Transcript

1 Τπό ΠΑΝΣΔΛΔΗΜΟΝΟ ΛΑΜΠΑΓΑΡΙΟΤ Μεηξνπνιίηνπ Αληηλόεο Δθεζπράδνληνο Μεηξνπνιίηνπ Παηξηαξρείνπ Αιεμαλδξείαο ΓΙΑΝΝΙΣΑ

2 : 2009, Ζ ΗΔΡΑ ΔΞΟΜΟΛΟΓΖΖ Δθδνζέλ απφ ηνλ εβαζκηψηαην Μεηξνπνιίηε Αληηλφεο θ.θ. Παληειεήκνλα ΓΗΔΤΘΤΝΖ: εβαζκηψηαηνλ Μεηξνπνιίηε Αληηλφεο θ.θ. ΠΑΝΣΔΛΔΖΜΟΝΑ Σαρ. Θπξίδα 703 Νένο Μπιφηνπνο Γηαλληηζψλ Γηαλληηζά, Ν. Πέιιαο ΔΛΛΑ Σει.: (θηλεηφ) (Αζήλα) (Κάιπκλνο) 2

3 Ζ έθδνζε ηνπ παξφληνο βηβιίνπ έγηλε κε ηελ επγελή πξνζθνξά ηεο ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΟΡΘΟΓΟΞΗ ΙΔΡΑΠΟΣΟΛΗ ΓΔΡΜΑΝΙΑ «Ο ΔΤΑΓΓΔΛΙΣΗ ΜΑΡΚΟ» HELLENISCHE ORTHODOXE MISSION DEUTSCHLANDS «DER EVANGELIST MARKOS» e.v Postfach: Hagen.V.R.:2437. Bankverbindung: Spk Hagen BLZ Konto - Nr Tel / / / & 02324/52811 St.-Nr.: 321/5778/1732 3

4 Ζ παξνχζα εξγαζία αθηεξψλεηαη ζηνλ παππνχ κνπ Πξωηνπξεζβύηεξν π. ΜΙΥΑΗΛ Ι. ΛΑΜΠΑΓΑΡΙΟ Πλεπκαηηθφ ηεο Καιχκλνπ (+1956) 4

5 Ο ΜΗΣΡΟΠΟΛΙΣΗ ΑΝΣΙΝΟΗ ΠΑΝΣΔΛΔΗΜΧΝ Σαρ. Θπξίδα 703 Νένο Μπιόηνπνο Γηαλληηζώλ Γηαλληηζά Ν. Πέιιαο GREECE Σει Σν Ηεξφ Μπζηήξην ηεο Μεηαλνίαο ή Δμνκνινγήζεσο απνηειεί έλα απφ ηα πην ζπνπδαηφηεξα αλάκεζα ζ φια ηα ππφινηπα Ηεξά Μπζηήξηα ηεο Οξζνδφμνπ Δθθιεζίαο. Μεηά απφ ηα Ηεξά Μπζηήξηα ηνπ Βαπηίζκαηνο θαη Υξίζκαηνο, δηά ησλ νπνίσλ ν άλζξσπνο γίλεηαη κέινο ηνπ ψκαηνο ηνπ Υξηζηνχ, επαθνινπζεί ε Θεία Κνηλσλία σο ην Μπζηήξην δηά ηνπ νπνίνπ κεηέρεη θαλείο ζην Σίκην ψκα θαη Αίκα ηνπ Κπξίνπ καο Ηεζνχ Υξηζηνχ γηα ηελ ζπγρψξεζε ησλ ακαξηηψλ θαη δσήλ αηψλην. Σέινο, ην Μπζηήξην ηεο Μεηαλνίαο θαη Δμνκνινγήζεσο έξρεηαη γηα λα θαζαξίζεη ηηο ακαξηίεο ησλ πηζηψλ πνπ δηαπξάρζεθαλ κεηά απφ ην Βάπηηζκά ηνπο. Απηφ ην Ηεξφ Μπζηήξην είλαη δσηηθήο ζεκαζίαο γηα φινπο ηνπο Υξηζηηαλνχο γηα λα επηηχρνπλ ηελ αλαθαίληζε ηεο θαηά Υξηζηφ δσήο. Γη απηνχ ηνπ Ηεξνχ Μπζηεξίνπ ην Παλάγην Πλεχκα ελεξγεί θαη θαζαξίδεη ηηο ακαξηίεο πνπ δηαπξάρζεθαλ κεηά ην Βάπηηζκα. Άζρεηα απφ ην πφζν πνιιέο ή πφζν κεγάιεο είλαη, ην Παλάγην Πλεχκα ηηο απνπιχλεη εμ νινθιήξνπ θαη δελ ππάξρνπλ πιένλ. Απηφ ην βηβιίν απνζθνπεί ζην λα πιεξνθνξήζεη φινπο ηνπο Οξζνδφμνπο Υξηζηηαλνχο γη απηφ ην Ηεξφ Μπζηήξην, πνπ ηδξχζεθε απφ ηνλ Κχξην θαη σηήξα καο Ηεζνχ Υξηζηφ θαη λα νδεγεζνχλ ζηελ πξαγκαηηθή θαη εηιηθξηλή κεηάλνηα. Ηδηαίηεξεο επραξηζηίεο εθθξάδσ πξνο ηνλ Οξζφδνμν χιινγν Ηεξαπνζηνιήο Γεξκαλίαο «Ο ΔΤΑΓΓΔΛΙΣΗ ΜΑΡΚΟ», ηα κέιε ηνπ νπνίνπ ρξεκαηνδφηεζαλ ηελ παξνχζα έθδνζε. Δχρνκαη, φινη εθείλνη πνπ ζα κειεηήζνπλ απηφ ην βηβιίν, λα βξνπλ πλεπκαηηθή ηξνθή θαη λα απμεζνχλ ζηελ θαηά Υξηζηφ δσή. Γηάππξνο πξνο Κχξηνλ επρέηεο Γηαλληηζά, 7 Ηαλνπαξίνπ, Ο Αληηλόεο ΠΑΝΣΔΛΔΗΜΧΝ 5

