Iranian Journal of Health Education & Promotion. Volume 3, Issue 2, Summer

Transcript

1 Iranian Journal of Health Education & Promotion Volume 3, Issue 2, Summer Downloaded from journal.ihepsa.ir at 8: on Sunday August 26th 2018 COMMUNICATION TECHNOLOGIES-BASED LIFESTYLE INTERVENTION The Effect of Theory and New Communication Technologies-Based Lifestyle Intervention on the Weight Control of the Employees with Overweight and Obesity ABSTRACT Background and objective: Work settings provide a unique opportunity for health promotion interventions. Considering the issue of obesity among employees, this study was conducted to evaluate the effect of the intervention based on new communication technologies and the social cognitive theory on weight control in the governmental employees of the city of Hamadan in Methods: This clinical trial study was conducted among telephone-assisted intervention, web-assisted intervention, and control groups comprising 435 employees with excess weight or obesity. The educational intervention was performed for 6 months under the title of lifestyle program. Then, the participants were evaluated in terms of weight and changes in the constructs of the social-cognitive theory 6 and 9 months after the intervention. A researchermade questionnaire based on the Dishman and Dewar questionnaires was used to evaluate the constructs of social-cognitive theory. The data were collected and analyzed using one-way ANOVA, two-way analysis of variance, and linear Regression test through SPSS 20. Results: The lifestyle intervention resulted in a weight loss of 1.92 and 1.08 kg among the telephone-assisted and web-assisted intervention groups, respectively. The intervention in the mobile telephone-assisted group increased the mean scores of the participants in the constructs of self-efficacy, environment, outcome expectations, and outcome expectancies. In the web-assisted intervention group, the mean scores of the constructs of self-efficacy and outcome expectancies increased. Conclusion: The results of the present study showed the effectiveness of the intervention based on new communication technologies and the social-cognitive theory (SCT). We recommend conducting studies to evaluate other health challenges based on the Social-Cognitive Theory in work settings. Paper Type: Research Article. Keywords: Obesity, Overweight, Lifestyle, Social-Cognitive Theory (SCT), Hamadan. Citation: Abdi J, Eftekhar H, Mahmoodi M, Shojayezadeh D, Sadeghi R, Saber M, Beglarineshat E. The effect of theory and new communication technologiesbased lifestyle intervention on the weight control of the employees with overweight and obesity. Iran J Health Educ Health Promot. Falls 2015;3(3): Jalal Abdi PhD candidate of Health Education and Health Promotion, Dept. of Health Education and Promotion, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences (TUMS), Tehran, Iran Hassan Eftekhar * Professor of Dept. of Health Education and Promotion, School of Public Health, TUMS, Tehran, Iran (Corresponding author) Tel: , Fax: Eftkhara@sina.tums.ac.ir Mahmood Mahmoodi Professor of Dept. of Epidemiology and Biostatistics, School of Public Health, TUMS, Tehran, Iran Davood Shojayezadeh Professor of Dept. of Health Education and Promotion, School of Public Health, TUMS, Tehran, Iran Roya Sadeghi Associate Professor of Dept. of Health Education and Promotion, School of Public Health, TUMS, Tehran, Iran Maryam Saber PhD candidate of Health Education and Health Promotion,Dept. of Health Education and Promotion, School of Public Health, TUMS, Tehran, Iran Elham Beglarineshat MSc. student of Health Education and Health Promotion,Dept. of Public Health, School of Public Health, Hamadan University of Medical Sciences, Hamadan, Iran Received: 02 February 2015 Accepted: 14 July 2015 فصلنامه علمی پژوهشی آموزش بهداشت و ارتقای سالمت / دورة سوم شمارة سوم پاییز 1394

