 4 ) 2 A.3 Ποιο από τα παρακάτω ισχύει στον ομοιοπολικό δεσμό; α. δημιουργείται ιοντικό κρυσταλλικό πλέγμα β. αναπτύσσονται δυνάμεις ηλεκτροστατικής φύσης μεταξύ των αντίθετα φορτισμένων ιόντων. γ. σχηματίζεται μεταξύ ενός μετάλλου και ενός αμετάλλου δ. μεταξύ των ατόμων αναπτύσσονται δυνάμεις ηλεκτρομαγνητικής φύσης. Α.4 Αν αναμείξουμε διάλυμα ΝaOH με διάλυμα ΗCl: α. πραγματοποιείται αντίδραση απλής αντικατάστασης β. δεν πραγματοποιείται καμία αντίδραση γ. πραγματοποιείται αντίδραση εξουδετέρωσης δ. πραγματοποιείται αντίδραση διπλής αντικατάστασης A.5 Η σχετική ατομική μάζα (Αr) του ασβεστίου (Ca) είναι 40. Aυτό σημαίνει ότι: α. η μάζα του ατόμου Ca είναι 40 φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του ατόμου του 12 C β. η μάζα του ατόμου Ca είναι 40 φορές μικρότερη από τη μάζα του ατόμου του 12 C γ. η μάζα του ατόμου Ca είναι 40 φορές μεγαλύτερη από 12 g του 12 C δ. η μάζα του ατόμου Ca είναι 40 φορές μεγαλύτερη από το 1/12 της μάζας του ατόμου του 12 C Σελίδα 1 από 5

2 ΘΕΜΑ Β Β1. Να χαρακτηρίσετε στην κόλλα σας καθεμία από τις επόμενες προτάσεις ως ΣΩΣΤΗ ή ΛΑΘΟΣ. i. Τα αλκάλια (π.χ. Na, ) έχουν πάντα αριθμό οξείδωσης 1. ΣΩΣΤH ii. Στις μεταθετικές αντιδράσεις μεταβάλλεται ο αριθμός οξείδωσης ορισμένων στοιχείων που συμμετέχουν σε αυτές. ΛΑΘΟΣ iii. Η ένωση που σχηματίζεται μεταξύ 11 Νa και 9 F είναι ιοντική. ΣΩΣΤH iv. Ο αριθμός οξείδωσης του Cl στο ιόν ClO - 4 είναι 6. ΛΑΘΟΣ v. Οι ακριβείς τιμές των σχετικών ατομικών μαζών είναι δεκαδικοί αριθμοί. ΣΩΣΤH (5 1 μονάδες) Β2. Να αντιστοιχίσετε τη χημική εξίσωση της αντίδρασης που αναγράφεται στην πρώτη στήλη με το είδος στο οποίο ανήκει της δεύτερης στήλης. ΣΤΗΛΗ 1 i. 2Η 2 Ο 2Η 2 Ο 2 ii. H 2 SO 4 2NH 3 (NH 4 ) 2 SO 4 iii. 2 2H 2 O 2OH H 2 iv. N 2 3H 2 2NH 3 v. NaCl AgNO 3 NaNO 3 AgCl ΣΤΗΛΗ 2 Α. Σύνθεση Β. Αποσύνθεση Γ. Απλή αντικατάσταση Δ. Διπλή αντικατάσταση Ε. Εξουδετέρωση i. B ii. E iii. Γ iv. Α v. Δ (5 1 μονάδες) Β3. Να μεταφέρετε στην κόλλα σας τον παρακάτω πίνακα. Να συμπληρώσετε το χημικό τύπο ή το όνομα της ένωσης στα αντίστοιχα κενά και να προσδιορίσετε την κατηγορία στην οποία ανήκει κάθε χημική ένωση (οξύ, βάση, άλας ή οξείδιο). Χημικός τύπος Όνομα Κατηγορία 1. HNO 3 Νιτρικό οξύ οξύ 2. (NH 4 ) 3 PO 4 Φωσφορικό αμμώνιο άλας 3. HCN Υδροκυάνιο οξύ 4. ΝΗ 3 Αμμωνία βάση 5. Ca(OH) 2 Υδροξείδιο του ασβεστίου βάση 6. CO 2 Διοξείδιο του άνθρακα οξείδιο 7. Na 2 CO 3 Aνθρακικό νάτριο άλας 8. Al(OH) 3 Υδροξείδιο του αργιλίου βάση 9. MgSO 4 Θειικό μαγνήσιο άλας 10. FeO Οξείδιο του σιδήρου ΙΙ οξείδιο ( ,5 μονάδες) Σελίδα 2 από 5

3 ΘΕΜΑ Γ Γ1. Δίνονται τα στοιχεία 19, 17 Cl, 16 S, 1 Η, 10 Ne. Τι είδους δεσμός σχηματίζεται μεταξύ: i. και Cl ii. και S iii. και Ne iv. Η και S Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. Στις περιπτώσεις που αναπτύσσεται δεσμός να γραφεί ο χημικός και ο ηλεκτρονιακός τύπος της ένωσης που σχηματίζεται. 19: Κ(2) L(8) M(8) N(1), 1 ηλεκτρόνιο σθένους, μέταλλο 17Cl: Κ(2) L(8) M(7), 7 ηλεκτρόνια σθένους, αμέταλλο 16S: Κ(2) L(8) M(6), 6 ηλεκτρόνια σθένους, αμέταλλο 1Η: Κ(1),αμέταλλο 10Ne: Κ(2) L(8), 8 ηλεκτρόνια σθένους, ευγενές αέριο i. Cl: ιοντικός δεσμός αφού γίνεται μεταξύ μετάλλου και αμετάλλου ii. S: ιοντικός δεσμός αφού γίνεται μεταξύ μετάλλου και αμετάλλου iii. Ne: δε γίνεται χημικός δεσμός αφού το Ne είναι ευγενές αέριο iv. H S: ομοιοπολικός δεσμός αφού γίνεται μεταξύ αμετάλλων Ηλεκτρονιακός τύπος Χημικός τύπος % % % Cl % " ΚCl % % % % % S % "2 2 S H # S # H H 2 S (4 2 μονάδες) Σελίδα 3 από 5

