ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ :

Transcript

1 ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ : Οι απόψεις, οι στάσεις και η συμπεριφορά των ατόμων, των νοικοκυριών του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης, ηλικίας 15 ετών και άνω, κατά την χρονική περίοδο Δεκέμβριος Μάρτιος 2012, σχετικά με την πρόθεση επιλογής ενός πράσινου ή/και ηθικού ξενοδοχείου. Επιβλέποντες Δρ. Τηλικίδου Ειρήνη Δελησταύρου Αντωνία Σαπουντζής Νίκος Σπουδαστές Μεσσίνη Δάφνη Τικταπανίδου Σοφία Θεσσαλονίκη, Σεπτέμβριος

2 Ευχαριστούμε θερμά τις κ.κ. Τηλικίδου και Δελησταύρου και τον κ. Σαπουντζή για την πολύτιμη βοήθεια που μας προσέφεραν καθώς επίσης, και όσους δέχτηκαν να συμμετάσχουν στην δημοσκόπηση. 2

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ.. 5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : ΠΡΟΚΑΤΑΡKΤΙΚΗ ΦΑΣΗ 1.1 ΕΡΕΘΙΣΜΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΣΚΟΠΟΣ ΘΕΜΑ ΣΤΟΧΟΙ Γενικός Στόχος Ειδικοί Στόχοι. 8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ 2.1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΡΑΣΙΝΟΥ Η/ΚΑΙ ΗΘΙΚΟΥ ΞΕΟΝΟΔΟΧΕΙΟΥ ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΚΗΝΙΚΟ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ (ΤΡΒ) 22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 : ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ 3.1 ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ. 23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 : ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 4.1 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗΣ ΠΙΝΑΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΩΣ 50 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 : ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 5.1 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ. 96 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΞΕΝΟΓΛΩΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. 97 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 98 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 99 3

4 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα πτυχιακή εργασία με θέμα: Οι απόψεις, οι στάσεις και η συμπεριφορά των ατόμων, των νοικοκυριών του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης, ηλικίας 15 ετών και άνω, σχετικά με την πρόθεση επιλογής ενός πράσινου ή/και ηθικού ξενοδοχείου. Αποτελεί έρευνα πεδίου (field research) ή έρευνα πρωτογενών στοιχείων και έχει πραγματοποιηθεί κατά το διάστημα Δεκέμβριος Μάρτιος 2012, με τη μορφή δημοσκόπησης σε δείγμα 120 νοικοκυριών. Η μέθοδος η οποία ακολουθήθηκε είναι η Δειγματοληψία κατά περιοχές σε ένα στάδιο (one-stage area sampling) σε νοικοκυριά της Θεσσαλονίκης. Επιγραμματικά, οι βασικές ενότητες που θα ακολουθήσουν αφορούν τον ορισμό του προβλήματος και των στόχων της έρευνας, μετέπειτα πραγματοποιείται ανασκόπηση της βιβλιογραφίας με θέματα που αφορούν γενικότερα τον πράσινο και ηθικό τουρισμό. Βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν από τα αποτελέσματα της έρευνας είναι ότι οι καταναλωτές κρατούν μια θετική στάση απέναντι στα πράσινα ξενοδοχεία, παραμένουν επιφυλακτικοί σε σχέση με τη πρόθεση διαμονής τους σε ένα πράσινο ξενοδοχείο, είναι πρόθυμοι να προχωρήσουν σε αρνητικό ηθικό καταναλωτισμό (μποϊκοτάζ) αλλά παραμένουν διστακτικοί σε επιπλέον διαλογικό ηθικό καταναλωτισμό πέραν του μποίκοτάζ. Υπάρχει διαθέσιμο πεδίο για περαιτέρω δράσεις και ενέργειες. Αναλυτική αναφορά πραγματοποιείται στις προτάσεις δράσεων προς τους φορείς (Όμιλος Δασκαλαντωνάκη) 4

5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα πτυχιακή εργασία έγινε υπό την επίβλεψη των καθηγητριών του τμήματος Μάρκετινγκ του Α.Τ.Ε.Ι.Θ., Δρ. Τηλικίδου Ειρήνη και κ. Δελησταύρου Αντωνία, επίσης και με τη βοήθεια του επιστημονικού συνεργάτη κ. Σαπουντζή Νικόλαου και αποτελεί έργο των φοιτητριών Μεσσίνη Δάφνη και Τικταπανίδου Σοφία του τμήματος Εμπορίας και Διαφήμισης. Η παρούσα εργασία αποτελεί μία έρευνα πεδίου (field research) ή έρευνα πρωτογενών στοιχείων και έχει πραγματοποιηθεί στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης κατά το διάστημα Δεκέμβριος Μάρτιος 2012, με τη μορφή δημοσκόπησης σε δείγμα 120 νοικοκυριών. Το θέμα της έρευνας αφορά τις απόψεις, στάσεις και την συμπεριφορά των καταναλωτών,, σχετικά με την πρόθεση επιλογής ενός πράσινου ή/και ηθικού ξενοδοχείου. Πιο συγκεκριμένα η έρευνα αφορά τους παράγοντες που επηρεάζουν τους καταναλωτές κατά την επιλογή ενός πράσινου ή/και ηθικού ξενοδοχείου καθώς και την η πρόθεση αρνητικού ηθικού καταναλωτισμού και η πρόθεση διαλογικού ηθικού καταναλωτισμού. Ο στόχος της έρευνας που πραγματοποιείται είναι να εξετάσει η ερευνητική μας ομάδα την στάση και την συμπεριφορά των καταναλωτών, και την αξιολόγηση των παραγόντων που θα υποκινήσουν τους καταναλωτές να επιλέξουν ένα πράσινο ξενοδοχείο αλλά και την πρόθεση έκφρασης αρνητικού και διαλογικού καταναλωτισμού, σύμφωνα με τα δημογραφικά και ψυχογραφικά τους χαρακτηριστικά. Αφού βγουν τα αποτελέσματα της πρωτογενούς έρευνας με την βοήθεια του στατιστικού προγράμματος SPSS 17 και εξαχθούν τα συμπεράσματα, η ερευνητική ομάδα θα είναι σε θέση να προτείνει στο φορέα ανάθεσης της έρευνας, τις ενέργειες που θα πρέπει να ακολουθήσει για να κάνει την αυτή την νέα επενδυτική κίνηση της εταιρείας να στεφθεί με επιτυχία. Όλα αυτά θα υλοποιηθούν με πρωτογενή έρευνα σε μορφή ερωτηματολογίων που θα μοιραστούν σε ένα δείγμα καταναλωτών, τα συμπεράσματα της οποίας σε συνδυασμό με τα δευτερογενή στοιχεία θα παρέχουν έγκυρη και ορθολογική πληροφόρηση που θα βοηθήσει τον φορέα να ακολουθήσει τις σωστές στρατηγικές για να φτάσει στον στόχο του. 5

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο : ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΦΑΣΗ Για την εκπόνηση της εργασίας και της έρευνας που πραγματοποιείται, ορίζονται όλα τα στάδια της προκαταρκτικής φάσης : 1.1 ΕΡΕΘΙΣΜΑ Ο Όμιλος επιχειρήσεων Ν. Δασκαλαντωνάκη αντιπροσωπεύει σήμερα έναν από τους πιο δυναμικούς και ραγδαία αναπτυσσόμενους ομίλους στην Ελλάδα και την NA Ευρώπη στο χώρο των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων. Η Grecotel αποτελεί την πλέον γνωστή εταιρεία του Ομίλου Ν. Δασκαλαντωνάκη, καθώς και τη θεμέλιο λίθο του. Ιδρύθηκε το 1981 ως εταιρεία διαχείρισης παραθεριστικών ξενοδοχείων και ταυτίστηκε με την έννοια της πολυτελούς ξενοδοχείας. Από το 1992 και έπειτα η Grecotel προσπαθεί ώστε όλες οι ξενοδοχειακές μονάδες που βρίσκονται κάτω από τον έλεγχο της να υιοθετούν πράσινες πρακτικές. Λόγω της παρούσας οικονομικής ύφεσης που προβληματίζει ολόκληρη την Ευρώπη, η εταιρεία Grecotel θέλει να εξασφαλίσει περισσότερο από ποτέ άλλοτε ότι θα έχει επιτυχία η νέα επενδυτική της κίνηση, να ανακαινίσει μια από τις πρώτες ξενοδοχειακές μονάδες, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Η ανακαίνιση αυτή θα βασιστεί σε νέες οικολογικές πρακτικές. 1.2 ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Ο Διευθύνων Σύμβουλος Νικόλαος Δασκαλαντωνάκης της Εταιρείας Grecotel ΑΕ επιθυμεί να προβούμε σε καταναλωτική έρευνα η οποία θα βοηθήσει το Διοικητικό Συμβούλιο καθώς και το Τμήμα Ανάπτυξης σχετικά με το εάν μια ξενοδοχειακή μονάδα, η οποία θα συνδυάζει την ποιότητα των υπηρεσιών της με την υιοθέτηση οικολογικών πρακτικών λειτουργίας, αναμένεται να κερδίσει την προτίμηση των υποψηφίων καταναλωτών του προωθώντας το πλεονέκτημα που θα έχει έναντι των ανταγωνιστών, το σεβασμό και την προστασία του περιβάλλοντος. 6

