ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ AIΓΑΙΟΥ

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ AIΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Θέμα Διπλωματικής Εργασίας : Παρουσίαση και Μελέτη Αριθμοδεικτών του Ομίλου Εταιρειών LAVIPHARM A.E KAΘΗΓΗΤΡΙΑ : ΡΟΓΔΑΚΗ ΕΛΕΝΗ ΦΟΙΤΗΤΗΣ: ΓΡΗΓΟΡΑΚΟΣ IΩΑΝΝΗΣ ( Α.Μ ΒΑ/980044)

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγή Περιγραφή των Κλάδων στους οποίους ανήκει o όμιλος εταιριών LAVIPHARM A.E...3 Ο κλάδος των καλλυντικών Ο κλάδος των φαρμάκων 3. Παρουσιάση του ομιλου LAVIPHARM A.E Λογιστικές Καταστάσεις ομίλου LAVIPHARM A.E Εισαγωγή στην Ανάλυση Χρηματοοικονομικών Δεικτών Παρουσίαση και Σχολιασμός Δεικτών LAVIPHARM AE Επίλογος Συμπεράσματα Βιβλιογραφία

3 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στα πλαίσια του μαθήματος Aνάλυση Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων του τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου του Αιγαίου πραγματοποιήθηκε η παρακάτω εργασία. Σκοπός αυτής της εργασίας είναι η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο γίνεται η ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων μιας επιχείρησης ώστε από αυτήν να προκύψουν χρήσιμες πληροφορίες για την παρούσα κατάστασή της και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, να προταθούν λύσεις για την αντιμετώπισή τους ώστε μέσα από τα παραπάνω να προκύψουν χρήσιμες προβλέψεις για το μέλλον. Για την πρακτική εφαρμογή των παραπάνω επιλέχτηκε ο όμιλος εταιριών LAVIPHARM A.E. Η εταιρία αυτή ανήκουν στον κλάδο φαρμάκων καλλυντικών και η επιλογή της δεν ήταν τυχαία. Αρχικά, ο κλάδος των φαρμάκων - καλλυντικών είναι ένας από τους πλέον ανεπτυγμένους κλάδους στην ελληνική βιομηχανία με προοπτικές συνεχούς ανάπτυξης. Για το λόγο αυτό θα παρουσίαζε ιδιαίτερο ενδιαφέρον η περαιτέρω ανάλυση του συγκεκριμένου κλάδου. Έτσι, πριν περάσουμε στην καθ αυτή ανάλυση των χρηματοοικονομικών στοιχείων των συγκεκριμένων ομίλων εταιριών θα προηγηθούν ορισμένες εισαγωγικές πληροφορίες τόσο για τον κλάδο των καλλυντικών όσο και για τον κλάδο των φαρμάκων και έπειτα ακολουθούν ορισμένα στοιχεία για τον ίδιο τον όμιλο LAVIPHARM A.E. Περνώντας στην καθ αυτή ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, θα χρησιμοποιήσουμε τους ισολογισμούς του ομίλου από το 2000 έως το Από την ανάλυσή τους, αλλά και από την ανάλυση των χρηματοοικονομικών δεικτών, θα προκύψουν χρήσιμες πληροφορίες για την κατάσταση των ομίλων, τα προβλήματα και τις προοπτικές τους. Τέλος, γίνονται κάποιες προτάσεις για τη βελτίωση της χρηματοοικονομικής κατάστασης του ομίλου. Όλη η παραπάνω διαδικασία της ανάλυσης των λογιστικών καταστάσεων γίνεται από τις επιχειρήσεις με σκοπό τον εντοπισμό των πιθανών προβλημάτων και την επίλυσή τους. 2

4 2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΚΛΑΔΩΝ ΣΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΑΝΗΚΕΙ Ο ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ LAVIPHARM.A.E Ο ΚΛΑΔΟΣ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ Ιστορικά Στοιχεία για τον Κλάδο Η ιστορία της ελληνικής βιομηχανίας καλλυντικών ξεκινά με τη δημιουργία της πρώτης παραγωγικής επιχείρησης το Ήταν η ΓΕΩΡΓΑΝΤΑΣ Φ. με αντικείμενο δραστηριότητας την παραγωγή και εμπορία αρωμάτων. Από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, εμφανίστηκαν πολλές επιχειρήσεις στην ελληνική αγορά. Παράλληλα, εμφανίστηκαν στην αγορά και τα πρώτα εισαγόμενα προϊόντα, τα οποία ήταν κυρίως αρώματα, προϊόντα περιποίησης προσώπου και μακιγιάζ, οι εισαγωγές των οποίων ακολούθησαν έντονα ανοδική πορεία ιδιαίτερα μέχρι τη δεκαετία του Σταδιακά οι οίκοι του εξωτερικού άρχισαν να δείχνουν εμπιστοσύνη στις ελληνικές παραγωγικές επιχειρήσεις, ενώ παράλληλα με τους διάφορους προστατευτικούς δασμούς που είχαν επιβληθεί από τις εκάστοτε κυβερνήσεις δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της ελληνικής βιομηχανίας καλλυντικών. Από το 1992 όμως και μετά, η κατάσταση αυτή μεταβλήθηκε, γεγονός στο οποίο συνέβαλε μεταξύ άλλων, η Ενιαία Ευρωπαϊκή Αγορά με την ελεύθερη διακίνηση εμπορευμάτων, την κατάργηση του ρυθμιστικού φόρου κ.λπ. Επιπλέον η εγχώρια παραγωγή ορισμένων καλλυντικών κρίθηκε οικονομικά ασύμφορη με αποτέλεσμα την αύξηση των εισαγωγών ετοίμων προϊόντων. Αποτέλεσμα των εξελίξεων αυτών ήταν η αύξηση της εισαγωγικής διείσδυσης, σε τέτοιο βαθμό ώστε να ανατραπεί η σχέση παραγομένων / εισαγομένων προϊόντων. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι, με βάση τα στοιχεία του ΠΣΒΑΚ και της ΕΣΥΕ, κατά τη διάρκεια της περιόδου , η αξία των εισαγομένων καλλυντικών σημείωσε σημαντικότατη αύξηση, ανερχόμενη σε 135 δις δρχ. το 1999 από 1 δις δρχ. το

5 Ωστόσο, για ορισμένες κατηγορίες καλλυντικών, η συμμετοχή των εγχώριων προϊόντων είναι μεγαλύτερη έναντι των εισαγομένων. Ενδεικτικά, αναφέρονται τα προϊόντα περιποίησης μαλλιών, κατηγορία στην οποία τα εγχωρίως παραγόμενα είδη καλύπτουν ποσοστό της τάξης του 52% της συγκεκριμένης αγοράς, το Η εικόνα του κλάδου σήμερα Χαρακτηριστικό της ελληνικής αγοράς καλλυντικών αποτελεί ο έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων του κλάδου. Ιδιαίτερα, οξύς είναι ο ανταγωνισμός που παρατηρείται τόσο στο δίκτυο της επιλεκτικής όσο και της ευρείας διανομής, λόγω του σημαντικού αριθμού προϊόντων και εμπορικών σημάτων που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά. Το αναφερόμενο γεγονός οδήγησε πολλές επιχειρήσεις να ενσωματωθούν σε μεγαλύτερες, είτε να δημιουργήσουν κοινοπραξίες με μεγάλους πολυεθνικούς ομίλους που μέχρι τότε αντιπροσώπευαν. Το φαινόμενο αυτό δε συναντάται μόνο στην ελληνική αγορά καλλυντικών, αλλά και σε μεγάλες εταιρίες του κλάδου σε διεθνές επίπεδο, που προβαίνουν σε συγχωνεύσεις ή εξαγορές προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον έντονο ανταγωνισμό. Άλλο ένα χαρακτηριστικό είναι η αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης της αγοράς, ως απόρροια της βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου. Σήμερα ο κλάδος των καλλυντικών θεωρείται ένας από τους πιο υγιείς και δυναμικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, παρουσιάζοντας έντονα ανοδική πορεία, κατά τη διάρκεια της περιόδου Η τρέχουσα αξία πωλήσεων σε τιμές χονδρικής εκτιμάται σε 201 δις δρχ. το 2003 από 55 δις δρχ. το 1991, παρουσιάζοντας μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 16,5% Μακροχρόνια, η εγχώρια αγορά καλλυντικών εκτιμάται ότι έχει περιθώρια για περαιτέρω ανάπτυξη, δεδομένου ότι η κατά κεφαλή κατανάλωση στην Ελλάδα κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα η κατανάλωση κατ άτομο στη χώρα μας εκτιμάται ότι υπολείπεται κατά 25% περίπου της αντίστοιχης στην Ιταλία και στην Ισπανία. Ο κλάδος παρουσιάζει αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον, τόσο σε επίπεδο έρευνας και ανάπτυξης νέων προϊόντων, εμπλουτισμού και ανανέωσης των ήδη υφισταμένων, όσο και σε επίπεδο επιχειρήσεων μέσω συνεργασιών, συγχωνεύσεων και εξαγορών. 4

