Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "http://glossologia.phil.uoa.gr"

Transcript

1 Μορφολογικά προβλήµατα της Ελληνικής στη διδασκαλία της: Η περίπτωση των επαγγελµατικών θηλυκών ονοµάτων Γεωργία Κατσούδα & Γιώργος Τράπαλης Ακαδηµία Αθηνών & Κέντρο Λεξικολογίας ABSTRACT The paper aims at systematically studying the formation of professional female nouns and making suggestions for improving their teaching. It is suggested that the teaching of these nouns should be based on a standardized description of their morphological formation. For this purpose a written test was administered to upper secondary education and university students and its results were compared with descriptions from Modern Greek grammar books and dictionaries, as well as with data from the internet and two reference corpora of Greek. It is argued that a basic aspect that should be taken into account concerns the endoglossic and the exoglossic parameters that impede or permit the feminization of professional nouns. ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙ ΙΑ: ενδογλωσσική/εξωγλωσσική παράµετρος, επαγγελµατικά ονόµατα, θηλυκοποίηση 1. Ερευνητικό ερώτηµα Ο σχηµατισµός των επαγγελµατικών και µη θηλυκών ονοµάτων έχει απασχολήσει κατ επανάληψη τους µελετητές την τελευταία δεκαπενταετία, χωρίς όµως να έχουν προκύψει πρακτικές εκπαιδευτικές προτάσεις και εφαρµογές, µε αποτέλεσµα οι διδάσκοντες την Ελληνική, τόσο ως µητρική όσο και ως ξένη γλώσσα, να αντιµετωπίζουν πολλές δυσκολίες στο συγκεκριµένο θέµα. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να µελετήσει συστηµατικά το σχηµατισµό των θηλυκών επαγγελµατικών και να προτείνει λύσεις για την αρτιότερη διδασκαλία τους. Αν και το µορφολογικό πρόβληµα της διάκρισης των θηλυκών ουσιαστικών επεκτείνεται και στα ουσιαστικά που δηλώνουν ιδιότητα (π.χ. δραπέτης, µετανάστης, φυγάς κ.ά.), εδώ θα εστιάσουµε το ενδιαφέρον µας στα επαγγελµατικά ονόµατα. Προκειµένου να τυποποιήσουµε µορφολογικά το σχηµατισµό των εν λόγω θηλυκών για την αποτελεσµατικότερη διδασκαλία τους, θα αξιοποιήσουµε α) τα αποτελέσµατα έρευνας που διεξήχθη σε µαθητές Λυκείου και φοιτητές, β) τη σύγκρισή τους µε τα δεδοµένα των νεοελληνικών γραµµατικών και λεξικών, γ) την υπάρχουσα βιβλιογραφία και δ) τα δεδοµένα του διαδικτύου και των σωµάτων κειµένων (Εθνικός Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας, ΕΘΕΓ, και Σώµα Ελληνικών Κειµένων, ΣΕΚ) εδοµένα της έρευνας 2.1. Ταυτότητα της έρευνας Για να µελετηθούν οι τύποι επαγγελµατικών θηλυκών που γνωρίζουν µαθητές και φοιτητές, σχεδιάστηκε άσκηση για µαθητές, που βασίζεται στην έρευνα του Τράπαλη (2000). όθηκε για συµπλήρωση µέσα στην τάξη, χωρίς περιορισµό στον αριθµό των απαντήσεων. Το έντυπο της άσκησης περιλάµβανε τρεις στήλες. Η πρώτη στήλη παρουσίαζε τον αρσενικό τύπο ονοµάτων σε -ος, -ας και ης. Ζητήθηκε από τους µαθητές να συµπληρώσουν τη δεύτερη στήλη µε τον τύπο θηλυκού που χρησιµοποιούν οι ίδιοι και την τρίτη στήλη µε άλλους τύπους θηλυκού που έχουν υπ όψιν τους. Πριν από τη διεξαγωγή του τεστ, δόθηκαν στους µαθητές οι εξής οδηγίες: α) αν δεν χρησιµοποιούν ή δεν γνωρίζουν κάποιον τύπο θηλυκού, να βάλουν παύλα στην αντίστοιχη στήλη, β) ο τύπος του θηλυκού µπορεί να είναι ίδιος µε εκείνον του αρσενικού, δεν είναι δηλαδή αναγκαίο να διαφέρει, και γ) να µη σηµειώσουν τύπους που απλώς τους υποθέτουν, που δεν τους έχουν χρησιµοποιήσει ή δεν τους έχουν ακούσει ή διαβάσει ποτέ. 1 Ο Εθνικός Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας (ΕΘΕΓ) και το Σώµα Ελληνικών Κειµένων (ΣΕΚ) είναι διαθέσιµα στις ιστοσελίδες και αντίστοιχα. Γλωσσολογία/Glossologia 20 (2012)

2 56 Κατσούδα & Τράπαλης - Γλωσσολογία/Glossologia 20 (2012) Το τεστ δόθηκε σε µαθητές Β και Γ Λυκείου και σε φοιτητές, δηλαδή σε άτοµα των οποίων η γλωσσική εκπαίδευση είτε βρίσκεται στο τέλος της, είτε έχει ήδη ολοκληρωθεί. Συγκεκριµένα, το τεστ δόθηκε σε δύο λύκεια, στο 10ο Ενιαίο Λύκειο Πειραιά και στο Ενιαίο Λύκειο Βέλου Κορινθίας. Λάβαµε συνολικά 158 απαντήσεις: 83 από το 10ο Ενιαίο Λύκειο Πειραιά (18 από την Α τάξη, 39 από τη Β και 26 από τη Γ ) και 75 από το Ενιαίο Λύκειο Βέλου (18 από την Α τάξη, 35 από τη Β και 22 από τη Γ ). Το ίδιο τεστ δόθηκε στο τρίτο έτος του τµήµατος Φιλολογίας του Πανεπιστηµίου Αθηνών, από όπου λάβαµε 83 απαντήσεις Αποτελέσµατα έρευνας Στο άρθρο αυτό θα περιοριστούµε σε συγκεκριµένα παραδείγµατα και διαπιστώσεις. 3 Ειδικότερα, διαπιστώθηκε ότι µαθητές και φοιτητές στις περισσότερες από τις παραπάνω περιπτώσεις δήλωσαν ότι χρησιµοποιούν τον αρσενικό τύπο µε θηλυκό άρθρο (π.χ. η αρχιτέκτων, η επιστήµονας, η γιατρός), 4 ενώ δήλωσαν ότι γνωρίζουν και χρησιµοποιούν αρκετές φορές µάλιστα ισόποσα και θηλυκοποιηµένο επαγγελµατικό όνοµα (π.χ. επιστηµόνισσα). Ακόµη και στις περιπτώσεις όπου επικρατεί στις απαντήσεις θηλυκοποιηµένο επαγγελµατικό (π.χ. τεχνίτρια, εφοπλίστρια, πιανίστρια), δηλώνουν ότι γνωρίζουν και τον αρσενικό τύπο µε θηλυκό άρθρο (η τεχνίτης, η εφοπλιστής). Επιπλέον, οι πληροφορητές δήλωσαν ότι γνωρίζουν και χρησιµοποιούν θηλυκοποιηµένους τύπους για επαγγελµατικά ονόµατα κύρους (η αρχιτέκτων/η αρχιτεκτόνισσα, η γιατρός/η γιατρίνα), ενώ δείχνουν να αγνοούν θηλυκοποιηµένα ουσιαστικά στις προβληµατικές περιπτώσεις (π.χ. ταµίας, ολυµπιονίκης), στις οποίες ενίοτε συµπληρώνουν τα κενά του συστήµατος µε αυτοσχέδιους τύπους. Για παράδειγµα, τέσσερις µαθητές έγραψαν ότι γνώριζαν τύπο ολυµπιονικήτρια, που προϋποθέτει τύπο *ολυµπιονικητής. Πρόβληµα φαίνεται ότι αντιµετωπίζουν οι πληροφορητές σε επαγγελµατικά των οποίων ο θηλυκός σχηµατισµός θεωρείται αναµενόµενος. Έτσι, προκαλεί εντύπωση ότι µόλις δεκατρείς φοιτητές κατέγραψαν τύπο ελέγκτρια, ενώ η συντριπτική πλειονότητα χρησιµοποιεί και σε αυτή την περίπτωση το αρσενικό µε θηλυκό άρθρο (η ελεγκτής). Επίσης, ενώ σηµειώνουν ως πιο γνωστό τον τύπο καλλιτέχνιδα, δεν ισχύει το ίδιο για τον τύπο λογοτέχνιδα, αφού ως πιο γνωστό σηµειώνουν το η λογοτέχνης. Αυτό υποδηλώνει την απουσία συστηµατικής διδασκαλίας του υπό µελέτη µορφολογικού φαινοµένου. Συµπληρωµατικά, µαθητές και φοιτητές φαίνεται να γνωρίζουν ποικιλία εναλλακτικών θηλυκοποιηµένων τύπων: ζαχαροπλάστρια και ζαχαροπλάστισσα, εφοπλίστρια και 2 Ευχαριστούµε θερµά τους συναδέλφους του 10ου Ενιαίου Λυκείου Πειραιά και την κ. Μ. Καλλιµάνη, φιλόλογο του Ενιαίου Λυκείου Βέλου, για την πολύτιµη βοήθειά τους στη διεξαγωγή του τεστ, καθώς και την κ. Μ. Κακριδή, Επίκουρη καθηγήτρια Γλωσσολογίας του ΕΚΠΑ, η οποία έδωσε το τεστ σε φοιτητές της. 3 Ωστόσο, παραθέτουµε ένα µικρό δείγµα των απαντήσεων που λάβαµε για πέντε αρσενικά ουσιαστικά. Καταγράφουµε όλους τους τύπους που σχηµάτισαν οι µαθητές/µαθήτριες του 10ου Ενιαίου Λυκείου Πειραιά (ΛΠ), οι µαθητές/µαθήτριες του Ενιαίου Λυκείου Βέλου (ΛΒ) και οι φοιτητές/φοιτήτριες του τµήµατος Φιλολογίας του ΕΚΠΑ (Φ), ενώ παράλληλα κάθε τύπος συνοδεύεται από τον αριθµό των απαντήσεων. Συγκεκριµένα, ο εργοστασιάρχης: η εργοστασιάρχης 57 ΛΠ, 41 ΛΒ, 50 Φ, η εργοστασιάρχισσα 49 ΛΠ, 36 ΛΒ, 49 Φ, η εργοστασιαρχίνα 3 ΛΠ, 6 ΛΒ, 15 Φ, η εργοστασιάρχαινα 2 ΛΠ, 2 ΛΒ, 1 Φ, η γυναίκα-εργοστασιάρχης 0 ΛΠ, 0 ΛΒ, 4 Φ, ο ξενοδόχος: η ξενοδόχος 75 ΛΠ, 70 ΛΒ, 79 Φ, η ξενοδόχα 15 ΛΠ, 7 ΛΒ, 24 Φ, η ξενοδόχισσα 14 ΛΠ, 5 ΛΒ, 7 Φ, η ξενοδοχίνα 0 ΛΠ, 3 ΛΒ, 7 Φ, η ξενοδοχέσα 2 ΛΠ, 0 ΛΒ, 0 Φ, η ξενοδοχίστρια 0 ΛΠ, 1 ΛΒ, 0 Φ, ο ποδοσφαιριστής: η ποδοσφαιριστής 29 ΛΠ, 39 ΛΒ, 18 Φ, η ποδοσφαιρίστρια 55 ΛΠ, 49 ΛΒ, 23 Φ, η ποδοσφαιρίνα 5 ΛΠ, 7 ΛΒ, 9 Φ, η γυναίκα-ποδοσφαιριστής 0 ΛΠ, 0 ΛΒ, 32 Φ, ο πράκτορας: η πράκτορας, 77 ΛΠ, 60 ΛΒ, 80 Φ, η πρακτόρισσα 31 ΛΠ, 19 ΛΒ, 19 Φ, η πρακτορίνα 7 ΛΠ, 4 ΛΒ, 5 Φ, η γυναίκα-πράκτορας 0 ΛΠ, 0 ΛΒ, 2 Φ, η πράκτωρ 1 ΛΠ, 1 ΛΒ, 0 Φ, η πράκτορα 0 ΛΠ, 2 ΛΒ, 0 Φ, ο τραπεζίτης: η τραπεζίτης 47 ΛΠ, 41 ΛΒ, 53 Φ, η τραπεζίτισσα 24 ΛΠ, 14 ΛΒ, 22 Φ, η τραπεζίτρια 25 ΛΠ, 29 ΛΒ, 18 Φ, η τραπεζιτίνα 1 ΛΠ, 2 ΛΒ, 0 Φ, η γυναίκα-τραπεζίτης 1 ΛΠ, 2 ΛΒ, 0 Φ. 4 Τέτοιοι τύποι προκύπτουν µέσω ενδοκατηγοριακού µεταπλασµού µε µετατροπή του γένους (gender motion) (βλ. Χριστοφίδου 2005: 109).