2 189 ارتباطی نوین فناوریهای بر مبتنی نظریهمحور زندگی سبک مداخله ارتباطی نوین فناوریهای بر مبتنی نظریهمحور زندگی سبک مداخله تأثیر چاقی و اضافهوزن دارای کارکنان در چکیده توجه با مینمایند. فراهم سالمت ارتقاء مداخالت برای ماندگار فرصتی کار محیطهای هدف: و زمینه بر مبتنی زندگی سبک مداخله تأثیر ارزشیابی هدف با مطالعه این کارمندان در چاقی پدیده افزایش به سال در همدان شهر دولتی کارمندان وزن کنترل بر شناختی-اجتماعی نظریه و ارتباطی نوین فناوریهای گردید. اجرا 1393 طریق از )مداخله گروه سه در که است میدانی کارآزمایی نوع از مداخلهای مطالعه این روشها: و مواد شد. انجام چاقی یا اضافهوزن دارای کارمند 435 بین در کنترل( و اینترنت طریق از مداخله تلفنهمراه به مشارکتکنندگان سپس شد. انجام ماه 6 مدت به زندگی«سبک»برنامه عنوان تحت آموزشی مداخله موردبررسی شناختی-اجتماعی نظریه سازههای در تغییر و وزن ازنظر مداخله از بعد ماه 9 و ماه 6 مدت نآ پایایی و روایی که دیوئر و د شم ن پرسشنامههای از بهرهگیری با محققساخته پرسشنامه گرفتند. قرار اب جمعآوریشده دادههای شد. برده بکار شناختی-اجتماعی نظریه سازههای سنجش جهت شد سنجیده SPSS طریق از خطی رگرسیون و دوطرفه واریانس آنالیز یکطرفه واریانس آنالیز آزمونهای از استفاده گرفت. قرار تجزیهوتحلیل مورد 20 1/08 و پیامک گروه در کیلوگرم 1/92 میزان به وزن کاهش به منجر زندگی سبک مداخله یافتهها: نمرات میانگین افزایش به منجر همراه تلفن گروه در مداخله گردید. اینترنت گروه در کیلوگرم گروه در گردید. پیامد ارزشهای و پیامد انتظارت محیط خودکارآمدی سازههای در مشارکتکنندگان یافت. افزایش پیامد ارزشهای و خودمدیریتی سازههای نمرات میانگین اینترنت فناوریهای و شناختی-اجتماعی نظریه بر مبتنی مداخله بودن مؤثر حاضر مطالعه یافتههای نتیجهگیری: از بهرهگیری با کار محیطهای در سالمت مشکالت سایر در مطالعه انجام نمود. اثبات را ارتباطی نوین میشود. توصیه مطالعه این در رفته بکار نظریه پژوهشی. مطالعه مقاله: نوع شناختی- نظریه ارتباطی نوین فناوریهای کار محیط زندگی سبک اضافهوزن چاقی کلیدواژهها: همدان. اجتماعی تأثیر ا. بگلرینشاط م صابری ر صادقی د شجاعیزاده م محمودی ح افتخار ج عبدی استناد: چاقی. و اضافهوزن دارای کارکنان در ارتباطی نوین فناوریهای بر مبتنی نظریهمحور زندگی سبک مداخله )3(: پاییز سالمت. ارتقاء و بهداشت آموزش فصلنامه عبدی جالل سالمت ارتقاء و بهداشت آموزش دکترای دانشجوی بهداشت دانشکده سالمت ارتقاء و آموزش گروه پزشکی علوم دانشگاه بهداشتی تحقیقات انستیتو و ایران تهران تهران افتخار حسن دانشکده سالمت ارتقاء و آموزش گروه استاد * علوم دانشگاه بهداشتی تحقیقات انستیتو و بهداشت مسئول( )نویسنده ایران تهران تهران پزشکی Eftkhara@sina.tums.ac.ir محمودی محمود بهداشت دانشکده اپیدمیولوژی و آمار گروه استاد پزشکی علوم دانشگاه بهداشتی تحقیقات انستیتو و ایران تهران تهران شجاعیزاده داود بهداشت دانشکده سالمت ارتقاء و آموزش گروه استاد پزشکی علوم دانشگاه بهداشتی تحقیقات انستیتو و ایران تهران تهران صادقی رؤیا دانشکده سالمت ارتقاء و آموزش گروه دانشیار علوم دانشگاه بهداشتی تحقیقات انستیتو و بهداشت ایران تهران تهران پزشکی صابر مریم سالمت ارتقاء و بهداشت آموزش دکترای دانشجوی بهداشت دانشکده سالمت ارتقاء و آموزش گروه پزشکی علوم دانشگاه بهداشتی تحقیقات انستیتو و ایران تهران تهران بگلرینشاط الهام ارتقاء و بهداشت آموزش ارشد کارشناسی دانشجوی بهداشت دانشکده عمومی بهداشت گروه سالمت ایران همدان همدان پزشکی علوم دانشگاه 1393/11/13 دریافت: تاریخ 1394/04/23 پذیرش: تاریخ در... ارتباطی نوین فناوریهای بر مبتنی نظریهمحور زندگی سبک مداخله تأثیر / همکاران و عبدی

3 پاییز سوم شمارة سوم دورة / سالمت ارتقای و بهداشت آموزش پژوهشی علمی فصلنامه مقدمه عمومی بهداشت مشکل بزرگترین اضافهوزن و چاقی حاضر حال در و روانی جسمی تبعات و عوارض دارای مشکل این است. دنیا نظیر بیماریهایی خطر افزایش به منجر پدیده این است. اجتماعی تنفسی اختالالت قلبی-عروقی بیماریهای متابولیک سندرم زندگی کیفیت وزن افزایش میشود. سرطان و دیابتی رتینوپاتی )2-1(. میدهد قرار تأثیر تحت نیز را درآمد و آموزش باالتر و سال 18 نفر میلیارد 1/9 از بیش 2014 سال در بودند. چاق نفر میلیون 600 میزان این از داشتند. اضافهوزن کشورهای سالمت مشکالت از اضافهوزن و چاقی باوجوداینکه درآمد با کشورهای در پدیده این هماینک اما باالست درآمد با چاقی )3(. است گسترش حال در بهسرعت نیز پایین و متوسط برآوردهای و بوده ایران در رشد حال در و اپیدمیک مشکالت از -15 سنی گروه در چاقی و اضافهوزن میزان میدهد نشان ملی در چاقی پدیده )5-4(. است %16 و %22 ترتیب به سال 35 در است. افزایش حال در یکجانشینی سبک دلیل به کارمندان بین در 2014 سال در )6( همکاران و عبدی توسط که مطالعهای و %45 ترتیب به چاقی و اضافهوزن میزان شد انجام کارمندان گردید. برآورد %14 که سالمت با مرتبط رفتاری مداخالت میدهد نشان شواهد که هستند مداخالتی از مؤثرتر بسیار دارند قرار نظریهها مبنای بر نظریههای از یکی )8-7(. نمیکنند