παιδί θάρρος στο BOGLARKA HADINGER Πώς να ενισχύσετε την αυτοεκτίμηση και την προσωπικότητα των παιδιών και των εφήβων

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "παιδί θάρρος στο BOGLARKA HADINGER Πώς να ενισχύσετε την αυτοεκτίμηση και την προσωπικότητα των παιδιών και των εφήβων"

Ἀρτεμίσιος Ζάππας
5 χρόνια πριν
Προβολές:

Τίμπινγκεν Δώστε θάρρος στο παιδί Πώς να ενισχύσετε

1 BOGLARKA HADINGER Διευθύντρια του Ινστιτούτου Λογοθεραπείας και Υπαρξιακής Ανάλυσης του Τίμπινγκεν Δώστε θάρρος στο παιδί Πώς να ενισχύσετε την αυτοεκτίμηση και την προσωπικότητα των παιδιών και των εφήβων

3 ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΑ Πρόλογος ΠΡΏΤΟΣ ΠΥΛΏΝΑΣ: 1. Θετικές σχέσεις Βελτιώστε την επικοινωνιακή ικανότητα των παιδιών Επανεξετάστε τον τρόπο που επικοινωνείτε Οργανώστε κοινά σχέδια που να ενισχύουν τη συμμετοχή των παιδιών σε ομάδες Δημιουργήστε προϋποθέσεις για προσωπική συζήτηση Ανακαλύψτε τη μοναδικότητα του παιδιού σας Διευκολύνετε το παιδί να κατανοήσει τα λάθη των άλλων

4 ΔΩΣTΕ ΘΑΡΡΟΣ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ 1.7 Μάθετε να αντιμετωπίζετε εποικοδομητικά τις συνέπειες μιας λάθος συμπεριφοράς Διασκεδάστε με τα παιδιά σας ΔΕΎΤΕΡΟΣ ΠΥΛΏΝΑΣ: 2. Ικανότητα Ενθαρρύνετε τα παιδιά στα επιτεύγματά τους: «προσελκύστε» τα σε περιβάλλον όπου θα ανακαλύψουν ότι μπορούν να τα καταφέρουν Συζητήστε γι αυτά που μπορεί να κάνει το παιδί σας Ανακαλύψτε τον τύπο αποδοτικότητας του παιδιού Ενισχύστε τον τρόπο σκέψης που στοχεύει στην επίλυση προβλημάτων Αντιμετωπίστε τα προβλήματα ως προκλήσεις Αναθέστε αρμοδιότητες Ενισχύστε τους τρόπους αντιμετώπισης των δυσκολιών της ζωής

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΡΙΤΟΣ ΠΥΛΏΝΑΣ: 3. Προσανατολισμός (στόχοι και αξίες) Συζητήστε για στόχους και σχέδια Συζητήστε για ανθρώπους που έχουν καταφέρει κάτι ξεχωριστό στη ζωή τους Μην αξιολογείτε τους στόχους των εφήβων με το σύστημα αξιών των ενηλίκων Μάθετε να στερείστε μαζί κάτι για χάρη ενός στόχου Οργανώστε τη μέρα σας και εδραιώστε την οργάνωση αυτή με διάφορες συνήθειες Διατυπώστε ξεκάθαρα τους κανόνες σας Διατυπώστε το νόημα μιας ζωής που συγκροτείται γύρω από αξίες και νοήματα Αναφερθείτε σε οτιδήποτε θεωρείτε θετικό Ενισχύστε την αίσθηση του «εμείς»

6 ΔΩΣTΕ ΘΑΡΡΟΣ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΠΥΛΏΝΑΣ: 4. Πρόθεση για διαρκή εξέλιξη Αναφερθείτε σε αυτά που τα παιδιά κάνουν καλά Επισημάνετε στα υποτιθέμενα «κακά» παιδιά τις μικρές αλλαγές τους Μην εκλαμβάνετε τα ψέματα των παιδιών ως σημάδι κακοβουλίας Αφηγηθείτε ιστορίες σχετικά με το κοινωνικό θάρρος Φροντίστε για τη συμμετοχή των παιδιών σε καταστάσεις όπου μπορούν να κάνουν κάποιο καλό για τους άλλους ΠΕΜΠΤΟΣ ΠΥΛΏΝΑΣ: 5. Αγάπη και όρεξη για ζωή Ενισχύστε το συναίσθημα της έκπληξης και της περιέργειας στα παιδιά Αναπτύξτε τη δημιουργικότητα του παιδιού Θεωρήστε την παιδική ανεμελιά ως σημάδι ζωντάνιας