3 Κατσούδα & Τράπαλης - Γλωσσολογία/Glossologia 20 (2012) εφοπλιστίνα, τεχνίτρια και τεχνίτισσα), ενώ σε υψηλά ποσοστά τόσο οι φοιτητές όσο και οι µαθητές γνωρίζουν τον τύπο πρέσβειρα, ο οποίος δεν θα µπορούσε να σχηµατιστεί αναλογικά. (Είναι προφανές ότι τον γνωρίζουν λόγω της συχνής χρήσης του από τα ΜΜΕ, κυρίως σε εκποµπές lifestyle: «πρέσβειρες καλής θελήσεως» αναλαµβάνουν συχνά γνωστοί ηθοποιοί, κοσµικές κυρίες κ.λπ.). Τέλος, όλοι οι µαθητές και η συντριπτική πλειονότητα των φοιτητών δεν κατέγραψαν τον σχηµατισµό γυναίκα + αρσενικό τύπο επαγγελµατικού ονόµατος (π.χ. γυναίκα εφοπλιστής). Αντιθέτως, κατέγραψαν µεγάλο αριθµό θηλυκοποιηµένων µε επίθηµα θηλυκών (σε -τρια, -ίνα, -ισσα, -ού, -έσα), ενώ πάλι δεν φάνηκε από τις απαντήσεις τους ότι χρησιµοποιούν ή γνωρίζουν λόγια επιθήµατα (π.χ. -ις, -ωρ, -ων). 3. εδοµένα νεοελληνικών γραµµατικών και λεξικών Η παρατηρηθείσα αταξία των απαντήσεων µαθητών και των φοιτητών σχετικά µε τη χρήση και τη γνώση θηλυκών επαγγελµατικών ονοµάτων αποτυπώνει µια εικόνα διδακτικού κενού, που µε τη σειρά του οφείλεται στο ότι τα εργαλεία του δασκάλου και του µαθητή, δηλαδή οι γραµµατικές και τα λεξικά, έχουν ελλείψεις και ασάφειες. Ανατρέχοντας στη γραµµατική Τριανταφυλλίδη ([1941] 1996), στην οποία βασίστηκε η αναπροσαρµοσµένη σχολική γραµµατική, παρατηρούµε ότι αρκετά από τα παραδείγµατα δεν αντιστοιχούν πλέον στη σηµερινή πραγµατικότητα. Για παράδειγµα, αναφέρεται ο τύπος γιάτραινα (Τριανταφυλλίδης [1941] 1996: 217, 499), συνήθως για τη γυναίκα του γιατρού, ενώ ο τύπος γιάτρισσα συνήθως για τη γυναίκα που εργάζεται ως γιατρός. Το ίδιο κενό παρουσιάζει και η σχολική έκδοση. Ωστόσο, ούτε οι νεότερες γραµµατικές δεν ασχολούνται µε το θέµα (βλ. Ιορδανίδου & Μάντζαρη 2005: 74). Συγκεκριµένα, η γραµµατική Holton κ.ά. (1999: 65) πληροφορεί ότι τα αρσενικά επαγγελµατικά σε -ος, -ης, -εας, -ας σχηµατίζουν θηλυκά µε αρσενικές καταλήξεις, αλλά µε τη συνοδεία θηλυκού άρθρου (π.χ. ο/η βουλευτής, ο/η γιατρός κ.ά.) Οι µόνες διτυπίες που παρουσιάζονται είναι: η καλλιτέχνης/η καλλιτέχνις, η νοσοκόµος/η νοσοκόµα (συνηθέστερο). Η γραµµατική Κλαίρη & Μπαµπινιώτη (2005: 59-60) σηµειώνει ότι οι αρσενικοί τύποι µε άρθρο είναι λόγιοι, ενώ οι παράγωγοι µε θηλυκό επίθηµα είναι λιγότερο δόκιµοι και χρησιµοποιούνται για έµφαση, χρωµατισµένοι µε συνυποδηλώσεις όπως υποτίµησης, θαυµασµού, οικειότητας κ.λπ. Σε αντίθεση µε τις παραπάνω γραµµατικές, στη γραµµατική Τσοπανάκη (1994: ) η παράθεση των θηλυκών επιθηµάτων γίνεται πάντα σε αντιστοιχία µε τις καταλήξεις των αρσενικών τους και µε συνοδεία πλήθους παραδειγµάτων. Πράγµατι, πρόκειται για ογκώδη εργασία που καλύπτει µεγάλο αριθµό περιπτώσεων, αλλά το υλικό παρατίθεται ανεπεξέργαστο: µαζί µε το βουλευτίνα και το χωροφυλακίνα βρίσκουµε και τα λιγότερο δόκιµο πρακτορίνα ή το γυµνασιαρχίνα. Όσον αφορά τα νεοελληνικά λεξικά, παρατηρείται ότι δεν σηµειώνουν χαρακτηρισµούς χρήσεως σε θηλυκοποιηµένους µε επίθηµα τύπους, αν και είναι ανάγκη (βλ. Μπαµπινιώτης 2012, ΛΝΕΓ, και Ίδρυµα Μανόλη Τριανταφυλλίδη 2007, ΛΚΝ: επιβάτρια, -ισσα, -ιδα) και δεν καταγράφουν ίδιο αριθµό εναλλακτικών θηλυκοποιηµένων τύπων (βλ. ζαχαροπλάστης: ΛΚΝ: -τρια, -ισσα, λαϊκότρ. -αινα, ΛΝΕΓ: -τρια και -ισσα). Επίσης, ακόµη κι αν παρέχουν τους ίδιους τύπους, συχνά δεν τους σηµαδεύουν µε τους ίδιους χαρακτηρισµούς (βλ. ζαχαροπλάστης, ειρηνοδίκης, ευεργέτης). Ακόµη και εσωτερικά τα λεξικά δεν αντιµετωπίζουν µε τον ίδιο τρόπο παρόµοιους µορφολογικά τύπους. Για παράδειγµα, στα ΛΚΝ και ΛΝΕΓ στο λήµµα λυκειάρχης σηµειώνεται θηλυκοποιηµένος µε επίθηµα -ισσα τύπος, όχι όµως και στο γυµνασιάρχης. Συµπερασµατικά, στα λεξικά αποτυπώνεται η αβεβαιότητα του σχηµατισµού των θηλυκών επαγγελµατικών (βλ. και Μενεγάκη & Ευθυµίου 2009: ), ενώ η ληµµατογράφηση θηλυκών τύπων µοιάζει να επαφίεται εν πολλοίς στη διαίσθηση, τη γλωσσική επάρκεια ή και την ιδεολογία των λεξικογράφων. Η γλωσσική διδασκαλία οφείλει να βοηθήσει τους µαθητές µέσα από γραµµατικές και λεξικά να τακτοποιήσουν τις αποσπασµατικές και άτακτες γνώσεις τους. Γι αυτό

4 58 Κατσούδα & Τράπαλης - Γλωσσολογία/Glossologia 20 (2012) γραµµατικές και λεξικά πρέπει να καλύψουν τα σχετικά κενά, λαµβάνοντας σοβαρά υπ όψιν νεότερες επιστηµονικές µελέτες και δεδοµένα που προέρχονται και από το διαδίκτυο (διασταυρωµένα όµως και επεξεργασµένα). 4. εδοµένα από την υπάρχουσα βιβλιογραφία 4.1. Εξωγλωσσικοί παράγοντες Η Παυλίδου (1985: ) στη σχετική έρευνά της διαπίστωσε ότι η επιλογή του επιθήµατος σε ένα θηλυκό επαγγελµατικό εξαρτάται από εξωγλωσσικούς παράγοντες, ειδικότερα από το φύλο σε συνδυασµό µε την ηλικία. Συγκεκριµένα, διαπίστωσε ότι αγόρια χρονών και γυναίκες από γυναικείες οργανώσεις έδειξαν σχετικά µεγαλύτερη προτίµηση σε δηµοτικά επιθήµατα στα θηλυκά επαγγελµατικά, αν και σε επισηµότερες περιστάσεις προτίµησαν το λόγιο επίθηµα (βλ. επίσης Παυλίδου 1984: 69-79, 2002: 13-76). Σύµφωνα µε τη Φραγκουδάκη (1989: 45-47, 2005: ), δεν είναι η γλώσσα εκείνη που εµποδίζει τον αναλογικό σχηµατισµό θηλυκών επαγγελµατικών, αλλά οι ιδέες. Ο σεξισµός είναι αυτός που µας κάνει να δεχόµαστε ως φυσιολογικές τις µορφολογικές δοµές όπως µαγείρισσα ή χορεύτρια ως αρµόζουσες στη γυναικεία φύση (βλ. και Μακρή-Τσιλιπάκου 1991: ). 5 Η Φραγκουδάκη θα ήθελε τη συνδροµή της αναλογίας για να κατασκευαστούν θηλυκά επαγγελµατικά ονόµατα. Τέλος, ο Μπασλής (1995: ) διαπίστωσε ότι τα ονόµατα που παρουσίασαν πρόβληµα στο σχηµατισµό του θηλυκού είναι εκείνα που δηλώνουν επαγγέλµατα κοινωνικά καταξιωµένα (αξιωµατικός, αρχιτέκτονας, βουλευτής, γιατρός, γυµνασιάρχης, δήµαρχος κ.ά.). Κατά τον Μπασλή, η αντίληψη ότι υπάρχουν καταλήξεις µε υψηλότερο κύρος απ ό,τι άλλες δικαιολογεί γιατί το µεγαλύτερο ποσοστό των µορφωµένων χρησιµοποιεί τον τύπο του αρσενικού αντί του θηλυκού. Και ο Σετάτος (1998: ) θεωρεί κοινωνιογλωσσικής φύσεως το πρόβληµα του σχηµατισµού θηλυκών ουσιαστικών µε θηλυκή επιθηµατοποίηση (βλ. και Ralli 2002: 10-11). Θα πρέπει να σηµειωθεί, ωστόσο, ότι η Φραγκουδάκη δεν λαµβάνει υπ όψιν της µια πολύ σοβαρή διάσταση του θέµατος, την ύπαρξη ενδογλωσσικών παραγόντων που εµποδίζουν τη συµµόρφωση των θηλυκών επαγγελµατικών. Από την άλλη, έχουν µεσολαβήσει αρκετά χρόνια από τότε που διεξήχθησαν οι έρευνες των Παυλίδου (1985) και Μπασλή (1995) και, όπως θα διαπιστώσουµε στη συνέχεια, πολλά θηλυκοποιηµένα ονόµατα που δηλώνουν καταξιωµένα επαγγέλµατα χρησιµοποιούνται πλέον χωρίς υφολογικό χρωµατισµό, µε αποτέλεσµα η χρήση τους να θέτει υπό αµφισβήτηση τον ισχυρισµό της λαϊκότητας συγκεκριµένων θηλυκών επιθηµάτων ή τη σύνδεση του χαµηλού µορφωτικού επιπέδου µε επιλογές θηλυκών επιθηµάτων για τη δήλωση καταξιωµένων επαγγελµατικών ονοµάτων. Έναν επιπλέον εξωγλωσσικό παράγοντα επισηµαίνει ο Τράπαλης (2000), που σηµειώνει ότι τη δύναµη προβολής ή και επιβολής ορισµένων θηλυκών τύπων την έχουν οι µορφωµένοι, άτοµα µε κοινωνικό κύρος και αναγνωρισιµότητα, τα ΜΜΕ 6 και οι δάσκαλοι. Πάνω από όλους την έχουν όσοι µπορούν να επηρεάζουν τις κυβερνητικές αποφάσεις για το τι διδάσκεται στο σχολείο και πώς. Κάθε τύπος, όσο κι αν γλωσσολογικά είναι άρτιος, αν δεν διοχετευθεί στην εκπαιδευτική πράξη και στα ΜΜΕ, δεν έχει πιθανότητες να ευδοκιµήσει Ενδογλωσσικοί παράγοντες Η παραγωγικότητα ή µη ενός θηλυκού επιθήµατος και εποµένως η θηλυκή επιθηµατοποίηση µέσω αυτού µπορεί να ευνοείται από ενδογλωσσικούς παράγοντες. Έτσι, λόγου χάριν, το επίθηµα -τρια σχηµατίζει θηλυκά ουσιαστικά µε άµεση επιθηµατοποίηση στη ρηµατική βάση 5 Σύµφωνα µε τη Μακρή-Τσιλιπάκου (1991: 356), «ύστατη µαρτυρία της υποβάθµισης των γυναικών και της επικυριαρχίας των ανδρών» είναι η «λεγόµενη γενετική (generic) χρήση σύµφωνα µε την οποία το αρσενικό είναι το επικρατέστερο προσωπικό γένος [ ]». 6 Για τη στάση των ΜΜΕ σχετικά µε τον σχηµατισµό ουσιαστικών αξιωµάτων στα δύο γένη βλ. Μενεγάκη & Ευθυµίου (2009: ).