6 Χαρακτηριστικό της αγοράς καλλυντικών, αποτελεί η μεγάλη διαφοροποίηση, εξαιτίας του μεγάλου εύρους προϊόντων που διατίθενται, καθώς και η έντονη εισαγωγική διείσδυση, η οποία διαμορφώθηκε στο επίπεδο του 72% το Αναφορικά με την εξέλιξη του κλάδου των καλλυντικών, τα συμπεράσματα που προκύπτουν συνοψίζονται στα εξής: Στη χώρα μας δραστηριοποιείται αρκετά μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων, οι οποίες ασχολούνται παράλληλα με την παραγωγή, εισαγωγή και εμπορία αρωμάτων και προϊόντων καλλωπισμού. Οι επιχειρήσεις που ασχολούνται αποκλειστικά με την παραγωγή καλλυντικών είναι λίγες σε αριθμό. Οι μεγάλου μεγέθους παραγωγικές μονάδες καλύπτουν μεγάλο μέρος της εγχώριας παραγωγής. Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον εισαγωγικό τομέα είναι κυρίως μεσαίου και μεγάλου μεγέθους. Η βασική επιδίωξη των εγχώριων παικτών αφορά την ανάληψη του ρόλου του βασικού στρατηγικού εταίρου για τους κολοσσούς της παγκόσμιας αγοράς. Από την άλλη πλευρά η στρατηγική συνεργασία θα προσφέρει ευνοϊκότερους όρους συναλλαγής, μειώνοντας δραστικά το κόστος για τις εγχώριες εταιρείες που πραγματοποιούν το μεγαλύτερο μέρος του χονδρικού εμπορίου, αυξάνοντας τα μικτά περιθώρια κέρδους και εξυπηρετώντας έτσι την περαιτέρω ανάπτυξή τους. Οι επιχειρήσεις του κλάδου χωρίζονται στις παρακάτω κατηγορίες, ανάλογα με τη δραστηριότητά τους: Σε επιχειρήσεις που ασχολούνται αποκλειστικά και μόνο με την παραγωγή καλλυντικών σε ίδιες εγκαταστάσεις ή σε εγκαταστάσεις τρίτων. Σημειώνεται ότι, λίγες είναι οι επιχειρήσεις που ασχολούνται αποκλειστικά και μόνο με την παραγωγή καλλυντικών σε ίδιες εγκαταστάσεις. Σε βιομηχανικές μονάδες, με κύρια δραστηριότητα την παραγωγή καλλυντικών για λογαριασμό άλλων επιχειρήσεων. Σε εισαγωγικές εταιρίες με αντικείμενο εργασιών την αντιπροσώπευση, αποκλειστική εισαγωγή και εμπορία καλλυντικών. Σε παραγωγικές μονάδες, των οποίων το αντικείμενο δραστηριότητας συνίσταται στην παραγωγή, εισαγωγή και εμπορία καλλυντικών. 5

7 Σε επιχειρήσεις οι οποίες, εκτός από την παραγωγή ή την εισαγωγή καλλυντικών ασχολούνται παράλληλα και με την εισαγωγή ή παραγωγή άλλων προϊόντων, κυρίως φαρμακευτικών, παραφαρμακευτικών και απορρυπαντικών. Μια δεύτερη σημαντική διάκριση, η οποία χαρακτηρίζει την ανάπτυξη της εγχώριας αγοράς καλλυντικών είναι η μέθοδος διανομής: Το μεγαλύτερο μερίδιο πωλήσεων καλλυντικών καταλαμβάνουν τα ευρείας διανομής προϊόντα και έπονται τα επιλεκτικής διανομής. Στην πρώτη κατηγορία, η οποία καλύπτει το 60% της συνολικής αγοράς καλλυντικών, περιλαμβάνονται τα είδη ευρύτερης κατανάλωσης, η διανομή των οποίων γίνεται κυρίως μέσω των super markets, φαρμακείων και εξειδικευμένων καταστημάτων. Σ αυτή την κατηγορία εντάσσονται τα προϊόντα υγιεινής και καθαρισμού (οδοντόκρεμες, σαπούνια, αποσμητικά κτλ.) αλλά και είδη μακιγιάζ και περιποίησης σε φθηνές τιμές. Η δεύτερη κατηγορία καλλυντικών περιλαμβάνει τα ακριβότερα προϊόντα υπό τις ισχυρές επωνυμίες γνωστών οίκων. Πρόκειται κυρίως για είδη μακιγιάζ, περιποίησης προσώπου, σώματος και μαλλιών, αρωματικά προϊόντα κτλ., τα οποία διανέμονται κυρίως μέσω επιλεγμένων καταστημάτων και πολυκαταστημάτων. Η αγορά καλλυντικών επιλεκτικής διανομής αντιπροσωπεύει το 40% της συνολικής βάσης και σύμφωνα με τις τιμές χονδρικής τα έσοδα για το 2000 υπολογίζονται σε 57 δισ. δραχμές. Σε ότι αφορά την επιχειρηματική παρουσία, στο κλάδο δραστηριοποιούνται περίπου 180 εταιρίες εκ των οποίων, οι σημαντικότερες με βάση τις πωλήσεις αλλά και το χαρτοφυλάκιο των επώνυμων προϊόντων που αντιπροσωπεύουν και διακινούν είναι αφ ενός οι θυγατρικές πολυεθνικών ομίλων του κλάδου αλλά και οι εγχώριοι όμιλοι επιχειρήσεων, οι οποίοι μέσω αποκλειστικών συμφωνιών αναλαμβάνουν την προώθηση τους. Σημαντικό μερίδιο στις συνολικές πωλήσεις ακριβών καλλυντικών καταλαμβάνουν οι πωλήσεις που πραγματοποιούν κάτω από ειδικό τιμολογιακό καθεστώς τα Καταστήματα Αφορολογήτων Ειδών. Παρά την κατάργηση του αφορολόγητου συντελεστή, το καθεστώς πώλησης καλλυντικών προϊόντων στα ευρωπαϊκά duty free (άρα και στα ΚΑΕ) παραμένει ευνοϊκό λόγω της εξαίρεσης του 35% του VAT. 6

8 Οι εναλλακτικές μορφές διανομής, όπως οι πωλήσεις door to door μέσω δικτύου πωλητών χρησιμοποιούνται κύρια από εταιρείες με χαμηλή διαφημιστική προβολή και αποτελούν ένα μικρό κομμάτι της συνολικής αγοράς. Τέλος, η προώθηση καλλυντικών προϊόντων μέσω ηλεκτρονικών καταστημάτων είναι σχεδόν ανύπαρκτη στην ελληνική αγορά, παρά το γεγονός του ότι στο διεθνές e-commerce, τα καλλυντικά αποτελούν σημαντική κατηγορία από άποψη πωλήσεων, καθώς η εγχώρια πραγματικότητα σε ότι αφορά την κατανάλωση στηρίζεται στην παραδοσιακή διάρθρωση της λιανικής. Η ελληνική παραγωγή καλλυντικών (μη συμπεριλαμβανομένων των αντηλιακών και σαπουνιών καλλωπισμού) ακολούθησε ανοδική πορεία διαχρονικά το χρονικό διάστημα , με εξαίρεση την περίοδο 1996/1995, κατά την οποία εμφάνισε μείωση της τάξης του 2%. Ειδικότερα, η αξία της εγχώριας παραγωγής καλλυντικών εκτιμάται σε εκατ. δρχ. το 1998, σημειώνοντας αύξηση της τάξεως του 1%. Η παραγωγή σαπουνιών καλλωπισμού παρουσιάζει διαχρονική αύξηση το διάστημα Ειδικότερα το 2000 αναμένονταν να ανέλθει σε εκατ. δρχ. έναντι εκατ. δρχ. το 1999 και εκατ. δρχ. το Η παραγωγή αντηλιακών κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα, καθώς, τα εν λόγω προϊόντα είναι στο μεγαλύτερο μέρος τους εισαγόμενα. Η εγχώρια αγορά καλλυντικών (προϊόντων περιποίησης δέρματος, μαλλιών, μακιγιάζ και αρωματικών) παρουσιάζει ανοδική πορεία, κατά τη διάρκεια της περιόδου , με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 15,5%. Το μέγεθός της εκτιμάται σε εκατ. δρχ. το έτος 2000 έναντι εκατ. δρχ. το 1999 παρουσιάζοντας αύξηση της τάξεως του 7%, ενώ η αντίστοιχη αύξηση το 1999/1998 ήταν 5,9%. Η εισαγωγική διείσδυση εμφάνισε διαχρονική αύξηση κατά τη διάρκεια της περιόδου και διαμορφώθηκε σε 71,9% το 1999 από 52,7% το Το μερίδιο συμμετοχής των προϊόντων περιποίησης μαλλιών στο σύνολο της αγοράς καλλυντικών κυμαίνεται μεταξύ 37,5%-45,5% την περίοδο Τα σαμπουάν εκτιμάται ότι, κατέχουν το 43% περίπου της αγοράς προϊόντων περιποίησης μαλλιών, το Τα χρωστικά καταλαμβάνουν μερίδιο της τάξεως του 28%, ενώ τα προϊόντα styling συμμετέχουν με ποσοστό 22%-23%στη διαμόρφωση 7