7 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 5.4 Βοηθήστε στην ανάπτυξη των αισθήσεων Δώστε στα παιδιά τη δυνατότητα να χαλαρώνουν Έντεκα παραινέσεις για γονείς-παιδαγωγούς Τα πιο σημαντικά σημεία Σημειώσεις Βιβλιογραφία

9 Αγαπητέ γονέα, αγαπητέ παιδαγωγέ, Ποιος από μας δεν θα ήθελε παιδιά που να αντιμετωπίζουν δύσκολες καταστάσεις με θάρρος; Ποιος από μας δεν θα ήθελε παιδιά που να διαθέτουν υγιή αυτοεκτίμηση, νέους που να εξελίσσονται σε προσωπικότητες, να αισθάνονται σημαντικοί αλλά να θεωρούν και άλλους ανθρώπους σπουδαίους; Τα παιδιά που έχουν θάρρος, που νιώθουν σημαντικοί άνθρωποι και η στάση τους είναι πολύτιμη αποτελούν αξία ανεκτίμητη όχι μόνο για κάθε οικογένεια, αλλά και για ολόκληρη την κοινωνία. Φυσικά και θέλουμε τέτοια παιδιά και τέτοιους νέους. Ωστόσο, προκύπτει το ερώτημα: μπορούμε εμείς, ως παιδαγωγοί, να ασκήσουμε θετική επιρροή στην αυτοεκτίμηση ενός παιδιού; Ως γνωστόν, τα συναισθήματα δεν μεταβάλλονται ούτε «εκ των έσω», δηλαδή μέσω του ίδιου του ανθρώπου που τα βιώνει, ούτε «έξωθεν», δηλαδή μέσω άλλων ανθρώπων. Αν η επιρροή των άλλων ήταν τόσο απλή, τότε οι περισ- 21

10 ΔΩΣTΕ ΘΑΡΡΟΣ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ σότεροι άνθρωποι θα είχαν πολύ διαφορετική εκτίμηση για τον εαυτό τους από αυτήν που έχουν πραγματικά. Ο Viktor Frankl συνοψίζει αυτό το γεγονός σε μια σύντομη φράση: δεν μπορεί κανείς να χειραγωγήσει τα συναισθήματα κατά βούληση, η μεταβολή τους προαπαιτεί να υπάρχει κάποιος λόγος. (3) Γι αυτό, στα κεφάλαια που ακολουθούν θα ήθελα να παρουσιάσω τους πέντε σημαντικότερους λόγους («πυλώνες») που συντελούν στην υγιή αυτοεκτίμηση: 1. Θετικές σχέσεις 2. Ικανότητα 3. Προσανατολισμός (στόχοι και αξίες) 4. Πρόθεση για διαρκή εξέλιξη 5. Αγάπη και όρεξη για ζωή Εμπειρίες σε αυτούς τους πέντε τομείς καθιστούν δυνατή την ανάπτυξη ενός δεδομένου στο οποίο να στηρίζεται η υγιής αυτοεκτίμηση ενός παιδιού ή και ενός ενήλικα. Επιπλέον, οι σχετικές αυτές εμπειρίες δημιουργούν σε έναν άνθρωπο την αίσθηση ότι η ζωή του έχει νόημα. Στις επόμενες σελίδες θα παρουσιάσουμε ιδέες για το πώς μπορούμε, ως μητέρα, πατέρας ή δάσκαλος, να διευκολύνουμε την απόκτηση θετικής εμπειρίας 22

11 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Οι πέντε πυλώνες της υγιούς αυτοεκτίμησης Θετικές Ικανότητα Προσανα- Πρόθεση για Αγάπη σχέσεις τολισμός διαρκή εξέλιξη και όρεξη για ζωή των παιδιών σε αυτούς τους πέντε τομείς. Αυτές οι ιδέες, αν προσαρμοστούν καταλλήλως, μπορούν να αποδειχθούν πολύτιμες τόσο στη σχέση σας με το παιδί σας όσο και για σας προσωπικά. Είναι σκόπιμο να εκλάβετε ως ερεθίσματα όποιες από τις ιδέες αυτές ταιριάζουν καλύτερα στην προσωπική σας διαμόρφωση. Θα ήθελα, τέλος, να επιστήσω την προσοχή σας στο γεγονός ότι ακόμα και σε έναν απολύτως υγιή ψυχικά άνθρωπο το αίσθημα της αυτοεκτίμησης δεν είναι κάτι σταθερό. Αντιθέτως, υπόκειται σε διακυμάνσεις ανάλογα με τις περιστάσεις και τα γεγονότα που αντιμετωπίζει καθένας στη ζωή. 23