5 Κατσούδα & Τράπαλης - Γλωσσολογία/Glossologia 20 (2012) χωρίς τον ενδιάµεσο σχηµατισµό του αρσενικού (Koutsoukos & Pavlakou 2009: 118), γεγονός που θεωρούµε ότι ευνοεί την παραγωγικότητα του συγκεκριµένου θηλυκού επιθήµατος. Άλλοτε πάλι, το ίδιο το γλωσσικό σύστηµα θέτει εµπόδια στη θηλυκή επιθηµατοποίηση. Σύµφωνα µε τη Θωµαδάκη (1989: ), ενδογλωσσικοί παράγοντες λειτουργούν ανασταλτικά στο µετασχηµατισµό των θηλυκών σε -ος. Καταρχάς, τα θηλυκά σε -ω (γεν. -ως), που θα µπορούσαν να αναλάβουν το ρόλο του µεταπλαστικού προτύπου, δεν τα κατάφεραν, καθώς είναι κατεξοχήν κύρια ονόµατα χωρίς πληθυντικό αριθµό. Επιπλέον, τα θηλυκά σε -ος µε χαρακτηριστικό [+ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ] αποτελούν ξεχωριστά λήµµατα, γι αυτό δεν µπορούν εύκολα να αποδεσµευτούν από το κλιτικό τους παράδειγµα. ύο ακόµη ενδογλωσσικές αιτίες εντοπίζουν οι Ιορδανίδου & Μάντζαρη (2005). Συγκεκριµένα, διαπιστώνουν το γλωσσικό εµπόδιο της συστηµατικής οµωνυµίας, που αντιµετωπίζεται, λόγου χάριν, στην περίπτωση θηλυκοποίησης επαγγελµατικών σε -ικός µε το επίθηµα -ική, όπου το θηλυκό επαγγελµατικό θα συνέπιπτε φωνογραφηµατικά µε το αντίστοιχο θηλυκό επίθετο ή την αντίστοιχη ονοµασία επιστήµης ή τέχνης (π.χ. η πολιτική, η µαθηµατική κ.ά.) (Ιορδανίδου & Μάντζαρη 2005: 78). Επίσης, διαπιστώνουν την αντίθεση που δηµιουργείται ανάµεσα σε λόγια λεξικά µορφήµατα και σε λαϊκότερες καταλήξεις (Ιορδανίδου & Μάντζαρη 2005: 76), όπως συµβαίνει µε τα επιθήµατα -ίνα και -ισσα. Όσον αφορά τους ενδογλωσσικούς παράγοντες, πρέπει να σηµειωθεί ότι µπορεί τα ονόµατα σε -ος να αντιστέκονται στη θηλυκοποίηση, υπάρχουν όµως περιοχές που επιδεικνύουν συγκεκριµένες τάσεις και σε αυτό το σύστηµα. Σύµφωνα µε την Κατσούδα (2005: 18-26), υπάρχει ισχυρή συστηµατική δοµική πίεση για συµµόρφωση των θηλυκών σε -ος σε ένα παροξύτονο δοµικό σχήµα µε επίθηµα -α, π.χ. νοσοκόµος> νοσοκόµα, παρθένος> παρθένα, κάµηλος> καµήλα. Το συγκεκριµένο δοµικό σχήµα ακολουθούν αρκετά ήδη παροξύτονα θηλυκά σε -ούχος (π.χ. συµβασιούχος> συµβασιούχα, συνταξιούχος> συνταξιούχα), τα οποία απαντούν συχνά στον πληθυντικό. 7 Όσον αφορά τις συνδηλώσεις που µπορεί να προκαλούν συγκεκριµένα επιθήµατα, όπως σωστά παρατηρεί ο Τσολάκης (2004: 148), µπορούν και αυτά να υποστούν σηµασιολογική και υφολογική µεταβολή. Εποµένως, πρέπει να λάβουµε υπ όψιν µας πρόσθετα ή νέα στοιχεία που θα οδηγήσουν σε νέα συµπεράσµατα για την αντιµετώπιση του προβλήµατος. 5. εδοµένα σωµάτων κειµένων Στη συγκεκριµένη ενότητα θα εξετάσουµε τα δεδοµένα από το διαδίκτυο και από σώµατα κειµένων αναφοράς, καταρχάς ποσοτικά και στη συνέχεια ποιοτικά Στατιστικά δεδοµένα Οι Ιορδανίδου & Μάντζαρη (2005) στήριξαν την έρευνά τους σε δεδοµένα που βρήκαν στη µηχανή αναζήτησης του Google, δίνοντας αριθµητικές εµφανίσεις για συγκεκριµένους τύπους, χωρίς την ποιοτική ανάλυση κειµενικών παραδειγµάτων. Εντούτοις, δεδοµένου ότι οι καταχωρίσεις συνεχώς πολλαπλασιάζονται, αναζητήσαµε και εµείς τύπους αρσενικών επαγγελµατικών ονοµάτων µε θηλυκό άρθρο παράλληλα µε τον θηλυκοποιηµένο τύπο µε θηλυκό επίθηµα. Στον Πίνακα 1, που ακολουθεί, παρατίθεται ένα ενδεικτικό δείγµα των ευρηµάτων: 7 Προτείνεται µάλιστα από τις Ιορδανίδου & Μάντζαρη (2005: 77) να σχηµατίζει η συγκεκριµένη κατηγορία ενικό σε -α ή να έχουν στον πληθυντικό διπλούς τύπους κατά το πρότυπο έγκυοι-έγκυες.

6 60 Κατσούδα & Τράπαλης - Γλωσσολογία/Glossologia 20 (2012) Πίνακας 1. Συχνότητα εµφάνισης θηλυκών επαγγελµατικών στο Google στον ενικό αριθµό Θηλυκό επαγγελµατικό Εµφανίσεις Αρσενικό επαγγελµατικό Εµφανίσεις µε θηλυκό επίθηµα µε θηλυκό άρθρο αρχιτεκτόνισσα 1180 η αρχιτέκτονας 1100 την αρχιτέκτονα 1100 αστυνοµικίνα 1870 η αστυνοµικός 1090 την αστυνοµικό 524 βουλευτίνα η βουλευτής τη βουλευτή 7720 γιατρίνα η γιατρός τη γιατρό 7900 δηµαρχίνα 515 η δήµαρχος τη δήµαρχο 8720 στρατιωτίνα 809 η στρατιώτης 186 τη στρατιώτη 6 Το ενδιαφέρον που παρουσιάζουν τα παραπάνω αριθµητικά δεδοµένα είναι ότι όλοι οι θηλυκοποιηµένοι τύποι δεν έχουν την ίδια τύχη. Μάλλον φαίνεται ότι δηµιουργείται ένα συνεχές από την αριθµητική επικράτηση του θηλυκοποιηµένου τύπου (π.χ. η στρατιωτίνα: η στρατιώτης/την στρατιώτη), την σχεδόν ισάριθµη εµφάνιση θηλυκοποιηµένου και αρσενικού µε συνοδεία θηλυκού άρθρου τύπο (π.χ. η αστυνοµικίνα: η αστυνοµικός/την αστυνοµικό ή η αρχιτεκτόνισσα: η αρχιτέκτονας ή της αρχιτέκτονα) µέχρι την αντιστρόφως αριθµητική επικράτηση του αρσενικού τύπου µε θηλυκό άρθρο (π.χ. η βουλευτής/τη βουλευτή: η βουλευτίνα). Παρότι αριθµητικά περισσότεροι είναι τύποι όπως η βουλευτής και η γιατρός, δεν είναι αµελητέες οι εµφανίσεις τύπων όπως η βουλευτίνα και η γιατρίνα. Απεναντίας, τα δεδοµένα σε αριθµούς δείχνουν εντονότατη εµφάνιση των παραπάνω τύπων. Ανάλογη τάση φανερώνουν και τα λιγοστά δεδοµένα των δύο σωµάτων κειµένων, ΕΘΕΓ και ΣΕΚ: Πίνακας 2. Συχνότητα εµφάνισης θηλυκών επαγγελµατικών σε ΕΘΕΓ και ΣΕΚ στον ενικό αριθµό Θηλυκό επαγγελµατικό Εµφανίσεις Αρσενικό επαγγελµατικό Εµφανίσεις µε θηλυκό επίθηµα ΕΘΕΓ ΣΕΚ µε θηλυκό άρθρο ΕΘΕΓ ΣΕΚ αρχιτεκτόνισσα 7 2 η αρχιτέκτων/ η αρχιτέκτονας 19 2 την αρχιτέκτονα 0 2 αστυνοµικίνα 11 2 η αστυνοµικός 2 0 την αστυνοµικό 0 0 βουλευτίνα 29 2 η βουλευτής τη βουλευτή 59 0 γιατρίνα 24 6 η γιατρός 16 5 τη γιατρό 4 2 στρατιωτίνα 2 1 η στρατιώτης 0 0 τη στρατιώτη 0 0 δικηγορίνα 2 0 η δικηγόρος τη δικηγόρο 10 0 Η εικόνα αλλάζει τελείως υπέρ των θηλυκοποιηµένων τύπων, όταν αναζητήσουµε στο Google τους ίδιους τύπους στον πληθυντικό αριθµό, όπως φαίνεται στον Πίνακα 3:

7 Κατσούδα & Τράπαλης - Γλωσσολογία/Glossologia 20 (2012) Πίνακας 3. Συχνότητα εµφάνισης θηλυκών επαγγελµατικών στο Google στον πληθυντικό αριθµό Θηλυκό επαγγελµατικό Εµφανίσεις Αρσενικό επαγγελµατικό Εµφανίσεις µε θηλυκό επίθηµα µε θηλυκό άρθρο αρχιτεκτόνισσες 342 τις αρχιτέκτονες 108 γυναίκες αρχιτέκτονες 67 βουλευτίνες 2480 τις βουλευτές 59 γυναίκες βουλευτές 1130 γιατρίνες 2250 τις γιατρούς 264 γυναίκες γιατροί/γιατρούς δηµαρχίνες 37 τις δηµάρχους 78 γυναίκες δήµαρχοι/ δηµάρχους δικηγορίνες 576 τις δικηγόρους 146 γυναίκες δικηγόροι/ δικηγόρους Ανάλογη είναι και η εικόνα από τα δεδοµένα των σωµάτων κειµένων του ΕΘΕΓ και του ΣΕΚ αντιστοίχως: Πίνακας 4. Συχνότητα εµφάνισης θηλυκών επαγγελµατικών σε ΕΘΕΓ και ΣΕΚ στον πληθυντικό αριθµό Θηλυκό επαγγελµατικό Εµφανίσεις Αρσενικό επαγγελµατικό Εµφανίσεις µε θηλυκό επίθηµα ΕΘΕΓ ΣΕΚ µε θηλυκό άρθρο ΕΘΕΓ ΣΕΚ αρχιτεκτόνισσες 0 0 τις αρχιτέκτονες 0 0 γυναίκες αρχιτέκτονες 0 0 βουλευτίνες 7 1 τις βουλευτές 1 0 γυναίκες βουλευτές 3 1 γιατρίνες 2 1 τις γιατρούς 1 0 γυναίκες γιατροί/ γιατρούς δηµαρχίνες 1 0 τις δηµάρχους 0 0 γυναίκες δήµαρχοι/ δηµάρχους 0 0 δικηγορίνες 0 2 τις δικηγόρους 0 1 γυναίκες δικηγόροι/ δικηγόρους Η ανάγκη για δήλωση του γένους που επιτρέπει στον πληθυντικό αριθµό το θηλυκό άρθρο µόνο στην αιτιατική δικαιολογεί την επικράτηση των θηλυκοποιηµένων µε θηλυκό επίθηµα επαγγελµατικών ονοµάτων στον πληθυντικό αριθµό. Οι περιπτώσεις αυτές αποδεικνύουν όµως και κάτι ακόµη: αν πράγµατι οι θηλυκοποιηµένοι µε θηλυκό επίθηµα τύποι ήταν λαϊκότεροι, δεν θα επιλέγονταν ούτε στον πληθυντικό αριθµό. Στη θέση τους θα επιλεγόταν περισσότερο το αχρωµάτιστο γυναίκες + αρσενικό επαγγελµατικό πληθυντικό αριθµού. Εποµένως, δεν τεκµηριώνεται ότι τύποι όπως δικηγορίνα, γιατρίνα, βουλευτίνα, δηµαρχίνα είναι υφολογικά χρωµατισµένοι Συγκεκριµένες χρήσεις Σηµαντικότερο από τα ποσοτικά δεδοµένα είναι η ποιοτική τους ανάλυση (πρβλ. Τράπαλης 2003: 196, σηµ. 18), καθώς µεγάλη σηµασία έχει ποιος είναι εκείνος που λέει ή γράφει κάτι. Ειδικότερα, αναφορικά µε τη διδασκαλία και την εκµάθηση µιας ξένης γλώσσας, η αναζήτηση των λεξικών συνεµφανίσεων µιας λέξης (collocations) σε σώµατα κειµένων αποτελεί αναµφισβήτητα ένα µεθοδολογικό εργαλείο που βοηθά αποτελεσµατικά την κατάκτηση του λεξιλογίου (Sinclair 1991, Hunston 2002, Hunston & Francis 2002). Γι αυτό, είναι χρήσιµο να σταθούµε σε συγκεκριµένες καταχωρίσεις του διαδικτύου, τις οποίες κατόπιν θα σχολιάσουµε:

