ایمنی اکتسابی. )ایمنی )Native Immunity( )Natural Immunity( )Innate Immunity( تولد همچون نوتروفیل ماکروفاژ ائوزینوفیل

Transcript

1 فصل 1 ایمونولوژی کلیات 9 ایمنی انواع ذاتی ایمنی اکتسابی ایمنی طبیعی( )ایمنی )Native Immunity( )Natural Immunity( )Innate Immunity( تولد بدو از وجود 1- بدن دفاعی خط اولین 2- غیرفعال( برخی و فعال )برخی میزبان بدن در عفونت عامل استقرار از قبل ایمنی اجرایی کارهای و ساز 3- ویژگیها اجزا اختصاصی غیر شناسایی ) 3 10 ( محدود تنوع دارای 4- ذاتي ايمني سيستم توسط شناسایی دست از فرار امکان عدم 5- میکروبی Ag نوع همه به یکسان پاسخ 6- غیرمیکروبی( نه )و میکروبی پاتوژن فقط ميكروبي پاتوژنهاي در خاص مولکولی الگوهای )Microb Associated Molecular Patterns( )MAMPs( )Pathogen Associated Molecular Patterns( )PAMPs( همچون رشتهاي دو RNA LPS اسيدتئیکوئيك فالژلين... متیونين فرميل N- مخاط(. پوست )مثل ميباشند فعال عفونت عامل استقرار از قبل اجزا برخی a( علت عفونت. عامل استقرار از پس بالفاصله شدن فعال سریع پاسخ 7- غیرفعال اجزای b( نرمال فلور مخاطی جریان و مخاط اپیتلیال سدهای پوست اسپرميدين اسپرمين ادراری جریان چشم اشک معده اسید تب اکسیژنرسانی فیزیولوژیک: عوامل کمپلمان سيستم لیزوزیم طبیعی Ab MBL لیزین - β CRP پروتئینها: ذاتي ايمني در دخيل سایتوکاینهاي كينين سیستم انعقاد سیستم خون گردش در مکانیسمهای سلولها NK Cell فاگوسيترها نوتروفیل ماکروفاژ ائوزینوفیل اختصاصی( )ايمني Specific Immunity تطبیقی(/ )ايمني Adaptive Immunity اکتسابی(/ )ايمني Acquired Immunity زمان مرور به تولید 1- بدن دفاعی خط دومین 2- ميزبان بدن در عفونت عامل استقرار از پس ایمنی اجرایی کار و ساز 3- ميكروبي( غير و )ميكروبي Agها همه اختصاصی شناسایی ) ( زیاد تنوع دارای -4 اکتسابی ايمني سيستم توسط شناسایی دست از فرار امکان 5- ویژگیها مختلف Agهای به متفاوت پاسخهای 6- عفونت( عامل استقرار از پس روز 5 تا )3 دیر پاسخ 7- Ag با بعدی برخوردهای در قویتر و سریعتر پاسخ )memory( )خاطره( حافظه دارای 8- انواع )CMI( سلولی ايمني پاسخ نوع به بسته الف( )HMI( همورال ايمني فعال ایمنی Ag با برخورد عدم برخورد/ به بسته ب( غیرفعال ایمنی

2 ایمـنــی شنـاســـی شکل :1-1 مقایسه اختصاصیت ایمنی ذاتی و ایمنی اکتسابی در شناسایی Ag شکل :1-2 مقایسه اجزا و زمان پاسخ دهی ایمنی ذاتی و ایمنی اکتسابی به Ag 10