13 ΠΡΏΤΟΣ ΠΥΛΏΝΑΣ 1 Θετικές σχέσεις Η εμπειρία να μας συμπαθούν και να μας εκτιμούν οι άλλοι, η αίσθηση ότι απολαμβάνουμε μια θετική σχέση, είναι από τις πιο σημαντικές εμπειρίες ενός παιδιού. Η στοργή των γονιών του αποτελεί γεγονός καθοριστικής σημασίας στα πρώτα χρόνια της ζωής του. Και το αργότερο από τη σχολική ηλικία και μετά, η σχέση με τους άλλους ανθρώπους, τα συνομήλικα παιδιά, τους δασκάλους, τους συγγενείς κ.λπ. είναι εξίσου καθοριστική. 25

14 ΔΩΣTΕ ΘΑΡΡΟΣ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ Πώς μπορούμε όμως ως γονείς να συμβάλουμε στην απόκτηση εμπειριών για τη δημιουργία θετικών σχέσεων των παιδιών μας; 1.1 Βελτιώστε την επικοινωνιακή ικανότητα των παιδιών Τα παιδιά που διαθέτουν επικοινωνιακή ικανότητα, που δείχνουν το ενδιαφέρον τους για τους άλλους, εκτιμώνται ως συμπαθητικά και αξιαγάπητα. Με άλλα λόγια: οι θετικές σχέσεις βασίζονται στη θετική επικοινωνία. Μας εκπλήσσει συχνά το πώς επιθετικά και απομονωμένα παιδιά μπορούν ξαφνικά να δημιουργήσουν σχέσεις όταν κάποιος επικοινωνήσει πιο ουσιαστικά μαζί τους και τα καθοδηγήσει έτσι ώστε να μπορέσουν να επικοινωνήσουν καλύτερα. Η ικανότητα για θετική επικοινωνία έχει επίσης ως αποτέλεσμα η συζήτηση ανάμεσα στους ανθρώπους να γίνει πιο ενδιαφέρουσα, πιο ζωντανή, πιο έντονη. Σε μια ενδιαφέρουσα, δραστήρια, έντονη ζωή τα ναρκωτικά και τα δίχως νόημα υποκατάστατα της ευχαρίστησης δεν έχουν θέση. Απλώς δεν είναι απαραίτητα σε κανέναν. 26

15 ΠΡΏΤΟΣ ΠΥΛΏΝΑΣ: ΘΕΤΙΚΈΣ ΣΧΈΣΕΙΣ Από αυτή την άποψη, οι ακόλουθες ερωτήσεις μπορούν να σας φανούν χρήσιμες: Σε ποιες καταστάσεις γίνεται η κόρη σας ή ο γιος σας πιο ομιλητική/ός, πιο εύγλωττη/ος; Σε ποιες καταστάσεις προκαλεί το παιδί σας το ενδιαφέρον των άλλων; Σε ποιες καταστάσεις ενδιαφέρεται το ίδιο για τους άλλους; Προσπαθήστε να δημιουργείτε συχνά καταστάσεις για το παιδί σας στις οποίες να μπορεί να διηγηθεί κάτι σε κάποιον. Εξίσου σημαντικό είναι να έχει την ευκαιρία να ακούσει συναρπαστικές περιγραφές άλλων ανθρώπων. Σημαντικές είναι φυσικά όχι μόνο οι συνομιλίες με ενήλικες, αλλά και οι συνομιλίες με συνομηλίκους του. 1.2 Επανεξετάστε τον τρόπο που επικοινωνείτε Χρησιμοποιείτε κυρίως απαγορεύσεις και διαταγές ή συζητάτε απλά με τα παιδιά σας; Μπορείτε κατά διαστήματα να αφηγείστε στα παιδιά σας μικρές ιστορίες από την παιδική σας ηλικία ή να αναφέρετε πώς περάσατε τη μέρα σας, ή ακόμα να εξηγήσετε τους λόγους για τους οποίους κάνετε κάτι. Μπορείτε να δείξετε ενδιαφέρον για το πώς πέρασε τη μέρα του το παιδί σας και να το αφήσετε να σας μιλήσει για τους φίλους 27

ΔΩΣTΕ ΘΑΡΡΟΣ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ του. Το σημαντικό είναι η επικοινωνία μεταξύ σας να ξεφεύγει από τη στενή παιδαγωγική διάσταση και να γίνεται μια κανονική συνομιλία.