8 62 Κατσούδα & Τράπαλης - Γλωσσολογία/Glossologia 20 (2012) (1) ΚΑΜΠΕΡΑ. Γυναίκα βουλευτής του Εργατικού Κόµµατος [ ] Το περιστατικό µε πρωταγωνίστρια τη βουλευτίνα [ ] (Το Βήµα, 13/6/08 σελ. 1) (2) Για πρώτη φορά µια γιατρίνα (Χρύσα Σπάρταλη) στην ιστορία του ΙΣΡ διεκδικεί µια θέση στο Π.Ι.Σ. (Στον ιστότοπο του Ιατρικού συλλόγου Ρόδου) (3) [ ] µια πολύ καλή ηµαρχίνα. (Από συνέντευξη του τότε υπουργού Υγείας κ. Νικήτα Κακλαµάνη, 18/12/2005) (4) [ ]. λαµπρή επιστηµόνισσα, καθηγήτρια στο Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών του Καποδιστριακού (Το Βήµα, 16/02/1997, A48) (5) Η Νοµάρχισσα Ηρακλείου, Κυρία Ευαγγελία Σχοιναράκη-Ηλιάκη, [ ] (Από τον ιστότοπο της Νοµαρχίας Ηρακλείου) (6) [ ] η δικαστίνα αγόρασε το οικόπεδο [ ] (Το Βήµα, 01/06/1997, A43) (7) αρχιτεκτόνισσα διπλωµατούχος ζητείται από αρχιτεκτονικό γραφείο [ ] (Από τον ιστότοπο του JobClub, ΚΕΚ Εταιρεία Έρευνας και Επικοινωνίας) (8) Λεκτόρισσα Ευθυµία Αντωνοπούλου (Από τον ιστότοπο OM.E.A, Τµ. Βιολογίας, Α.Π.Θ.) Στα παραπάνω παραδείγµατα µπορεί να παρατηρηθεί ότι στην περίπτωση των (1)-(4) οι οµιλητές/συγγραφείς έκαναν χρήση θηλυκού επαγγελµατικού µε θηλυκό επίθηµα, παρόλο που τα συγκεκριµένα επαγγελµατικά ονόµατα συνοδεύονται από επίθετα ή ουσιαστικά που δηλώνουν σαφώς το γένος. εν επιλέγουν συνδυασµούς όπως µε πρωταγωνίστρια τη βουλευτή, µια γιατρό, πολύ καλή δήµαρχο, λαµπρή επιστήµονα, κάτι που σηµαίνει ότι µπορεί να θεωρούν τους επιθηµατοποιηµένους τύπους ως µοναδική λύση για τη διάκριση του γένους. Επιπλέον, διακρίνουµε πιθανή τάση συµµόρφωσης της κατάληξης των αρσενικών προς την κατάληξη των επιθέτων, ώστε να αποφεύγονται οι δυσκολίες σχηµατισµού (πρβλ. λάθη όπως *πολλούς µεθόδους αντί πολλές µεθόδους). Στο ίδιο παράδειγµα (1) συνυπάρχουν ισότιµα τύποι όπως γυναίκα βουλευτής και βουλευτίνα, ενώ στα παραδείγµατα (2), (6) και (8) τα επιθηµατοποιηµένα θηλυκά επαγγελµατικά χρησιµοποιούνται σε επίσηµες ιστοσελίδες (Ιατρικός Σύλλογος Ρόδου, Νοµαρχία Ηρακλείου, τµήµα Βιολογίας Α.Π.Θ.). Επιπλέον, η χρήση επιθηµατοποιηµένων επαγγελµατικών γίνεται ακόµη και σε περιπτώσεις αγγελιών για εύρεση εργασίας (βλ. παράδειγµα 7). Τέλος, είναι σηµαντικό ότι σε όλα τα παραθέµατα οι χρήσεις είναι ουδέτερες, δηλαδή δεν δηλώνουν οικειότητα ή ειρωνεία. 6. Συµπεράσµατα Κειµενικές χρήσεις δείχνουν ότι, συγχρονικά πλέον, πολλοί θηλυκοποιηµένοι τύποι µε θηλυκό επίθηµα χρησιµοποιούνται σε πολλά κειµενικά είδη και µάλιστα µε τρόπο αχρωµάτιστο και ότι µπορούν να καλύψουν τις ανάγκες απαιτητικών υφολογικά κειµένων. Η αντίληψη ότι συγκεκριµένοι θηλυκοποιηµένοι τύποι είναι υφολογικά λαϊκότεροι είναι συχνά αποτέλεσµα ενός φαύλου κύκλου: δεν τους διδαχτήκαµε στο σχολείο επειδή δεν τους αναφέρει η γραµµατική, γι αυτό δεν τους χρησιµοποιούµε και, επειδή δεν τους χρησιµοποιούµε, οι γραµµατικές και τα λεξικά δεν τους καταγράφουν, συνεχίζοντας έτσι να απεικονίζουν µια δήθεν αµετάβλητη γλωσσική κατάσταση. Γι αυτό, πρέπει να τολµήσουµε να προτείνουµε ορισµένους µορφολογικούς τύπους, ξεκινώντας από τύπους που διαπιστώνεται ότι έχουν αποδοχή, έστω και περιορισµένη. Σε καµία περίπτωση δεν είναι δυνατόν να εκβιάσουµε τη λύση, αλλά στηριζόµενοι τόσο σε εµπειρικά όσο και σε επιστηµονικά δεδοµένα µπορούµε να προτείνουµε ρεαλιστικές

9 Κατσούδα & Τράπαλης - Γλωσσολογία/Glossologia 20 (2012) λύσεις. Γραµµατικές και λεξικά, λαµβάνοντας υπ όψιν µελέτες και καινούργια δεδοµένα, πρέπει να παρουσιάσουν τους µορφολογικούς τύπους των θηλυκών ως ασηµάδευτους υφολογικά, ώστε να βοηθήσουν τον οµιλητή να τους χρησιµοποιήσει πλέον απενοχοποιηµένα. Μόνον έτσι τύποι που σήµερα είναι απλώς εναλλακτικοί θα δοκιµαστούν στην καθηµερινή χρήση του προφορικού και του γραπτού λόγου, ώστε η ίδια η γλωσσική χρήση να καθορίσει την τύχη τους. Από την άλλη, θα πρέπει να υπάρξει απενοχοποίηση και όσων θηλυκών, κυρίως σε -ος, αντιστέκονται στη θηλυκοποίηση µε θηλυκό επίθηµα. Η χρήση τύπων όπως γυναίκα πυροσβέστης θα µπορούσε να αποτελέσει µια λύση για τη διάκριση του γένους, σε περιπτώσεις όπου ούτε το επίθηµα ούτε το άρθρο την επιτρέπουν, αν και τέτοιοι σχηµατισµοί συχνά προσκρούουν στο γλωσσικό αίσθηµα ή προκαλούν αµφισηµία µέσα σε φραστικές δοµές. 8 Βασισµένοι στα παραπάνω συµπεράσµατα, προτείνουµε τη διδασκαλία θηλυκοποιηµένων τύπων µε βάση συγκεκριµένες λέξεις-πρότυπα ανά µορφηµατική κατηγορία. Στόχος είναι ο περιορισµός όσο το δυνατόν των πολυτυπιών, δεδοµένου ότι αυτές θα οδηγήσουν το πιθανότερο σε σύγχυση των µαθητών. Επειδή όµως είναι αναπόφευκτη η πολυτυπία, η διδασκαλία της πρέπει να γίνεται µε γλωσσολογικά και όχι µε ιδεολογικά κριτήρια. Αυτό προϋποθέτει επιµόρφωση των καθηγητών σε θέµατα γλωσσικών ποικιλιών, αλλιώς θα αποτύχει. Ο Πίνακας 5 περιλαµβάνει ένα µικρό δείγµα για το πώς µπορούν να παρουσιαστούν τα σχετικά δεδοµένα στην εκπαιδευτική πράξη: Πίνακας 5. Προτεινόµενη διδακτική παρουσίαση των θηλυκοποιηµένων τύπων Αρσενικό σε: Θηλυκό σε: Κατηγορία 1. ίστρια Όσα λήγουν σε -ιστής (λογίστρια, ποδοσφαιρίστρια, εφοπλίστρια κ.ά.) 2α. τρια Μεταρηµατικά παράγωγα σε -της/-τής (διευθύντρια, ερευνήτρια, συνθέτρια κ.ά.) -ης 2β. ίνα βουλευτίνα, δικαστίνα, στρατιωτίνα 3. ισσα Όσα προέρχονται από όνοµα (πορτιέρισσα, ανθοπώλισσα, νοµάρχισσα, γυµνασιάρχισσα κ.ά.) 4. ιδα Κυρίως για όσα θηλυκά σχηµατίστηκαν ήδη στη λόγια γλώσσα σε -ις, -ιδος (καλλιτέχνιδα, λογοτέχνιδα, ηγέτιδα κ.ά.) 5. ού Όσα λήγουν σε -τζής (ταξιτζού, παλιατζού κ.ά.) Συµπερασµατικά, για να επιλυθεί το πρόβληµα του σχηµατισµού των επαγγελµατικών θηλυκών, απαιτούνται συνεχείς µελέτες για την αρτιότερη περιγραφή της τρέχουσας γλωσσικής κατάστασης, καθώς και ανανέωση λεξικών και γραµµατικών, κατάρτιση κατάλληλων σωµάτων κειµένων και αξιοποίηση υπό προϋποθέσεις των δυνατοτήτων που προσφέρει το διαδίκτυο. Απαιτείται κυρίως διεπιστηµονική συνεργασία και αφύπνιση των αρµόδιων, κυρίως εκπαιδευτικών, οργάνων, ώστε να ληφθούν αποφάσεις που θα συµβάλουν στην επίλυση των προβληµάτων, τόσο του γλωσσικού συστήµατος όσο και της διδασκαλίας του. Βιβλιογραφία Holton, P., Mackridge, P. & Φιλιππάκη-Warburton, E Γραµµατική της Ελληνικής Γλώσσας. (Μτφρ. Β. Σπυρόπουλος). Αθήνα: Πατάκης. Hunston, S Corpora in Applied Linguistics. Cambridge: Cambridge University Press. 8 Η πληθυντικοποίηση γυναίκες-πυροσβέστες προσκρούει στο γλωσσικό αίσθηµα, ενώ η ένταξη του τύπου σε φραστική δοµή µε γενική προκαλεί αµφισηµία, π.χ. «Καθιστή διαµαρτυρία γυναίκας πυροσβέστη που έχασε θέση εργασίας», σε αντίθεση µε τον θηλυκό επιθηµατοποιηµένο τύπο πυροσβέστρια, π.χ. «Καθιστή διαµαρτυρία πυροσβέστριας που έχασε θέση εργασίας».