6 ΣΟ ΙΔΡΟ ΜΤΣΗΡΙΟ ΣΗ ΔΞΟΜΟΛΟΓΗΔΧ ΚΑΙ ΜΔΣΑΝΟΙΑ Ι. ΔΝΝΟΙΑ, ΠΟΤΓΑΙΟΣΗΣΑ ΚΑΙ ΟΝΟΜΑΙΑ Ζ Μεηάλνηα είλαη Θενζχζηαην Μπζηήξην, ζην νπνίν ν Δπίζθνπνο ή ν Πξεζβχηεξνο-Πλεπκαηηθφο ζην φλνκα ηνπ Κπξίνπ ζπγρσξά ηηο ακαξηίεο ησλ πηζηψλ πνπ δηαπξάρζεθαλ κεηά απφ ην άγην Βάπηηζκα θαη πνπ, κε θάζε εηιηθξίλεηα θαη θαιή δηάζεζε, απνθάζηζαλ λα αιιάμνπλ ηελ ακαξησιή δσή ηνπο θαη λα αθνινπζήζνπλ κία ελάξεηε δσή 1. Ζ ζπνπδαηφηεηα θαη αλαγθαηφηεηα απηνχ ηνπ Ηεξνχ Μπζηεξίνπ είλαη πξνθαλέο, φηαλ ιάβεη θαλείο ππ φςε ηνπ ηελ αδπλακία ηεο αλζξψπηλεο θχζεο θαη φηη ν άλζξσπνο ζηξέθεηαη εχθνια πξνο ην θαθφ απφ ηα λεαληθά ηνπ ρξφληα. Ο άλζξσπνο, κεηά απφ ηελ αλαγέλλεζή ηνπ, δελ αλπςψλεηαη ακέζσο ζηελ θαηά Υξηζηφ ηειεηφηεηα, αιιά πξννδεπηηθά θαη δηά ζπλερψλ αγψλσλ δηαιχεη ηελ ηάζε πξνο ηελ ακαξηία θαη ηηο ακαξησιέο επηζπκίεο. Ζ Μεηάλνηα είλαη ην Ηεξφ Μπζηήξην πνπ θαζαξίδεη ηνπο πηζηνχο απ φιεο ηηο ακαξηίεο πνπ δηαπξάρζεθαλ κεηά απφ ην άγην Βάπηηζκα. Ζ Μεηάλνηα είλαη ην Ηεξφ Μπζηήξην πνπ ζπζηήζεθε απφ ηελ ππεξβνιηθή αγάπε θαη θηιαλζξσπία ηνπ Κπξίνπ, ν Οπνίνο δελ ζέιεη ηνλ ζάλαην ηνπ ακαξησινχ, αιιά κάιινλ ηελ κεηάλνηά ηνπ, ψζηε λα δήζεη. 1. Η Μεηάλνηα ωο κία αξεηή ζηελ Παιαηά Γηαζήθε θαη ωο έλα Ιεξό Μπζηήξην ηεο Καηλήο Γηαζήθεο. Ο Κχξηνο θαη σηήξαο καο Ηεζνχο Υξηζηφο, ν Τηφο ηνπ Θενχ, ζχζηεζε ην Ηεξφ Μπζηήξην ηεο Μεηαλνίαο θαη Δμνκνινγήζεσο, αλαδεηθλχνληάο ην κία δψζα αξεηή πνπ θέξεη 1 Πιάησλνο Μφζραο, Οξζόδνμνο Γηδαζθαιία, ζει Eπδνθίκσθ, Οξζνδνμία, ζει Kεθαιά, Kαηήρεζηο, ζει Φξαγθνπνχινπ, Υξηζηηαληθή Πίζηηο, ζει Mεηζνπνχινπ, Θέκαηα, ζει Labadarios, Sermons, ηνκ. 1, ζει Sophrony, His Life, ζει Meyendorff, Theology, ζει Γεσξγνπνχινπ, Αλζνινγία, ζει Γαιαλνπνχινπ, ύζηεκα, Αζήλα,

7 πλεπκαηηθνχο θαξπνχο. Ζ κεηάλνηα εζεσξείην πάληνηε κία αλαγθαία ππνρξέσζε απ φινπο ηνπο αλζξψπνπο πξηλ ηνλ εξρνκφ ηνπ Υξηζηνχ, πνπ πινπνίεζε ηελ αλάγθε ηνπο, φρη κφλνλ εθείλσλ πνπ ιάηξεπαλ ηνλ Έλα θαη Μφλνλ Αιεζηλφ Θεφ, αιιά επίζεο θαη πνιιψλ εηδσινιαηξψλ. Ο άγηνο Απφζηνινο Παχινο δηαθήξπμε ιέγνληαο, «ὅζνη γὰξ ἀλόκσο ἥκαξηνλ, ἀλόκσο θαὶ ἀπνινῦληαη θαὶ ὅζνη ἐλ λόκῳ ἥκαξηνλ, δηὰ λόκνπ θξηζήζνληαη. Οὐ γὰξ νἱ ἀθξναηαὶ ηνῦ λόκνπ δίθαηνη παξὰ ηῷ Θεῷ, ἀιι νἱ πνηεηαὶ ηνῦ λόκνπ δηθαησζήζνληαη. ὅηαλ γὰξ ἔζλε ηὰ κὴ λόκνλ ἔρνληα θύζεη ηὰ ηνῦ λόκνπ πνηῇ, νὗηνη λόκνλ κὴ ἔρνληεο ἑαπηνῖο εἰζη λόκνο, νἵηηλεο ἐλδείθλπληαη ηὸ ἔξγνλ ηνῦ λόκνπ γξαπηὸλ ἐλ ηαῖο θαξδίαηο αὐηῶλ, ζπκκαξηπξνύζεο αὐηῶλ ηῆο ζπλεηδήζεσο θαὶ κεηαμὺ ἀιιήισλ ηῶλ ινγηζκῶλ θαηεγνξνύλησλ ἢ θαὶ ἀπνινγνπκέλσλ» 2. Οη Δβξαίνη φρη κφλνλ αλαγλψξηδαλ ηελ αλαγθαηφηεηα γηα ζπκθηιίσζε κε ην Θείν, αιιά ηελ ίδηα αλάγθε αηζζάλνλην θαη νη εζληθνί. Όια ηα έζλε ιάηξεπαλ ηνπο ζενχο ηνπο, πξφζθεξαλ ζπζίεο γηα λα εμεπκελίζνπλ ηελ νξγή ηνπο θαη έηζη λα εμαζθαιίζνπλ ηελ εχλνηά ηνπο. Οη εηδσινιάηξεο αλαγλψξηδαλ ηελ ελνρή ηνπο, πνπ ήηαλ κία κνξθή εμνκνινγήζεσο ησλ ακαξηηψλ θαη αλαδεηνχζαλ ηελ ζπκθηιίσζε κε ην Θείν. Αιιά εθηφο απφ απηέο ηηο πξαθηηθέο ησλ εηδσινιαηξψλ, ε αιεζηλή δηδαζθαιία πεξί Μεηαλνίαο δηαθεξχρζεθε απφ ηνπο απνζηαικέλνπο ηνπ Δλφο θαη Μφλνπ Αιεζηλνχ Θενχ, εηδηθά απφ ηνπο Πξνθήηεο, νη νπνίνη κηιψληαο εθ κέξνπο ηνπ Θενχ δηαθήξπμαλ: «Δπηζηξάθεηε θαὶ ἀπνζηξέςαηε ἐθ παζῶλ ηῶλ ἀζεβεηῶλ ὑκῶλ, θαὶ νὐθ ἔζνληαη ὑκῖλ εἰο θόιαζηλ ἀδηθίαο. Απνξξίςαηε ἀθ ἑαπηῶλ πάζαο ηὰο ἀζεβείαο ὑκῶλ, ἃο ἠζεβήζαηε εἰο ἐκὲ θαὶ πνηήζαηε ἑαπηνῖο θαξδίαλ θαηλὴλ θαὶ πλεῦκα θαηλόλ θαὶ ἱλαηί ἀπνζλήζθεηε, νἶθνο Ἰζξαήι; Γηόηη νὐ 2 Ρσκ. 2:

8 ζέισ ηὸλ ζάλαηνλ ηνῦ ἀπνζλήζθνληνο, ιέγεη Κύξηνο» 3 θαη «δῶ ἐγώ, ηάδε ιέγεη Κύξηνο, νὐ βνύινκαη ηὸλ ζάλαηνλ ηνῦ ἀζεβνῦο ὡο ηὸ ἀπνζηξέςαη ηὸλ ἀζεβῆ ἀπὸ ηῆο ὁδνῦ αὐηνῦ θαὶ δῆλ αὐηόλ. ἀπνζηξνθῇ ἀπνζηξέςαηε ἀπὸ ηῆο ὁδνῦ ὑκῶλ θαί ἱλαηί ἀπνζλήζθεηε, νἶθνο Ἰζξαήι» 4 ; ην βηβιίν ηνπ Ηψβ δηαβάδνκε: «Ηδόηεο δὲ αὐηὸλ πόξξσζελ νὐθ ἐπέγλσζαλ θαὶ βνήζαληεο θσλῇ κεγάιῃ ἔθιαπζαλ ξήμαληεο ἕθαζηνο ηὴλ ἑαπηνῦ ζηνιήλ. θαὶ θαηαπαζάκελνη γῆλ παξεθάζηζαλ αὐηῷ ἑπηὰ ἡκέξαο θαὶ ἑπηὰ λύθηαο, θαὶ νὐδεὶο αὐηῶλ ἐιάιεζελ ἑώξσλ γὰξ ηὴλ πιεγὴλ δεηλὴλ νὖζαλ θαὶ κεγάιελ ζθόδξα» 5. Ο Πξνθεηάλαμ Γαβίδ δηαθήξπμε ιέγνληαο: «Διέεζόλ κε, ὁ Θεόο, θαηὰ ηὸ κέγα ἔιεόο ζνπ θαὶ θαηὰ ηὸ πιῆζνο ηῶλ νἰθηηξκῶλ ζνπ ἐμάιεηςνλ ηὸ ἀλόκεκά κνπ» 6 θαη «ἀπόζηξεςνλ ηὸ πξόζσπόλ ζνπ ἀπὸ ηῶλ ἁκαξηηῶλ κνπ θαὶ πάζαο ηὰο ἀλνκίαο κνπ ἐμάιεηςνλ» 7. Παξ φιν πνπ ζηελ Παιαηά Γηαζήθε ε κεηάλνηα δηαθεξχρζεθε απφ ηνπο εθπξνζψπνπο ηνπ Θενχ θαη ζπκπεξηειάκβαλε φια ηα ζηνηρεία ηεο πξαγκαηηθήο κεηαλνίαο απνδερηά ζην Θεφ, φκσο, δελ κπνξνχζε λα απνδψζεη ηνπο θαξπνχο θαη δελ είρε ηελ δχλακε λα ζπγρσξά ηηο ακαξηίεο ηνπ ιανχ, φπσο απηφ ζπλέβε κε ην Μπζηήξην πνπ ζπζηήζεθε απφ ηνλ Υξηζηφ θαη δφζεθε ζηελ Δθθιεζία πξνο ρξήζε ησλ Υξηζηηαλψλ κεηά απφ ηελ ηαπξηθή Θπζία ηνπ Κπξίνπ. 3 Ηεδ. 18: Ηεδ. 33:11. 5 Ηψβ 2: Φαικ. 50(51):2. 7 Φαικ. 50(51): 11. 8

9 ηελ Παιαηά Γηαζήθε εθείλνη πνπ κεηαλννχζαλ δελ γηλφληνπζαλ νη αλαγελλεκέλνη πηνί ηνπ Θενχ, νχηε νη ζπγθιεξνλφκνη ηνπ Υξηζηνχ. Γελ ειεπζεξψλνλην απφ ηελ ηπξαλλία ηνπ ζαλάηνπ, αιιά απαιιαζζφληνπζαλ κφλνλ απφ ηηο ηηκσξίεο ηεο Θείαο Οξγήο, δερφκελνη ηελ εχλνηα θαη πξνζηαζία ηνπ Θενχ. Ζ Μεηάλνηα σο Μπζηήξην πνπ ζπγρσξά ακαξηίεο θαη απνθαζηζηά ηνλ κεηαλννχληα εμ νινθιήξνπ ζηα δηθαηψκαηα ηνπ Βαπηίζκαηνο, πνπ εμαζθαιίδνπλ ηελ Θεία Υάξηλ επάλσ ζηνλ λενεθιεγέληα ιαφ ηνπ Θενχ, δελ ππήξρε πξηλ απφ ηνλ εξρνκφ ηνπ Μεζζία, ηνπ Κπξίνπ θαη σηήξα καο Ηεζνχ Υξηζηνχ, ηνπ Τηνχ ηνπ Θενχ. 2. Η ζύζηαζε ηνπ Ιεξνύ Μπζηεξίνπ ηεο Μεηαλνίαο από ηνλ Κύξην Όηαλ νξηζκέλνη Γξακκαηείο άθνπζαλ ηνλ Κχξην Ηεζνχ Υξηζηφ λα ζπγρσξά ηηο ακαξηίεο ηνπ παξαιπηηθνχ, ζθαλδαιίζηεθαλ «θαὶ δηαινγηδόκελνη ἐλ ηαῖο θαξδίαηο αὐηῶλ ηί νὗηνο νὕησ ιαιεῖ βιαζθεκίαο; ηίο δύλαηαη ἀθηέλαη ἁκαξηίαο εἰ κὴ εἷο ὁ Θεόο» 8 ; Έζθαιαλ κεγάισο ζην φηη δελ αλαγλψξηδαλ ηελ Θεία Δμνπζία θαη Γχλακε ηνπ Ηεζνχ Υξηζηνχ, ιφγσ ηεο πλεπκαηηθήο ηνπο ηχθισζεο θαη θζφλνπ ελαληίνλ ηνπ Υξηζηνχ. Παξ φιν πνπ ε γλψκε ηνπο φηη κφλνλ ν Θεφο κπνξεί λα ζπγρσξά ηηο ακαξηίεο ήηαλ ζσζηή, δελ αλαγλψξηδαλ ηελ Αιήζεηα, παξ φιν πνπ πξνζσπηθά καξηπξνχζαλ ηφζεο ππεξθπζηθέο απνδείμεηο πνπ απνδείθλπαλ φηη ν Κχξηφο καο δελ ήηαλ απιφο άλζξσπνο, αιιά Θεφο ελζαξθσκέλνο. Χο ν ελζαξθσκέλνο Θεφο Λφγνο, ν σηήξαο καο θήξπμε ην Δπαγγέιην ζηνλ θφζκν, δηαθεξχηηνληαο ηελ άθεζε ησλ ακαξηηψλ, δηεπθξηλίδνληαο πιήξσο φηη «ἦιζε γὰξ ὁ πἱὸο ηνῦ ἀλζξώπνπ δεηῆζαη θαὶ ζῶζαη ηὸ ἀπνισιόο» 9 θαη δηθαίσο δηαθήξπμε φηη έρεη 8 Mάξθ. 2:7. 9 Λνπθ. 19:10. 9