استفاده نظری رویکردهای از شناختی- نظریه سالمت مداخالت در مورداستفاده و رفتاری قوی گردید. مطرح باندورا توسط 1963 سال در که است اجتماعی دوسویه تقابل از ناشی رفتار تغییر که میدارد بیان نظریه این منجر بعد سه این تعامل و است رفتار و شخصی محیطی عوامل مشاهده طریق از یادگیری نظریه این در میگردد. رفتار تغییر به فعال موجودی را فرد و میگیرد صورت الگوبرداری و تقلید را انسان یادگیری در شناختی فرایندهای و تفکر نقش و میداند ارتقاء و آموزش مداخالت در نظریه این )11-9(. میکند تائید در وزن کنترل در آن اثربخشی و داشته فراوانی کاربرد سالمت )15-12(. است رسیده اثبات به متعدد مطالعات پیشبرد در عامل مهمترین پایدار توسعه فرایند در امروزه از مؤثر استفاده جهانی رقابت عرصه در ماندن باقی و اهداف بهعنوان مدرن رسانههای است. نوین فناوریهای و علمی منابع مطرح سالمت حوزه در فرهنگسازی و آموزش در سرآمد ابزار آن در که سالمت آموزش برنامهای نوین رویکرد میباشند. و مشارکتی فرایندی است تجربه بر مبتنی و فعال یادگیری قرار آمرانه و توصیهای مدل مقابل در درست و بوده خوداتکا رب سالمت آموزش سنتي الگوهای درحالیکه و ) 16 ( میگیرد نوين آموزشهای در دارند تأکید معمول و فردي جنبههای )17(. است اجتماعي عمل و توانمندسازی بر تأکید بیماری از پیشگیری برای مناسب فرصتی کار محیطهای این در کارکنان مشارکت اما مینمایند فراهم سالمت ارتقاء و مداخالت )18(. میشوند محدود مکانی و زمانی دالیل به محیطها و پیامک نظیر ارتباطی نوین فناوریهای طریق از طراحیشده )19( میشوند محسوب اثربخش و اقناعکننده روشی که اینترنت نماید. غلبه فوق مشکل بر میتواند مبتنی زندگی سبک مداخله تأثیر ارزشیابی هدف با مطالعه این کنترل بر شناختی-اجتماعی نظریه و ارتباطی نوین فناوریهای بر گردید. اجرا 1393 سال در همدان شهر دولتی کارمندان وزن روشها و مواد گروه سه در که بود میدانی کارآزمایی نوع از مداخلهای مطالعه این کنترل( و اینترنت طریق از مداخله همراه تلفن طریق از )مداخله مداخله شد. انجام چاقی یا اضافهوزن دارای کارمند 435 بین در انجام ماه 6 مدت به زندگی«سبک»برنامه عنوان تحت آموزشی ازنظر مداخله از بعد ماه 9 و ماه 6 مشارکتکنندگان سپس شد. موردبررسی شناختی-اجتماعی نظریه سازههای در تغییر و وزن وزن کنترل روشهای به مربوط بروشور گروه سه هر گرفتند. قرار فناوریهای طریق از آموزش کنترل گروه در اما کردند. دریافت را علوم دانشگاه پزشکی اخالق کمیته نشد. انجام ارتباطی نوین

4 191 مشارکتکنندگان تمام از و تائید را طرح این تهران پزشکی شد. دریافت اگاهانه رضایت شهر دولتی ادارات در شاغل کارمندان مشارکتکنندگان معیارهای داشتند. 25 از باالتر بدنی توده نمایه که بودند همدان باالتر 1 بدنی توده نمایه 1( از: بودند عبارت مطالعه به افراد ورود به دسترسی 3( هفته در کار ساعت 8 حداقل انجام 2( 25 از باالی سن 4( و آن از استفاده در مهارت و همراه تلفن اینترنت از: بودند عبارت نیز مطالعه از افراد خروج معیارهای سال. 18 به منجر که اختالالتی دیگر و افسردگی بارداری نظیر مواردی میگردید. بدنی فعالیت نداشتن از گروه سه در مشارکتکنندگان کردن تصادفی بهمنظور ابتدا شد. استفاده مطالعه این در 2 طبقهای کردن تصادفی روش )بهعنوان اداره نوع و سن متغیر دو ازنظر - موردمطالعه جامعه درون سپس و شد طبقهبندی پیامد( پیشآگهی در مؤثر متغیرهای کردن تصادفی برای شد. انجام تصادفی انتخاب طبقهها از یک هر شد. استفاده تصادفی اعداد جدول از موردنظر گروه سه در افراد گروه برای 6 تا 4 اول گروه برای 3 تا 1 اعداد که بدینصورت صفر عدد از و یافت اختصاص سوم گروه برای 9 تا 7 اعداد و دوم شد. صرفنظر نیز میداد نشان )20( اوليه مطالعات نمونه حجم محاسبه برای و دارد. وجود موردبررسی جامعه در اضافهوزن %35 حدود كه شد. اندازهگیری کیلوگرم 0/1 دقت با 3 ترلیون مارک دیجیتالی روایی تعیین برای بودند. کفش بدون و بالباس مشارکتکنندگان کیلوگرمی 5 شاهد وزنه یک از استفاده بار 10 هر ازای به ترازو سانتیمتر واحد با کمر دور میشد. استفاده کنترل برای استاندارد نحوه شد. انجام سانتیمتر 0/1 دقت با و نواری متر از استفاده با و بود. لگن فوقانی لبه و دندهها تحتانی لبه حدفاصل اندازهگیری بود. عمل مالک اندازهگیری بار دو میانگین مارک عقربهای فشارسنج دستگاه توسط فشارخون روی فشارسنج کاف شد. اندازهگیری 40-AGI مایکروالیف اندازهگیری از بعد داشت. تکیهگاه بازو و شد بسته راست بازوی و اندازهگیری فشارخون دوباره استراحت دقیقه 5 و اول بار گرفت. قرار موردمحاسبه اندازهگیری بار دو میانگین پرسشنامه طریق از اجتماعی شناختی نظریه سازههای آن پایایی و روایی که مطالعات آخرین بر مبتنی محققساخته پرسشنامه دو از مطالعه این در شد. اندازهگیری شد سنجیده دیوئر پرسشنامه و 2010 سال در )21( همکاران و د شم ن اندکی )با 2012 سال در )10( مورگان و پالتنیکاف لوبانز دو در 4 اجتماعی شناختی نظریه سازههای