9 του συνολικού μεγέθους της αγοράς. Τέλος το μερίδιο αγοράς των conditioners εκτιμάται σε 6% περίπου το έτος Το ποσοστό συμμετοχής των προϊόντων περιποίησης δέρματος, κυμαίνεται μεταξύ του 27-35% το διάστημα Τα προϊόντα περιποίησης προσώπου καταλαμβάνουν διαρκώς μεγαλύτερο μερίδιο συμμετοχής το οποίο διαμορφώθηκε σε 81% τη διετία Τα προϊόντα περιποίησης σώματος εκτιμάται ότι, κάλυψαν το 19% του συνολικού μεγέθους της αγοράς προϊόντων περιποίησης δέρματος την ίδια περίοδο. Τα αρώματα κατέλαβαν μερίδιο αγοράς μεταξύ του 15-22% το διάστημα , ενώ τα προϊόντα μακιγιάζ κάλυψαν το 8-11% του συνολικού μεγέθους της εγχώριας αγοράς καλλυντικών, τα αντίστοιχα έτη. Η εγχώρια αγορά σαπουνιών καλλωπισμού (υγρής και στερεάς μορφής) εμφανίζει διαχρονική αύξηση την περίοδο , ανερχόμενη σε εκατ. δρχ. το 2000 από εκατ. δρχ. το Το 1999 η αξία πωλήσεων (σε τιμές χονδρικής) των εν λόγω προϊόντων εκτιμάται σε εκατ. δρχ. έναντι εκατ. δρχ. το Η εν λόγω αγορά καλύπτεται κατά κύριο λόγο από εισαγόμενα προϊόντα (σε ποσοστό 79-81%) και σε μικρότερο βαθμό από εγχωρίως παραγόμενα την περίοδο Το ποσοστό συμμετοχής των σαπουνιών στερεής μορφής (bar soaps) εκτιμάται ότι κυμάνθηκε μεταξύ του 60-65%στο σύνολο της εγχώρια αγοράς σαπουνιών κατά το εξεταζόμενο χρονικό διάστημα, ενώ το υπόλοιπο35-40% κατέλαβαν τα κρεμοσάπουνα (liquid soaps). Η αγορά των προϊόντων αντηλιακής περιποίησης ακολουθεί έντονη ανοδική πορεία την περίοδο , με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 15,7%. Οι συνολικές πωλήσεις αντηλιακών (σε τιμές χονδρικής) εκτιμώνται σε εκατ. δρχ. το 2000 έναντι εκατ. δρχ. το 1999, σημειώνοντας αύξηση της τάξης του 15%. Η αντίστοιχη αύξηση την περίοδο 1999/1998 ήταν 18,4%. 8

10 Επιχειρήσεις και Μερίδια αγοράς Σύμφωνα με μελέτη της ICAP για την αγορά καλλυντικών, η κατάταξη των δέκα πρώτων επιχειρήσεων του κλάδου με βάση τις πωλήσεις για το 2000 είναι η εξής: Πρώτη στο σύνολο των προϊόντων του κλάδου είναι ο όμιλος L' OREAL, το μερίδιο του οποίου, σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου εκτιμάται σε 15-18% το Ακολουθεί ο όμιλος ΣΑΡΑΝΤΗ, το μερίδιο του οποίου εκτιμάται σε 14-16%. Τρίτη κατά σειρά δύναμη είναι ο όμιλος ΠΑΠΑΕΛΛΗΝΑ (ΝΟΤΟΣ COM HOLDINGS), το μερίδιο του οποίου εκτιμάται σε 9-10% Ακολουθούν οι εταιρείες UNILEVER HELLAS και PROCTER & GAMBLE, Με μερίδια που εκτιμώνται σε 6-7% η κάθε μία. Σημαντική θέση κατέχουν οι επιχειρήσεις BEIERSDORF, WELLA ΕΛΛΑΣ και SCHWARZKOPF & RILKEN με μερίδια που εκτιμώνται σε 4-5% η κάθε μία. Το σύνολο των πωλήσεων καλλυντικών των 10 επιχειρήσεων αναλογεί σε ποσοστό 71-76% περίπου του συνόλου των της αγοράς καλλυντικών το Στη συμμετοχή του ομίλου ΣΑΡΑΝΤΗ περιλαμβάνονται οι πωλήσεις καλλυντικών των εταιρειών ΓΡ. ΣΑΡΑΝΤΗΣ ΑΒΕΕ, ΖΕΤΑ ΑΕΕ και PHARMA CARE ΑΕΕ. Στη συμμετοχή των επιχειρήσεων RILKEN και HENKEL υπολογίζονται οι πωλήσεις της κοινής εμπορικής εταιρίας SCHWARZKOPF & RILKEN HELLAS. Στη συμμετοχή της ΝΟΤΟΣ COM HOLDINGS (όμιλος ΠΑΠΑΕΛΛΗΝΑ) περιλαμβάνονται οι πωλήσεις καλλυντικών των εταιρειών ΠΑΠΑΕΛΛΗΝΑΣ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ ΑΒΕΕ, ΠΑΠΑΕΛΛΗΝΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΑΕ και YSL BEAUTE AEBE. Στη συμμετοχή του ομίλου LAVIPHARM περιλαμβάνεται και η εταιρία joint-venture LAVICOSMETICA COSMETIQUE ACTIVE η οποία ελέγχεται από τον όμιλο L' OREAL. 9

11 Οι μεγαλύτερες πωλήσεις καλλυντικών (περιποίησης μαλλιών, δέρματος, μακιγιάζ και αρωματικών) πραγματοποιούνται μέσω του δικτύου της ευρείας διανομής, το μερίδιο αγοράς του οποίου κυμάνθηκε μεταξύ 41-49% το διάστημα Σε χαμηλότερα επίπεδα κυμάνθηκε η συμμετοχή του δικτύου της επιλεκτικής διανομής, η οποία διαμορφώθηκε μεταξύ του 26-32% την ίδια περίοδο. Έπονται τα καλλυντικά που διατέθηκαν μέσω των κομμωτηρίων (8,5-9,5%) μέσω των φαρμακείων (8-10%), της κατευθυνόμενης πώλησης (4-9%) και των ινστιτούτων αισθητικής. Πρόσφατες Επιχειρηματικές Εξελίξεις Τεχνογνωσία, διαφημιστική υποστήριξη, προνομιακή αντιμετώπιση σε ό,τι αφορά την προώθηση νέων προϊόντων αλλά και ευνοϊκότερους όρους συναλλαγής που διασφαλίζουν αύξηση του μικτού περιθωρίου κέρδους είναι τα οφέλη από τις στρατηγικές συνεργασίες και τα joint ventures που επεδίωξαν και συνήψαν το τελευταίο διάστημα οι ισχυρότεροι όμιλοι του κλάδου Notos Com, Σαράντης και Γερολυμάτος. Αναλυτικότερα, κατά τη διάρκεια του 2000 ο όμιλος Παπαέλληνα, ολοκλήρωσε την αναδιάρθρωση των δυνάμεων του στον τομέα των καλλυντικών, εκχωρώντας αφ ενός τον υποκλάδο των φαρμακευτικών και παραφαρμακευτικών προϊόντων (τα οποία εμφάνιζαν μικρά περιθώρια κέρδους) και απορροφώντας κάτω από την εισηγμένη Ρεμέκ το μέγεθος της Χ.Α. Παπαέλληνας. O νέος εταιρικός βραχίονας υπό την επωνυμία CAP Cosmetics, πρόκειται εντός του 2001 να απορροφηθεί από την μητρική του ομίλου Notos Com Holdings, διατηρώντας ωστόσο την λειτουργική του ταυτότητα ως τον φορέα δραστηριοποίησης του ομίλου στη χονδρική αγορά των καλλυντικών. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, διεκδικεί ηγετική θέση στην αγορά με προβλέψεις για πωλήσεις 18 δισ. δρχ. και κέρδη προ φόρων ύψους 2 δισ. δρχ. για το Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, ο όμιλος κατέχει μερίδιο αγοράς 33% αντιπροσωπεύοντας και διανέμοντας κατ αποκλειστικότητα στην εγχώρια αγορά ισχυρά brand names της παγκόσμιας αγοράς (Lancaster, Chanel, Elizabeth Arden, Gatineau, Givenchy, Guerlain, Revlon, Sisley, Yves Saint Laurent, Borghese) και διαθέτοντας το imperium στην αγορά αρωμάτων με μεγάλο αριθμό επώνυμων προϊόντων. 10

12 Συγκεκριμένα, τα μερίδια του στους επιμέρους κλάδους είναι 57% για τα αρωματικά, 18% για τα προϊόντα περιποίησης και 26% για τα προϊόντα μακιγιάζ. Εκτός από τις οικονομίες κλίμακος και τις συνέργιες μεταξύ Χ.Α Παπαέλληνα, ο όμιλος εκμεταλλεύεται το ενισχυμένο του μέγεθος, προκειμένου να διαπραγματευτεί σημαντικές συμφωνίες με οίκους του εξωτερικού. Έχοντας ήδη στο ενεργητικό του την κοινοπραξία με την Sanofi YSL Beaute σε ότι αφορά την αποκλειστική προώθηση των προϊόντων του οίκου YSL, τον Απρίλιο του 2001 προχώρησε στη σύναψη ενός ακόμη joint venture με το πολυεθνικό group Lancaster. Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2000, οι πωλήσεις των προϊόντων του Group Lancaster στην εγχώρια αγορά ανήλθαν στα 2 δισ. δρχ. περίπου ενώ οι προβλέψεις κάνουν λόγο για αύξηση πωλήσεων κατά 40% το 2001 και διατήρηση του ρυθμού αύξησης πάνω από τους ρυθμούς του συνόλου της αγοράς για την προσεχή τριετία. Σύμφωνα με εκπεφρασμένη πρόθεση, ο όμιλος επιδιώκει τη σύναψη ενός ακόμη joint venture με κορυφαίο οίκο καλλυντικών. Από την πλευρά του και ο όμιλος Σαράντη, προχώρησε σε σύσταση κοινοπρακτικής εταιρίας με την αμερικανική πολυεθνική εταιρία Estee Lauder. Η συμφωνία σε επίπεδο επιχειρηματικής συνεργασίας, αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω τα μεγέθη της Σαράντης, αφ ενός λόγω των ευνοϊκότερων όρων συναλλαγής και αφ ετέρου λόγω του εύρους της συνεργασίας τόσο γεωγραφικά όσο και ποσοτικά. Σημειώνεται ότι εκτός από τις σειρές Estee Lauder και Clinique που ήδη διακινούνται στην ελληνική αγορά, η Σαράντης έχει αναλάβει την εμπορία και διανομή όλων των καλλυντικών σειρών που βρίσκονται υπό την ομπρέλα του ομίλου Estee Lauder, αλλά και την αποκλειστική αντιπροσώπευση τους για τις αγορές της Βαλκανικής, όπου ο όμιλος διαθέτει εκτεταμένο και οργανωμένο δίκτυο θυγατρικών εταιρειών. Σύμφωνα με τα δεδομένα του 2000, το μερίδιο αγοράς που κατέχει η Σαράντης στην επιλεκτική διανομή καλλυντικών αγγίζει το 39% (με τα προϊόντα Estee να παρουσιάζουν σε ετήσια βάση ρυθμό αύξησης που υπερβαίνει το μέσο όρο της αγοράς). H εν λόγω δραστηριότητα αναμένεται να αποδώσει έσοδα περί τα 17 δισ. δρχ. για το 2001 έναντι 14 δισ. δρχ. το 2000 κέρδη 4 δισ. δρχ. έναντι 2 δισ. δρχ. Πέραν της δραστηριότητας του στην επιλεκτική διανομή ακριβών καλλυντικών, ο όμιλος Σαράντη διαθέτει σημαντική παρουσία στην αγορά καλλυντικών ευρείας κατανάλωσης, στην εγχώρια και διεθνή αγορά τόσο μέσα από τα αρωματικά προϊόντα ίδιας παραγωγής όσο και ως αντιπρόσωπος τρίτων. Ειδικότερα, με τα δικά τους 11