10 ηελ εμνπζία «ὁ πἱὸο ηνῦ ἀλζξώπνπ ἀθηέλαη ἐπὶ ηῆο γῆο ἁκαξηίαο» 10. Πάλσ ζ απηή ηελ εμνπζία, ζπγρψξεζε ηνλ παξαιπηηθφ 11 θαη ηελ ακαξησιή γπλαίθα 12. χκθσλα κε ηελ απνζηνιή Σνπ, ν Μεζζίαο απνζθνπνχζε λα δηαθεξχμεη «εὐαγγειίζαζζαη πησρνῖο ἀπέζηαιθέ κε, ἰάζαζζαη ηνὺο ζπληεηξηκκέλνπο ηὴλ θαξδίαλ, θεξῦμαη αἰρκαιώηνηο ἄθεζηλ θαὶ ηπθινῖο ἀλάβιεςηλ» 13. Αλαδεηνχζε ζπλερψο ην απνισιφο πξφβαην θαη ηνλ άζσην πηφ αλάκεζα ζηνπο ηειψλεο θαη ακαξησινχο 14 θαη γη απηφ θαηεγνξήζεθε φηη ήηαλ «θίινο» ζ απηνχο ηνπο θνηλσληθά απφβιεηνπο, επεηδή έηξσγε θαη έπηλε καδί ηνπο 15. Πξνο ηνπο Φαξηζαίνπο θαη Γξακκαηείο, πνπ έθξηλαλ ηνλ Ηεζνχ θαη ηνπο Μαζεηέο Σνπ γηαηί ζχρλαδαλ κε «ηειώλεο θαη ακαξησινύο» 16, ν Κχξηνο αληαπνθξηλφηαλ φηη «νὐθ ἐιήιπζα θαιέζαη δηθαίνπο, ἀιιὰ ἁκαξησινὺο εἰο κεηάλνηαλ» 17. Αθξηβψο ην αληίζεην ήζαλ εθείλνη πνπ πιεζίαδαλ ηνλ Κχξην κε πίζηε γηαηί απνιάκβαλαλ ηα Θεία Γψξα ηεο εζσηεξηθήο εηξήλεο ηεο ζπλεηδήζεψο ηνπο κε ην λα ηνπο ιέγεη, «πνξεύνπ εἰο εἰξήλελ» 18. Ο Υξηζηφο καο πξφζηαμε λα δεηάκε απφ ηνλ νπξάλην Παηέξα, ηελ ψξα ηεο πξνζεπρήο, λα ζπγρσξέζεη ηηο θαζεκεξηλέο καο ακαξηίεο. Ο Κχξηφο καο αληαπνθξίζεθε ζηηο πλεπκαηηθέο αλάγθεο ησλ πηζηψλ κε ην λα ζπζηήζεη ηελ κεηάλνηα σο έλα Μπζηήξην κέζα ζηελ Δθθιεζία Σνπ 19, επεηδή γλψξηδε φηη γηα καο ζα ήηαλ αδύλαην λα απνθόςνκε ηελ αγάπε καο πξνο ηα ακαξησιά 10 Μάξθ. 2: Μάξθ. 2:5. 12 Λνπθ 7: Λνπθ 4: Mαηζ. 11: Λνπθ 7: Λνπθ 5: Λνπθ 5: Λνπθ 7: Φξαγθνπνχινπ, Υξηζηηαληθή Πίζηηο, ζει Mεηζνπνχινπ, Θέκαηα, ζει

11 πάζε 20. Χο απνηέιεζκα, θάζε Υξηζηηαλφο ζπλερψο δνθηκάδεη πλεπκαηηθέο πηψζεηο θαζ φιε ηελ δηάξθεηα ηεο δσήο ηνπ, αθφκα θαη κεηά απφ ηελ αλαγέλλεζή ηνπ πνπ ζπλέβε θαηά ην Ηεξφ Μπζηήξην ηνπ Βαπηίζκαηνο. Γη απηφ, ρσξίο κεηάλνηα, πνπ απνηειεί ην θάξκαθν ηεο πξνζβνιήο, θαηαιύηε ηεο αλνκίαο, όπιν θαηά ηνπ δηαβόινπ, κάραηξα πνπ ηνλ απνθεθαιίδεη, ζσηήξηα ειπίδα, αλαθνύθηζε ησλ απειπηζκέλσλ 21. Όινη νη Υξηζηηαλνί αληηκεησπίδνπλ ηνλ άκεζν θίλδπλν λα απνμελσζνχλ απφ ηα Θεία Γψξα πνπ έιαβαλ θαηά ην άγην Βάπηηζκα. Υσξίο κεηάλνηα ζα γηλφκαζηε αλάμηνη λα ζπκκεηάζρνπκε ζηελ Θεία Δπραξηζηία θαη ηειηθά, πεξηζζφηεξν ηξαγηθά, ζα απνθιεηφκαζηε απφ ηελ ζσηεξία πνπ πξνζθέξζεθε δηά ηνπ Υξηζηνχ. Όκσο, αθφκα ζηελ αξρή, ν Υξηζηφο σο ν πιένλ Διεήκσλ Θεφο, πξνγλσξίδνληαο ηηο θαξδηέο ησλ αλζξψπσλ θαη ηελ επθνιία ηνπο λα ζηξέθνληαη πξνο ηελ ακαξηία, σο θαη ηελ πνλεξία ηνπ Γηαβφινπ, ν νπνίνο αθαηάπαπζηα πξνζπαζεί λα δειεάζεη ηνπο ππεξέηεο ηνπ Θενχ πξνο ηελ ακαξηία, ψζηε λα ηνπο παξαζχξεη θαη πέζνπλ καδί ηνπ, ράξηζε δεχηεξε κεηάλνηα ζηνπο ακαξησινχο κεηά απφ ην άγην Βάπηηζκα. Απηή είλαη γηα ηελ ζπγρψξεζε φισλ πνπ δνθηκάδνληαη θαη πνπ κεηαλφεζαλ. Έηζη, όινη εθείλνη πνπ ζέινπλ λα κεηαλνήζνπλ κπνξνύλ λα δερηνύλ ην Έιενο ηνπ Θενύ δηφηη ην Έιενο θαη ε Φηιαλζξσπία ηνπ Θενύ εκπινπηίδνπλ πινπζηνπάξνρα ηνλ κεηαλννύληα θαη ηνλ αλαδεηθλύνπλ σο δίθαην θαη αλακάξηεην 22. Ζ επθνιία κε ηελ νπνίαλ ε αλζξσπφηεηα ηφζν εχθνια πέθηεη ζηελ ακαξηία θαη ε δχλακε ηνπ Θείνπ Διένπο κέζα ζην Ηεξφ Μπζηήξην ηεο Μεηαλνίαο πξνθάιεζαλ ηνλ άγην Ησάλλε ηνλ Υξπζφζηνκν λα παξαηεξήζεη: Δάλ έρεηο ακαξηίεο, κελ απειπίδεζαη. Δάλ ακαξηάλεηο θαζεκεξηλά, ηόηε θαζεκεξηλά λα κεηαλνείο δηφηη εκείο νθείινκε λα θάλνπκε φπσο θάκλνπκε ζηα παιαηά ζπίηηα, όηαλ δηαιύνληαη Αθαηξνύκε ηα ζάπηα κέξε 20 Κιήκεληνο Αιεμαλδξέσο, Σηο ν ζσδόκελνο πινύζηνο, 40, ζηε B, ηνκ. 8, ζει Υξπζνζηφκνπ, Πεξί κεηαλνίαο, Οκηιία 8, 1, Migne, P.G., 49, Κιήκεληνο Αιεμαλδξέσο, ηξσκαηείο, II, 13, ζηε B, ηνκ. 7, ζει