4 Γ2. A. Να συμπληρώσετε τις χημικές εξισώσεις (προϊόντα και συντελεστές) των παρακάτω αντιδράσεων, οι οποίες πραγματοποιούνται όλες: i. Mg Cu(NO 3 ) 2 Mg(NO 3 ) 2 Cu ii. HCl NH 3 NH 4 Cl iii. Ca(OH) 2 H 2 SO 4 CaSO 4 2H 2 O iv. Na 2 CO 3 2HNO 3 2NaNO 3 CO 2 H 2 O v. Cl 2 2I 2Cl I 2 vi. 2NH 4 Br Zn(OH) 2 ZnBr 2 2NH 3 2H 2 O B. Nα εξηγήσετε το λόγο για τον οποίο γίνονται οι αντιδράσεις i, iii, iv, v, vi. (6 2 μονάδες) Σελίδα 4 από 5 Η αντίδραση i είναι απλής αντικατάστασης και πραγματοποιείται γιατί το στοιχείο που βρίσκεται σε ελεύθερη κατάσταση, δηλαδή το Mg, είναι δραστικότερο από το στοιχείο που βρίσκεται στην ένωση, δηλαδή το Cu, για αυτό και το αντικαθιστά. Δραστικότερο σημαίνει ότι βρίσκεται πιο αριστερά στη σειρά δραστικότητας των μετάλλων. Η αντίδραση iii είναι εξουδετέρωση και πραγματοποιείται γιατί το H του οξέος αντιδρά με το OH - της βάσης και σχηματίζεται νερό, δηλαδή H OH - Η 2 Ο. Οι αντιδράσεις iv και vi είναι αντιδράσεις διπλής αντικατάστασης και πραγματοποιούνται γιατί εκλύεται αέριο (CO 2 και NH 3, αντίστοιχα). Η αντίδραση v είναι απλής αντικατάστασης και πραγματοποιείται γιατί το στοιχείο που βρίσκεται σε ελεύθερη κατάσταση, δηλαδή το Cl 2, είναι δραστικότερο από το στοιχείο που βρίσκεται στην ένωση, δηλαδή το ιώδιο, για αυτό και το αντικαθιστά. Δραστικότερο σημαίνει ότι βρίσκεται πιο αριστερά στη σειρά δραστικότητας των αμετάλλων. (5 1 μονάδες) ΘΕΜΑ Δ Δ1. Να μεταφέρετε στην κόλλα σας τον παρακάτω πίνακα και να συμπληρώσετε τα κενά του. Να υποδείξετε αναλυτικά τους υπολογισμούς για κάθε τιμή που συμπληρώσατε στον πίνακα. Χημική Ένωση Σχετική Μοριακή Μάζα (Μ r ) Αριθμός Οξείδωσης (Α.Ο.) H 2 SO 4 Μr = = 98 Α.Ο.(S) = 6 2 (1) 4 (- 2) = 0 ή = 6 Fe(NO 3 ) 3 Μr = = 242 A.O.(N) = 5 1 (3) 3 9 (- 2) = 0 ή = 5 Ca 3 (PO 4 ) 2 Μr = = 310 A.O.(P) = 5 3(2) 2 8(- 2) = 0 ή = 5 Al 2 (CO 3 ) 3 Μr = = 234 A.O.(C) = 4 2(3) 3 9(- 2) = 0 ή = 4 P 4 Μr = 4 31 = 124 A.O.(P) = 0 2 = 0 ή = 0 MnO 4 Μr = = 158 A.O.(Mn) = 7 1 4(- 2) = 0 ή = 7 Δίνονται: Αr(H) = 1, Ar(S) = 32, Ar(O) = 16, Ar(Fe) = 56, Ar(N) = 14, Ar(Ca) = 40, Ar(P) = 31, Ar(Al) = 27, Ar(C) = 12, Ar() = 39, Ar(Mn) = 55. (9 9 μονάδες)

5 Δ2. i. Η σχετική μοριακή μάζα (Mr) της χημικής ένωσης N 2 O X είναι 76. Αν γνωρίζουμε τις σχετικές ατομικές μάζες Ar(Ν) = 14 και Ar(Ο) = 16, να προσδιοριστεί το στο μοριακό τύπο της ένωσης = 76 ή = 3 oπότε o μοριακός τύπος είναι Ν 2 Ο 3 ii. Η σχετική μοριακή μάζα (Mr) ενός χημικού στοιχείου O ψ είναι 48. Αν γνωρίζουμε ότι η σχετική ατομική του μάζα είναι Ar(Ο) = 16, να προσδιοριστεί αν το στοιχείο είναι διατομικό ή τριατομικό. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. ψ 16 = 48 ή ψ = 3 οπότε Ο 3 (όζον) που είναι τριατομικό. ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!! (4 3 μονάδες) Σελίδα 5 από 5