10 64 Κατσούδα & Τράπαλης - Γλωσσολογία/Glossologia 20 (2012) Hunston, S. & Francis, G Pattern Grammar. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins. Θωµαδάκη, Ευ Ο ρόλος του γένους στη διαµόρφωση των Ν.Ε. κλιτικών παραδειγµάτων: Θηλυκά ουσιαστικά σε -ος. Μελέτες για την Ελληνική Γλώσσα 10, Ίδρυµα Μανόλη Τριανταφυλλίδη [Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών] Λεξικό της Kοινής Nεοελληνικής. 7η έκδοση. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης. Ιορδανίδου, Ά. & Μάντζαρη, Ε Τα θηλυκά επαγγελµατικά ουσιαστικά: Γλωσσική χρήση και τυποποίηση. Ελληνική Εταιρεία Ορολογίας, 5ο Συνέδριο «Ελληνική Γλώσσα και Ορολογία» (Λευκωσία, Κύπρος Οκτωβρίου 2005). Αθήνα: Τεχνικό Επιµελητήριο Ελλάδας, Κατσούδα, Γ Ο µεταπλασµός ονοµάτων θηλυκού γένους και η δυναµική {a}. Μέντορας 8, Κλαίρης, Xρ. & Mπαµπινιώτης, Γ. (σε συνεργασία µε τους Aµαλία Mόζερ, Aικατερίνη Mπακάκου- Oρφανού και Σταύρο Σκοπετέα) Γραµµατική της Nέας Eλληνικής. οµολειτουργική- Eπικοινωνιακή. Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα. Koutsoukos, N. & Pavlakou, M A Construction Morphology account of agent nouns in Modern Greek. Ιn A. Ralli (ed.) Patras Working Papers in Linguistics, Vol.1. Patras: Magnisalis Press, Μακρή-Τσιλιπάκου, M Γλώσσα, διαφορά και κοινωνική αξιολόγηση. Μελέτες για την ελληνική γλώσσα 11, Μενεγάκη, Μ. & Ευθυµίου, Λ Εξουσία και γλώσσα στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία. Μια προσέγγιση. In E. Close, G. Couvalis, G. Frazis, M. Palaktsoglou & M. Tsianikas (eds) Greek Research in Australia: Proceedings of the Biennial International Conference of Greek Studies. Adelaide: Flinders University Department of Languages-Modern Greek, Μπαµπινιώτης, Γ Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. 4η έκδοση. Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας. Μπασλής, Γ Θηλυκά επαγγελµατικά. Μελέτες για την ελληνική γλώσσα 16, Παυλίδου, Θ Γλώσσα-γλωσσολογία-σεξισµός. Σύγχρονα Θέµατα 21, Παυλίδου Θ Παρατηρήσεις στα θηλυκά επαγγελµατικά. Μελέτες για την ελληνική γλώσσα 5, Παυλίδου Θ Γλώσσα-γένος-φύλο: Προβλήµατα, αναζητήσεις και ελληνική γλώσσα. Στο Θ. Σ. Παυλίδου (επιµ.) Γλώσσα-Γένος-Φύλο. Αθήνα: Παρατηρητής, Ralli, A The role of morphology in gender determination: Evidence from Modern Greek. Linguistics 40 (3), Σετάτος, Μ Γραµµατικό και φυσικό γένος στην Κοινή Νεοελληνική. Επιστηµονική Επετηρίδα της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ., Τεύχος Τµήµατος Φιλολογίας 7, Sinclair, J Corpus, Concordance, Collocation. Oxford: Oxford University Press. Τράπαλης, Γ Η κυρία του κυρίου. Παρατηρήσεις στον σχηµατισµό των θηλυκών τύπων που αντιστοιχούν σε αρσενικά ουσιαστικά. (ανέκδοτη εργασία). Τράπαλης, Γ Πρακτικά προβλήµατα νεοελληνικής λεξικογραφίας. Παλίµψηστον 18, Ηράκλειο: Βικελαία ηµοτική Βιβλιοθήκη, Tριανταφυλλίδης, Μ. ([1941] 1996). Νεοελληνική Γραµµατική (της δηµοτικής). Aνατύπωση της έκδοσης του ΟΕΣΒ (1941) µε διορθώσεις. Θεσσαλονίκη: Ίδρυµα Μανόλη Τριανταφυλλίδη [Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών]. Τσολάκης, Χρ Τη γλώσσα µου έδωσαν ελληνική. Γ τόµος. Θεσσαλονίκη: Νησίδες και 95,8 της ΕΡΤ-3. Τσοπανάκης, Αγ Νεοελληνική Γραµµατική. Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη, Αθήνα: Εστία Ι.. Κολλάρου. Φραγκουδάκη, Ά Γλώσσα λανθάνουσα 3. Ή γιατί δεν υπάρχουν βουλεύτριες παρά µόνο χορεύτριες. ίνη 4, Φραγκουδάκη, Ά Η χρήση της γλώσσας και οι κυρίαρχες ιδέες: Σχολιασµός της πεποίθησης για τη γλωσσική αλλαγή που «εµποδίζει» η ίδια η γλώσσα. Επιστηµονικό Συµπόσιο «Χρήσεις της Γλώσσας» (3-5 εκεµβρίου 2004). Αθήνα: Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισµού και Γενικής Παιδείας, Χριστοφίδου, Α Γένος και κλίση στην ελληνική (Μια φυσική προσέγγιση). Στο Α. Αναστασιάδη-Συµεωνίδη, Α. Ράλλη &. Χειλά-Μαρκοπούλου (επιµ.) Το γένος. Αθήνα: Πατάκης,

Ο σχηματισμός του πληθυντικού αριθμού των μετοχών ηγουμένη, εφαπτομένη, προϊσταμένη, συνισταμένη, υφισταμένη: συμπεράσματα και εφαρμογές

Ο σχηματισμός του πληθυντικού αριθμού των μετοχών ηγουμένη, εφαπτομένη, προϊσταμένη, συνισταμένη, υφισταμένη: συμπεράσματα και εφαρμογές Ο σχηματισμός του πληθυντικού αριθμού των μετοχών ηγουμένη, εφαπτομένη, προϊσταμένη, συνισταμένη, υφισταμένη: συμπεράσματα και εφαρμογές Γεωργία Κατσούδα Πανεπιστήμιο Αθηνών georkatsouda@yahoo.gr Abstract:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙ ΟΣΗΣ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΥΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΕΝΟΣ ΑΕΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙ ΟΣΗΣ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΥΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΕΝΟΣ ΑΕΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ Ελληνικό Στατιστικό Ινστιτούτο Πρακτικά 17 ου Πανελληνίου Συνεδρίου Στατιστικής (2), σελ. 11-1 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙ ΟΣΗΣ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΥΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΕΝΟΣ ΑΕΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

6. ΤΑ ΘΗΛΥΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ: ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ PROFESSIONAL FEMININE NOUNS: LANGUAGE USE AND STANDARDIΖATION

6. ΤΑ ΘΗΛΥΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ: ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ PROFESSIONAL FEMININE NOUNS: LANGUAGE USE AND STANDARDIΖATION 1 6. ΤΑ ΘΗΛΥΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ: ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Άννα Ιορδανίδου, Έλενα Μάντζαρη Στόχος της παρούσας ανακοίνωσης είναι να ερευνήσει τη σημερινή χρήση των θηλυκών επαγγελματικών

Διαβάστε περισσότερα

12. Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

12. Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης . Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Έτος Ίδρυσης: 97 ΠΑΛΙΕΡΑΚΗ ΚΑΛΛΙΟΠΗ Περιεχόμενα. Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης ( ).... Η κατά φύλο σύνθεση των μελών ΔΕΠ (συνολικά στοιχεία).... Κατανομή των μελών ΔΕΠ

Διαβάστε περισσότερα

Διαγνωστικά δοκίμια ελληνομάθειας για Γυμνάσια & Λύκεια /Τεχνικές Σχολές

Διαγνωστικά δοκίμια ελληνομάθειας για Γυμνάσια & Λύκεια /Τεχνικές Σχολές Πρόγραμμα Εκμάθησης της Ελληνικής ως δεύτερης /ξένης γλώσσας στη Μέση Εκπαίδευση Διαγνωστικά δοκίμια ελληνομάθειας για Γυμνάσια & Λύκεια /Τεχνικές Σχολές Σεπτέμβριος 2011 {επιμ. παρουσίασης: Μαρία Παπαλεοντίου,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΝΕΑ 09/10/1999. Η ταµίας, η ταµία ή η ταµίισσα;

ΤΑ ΝΕΑ 09/10/1999. Η ταµίας, η ταµία ή η ταµίισσα; ΤΑ ΝΕΑ 09/10/1999 Η ταµίας, η ταµία ή η ταµίισσα; Η γυναίκα βουλευτής µοιάζει να προτιµά τον αντρικό τίτλο, αντί για έναν τύπο που άλλη µια φορά θα τη διαφοροποιεί, σαν να την περιπαίζει: η βουλευτίνα!

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο Πρώτο Έτος Αξιολόγησης (Ιούλιος 2009)

Αξιολόγηση Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο Πρώτο Έτος Αξιολόγησης (Ιούλιος 2009) Αξιολόγηση Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο Πρώτο Έτος Αξιολόγησης (Ιούλιος 2009) 1. Ταυτότητα της Έρευνας Το πρόβλημα του λειτουργικού αναλφαβητισμού στην Κύπρο στις ηλικίες των 12 με 15 χρόνων

Διαβάστε περισσότερα

Γλωσσική επιμέλεια: επιλογή ή αναγκαιότητα; Άννα Ιορδανίδου

Γλωσσική επιμέλεια: επιλογή ή αναγκαιότητα; Άννα Ιορδανίδου Γλωσσική επιμέλεια: επιλογή ή αναγκαιότητα; Άννα Ιορδανίδου Γλωσσική επιμέλεια // Διαμόρφωση και οργάνωση κειμένου Η γλωσσική επιμέλεια αφορά τη γλωσσική μορφή και το περιεχόμενο, ενώ η διαμόρφωση και

Διαβάστε περισσότερα

3. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

3. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ . ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Έτος Ίδρυσης: 9 ΠΑΛΙΕΡΑΚΗ ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.). Η κατά φύλο σύνθεση των μελών ΔΕΠ (Συνολικά στοιχεία). Κατανομή

Διαβάστε περισσότερα

Φυλλάδιο Εργασίας 1. Ενδεικτικές Απαντήσεις. Αξιολόγηση Διδακτικών Δραστηριοτήτων από τα διδακτικά εγχειρίδια

Φυλλάδιο Εργασίας 1. Ενδεικτικές Απαντήσεις. Αξιολόγηση Διδακτικών Δραστηριοτήτων από τα διδακτικά εγχειρίδια Φυλλάδιο Εργασίας 1 Ενδεικτικές Απαντήσεις Αξιολόγηση Διδακτικών Δραστηριοτήτων από τα διδακτικά εγχειρίδια Κωνσταντίνος Κακαρίκος, Ευφροσύνη Κοντοκώστα k_kakarikos@hotmail.com efkodok@yahoo.gr Δραστηριότητα

Διαβάστε περισσότερα

Θησαυρού της Ελληνικής Γλώσσας του Ινστιτούτου Επεξεργασίας Λόγου (http://hnc.ilsp.gr/)

Θησαυρού της Ελληνικής Γλώσσας του Ινστιτούτου Επεξεργασίας Λόγου (http://hnc.ilsp.gr/) Παραγωγικά επιθήματα: ουσιαστικά παράγωγα από ρήματα Περιεχόμενα 1 η Φάση: Συγκέντρωση σχετικών λημμάτων Εναλλακτική διαδικασία για την υλοποίηση της 1 η φάσης 2 η Φάση: Κυρίως διερευνητική εργασία. Α.

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος: Κογκίδου ήµητρα. Εκπαιδευτική Ηγεσία και Φύλο. Στο: αράκη Ελένη (2007) Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.