3 )CMI( )Cell- Mediated Immunity( Ag مورد شناسايي: Ag داخل سلولی/ سیتوزولی/ تومورال/ سرطانی/ ویروسی DC MQ TCD 4 ایمنی سلولی سلول شناساییکننده T Cell :Ag به کمک APC شامل B Cell TCD 8 MQ فعال الف( سلول اجرایی ایمنی اکتسابی کلیات ایمونولوژی 8 CD T فعال )HMI( )Humoral- Mediated Immunity( Ag شناسايي: Ag خارج سلولی و سموم سلول شناسايي كننده B Cell :Ag ایمنی همورال تمایز سلول اجرايي: B Cell پالسماسل )PC( توليد و ترشح Ab ب( ایمنی فعال )Active Immunity( ایمنی غیرفعال )Passive Immunity( تعریف: ایمنی اکتسابی ایجاد شده بر اثر برخورد با Ag انواع طبیعی: برخورد با عامل عفونت مصنوعی: واكسيناسيون تعریف: ایمنی اکتسابی ایجاد شده بدون برخورد با Ag انواع طبیعی: انتقال Ab از مادر به جنین مصنوعی: سرم درمانی )سروتراپی( )تجويز آنتيسرم( )سرم حاوی Ab اختصاصی زیاد علیه Ag خاص( مقایسه ایمنی فعال و غیرفعال سرعت ایجاد پاسخ ایمنی دوام و پایداری پاسخ ایمنی غیرفعال سریع فعال کند فعال پایدار )به دلیل ایجاد )memory غیرفعال ناپایدار عدم واکنش به Ag خودي خصوصیات مشترک ایمنی ذاتی و اکتسابی پاسخ خود محدود شونده response( )Self- limit استفاده از برخی ساز و کارهای ایمنی ذاتی در ایمنی اكتسابي مثل ماکروفاژ NK Cell اینترفرون در ایمنی سلولی کمپلمان و فاگوسیترها در ایمنی همورال شکل 1-3: خصوصیات مشترک ایمنی ذاتی و اکتسابی 11

4 ایمـنــی شنـاســـی شکل :1-4 مقایسه ایمنی سلولی و ایمنی همورال شکل :1-5 مقایسخ ایمنی فعال و ایمنی غیرفعال 12

5 فصل 2 سلولهای سيستم ايمني )Embryogenesis( اسپرم مرپسا لقاح حاقل سلول تخم )یک Stem Cell است( تخمک كمخت تکامل ایجاد مثل کیسه زرده حفره آمنیوتیک Extra embryo Embryo )رویان( 13 امبریوژنز گاستروالسیون: روندی است طی امبریوژنز جهت ایجاد 3 الیه رویانی تکامل ارگان ها از اکتودرم از اندودرم از مزودرم Embryo )Embryonic germ layers( الیه خارجی )اکتودرم( شامل الیه میانی الیه داخلی )اندودرم( پوست سیستم عصبی طناب نخاعی مغز چشم گوش مو غدد بزاق و تعریق تیموس تیروئید پاراتیروئید دستگاه تنفس دستگاه گوارش کبد و مثانه Para axial Intermediate Stem Cell )SC( )سلول بنیادی( عضله ها عضالت اسکلتی بافت همبندی پوست تکامل ارگان ها )مزودرم( دستگاه تناسلی- ادراری کلیه رحم تخمدان بیضه Lateral بافت پیوندی غضروف قلب عروق استخوان BM خون تعریف: سلولی است همانند سایر سلولها با این تفاوت که SC دارای توانایی و پتانسیل خاص است. سطوح بسته به میزان پتانسیل Toti-potential SC -1 SC ای است که پتانسیل آن Toti است. )Entire( Totus Toti لغوی علمی دارای توانایی ایجاد Embryo Extra-embryo Pluri-Potental SC -2 SC ای است که پتانسیل آن Pluri است. )Many( Plures Plrui Multi-Potential SC -3 لغوی علمی SC متعهد به ایجاد یک ارگان است. دارای توانایی ایجاد Embryo عدم توانایی ایجاد Extra-embryo )Hematopoietic Stem Cell( مثال HSC SC متعهد به تولید خون است. سلول محکوم به ایجاد یک رده سلولی از یک ارگان است. )Colony Forming Unit-Ery( محکوم به ایجاد RBC است. CFU E مثال Uni-Potential Cell -4 این سطح دیگر SC نیست. )خودبازسازی( Self-Renewality نوعی تقسیم است که ماحصل آن ایجاد دو سلول دختر در همان سطح سلول مادر است. ویژگیهای مهم )تمایز( Differentiation روندی است که سلول ماحصل آن بالغتر از سلول مادر است. Toti و Pluri توانایی انجام SR را به طور نامحدود دارند. از نظر Multi )SR( Self-renewality توانایی انجام SR را به طور محدود دارد. Uni توانایی SR را ندارد )این سطح SC نیست(. از نظر )D(: Differentiation همه سطوح توانایی تمایز را دارند.