13 αρωματικά προϊόντα ΒU και STR8 καταλαμβάνει μερίδιο 7% στην εγχώρια αγορά, ενώ τα συγκεκριμένα είδη προωθούνται τόσο στη βαλκανική μέσω του δικτύου θυγατρικών όσο και στις διεθνείς ευρωπαϊκές και τρίτες αγορές, όπου ο όμιλος έχει αναπτύξει δίκτυο αντιπροσωπειών. Εντός του 2001 αναμένεται να λανσάρει ένα ανδρικό άρωμα ενώ το 2002 θα κυκλοφορήσει και το δεύτερο γυναικείο άρωμα της εταιρίας. Στο επίπεδο της διανομής και με διαπραγματευτικό ατού το δίκτυο βαλκανικών θυγατρικών ο όμιλος κατέχει συμφωνίες αποκλειστικής αντιπροσώπευσης με σημαντικούς οίκους καταναλωτικών προϊόντων με πιο πρόσφατη συνεργασία την ανάληψη αποκλειστικής διανομής των προϊόντων Johnson & Johnson στις αγορές της Ρουμανίας και της Πολωνίας. Στον κλάδο δραστηριοποιείται επίσης η εισηγμένη Lavipharm αναπτύσσοντας ίδια φάρμακο-καλλυντικά προϊόντα, παρασκευάζοντας ταυτόχρονα για τρίτους αλλά και αντιπροσωπεύοντας επώνυμες σειρές στην ελληνική αγορά. Το μερίδιο της υπολογίζεται σε 6% και αφορά καλλυντικά που διανέμονται στο δίκτυο των φαρμακείων αλλά και σε επιλεκτικά σημεία. Παρουσία διαθέτει επίσης ο όμιλος Γερολυμάτου, ο οποίος έχει καταθέσει αίτηση εισαγωγής στο ΧΑΑ. Ο όμιλος εκτός από τον τομέα των φαρμακευτικών προϊόντων και της έρευνας, αντιπροσωπεύει στην ελληνική αγορά τα ελβετικά καλλυντικά προϊόντα La Prairie και τα ιαπωνικά ΚΑΝΕΒΟ, τα αρώματα των οίκων Gucci και Rochas ενώ διαθέτει την αποκλειστική αντιπροσώπευση των αρωμάτων Calvin Klein για την Ελλάδα και τη Βαλκανική Αγορά. Σημαντική θέση στην αγορά κατέχουν επίσης τα ΚΑΕ καθώς το μεγαλύτερο μέρος των πωλήσεων τους προέρχεται από την κατηγορία των ακριβών καλλυντικών. Δεδομένης της μεταστέγασης στο νέο αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος όπου κατά τους πρώτους μήνες λειτουργίας, ο συνολικός τζίρος αυξήθηκε σημαντικά αλλά και του προγράμματος επέκτασης της εταιρίας σε περιφερειακά αεροδρόμια αλλά και μεθοριακούς σταθμούς, οι πωλήσεις των ΚΑΕ στα καλλυντικά αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά τα επόμενα χρόνια. Σημειώνεται ότι τα ΚΑΕ προμηθεύονται κατευθείαν προϊόντα από τις μητρικές των ξένων πολυεθνικών, καθεστώς που δεν τροποποιείται λόγω των joint ventures που έχουν συνάψει οι εγχώριοι όμιλοι με ορισμένους εκ των βασικών ξένων προμηθευτών. 12

14 Επόμενες κινήσεις αναμένονται και στο χώρο των καλλυντικών ευρείας κατανάλωσης, του σούπερ μάρκετ, και ήδη η εισηγμένη Rilken, η οποία ανήκει κατά 51% στη γερμανική Helkel, επεκτείνει τη δράση της στην αγορά της Κύπρου ενώ προτίθεται να λανσάρει προϊοντικές σειρές περιποίησης μαλλιών. Στην αγορά ενεργοποιείται και η Μαρινόπουλος η οποία ενισχύεται σημαντικά μετά τη συνεργασία της με το γαλλικό δίκτυο λιανικής Sephora, το οποίο ανήκει κατά πλειοψηφία στον όμιλο Louis Vuitton. Αν και η συμφωνία αφορά στην κοινή δράση των δύο εταιρειών στη λιανική, το γεγονός του ότι ο όμιλος LVHM κατέχει ισχυρά brand names στα καλλυντικά, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο αντιπροσώπευσης και εισαγωγής κάποιων εξ αυτών από την Μαρινόπουλος. Το δίκτυο Sephora θα αναπτυχθεί παράλληλα με το υπάρχον δίκτυο της Μαρινόπουλος υπό την επωνυμία Beauty Shop, καθώς η διεθνής αλυσίδα κινείται στο πρότυπο λειτουργίας self service χωρίς την παρουσία αισθητικών και προωθητών. Το πρώτο από τα 50 καταστήματα Sephora προβλέπεται να δημιουργηθούν στην εγχώρια αγορά, αναμένοντας τη λειτουργία εντός του 2001 στο κέντρο της Αθήνας. Σε ότι αφορά τη λιανική αγορά, η τάση αναμένεται να συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια περιορίζοντας τα εναπομείναντα συνοικιακά και μικρά δίκτυα λιανικής, καθώς οι επώνυμες αλυσίδες επεκτείνονται προωθώντας την επωνυμία τους, ταυτίζοντας την με την παροχή υπηρεσιών, εξειδικευμένης εξυπηρέτησης και ανταγωνιστικών τιμών. Κυρίαρχοι παίκτες στη λιανική αγορά είναι εκτός των Beauty Shops, τα Hondos Centers, τα Υβόννη Stores ενώ σημαντικό μερίδιο κατέχουν τα πολυκαταστήματα με τα ειδικά τμήματα και shops in shop. Με βάση τις ισχύουσες συνθήκες και τάσεις της αγορά, το συνολικό μέγεθος αγοράς καλλυντικών (προϊόντων περιποίησης μαλλιών, δέρματος, μακιγιάζ, αρωματικών, αντηλιακών, σαπουνιών καλλωπισμού) προβλέπεται να παρουσιάσει μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης της τάξεων του 7-8% (σε αξία: τιμές χονδρικής) τη διετία ( ). Συγκεκριμένα, το 2001 αναμένεται να διαμορφωθεί σε εκατ. δρχ., σημειώνοντας αύξηση κατά 7,6% έναντι του

15 Προβλήματα του κλάδου Σκληρός ανταγωνισμός: μεταξύ των εταιριών του κλάδου παρατηρείται έντονος ανταγωνισμός. Η αγορά κυριαρχείται από λίγες μεγάλου μεγέθους επιχειρήσεις, εκ των οποίων οι πιο πολλές είναι θυγατρικές πολυεθνικών ομίλων. Έτσι λοιπόν οδηγούνται οι επιχειρήσεις σε αύξηση των δαπανών για προωθητικές ενέργειες (π.χ. δώρο μέσα στη συσκευασία, προσφορά προϊόντος δωρεάν) αλλά και στην εμφάνιση νέων, εξελιγμένων και πρωτοποριακών προϊόντων στην αγορά. Ο ανταγωνισμός είναι έντονος όσον αφορά θέματα τιμής των προϊόντων, αλλά και στο πώς εμφανίζονται στο ράφι. Και τα δύο αυτά σημεία παίζουν σημαντικό ρόλο για την κυριαρχία των προϊόντων στην αγορά. Φθηνά εισαγόμενα προϊόντα: στην αγορά παρατηρείται το γεγονός ότι πραγματοποιούνται εισαγωγές προϊόντων χαμηλού κόστους. Πρόκειται κυρίως για ανώνυμα προϊόντα, χαμηλής ποιότητας, τα οποία συνήθως δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του καταναλωτή. Παρουσία προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας: κατά τα τελευταία χρόνια έχουν κάνει την εμφάνισή τους προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας στα super markets. Τα προϊόντα αυτά εκτιμάται ότι καταλαμβάνουν μερίδιο 4-5% στην αγορά, το οποίο αναμένεται ότι θα αυξηθεί τα επόμενα χρόνια. Τάσεις και Προοπτική Ο κλάδος των καλλυντικών στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι συνεισφέρει στην Eθνική Oικονομία συνολικά 690 εκατ. ευρώ και θεωρείται ένας από τους πλέον υγιείς της ελληνικής οικονομίας. Την τελευταία δεκαετία σημειώνει μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης της τάξης του 15%. Το 2002 επηρεάσθηκε από την γενικότερη οικονομική δυσπραγία, η οποία όμως δεν οδήγησε σε μείωση της αγοράς, αλλά κάμψη του ρυθμού ανόδου της, ο οποίος είναι της τάξης του 7-8%. Στις επιμέρους κατηγορίες καλύτερη ήταν η πορεία 14