12 απ απηά θαη ηα απνθαζηζηνύκε. Δζύ έγηλεο παιαηόο ζήκεξα ιόγσ ηεο ακαξηίαο. Αλαλέσζε ηνλ εαπηόλ ζνπ δηά ηεο κεηαλνίαο. Ζ Μεηάλνηα έρεη ηφζε δχλακε πνπ εθπεγάδεη απφ ηελ Φηιαλζξσπία ηνπ Γεζπφηε, ψζηε κε ηελ κεηάλνηα αλακεηγλύεηαη ε Φηιαλζξσπία ηνπ Θενύ, δηόηη ε αγάπε ηνπ Θενύ γηα ηελ αλζξσπόηεηα δελ έρεη όξηα, νύηε κπνξεί λα εξκελεπηεί ε Αγαζόηεηά Σνπ. Αθφκα πεξηζζφηεξν, παξ φιν πνπ ε αδπλακία ηνπ αλζξψπνπ είλαη πεξηνξηζκέλε ην θάξκαθν δελ έρεη όξηα, δηφηη ε Φηιαλζξσπία ηνπ Θενύ είλαη απεξίγξαπηε θαη άπεηξε. Ο ηεξφο Υξπζφζηνκνο γηα λα ην δηεπθξηλίζεη αθφκα πεξηζζφηεξν ρξεζηκνπνίεζε ην παξάδεηγκα ηνπ ζπηλζήξα. θέςνπ γηα έλα ζπηλζήξα πνπ πέθηεη κέζα ζηνλ σθεαλό. Μπνξεί λα ππάξμεη ή λα ην δεη θαλείο; Όπσο έλαο ζπηλζήξαο ζπγθξίλεηαη πξνο ηνλ σθεαλό, κε παξόκνην ηξόπν ην θαθό ζπγθξίλεηαη πξνο ηελ Φηιαλζξσπία ηνπ Θενύ. Όρη ηόζν, αιιά αθόκα πεξηζζόηεξν. Γηόηη ν σθεαλόο, παξ όιν κεγάινο, έρεη ηα όξηά ηνπ, αιιά ε Φηιαλζξσπία ηνπ Θενύ είλαη άπεηξε Ολνκαζίεο ηνπ Ιεξνύ Μπζηεξίνπ. Σα νλφκαηα πνπ απνδφζεθαλ ζην ηεξφ Μπζηήξην ηεο Μεηαλνίαο απνθαιχπηνπλ είηε ην νπζηαζηηθφ κέξνο ηνπ Μπζηεξίνπ ή ηα απνηειέζκαηα πνπ επηθέξεη. Έηζη, ην Ηεξφ Μπζηήξην νλνκάζηεθε: «Μεηάλνηα», ιφγσ ηεο αιιαγήο ζηνλ ηξφπν αηζζήκαηνο, ζθέςεσο θαη ζειήζεσο ηνπ κεηαλννχληνο αλζξψπνπ. «Δμνκνιόγεζε», επεηδή ν κεηαλνψλ εμνκνινγείην ηηο ακαξηίεο ηνπ κπξνζηά ζηνλ Δπίζθνπν ή Πλεπκαηηθφ Παηέξα. «Γεύηεξν Βάπηηζκα», «πιύζε δαθξύσλ», «πιύζε», «απαιιαγεί», «εμαγληζκόο ακαξηηώλ», «ζπκθηιίσζε», «ζσηήξην ζαλίδα ζσηεξίαο κεηά από ην λαπάγην». 23 Υξπζνζηφκνπ, Πεξί κεηαλνίαο, Οκηιία 8, 1, Migne, P.G., 49,

13 ΙΙ. Η ΘΔΙΑ ΤΣΑΗ ΣΟΤ ΙΔΡΟΤ ΜΤΣΗΡΙΟΤ ΚΑΙ Η ΓΤΝΑΜΗ ΣΟΤ Ο Κχξηνο θαη σηήξαο καο Ηεζνχο Υξηζηφο, ν Τηφο ηνπ Θενχ, έιαβε ηελ εμνπζία λα ζπγρσξά ηηο ακαξηίεο σο Θεφο θαη σο Τηφο ηνπ αλζξψπνπ 24 ιφγσ ηεο Τπνζηαηηθήο ελψζεσο ησλ δχν Φχζεσλ Σνπ ζην έλα θαη αδηαίξεην Πξφζσπφ Σνπ. Απηή ηελ εμνπζία ππνζρέζεθε ζηνλ άγην Απφζηνιν Πέηξν 25 θαη αξγφηεξα ζ φινπο ηνπο αγίνπο Απνζηφινπο Σνπ 26. Σελ εκέξα ηεο ελδφμνπ Αλαζηάζεψο Σνπ, εκθχζεζε ζηα πξφζσπα ησλ αγίσλ Απνζηφισλ θαη κεηέδσζε ζ απηνχο ην Παλάγην Πλεχκα θαη ηελ εμνπζία λα ζπγρσξνχλ ή λα κε ζπγρσξνχλ ηηο ακαξηίεο ηνπ ιανχ 27. Έηζη, ε Οξζφδνμνο Δθθιεζία, δηά ησλ αγίσλ Απνζηφισλ, έιαβε ηελ Θεία Δμνπζία λα ζπγρσξά φρη κφλνλ εθείλεο ηηο ακαξηίεο πνπ δηαπξάρζεθαλ πξηλ απφ Βάπηηζκα, αιιά αθφκα εθείλεο πνπ δηαπξάρζεθαλ κεηά απ απηφ. Απηή ε εμνπζία εμαζθήζεθε δηά ησλ Δπηζθφπσλ θαη Πξεζβπηέξσλ- Πλεπκαηηθψλ. Απηή ππήξμε ε πξάμε ηεο Μίαο, Αγίαο, Καζνιηθήο θαη Απνζηνιηθήο Δθθιεζίαο, ηεο κίαο αδηαηξέηνπ παγθφζκηαο θαη Αλαηνιάο Οξζνδφμνπ Δθθιεζίαο, φπσο καξηπξηέηαη φρη κφλνλ ζηελ θαηλή Γηαζήθε, αιιά θαη ζηα ζπγγξάκκαηα φισλ ησλ εθθιεζηαζηηθψλ πγγξαθέσλ θαη αγίσλ Παηέξσλ, πνπ δηαθήξπμαλ ηελ σηήξην Δλέξγεηα ηνπ Θενζπζηάηνπ Μπζηεξίνπ δηά ηνπ νπνίνπ φια ηα ακαξηήκαηα εθείλσλ πνπ εηιηθξηλά κεηαλννχλ ζπγρσξνχληαη. Δθείλνη πνπ δελ κεηαλννχλ, εκπνδίδνπλ ηελ Υάξηλ ηνπ Αγίνπ Πλεχκαηνο απφ ηνπ λα θαηέιζεη θαη λα ζπγρσξέζεη ηηο ακαξηίεο ηνπο, θαη δηαπξάηηνπλ ηαπηφρξνλα ηελ ακαξηία ηεο βιαζθεκίαο θαηά ηνπ Αγίνπ Πλεχκαηνο, πνπ ν Κχξηνο θαη σηήξαο καο Ηεζνχο 24 Mαηζ. 9:6. Mάξθ. 2:10. Λνπθ. 5:24 7: Mαηζ. 16: Mαηζ. 18: Ησάλ. 20:

14 Υξηζηφο καο πξνεηδνπνίεζε φηη δελ ζα ζπγρσξεζεί νχηε ζ απηή ηελ δσή νχηε θαη ζηελ άιιε 28! 1. Η ζεκειίωζε ηνπ Ιεξνύ Μπζηεξίνπ από ηνλ Κύξην Μεηά απφ ηελ νκνινγία πίζηεσο ηνπ αγίνπ Απνζηφινπ Πέηξνπ, φηη ν Κχξηφο καο Ηεζνχο είλαη «ὁ Υξηζηὸο ὁ πἱὸο ηνῦ Θενῦ ηνῦ δῶληνο» 29, πνπ απνθαιχθζεθε ζχκθσλα πξνο ηελ Θεία Απνθάιπςε, ν Κχξηνο θαη σηήξαο καο Ηεζνχο Υξηζηφο, ν Τηφο ηνπ Θενχ, ηνπ ππνζρέζεθε λα ηνπ δψζεη ηα θιεηδηά ηεο Βαζηιείαο ησλ Οπξαλψλ κε ηελ δηαβεβαίσζε «θαὶ ὃ ἐὰλ δήζῃο ἐπὶ ηῆο γῆο, ἔζηαη δεδεκέλνλ ἐλ ηνῖο νὐξαλνῖο, θαὶ ὃ ἐὰλ ιύζῃο ἐπὶ ηῆο γῆο, ἔζηαη ιειπκέλνλ ἐλ ηνῖο νὐξαλνῖο» 30. Μ απηά ηα ιφγηα ν Κχξηνο ππνζρέζεθε ζηνλ άγην Απφζηνιν Πέηξν ηελ εμνπζία λα επηηξέςεη ζηνπο αμίνπο ηελ είζνδφ ηνπο ζηε Βαζηιεία ησλ Οπξαλψλ, ελψ λα απνηξέπεη ηελ είζνδν ζηνπο αλαμίνπο. Σν λα εηζάγεη ή λα απνηξέπεη ηελ είζνδν είλαη ην έξγν ηνπ θιεηδνύρνπ. Έρνληαο εκπηζηεπζεί κε ηελ θξάηεζε ησλ θιεηδηψλ επηβεβαηψλεηαη ην γεγνλφο φηη ν άγηνο Απφζηνινο Πέηξνο σο έρνληαο ην αλακθηζβήηεην δηθαίσκα θαη εμνπζία ζχκθσλα κε ηελ ππφζρεζε ηνπ Κπξίνπ, φηη δελ είλαη απιά έλαο θιεηδνχρνο πνξηάξεο ηεο Βαζηιείαο ησλ Οπξαλψλ, αιιά είλαη έλαο νηθνλφκνο, ελδεδπκέλνο κε Γεζπνηηθή Δμνπζία Δθείλνπ πνπ ηνπ εκπηζηεχζεθε θαη ηνπ έδσζε ηα θιεηδηά ησλ Οπξαλψλ. Δίλαη κία πιήξεο εμνπζία θαη ζε κέγεζνο άπεηξε, πνπ επηηξέπεη ηνλ άγην Απφζηνιν Πέηξν θαη ηνπο ινηπνχο Απνζηφινπο, θαη δηά ησλ δηαδφρσλ ηνπο Δπηζθφπνπο, λα εηζάγνπλ ή λα απνθιείνπλ. Απηή ε Δμνπζία ήηαλ θπξίσο ζην φηη,... όπνηα ακαξηία πνπ δελ ζα ζπγρσξεζεί εδώ ζηε γε δελ ζα ζπγρσξεζεί ζηνλ Οπξαλό από ηνλ Θεό θαη όπνηα ζα ζπγρσξεζεί εδώ, ζα ζπγρσξεζεί εθεί Mαηζ. 12: Mάξθ. 3: Mαηζ. 16: Mαηζ. 16: Zηγαβελνχ, Δηο Μαηζαίνλ 16:19, Migne, P.G., 129,

15 Απηή ε Δμνπζία είλαη άπεηξε ζην φηη αλαθέξεηαη ζηε ζπγρψξεζε φπνηαο ακαξηίαο, είηε κηθξή ή κεγάιε, ζχκθσλα ζηε δηθαία θξίζε ηνπ Δπηζθφπνπ ή Πξεζβπηέξνπ-Πλεπκαηηθνχ. Δθείλνο πνπ άδηθα θξίλεη θαη δεζκεχεη ζηε γε θαη φρη ζχκθσλα πξνο ηνλ Λφγν ηνπ Θενχ ή ζπγρσξά φρη ζχκθσλα πξνο ην Θέιεκα ηνπ Θενχ, νη πχιεο ηνπ Άδνπ θπξηαξρνχλ. Οη πχιεο ηνπ Άδνπ δελ ππνρξεψλνληαη λα θπξηαξρήζνπλ πάλσ ζ εθείλνλ πνπ ζέιεη λα δεζκεχεη ή λα ιχζεη γηαηί εθείλνο πνπ, κε ππεξεθάλεηα, θαθνκεηαρεηξίδεηαη απηή ηελ Δμνπζία κε γλσξίδνληαο ην Θέιεκα ησλ Γξαθώλ, έπεζε ζε ακαξηία ηνπ Γηαβόινπ άδηθα θαη φρη ζχκθσλα πξνο ην Θέιεκα ηνπ Θενχ θαη θξίλνληαο καηαίσο, δεζκεύεη θαη ιύλεη 32. Ό,ηη ππνζρέζεθε ν Κχξηνο ζηελ Καηζάξεηα ηεο Παιαηζηίλεο ζηνλ άγην Απφζηνιν Πέηξν, πνπ ήηαλ ν πξψηνο λα νκνινγήζεη φηη ν Κχξηφο καο είλαη «ὁ Υξηζηὸο ὁ πἱὸο ηνῦ Θενῦ ηνῦ δῶληνο» 33, ππνζρέζεθε επίζεο αξγφηεξα ζηνπο ινηπνχο αγίνπο Απνζηφινπο σο εθπξνζψπνπο ηεο φιεο Δθθιεζίαο. Ο Υξηζηφο πξνεηδνπνίεζε φηη εθείλνο πνπ ζα αξληφηαλ λα ππαθνχζεη ζηελ Δθθιεζία λα είλαη σο «ὁ ἐζληθὸο θαὶ ὁ ηειώλεο» 34. Αθφκα, ό,ηη εκείο απνθαζίδνπκε πάλσ ζηε γε, ν Θεόο επηζθξαγίδεη ζηνλ Οπξαλό. Γηόηη εθείλνη πνπ δελ ζεξαπεύζεθαλ (δηά ηεο κεηαλνίαο) απνθόπηνληαη από ηελ Δθθιεζία θαη εθείλνπο πνπ κεηαλννύλ, απνδέρεζαη αξγόηεξα 35. Απηή ε ηεξά ππφζρεζε εθπιεξψζεθε ηελ πξψηε εκέξα ηεο έλδνμεο Αλαζηάζεσο ηνπ Κπξίνπ, φηαλ νη Μαζεηέο ήζαλ ζπγθεληξσκέλνη, δηά ηνλ θφβν ησλ Ηνπδαίσλ, εκθαλίζηεθε αλάκεζά ηνπο θαη ραηξεηίδνληάο ηνπο κε ηα ιφγηα: «Δἰξήλε ὑκῖλ. θαζὼο ἀπέζηαιθέ κε ὁ παηήξ, θἀγὼ πέκπσ ὑκᾶο. Καὶ ηνῦην 32 Χξηγέλνπο, Δηο Μαηζαίνλ, XII, 14, Migne, P.G., 13, Μαηζ. 16: Μαηζ. 18: Zηγαβελνχ, Δηο Μαηζαίνλ 16:19, Migne, P.G., 129,