سنجش جهت تغییرات( توسط پرسشنامهها ابتدا شد. استفاده تغذیه و بدنی فعالیت بخش ارتقا و آموزش حوزه در مجرب اساتید از تعدادی و پژوهشگران ترجمه دوباره سپس و شد اولیه ترجمه متن صورت به سالمت در... ارتباطی نوین فناوریهای بر مبتنی نظریهمحور زندگی سبک مداخله تأثیر / همکاران و عبدی %20 حدود به ميزان اين حداقل مداخله اين با میرفت انتظار صوری روایی ازنظر را ابزارها تا شد خواسته کارشناسان از شد. با گروه هر براي نفر 135 حجم به نمونهای لذا يابد. كاهش جهت دهند. قرار ارزیابی مورد گویهها ارتباط و خوانایی وضوح بود. بررسي جوابگوي %80 برابر آزموني قدرت و %95 اطمينان سنجش جهت و کرونباخ آلفای روش از نیز درونی پایایی سنجش 405 حداقل لذا بود موردنظر نفري 135 گروه سه اينكه به نظر که بدینصورت شد استفاده مجدد ازآزمون-آزمون ثبات پایایی مداخله اين بتوان تا بود موردنیاز چاق و اضافهوزن داراي نفر و تکمیل هفته دو فاصله به کارمندان از نفر 20 توسط پرسشنامه تعداد احتمالی ریزشهای از پیشگیری جهت كرد. پياده را )0/77=α( کرونباخ آلفای ضریب شد. سنجیده پایایی ضرایب یافت افزایش نفر 145 به کنترل و مداخله گروههای نمونههای مقیاس سؤاالت تعداد بهدستآمد. %94 پایایی ضریب و نفر. 435 مجموعا یعنی رد اجتماعی شناختی نظریه سازههای نمرهدهی نحوه و اندازهگیری ترازوی طریق از بدن وزن پیامدها اندازهگیری برای است. شده آورده 1 جدول 3. Trillion 4. Social Cognitive Theory (SCT) 1. Body Mass Index (BMI) 2. stratified randomization

5 پاییز سوم شمارة سوم دورة / سالمت ارتقای و بهداشت آموزش پژوهشی علمی فصلنامه مطالعه در مورداستفاده اجتماعی شناختی نظریه سازههای دهی نمره نحوه و اندازهگیری مقیاس سؤاالت تعداد 1. جدول اندازهگیری مقیاس سؤاالت تعداد متغیر نام مخالف خیلی موافق...تا خیلی از گزینهای پنج طیف 7 خودکارآمدی همیشه...تا هرگز از گزینهای پنج طیف 6 مدیریتی خود خیلی...تا اصال از چهارگزینهای طیف 5 قصد موافق خیلی تا... مخالف خیلی از گزینهای شش طیف 4 محیط مخالف خیلی موافق...تا خیلی از گزینهای پنج طیف 5 پیامد انتظار مهم خیلی تا... غیرمهم کامال از گزینهای پنج طیف 5 پیامد ارزشهای همیشه هرگز...تا از گزینهای پنج طیف 5 همکاران و دوستان حمایت همیشه هرگز...تا از گزینهای پنج طیف 5 خانواده حمایت»برنامه آموزش و مشاوره مورد کنترل گروه مشارکتکنندگان نگرفتند. قرار زندگی«سبک دروم 20 SPSS نرمافزار از استفاده با جمعآوریشده دادههای مورداستفاده آماری آزمونهای عمده گرفت. قرار تجزیهوتحلیل و دوطرفه واریانس آنالیز یکطرفه واریانس آنالیز شامل نظر در 0/05 از کمتر معناداری سطح بود. خطی رگرسیون شد. گرفته بود شخصی )تکلیف( درس ده شامل زندگی سبک برنامه میداد. افراد به بدنی فعالیت و تغذیه مورد در را اطالعاتی که تغییر راهبردهای با ترکیبشده آموزشی محتوای شامل درسها و تشویق از خودکارآمدی افزایش جهت بهعنوانمثال بود. رفتار درس هر شد.تکالیف استفاده موردنظر رفتار کردن چندقسمتی زندگی در را راهبردها این که میداد یاد مشارکتکنندگان به نوشتاری طریق از را موارد تلفنی مداخله گروه ببرند. بکار روزمره وبسایت طریق از را آنها اینترنتی مداخله گروه و )پیامک( یافتهها دارای )%70( زنان گروه سه هر در مشارکتکنندگان اکثریت کاری سابقه و سال 42 سنی دامنه با )%53( کارشناسی تحصیالت مشارکتکنندگان جمعیتشناختی ویژگیهای بودند. سال است. شده آورده 2 جدول در پایه حالت در در تصادفی بهصورت افراد که گروهی مبنای بر کردند. دریافت در )ایمیل( اینترنت یا تلفن طریق از مشاوره بودند قرارگرفته آن مدت به مداخله گرفت. انجام تکلیف( هر )بین هفته دو هر پایان بروشورهای کنترل گروه ازجمله گروهها تمام یافت. ادامه ماه 6 اما کردند. دریافت را اضافهوزن و زندگی سبک زمینه در عمومی پایه حالت در مشارکتکنندگان فشارخون میزان و کمر دور اندازه جمعیتشناختی ویژگیهای 2. جدول متغیر کنترل گروه معیار انحراف میانگین اینترنت گروه معیار انحراف میانگین تلفن گروه معیار انحراف میانگین آنالیز آزمون یکطرفه واریانس 0/071 7/15 41/08 7/28 42/49 7/80 42/20 سن 0/083 8/17 16/89 8/35 17/82 7/72 18/87 سابقه 0/061 12/86 94/07 9/02 92/37 10/83 95/97 کمر دور 0/123 15/18 115/49 17/31 112/74 14/28 112/58 سیستولیک فشارخون 0/068 11/62 77/04 10/67 78/24 9/53 74/07 دیاستولیک فشارخون