Πρόλογος: Κογκίδου ήµητρα. Εκπαιδευτική Ηγεσία και Φύλο. Στο: αράκη Ελένη (2007) Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο. Πρόλογος: Κογκίδου ήµητρα Στο: αράκη Ελένη (2007) Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο. Εκπαιδευτική Ηγεσία και Φύλο. Τα τελευταία χρόνια βρισκόµαστε µπροστά σε µια βαθµιαία αποδόµηση της ανδροκρατικής έννοιας της ηγεσίας

Διαβάστε περισσότερα

Καλές και κακές πρακτικές στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας. Άννα Ιορδανίδου ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών

Καλές και κακές πρακτικές στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας. Άννα Ιορδανίδου ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Καλές και κακές πρακτικές στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας Άννα Ιορδανίδου ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Οι πρακτικές αναφέρονται σε θέματα κριτηρίων επιλογής κειμένων με βάση το επίπεδο ελληνομάθειας

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Ενδοϋπηρεσιακής Επιμόρφωσης εκπαιδευτικών, Εκπαιδευτικών Ψυχολόγων και εκπαιδευτικών Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής

Πρόγραμμα Ενδοϋπηρεσιακής Επιμόρφωσης εκπαιδευτικών, Εκπαιδευτικών Ψυχολόγων και εκπαιδευτικών Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής Πρόγραμμα Ενδοϋπηρεσιακής Επιμόρφωσης εκπαιδευτικών, Εκπαιδευτικών Ψυχολόγων και εκπαιδευτικών Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής 21-22 Μαρτίου 2014, Λευκωσία 16-17 Μαΐου 2014, Λεμεσός Η αξιολόγηση

Διαβάστε περισσότερα

Διδάσκοντας την ελληνική ως δεύτερη γλώσσα στη Δημοτική Εκπαίδευση

Διδάσκοντας την ελληνική ως δεύτερη γλώσσα στη Δημοτική Εκπαίδευση Επιμορφωτικό Σεμινάριο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου 21-22/3/2014, Λευκωσία 16-17/5/2014, Λεμεσός Διδάσκοντας την ελληνική ως δεύτερη γλώσσα στη Δημοτική Εκπαίδευση Άννα Αναστασιάδη-Συμεωνίδη Ομότιμη Καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΜΟΝΑ Α ΑΥΤΟΜΑΤΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΜΟΝΑ Α ΑΥΤΟΜΑΤΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΜΟΝΑ Α ΑΥΤΟΜΑΤΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ Ονοµατικά σύνολα της Νέας Ελληνικής: Εξάλειψη µορφολογικών αµφισηµιών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΔΡΙΟ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ ΜΟΝΤΕΒΙΔΕΟ Οκτωβρίου 2009

ΣΥΝΕΔΡΙΟ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ ΜΟΝΤΕΒΙΔΕΟ Οκτωβρίου 2009 ΣΥΝΕΔΡΙΟ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ ΜΟΝΤΕΒΙΔΕΟ 16-17 Οκτωβρίου 2009 Σημερινή κατάσταση της Περιφέρειας Αποσπασμένοι εκπαιδευτικοί από Ελλάδα Διδάσκοντες με μακροχρόνια εμπειρία ελληνικής ή

Διαβάστε περισσότερα

Ενδιάμεση Έκθεση: Ποσοτικά Ευρήματα Έρευνας απόψεων Σχολικών Συμβούλων για τα Γνωστικά Αντικείμενα του Δημοτικού

Ενδιάμεση Έκθεση: Ποσοτικά Ευρήματα Έρευνας απόψεων Σχολικών Συμβούλων για τα Γνωστικά Αντικείμενα του Δημοτικού Ενδιάμεση Έκθεση: Ποσοτικά Ευρήματα Έρευνας απόψεων Σχολικών Συμβούλων για τα Γνωστικά Αντικείμενα του Δημοτικού ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η παρούσα έρευνα έχει σκοπό τη συλλογή εμπειρικών δεδομένων σχετικά με

Διαβάστε περισσότερα

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Εισαγωγή Η χώρα μας απέκτησε Νέα Προγράμματα Σπουδών και Νέα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1 Αναστασιάδη-Συμεωνίδη Α. (1984) «-έ: ένα νέο επίθημα της Νέας Ελληνικής», Μελέτες για την Ελληνική Γλώσσα 5, Θεσσαλονίκη: Κυριακίδης, 89-110. 1. ----------------------------------

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητικά στοιχεία για το πρόγραµµα «Κοινωνία της Πληροφορίας»

Ερευνητικά στοιχεία για το πρόγραµµα «Κοινωνία της Πληροφορίας» 4ο ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΣΤΗ ΣΥΡΟ- ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ 1 Ερευνητικά στοιχεία για το πρόγραµµα «Κοινωνία της Πληροφορίας» Σωκράτης Ματσούκας Σχολικός Σύµβουλος ιδάκτορας Πανεπιστηµίου Αιγαίου matsoukas@sch.gr Κων/νος

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ. ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΣΤΕ ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ. ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΣΤΕ ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΧΡΟΝΙΑΣ 1 η ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ (ΑΛΛΗΛΟ-)ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ. ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΣΤΕ ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΧΡΟΝΙΑΣ 2012-2013. Διοργάνωση: Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Β. Καλοκύρη Παρασκευή 14 - Σάββατο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΙΑΤΑΞΗΣ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΛΥΤΗΣ ΤΙΜΗΣ ΣΤΟΝ ΑΞΟΝΑ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ. Εισαγωγή

ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΙΑΤΑΞΗΣ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΛΥΤΗΣ ΤΙΜΗΣ ΣΤΟΝ ΑΞΟΝΑ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ. Εισαγωγή ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΙΑΤΑΞΗΣ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΛΥΤΗΣ ΤΙΜΗΣ ΣΤΟΝ ΑΞΟΝΑ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Αθανάσιος Γαγάτσης Τµήµα Επιστηµών της Αγωγής Πανεπιστήµιο Κύπρου Χρήστος Παντσίδης Παναγιώτης Σπύρου Πανεπιστήµιο

Διαβάστε περισσότερα

1976/77 και µια σειρά από νόµους που ψηφίστηκαν, κατά κύριο λόγο την τριετία Αν κάποιος προσπαθούσε να σκιαγραφήσει σε αδρές γραµµές την

1976/77 και µια σειρά από νόµους που ψηφίστηκαν, κατά κύριο λόγο την τριετία Αν κάποιος προσπαθούσε να σκιαγραφήσει σε αδρές γραµµές την Σταµέλος Γιώργος Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστηµα Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστηµα (ΕΕΣ) αρχίζει να δηµιουργείται από το 1833, οπότε και έχουµε το πρώτο νοµοθέτηµα για την εκπαίδευση στο νεοσύστατο ελληνικό

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

Ελένη Παναρέτου Επίκουρη Καθηγήτρια Τομέας Γλωσσολογίας Τμήμα Φιλολογίας Πανεπιστήμιο Αθηνών. Γνωστικό αντικείμενο Γλωσσολογία: Κειμενογλωσσολογία

Ελένη Παναρέτου Επίκουρη Καθηγήτρια Τομέας Γλωσσολογίας Τμήμα Φιλολογίας Πανεπιστήμιο Αθηνών. Γνωστικό αντικείμενο Γλωσσολογία: Κειμενογλωσσολογία Ελένη Παναρέτου Επίκουρη Καθηγήτρια Τομέας Γλωσσολογίας Τμήμα Φιλολογίας Πανεπιστήμιο Αθηνών Γνωστικό αντικείμενο Γλωσσολογία: Κειμενογλωσσολογία ΑΘΗΝΑ 2009 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Σπουδές 1976 Απολυτήριο

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ. Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου

Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ. Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Προφίλ του Σχολείου Αριθμός Μαθητών: 397 Αριθμός Εκπαιδευτικών: 68 Αριθμός Τμημάτων: 20 Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της σχολικής μονάδας: 1. Αστικό σχολείο

Διαβάστε περισσότερα

«Ερευνώ, Βελτιώνομαι και Προχωρώ»

«Ερευνώ, Βελτιώνομαι και Προχωρώ» «Ερευνώ, Βελτιώνομαι και Προχωρώ» ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ 1 Ερευνώ Απόψεις μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων Πραγματικές ανάγκες Σχέδια δράσης Βελτιώνομαι Επιμορφωτικές δράσεις:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ

ΕΡΕΥΝΑ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ ΕΡΕΥΝΑ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ ΜΑΙΟΣ 214 «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» - MEGA ΔΗΜΟΣ PUBLIC OPINION ΑΘΗΝΑΣ ΕΡΕΥΝΑ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ & ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» ΤΟΥ MEGA 5 ΜΑΙΟΥ 214 1 GREEK ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ταυτότητα της έρευνας...

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του ΑΠΘ στην αγορά εργασίας των ετών 2005 & 2006 Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Επιστημονικός Κλάδος: Τοπογράφοι Τμήμα Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών 1 Μελέτη απορρόφησης

Διαβάστε περισσότερα

Ησυµβολή των Έργων ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ των Ακαδηµαϊκών Βιβλιοθηκών. Τίτλος Εργασίας: Πληροφοριακή Παιδεία και Ελληνική Ανώτατη Εκπαίδευση:

Ησυµβολή των Έργων ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ των Ακαδηµαϊκών Βιβλιοθηκών. Τίτλος Εργασίας: Πληροφοριακή Παιδεία και Ελληνική Ανώτατη Εκπαίδευση: 1 ο Επιστηµονικό Συµπόσιο Πληροφοριακή Παιδεία και Ελληνική Ανώτατη Εκπαίδευση: Ησυµβολή των Έργων ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ των Ακαδηµαϊκών Βιβλιοθηκών Τίτλος Εργασίας: Πληροφοριακή Παιδεία και Ελληνική Ανώτατη Εκπαίδευση:

Διαβάστε περισσότερα

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Α/ Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Απλή Αν κάνετε αναζήτηση µιας λέξης σε ένα αρχαιοελληνικό σώµα κειµένων, αυτό που θα λάβετε ως αποτέλεσµα θα είναι: Μια καταγραφή όλων των εµφανίσεων της λέξης στο συγκεκριµένο

Διαβάστε περισσότερα

Επιμορφωτικό σεμινάριο. Διδάσκοντας σε πολύγλωσση τάξη: Θεωρητικές προσεγγίσεις και πρακτικές εφαρμογές ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ

Επιμορφωτικό σεμινάριο. Διδάσκοντας σε πολύγλωσση τάξη: Θεωρητικές προσεγγίσεις και πρακτικές εφαρμογές ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ Έργο: Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο) Επιμορφωτικό σεμινάριο Διδάσκοντας σε πολύγλωσση τάξη: Θεωρητικές προσεγγίσεις και πρακτικές

Διαβάστε περισσότερα

Φύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών

Φύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών Πηγή: Δημάκη, Α. Χαϊτοπούλου, Ι. Παπαπάνου, Ι. Ραβάνης, Κ. Φύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: μια ποιοτική προσέγγιση αντιλήψεων μελλοντικών νηπιαγωγών. Στο Π. Κουμαράς & Φ. Σέρογλου (επιμ.). (2008).

Διαβάστε περισσότερα

Α. Τηλεοπτικές συνήθειες-τρόπος χρήσης των Μ.Μ.Ε.

Α. Τηλεοπτικές συνήθειες-τρόπος χρήσης των Μ.Μ.Ε. 38 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Ένας από τους βασικούς στόχους της παρούσας έρευνας ήταν η εύρεση εκείνων των χαρακτηριστικών των εφήβων τα οποία πιθανόν συνδέονται με τις μελλοντικές επαγγελματικές τους επιλογές. Ως

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του ΑΠΘ στην αγορά εργασίας των ετών 2005 & 2006 Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών 1 Μελέτη απορρόφησης του ΑΠΘ στην αγορά εργασίας των ετών

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του ΑΠΘ στην αγορά εργασίας των ετών 2005 & 2006 Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Επιστημονικός Κλάδος: Πολιτική Επιστήμη 1 Μελέτη απορρόφησης του ΑΠΘ στην αγορά εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΠΜΣ. ιατµηµατικό Πρόγραµµα ιδασκαλίας της Νέας Ελληνικής ως Ξένης Γλώσσας (ΠΜΣ),

ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΠΜΣ. ιατµηµατικό Πρόγραµµα ιδασκαλίας της Νέας Ελληνικής ως Ξένης Γλώσσας (ΠΜΣ), ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΠΜΣ Αθήνα 19-7-2010 Το ιατµηµατικό Πρόγραµµα ιδασκαλίας της Νέας Ελληνικής ως Ξένης Γλώσσας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών προκηρύσσει για το ακαδ. έτος 2010 2011 δεκαπέντε (15)

Διαβάστε περισσότερα

GCDT: Σώμα Κειμένων της Γλώσσας των Εναγόμενων στο Ελληνικό Δικαστήριο Αναστασία Κ. Κατρανίδου, Κατερίνα Θ. Φραντζή

GCDT: Σώμα Κειμένων της Γλώσσας των Εναγόμενων στο Ελληνικό Δικαστήριο Αναστασία Κ. Κατρανίδου, Κατερίνα Θ. Φραντζή GCDT: Σώμα Κειμένων της Γλώσσας των Εναγόμενων στο Ελληνικό Δικαστήριο Αναστασία Κ. Κατρανίδου, Κατερίνα Θ. Φραντζή 11 ο Συνέδριο «Ελληνική Γλώσσα και Ορολογία», Αθήνα, 9-11 Νοεμβρίου 2017 Στόχος Η μελέτη

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του ΑΠΘ στην αγορά εργασίας των ετών 2005 & 2006 Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Επιστημονικός Κλάδος: Ιατρική 1 Μελέτη απορρόφησης του ΑΠΘ στην αγορά εργασίας των

Διαβάστε περισσότερα

«ΤΟ ΚΑΝΑΡΙΝΙ ΠΟΔΗΛΑΤΟ»