16 των προϊόντων σώματος (όπως αφρόλουτρα, σαμπουάν, αποσμητικά) τα οποία σημείωσαν άνοδο μεταξύ 10% και 15%, ενώ αντίθετα οι πωλήσεις σε προϊόντα μακιγιάζ και αρώματα αυξήθηκαν οριακά. Από τις εξελίξεις του κλάδου κατά την τελευταία πενταετία διαφαίνεται ότι οι μεγάλες αλυσίδες καλλυντικών σύντομα θα καλύπτουν % του συνολικού τζίρου καλλυντικών. Παράλληλα παρατηρείται συρρίκνωση των ανεξάρτητων καταστημάτων λιανικής. Για τα προϊόντα ευρείας διανομής, το τμήμα self service των καταστημάτων καλλυντικών κερδίζει μεγαλύτερο μερίδιο του τζίρου. Ακόμη, αναμένεται η ανάπτυξη του concept "open-sell": Πρόκειται για έναν νέο τρόπο πώλησης καλλυντικών επιλεκτικής διανομής χωρίς τη βοήθεια αισθητικών, όπου ο καταναλωτής εξυπηρετείται στην επιλογή του από το stand με τη βοήθεια interactive μέσων. Το concept εφαρμόζεται ήδη σε ορισμένες μεγάλες αλυσίδες επιλεκτικής διανομής στην Ευρώπη (π.χ. Γαλλία). Το αυξανόμενο κύμα οικονομικών μεταναστών από χώρες της πρώην ανατολικής Ευρώπης, ενισχύει τη ζήτηση για προϊόντα με χαμηλή τιμή (δηλαδή προϊόντα Ευρείας κατανάλωσης). Παράλληλα, η συγκέντρωση στο λιανεμπόριο επιβάλει οικονομίες κλίμακας και στις επιχειρήσεις καλλυντικών. Έτσι αναμένεται περαιτέρω συγκέντρωση της παραγωγής, τόσο στην εγχώρια όσο και στη διεθνή αγορά. Ο ανταγωνισμός σε συνδυασμό με την τεχνολογική εξέλιξη επιβάλουν τη συνεχή ανάπτυξη νέων προϊόντων και την επίτευξη καινοτομιών. Η διαδικασία αυτή αποτελεί για τις επιχειρήσεις του κλάδου προϋπόθεση επιβίωσης. Η συγκέντρωση πολλών σημάτων επιλεκτικής διανομής σε μια εταιρία διανομής έχει σαν αποτέλεσμα να παραγκωνίζονται κάποιες μάρκες, μια και ο αριθμός των αισθητικών είναι περιορισμένος για λόγους οικονομιών κλίμακας. Για το λόγο αυτό, τα τελευταία 2-3 χρόνια ορισμένοι από τους μεγαλύτερους οίκους του εξωτερικού ιδρύουν εταιρείες joint venture με τοπικούς αντιπροσώπους - διανομείς 15

17 και θέτουν συγκεκριμένους στόχους πωλήσεων με την ανάλογη υποστήριξη των προϊόντων Για την περίοδο εκτιμάται συνολική αύξηση της κατανάλωση καλλυντικών κατά 4,5-4,6%. Αύξηση αναμένεται κατ' όγκο αλλά και στις τιμές. Οι εκτιμήσεις για τις επιμέρους κατηγορίες, όπως προκύπτουν από έρευνα στις επιχειρήσεις του κλάδου, έχουν ως εξής: i. προϊόντα περιποίησης σώματος : αύξηση κατανάλωσης κατά 7-8%, κυρίως λόγω αναμενόμενης αύξησης των τιμών. ii. προϊόντα περιποίησης προσώπου: αύξηση της κατανάλωσης κατά 3% περίπου, κυρίως λόγω αύξησης των τιμών. iii. προϊόντα περιποίησης μαλλιών: αύξηση περίπου 6% iv. προϊόντα μακιγιάζ: αύξηση κατανάλωσης 3% περίπου v. αρωματικά: αύξηση 2-3%. 16

18 Ο ΚΛΑΔΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Ιστορικά Στοιχεία Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία αρχίζει τα πρώτα ουσιαστικά βήματα ανάπτυξης την δεκαετία του 1960 με βασικό χαρακτηριστικό την αντιγραφή φαρμάκων τα οποία κυκλοφορούσαν με επιτυχία στη διεθνή αγορά από οίκους του εξωτερικού. Έτσι η ανάπτυξη παραγωγής την περίοδο αυτή γίνεται είτε με την εγκαθίδρυση θυγατρικών εταιριών των μεγάλων πολυεθνικών, είτε με τη μορφή ανάθεσης παραγωγής σε μονάδες ελληνικής ιδιοκτησίας. Την τελευταία 15ετία η ελληνική φαρμακοβιομηχανία χαρακτηριζόταν από οριζόντια διάρθρωση στην παραγωγή της. Αυτό σημαίνει ότι παρήγαγε και άλλα προϊόντα (όπως καλλυντικά, βαμβάκι κ.α.), ενώ δεν παρήγαγε σημαντικές φαρμακευτικές πρώτες ύλες. Υπήρξε, δηλαδή, μια έλλειψη καθετοποίησης στην παραγωγή η οποία οφειλόταν και στην ανυπαρξία φαρμακευτικής έρευνας στη χώρα μας. Στην ελληνική αγορά εκτιμάται ότι υπάρχουν περίπου 100 εταιρίες φαρμάκων παντός μεγέθους από τις οποίες οι μισές περίπου έχουν αξιόλογη παρουσία. Οι εταιρίες αυτές είναι είτε θυγατρικές πολυεθνικών, είτε ελληνικές βιομηχανίες που διακινούν φαρμακευτικά προϊόντα δικής τους έρευνας. Τα φάρμακα που διοχετεύονται στην ελληνική αγορά χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: παρασκευαζόμενα, συσκευαζόμενα και εισαγόμενα. Το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς ανήκει στα εισαγόμενα και ακολουθούν τα παρασκευαζόμενα και τα συσκευαζόμενα. Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία προμηθεύεται πολλές δραστικές ουσίες και έκδοχα από τη διεθνή αγορά. Από την εγχώρια αγορά προμηθεύεται κυρίως δευτερεύουσες ουσίες και υλικά συσκευασίας. Σε μεγάλο βαθμό οι υπάρχουσες βιομηχανίες φαρμάκων είναι εγκατεστημένες, σε ποσοστό 85% περίπου, στην ευρύτερη περιφέρεια της Αττικής. 17

19 Οι λόγοι αυτής της συγκέντρωσης θα πρέπει να αναζητηθούν είτε στην ανυπαρξία μακροχρόνιου σχεδιασμού στον κλάδο, είτε στη συγκέντρωση του περισσότερου εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού και του ευρύτερου καταναλωτικού κοινού στην Αθήνα, είτε στην ανάγκη των φαρμακοβιομηχανιών να βρίσκονται κοντά τόσο στις δημόσιες υπηρεσίες της πρωτεύουσας όσο και στα μεγάλα νοσοκομεία. Η αγορά σήμερα Τα μερίδια αγοράς, με βάση τις υπάρχουσες άδειες κυκλοφορίες φαρμάκων, αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη εταιρία που να ελέγχει την ελληνική φαρμακαγορά. Πιο αναλυτικά, το μεγαλύτερο κομμάτι της αγοράς ανήκει στην Glaxo Wellcome με 6,35%, to 1995 και ακολουθεί η Bristol Myers Squibb με 5,24% και η Merck, Sharp & Dohme με 4,87%. Οι υπόλοιπες εταιρίες ακολουθούν με ποσοστά μικρότερα του 4%. Δεν υπάρχουν αναλυτικώς καταγεγραμμένα στοιχεία για τα μερίδια αγοράς των ελληνικών εταιριών στο σύνολο της παραγωγής. Με βάση πάντως τις εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ η ελληνική παραγωγή του 1995 σε φάρμακα ήταν 293 εκατ. συσκευασίες περίπου. Η εταιρία ΦΑΜΑΡ εκτιμάται πως παρήγαγε το 35,3% και η εταιρία ΒΙΑΝΕΞ το 10% περίπου. οι υπόλοιπες ελληνικές εταιρίες παρήγαγαν μικρότερα ποσοστά. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία το 12% των φαρμακοβιομηχανιών ασχολείται αποκλειστικά με την εισαγωγή και το 44% με την παρασκευή φαρμάκων. Από την άλλη πλευρά, οι μεγαλύτερες εταιρίες του κλάδου ασχολούνται με δύο ή με τρεις διαφορετικές δραστηριότητες στην αγορά φαρμάκων. Συνθήκες Ζήτησης και προσφοράς Από την συνολική ανάλυση της ελληνικής αγοράς φαρμάκων καταλήγουμε στις παρακάτω διαπιστώσεις: Σε ότι αφορά τη ζήτηση, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η αγορά φαρμάκων δεν είναι μια συνηθισμένη αγορά προϊόντων, όπου ο καταναλωτής επιλέγει ο ίδιος το προϊόν που επιθυμεί. Αντιθέτως ο γιατρός είναι αυτός που επιλέγει για λογαριασμό 18