7 1.3 ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Στο σημείο αυτό, η ερευνητική ομάδα προχώρησε στη διαμόρφωση του ερευνητικού προβλήματος προκειμένου να διερευνηθεί η άποψη των ερωτηθέντων για τα οικολογικά ξενοδοχεία μέσα από τις ευρύτερες συνήθειες και προτιμήσεις τους κατά την διαδικασία επιλογή ενός ξενοδοχείου. 1.4 ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός είναι να πληροφορήσουμε με ορθές και έγκυρες προτάσεις το Διοικητικό Συμβούλιο καθώς και το Τμήμα Ανάπτυξης της εταιρείας ώστε να αξιοποιηθούν κατά λήψη αποφάσεων σχετικά με το αν το πρόγραμμα ανακαίνισης και ανανέωσης των πρακτικών λειτουργίας του ξενοδοχείου της Θεσσαλονίκης σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα προστασίας του περιβάλλοντος, θα έχει την επιθυμητή ανταπόκριση από τους υποψήφιους πελάτες. Κύριος σκοπός μας είναι η όσο τον δυνατόν πληρέστερη συλλογή πρωτογενών αλλά και δευτερογενών στοιχείων για την παροχή ορθολογικής πληροφόρησης βάση της οποίας θα οργανωθεί η στρατηγική που θα ακολουθήσει το τμήμα ανάπτυξης. 1.5 ΘΕΜΑ Οι απόψεις, οι στάσεις και η συμπεριφορά των ατόμων, των νοικοκυριών του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης, ηλικίας 15 ετών και άνω, κατά την χρονική περίοδο Δεκέμβριος Μάρτιος 2012, σχετικά με την πρόθεση επιλογής ενός πράσινου ή/και ηθικού ξενοδοχείου. 7

8 1.6 ΣΤΟΧΟΙ Από το πρόβλημα έρευνας marketing προέκυψαν ο γενικός και οι ειδικοί στόχοι της έρευνας Γενικός Στόχος: Η διερεύνηση των απόψεων, των στάσεων, των προτιμήσεων και των προθέσεων του καταναλωτικού κοινού του Νομού Θεσσαλονίκης σχετικά με την επιλογή ενός πράσινου ή μη ξενοδοχείου Ειδικοί Στόχοι 1) Η διερεύνηση της πρόθεσης διαμονής του καταναλωτή σε ένα πράσινο ξενοδοχείο 2) Η διαπίστωση της επίδρασης από τις συμπεριφορικές πεποιθήσεις των καταναλωτών στην πρόθεση διαμονής. 3) Η διαπίστωση της επίδρασης από των κανονιστικών πεποιθήσεων των καταναλωτών στην πρόθεση διαμονής. 4) Η διερεύνηση της επίδρασης από των στάσεων των καταναλωτών στην πρόθεση διαμονής. 5) Η διαπίστωση της επίδρασης των υποκειμενικών κανόνων των καταναλωτών στην πρόθεση διαμονής. 6) Η διαπίστωση της επίδρασης από την αντίληψη συμπεριφορικού ελέγχου των καταναλωτών στην πρόθεση διαμονής. 7) Η διερεύνηση της επίδρασης των συμπεριφορικών πεποιθήσεων των καταναλωτών στην πρόθεση αρνητικού ηθικού καταναλωτισμού (μποϊκοτάζ) 8) Η διερεύνηση της επίδρασης των πεποιθήσεων ελέγχου των καταναλωτών στην πρόθεση αρνητικού ηθικού καταναλωτισμού (μποϊκοτάζ) 9) Η διερεύνηση της επίδρασης των στάσεων των καταναλωτών στην πρόθεση αρνητικού ηθικού καταναλωτισμού (μποϊκοτάζ) 10) Η διερεύνηση της επίδρασης της αντίληψης συμπεριφορικού ελέγχου των καταναλωτών στην πρόθεση αρνητικού ηθικού καταναλωτισμού (μποϊκοτάζ) 11) Η διερεύνηση της επίδρασης των συμπεριφορικών πεποιθήσεων των καταναλωτών στην πρόθεση διαλογικού ηθικού καταναλωτισμού (μποϊκοτάζ) 8

9 12) Η διερεύνηση της επίδρασης των στάσεων των καταναλωτών στην πρόθεση διαλογικού ηθικού καταναλωτισμού (μποϊκοτάζ) 13) Η διερεύνηση των συμπεριφορικών πεποιθήσεων του καταναλωτικού κοινού 14) Η διερεύνηση των πεποιθήσεων ελέγχου του καταναλωτικού κοινού 15) Η διερεύνηση των αντιλήψεων συμπεριφορικού ελέγχου 16) Η διαπίστωση της πρόθεσης αρνητικού ηθικού καταναλωτισμού 17) Η διαπίστωση της πρόθεσης διαλογικού ηθικού καταναλωτισμού 18) Η διερεύνηση των πιθανών σχέσεων μεταξύ των κύριων μεταβλητών της έρευνας με τα δημογραφικά στοιχεία του δείγματος 9

10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο : ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ 2.1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΡΑΣΙΝΟΥ Η/ΚΑΙ ΗΘΙΚΟΥ ΞΕΟΝΟΔΟΧΕΙΟΥ Πράσινο είναι ένα ξενοδοχείο ή κατάλυμα που έχει κάνει σημαντικές περιβαλλοντικές βελτιώσεις στη δομή του, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις του στο περιβάλλον. Ο βασικός ορισμός ενός πράσινου ξενοδοχείου είναι ένα φιλικό προς το περιβάλλον κατάλυμα που ακολουθεί τις πρακτικές της πράσινης διαβίωσης, εφαρμόζει προγράμματα προστασίας του περιβάλλοντος και έχει πάρει ειδική πιστοποίηση. Ένα ηθικό ξενοδοχείο υπάγεται στον Παγκόσμιο Κώδικα Ηθικής για τον Τουρισμό. Πρόκειται για ένα σύνολο αρχών, οι οποίες θέτουν τη βάση για τη βιώσιμη ανάπτυξη του τουρισμού και απευθύνονται σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη (τοπικές και εθνικές αρχές, τοπική κοινωνία, επαγγελματίες του τουριστικού κλάδου, τουρίστες), τονίζοντας τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις κάθε πλευράς. «Ο Παγκόσμιος Κώδικας Ηθικής για τον τουρισμό θέτει το πλαίσιο αναφοράς για την υπεύθυνη και αειφόρο ανάπτυξη του παγκόσμιου τουρισμού. Αντλεί έμπνευση από προηγούμενες ανάλογες διακηρύξεις και κώδικες άλλων κλάδων και προσθέτει ένα νέο τρόπο σκέψης, ο οποίος αντικατοπτρίζει τις αλλαγές που έχουν σημειωθεί στην κοινωνία μας στις αρχές του 21ου αιώνα.» (Francesco Frangialli - Γενικός Γραμματέας του UNWTO ) 10

11 2.2 ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΚΗΝΙΚΟ Η βιωσιμότητα και τα οικολογικά θέματα αποτελούν πλέον ζητήματα υψίστης σημασίας για κυβερνήσεις, επιχειρήσεις αλλά και για πολίτες κάθε κοινωνίας. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (WTO), ο πράσινος τουρισμός είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη αγορά στον τομέα του τουρισμού, αυξάνεται με ρυθμό 5% σε παγκόσμιο επίπεδο και αντιπροσωπεύει πάνω από το 11% του συνόλου των καταναλωτικών δαπανών. Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός International Ecotourism Society δήλωσε πρόσφατα ότι περισσότερο από τα δύο τρίτα των ταξιδιωτών των ΗΠΑ και της Αυστραλίας και το 90% των Βρετανών τουριστών, θεωρούν την ενεργό προστασία του περιβάλλοντος και την υποστήριξη των τοπικών κοινοτήτων ως μέρος της ευθύνης ενός ξενοδοχείου. Επιπλέον, σύμφωνα με έρευνες για το βαθμό ικανοποίησης των ταξιδιωτών σε σχέση με τις παροχές των Ξενοδοχείων στη Βόρεια Αμερική, (J.D. Power and Associates 2009 North America Hotel Guest Satisfaction Index Study) οι επισκέπτες που έμειναν σε ξενοδοχεία στη Βόρεια Αμερική από τον Μάιο του 2008 έως τον Ιούνιο του 2009, και αναζήτησαν ξενοδοχεία που εφάρμοζαν πράσινα προγράμματα αυξήθηκαν από 66% έναντι του 57% του προηγούμενου έτους. Ήδη στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, οι ιδιοκτήτες ξενοδοχειακών μονάδων, στρέφονται σε εξειδικευμένους συμβούλους μηχανικούς, προκειμένου την ανανέωση των επιχειρήσεων τους με σκοπό να τις κάνουν «πράσινες» και εκτός από τη συμβολή τους στην παγκόσμια προσπάθεια περιορισμού των περιβαλλοντικών συνεπειών της λειτουργίας κτηριακών μονάδων, να τις κάνουν ακόμη πιο οικονομικές, περιορίζοντας σημαντικά τα έξοδα συντήρησης και λειτουργίας των μονάδων τους. Σε 23 πολιτείες της Αμερικής, όπως στη Φλόριντα (2007), κυβερνητικά στελέχη έχουν υπογράψει διατάγματα που επιβάλλουν να στεγάζονται όλες οι συνεδριάσεις της κυβέρνησης σε πράσινα ξενοδοχεία όταν αυτό είναι εφικτό. Αυτό έχει δώσει ιδιαίτερη ώθηση σε νεοϊδρυθείσες ή υπάρχουσες ξενοδοχειακές μονάδες να ακολουθούν πρότυπα που υπάγονται σε πράσινα προγράμματα πιστοποίησης. 11