16 ΔΩΣTΕ ΘΑΡΡΟΣ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ του. Το σημαντικό είναι η επικοινωνία μεταξύ σας να ξεφεύγει από τη στενή παιδαγωγική διάσταση και να γίνεται μια κανονική συνομιλία. Επειδή τα παιδιά μαθαίνουν τον τρόπο επικοινωνίας κυρίως μέσω της μίμησης, είναι σημαντικό να επιδιώκετε να συνομιλείτε και με άλλους μπροστά στα παιδιά σας. Και φυσικά, σημαντικό ρόλο παίζει και το πώς συνομιλείτε με τον/τη σύντροφό σας. Η παρακάτω ιστορία αφορά το τελευταίο αυτό θέμα: Ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών Robert Schuman ρωτήθηκε κάποτε γιατί δεν είχε παντρευτεί. «Πριν από πολλά χρόνια» απάντησε ο Schuman «καθώς ήμουν στο μετρό, πάτησα κατά λάθος μια κυρία στο πόδι. Προτού προλάβω να απολογηθώ, εκείνη 28

17 ΠΡΏΤΟΣ ΠΥΛΏΝΑΣ: ΘΕΤΙΚΈΣ ΣΧΈΣΕΙΣ στρίγκλισε: Ηλίθιε, δεν προσέχεις πού πατάς; Αλλά μόλις με κοίταξε κοκκίνισε και αναφώνησε: Ω, με συγχωρείτε, κύριε, νόμιζα ότι ήσασταν ο άνδρας μου!» 29

18 Ποτέ άλλοτε δεν υπήρξαν τόσοι σύμβουλοι σχετικά με την ανατροφή των παιδιών όσο στις μέρες μας. Ποτέ άλλοτε δεν υπήρξαν τόσο πολλοί καλοπροαίρετοι γονείς και δάσκαλοι που να προσπαθούν να ακολουθήσουν τις σωστές συμβουλές. Και ποτέ άλλοτε τα παιδιά δεν υπήρξαν τόσο επιθετικά και τόσο καταθλιμμένα όσο στις μέρες μας. Αυτό δεν πηγάζει μόνο από τα σύγχρονα προβλήματα, όπως, παραδείγματος χάριν, τα καταστρεπτικά επικοινωνιακά μέσα ή η έλλειψη ελεύθερου χρόνου των γονέων. Πηγάζει και από το λανθασμένο ερώτημα: Τι πρέπει να λάβουν τα παιδιά μας για να νιώσουν καλύτερα και μέσω αυτού να γίνουν πιο ευτυχισμένα; Το ζήτημα δεν είναι μόνο τι μπορούμε να κάνουμε ώστε τα παιδιά μας να βιώνουν την ευτυχία, αλλά και πώς να μάθουν να αντιμετωπίζουν τη δυστυχία, το δυσάρεστο συναίσθημα, την αποτυχία, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Πώς μπορούν τα παιδιά να μάθουν να αντεπεξέρχονται καλύτερα στις αποθαρρυντικές καταστάσεις της ζωής. Στις σελίδες του ανά χείρας βιβλίου θα βρείτε απόψεις που θα συμβάλουν στην απάντηση αυτών των ζητημάτων και συνακόλουθα στη μείωση της επιθετικότητας, της κατάθλιψης και της ροπής προς εξαρτήσεις των παιδιών και των εφήβων. ISBN: ΒΟΗΘ. ΚΩΔ. MHX/ΣΗΣ 81610

Σχετικά έγγραφα

ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

EΠEAEK Αναμόρφωση του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών του ΤΕΦΑΑ - Αυτεπιστασία Αναπτυξιακή Ψυχολογία Ειρήνη Δερμιτζάκη -Μάριος Γούδας Διάλεξη 9: To παιχνίδι ως αναπτυξιακή διαδικασία ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