20 του καταναλωτή χρήστη (ασθενή) το προϊόν (φάρμακο) που θα καταναλώσει. Μάλιστα, λόγω του κοινωνικού χαρακτήρα του προϊόντος, το κράτος ή τα ασφαλιστικά ταμεία του καταναλωτή χρήστη είναι οι οικονομικοί εκείνοι παράγοντες που πληρώνουν την αξία του καταναλισκόμενου προϊόντος (τουλάχιστον του μεγαλύτερο μέρος του). Σε μια τέτοια αγορά, όπως γίνεται κατανοητό, η τιμή του προϊόντος δεν παίζει σημαντικό ρόλο για τον τελικό καταναλωτή χρήστη αφού δεν καλείται άμεσα ο ίδιος να το πληρώσει. Με άλλα λόγια, η ζήτηση φαρμάκων είναι ανελαστική ως προς την τιμή τους. Η συγκεκριμένη ιδιομορφία της ζήτησης φαρμάκων δημιουργεί κάποιες ιδιομορφίες και στην προσφορά φαρμάκων. Πιο συγκεκριμένα, οι παραγωγοί γνωρίζοντας πως ο τελικός καταναλωτής χρήστης δεν επηρεάζεται από μια αύξηση, για παράδειγμα, των τιμών των φαρμάκων που χρησιμοποιεί (καθώς άλλοι θα πληρώσουν το μεγαλύτερο μέρος της διαφοράς για λογαριασμό του), ευκόλως συμπεραίνουμε πως όσο πιο ακριβό το προϊόν (φάρμακο) τόσο μεγαλύτερα τα οφέλη γι αυτούς. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια οι εταιρίες για να «εξασφαλίσουν» τις όσο το δυνατό υψηλότερες τιμές στα φάρμακα, τόσο στη διεθνή αγορά όσο και στη χώρα μας, κατέφυγαν σε τεμαχισμό της συνολικής αγοράς σε υποαγορές στις οποίες και εμφανίζονται έντονες ολιγοπωλιακές ή μονοπωλιακές συνθήκες (market segmentation). Μέσω του market segmentation εξασφαλίζεται η αποφυγή του πολέμου τιμών μεταξύ των φαρμακοβιομηχάνων και η διατήρησή τους σε υψηλά επίπεδα. Σημειωτέον δε πως το 40% των επιχειρήσεων του κλάδου (και μάλιστα οι μεγαλύτερες από αυτές) είναι ταυτόχρονα και εισαγωγείς και παραγωγοί φαρμάκων. Το γεγονός αυτό επιτρέπει στις μεγάλες εταιρίες να επιλέγουν, εάν θέλουν, τις οικονομικά πιο συμφέρουσες γι αυτούς τιμές, αφού όπως προαναφέραμε η αγορά είναι στα «χέρια» των επιχειρήσεων μάλλον παρά του καταναλωτή. Είναι δε διαπιστωμένο πως λόγω υψηλότερων ex-factory τιμών στο εξωτερικό, τα εισαγόμενα φάρμακα έχουν τιμές σαφώς μεγαλύτερες των εγχωρίως παραγόμενων. Με βάση την παραπάνω ανάλυση της προσφοράς και ζήτησης είναι εμφανής η ύπαρξη μιας έμμεσης πλην σαφούς προνομιακής μεταχείρισης των εισαγομένων έναντι των εγχωρίως παραγόμενων φαρμάκων. Η προνομιακή αυτή μεταχείριση 19

21 ενισχύεται επίσης και από το γεγονός πως για μεν τα παραγόμενα φάρμακα απαιτείται πλήρης κοστολογική ανάλυση για δε τα εισαγόμενα δεν απαιτείται παρά μόνο η υποβολή τιμοκαταλόγων από τις χώρες κυκλοφορίας τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Με βάση τους τιμοκαταλόγους αυτούς το Υπουργείο προκρίνει τη φθηνότερη τιμή στα εισαγόμενα. Συνέπεια όλων αυτών είναι το γεγονός ότι η ελληνική φαρμακοβιομηχανία μετατρέπεται, με γρήγορους μάλιστα ρυθμούς, σε ελληνική φαρμακεμπορία (καθώς οι εισαγωγές κυριαρχούν πλέον των εγχωρίως παραγόμενων φαρμάκων). Μια πιθανή επανεξέταση της άνισης μεταχείρισης των δύο κατηγοριών φαρμάκων (εισαγομένων και εγχωρίως παραγόμενων) θα μπορούσε να αποτελέσει αφετηρία για την αντιστροφή της προαναφερόμενης πορείας της φαρμακοβιομηχανίας. Σε μια τέτοια περίπτωση η ελληνική φαρμακοβιομηχανία θα μπορούσε να κάνει χρήση τω κάτωθι συγκριτικών πλεονεκτημάτων που διαθέτει: Υψηλό επίπεδο προσωπικού με γνώση του αντικειμένου και μεγάλη εμπειρία. Υποδομή και παραγωγικές εγκαταστάσεις ανταγωνιστικές αυτών των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Φθηνότερα σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, υλικά συσκευασίας, αλλά και χαμηλότερο εργατικό κόστος. Η αξιοποίηση των παραπάνω πλεονεκτημάτων μπορεί να δημιουργήσει αισιόδοξες προοπτικές για το μέλλον της, προχωρώντας στην παραγωγή κάποιων νέων αντιγράφων φαρμάκων (μιας και η χώρα μας δεν έχει δυνατότητες για την παραγωγή πρωτοτύπων), των οποίων οι πατέντες έληξαν ή πρόκειται να λήξουν. Πάντως θα πρέπει να σημειωθεί πως η αντιστροφή αυτή της πτωτικής πορείας της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας ούτε οικονομικά εύκολη θα είναι ούτε οικονομικά ανώδυνη. Προοπτικές ανάπτυξης της αγοράς 20

22 Στις χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ, παρατηρείται την τελευταία εικοσαετία αυξητική τάση στην κατανάλωση φαρμάκων, με τη χώρα μας να μην αποτελεί εξαίρεση. Ως μέρος των συνολικών δαπανών υγείας η φαρμακευτική δαπάνη αντιπροσωπεύει κατά μέσο όρο το 15,4%. Το μερίδιο που αναλογεί στο ΑΕΠ έχει σχεδόν αυξηθεί κατά 50% από το 1970, γεγονός που σημαίνει αύξηση των φαρμακευτικών δαπανών κάθε χρόνο 1,5% υψηλότερη από το ΑΕΠ. Όπως προέκυψε από την ανάλυση των στοιχείων, η Ελλάδα δαπάνησε για φάρμακα το 1998 ποσοστό 15,6% επί του συνόλου των δαπανών υγείας (1,3% του ΑΕΠ), γεγονός που την κατατάσσει στο μέσο όρο των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ. Η αυξημένη κατανάλωση φαρμάκων αποδίδεται στους εξής παράγοντες: τη γήρανση του πληθυσμού και τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου που επιτρέπει καλύτερη φαρμακευτική περίθαλψη. Η κατανάλωση επηρεάζεται επίσης από την εμφάνιση νέων ασθενειών, τις τιμές των φαρμάκων και την ανάπτυξη νέων θεραπειών. Οι φαρμακευτικές εταιρίες διανέμουν τα φάρμακα στα φαρμακεία και στα δημόσια νοσοκομεία, είτε απευθείας είτε μέσω των φαρμακαποθηκών. Οι φαρμακαποθήκες εξάγουν και σημαντικές ποσότητες φαρμάκων στο εξωτερικό. Στην Ελλάδα αναλογούν κατά μέσο όρο κάτοικοι ανά φαρμακείο, η μεγαλύτερη αναλογία στην Ε.Ε. Όμως, η εικόνα είναι εντελώς αντίστροφη αν εξεταστεί η αναλογία φαρμακοποιών ανά φαρμακείων. Στην Ελλάδα είναι ένα προς ένα, σε αντίθεση με άλλες χώρες που είναι πολύ μεγαλύτερη όπως π.χ. στην Ολλανδία (13 φαρμακοποιοί ανά φαρμακείο). Επίσης, η Ελλάδα εμφανίζει τη μικρότερη μέση επιφάνεια φαρμακείου στην Ε.Ε., 47 τ.μ. με τη μεγαλύτερη αυτή της Δανίας (470 τ.μ.). Ανακατατάξεις παρουσιάζει ο κλάδος των φαρμακαποθηκών. Η τάση για στενότερες συνεργασίες μεταξύ των φαρμακείων εκτιμάται ότι θα επηρεάσει άμεσα τον κλάδο χονδρικής πώλησης φαρμάκων. Προβλέπεται να αρχίσει κύκλος συγχωνεύσεων και εξαγορών μικρότερων εταιρειών που θα οδηγήσει σε περαιτέρω ενδυνάμωση των μεγάλων της αγοράς. 21

23 Τα μεγαλύτερα μερίδια αγοράς στο χώρο των ιδιωτικών φαρμακαποθηκών κατέχουν οι Lavipharm Alliance Sante, Στρουμσας, Μαρινόπουλος, Alfa Pharm, Φαρμαλούξ, Aττική Φαρμακαποθήκη, Φαρμακατ, GemiDi.Farm, Ενφαρελ και Παπανικολόπουλος, ενώ σημαντικό μερίδιο κατέχουν και οι συνεταιρισμοί φαρμακείων στις διάφορες περιοχές της χώρας. 22