«ΤΟ ΚΑΝΑΡΙΝΙ ΠΟΔΗΛΑΤΟ» «ΤΟ ΚΑΝΑΡΙΝΙ ΠΟΔΗΛΑΤΟ» ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ ΛΕΛΕΚΗΣ ΖΗΣΗΣ ΝΟΥΒΑΚΗ ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΙΜΙΚΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΛΤΕΖΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΥΠΟΘΕΣΗ Ένας νεαρός δάσκαλος ο Άρης, αναλαμβάνει

Διαβάστε περισσότερα

1 φωτοτυπία ανά μαθητή με τα διαγράμματα παραγωγή προφορικού λόγου, παραγωγή γραπτού λόγου, κατανόηση γραπτού λόγου

1 φωτοτυπία ανά μαθητή με τα διαγράμματα παραγωγή προφορικού λόγου, παραγωγή γραπτού λόγου, κατανόηση γραπτού λόγου Κατανόηση προφορικού λόγου Επίπεδο B Πρώτη διδακτική πρόταση Διάλεξη Ενδεικτική διάρκεια: Ομάδα-στόχος: Διδακτικός στόχος: Στρατηγικές: Υλικό: Ενσωμάτωση δραστηριοτήτων: 1 διδακτική ώρα νεαροί ενήλικες

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΓΡΑΦΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

ΓΕΩΓΡΑΦΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Ηµερίδα «Σπουδές στη Γεωγραφία και Προοπτικές Σταδιοδροµίας», Τµήµα Γεωγραφίας, Πανεπιστηµίου Αιγαίου, Αθήνα, 24 Φεβρουαρίου 2006. ΓΕΩΓΡΑΦΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Παναγιώτης

Διαβάστε περισσότερα

Είναι µε µεγάλη χαρά που παρευρίσκοµαι στη. σηµερινή παρουσίαση των αποτελεσµάτων της. Έρευνας «Βουλευτικές Εκλογές 2006 Οι προτιµήσεις

Είναι µε µεγάλη χαρά που παρευρίσκοµαι στη. σηµερινή παρουσίαση των αποτελεσµάτων της. Έρευνας «Βουλευτικές Εκλογές 2006 Οι προτιµήσεις Υ...Τ. 18.3.09.35 Χαιρετισµός Υπουργού ικαιοσύνης και ηµοσίας Τάξεως Κ. Σοφοκλή Σοφοκλέους Στην παρουσίαση των Αποτελεσµάτων της Έρευνας µε θέµα: «Βουλευτικές Εκλογές 2006 Οι προτιµήσεις Φύλου των Κυπρίων

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ Μέσω κανόνων Πλεονεκτήματα: κέρδος χρόνου, δυνατότητα επαναλήψεων, εκμετάλλευση των γνωστικών ικανοτήτων των μαθητών, λιγότερη διδακτική προετοιμασία.

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Επιστημονικός Κλάδος: Φαρμακευτική 1 Ιδρυματικά Υπεύθυνη Γραφείου Διασύνδεσης Α.Π.Θ.: Νόρμα Βαβάτση Χριστάκη, καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Ερευνητής: Δρ.

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 2015-2016 Α ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 2015-2016 Α ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 2015-2016 Α ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Το μάθημα της Νέας Ελληνικής Γλώσσας στην Α Γυμνασίου διδάσκεται τρεις (3) περιόδους την εβδομάδα. Συνεπώς, το σύνολο

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Επιστημονικός Κλάδος: Παιδαγωγική Σχολή Τμήμα: Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης 1 Ιδρυματικά Υπεύθυνη Γραφείου Διασύνδεσης Α.Π.Θ.: Νόρμα Βαβάτση Χριστάκη, καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγικές εφαρμογές Η/Υ. Μάθημα 1 ο

Παιδαγωγικές εφαρμογές Η/Υ. Μάθημα 1 ο Παιδαγωγικές εφαρμογές Η/Υ Μάθημα 1 ο 14/3/2011 Περίγραμμα και περιεχόμενο του μαθήματος Μάθηση με την αξιοποίηση του Η/Υ ή τις ΤΠΕ Θεωρίες μάθησης Εφαρμογή των θεωριών μάθησης στον σχεδιασμό εκπαιδευτικών

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα Μορφολογίας της Νέας Ελληνικής Ι. Κώστας Δ. Ντίνας Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας

Θέµατα Μορφολογίας της Νέας Ελληνικής Ι. Κώστας Δ. Ντίνας Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας Θέµατα Μορφολογίας της Νέας Ελληνικής Ι Κώστας Δ. Ντίνας Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας Η παρουσίαση επιλεγµένα θέµατα µορφολογίας της νέας ελληνικής µορφολογικά χαρακτηριστικά της ΝΕ, η λέξη στη νέα

Διαβάστε περισσότερα

Διάγραμμα Μαθήματος. Σελίδα1 5

Διάγραμμα Μαθήματος. Σελίδα1 5 Διάγραμμα Μαθήματος Κωδικός Μαθήματος Τίτλος Μαθήματος Πιστωτικές Μονάδες ECTS EDUC-545DL Διδακτική της Νεοελληνικής Γλώσσας 9 και των Κειμένων Προαπαιτούμενα Τμήμα Εξάμηνο Κανένα Παιδαγωγικών Σπουδών

Διαβάστε περισσότερα

13. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ

13. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ . ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Έτος Ίδρυσης: 97 ΚΑΝΑΒΕΛΗ ΕΛΙΑΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Η ΚΑΤΑ ΦΥΛΟ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΔΕΠ (ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ).... ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΔΕΠ ΚΑΤΑ ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΒΑΘΜΙΔΑ (ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ)..... ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΙΩΑΝΝΑ ΚΟΥΜΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2016

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΙΩΑΝΝΑ ΚΟΥΜΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2016 ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΙΩΑΝΝΑ ΚΟΥΜΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2016 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Το κάθε παιδί είναι ξεχωριστή προσωπικότητα.

Διαβάστε περισσότερα

Μαρίνα Ματθαιουδάκη. Περίληψη

Μαρίνα Ματθαιουδάκη. Περίληψη Μαρίνα Ματθαιουδάκη Περίληψη Τα Ηλεκτρονικά Σώματα Κειμένων (ΗΣΚ) αποτελούνται από σειρά κειμένων (γραπτών ή προφορικών) και είναι αποθηκευμένα σε ηλεκτρονική μορφή και προσβάσιμα με τη χρήση εργαλείων

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΣ GREEK ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΔΗΜΟΣ GREEK ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ ΜΑΙΟΣ 14 «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» - MEGA ΔΗΜΟΣ GREEK ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ PUBLIC OPINION ΕΡΕΥΝΑ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ & ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» ΤΟΥ MEGA 5 ΜΑΙΟΥ 14 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ταυτότητα της έρευνας...

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟ 2000

ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟ 2000 ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟ 2000 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΑΡΧΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2002 ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η καλλιέργεια της κριτικής ανάγνωσης µέσα από το µάθηµα της λογοτεχνίας

Η καλλιέργεια της κριτικής ανάγνωσης µέσα από το µάθηµα της λογοτεχνίας Η καλλιέργεια της κριτικής ανάγνωσης µέσα από το µάθηµα της λογοτεχνίας Η εµπειρία της χρήσης των «Αναγνωστικών Ηµερολογίων» στην Α Γυµνασίου της Βάλιας Λουτριανάκη Η χρήση αναγνωστικών ηµερολογίων (reading

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του ΑΠΘ στην αγορά εργασίας των ετών 2005 & 2006 Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Επιστημονικός Κλάδος: Φιλολογία-Φιλοσοφία 1 Μελέτη απορρόφησης του ΑΠΘ στην αγορά εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών

3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών 3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών Παρουσίαση βασισμένη στο κείμενο: «Προδιαγραφές ψηφιακής διαμόρφωσης των

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Γνώση / Στάση Νοσηλευτών για το Χειρισμό Χημειοθεραπευτικών Φαρμάκων Ονοματεπώνυμο Φοιτητή: Καψούλης Αντρέας Αρ. Φοιτητικής Ταυτότητας:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ Ονοματεπώνυμο εκπαιδευτικού: Γκουντέλα Βασιλική Ειδικότητα: Φιλόλογος (ΠΕ2) Σχολείο: 4 ο Γυμνάσιο Κομοτηνής Μάθημα: Αρχαία Ελληνικά Διάρκεια: 1 διδακτική

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Επιστημονικός Κλάδος: Μηχανολόγοι Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών 1 2 Ιδρυματικά Υπεύθυνη Γραφείου Διασύνδεσης Α.Π.Θ.: Νόρμα Βαβάτση Χριστάκη, καθηγήτρια Ιατρικής

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηματικά και Πληροφορική. Διδακτική Αξιοποίηση του Διαδικτύου για τη Μελέτη και την Αυτο-αξιολόγηση των Μαθητών.

Μαθηματικά και Πληροφορική. Διδακτική Αξιοποίηση του Διαδικτύου για τη Μελέτη και την Αυτο-αξιολόγηση των Μαθητών. Μαθηματικά και Πληροφορική. Διδακτική Αξιοποίηση του Διαδικτύου για τη Μελέτη και την Αυτο-αξιολόγηση των Μαθητών. Α. Πέρδος 1, I. Σαράφης, Χ. Τίκβα 3 1 Ελληνογαλλική Σχολή Καλαμαρί perdos@kalamari.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ. ΕΕΠ Σχολείο Νέας Ελληνικής Γλώσσας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Καρόλου Ντηλ 14, ΤΚ54623 Θεσ/νίκη

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ. ΕΕΠ Σχολείο Νέας Ελληνικής Γλώσσας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Καρόλου Ντηλ 14, ΤΚ54623 Θεσ/νίκη ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Α. ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ονοματεπώνυμο : Ιδιότητα : Τόπος γέννησης : Διεύθυνση : Γεωργία Γαβριηλίδου ΕΕΠ Σχολείο Νέας Ελληνικής Γλώσσας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Σέρρες Καρόλου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΠΜΣ. Αθήνα 08-08-2013

ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΠΜΣ. Αθήνα 08-08-2013 Αθήνα 08-08-2013 ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΠΜΣ Το Διατμηματικό Πρόγραμμα Διδασκαλίας της Νέας Ελληνικής ως Ξένης Γλώσσας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών προκηρύσσει για το ακαδ. έτος 2013 2014 δεκαπέντε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΠΜΣ. ιατµηµατικό Πρόγραµµα ιδασκαλίας της Νέας Ελληνικής ως Ξένης Γλώσσας (ΠΜΣ),

ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΠΜΣ. ιατµηµατικό Πρόγραµµα ιδασκαλίας της Νέας Ελληνικής ως Ξένης Γλώσσας (ΠΜΣ), Αθήνα 19-7-2011 ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΠΜΣ Το ιατµηµατικό Πρόγραµµα ιδασκαλίας της Νέας Ελληνικής ως Ξένης Γλώσσας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών προκηρύσσει για το ακαδ. έτος 2011 2012 δεκαπέντε (15)

Διαβάστε περισσότερα

Γνωστικό αντικείμενο: Ελληνικά. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Ομάδα Εργασίας Ελληνικών (Δημοτική Εκπαίδευση)

Γνωστικό αντικείμενο: Ελληνικά. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Ομάδα Εργασίας Ελληνικών (Δημοτική Εκπαίδευση) Διήμερο Εκπαιδευτικού Δημοτικής Εκπαίδευσης 2018-2019: Η Θέση και η Διδασκαλία της Δομής στο Μάθημα των Ελληνικών στο Δημοτικό Σχολείο (Γ μέχρι Στ τάξεις) Γνωστικό αντικείμενο: Ελληνικά ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Ομάδα

Διαβάστε περισσότερα

Ισότητα Ισοµισθία στοχώροεργασίας. Μάρτιος 2010

Ισότητα Ισοµισθία στοχώροεργασίας. Μάρτιος 2010 Ισότητα Ισοµισθία στοχώροεργασίας Μάρτιος 2010 Περιεχόµενα Ταυτότητα έρευνας 4 Συµπεράσµατα 5 Συνοπτικά αποτελέσµατα Μέρος Α: Απόψεις εργαζοµένων 10 1. Γενικά χαρακτηριστικά εταιρείας 11 Προφίλ εργατικού

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΟΥΣ 2008 ( ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ 3Π /2008) ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Κλάδοι: ΠΕ 05 ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, ΠΕ 06 ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, ΠΕ 07 ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ: ΚΛΙΤΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Το κλιτικό παράδειγμα λόγιων τύπων μετοχών σε -ων ουσα, -ον / -ών, - ώσα, - ών/ -ών, -ούσα, -ούν