12 Ταυτόχρονα στην Ευρώπη, μεγάλες ξενοδοχειακές αλυσίδες, έχουν ήδη αρχίσει να διαφημίζουν τα νέα ή ανακαινισμένα «πράσινα» ξενοδοχεία τους, αποσκοπώντας στην αύξηση των εσόδων τους μέσω της προσέλκυσης πελατών από τη συνεχώς και εκθετικά αυξανόμενη ομάδα των περιβαλλοντικά συνειδητοποιημένων τουριστών (τα τρία μεγάλα online travel agencies (OTA) Travelocity, Orbitz και Expedia έχουν αρχίσει μια προσπάθεια για να προωθούν τα φιλικά προς το περιβάλλον ξενοδοχεία. (Δουλουμπέκης, 2011) Μια πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε για τους καταναλωτές σε όλη την Ευρώπη διαπίστωσε ότι σχεδόν το ένα τρίτο θα επιλέξουν ένα γνωστό φιλικό προς το περιβάλλον ξενοδοχείο άτομα έλαβαν μέρος στην έρευνα που διεξήχθη από τη Samsung Electronics Europe. Τα ευρήματα αποκαλύπτουν ότι η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση έχει αντίκτυπο στη συμπεριφορά των ταξιδιωτών στα ξενοδοχεία. Οι ταξιδιώτες είχαν υψηλές προσδοκίες, σύμφωνα με την Samsung, με σχεδόν τα δύο τρίτα (65%) να υποστηρίζουν ότι όλα τα ξενοδοχεία θα πρέπει να εγκαταστήσουν τουαλέτες χαμηλής ροής με σκοπό την εξοικονόμηση νερού. Περισσότεροι από τους μισούς (54%) δήλωσαν επίσης ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η αιολική, η ηλιακή και υδροηλεκτρική ενέργεια, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται, ενώ σχεδόν το ήμισυ (48%) δήλωσε ότι τα ξενοδοχεία θα πρέπει να χρησιμοποιούν αποδοτικότερες ηλεκτρικές συσκευές.( Lewis, 2009) 12

13 2.3 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Αν ανατρέξουμε πίσω στις δύο τελευταίες δεκαετίες, όταν τα κέρδη και τα έσοδα ανά διαθέσιμο δωμάτιο αυξάνονταν με διψήφιο αριθμό, οι κινήσεις και οι προτροπές διαφόρων επαγγελματιών του Τουρισμού προς ένα πιο «πράσινο» ξενοδοχείο, αντιμετωπίζονταν το λιγότερο ως γραφικές ενέργειες οι οποίες ήταν εκτός κλίματος και στέκονταν εμπόδιο στα εύκολα κέρδη του κλάδου. Σήμερα, η κατάσταση έχει αλλάξει ριζικά. Το «πράσινο» ξενοδοχείο δεν αποτελεί πια μια επιλογή αλλά υποχρέωση. (Αναστασίου, 2011) Πλέον και στην χώρα μας γίνονται όλο και πιο συχνά αναφορές στην «Πράσινη Ανάπτυξη». Όμως οι γενικόλογες κι ασαφείς αναφορές δημιουργούν σύγχυση ως προς το περιεχόμενο της όποιας στρατηγικής πρόκειται να ακολουθηθεί για την ανάπτυξη. Για όλους είναι αυτονόητο ότι, ανεξάρτητα από τον τομέα της οικονομίας στον οποίο αναφερόμαστε, η δημιουργία και η λειτουργία οικονομικών μονάδων οφείλει να ακολουθεί τους βασικούς στόχους περιβαλλοντικής προστασίας και οικολογικής λογικής. Συνεπώς, η «Πράσινη Ανάπτυξη» οφείλει να είναι η λογική οποιασδήποτε επιχειρηματικής πρωτοβουλίας σε οποιονδήποτε τομέα της οικονομίας. Ειδικά για το τουρισμό, το περιβάλλον αποτελεί το σημαντικότερο στοιχείο του ενεργητικού της κάθε τουριστικής επιχείρησης. Αυτό σημαίνει ότι η προστασία και η ανάδειξή του αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την εξασφάλιση της μακροχρόνιας βιωσιμότητας και επικερδούς λειτουργίας των τουριστικών επιχειρήσεων. Στο πλαίσιο αυτό, τα όρια της τουριστικής ανάπτυξης πρέπει να καθορίζονται με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποκλείουν όχι μόνο τις άμεσες, αλλά και τις μακροπρόθεσμες αρνητικές επιδράσεις για το περιβάλλον. (Μακράς, 2010) 13

14 Εάν απομονώσουμε της ξενοδοχειακές μονάδες της χώρας θα διαπιστώσουμε ότι παρουσιάζουν ένα από τους μεγαλύτερους δείκτες ενεργειακής κατανάλωσης, λόγω των χαρακτηριστικών λειτουργίας και χρήσης τους. Τα στοιχεία δείχνουν πως τα περιθώρια εξοικονόμησης ενέργειας είναι πολύ μεγάλα. Μετά από εκτεταμένη έρευνα του ΕΜΘΜΠ κατά το διάστημα σε δείγμα 110 ξενοδοχειακών μονάδων, προκύπτουν συνοπτικά τα εξής αποτελέσματα: - Τα περισσότερα ξενοδοχεία είναι κατασκευασμένα πριν το Δεν διαθέτουν καθόλου ή μόνο πλημμελή θερμομόνωση στα κατακόρυφα δομικά στοιχεία - Εκτός από τα ξενοδοχεία 5 αστέρων, τα υπόλοιπα σπάνια διαθέτουν θερμομόνωση στην οροφή - Με ελάχιστες εξαιρέσεις μόνο τα ξενοδοχεία 5 αστέρων διαθέτουν κεντρικό σύστημα κλιματισμού - Μόνο το 12 % των ξενοδοχείων διαθέτουν συστήματα διαχείρισης που να μπορούν να αξιοποιηθούν και για τη διαχείριση ενέργειας - Μόνο το 10% χρησιμοποιούν εναλλακτικές μορφές ενέργειας για παραγωγή ζεστού νερού χρήσης - Χρησιμοποιούνται όλες οι μορφές λαμπτήρων για φωτισμό και όχι μόνο λαμπτήρες ενεργειακής απόδοσης Επιπλέον, προκύπτει πως η απροθυμία υιοθέτησης μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας οφείλεται από τη μια στην έλλειψη πληροφόρησης και από την άλλη σε τεχνικούς και οικονομικούς λόγους που εμποδίζουν την στροφή των επιχειρηματιών σε λύσεις εξοικονόμησης ενέργειας, κυρίως από μικρές και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις. Αντίθετα, οι μεγάλου μεγέθους εκπρόσωποι του ξενοδοχειακού κλάδου ερχόμενοι σε επαφή και αναπτύσσοντας σταθερές συνεργασίες με διεθνείς αγορές και αναγνωρίζοντας άμεσα τα σημαντικά πλεονεκτήματα που θα αποκομίσουν από την υιοθέτηση νέων περιβαλλοντικών πρακτικών, παρουσιάζουν πιο έντονη κινητικότητα προς την κατεύθυνση αυτή. (Κακακιός 2011) 14

15 Συμφωνούν επίσης, στο ότι οι επιδράσεις του τουρισμού στο φυσικό περιβάλλον είναι σημαντικές και στο ότι ο κίνδυνος ενεργειακής κρίσης στο άμεσο μέλλον είναι πολύ πιθανός και για αυτό το λόγο, τους απασχολούν πολύ οι ενεργειακές επιλογές τους, η αποτελεσματικότητά τους και η αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων. Παράλληλα, η νέα τεχνογνωσία για φιλικές προς το περιβάλλον δράσεις, συνεχώς αναπτύσσεται. Πολλοί είναι οι επιχειρηματίες που την γνωρίζουν και την εφαρμόζουν και ακόμα περισσότεροι είναι αυτοί, οι οποίοι έχουν ήδη αναγνωρίσει ότι η μακροχρόνια ανταγωνιστικότητα του τουρισμού, άρα και των ίδιων των επιχειρήσεών τους, εξαρτάται απόλυτα από την αειφορία των προορισμών, ιδιαίτερα σήμερα, όταν οι κλιματικές αλλαγές είναι ήδη μία πραγματικότητα και πιθανότατα στο άμεσο μέλλον θα γίνουν μία οδυνηρή πραγματικότητα. (Μάκρας, 2010) Το άλλοθι περί της οικονομικής κρίσης η οποία αληθώς μεν τοποθετεί τις περιβαλλοντικές ανησυχίες σε δεύτερη μοίρα είναι ένα δημοφιλές επιχείρημα το οποίο τις περισσότερες φορές αποτυπώνεται στη φράση: «Ας τα βγάλουμε πέρα ως το τέλος της σεζόν και βλέπουμε». Παρόλη την αρκετή δόση αλήθειας και λογικής που εμπεριέχεται σ αυτό το σκεπτικό, τα οικονομικά μιας «πράσινης» μεταστροφής καταρρίπτουν αυτό το επιχείρημα. (Αναστασίου, 2011) Εκτός, από τη δραστική μείωση του λειτουργικού κόστους και την αδιαμφισβήτητη εμπορικότητα των «πράσινων» ξενοδοχείων στις μέρες μας, οι «πράσινες» πρωτοβουλίες αποτελούν και μία εξαιρετική επένδυση για το μέλλον. Είναι σχεδόν βέβαιο πως οι φόροι που σχετίζονται με επιβάρυνση του περιβάλλοντος θα αυξηθούν και θα πολλαπλασιαστούν. Στην καλύτερη περίπτωση, εάν δεν γίνει υποχρεωτική η υιοθέτηση «πράσινων» πρακτικών από όλους, οι επαγγελματίες θα κληθούν να πληρώσουν δυσβάσταχτα ποσά για τις παλαιές ρυπογόνους και σπάταλες μεθόδους λειτουργίας. Επειδή λοιπόν αυτές είναι ανεπιθύμητες καταστάσεις οι οποίες θα επηρεάσουν δυσμενώς τη βιωσιμότητα των μονάδων, είναι φρόνιμο να εκμεταλλευτεί κανείς τις διάφορες χρηματοδοτικές ευκαιρίες που προσφέρονται, είτε μέσω επιδοτήσεων από ευρωπαϊκά ή εθνικά προγράμματα είτε μέσω ευνοϊκών χορηγήσεων τραπεζικών δανείων.(αναστασίου, 2011) 15