24 3. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ OMIΛΟΥ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ LAVIPHARM A.E. Ο Όμιλος Lavipharm κατέχει ηγετική παρουσία στην ελληνική αγορά, και έχει δημιουργήσει όλες τις προϋποθέσεις για την κατάκτηση σημαντικής θέσης σε διεθνές επίπεδο. Η Lavipharm, ιδρύθηκε το 1911 και είναι σήμερα ο μεγαλύτερος ολοκληρωμένος Όμιλος Έρευνας και Ανάπτυξης, παραγωγής, εισαγωγής, προώθησης και διανομής φαρμάκων, καλλυντικών και καταναλωτικών προϊόντων υγείας στην Ελλάδα με έντονη διεθνή δραστηριότητα. Με σύγχρονες εγκαταστάσεις σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια, τη Γαλλία, την Κύπρο και τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, συνεργάζεται με τις μεγαλύτερες παγκοσμίως εταιρίες φαρμάκων και καλλυντικών και παρέχει προϊόντα δικής της τεχνολογίας αλλά και υψηλού επιπέδου υπηρεσίες τόσο στο φαρμακοποιό όσο και στον καταναλωτή. Στόχος της αποτελεί η βελτίωση της ποιότητας της ζωής του ανθρώπου. Στην Ελλάδα και στην Κύπρο οι δραστηριότητές της Lavipharm επικεντρώνονται σε τρεις κλάδους: Στον Κλάδο Φαρμάκου, στον Κλάδο ConsumerHealth και στον Κλάδο των Υπηρεσιών. Η Lavipharm αναπτύσσει, αντιπροσωπεύει, παράγει, διακινεί και προωθεί προϊόντα ιδίας έρευνας και ανάπτυξης, καθώς και προϊόντα τρίτων. Πρωτοπόρος στον τομέα της φαρμακευτικής τεχνολογίας, η Lavipharm αναπτύσσει νέες, δυναμικές στρατηγικές, ευέλικτες στο διαρκώς εξελισσόμενο παγκόσμιο περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα συζητά και μελετά νέες συνεργασίες που αφορούν στην ενίσχυση και εξάπλωσή της τόσο στον ελληνικό όσο και στο διεθνή χώρο. Σε παγκόσμιο επίπεδο ο Όμιλος Lavipharm δραστηριοποιείται στην Έρευνα και Ανάπτυξη και στην ανάπτυξη των προϊόντων του διεθνώς. Ο Όμιλος θεωρείται πρωτοπόρος στην τεχνολογία των υπερκρίσιμων υγρών. 23

25 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Ο όμιλος φαρμακευτικών και καλλυντικών προϊόντων LAVIPHARM Α.Ε., ιστορείται από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα (1911 Ιωάννης Λαβιδάς). Η LAVIPHARM HELLAS Α.Ε. ιδρύθηκε το 1982 με την επωνυμία LAVIPHARM ΕΜΠΟΡΙΚΗ Ε.Π.Ε., η οποία έγινε ανώνυμη εταιρία με τη σημερινή επωνυμία το Τα προϊόντα της απευθύνονται στον κλάδο φαρμακείου και περιλαμβάνουν περιποίηση μαλλιών (LAVIDERM ACTIVE TECHNOLOGY), περιποίηση προσώπου (SENSIAL, DERMOPUR, CHRONODERM) και περιποίηση σώματος (SENSIAL, HELIODERM, LAVIDERM). Όλα τα προϊόντα παράγονται στις εγκατάστεις της μητρικής LAVIPHARM Α.Ε. στη θέση Αγία Μαρίνα στην Παιανία Αττικής Ίδρυση της Lavipharm 1976 Ο Θανάσης Λαβίδας ηγείται της εταιρίας μαζί με μια νέα διοικητική ομάδα Συνεργασία με τη L'Oreal - Η Lavipharm γίνεται η πρώτη εταιρία που προωθεί καλλυντικά σε φαρμακεία στην Ελλάδα Δημιουργία μονάδας παραγωγής φαρμάκων και καλλυντικών στην Ελλάδα Ίδρυση Διεύθυνσης Έρευνας και Ανάπτυξης επικεντρωμένης σε μεθόδους χορήγησης φαρμακευτικών ουσιών Δημιουργία της εταιρίας Laboratoires Lavipharm στο Παρίσι Δημιουργία κοινοπρακτικών εταιριών με τη Synthelabo στη Γαλλία (Synthelabo- Lavipharm) και τη L'Oreal Cosmetique Active (Lavicosmetica) Αποπεράτωση μονάδας παραγωγής διαδερμικών στην Ελλάδα Εισαγωγή στην αγορά της Ιταλίας και της Γαλλίας του διαδερμικού συστήματος νιτρογλυκερίνης Εισαγωγή της Lavipharm AE στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών Ίδρυση της εταιρίας Lavipharm Laboratories στις ΗΠΑ Εισαγωγή στην ευρωπαϊκή αγορά του επιδερμικού συστήματος κατά της ακμής από τη L 'Oreal Το Κέντρο Έρευνας και Ανάπτυξης Lavipharm Laboratories, στις ΗΠΑ υπογράφει συμφωνίες με τις εταιρίες Chattem και Endo. 24

26 2000 Εξαγορά της γαλλικής εταιρίας Separex και της ελληνικής ΕΚΕΠΥ. Απόκτηση αποκλειστικών δικαιωμάτων της αμερικάνικης εταιρίας Phasex και συμμετοχή στο μετοχικό της κεφάλαιο κατά 30% Ίδρυση της Lavipharm Pharmaceutical Services Ltd και των θυγατρικών της Lavipharm Distribution Ltd. και Lavipharm Cyprus Ltd στην Κύπρο Εισαγωγή στην Ιαπωνική αγορά του επιδερμικού συστήματος κατά των ρυτίδων ειδικά σχεδιασμένου για την περιοχή των ματιών. Στρατηγική συμφωνία του Ομίλου Lavipharm με την GlaxoSmithKline για την αποκλειστική διανομή των φαρμακευτικών προϊόντων της στην Ελλάδα. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΟΜΙΛΟΥ Lavipharm AE Ανώνυμος βιομηχανική εταιρία φαρμακευτικών, χημικών και καλλυντικών προϊόντων. Lavipharm Hellas AE Θυγατρική της Lavipharm AE που δραστηριοποιείται στο χώρο του φαρμάκου, των δερμοκαλλυντικών και των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων (OTC). Παράγει και εμπορεύεται προϊόντα ιδίας έρευνας και ανάπτυξης και προϊόντα άλλων διεθνών και καταξιωμένων οίκων. Lavipharm Pharmaceutical Services ΕΠΕ Κοινοπρακτική εταιρία της Lavipharm AE σε συνεργασία με τον κύπριο επιχειρηματία Ευθύβουλο Παρασκευαΐδη. Lavipharm Distribution ΕΠΕ Θυγατρική εταιρία της Lavipharm Pharmaceutical Services ΕΠΕ που δραστηριοποιείται στον χώρο της διανομής φαρμακευτικών προϊόντων και μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων στα φαρμακεία. 25

27 Lavipharm Cyprus ΕΠΕ Θυγατρική εταιρία της Lavipharm Pharmaceutical Services ΕΠΕ η οποία έχει αναλάβει την αντιπροσώπευση προϊόντων ιδίας έρευνας και ανάπτυξης της Lavipharm καθώς και προϊόντων τρίτων που εμπορεύεται ο Όμιλος. Lavipharm Alliance Sante AE Θυγατρική εταιρία της Lavipharm που δραστηριοποιείται στο χώρο της αποθήκευσης και διανομής φαρμακευτικών, καλλυντικών και μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων. Η μεγαλύτερη ιδιωτική φαρμακαποθήκη στην Ελλάδα, με έξι κέντρα διανομής πανελλαδικά. Lavico Θυγατρική εταιρία της Lavipharm AE που δραστηριοποιείται στο χώρο των φαρμακευτικών, καλλυντικών και καταναλωτικών προϊόντων. Μέχρι τα μέσα του 2001 ο όμιλος LAVIPHARM είχε τη διανομή και προώθηση των καλλυντικών AVON COSMETICS (ΗΠΑ) μέσω της εταιρίας LAVICO Α.Ε. Τα καλλυντικά AVON είναι παγκοσμίως γνωστά και προωθούνται με τη μέθοδο της προωθούμενης πώλησης (Door to Door). Από τα μέσα του 2001 τα προϊόντα της AVON διανέμονται από την εταιρία AVON COSMETICS GREECE ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ε.Π.Ε. Lavicosmetica AE Στον όμιλο (LAVIPHARM Α.Ε) εντάσσεται και η κοινοπρακτική εταιρία LAVICOSMETICA COSMETIQUE ACTIVE HELLAS Α.Ε., που προέκυψε από τη συνεργασία της Lavipharm AE με την L'Oreal, με αντικείμενο την εμπορία καλλυντικών φαρμακείου στην οποία συμμετέχει με ποσοστό 49%, ενώ το υπόλοιπο ελέγχεται από την εταιρία καλλυντικών L OREAL S.A. Η εταιρία αυτή δραστηριοποιείταιστην εισαγωγή και διανομή καλλυντικών VICHY, PHAS (υπο αλλεργικά καλλυντικά) και LA ROCHE POSAY που απευθύνονται κυρίως στον κλάδο φαρμακείου και σε μικρότερο ποσοστό σε καταστήματα επιλεκτικής διανομής. Pharma Logistics Θυγατρική εταιρία της Lavipharm AE που δραστηριοποιείται σε υπηρεσίες logistics, αποθήκευσης και διαχείρισης φαρμακευτικών προϊόντων. 26