6 شکل 2-1: توانایی انجام Self renewality و Differentiation در سطوح مختلف لنفوپوئز لنفوسیت )Lymph( مونوپوئز مونوسیت )Mon( هماتوپوئز )Hematopoiesis( )خونسازی( Poiesis( = ساختن( اریتروپوئز اریتروسیت )RBC( مگاکاریوپوئز مگاکاریوسیت )MK( شامل ترمبوپوئز ترمبوسیت )Plt( لکوپوئز لکوسیت )WBC( شامل جایگاه خونسازی مغز استخوان )BM( است. گرانولوپوئز گرانولوسیت نوتروفیل )Neu( ائوزینوفیل )EO( بازوفیل )Baso( ایمنی شناسی شکل 2-2: هماتوپوئز و تولید ردههای مختلف سلولی از HSC 14

7 کلونی( دهنده تشکیل )واحد )Colony Forming Unit(.)Forming( میدهد تشکیل )Colony( یکدست سلول مجموعه یک کشت محیط در که است )Unit( سلولی تعریف:.CFU پسوند صورت به رده هر ابتدایی حروف از استفاده است سلولی چه یکدست سلولهای این اینکه ايمني سيستم سلولهای اریتروئید E مگاکاریوسیت Meg مونوسیت M )نوتروفیل( گرانولوسیت G گذشته در امروزه.G پسوند از استفاده میشوند مشتق سلول یک از همگی گرانولوسیت رده سلولهای که بود این بر تصور هستند جداگانه پیشساز دارای کدام هر رده این سلولهای میدانیم نوتروفیل (CFU Neu) CFU G ائوزینوفیل CFU EO بازوفیل CFU Baso نداریم. CFU-Neu عنوان تحت واژهای ماند. CFU-G همان Neu رده پیشساز سلول است گرانولوسیت رده سلول بیشترین Neu که آنجایی از CFU-GEMM میلوئید( )پروژنیتور میگیرند. منشأ آن از غیرلنفوئید( )سلولهای میلوئید رده سلولهای همه که است سلولی میدهد. تشکیل را سلولی رده 4 حاوی کلونی که است )Unit( سلولی شامل G E M M گرانولوسیت اریتروئید مگاکاریوسیت مونوسیت است. نکرده هم تغییر که است قدیمی«اشتباه»یک G پسوند شد گفته که همانطور میشد. استفاده CFU-(NEB) EMM واژه از که میبود بهتر باشد تغییر به قرار اگر شاید [ CFU ] انفجار = Burst [ )Burst-Forming Unit( است. بیشتر BFU از حاصل کلونی در موجود سلولهای تعداد که تفاوت این با است CFU همانند سلولی CFU میدهد. تشکیل یکدست سلول 100 حدودا حاوی کلونی کشت محیط در که است سلولی میدهد. تشکیل یکدست سلول 1000 حدودا حاوی کلونی کشت محیط در که است سلولی BFU باشد(. شده منفجر اینکه )مثل گویند Burst آن به است زیاد سلول این از ایجادشده سلولهای تعداد که آنجایی از دارد. حضور مگاکاریوسیت رده و اریتروئید رده در فقط سلول این BFU 15 CFU تسمیه وجه 2-3: شکل BFU تسمیه وجه 2-4: شکل