16 2.4 ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Ενα ξενοδοχείο μπορεί να γίνει πιο «πράσινο» με απλές κινήσεις, χωρίς απαραίτητα να χρειάζονται ακριβές επενδύσεις. (Ανδρεάδης,2010) Η συμπίεση των λειτουργικών εξόδων σε μία μόνιμη βάση μπορεί να γίνει ο καλύτερος σύμμαχος κάθε ξενοδοχείου σε περίοδο κρίσης. Υπάρχουν πολλοί μηχανισμοί, εξοπλισμοί και επεμβάσεις γενικότερα οι οποίες εξασφαλίζουν την αποτελεσματικότερη λειτουργία και εξοικονόμηση χρημάτων από την κατανάλωση ενέργειας και νερού. Σε κάθε περίπτωση οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις μπορούν να πρωτοστατούν ακολουθώντας φιλικές περιβαλλοντικές πρακτικές και στην καθημερινή λειτουργία τους. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την ανάλυση του έργου που επιτελείται σε κάθε τμήμα του ξενοδοχείου χωριστά (τμήμα συντήρησης, προσωπικού, τροφίμων και ποτών κλπ) σε συνδυασμό με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη λειτουργία του. Η διαδικασία «πρασινίσματος», στην ουσία είναι μια συνάρτηση επεμβάσεων στα κτηριακά δεδομένα ενός ξενοδοχείου, στα μηχανολογικά στοιχεία του, αλλά και στην περιβαλλοντική εκπαίδευση του προσωπικού και την οικολογική κατεύθυνση των πελατών. Η εγκατάσταση σκιάστρων ή η τοποθέτηση άλλων μεθόδων φυσικής σκίασης, κατάλληλα προσανατολισμένων, σε μια μονάδα, είναι από τις συνηθισμένες χαμηλού κόστους επεμβάσεις στο δομικό ιστό ενός κτηρίου, που μπορεί να μειώσει έως και % τις ανάγκες για ψυκτικό φορτίο (έξοδα κλιματισμού) κατά τους θερινούς μήνες. Επίσης η αντικατάσταση των κουφωμάτων με άλλα θερμοδιακοπτόμενα και με ανακλαστικούς υαλοπίνακες, η χρήση υγρών στοιχείων (μικρές αβαθείς δεξαμενές πισίνες) κατάλληλα διατεταγμένων, αλλά και η χρήση των σωστών χρωμάτων, μπορούν επίσης να αποτελέσουν εκτός από καλαίσθητες αρχιτεκτονικές προσθήκες και κυρίως παράγοντες μείωσης κατανάλωσης ενέργειας για εξασφάλιση της σωστής θερμοκρασίας. 16

17 Οι μηχανολογικές επεμβάσεις σε ένα ξενοδοχείο, προκειμένου να το κάνουν φιλικό κατά τη λειτουργία, του προς το περιβάλλον, έχουν ως βασικές συνιστώσες τον περιορισμό της ενεργειακής κατανάλωσης και των μεγάλων ποσοτήτων νερού που σπαταλούνται άσκοπα τις περισσότερες φορές σε ένα τουριστικό συγκρότημα. Ο έλεγχος της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στα δωμάτια και στους χώρους του ξενοδοχείου (συστήματα BEMS), αλλά και οικονομικότεροι τρόποι, όπως η αντικατάσταση παλιών πλυντηρίων, η αντικατάσταση όλων των λαμπτήρων με τέτοιους τεχνολογίας LED, η παραγωγή θερμού νερού μέσα από ηλιακούς συλλέκτες καθώς και η συλλογή του βρόχινου νερού και η επαναχρησιμοποίηση αυτού της πισίνας μετά από επεξεργασία, για άλλες χρήσεις (π.χ. πότισμα), αποτελούν μερικές μόνο μεθόδους για τον περιορισμό της καταναλισκόμενης ενέργειας και την εξοικονόμηση σημαντικών ποσών, σε σχέση με αυτά που απαιτούνται. Τέλος η ενημέρωση του προσωπικού για την ανάγκη περιορισμού της κατανάλωσης μέσα από τήρηση συγκεκριμένων οδηγιών και κατευθυντήριων γραμμών, αλλά και οι συστάσεις προς τους πελάτες, για ορθή οικολογική χρήση των ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων, ολοκληρώνουν το πάζλ της ενεργειακής αναβάθμισης μέσα από απλά βήματα, μιας ξενοδοχειακής μονάδας. (Δουλουμπέκης, 2011) Είναι καλό να γνωρίζει ο επιχειρηματίας ότι η απόσβεση της επένδυσης ανέρχεται σε 2-3 χρόνια με επιχορήγηση ή 5-6 χρόνια άνευ επιδότησης. Ο χρόνος ζωής των επενδύσεων αυτών (με τη χρήση των κατάλληλων υλικών και εξοπλισμού) είναι το ελάχιστο 15 χρόνια. Επιπλέον, στα πλαίσια των ενεργειακών επενδύσεων αναβαθμίζεται η υποδομή των ξενοδοχείων και μπορούν πλέον να επιλυθούν πολλά λειτουργικά προβλήματα. (Κακακιός, 2011) 17

18 2.5 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ Ένα διεθνές πρόγραμμα είναι το «Green Key» (Πράσινο Κλειδί) όπου απονέμει ένα σήμα οικολογικής ποιότητας (eco-label). Tο πρόγραμμα αυτό ενεργεί ως ερέθισμα για τη μετατροπή κάθε τουριστικής μονάδας, μικρής ή μεγάλης, σε «πράσινη». Αποτελεί έναν σημαντικό θεσμό στον χώρο της Βιομηχανίας του Τουρισμού, αφού ευαισθητοποιεί και προτρέπει για την υιοθέτηση πρακτικών φιλικών προς το περιβάλλον, που εγγυώνται την προστασία του και προάγουν την αειφορία. Συντονίζεται από το διεθνές Ιδρυμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (Fee-Foundation for the Environmental Education) και λειτουργεί σήμερα σε 17 χώρες παγκοσμίως. Εθνικός χειριστής του Προγράμματος είναι η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης. (Ανδρεάδης, 2010) To πρόγραμμα «Green Key» στηρίζεται σε 5 άξονες: Εκπαίδευση του προσωπικού, των πελατών και των ιδιοκτητών προς την αύξηση της βιώσιμης ανάπτυξης και της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης Περιβαλλοντική προστασία από τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε παγκόσμιο επίπεδο Οικονομική διαχείριση από την μείωση της κατανάλωσης με άμεσο αποτέλεσμα τη μείωση του λειτουργικού κόστους της εκάστοτε ξενοδοχειακής μονάδας Στρατηγική μάρκετινγκ με την προώθηση της Green Key πιστοποίησης Ενίσχυση του κλάδου του τουρισμού με την ανάληψη συλλογικά πλέον της οικολογικής ευθύνης Για να βραβευθεί μια ξενοδοχειακή μονάδα με Green Key σημαίνει ότι η εγκαταστάσεις της πληρούν μια λίστα με απαιτήσεις (Internat. Baseline Criteria Hotels). Τα τελευταία χρόνια έχουν βραβευτεί πάνω από 1800 επιχειρήσεις με το σήμα οικολογικής ποιότητας (eco-label) παγκόσμια, ενθαρρύνοντας ακόμα περισσότερο την στροφή σε βιώσιμες πρακτικές. 18

19 Στην Βρετανία, ο τουρισμός είναι μία από τις κύριες κινητήριες δυνάμεις της οικονομίας και γι αυτό και έχουν αναπτυχθεί ειδικά συστήματα πιστοποίησης των επιχειρήσεων που υιοθετούν φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές, όπως το σχέδιο για πράσινες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις (Green Tourism Business Scheme). Το GTBS είναι το εθνικό σύστημα πιστοποίησης του αειφόρου τουρισμού για το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι επιχειρήσεις που επιλέγουν να ενταχθούν σε αυτό, αξιολογούνται κατά ένα αυστηρό σύνολο κριτηρίων, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα τομέων, όπως η ενεργειακή απόδοση και το νερό, τη διαχείριση των αποβλήτων, τη βιοποικιλότητα και άλλα. Οι επιχειρήσεις που πληρούν τις απαιτούμενες προδιαγραφές, λαμβάνουν ένα χάλκινο, αργυρό ή χρυσό βραβείο με βάση το επίπεδο των επίτευξης των στόχων αυτών. (Havier Font, ICRT) Παρόμοια διεθνή προγράμματα πιστοποίησης είναι και το Green Globe International ( το Energy Star ( και το Green Seal ( Στη χώρα μας αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει θεσμοθετημένο σύστημα πιστοποίησης κάποιας ξενοδοχειακής επιχείρησης ως «πράσινης». Κίνητρο αποτελεί το πρόγραμμα Πράσινος Τουρισμός, του υπουργείου Πολιτισμού με το οποίο στοχεύει στην αναβάθμιση και τη μετατροπή πολλών τουριστικών μονάδων σε «πράσινες» επιχειρήσεις που σέβονται το περιβάλλον και εκμεταλλεύονται στο έπακρο τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καλώντας τους επιχειρηματίες να αλλάξουν προσανατολισμό. (ΕΣΠΑ, ) 19