6 193 جمعیتشناختی ویژگیهای از برخی ازنظر 2 جدول طبق حالت در گروه سه مشارکتکنندگان بین فشارخون و کمر دور است. نداشته وجود معنادار تفاوت مداخله( از )قبل پایه بین از داد نشان 3( شماره )جدول خطی رگرسیون آزمون قویترین خودکارآمدی و محیط اجتماعی -شناختی نظریه سازههای %24/2 توجیهکننده آنها میباشند. وزن کنترل پیشگوییکننده 0/00=p(. )02/242=R بودند موردپژوهش واحدهای در واریانس شناختی- نظریه متغیرهای برای رگرسیون آنالیز خالصه 3. جدول متغیر خودکارآمدی محیط رفتار پیشگوییکننده بهعنوان اجتماعی در... ارتباطی نوین فناوریهای بر مبتنی نظریهمحور زندگی سبک مداخله تأثیر / همکاران و عبدی p 0/010 0/014 t 1/320 2/514 Beta 0/137 0/261 Std. Error 0/175 0/436 β 0/231 1/096 اثر این 0/03=p با نیز گروه و زمان متقابل اثر مورد در 1 کاهش ازنظر گروهها بین زمان گذشت با عبارتی به بود معنادار آمد. وجود به معنادار اختالف وزن معنادار تغییر به منجر زندگی سبک برنامه مطالعه این در نگردید مشارکتکنندگان فشارخون میزان و کمر دور اندازه در 83/01 از همراه تلفن گروه مشارکتکنندگان وزن میانگین مداخله ماه 6 پایان در کیلوگرم 81/09 میانگین به کیلوگرم و داشت افزایش اندکی میزان این نهم ماه در کرد پیدا کاهش این دوطرفه واریانس آنالیز آزمون رسید. کیلوگرم 82/02 به مداخله( از بعد ماه 9 و ماه 6 )قبل زمانی دوره سه در را اختالف میانگین نیز اینترنت طریق از مداخله گروه در داد. نشان معنادار پایان در 78/36 به کیلوگرم 79/44 از مشارکتکنندگان وزن کرد. پیدا کاهش نهم ماه پایان در کیلوگرم 78/04 و ششم ماه دوره سه در نیز را اختالف این دوطرفه واریانس آنالیز آزمون میانگین کنترل گروه در داد. نشان معنادار گروه این در زمانی نداشت معنادار اختالف زمانی دوره سه در مشارکتکنندگان وزن 4(. )جدول.)p>0/05( منجر اینترنت و همراه تلفن طریق از آموزش مطالعه این در به شناختی-اجتماعی نظریه سازههای از برخی نمرات در تغییر به گردید: ذیل شرح زمان 1 مداخله از قبل 2 مداخله از پس ماه 6 3 مداخله از پس ماه 9 دوطرفه واریانس آنالیز آزمون نتیجه مداخله از بعد ماه 9 و پایه 6 حالت در موردپژوهش کارکنان وزن تغییرات میزان مقایسه 4. جدول همراه تلفن گروه میانگین معیار انحراف 1. همراه: تلفن طریق از آموزش گروه در بدنی فعالیت بعد در 1. Baseline 2. Follow-up 3. Maintenance میانگین اینترنت گروه معیار انحراف میانگین کنترل گروه معیار انحراف p-value 0/06 0/001 0/001 11/60 10/48 10/53 0/17 78/63 78/67 78/83 11/26 10/23 11/06 0/001 79/44 78/36 78/04 13/14 12/97 13/01 0/001 83/01 81/09 82/02 پیامد. ارزشهای 4. و پیامد انتظارات 3. محیط 2. خودکارآمدی بحث اینترنت: طریق از آموزش گروه در بدنی فعالیت بعد در پیامد. ارزشهای 1. همراه: تلفن طریق از آموزش گروه در تغذیه بعد در پیامد. ارزشهای 2. و خودکارآمدی 1. اینترنت: طریق از آموزش گروه در تغذیه بعد در پیامد. ارزشهای 2. و خودمدیریتی 1. باعث ارتباطی نوین فناوریهای طریق از آموزش مطالعه این در از پس ماه 9 و 6 زمانی دوره دو در مشارکتکنندگان وزن کاهش گردید. مداخله

7 پاییز سوم شمارة سوم دورة / سالمت ارتقای و بهداشت آموزش پژوهشی علمی فصلنامه حاضر مطالعه در وزن: بر همراه تلفن طریق از آموزش تأثیر این گردید. افراد وزن کاهش به منجر همراه تلفن طریق از آموزش دوره در وزن کاهش این بود. معنادار زمانی دوره سه در اختالف یافتهها این بود. پایدار نیز مداخله( از پس ماه )9 1 رفتار تدوام مطالعه در دارد. همخوانی )18( همکاران و 2 و نویر مطالعه با یافت کاهش افراد وزن میانمدت در )22( همکاران و سنگستر 1/6 حدود در وزنی کاهش مداخله گروه مشارکتکنندگان و که گروهی )23( همکاران و پال ک مطالعه در داشتند. کیلوگرم جواب نوشتاری پیامهای به %86 بودند کرده دریافت را پیامکها نیز دوستانشان برای را برنامه که بودند گفته نیز %80 و بودند داده وزن کمتر پوند 6 میانگین بهطور پیامکی گروه کردهاند توصیه )18( همکاران و و نویر مطالعه در بودند. گرفته بارداری دوره در بود. وبسایت گروه از بیشتر تلفن گروه در وزن کاهش میزان نیز در ایران در )24( همکاران و فغانیپور توسط که مطالعهای در در اختالفی مداخله از بعد ماه سه بود انجامشده زن کارمندان بین گروه نسبت به مداخله گروه وزن در کاهش کیلوگرم 1/5 حدود کیم و کیم پارک توسط که مطالعهای در بود. مشاهدهشده کنترل وزن کاهش میانگین شد انجام جنوبی کره در 2009 سال در )25( دیگر در بود. کیلوگرم 1/6 هفته 8 طول در تلفنی مداخله گروه در از بعد وزن کاهش میزان 2012 سال در )26( کیم و پارک مطالعه بود. رسیده کیلوگرم 3 میزان به مداخله هفته 12 مؤثری روش اینترنت وزن: بر اینترنت طریق از آموزش تأثیر امکان و پایین هزینه است. رفتار تغییر برنامههای ارائه برای ارتقا در اینترنت استفاده مزایای از بیشتر جمعیت به دسترسی اقناع خاصیت )19( پتوزا و سومینسکی )27(. است سالمت ارتباطات مزایای از را بودن متناسب و بودن انعطافپذیر جذابیت طریق از مداخله مطالعه این در میدانند. سالمت در تعاملی و و نویر مطالعه یافتههای با که گردید وزن کاهش باعث اینترنت کمتر وزن کاهش این اما دارد. همخوانی هلند در )18( همکاران میتواند آن دالیل است. بوده همراه تلفن طریق از مداخله گروه از امکان و بودن وقتگیر و پیامک محتوای بودن دسترس در )28( همکاران و دنیس مطالعه در باشد. اینترنت به دسترسی 3 )آنالین( برخط جلسات که نمودهاند اعالم مشارکتکنندگان