8 )CFU-EM( هستند مشترک پیشساز دارای Plt و RBC ] Bi-potential Cell [ )CFU-GM( هستند مشترک پیشساز دارای Mon و Neu هستند. سلولی رده یک ایجاد به محکوم CFU-Baso و CFU-EO CFU-M CFU-G CFU-Meg CFU-E ] Uni-potential Cell [ CFU-EO EO CFU-Baso Baso هستند. خود برای مستقل پیشساز دارای هستند. Neu از جداگانه پیشساز دارای Baso و EO مییابند. تکامل آنجا در و شده مشتق HSC از BM از خون سلولهای همه مییابند. تکامل تیموس در اما استثناء شده مشتق BM از NKT Cell و T Cell اما میشود مشتق مزانشیمی( SC( MSC از BM از Mast Cell استثناء ] میشود مشتق HSC از Mast Cell که معتقدند منابع برخی چند هر ] مییابد. تکامل بدن بافتهای سایر در و کرده ترک را BM شد مشتق BM از آنکه از پس نیز Mast Cell نکات NK Cell تکامل اصلی جایگاه یابد(. تکامل نیز تیموس در میتواند که )هرچند است BM (DC ) 1 میلوئید( DC( MDC میلوئید پروژنیتور (DC ) 2 لنفوئید( DC( LDC لنفوئید پروژنیتور HSC از BM در فولیکوالر( DC( FDC BM از خارج )DC( سل دندرتیک منشأ ایمنی سیستم در دخیل سلولهای RBC Plt T Cell B Cell NK Cell )Lymph( لنفوسيت HSC از مشتق a( NKT Cell آگرانولوسیت )MDC( میلوئید )LDC( لنفوئید )MQ( ماكروفاژ )DC( دندرتيكسل بافت )Mon( مونوسيت )Neu( نوتروفيل )Eo( ائوزينوفيل )Baso( بازوفيل WBC BM از مشتق 1- شناسی ایمنی ایمنی سیستم سلولهای BM خارج از مشتق 2- )MC( ماستسل MSC از مشتق )b FDC عروق اندوتليال سلول آستروسیت گرانولوسيت M Cell انتروسیت WBCها 2-5: شکل 16

9 گلبول قرمز )RBC( و نقش آن در سیستم ایمنی سلولهای سيستم ايمني Red Blood Cell )اريتروسيت( (CD )(CR ) حاوي -1 Receptor 35 1 Complement RBC CR 1 در سطح RBC اتصال به کمپلکس Ag - Ab پوشیده شده با به دليل وجود Cb 3 Cb 4 نقش RBC در سیستم ایمنی: پاکسازی )كليرانس( كمپلكس Ag Ab )کمپلکس ایمنی( از گردش خون شاخص آنتیژنيك CR 1 در سطح RBC گروه خون Knops پالکت )Plt( و نقش آن در سیستم ایمنی Plt Platelet )پالكت( )ترومبوسيت( 1- سلول بدون هسته است که دارای MHC I- است. I- MHC بر روی همه سلولهای هستهدار وجود دارد Plt هسته ندارد اما داراي MHC I- است. RBC سلول فاقد هسته است که MHC I- ندارد. به استثناء تروفوبالست جفت اسپرم سلول هستهدار سلول فاقد هسته انتقال این کمپلکس به کبد و طحال MHC-I - استثناء اسپرم تروفوبالست جفت Plt درست است که RBC فاقد MHC I- است اما بقایای MHC I- را دارد. بقایای MHC I- در سطح RBC گروه خون Bg 2- برای Fc آنتیبادی رسپتور دارد )FcR( برای (CD 32 ) FcγRIIA IgG برای (CD ) FcεRIIB IgE 23 Plt برای IgG و IgE رسپتور دارد. 3- دارای مولکولهای چسبندگی از خانواده ) GP IIb / IIIa )مثل B3 Integrin Integrin (CD62 P) P Selectin Selection üü فعال T Cell ü FDC Baso/Mc -4 دارای ) CD 154 ( CD L 40 است. Plt L CD40 در سطح وجود دارد. 5- به واسطه ایفای نقش در انعقاد شرکت در تشکیل لخته جلوگیری از انتشار عامل عفونت. 6- ترشح فیبرینوژن ]عمل به عنوان فعال كننده كمپلمان اپسونين غيراختصاصي ] اپسونیزاسیون: روندی است که طی آن فاگوسیتوز تسهیل میشود. اپسونین: آنچه که سبب اپسونيزاسیون میشود. تعريف: اپسونينهايي كه به صورت تخصصي عمل ميكنند. انواع اپسونين اختصاصي غيراختصاصي شامل.)IgG )مهمترين Ab اجزاء كمپلمان )مهمترين 3.) Cb تعريف: پروتئينهايي هستند كه نقش اصلي آنها اپسونيزاسيون نيست ولي توانايي آن را دارند. شامل فيبرينوژن ترمبوسپوندين ترشح ترمبوسپوندین ]عمل به عنوان اپسونین غیراختصاصی[. 8- ترشح )Platelet -Derived Growth Factor( PDGF كمك به ترمیم و سالمت عروق 17