20 2.6 ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ Διαμονή σε πράσινα ξενοδοχεία επιλέγουν όλο και περισσότεροι ταξιδιώτες για τις διακοπές τους. Ο προβληματισμός και η ευαισθησία σε ζητήματα οικολογίας και περιβαλλοντικών συνθηκών είναι κυρίαρχες τάσεις με μεγάλη διείσδυση στις ποικίλες κοινωνικές ομάδες και τάξεις, ιδιαίτερα στις νεότερες ηλικίες. Τα στοιχεία δείχνουν ότι κύριες τουριστικές αγορές για την Ελλάδα (π.χ. Βρετανία, Γερμανία) είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένες σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος. Πρόκειται για πηγαία κοινωνική τάση που επηρεάζει ανάλογα τις καταναλωτικές συμπεριφορές και προτιμήσεις. (Ανδρεάδης, 2010) Το 80% των Γερμανών τουριστών δηλώνουν ότι τα υψηλά περιβαλλοντικά πρότυπα παίζουν σημαντικό ρόλο όταν σχεδιάζουν τις διακοπές τους, ενώ το 1/3 των Αμερικανών υποστηρίζουν ότι είναι πρόθυμοι να πληρώσουν παραπάνω, αρκεί το ταξίδι και η διαμονή τους να είναι φιλικά προς το περιβάλλον. Το ίδιο λέει και το 21% των Βρετανών που ταξιδεύουν εκτός της χώρας τους. (Καμανετζή, Σ. 2010) Σε αυτό το σημείο είναι απαραίτητο να λάβουμε υπόψη τις εξελίξεις στους δημογραφικούς παράγοντες που επηρεάζουν την τουριστική αγορά. Είναι γνωστό ότι οι ομάδες ηλικιωμένων είναι αυτές που αποτελούν το σημαντικότερο κομμάτι της τουριστικής αγοράς τόσο ποσοτικά αλλά και ποιοτικά. Στην Ευρώπη οι ομάδες των ηλικιωμένων θα συνεχίσουν να μεγαλώνουν σε μέγεθος βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Σύμφωνα με έρευνες, αναμένεται να είναι περισσότερο υγιείς και παρά την μείωση της αγοραστικής αξίας των συντάξεων θα συνεχίσει να αυξάνει το ενδιαφέρον τους για τουριστικές εμπειρίες. Επιπλέον, συναντούμε πλέον μεγαλύτερα ποσοστά ατόμων με αναπτυγμένη οικολογική συνείδηση σε σχέση με το παρελθόν. Επίσης υπάρχει μια έντονη στροφή των ηλικιωμένων σε περιβαλλοντικά «αμόλυντους» προορισμούς καθώς επίσης παρατηρείται αυξημένη ζήτηση σε «φυσικά» προϊόντα. 20

21 Από την άλλη πλευρά, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια ζωηρή αλλαγή στην τουριστική αγορά των νέων σε ηλικία τουριστών. Το διαδίκτυο φαίνεται να παίζει κυρίαρχο ρόλο σε αυτή την αλλαγή. Οδηγεί τη νέα γενιά σε μια πληθώρα τουριστικών επιλογών που προκύπτει από την ελεύθερη πρόσβαση στην πληροφόρηση συγκρίνοντας τιμές και υπηρεσίες. Πλέον, η οργάνωση ενός ταξιδιού γίνεται παιχνίδι παρακάμπτοντας τις υπηρεσίες που πρόσφεραν μέχρι τώρα οι τουριστικοί πράκτορες και τα ταξιδιωτικά γραφεία. Επίσης, οι καταναλωτές αναζητούν συμβουλές από άλλους καταναλωτές μέσω του διαδικτύου και οι έμπειροι ταξιδιώτες λαμβάνονται υπόψη περισσότερο από τους επαγγελματίες του τουρισμού όσον αφορά τις προτάσεις τους. Ιδιαίτερα χρήσιμο αποδεικνύεται και για όσους σχεδιάζουν ένα ταξίδι με γνώμονα την οικολογική τους ευαισθησία μιας και όλο και περισσότερα ιστολόγια (blogs) παρέχουν πληροφορίες σχετικά με οικολογικούς προορισμούς, με τις υπηρεσίες πράσινων ξενοδοχείων, εμπειρίες και κριτικές από άλλους ταξιδιώτες. ( Ευρωπαική Επιτροπή Τουρισμού) Ο τρόπος ζωής για πολλούς ανθρώπους έχει αλλάξει και πλέον το ταξίδι δεν αποτελεί πολυτέλεια αλλά μέρος της ζωής τους. Καθώς λοιπόν, οι άνθρωποι ταξιδεύουν όλο και περισσότερο, ενημερώνονται για τον πολιτισμό και το περιβάλλον των προορισμών που επισκέπτονται και αποκτούν εμπειρίες ερχόμενοι σε επαφή με τον τρόπο ζωής των κατοίκων. Δεν επιθυμούν να χαρακτηρίζονται πλέον ως τουρίστες αλλά ως επισκέπτες που επιθυμούν να ενσωματωθούν στην κουλτούρα, στα έθιμα και στις τοπικές συνήθειες. Αυτό τους κάνει να αισθάνονται μεγαλύτερη ευθύνη όταν επισκέπτονται ένα προορισμό, σέβονται την τάση για οικολογικό τουρισμό και υιοθετούν νέες συμπεριφορικές πεποιθήσεις. Οι παγκόσμιες ειδήσεις σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος και η αυξανόμενη εκπαίδευση γύρω από οικολογικά ζητήματα αφυπνίζουν την τουριστική αγορά και στο άμεσο μέλλον θα είναι πολύ πιο έντονο το αίτημα των καταναλωτών προς τις επιχειρήσεις να διατηρούν ένα βασικό επίπεδο υπευθυνότητας απέναντι στο περιβάλλον. 21

22 2.7 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ (ΤΡΒ) Έρευνες που βασίζονται στο θεωρητικό πλαίσιο της TPB (Theory of Planned Behavior) επιβεβαιώνουν πως η στάση, τα υποκειμενικά πρότυπα (οικογενειακό, φιλικό και εργασιακό περιβάλλον) καθώς και η αντίληψη συμπεριφορικού ελέγχου επηρεάζουν σημαντικά την πρόθεση των τουριστών να επισκεφτούν πράσινα ξενοδοχεία. Δεδομένου ότι το κοινό ανησυχεί όλο και περισσότερο για τα περιβαλλοντικά ζητήματα, η πράσινη διαχείριση γίνεται ένα στρατηγικό εργαλείο που μπορεί να ενισχύσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα ενός ξενοδοχείου. Κατά συνέπεια ένα ξενοδοχείο, χτίζοντας μια πράσινη εικόνα για τις παρεχόμενες υπηρεσίες μπορεί να επηρεάσει τη πρόθεση διαμονής των τουριστών. (Lee, Hsu, Han and Kim, 2010) Αυτό το συμπέρασμα μπορεί να αποτελέσει ερέθισμα για τους επιχειρηματίες μιας και στοχεύοντας στη βελτίωση των αντιλήψεων περί των πράσινων ξενοδοχείων μπορούν να προσελκύσουν συγκεκριμένες ομάδες (target group) αυξάνοντας την επισκεψη-μότητα στο ξενοδοχείο τους. Οι Διευθυντές των πράσινων ξενοδοχείων θα πρέπει να προσπαθούν να αναπτύξουν και να διατηρήσουν τις θετικές στάσεις των επισκεπτών. Πράγματι, όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς θα πρέπει να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσει την ικανοποίηση των πελατών τους. Αν οι επισκέπτες είναι ικανοποιημένοι, είναι πιο πιθανό να επισκεφθούν το ξενοδοχείο και πάλι, και είναι πιο πιθανό να κάνουν θετικά σχόλια για τους φίλους και τα μέλη της οικογένειας. (Kun-Shan, Wu and Yi-Man Teng, 2011) 22