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ: ΚΛΙΤΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Το κλιτικό παράδειγμα λόγιων τύπων μετοχών σε -ων ουσα, -ον / -ών, - ώσα, - ών/ -ών, -ούσα, -ούν ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ: ΚΛΙΤΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Το κλιτικό παράδειγμα λόγιων τύπων μετοχών σε -ων ουσα, -ον / -ών, - ώσα, - ών/ -ών, -ούσα, -ούν Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή 1.1 Παρουσίαση του θέματος 1.2 Η προσέγγιση

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Επιστημονικός Κλάδος: Θετικών Επιστημών 1 Ιδρυματικά Υπεύθυνη Γραφείου Διασύνδεσης Α.Π.Θ.: Νόρμα Βαβάτση - Χριστάκη, καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Ερευνητής:

Διαβάστε περισσότερα

Ψηφίδες για τη Νεοελληνική Γλώσσα

Ψηφίδες για τη Νεοελληνική Γλώσσα [1] Ψηφίδες για τη Νεοελληνική Γλώσσα Παρουσίαση και ενδεικτικά παραδείγματα εκπαιδευτικής αξιοποίησης Συντάκτρια: Μαρία Αλεξίου (εκπαιδευτικός ΠΕ02, ΜΔΕ Θεωρητικής Γλωσσολογίας, συντονίστρια του ψηφιακού

Διαβάστε περισσότερα

Ημερίδα. Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική πολιτική, κοινωνία, σχολείο ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ

Ημερίδα. Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική πολιτική, κοινωνία, σχολείο ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ Έργο: Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο) Επιστημονική υπεύθυνη: Καθηγήτρια Ζωή Παπαναούμ Ημερίδα Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του ΑΠΘ στην αγορά εργασίας των ετών 2005 & 2006 Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Επιστημονικός Κλάδος: Οικονομική Επιστήμη Τμήμα Οικονομικών

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα επικαιρότητας

Θέματα επικαιρότητας ΕΡΕΥΝΑ ΣΕ ΑΘΗΝΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗ Θέματα επικαιρότητας ΜΑΡΤΙΟΣ 2014 «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» - MEGA GREEK PUBLIC OPINION ΕΡΕΥΝΑ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ & ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» ΤΟΥ MEGA 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2014 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του ΑΠΘ στην αγορά εργασίας των ετών 2005 & 2006 Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Επιστημονικός Κλάδος: Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών 1 Μελέτη απορρόφησης του ΑΠΘ στην

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ : ΚΟΙΝ.: Ι. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

ΠΡΟΣ : ΚΟΙΝ.: Ι. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Α Να διατηρηθεί μέχρι... Βαθμός Ασφαλείας...

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Επιστημονικός Κλάδος: Επιστήμες Επικοινωνίας Τμήμα Δημοσιογραφίας & Μ.Μ.Ε. 1 2 Ιδρυματικά Υπεύθυνη Γραφείου Διασύνδεσης Α.Π.Θ.: Νόρμα Βαβάτση - Χριστάκη,

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα: «Βιβλία Γλώσσας Α, Β, Γ ηµοτικού», «Μαθηµατικά Α, Β ηµοτικού»

Θέµατα: «Βιβλία Γλώσσας Α, Β, Γ ηµοτικού», «Μαθηµατικά Α, Β ηµοτικού» 1 ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ Για την ενηµέρωση των υποψηφίων συγγραφέων εγχειριδίων Γλώσσας και Μαθηµατικών, κοινοποιούµε απάντηση σε σχετικό ερωτηµατολόγιο που µας είχαν υποβάλει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Μάθηµα: Εφαρµοσµένη ιδακτική των Φυσικών Επιστηµών (Πρακτικές Ασκήσεις Γ Φάσης) ΜΙΧΑΗΛ ΣΚΟΥΜΙΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση των δραστηριοτήτων κατά γνωστική απαίτηση

Ανάλυση των δραστηριοτήτων κατά γνωστική απαίτηση Ανάλυση των δραστηριοτήτων κατά γνωστική απαίτηση Πέρα όµως από την Γνωσιακή/Εννοιολογική ανάλυση της δοµής και του περιεχοµένου των σχολικών εγχειριδίων των Μαθηµατικών του Δηµοτικού ως προς τις έννοιες

Διαβάστε περισσότερα

Eπιμορφωτικό σεμινάριο

Eπιμορφωτικό σεμινάριο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Δράση: Επιμόρφωση εκπαιδευτικών και μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας Επιστ. υπεύθυνη: Ζωή Παπαναούμ Υποδράση: Εξ αποστάσεως επιμόρφωση Eπιμορφωτικό σεμινάριο 31

Διαβάστε περισσότερα

334 Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Δυτ. Μακεδονίας (Φλώρινα)

334 Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Δυτ. Μακεδονίας (Φλώρινα) 334 Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Δυτ. Μακεδονίας (Φλώρινα) Ιστορικό Σημείωμα γαι την Παιδαγωγική Σχολή Φλώρινας Η Παιδαγωγική Ακαδημία Φλώρινας ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 1941, δηλ. κατά την διάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος αποτελούν ένα είδος προσωπικών σημειώσεων που κρατά ο εκπαιδευτικός προκειμένου να πραγματοποιήσει αποτελεσματικές διδασκαλίες. Περιέχουν πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Οδηγίες για τη διδασκαλία των Μαθηµατικών Γ/σίου και Γεν. Λυκείου.

ΘΕΜΑ: Οδηγίες για τη διδασκαλία των Μαθηµατικών Γ/σίου και Γεν. Λυκείου. Να διατηρηθεί µέχρι... ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ENIAIOΣ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & /ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ /ΝΣΗ ΣΠΟΥ ΩΝ /ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Α' Αν. Παπανδρέου 37, 15180 Μαρούσι Πληροφορίες : Αν. Πασχαλίδου Τηλέφωνο

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του ΑΠΘ στην αγορά εργασίας των ετών 2005 & 2006 Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Επιστημονικός Κλάδος: Κτηνιατρική 1 Μελέτη απορρόφησης του ΑΠΘ στην αγορά εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του ΑΠΘ στην αγορά εργασίας των ετών 2005 & 2006 Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Επιστημονικός Κλάδος: Θετικών Επιστημών 1 Μελέτη απορρόφησης του ΑΠΘ στην αγορά εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

E-Learning-Projekt Spracherwerb des Neugriechischen Για τη διδακτική της νεοελληνικής γλώσσας στο Freie Universität Berlin

E-Learning-Projekt Spracherwerb des Neugriechischen Για τη διδακτική της νεοελληνικής γλώσσας στο Freie Universität Berlin E-Learning-Projekt Spracherwerb des Neugriechischen Για τη διδακτική της νεοελληνικής γλώσσας στο Freie Universität Berlin Bart Soethaert Λουκία Στέφου E-Learning στην Έδρα Νεοελληνικών Σπουδών Εκμάθηση

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του ΑΠΘ στην αγορά εργασίας των ετών 2005 & 2006 Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Επιστημονικός Κλάδος: Ιατρική 1 Μελέτη απορρόφησης του ΑΠΘ στην αγορά εργασίας των

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Επιμόρφωσης για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Φάση Γ ( )

Πρόγραμμα Επιμόρφωσης για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Φάση Γ ( ) Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Διεύθυνση Δημοτικής Εκπαίδευσης Μάιος 2014 Πρόγραμμα Επιμόρφωσης για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Φάση Γ (2013-2014) Κεντρική Επιμόρφωση για Διευθυντές/ντριες & Εκπαιδευτικούς

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΗΜΙΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΝΩ ΑΠΟ 10 ΚΑΙ ΜΕΧΡΙ 15 ΧΡΟΝΙΑ Α ΤΑΞΗ Β ΤΑΞΗ Γ ΤΑΞΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣ- ΣΑ

ΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΗΜΙΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΝΩ ΑΠΟ 10 ΚΑΙ ΜΕΧΡΙ 15 ΧΡΟΝΙΑ Α ΤΑΞΗ Β ΤΑΞΗ Γ ΤΑΞΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣ- ΣΑ ΕΛΜΕ ΗΛΕΙΑΣ Συναδέλφισσες, συνάδελφοι, επειδή θεωρούµε πολύ σηµαντική διάσταση της εκπαίδευσης τη µορφωτική της πλευρά, αποφασίσαµε να ασχοληθούµε µε τα νέα βιβλία στο Γυµνάσιο. Πιστεύουµε ότι είναι σηµαντικό

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Επιστημονικός Κλάδος: Επιστήμη Τμήμα ς 1 2 Ιδρυματικά Υπεύθυνη Γραφείου Διασύνδεσης Α.Π.Θ.: Νόρμα Βαβάτση Χριστάκη, καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Ερευνητής:

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Προγράμματος Στήριξης Δημοτικών Σχολείων με Μεγάλο Αριθμό/Ποσοστό Παιδιών με Αυξημένες Πιθανότητες για Λειτουργικό Αναλφαβητισμό

Αξιολόγηση του Προγράμματος Στήριξης Δημοτικών Σχολείων με Μεγάλο Αριθμό/Ποσοστό Παιδιών με Αυξημένες Πιθανότητες για Λειτουργικό Αναλφαβητισμό Αξιολόγηση του Προγράμματος Στήριξης Δημοτικών Σχολείων με Μεγάλο Αριθμό/Ποσοστό Παιδιών με Αυξημένες Πιθανότητες για Λειτουργικό Αναλφαβητισμό 1. Ταυτότητα της έρευνας (Σεπτέμβριος 2018) Η αξιολόγηση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ. Δρ. Γιώργος Μαγγόπουλος

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ. Δρ. Γιώργος Μαγγόπουλος Παράρτημα Βόλου ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Δρ. Γιώργος Μαγγόπουλος ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Πώς ορίζεται η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Αναλυτικό πρόγραμμα Σκοποί στόχοι Περιεχόμενα Διδακτική

Διαβάστε περισσότερα

Επιμορφωτικό σεμινάριο «Διδάσκοντας την Ελληνική ως δεύτερη γλώσσα στο Δημοτικό Σχολείο»

Επιμορφωτικό σεμινάριο «Διδάσκοντας την Ελληνική ως δεύτερη γλώσσα στο Δημοτικό Σχολείο» Πρόγραμμα Ενδοϋπηρεσιακής Επιμόρφωσης εκπαιδευτικών, Εκπαιδευτικών Ψυχολόγων και εκπαιδευτικών Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής Επιμορφωτικό σεμινάριο «Διδάσκοντας την Ελληνική ως δεύτερη γλώσσα

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Επιστημονικός Κλάδος: Καλών Τεχνών Τμήματα Εικαστικών & Εφαρμοσμένων Τεχνών, Θεάτρου, Μουσικών Σπουδών 1 Ιδρυματικά Υπεύθυνη Γραφείου Διασύνδεσης Α.Π.Θ.:

Διαβάστε περισσότερα

Το υπουργείο μας. Ατυχήματα - πρώτες βοήθειες στο σχολείο

Το υπουργείο μας. Ατυχήματα - πρώτες βοήθειες στο σχολείο Αθήνα 29 Το υπουργείο μας Ατυχήματα - πρώτες βοήθειες στο σχολείο Χρήστος Τριπόδης Αναστάσιος Χριστάκης Παναγιώτα Γ. Ψυχογιού Νικόλαος Τριπόδης Αθήνα 29 Ατυχήματα - πρώτες βοήθειες στο σχολείο Συγγραφείς:

Διαβάστε περισσότερα

4. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ Ή ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ

4. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ Ή ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ 4. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ Ή ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ Με τις ερωτήσεις του τύπου αυτού καλείται ο εξεταζόµενος να επιλέξει την ορθή απάντηση από περιορισµένο αριθµό προτεινόµενων απαντήσεων ή να συσχετίσει µεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΠΤΗ ΕΚΘΕΣΗ. 1. Ανάλογα με την Τάξη οι Μαθητές Εντάσσονται σε 4 Διαφορετικές Κατηγορίες:

ΓΡΑΠΤΗ ΕΚΘΕΣΗ. 1. Ανάλογα με την Τάξη οι Μαθητές Εντάσσονται σε 4 Διαφορετικές Κατηγορίες: ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Αρ. Φακ.: 4.17.22.14 Αρ. Τηλ.: 22 800755/ 22 809558/99 092296 Αρ. Φαξ: 22 305117 E-mail: eas@moec.gov.cy/ epapademetriou@papd.mof.gov.cy Διευθυντές/ντριες Δημόσιων και Ιδιωτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ «Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ»

ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ «Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ» ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ «Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ» ΕΙΣΗΓΗΣΗ: «Πρακτικές αξιολόγησης κατά τη διδασκαλία των Μαθηματικών» Γιάννης Χριστάκης Σχολικός Σύμβουλος 3ης Περιφέρειας

Διαβάστε περισσότερα