نیز تغییری همکاران و دنیس مطالعه در است. زیادی وقت نیازمند تلفن ترکیب )26( کیم و پارک مطالعه در نشد. ایجاد وزن در هفته 8 طول در وزن کیلوگرم 1/6 کاهش به منجر وبسایت و رم وگ ل ی ک 2 بدن وزن )25( کیم و پارک مطالعه در گردید. مداخله مداخلهای )29( همکاران و آندرسون مطالعه در داشت. کاهش پیشبینیکننده متغیرهای و گردید وزن کاهش به منجر ماهه 6 خودکارآمدی افزایش از: بودند عبارت آنها مطالعه در وزن کاهش در پیامد انتظار و تغذیه در اجتماعی حمایت خودتنظیمی مطالعه این در محیط و خودکارآمدی استکه درحالی این تغذیه. بودند. پیشگوییکننده قویترین اینترنت طریق از مداخله )30( همکاران و توماس مطالعه در ماه و کیلوگرم 5/5 میزان به سوم ماه در وزن کاهش به منجر مطالعه در گردید. گروهها سایر به نسبت کیلوگرم 5/6 ششم گروهی به نسبت اینترنت طریق از رفتاری مداخله گروه آنان تمایل میداشتند دریافت را تغذیه و بدنی فعالیت راهنمای که داشتند ششم و سوم ماه در %5 میزان به وزن کاهش به بیشتری کرده استفاده را وزن کاهش راهبردهای بیشتری دفعات نیز و نسبت اینترنت گروه در وزن کاهش میزان ت یت مطالعه در بودند. )31(. بود کمتر رفتاردرمانی گروه به دیگران و ت یت مطالعه در وزن کاهش میزان بودن بیشتر رژیم رعایت حداکثر به آنان توصیه خاطر به است ممکن )31( بر تأکید حاضر مطالعه در درحالیکه باشد. آنها روزانه غذایی میزان )18( همکاران و و نویر مطالعه در بود. سالم غذایی رژیم مطالعه با یافته این بود. مطالعه این از بیشتر تلفنی مشاورههای افزایش میدارد بیان که دارد همخوانی )32( همکاران و 4 شاو منجر بیشتری وزن دادن دست از به میتواند مشاورهها تعداد برنامه هزینه میتواند مشاوره جلسات تعداد افزایش البته شود. 3. online 4. Shaw 1. Maintenance 2. van Wier

8 195 Downloaded from journal.ihepsa.ir at 8: on Sunday August 26th 2018 را باال ببرد. در مطالعه حاضر به دلیل محدودیت زمانی و مالی امکان افزایش تعداد جلسات مشاوره وجود نداشت. تحقیقات آتی میتواند بر مطالعه هزینه-اثربخشی افزایش تعداد مشاورهها متمرکز شود. در این مطالعه برنامه سبک زندگی منجر به تغییر معنادار در اندازه دور کمر و میزان فشارخون مشارکتکنندگان نگردید درحالیکه مداخله آموزشی در مطالعه و نویر و همکاران )18( منجر به کاهش 1/9 سانتیمتر در سایز کمر گروه تلفن و 1/2 سانتیمتر در گروه اینترنت گردید. در مطالعه ت یت و دیگران )31( کاهش بیشتری در سایز کمر مشاهده گردید. این کاهش بیشتر سایز کمر میتواند به از دست دادن وزن بیشتر مشارکتکنندگان مربوط باشد. در سایر مطالعات )26-25( هم فشارخون و هم اندازه دور کمر کاهش داشته است. در این مطالعه نمرات برخی از سازههای نظریه شناختی- اجتماعی افزایش داشت. میزان تغییرات در سازههای نظریه شناختی-اجتماعی در مطالعات مختلف )15-12( بسیار متفاوت بوده است. دالیل این تغییرات میتواند روش آموزش دوره زمانی مداخله ترکیب روشها ویژگیهای فردی- اجتماعی مشارکتکنندگان میزان در معرض خطر بودن مشارکتکنندگان روشهای اندازهگیری و نوع مطالعه باشد. مرور نظامند مطالعات فوق و ارزشیابی کیفی آنها در تحقیقات مشارکتکنندگان کاهش حدود 2 کیلوگرم در گروه تلفن و 1/08 کیلوگرم در گروه اینترنت آن میزانی نبوده که مطلوب و موردنظر آنها بوده اما همانطور که و نویر و همکاران و رز بیان داشتهاند یک کاهش جزئی در یک جمعیت بزرگی میتواند اثرات عظیمی بر بهداشت عمومی داشته باشد )18 33(. 3( تعداد سؤاالت برای سنجش سازههای نظریه شناختی-اجتماعی بسیار زیاد و و عمال مشارکتکنندگان را خسته و بر میزان غیرقابلپذیرش بودن پرسشنامه میافزود. 4( محدودیت دیگر اینکه جمعیت موردمطالعه ما ممکن است نمایانگر تمامی کارکنان نباشد )با توجه به اینکه بیش از %70 مشارکتکنندگان زن و بیش %53 تحصیالت دانشگاهی لیسانس و باالتر داشتند(. مورد فوق ممکن است به دلیل شیوع بیشتر چاقی در زنان به نسبت مردان و یا معیارهای ورودی در نظر گرفتهشده باشد مثل در نظر گرفتن دسترسی و توانایی استفاده از اینترنت. از طرفی عالقهمندی بیشتر افراد تحصیلکرده به تبعیت و پیگیری وضعیت سالمت خود به نسبت سایر افراد جامعه ممکن است در این زمینه دخیل باشد. معموال در مداخالت ارتقا سالمت درگیر کردن افرادی که بیشتر نیازمند هستند مشکل و پدیده شایعی است. مداخالت آتی میتواند بر روی درگیر کردن افراد کمتر آموزشدیده و در معرض خطر متمرکز باشد. 5( سنجش سازههای نظریه شناختی اجتماعی بر مبنای خودگزارشدهی قرار داشت. خودگزارشدهی عبدی و همکاران / تأثیر مداخله سبک زندگی نظریهمحور مبتنی بر فناوریهای نوین ارتباطی در... آتی باید مدنظر قرار گیرد. امکان به وجود آمدن تورش از نوع پاسخهایی که ازنظر اجتماعی محدودیتهای مطالعه: این مطالعه دارای محدودیتهای بالقوه بود که باید مدنظر قرار گیرد. این محدودیتها عبارت مقبولتر هستند 2 را باال میبرد. از نقاط قوت مطالعه میتوان به اندازهگیری عینی وزن بودند از: 1 ( برای حدود %8 مشارکتکنندگان امکان پیگیری وجود فشارخون اندازه دور کمر معیارهای ورود گسترده حجم نمونه نداشت. نظیر همین محدودیت در مطالعات دیگر نیز وجود داشته باال و طراحی مداخله مناسب برای موقعیتهای شغلی اشاره نمود. است البته این نسبت در مطالعات دیگر بیشتر از مطالعه حاضر نتیجهگیری: یافتههای مطالعه حاضر مؤثر بودن مداخله مبتنی بود )18(. 