28 Pharma Plus Θυγατρική εταιρία Lavipharm AE που δραστηριοποιείται στον τομέα της εμπορίας, αντιπροσώπευσης, πώλησης, διανομής και διάθεσης κάθε είδους προϊόντος, εξοπλισμού, υλικού καθώς και παροχής υπηρεσιών προς τα φαρμακεία, φαρμακαποθήκες, φαρμακευτικές εταιρίες. Lavipharm Corp. (ΗΠΑ) Συνδεδεμένη εταιρία με αντικείμενο τη διεθνή στρατηγική του Ομίλου, την ανάπτυξη εργασιών εκτός Ελλάδος, αλλά και την Ερευνα και Ανάπτυξη φαρμάκων και καλλυντικών. Lavipharm Laboratories Inc (ΗΠΑ) Κέντρο Ερευνας και Ανάπτυξης του Ομίλου Lavipharm στις ΗΠΑ, με στόχο την εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών που βελτιώνουν την απόδοση φαρμακευτικών μορίων και χημικών ενώσεων. Phasex AE (ΗΠΑ) Συνδεδεμένη εταιρία που εξειδικεύεται στην τεχνολογία των υπερκρίσιμων υγρών και στην οποία η Lavipharm έχει αποκλειστικά δικαιώματα. Separex AE (Γαλλία) Συνδεδεμένη γαλλική φαρμακευτική εταιρία, πρωτοπόρος στην τεχνολογία υπερκρίσιμων υγρών που εξαγοράστηκε στο σύνολο της από τη Lavipharm. Separex Equipments ΑΕ (Γαλλία) Συνδεδεμένη εταιρία με εξειδίκευση στον σχεδιασμό και στην κατασκευή εξοπλισμού υπερκρίσιμων υγρών για τη φαρμακευτική βιομηχανία καθώς και για άλλες βιομηχανίες. Ηitex AE (Γαλλία) Συνδεδεμένη εταιρία, με παραγωγικό τμήμα εκχύλισης υπερκρίσιμων υγρών, καθώς επίσης και τμήμα παραγωγής εκχυλισμάτων για τρίτους. 27

29 Laboratoires Lavipharm AE (Γαλλία) Συνδεδεμένη εταιρία η οποία έχει αναλάβει τη διεθνή προώθηση των δερμοκαλλυντικών προϊόντων του Ομίλου Lavipharm. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ Ο Ομιλος Lavipharm συνεργάζεται με μεγάλες εταιρίες φαρμακευτικών, καλλυντικών και βιοτεχνολογικών προϊόντων. Μερικές από τις διεθνείς αυτές συνεργασίες είναι: 3Mhealthcare, Biorga, Chattem, Ethypharm, Euroderma, Fournier, Galderma, GlaxoSmithKline, HelsinnHealthcare, Hoffman La Roche, Knoll, Le Club des Createurs de Beaute, L'Oreal, Mundipharma, Novartis, O'Boticario, Polh Boskamp, Sanofi-Synthelabo, Schering Plough, Schwarz Pharma, Therabel, ΜΕΡΙΔΙΟ ΑΓΟΡΑΣ Παράλληλα, μέσα από τα προϊόντα της έχει σημαντική θέση στην ελληνική αγορά. Στα αντισηπτικά κατέχει την πρώτη θέση με μερίδιο αγοράς 65,4%, στα νιτρώδη (δηλαδή στα φάρμακα που αφορούν στις καρδιαγγειακές παθήσεις) βρίσκεται στην πρώτη θέση με 31%. Στον Κλάδο ConsumerHealth το μερίδιο αγοράς της Lavipharm είναι 11% για τα αντιφθειρικά φάρμακα (3η θέση), 8% στα προϊόντα στοματικής υγιεινής (4η θέση) και 5% στα συμπληρώματα διατροφής (4η θέση). Στα δερμοκαλλυντικά η Lavipharm έχει συνολικό μερίδιο αγοράς 5%, ενώ τα προϊόντα της μάρκας Castalia Soins Dermocosmetiques έχουν, 11% στα αντηλιακά προϊόντα, 6% στα προϊόντα περιποίησης προσώπου και σώματος και 20% στα προϊόντα για την εντατική φροντίδα της λιπαρής ή με τάση ακμής επιδερμίδας. 28

30 Στον Κλάδο των Υπηρεσιών το δίκτυο πωλήσεων του Ομίλου Lavipharm στηρίζεται στη μεγαλύτερη ιδιωτική φαρμακαποθήκη της Ελλάδας, τη LAS, με ποσοστό 11%. Καθοριστικό ρόλο βέβαια στην προώθηση των προϊόντων έχουν και οι επιστημονικοί επισκέπτες του Κλάδου Φαρμάκου και ConsumerHealth. Το μεγαλύτερο ποσοστό των πωλήσεων αναλογεί στα καλλυντικά περιποίησης προσώπου, ενώ πραγματοποιούνται και εξαγωγές που αναλογούν σε ποσοστό 3% των πωλήσεων προς Γαλλία, Κύπρο, Νότια Κορέα και Πορτογαλία. Το δίκτυο της εταιρίας αριθμεί φαρμακεία και φαρμακαποθήκες σε όλη την επικράτεια, που εξυπηρετείται από ομάδα 6 ειδικών πωλητών επισκεπτών. ΛΙΣΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ LAVIPHARM - ΦΑΡΜΑΚΑ Καρδιολογικά Nitrodyl (Νιτρογλυκερίνη), Kerlone (Μπεταξολόλη), Nitrong (Νιτρογλυκερίνη), Nitrolinqual (Νιτρογλυκερίνη) Αναπνευστικά Respocort Autohaler (Μπεκλομεθαζόνη), Salbunova Autohaler (Σαλβουταμόλη), Theodur (Θεοφυλλίνη) Referan (Ανιρασετάμη) Κεντρικού Νευρικού Συστήματος Αντιφλεγμονώδη-Αναλγητικά Scaflam (Νιμεσουλίδη), Mundisal gel (Σαλικυλική χολίνη και χλωριούχο κεταλκόνιο), Zacin (Καψαϊσίνη) Γαστρεντερολογικά Lanex (Ομεπραζόλη), X-Prep (Σεννοσίδες Α+Β) Δερματολογικά 29

31 Exorex (Λιθανθρακόπισσα), Aldara (Ιμικουϊμόδη), Microvibrate (Δοξυκυκλίνη) Betadine (Ιωδιούχος ποβιδόνη) Αντισηπτικά ΔΕΡΜΟΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ CASTALIA SOINS DERMOCOSMETIQUES Φροντίδα της Επιδερμίδας Σειρά Sensial, Fluide Hydratant Apaisant, Fluide Hydratant Apaisant TM, Lotion Nettoyante Demaquillante, Gel Surgras, Lait Hydratant Surgras, Σειρά Chronoderm, Creme Anti-age, Gel creme Anti-age yeux, Anti-rides, Anti-poches, Σειρά Dermopur, Gel Nettouyante Moussant, Shampooing Douche, Soin Creme Invisible, Soin Creme Teintee, Sebogel Zinc, Lactoker, Soin Solaire IP 15, Soin Solaire Teinte IP 15 Φροντίδα και προστασία από τον ήλιο Σειρά Helioderm, Creme Protection Extreme Plus UVB90 - UVA55, Creme Protection Extreme UVB60 - UVA50, Lait Protection Extreme UVB50 - UVA50, Creme Ecran Total UVB 30 - UVA30, Creme Teintee Ecran total UVB30 - UVA 30, Lait Ecran Total Naturel UVB30- UVA30, Spray Ecran Total UVB 20 - UVA20, Créme Ecran Total UVB40-UVA40, Lait Ecran Total UVB40-UVA40 Φροντίδα μαλλιών Lavilon, Shampooing Anti-pelliculaire, Lotion Tonique Capillaire Lavisept, Lavigen Υγιεινή και φροντίδα σώματος Hand Cream Φροντίδα χεριών LAVIDERM ACTIVE TECHNOLOGY 30

32 Φροντίδα μαλλιών Hair Loss Treatment, Hair Loss Shampoo, Antidandruff Shampoo, Oil Balancing Shampoo, Silk Repairing Shampoo, Revitalizing Shampoo, Nourishing Mask, Multiprotective Conditioner Spray, Extra Mild Shampoo Φροντίδα της επιδερμίδας Hydration Emulsion, Hydration Cream, Gentle Milk + Lotion 3 in 1, Hydration Body Milk Lipozero Double Action Κατά της κυτταρίτιδας Προστασία από τον ήλιο Laviderm Sun Care, Maximum Sunblock Cream UVB35-UVA35, Total Sunblock Cream UVB25-UVA25, Total Sunblock Spray UVB15-UVA15, Extreme Sunblock Cream UVB50-UVA50, Extreme Sunblock Body Milk UVB45-UVA45, Natural Total Sunblock Body Milk UVB35-UVA35 ΜΗ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΟΥΜΕΝΑ ΦΑΡΜΑΚΑ (OTC) Συμπληρώματα διατροφής βιταμίνες Additiva, Superform, Plus -Multivitamin + Mineral + Trace elements, Multivitamin + Mineral, Vitamin C, Calcium 700+D, Magnesium 300 Breathe Right Φάρμακα για κρύωμα και γρίπη Προϊόντα στοματικής υγιεινής Butler Gum, Butler Gum Οδοντόβουρτσες, Classic Micro Tip, Super Tip, Specialty, Ηλεκτρική Οδοντόβουρτσα, Youth/Child, Butler Gum Οδοντικά Νήματα, Flossbrush, Weave Dental Floss, Eez-Thru Floss, Floss threaders, Butler Gum Οδοντικά 31