23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο : ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ 3.1 ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Οι απόψεις, οι στάσεις και η συμπεριφορά των ατόμων, των νοικοκυριών του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης, ηλικίας 15 ετών και άνω, κατά την χρονική περίοδο Δεκέμβριος Μάρτιος 2012, σχετικά με την πρόθεση επιλογής ενός πράσινου ή/και ηθικού ξενοδοχείου ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Η στατιστική ανάλυση πραγματοποιήθηκε με τη διανομή και συμπλήρωση ερωτηματολογίων. Είδος Δημοσκόπησης: Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τη διανομή και συμπλήρωση ερωτηματολογίων στα νοικοκυριά. Οι λόγοι για τους οποίους επιλέξαμε τη μέθοδο της συλλογής δείγματος με βάση το ερωτηματολόγιο είναι οι ακόλουθοι: Τα ερωτηματολόγια είναι πολύ εύκολο να τα επεξεργαστούμε. Η εισαγωγή των δεδομένων σε ένα στατιστικό πρόγραμμα όπως το SPSS 17, το οποίο και θα χρησιμοποιηθεί για τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων μας, και η παρουσίαση των αποτελεσμάτων σε πίνακες και διαγράμματα μπορεί να γίνει γρήγορα και εύκολα με τη χρήση ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή. Σε αντίθεση με μία συνέντευξη, όπου ο χρόνος που πρέπει να διαθέσουμε για να αποκωδικοποιήσουμε τα αποτελέσματα και να τα επεξεργαστούμε είναι περισσότερος. Τα ερωτηματολόγια είναι λίγο πολύ γνωστά σε όλους τους ανθρώπους. Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι έχουν συμπληρώσει ένα ερωτηματολόγιο και δεν τους είναι κάτι πρωτόγνωρο. Τα ερωτηματολόγια περιορίζουν την μεροληψία (bias). Υπάρχει μία ομοιόμορφη παρουσίαση των ερωτήσεων η οποία δεν καθοδηγεί τον ερωτώμενο να επιλέξει συγκεκριμένες απαντήσεις. 23

24 Η γεωγραφική έκταση της έρευνας Το πολεοδομικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης. Συγκεκριμένα επιλέχθηκαν μετά από κλήρωση τα εξής οικοδομικά τετράγωνα: 1) Αθηνάς-Ηροδότου-Απ. Παύλου 2) Μουσών-Κίρκης-Αλκινόου 3) Λ.Νίκης-Πλουτάρχου-Π.Κορομηλά-Καρόλου Ντήλ 4) Δημητσάνας-Ανατωλικής Ρωμηλίας-Πυλαίας-Αμφιπόλεως 5) Τσιμισκή-Κομνηνών-Βενιζέλου-Μητροπόλεως 6) Ι.Δραγούμη-Ερμού-Συγγρού-Πάικου 7) Αναλύψεως-Χαλκιδικής-Θερμοπυλών-Αρχελάου 8) Πυλαίας-Ναυπλίου-Επιδαύρου-Χανδρινού 9) Δωδεκανήσου-Φράγκων-Λ. Σοφού Χρόνος Διεξαγωγής: Δεκέμβριος 2011 Μάρτιος 2012 Πληθυσμός: Νοικοκυριά των παραπάνω γεωγραφικών περιοχών. Δειγματοληψία-Μονάδα Δειγματοληψίας: Άτομο ηλικίας 15 ετών και άνω Μέγεθος Δείγματος: 120 ερωτηθέντες 24

25 Μέθοδος δειγματοληψίας Η μέθοδος η οποία ακολουθήθηκε είναι η Δειγματοληψία κατά περιοχές σε ένα στάδιο (onestage area sampling) σε νοικοκυριά του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης. Συγκεκριμένα η διαδικασία δειγματοληψίας ήταν η εξής : Έναρξη από το νοτιοδυτικό άκρο του τετραγώνου. Επιλογή της πρώτης πολυκατοικίας κτιρίου. Απευθύνεστε σε όλα τα νοικοκυριά. Σε περίπτωση άρνησης ή απουσίας πηγαίνουμε στο αμέσως επόμενο και πιο αναλυτικά ως εξής: Επιλεγμένο διαμέρισμα Επιλεγμένο διαμέρισμα Επιλεγμένο διαμέρισμα Μία Απουσία Δύο Απουσίες Απουσία Επόμενο Απουσία Επιστροφή άλλης ημέρας και ώρας Άρνηση Επόμενο Απουσία Επόμενο Άρνηση Επόμενο Άρνηση Επόμενο Επόμενο Επανερχόμαστε Η συνέντευξη πραγματοποιείται με τον εξής τρόπο: Δίνουμε στα χέρια του ερευνώμενου ένα ερωτηματολόγιο κενό. Κρατάμε ένα εμείς και από αυτό διαβάζουμε στον ερευνώμενο πρώτα το cover letter και μετά μια μια τις ερωτήσεις. Ο ερευνώμενος απαντάει προφορικά και την απάντησή του τη σημειώνουμε εμείς σε αυτό που κρατάμε στα χέρια μας. Φεύγοντας παίρνουμε μαζί μας το κενό ερωτηματολόγιο για να το χρησιμοποιήσουμε στους επόμενους ερευνώμενους. Ώρες απογραφής: πρωί και απόγευμα Η επεξεργασία των στατιστικών δεδομένων που προέκυψαν από τα ερωτηματολόγια, έγινε με το στατιστικό πρόγραμμα SPSS (Πρόγραμμα Στατιστικής Επεξεργασίας Δεδομένων Κοινωνικών Επιστημών). 25

26 Οι μέθοδοι της στατιστικής ανάλυσης που χρησιμοποιήθηκαν για τη μελέτη του δείγματος είναι οι ακόλουθοι: Περιγραφικά μέτρα Διαγράμματα (piecharts, barcharts) Πίνακες συχνοτήτων Πίνακες διπλής συνάφειας Έλεγχος ανεξαρτησίας ANOVA Έλεγχος συσχέτισης με τεστ PEARSON CORRELATION Πίνακες περιγραφικών στατιστικών 26

27 Περιεχόμενα Ερωτηματολογίου Η 1 η ερώτηση αφορά σε πολυθεματικό μέτρο, μεταβλητή στάσεων «Συμπεριφορικές Πεποιθήσεις» και μετριέται σε κλίμακα Likert. Η 2 η ερώτηση αφορά σε πολυθεματικό μέτρο, μεταβλητή στάσεων «Κανονιστικές Πεποιθήσεις» και μετριέται σε κλίμακα Likert. Η 3 η ερώτηση αφορά σε πολυθεματικό μέτρο, μεταβλητή στάσεων «Πεποιθήσεις Ελέγχου» και μετριέται σε κλίμακα Likert. Η 4 η ερώτηση αφορά σε πολυθεματικό μέτρο, μεταβλητή «Στάσεων για τα πράσινα Ξενοδοχεία» και μετριέται σε κλίμακα διαφορετικής σημαντικότητας 7 σημείων με προσδιορισμό των 2 άκρων. Η 5 η ερώτηση αφορά σε πολυθεματικό μέτρο, μεταβλητή στάσεων «Υποκειμενικοί Κανόνες» και μετριέται σε κλίμακα Likert. Η 6 η ερώτηση αφορά σε πολυθεματικό μέτρο, μεταβλητή στάσεων «Αντίληψη Συμπεριφορικού Ελέγχου» και μετριέται σε κλίμακα Likert. Η 7 η ερώτηση αφορά σε πολυθεματικό μέτρο, μεταβλητή πρόθεσης συμπεριφοράς «Πρόθεση Διαμονής σε Πράσινο Ξενοδοχείο» και μετριέται σε κλίμακα Likert. Όλα τα παραπάνω μέτρα (ερωτήσεις 1-7) έχουν αναπτυχθεί από τους : Han, H., Hsu, L-T, and Sheu, C.(2010). Application of the Theory of Planned Behavior to Green Hotel Choice: Testing the Effect of Environmental Friendly Activities. Tourism Management, Vol.21, No.3,pp Η 8 η ερώτηση αφορά σε πολυθεματικό μέτρο, μεταβλητή πρόθεσης συμπεριφοράς «Πρόθεση Αρνητικού Ηθικού Καταναλωτισμού» και μετριέται σε κλίμακα Likert. Το μέτρο έχει δημιουργηθεί από τις κ. Τηλικίδου και Δελησταύρου για τις ανάγκες τις συγκεκριμένης έρευνας. Η 9 η ερώτηση αφορά σε πολυθεματικό μέτρο, μεταβλητή πρόθεσης συμπεριφοράς «Πρόθεση Διαλογικού Ηθικού Καταναλωτισμού» και μετριέται σε κλίμακα Likert. Το μέτρο έχει δημιουργηθεί από τις κ. Τηλικίδου και Δελησταύρου για τις ανάγκες τις συγκεκριμένης έρευνας. Η 10 η ερώτηση αφορά ομάδα δημογραφικών χαρακτηριστικών τα οποία έχουν κατασκευαστεί από τις κ. Τηλικίδου και Δελησταύρου με βάση τις κλίμακες της ΕΣΥΕ. Συγκεκριμένα: η 10α. αφορά το φύλλο του ερωτώμενου, η 10β. αφορά την ηλικία, η 10γ. αφορά το επίπεδο εκπαίδευσης του ερωτώμενου, η 10δ. αφορά το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα, και η 10ε. αφορά το επάγγελμα του ερωτώμενου. 27

28 Στο Παράρτημα 1 παραθέτουμε το πρότυπο του ερωτηματολογίου στο οποίο βασιστήκαμε για την εκπόνηση της έρευνας το οποίο έχει δοθεί έτοιμο και οι συντάκτες του είναι οι κ. Ε. Τηλικίδου και η κ. Α. Δελησταύρου. 28