2( همراهی در جلسات مشاوره میتواند بهعنوان یک بر نظریه شناختی-اجتماعی و فناوریهای نوین ارتباطی را اثبات شاخص از تبعیت 1 در نظر گرفته شود. بنابراین میزان تغییرات نمود. انجام مطالعه در سایر مشکالت سالمت در محیطهای کار وزن و فعالیت بدنی افراد تبعیتکننده باید بیشتر باشد. از منظر با بهرهگیری از نظریه بکار رفته در این مطالعه توصیه میشود. 2. social desirable bias 1. adherence

9 196 فصلنامه علمی پژوهشی آموزش بهداشت و ارتقای سالمت / دورة سوم شمارة سوم پاییز 1394 سپاسگزاری این مقاله بخشی از پایاننامه دوره دکتری آموزش بهداشت و ارتقاء سالمت با کد دانشگاه علوم پزشکی تهران است. پژوهشگران از کلیه کارمندان و مدیران ادارات و نهادهای دولتی شهر همدان که در انجام این طرح همکاری نمودند تشکر References: و قدردانی میکنند. 1. Nigro E, Scudiero O, Monaco ML, Palmieri A, Mazzarella G, Costagliola C, et al. New insight into adiponectin role in obesity and obesity-related diseases. BioMed research international. 2014;2014: ABSTRACT 2. Roohafza H, Kelishadi R, Sadeghi M, Hashemipour M, Pourmoghaddas A, Khani A. Are obese adolescents more depressed? Journal of education and health promotion. 2014;3: Moradi F, Shariat F, Mirzaeian K. Identifying the Effects of Training of Obesity Prevention and Weight Management an the Knowledge of Clients to Neighborhood Health House in the City of Tehran. Iranian Journal of Health Education and Health Promotion. 2013;1(1): Salehi-Abargouei A, Abdollahzad H, Bameri Z, Esmaillzadeh A. Underweight, overweight and obesity among zaboli adolescents: a comparison between international and iranians national criteria. International journal of preventive medicine.2013;4(5): ABSTRACT/FREE Full Text 5. Bahreini N, Noor MI, Koon PB, Talib RA, Lubis SH, Dashti MG, et al. Weight status among Iranian adolescents: Comparison of four different criteria. Journal of research in medical sciences: the official journal of Isfahan University of Medical Sciences. 2013;18(8): ABSTRACT/FREE Full Text 6. Abdi J, Eftekhar H, Mahmoodi M, Shojayzadeh D, Sadeghi R. Lifestyle of employees working in Hamadan departments: An application of the trans-theoretical model. Journal of Education and Community Health. 2014;1(1): Zarei F, Taghdisi MH SM, Tehrani H, Shojayizade D. The Effect of Educational Intervention Based on BASNEF Model to Improve Interpersonal Communication Skills of Nurses. Journal of Alborz Health. 2012;1(3): ABSTRACT/ FREE Full Text 8. Glanz K, Bishop DB. The role of behavioral science theory in development and implementation of public health interventions. Annual review of public health. 2010;31: ABSTRACT 9. Tehrani H, Majlessi F, Shojaeizadeh D, Sadeghi R, Kabootarkhani MH. Applying Socioecological Model to Improve Women s Physical Activity: A Randomized Control Trial. Iranian Red Crescent Medical Journal. 2016;18(1) 10. Dewar DL, Lubans DR, Plotnikoff RC, Morgan PJ. Development and evaluation of social cognitive measures related to adolescent dietary behaviors. Int J Behav Nutr Phys Act. 2012;9(36): Glanz K, Rimer BK, Viswanath K. Health behavior and health education: theory, research, and practice: John Wiley & Sons; View Link 12. Dennis EA, Potter KL, Estabrooks PA, Davy BM. Weight Gain Prevention for College Freshmen: Comparing Two Social Cognitive Theory-Based Interventions with and without Explicit Self-Regulation. Training Journal of obesity. 2012;2012: Jang Y, Yoo H. Self-management programs based on the social cognitive theory for Koreans with chronic disease: A systematic review. Contemporary nurse. 2012;40(2): Najimi A, Ghaffari M. Promoting fruit and vegetable consumption among students: a randomized controlled trial based on social cognitive theory. JPMA The Journal of the Pakistan Medical Association. 