10 گلبولهاي سفيد ) WBCها( لنفوسيت )Lymph)(Lymphocyte( 2 1 T CD4 T CD8 CD 4 %65 T Cell 80 %لنفوسيت 70 - های خون محيطي انواع به طور نرمال: CD 8 %35 B Cell 15 % لنفوسيت های خون محيطي T CD < 4 T CD8 NK Cell 20 % 5 - لنفوسيت های خون محيطي CD T کاهش نسبت 4 براي تشخيص تكنيك Elisa ایمنی شناسی لنفوسیت در بیماری ایدز )HIV( به دلیل تخريب براي تأييد تكنيك Western- blotting براي پايش تكنيك Flowcytometery پایش بیماری )Monitoring( T CD با استفاده از تکنیک فلوسایتومتری و تعیین نسبت 4 T CD8 با این روش امکان افتراق T Cell از B Cell وجود ندارد. شناسایی بررسی مورفولوژی شاید بتوان NKها Cell را از B Cell و T Cell افتراق داد )چرا که اکثریت NKها Cell به شکل LGL میباشند(. LymPhocyte( )Large Granullar )لنفوسيت بزرگ گرانوالر( üü NK Cell T CD و 4 T CD 8 γδt Cell شامل ]همه LGLها NK Cell نيستند اما عمده آنها NK Cell ميباشند[. LGL بررسي CD ماركرها Cluster of Differentiation :CD )مجموعه مولكولهايي كه براي افتراق سلولها از يكديگر استفاده ميشود(. عمدتا از جنس پروتئين ميباشند. انواع لنفوسيتها براساس CD ماركرهايشان: يا 4 CD T Helper T Cytotoxic CD 7,CD 5,CD 3,CD2 :T Cell يا 8 CD T Suppressor CD 79,CD 40,CD 24,CD 23,CD 22,CD 21,CD 20,CD19 :B Cell CD 57,CD 56,CD16 :NK Cell برایافتراقلنفوسیتهامیتوانبروزCD مارکرها )ایمونوفنوتیپ(رابافلوسایتومتریبررسیکرد )ايمونوفنوتايپينگ(. NK Cell لنفوسيت دخيل در ایمنی ذاتی است. T Cell و B Cell لنفوسيتهاي دخيل در ایمنی اکتسابی ميباشند. Cell T و B Cell مهمترین سلولهای سيستم ايمني هستند. Specificity )اختصاصیت( Memory )خاطره( دو ویژگی مهم ايمني اكتسابي بلوغ لنفوسیت: مدیون T Cell و Bها Cell است. شکل 2-6: بلوغ لنفوسیت 18