29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ο : ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 4.1 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Διάγραμμα 1: Κατανομή δείγματος ανά φύλο Η στατιστική ανάλυση η οποία ακολουθεί έχει σκοπό να εξετάσει τις παραμέτρους οι οποίες καθιστούν αδύνατη την επιλογή ή τη μη επιλογή των καταναλωτών για τη διαμονή τους σε ένα πράσινο ξενοδοχείο. Το συνολικό δείγμα αποτελείται από 120 άτομα εκ των οποίων το 55% είναι γυναίκες, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους άνδρες ανέρχεται σε 45%. (Διάγραμμα 1) Διάγραμμα 2: Κατανομή του δείγματος ανά ηλικία Λαμβάνοντας υπόψη το δημογραφικό παράγοντα της ηλικίας διαπιστώνουμε ότι η πλειοψηφία των ερευνώμενων ανήκει στην ηλικιακή κατηγορία 25 και 34 ετών. Παράλληλα, το 27.5% είναι άτομα ηλικίας 15 και 24 ετών, ενώ το 0,16% είναι άτομα ηλικίας 55 και 74 ετών. Επίσης, το 20.8% ανήκει στην ηλικιακή κατηγορία 45 και 54 ετών ενώ το 15% ανήκει στην ηλικιακή κατηγορία 35 και 44 ετών. Τέλος, σε πολύ χαμηλότερα ποσοστά κυμαίνονται τα άτομα που είναι μεγαλύτερα από 75 ετών.(διάγραμμα 2) 29

30 Διάγραμμα 3: Κατανομή δείγματος ανά επίπεδο εκπαίδευσης Σχετικά με το δημογραφικό παράγοντα του επιπέδου της εκπαίδευσης διαπιστώνουμε ότι η πλειοψηφία του δείγματος σε ποσοστό 40% είναι οι απόφοιτοι ΑΕΙ και ΤΕΙ. Από την άλλη πλευρά το 36.7% είναι απόφοιτοι λυκείου ενώ το 14,2% είναι απόφοιτοι γυμνασίου. Τέλος, το 6,6% δηλώνουν ότι δεν αποφοίτησαν το δημοτικό και απόφοιτοι δημοτικού ενώ το 2,5% δηλώνει κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου. (Διάγραμμα 3) Διάγραμμα 4: Κατανομή δείγματος ανά επίπεδο εισοδήματος Η στατιστική ανάλυση συνεχίζεται εξετάζοντας το επίπεδο εισοδήματος των ατόμων του δείγματός μας. Όπως παρατηρούμε το 46,7% έχουν ετήσιο εισόδημα μεταξύ ευρώ, ενώ το 23,3% έχουν ετήσιο εισόδημα εώς ευρώ. Επίσης το 20% έχει ετήσιο εισόδημα μεταξύ ευρώ. Τέλος σε χαμηλότερα ποσοστά δηλώνουν ότι έχουν ετήσιο εισόδημα μεταξύ και ευρώ βάσει των κατηγοριών εισοδήματος που έχουμε θέσει. (Διάγραμμα 4) 30

31 Διάγραμμα 5: κατανομή του δείγματος ανά τύπο επαγγέλματος. Σχετικά με το επάγγελμα των ερευνώμενων διαπιστώνουμε ότι το 37,5% δηλώνουν είτε μισθωτοί είτε συνταξιούχοι. Παράλληλα, το 25,8% δηλώνουν ελεύθεροι επαγγελματίες, ενώ το 23,3% δηλώνουν φοιτητές. Τέλος, το 13,3% αναφέρουν ότι είναι είτε άνεργοι είτε ασχολούνται με τα οικιακά είτε κάποιο άλλο.(διάγραμμα 5) Στο σημείο αυτό της στατιστικής ανάλυσης θα εξετάσουμε τις μεταβλητές εκείνες οι οποίες αφορούν τις συμπεριφορικές πεποιθήσεις: Πίνακας 6: Συμπεριφορικές πεποιθήσεις Διαφωνώ Ουδέτερο Συμφωνώ ΒΒ1.Προστατεύω το περιβάλλον 3,3 19,2 77,5 ΒΒ2:Είμαι περισσότερο κοινωνικά ευαίσθητος 6,6 28,3 65 ΒΒ3:Έχω την εμπειρία ενός περιβαλλοντικά 9, ,9 υγιεινού και φιλικού δωματίου ΒΒ4:Υλοποιήσω περιβαλλοντικά φιλικές πρακτικές ΒΒ5:Απολαύσω περιβαλλοντικά φιλικά προϊόντα 6,6 33,3 60,1 και υγιεινές ανέσεις ΒΒ6:Φάω φρέσκο και υγιεινό φαγητό 18,3 34,2 47,5 ΒΒ7:Έχω μειωμένα έξοδα 48,3 35,8 15,9 Από τον πίνακα 6 παρατηρούμε ότι το 77,5% θεωρεί ότι εάν έμενε σε ένα πράσινο ξενοδοχείο στα ταξίδια του θα του επέτρεπε να προστατέψει το περιβάλλον, ενώ το 65% θεωρεί ότι εάν έμενε σε ένα πράσινο ξενοδοχείο στα ταξίδια του θα του επέτρεπε να είναι περισσότερο κοινωνικά ευαίσθητος. Ακόμη, το 60,9% θεωρεί ότι εάν έμενε σε ένα πράσινο 31

32 ξενοδοχείο στα ταξίδια του θα του επέτρεπε να έχει την εμπειρία ενός περιβαλλοντικά υγιεινού και φιλικού δωματίου, ενώ το 60% θεωρεί ότι θα του επέτρεπε να υλοποιήσει περιβαλλοντικά φιλικές πρακτικές. Επίσης, το 60,1% θεωρεί ότι θα του επέτρεπε να απολαύσει περιβαλλοντικά φιλικά προϊόντα και υγιεινές ανέσεις, ενώ το 47,5% θεωρεί ότι θα του επέτρεπε να φάει φρέσκο και υγιεινό φαγητό. Τέλος, το 48,3% θεωρεί ότι εάν έμενε σε ένα πράσινο ξενοδοχείο στα ταξίδια του δεν θα του επέτρεπε να έχει μειωμένα έξοδα. Στο σημείο αυτό της στατιστικής ανάλυσης θα εξετάσουμε τις μεταβλητές εκείνες οι οποίες αφορούν τις συμπεριφορικές πεποιθήσεις. Οι συγκεκριμένες μεταβλητές στηρίζονται σε μια επταβάθμια κλίμακα Likert στην οποία η ένδειξη 1 αφορά το <<Διαφωνώ πάρα πολύ>> και η ένδειξη 7 το <<Συμφωνώ πολύ>>. Πίνακας 7: Παράγοντες που αφορούν τις συμπεριφορικές πεποιθήσεις. Περιγραφικά μέτρα τάσης και διασποράς N Minimum Maximum Mean Std. Deviation BB ,03 1,195 BB ,03 1,104 BB ,23,974 BB ,99 1,049 BB ,02 1,216 BB ,71 1,405 BB ,40 1,428 Valid N (listwise) 120 Από τον πίνακα 7 παρατηρούμε ότι το κοινό θεωρεί ότι εάν έμενε σε ένα πράσινο ξενοδοχείο στα ταξίδια του θα τους επέτρεπε να είναι περισσότερο κοινωνικά ευαίσθητοι. (4,99) Παράλληλα, αναφέρουν κατά μέσο όρο ότι εάν έμεναν σε ένα πράσινο ξενοδοχείο στα ταξίδια του θα του επέτρεπε να προστατεύουν το περιβάλλον.(5,23) Επίσης, οι ερευνώμενοι δηλώνουν κατά μέσο όρο (5,03) ότι εάν έμεναν σε ένα πράσινο ξενοδοχείο στα ταξίδια τους θα τους επέτρεπε να έχουν την εμπειρία ενός περιβαλλοντικά υγιεινού και φιλικού δωματίου καθώς και να τα υλοποιήσουν περιβαλλοντικά φιλικές πρακτικές. Το κοινό αναφέρει επίσης ότι, εάν έμεναν σε ένα πράσινο ξενοδοχείο θα τους επέτρεπε να απολαύσουν περιβαλλοντικά φιλικά προϊόντα και υγιεινές ανέσεις. Το κοινό αναφέρει κατά μέσο όρο ότι ούτε συμφωνεί ούτε διαφωνεί ότι εάν έμεναν σε ένα πράσινο ξενοδοχείο στα ταξίδια τους θα τους επέτρεπε να έχουν μειωμένα έξοδα.(3,40) 32