2013;63(10): Hallam JS, Petosa R. The long-term impact of a four-session work-site intervention on selected social cognitive theory variables linked to adult exercise adherence. Health Education & Behavior. 2004;31(1): ABSTRACT 16. Asadi AH,Zarei F,Nasiri A,Moraveji SS,Keykhani R,Tehrani H&Rajati F. Digital media and health.2011, (1nd ed). Tehran, Iran: AsareSobhan Publication.View Link 17. Farr AC, Witte K, Jarato K, Menard T. The effectiveness of media use in health education: Evaluation of an HIV/AIDS radio campaign in Ethiopia. Journal of health communication. 2005;10(3): ABSTRACT 18. Van Wier MF, Ariëns GA, Dekkers JC, Hendriksen IJ, Smid T, Van Mechelen W. Phone and counselling are effective for weight management in an overweight working population: a randomized controlled trial. BMC public health. 2009;9(1): Suminski RR, Petosa R. Web-assisted instruction for changing social cognitive variables related to physical activity. Journal of American College Health. 2006;54(4): ABSTRACT 20. Mohammadi N, Shobeiri F, Khirollahi A. Frequency of Over Wieght & Obesity of Women in Referents to Medical and Health Centers in Hamadam City. Scientific Journal of

10 197 عبدی و همکاران / تأثیر مداخله سبک زندگی نظریهمحور مبتنی بر فناوریهای نوین ارتباطی در... Hamadan Nursing & Midwifery Faculty. 2011;19(2): Dishman RK, Hales DP, Sallis JF, Saunders R, Dunn AL, Bedimo-Rung AL, et al. Validity of social-cognitive measures for physical activity in middle-school girls. Journal of pediatric psychology. 2010;35(1):72-88ABSTRACT/FREE Full Text 22. Sangster J, Furber S, Allman-Farinelli M, Phongsavan P, Redfern J, Haas M, et al. Effectiveness of a Pedometer- Based Telephone Coaching Program on Weight and Physical Activity for People Referred to a Cardiac Rehabilitation Program: A Randomize Contoroled Trial. Journal of cardiopulmonary rehabilitation and prevention. 2015;35(2): Pollak KI, Alexander SC, Bennett G, Lyna P, Coffman CJ, Bilheimer A, et al. Weight-related SMS texts promoting appropriate pregnancy weight gain: a pilot study. Patient Education and Counseling. 2014;97(2): ABSTRACT/ FREE Full Text 24. Faghanipour S, Hajikazemi E, Nikpour S, Shariatpanahi SA, Hosseini AF. Mobile Phone Short Message Service (SMS) for Weight Management in Iranian Overweight and Obese Women: A Pilot Study. International journal of telemedicine and applications. 2013;2013: ABSTRACT 25. Park M-J, Kim H-S, Kim K-S. Cellular phone and Internetbased individual intervention on blood pressure and obesity in obese patients with hypertension. International journal of medical informatics. 2009;78(10): Park M-J, Kim H-S. Evaluation of mobile phone and Internet intervention on waist circumference and blood pressure in post-menopausal women with abdominal obesity. International journal of medical informatics. 2012;81(6): Hatchett A, Hallam JS, Ford MA. Evaluation of a social cognitive theory based intervention designed to influence the physical activity of survivors of breast cancer. Psycho Oncology. 2013;22(4): ABSTRACT 28. Dennis EA, Potter KL, Estabrooks PA, Davy BM. Weight Gain Prevention for College Freshmen: Comparing Two Social Cognitive Theory-Based Interventions with and without Explicit Self-Regulation Training Journal of obesity. 2012;2012: Anderson ES, Winett RA, Wojcik JR. Self-regulation, selfefficacy, outcome expectations, and social support: social cognitive theory and nutrition behavior. Annals of behavioral medicine. 2007;34(3): Thomas JG, Leahey TM, Wing RR. An automated internet behavioral weight-loss program by physician referral: a randomized controlled trial. Diabetes Care. 2015;38(1): Tate DF, Wing RR, Winett RA. Using Internet technology to deliver a behavioral weight loss program. Jama. 2001;285(9): Shaw K, O Rourke P, Del Mar C, Kenardy J. Psychological interventions for overweight or obesity. Cochrane Database Syst Rev. 2005;2(2). ABSTRACT 33. van Wier MF, Ariëns GA, Dekkers JC, Hendriksen IJ, Pronk NP, Smid T, et al. ALIFE@ Work: a randomised controlled trial of a distance counselling lifestyle programme for weight control among an overweight working population [ISRCTN ]. BMC public health. 2006;6(1):140.