33 Πίνακας 8: Κανονιστικές πεποιθήσεις Λάθος Ουδέτερο Σωστό ΝΒ1:Η οικογένεια(ή συγγενείς) μου νομίζει (ουν) ότι θα 55,9 17,5 26,6 έπρεπε να μένω σε ένα πράσινο ξενοδοχείο όταν ταξιδεύω ΝΒ2:Οι φίλοι μου νομίζουν ότι θα έπρεπε να μένω σε 60,8 18,3 20,8 ένα πράσινο ξενοδοχείο όταν ταξιδεύω ΝΒ3:Οι συνάδελφοι μου νομίζουν ότι θα έπρεπε να μένω σε ένα πράσινο ξενοδοχείο όταν ταξιδεύω 66,7 17,5 15,9 Η στατιστική ανάλυση συνεχίζεται εξετάζοντας τις κανονιστικές πεποιθήσεις. Από το πίνακα 8 παρατηρούμε ότι το 55,9% θεωρεί λάθος την πρόταση «η οικογένεια (ή συγγενείς) μου νομίζει(ουν) ότι θα έπρεπε να μένω σε ένα πράσινο ξενοδοχείο όταν ταξιδεύω», ενώ το 60,8% θεωρεί ότι και η πρόταση «Οι φίλοι μου νομίζουν ότι θα έπρεπε να μένω σε ένα πράσινο ξενοδοχείο όταν ταξιδεύω» είναι εξίσου λάθος. Τέλος, το 66,7% του κοινού μας θεωρεί ότι η πρόταση «Οι συνάδελφοι μου νομίζουν ότι θα έπρεπε να μένω σε ένα πράσινο ξενοδοχείο όταν ταξιδεύω» είναι και αυτή λάθος. Πίνακας 9: παράγοντες που αφορούν τις κανονιστικές πεποιθήσεις Περιγραφικά μέτρα τάσης και διασποράς N Minimum Maximum Mean Std. Deviation NB ,07 1,855 NB ,87 1,729 NB ,57 1,743 Valid N (listwise) 120 Οι ερευνώμενοι δηλώνουν κατά μέσο όρο (3,07) ότι η πρόταση η οικογένεια μου νομίζει ότι θα έπρεπε να μένω σε ένα πράσινο ξενοδοχείο στα ταξίδια μου, είναι λίγο λάθος. Επίσης, κατά μέσο όρο (2,87) πιστεύουν ότι η πρόταση «οι φίλοι μου νομίζουν ότι θα έπρεπε να μένω σε ένα πράσινο ξενοδοχείο όταν ταξιδεύω» είναι αρκετά λάθος. Ακόμη, το κοινό θεωρεί ότι η πρόταση «οι συνάδελφοι μου νομίζουν ότι θα έπρεπε να μένω σε ένα πράσινο ξενοδοχείο όταν ταξιδεύω» είναι αρκετά λάθος.(2,57) (πίνακας 9) 33

34 Πίνακας 10: Πεποιθήσεις ελέγχου Διαφ Ουδέ Συμφ CB1:Η διαμονή σε ένα πράσινο ξενοδοχείο είναι ακριβή 4,9 29,2 65,8 CB2:Η εξεύρεση ενός πράσινου ξενοδοχείου όταν ταξιδεύεις 3,4 5,8 90,9 απαιτεί χρόνο και προσπάθεια CB3:Η τοποθεσία ενός πράσινου ξενοδοχείου πρέπει να είναι 2,5 7,5 90 βολική CB4:Η εταιρεία μου/ η σχολή μου/ άλλοι που πληρώνουν για τα έξοδα ταξιδίου μου με προτρέπουν να μένω σε ένα συγκεκριμένο ξενοδοχείο 38,3 24,2 37,5 Η στατιστική ανάλυση συνεχίζεται εξετάζοντας τις μεταβλητές που αφορούν τις πεποιθήσεις ελέγχου. Από τον πίνακα 10 παρατηρούμε ότι το 65,8% συμφωνεί πως η διαμονή σε ένα πράσινο ξενοδοχείο είναι ακριβή, ενώ το 90,9% συμφωνεί πως η εξεύρεση ενός πράσινου ξενοδοχείου όταν ταξιδεύεις απαιτεί χρόνο και προσπάθεια. Παράλληλα, το 90% συμφωνεί ότι η τοποθεσία ενός πράσινου ξενοδοχείου πρέπει να είναι βολική. Τέλος, το 38,3% διαφωνεί με το ότι αυτοί που πληρώνουν τα έξοδα ενός ταξιδίου δεν τους προτρέπει να μένουν σε ένα συγκεκριμένο ξενοδοχείο στα ταξίδια τους. Πίνακας 11: Αξιολόγηση των πεποιθήσεων ελέγχου Περιγραφικά μέτρα τάσης και διασποράς N Minimum Maximum Mean Std. Deviation CB ,31 1,314 CB ,77 1,067 CB ,00 1,085 CB ,25 2,091 Valid N (listwise) 120 Αναφορικά με την αξιολόγηση των πεποιθήσεων ελέγχου παρατηρούμε ότι το κοινό κατά μέσο όρο (6,00) δηλώνει ότι η τοποθεσία ενός πράσινου ξενοδοχείου πρέπει να είναι βολική. Επίσης, με μέσο όρο (5,77) το κοινό αναφέρει ότι η εξεύρεση ενός πράσινου ξενοδοχείου όταν ταξιδεύεις απαιτεί χρόνο και προσπάθεια. Ακόμα, το κοινό θεωρεί ότι η διαμονή σε ένα πράσινο ξενοδοχείο είναι ακριβή(5,31). (πίνακας 11) 34

35 Πίνακας 12: στάσεις ΑΤ1:εξαιρετικά κακό/καλό 1,6 27,5 70,8 ΑΤ2:εξαιρετικά ανεπιθύμητο/επιθυμητό 2,5 27,5 70,1 ΑΤ3:εξαιρετικά δυσάρεστο/ευχάριστο 1,6 28,3 70 ΑΤ4:εξαιρετικά ανόητο/σοφό 2,5 26,7 70,8 ΑΤ5:εξαιρετικά απορριπτέο/προτιμητέο 3,3 32,5 64,2 ΑΤ6:εξαιρετικά μη απολαυστικό/απολαυστικό 0,8 32,5 66,7 ΑΤ7εξαιρετικά αρνητικό/θετικό 1, ,4 Η στατιστική ανάλυση συνεχίζεται εξετάζοντας τις μεταβλητές που αφορούν τις προτιμήσεις για τις στάσεις. Από τον πίνακα 12 παρατηρούμε ότι το 70,8% θεωρεί τη διαμονή σε ένα πράσινο ξενοδοχείο όταν ταξιδεύουν κάτι εξαιρετικά καλό, ενώ το 70,1% θεωρεί ότι είναι κάτι εξαιρετικά επιθυμητό. Παράλληλα, για τη διαμονή σε ένα πράσινο ξενοδοχείο στα ταξίδια θεωρούν ότι είναι κάτι εξαιρετικά ευχάριστο το 70%, ενώ το 70,8% πιστεύει ότι είναι κάτι εξαιρετικά σοφό. Ε ποσοστό 64,2% θεωρείται από το κοινό εξαιρετικά επιθυμητό, με ποσοστό 66,7% θεωρείται εξαιρετικά απολαυστικό και τέλος με ποσοστό 73,4% θεωρείται ότι είναι κάτι εξαιρετικά θετικό. Πίνακας 13:Αξιολόγηση των στάσεων Περιγραφικά μέτρα τάσης και διασποράς N Minimum Maximum Mean Std. Deviation AT ,15 1,058 AT ,21 1,107 AT ,20 1,074 AT ,19 1,102 AT ,05 1,091 AT ,15 1,042 AT ,27 1,083 Valid N (listwise)

36 Αναφορικά με την αξιολόγηση των στάσεων παρατηρούμε ότι το κοινό κατά μέσο όρο (5,27) δηλώνει ότι η διαμονή σε ένα πράσινο ξενοδοχείο στα ταξίδια είναι κάτι θετικό, ενώ με μέσο όρο (5,21) δηλώνει ότι η διαμονή σε ένα πράσινο ξενοδοχείο στα ταξίδια είναι κάτι επιθυμητό. Επίσης, κατά μέσο όρο (5,20) το κοινό δηλώνει ότι η διαμονή σε ένα πράσινο ξενοδοχείο στα ταξίδια είναι κάτι ευχάριστο, ενώ με μέσο όρο (5,19) δηλώνει ότι η διαμονή σε ένα πράσινο ξενοδοχείο είναι κάτι σοφό. Ακόμη, το κοινό κατά μέσο όρο (5,15) πιστεύει ότι η διαμονή σε ένα πράσινο ξενοδοχείο στα ταξίδια είναι κάτι καλό και ταυτόχρονα απολαυστικό, ενώ τέλος, με μέσο όρο το κοινό δηλώνει ότι η διαμονή σε ένα πράσινο ξενοδοχείο είναι κάτι προτιμητέο.(πίνακας 13) Πίνακας 14:υποκειμενικοί κανόνες διαφ ωνώ ουδέτ ερο Συμφ ωνώ SN1:οι περισσότεροι άνθρωποι που είναι σημαντικοί 49, ,8 για μένα νομίζουν ότι θα έπρεπε να μένω σε ένα πράσινο ξενοδοχείο όταν ταξιδεύω SN2:οι περισσότεροι άνθρωποι που είναι σημαντικοί 45 31,7 23,3 για μένα θα ήθελαν να μένω σε ένα πράσινο ξενοδοχείο όταν ταξιδεύω SN3:οι άνθρωποι των οποίων η γνώμη αξίζει για μένα θα προτιμούσαν να μένω σε ένα πράσινο ξενοδοχείο όταν ταξιδεύω 42,5 28,3 29,2 Η στατιστική ανάλυση συνεχίζεται εξετάζοντας τους υποκειμενικούς κανόνες. Από τον πίνακα 14 παρατηρούμε ότι το 49,1% διαφωνεί με την πρόταση «οι περισσότεροι άνθρωποι που είναι σημαντικοί για μένα νομίζουν ότι θα έπρεπε να μένω σε ένα πράσινο ξενοδοχείο όταν ταξιδεύω», ενώ το 45% του κοινού διαφωνεί με την πρόταση «οι περισσότεροι άνθρωποι που είναι σημαντικοί για μένα θα ήθελαν να μένω σε ένα πράσινο ξενοδοχείο όταν ταξιδεύω». Τέλος, το 42,5% είναι αντίθετο στην πρόταση «οι άνθρωποι των οποίων η γνώμη αξίζει για μένα θα προτιμούσαν να μένω σε ένα πράσινο ξενοδοχείο όταν ταξιδεύω». 36