16 εἰπὼλ ἐλεθύζεζε θαὶ ιέγεη αὐηνῖο ιάβεηε Πλεῦκα Άγηνλ ἄλ ηηλσλ ἀθῆηε ηὰο ἁκαξηίαο, ἀθίεληαη αὐηνῖο, ἄλ ηηλσλ θξαηῆηε, θεθξάηεληαη» 36. Μ απηά ηα ιφγηα ν Κχξηνο έδσζε ηελ ηδίαλ απνζηνιή ζηνπο αγίνπο Απνζηφινπο θαη ηνπο έθακε δηαδφρνπο Σνπ, δηαβεβαηψλνληάο ηνπο φηη «θαζὼο ἀπέζηαιθέ κε ὁ παηήξ, θἀγὼ πέκπσ ὑκᾶο» θαη ηαπηφρξνλα απνθαιχπηνληαο ηνλ βαζκφ ηεο εμνπζίαο πνπ ηνπο δφζεθε 37. Μ άιια ιφγηα, φπσο ν Κχξηνο ζηάιζεθε απφ ηνλ Παηέξα γηα λα αλαδεηήζεη θαη λα ζψζεη ην απνισιφο 38, κε παξφκνην ηξφπν ζηάιζεθαλ απφ ηνλ αλαζηεκέλν Κχξην γηα λα ζπλερίζνπλ ην δηθφ Σνπ έξγν, αλαδεηψληαο, φπσο ν Υξηζηφο, γηα ηα ρακέλα πξφβαηα θαη ζπλεξγαδφκελνη κε ηνλ Θεφ γηα ηελ ζσηεξία ηνπο. Γηα λα επηηχρνπλ απηφ, έπξεπε λα ελδπζνχλ κε ηελ εμνπζία λα ζπγρσξνχλ θαη λα δεζκεχνπλ ηηο ακαξηίεο, παξφκνηα εμνπζία πνπ ν Κχξηφο καο είρε. Γη απηφ, ακέζσο πνπ ν Κχξηνο εθθψλεζε απηά ιφγηα: «Λάβεηε Πλεῦκα Άγηνλ ἄλ ηηλσλ ἀθῆηε ηὰο ἁκαξηίαο, ἀθίεληαη αὐηνῖο, ἄλ ηηλσλ θξαηῆηε, θεθξάηεληαη» 39. Σν λα ζπγρσξά ηηο ακαξηίεο ή ζθάικαηα ζεκαίλεη φηη νη ακαξηίεο απνπιέλνληαη θαη ζβήλνληαη. εκαίλεη αθφκα φηη νη ακαξηίεο θαιχπηνληαη εμνινθιήξνπ κε ηέηνην ηξφπν πνπ δελ εκθαλίδνληαη πιένλ θαη απνπιέλνληαη ψζηε θαλέλα ίρλνο ηνπο δελ κπνξεί λα βξεζεί. Απηή ε Δμνπζία δφζεθε ζηνπο αγίνπο Απνζηφινπο θαη Μαζεηέο, φρη σο έλα πξνζσπηθφ Υάξηζκα, αιιά σο κία κφληκε αξρή πνπ ζα κεηεδίδεην δη απηψλ ζηελ Δθθιεζία θαη ζα παξακέλεη ελεξγφο κέρξη ηελ ζπληέιεηα ησλ αηψλσλ. 36 Ησάλ. 20: Κπξίιινπ Αιεμαλδξείαο, Δηο Μαηζαίνλ 16:19, Migne, P.G., 72, 424 θαη 709. Zηγαβελνχ, Δηο Μαηζαίνλ 16:19, Migne, P.G., 129, Λνπθ. 19: Ησάλ. 20:

17 2. Η κεηάδνζε ηεο εμνπζίαο λα ζπγρωξνύλ. Ζ κεηάδνζε ηεο εμνπζίαο ζηελ Δθθιεζία λα ζπγρσξά ηηο ακαξηίεο, πξνυπνζέηεη θαη ππνλνεί ε Γηδαρή, πνπ απεπζχλεη ηελ εληνιή ζηνλ θάζε πηζηφ: Μέζα ζηελ Δθθιεζία ζα εμνκνινγείζαη ηα παξαπηώκαηά ζνπ, θαη δελ ζα πιεζηάδεηο ηηο πξνζεπρέο ζνπ κε πνλεξά ζπλείδεζε. Απηόο είλαη ν ηξόπνο ηεο δσήο 40 θαη πξνηξέπεη φινπο ηελ εκέξα ηνπ Κπξίνπ λα ζπγθεληξώλνληαη θαη λα θόπηνπλ ηνλ άξηνλ θαη έρνληαο απνδώζεη επραξηζηίεο, αθνύ έρνπλ εμνκνινγεζεί ηηο ακαξηίεο ηνπο, ώζηε ε ζπζία ηνπο λα είλαη αγλή 41. Λακβάλνληαο ππ φςε φηη ε δσή ησλ Υξηζηηαλψλ ζ εθείλε ηελ επνρή ήηαλ πνιχ απζηεξή, ε εμνκνιφγεζε γηλφηαλ δεκνζίσο θαη κπξνζηά ζηνπο ιεηηνπξγνχο ηεο Δθθιεζίαο, ηνπο Δπηζθφπνπο θαη Πξεζβπηέξνπο, κ φινπο ηνπο άιινπο πηζηνχο λα βξίζθνληαη παξφληεο. Παξφκνηα ζπκβνπιή βξίζθεηαη ζηελ επηζηνιή πξνο ηνπο Φηιαδειθηείο ηνπ αγίνπ Ηγλαηίνπ Αληηνρείαο ηνπ Θενθφξνπ: ν Κύξηνο, όκσο, ζπγρσξά όινπο πνπ κεηαλννύλ, εάλ κεηαλνήζνπλ θαη επηζηξέςνπλ ζηελ ελόηεηα ηνπ Θενύ θαη ην ζπκβνύιην ηνπ Δπηζθόπνπ 42 θαη γηα όινπο εθείλνπο πνπ αλήθνπλ ζην Θεό θαη Ηεζνύ Υξηζηό είλαη κε ηνλ Δπίζθνπν, θαη όινη εθείλνη πνπ κεηαλννύλ θαη εηζέξρνληαη ζηελ ελόηεηα ηεο Δθθιεζίαο ζα αλήθνπλ ζηνλ Θεό, όηη ζα δνπλ κε ζπκθσλία κε ηνλ Ηεζνύ Υξηζηό 43. Ο άγηνο Κιήκεο Ρψκεο ζπλέζηεζε φηη εθείλνη πνπ έζεζαλ ηα ζεκέιηα ηεο επαλάζηαζεο λα ππνηάμνπλ ηνλ εαπηφλ 40 Γηδαρή, IV, 14, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει Γηδαρή, XIV, 1, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει Ηγλαηίνπ, Δηο Φηιαδειθηείο, VIII, 1, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει Ηγλαηίνπ, Δηο Φηιαδειθηείο, III, 2, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει

18 ηνπο ζηνπο Πξεζβπηέξνπο θαη λα δερζνύλ ηελ πεηζαξρία πνπ νδεγεί ζηελ κεηάλνηα, θιίλνληαο ηα γόλαηα ηεο θαξδηάο ηνπο 44. Ο άγηνο Πνιχθαξπνο κχξλεο ζπκβνχιεςε ηνπο Πξεζβπηέξνπο λα είλαη επηεηθείο, ειεήκνλεο πξνο όινπο, επηζηξέθνληαο πίζσ εθείλνπο πνπ απνπιαλήζεθαλ, λα επηζθέπηνληαη όινπο ηνπο αζζελείο, λα κελ ακεινύλ θακία ρήξα, νξθαλό ή πησρό, αιιά πάληνηε λα απνζθνπνύλ ζην ηί είλαη ηίκην ζηα κάηηα ηνπ Θενύ θαη ζηνπο αλζξώπνπο 45, απνθεύγνληαο θάζε νξγή, πξνζσπνιεςία, άδηθε θξίζε, κέλνληαο καθξηά από θάζε αγάπε γηα ηα ρξήκαηα, λα είλαη αξγνί ζην λα πηζηεύνπλ πξάγκαηα πνπ εηπώζεθαλ από νπνηνλδήπνηε, νύηε λα είλαη ζθιεξνί ζην λα εθθξάδνπλ θξίζε, γλσξίδνληαο όηη είκαζηε όινη νθεηιέηεο σο πξνο ηελ ακαξηία. Γη απηό, εάλ δεηάκε από ηνλ Κύξην λα καο ζπγρσξέζεη, ηόηε, εκείο νη ίδηνη νθείινκε λα ζπγρσξνύκε, δηόηη είκαζηε ελώπηνλ ησλ νθζαικώλ ηνπ Κπξίνπ θαη Θενύ, θαη ζα ζηαζνύκε ελώπηνλ ηνπ Θξόλνπ ηεο Κξίζεσο ηνπ Υξηζηνύ θαη ν θαζέλαο ζα δώζεη ιόγν γηα ηνλ εαπηόλ ηνπ Ζ εμνπζία ηνπ λα ζπγρσξνχληαη ή λα δεζκεχνληαη νη ακαξηίεο απφ ηνπο Δπηζθφπνπο ή Πξεζβπηέξνπο ήηαλ πξνθαλέο θαηά ηελ πεξίνδν ησλ δησγκψλ. Έηζη, ν άγηνο Κππξηαλφο κηιψληαο ζ εθείλνπο πνπ θαηά ηνπο δησγκνχο αξλήζεθαλ ηελ πίζηε ηνπο θαη, ρσξίο κεηάλνηα θαη εμνκνιφγεζε, κεηείραλ ηεο Θείαο Κνηλσλίαο, ηφληζε φηη άιινη πηζηνί κεηαλννχζαλ γηα κηθξφηεξα ακαξηήκαηα, αιιά εξρφληνπζαλ ζηελ Δμνκνιφγεζε θαη κε ηελ επίζεζε ησλ ρεηξψλ ηνπ Δπηζθφπνπ θαη ηνπ Κιήξνπ ιάκβαλαλ ηελ ζπγρψξεζε, θαη έηζη είραλ ην δηθαίσκα ηεο ζπκκεηνρήο ζηελ Θεία Κνηλσλία 48. Δπαίλεζε επίζεο εθείλνπο πνπ νχηε ζπζίαζαλ ζηα είδσια νχηε δεζκεχζεθαλ κε θάπνην 44 Κιήκεληνο Ρψκεο, Α Κνξηλζίνπο, 57, 1, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει Παξνηκίαη 3:4. Β Κνξηλζ. 8: Ρσκ. 14:10, 12. Β Κνξηλζ. 5: Πνιπθάξπνπ, Δηο Φηιηππεζίνπο, VI, 1-2, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει Κππξηαλνχ, Epistola 9, 2, Migne, P.L., 4,

19 αζεβέο «ιίβειιν», αιιά επεηδή ην ζθέθζεθαλ θαη ζπγθαηαηέζεθαλ κε ηελ θαξδηά ηνπο, πιεζίαζαλ ηνπο Ηεξείο ηνπ Θενχ κε βαζηά ζπληξηβή θαη εμνκνινγνχκελνη απνθάιππηαλ ηα βάζε ησλ ςπρψλ ηνπο. Ο άγηνο Κππξηαλφο πξφηξεπε φινπο λα εμνκνινγνχληαη ηηο ακαξηίεο ηνπο κέρξηο φηνπ δερζνχλ ηελ ζπγρψξεζε ηνπ Κπξίνπ δηά ησλ Ηεξέσλ Σνπ 49. άιιε επηζηνιή ηνπ ν ηεξνκάξηπξαο Δπίζθνπνο, έρνληαο δερζεί ζπζηαηηθέο επηζηνιέο ησλ Οκνινγεηψλ ηεο Πίζηεσο κε αλαθνξά εθείλνπο πνπ έπεζαλ, επέηξεςαλ ζ εθείλνπο πνπ δηαθηλδχλεπαλ λα απνζάλνπλ, λα κελ πεξηκέλνπλ γηα ηελ άθημή ηνπ γηα λα ηνπο ζπγρσξέζεη σο ν θαλνληθφο Δπίζθνπνο, αιιά λα δεηήζνπλ απφ φπνηνλ Πξεζβχηεξν λα ην θάλνπλ. ηελ απνπζία ηνπο έλαο Γηάθνλνο ζα κπνξνχζε λα δερζεί ηελ επηζαλάηην εμνκνιφγεζε θαη λα ρνξεγήζεη ηελ ζπγρψξεζε κε ηελ επίζεζε ησλ ρεξηψλ, ψζηε λα αλαρσξήζνπλ πξνο ηνλ Κχξην κε εηξήλε 50. Ο Χξηγέλεο, εξκελεχνληαο ηελ πίζηε ηεο Αιεμαλδξηλήο Δθθιεζίαο, δηαβεβαίσζε φηη νη ιεηηνπξγνί θαη ηεξείο ηεο Δθθιεζίαο αλειάκβαλαλ ηηο ακαξηίεο ηνπ ιανχ θαη κηκνχκελνη ηνλ Γηδάζθαιφ ηνπο, ρνξεγνχζαλ άθεζε ησλ ακαξηηψλ 51. Αιινχ απαξηζκνχζε ηνπο ηξφπνπο ηεο ζπγρψξεζεο ησλ ακαξηηψλ ζχκθσλα κε ην Ηεξφ Δπαγγέιην 52. Δξκελεχνληαο ηελ ππφζρεζε πνπ δφζεθε απφ ηνλ Κχξην ζηνλ άγην Απφζηνιν Πέηξν, πίζηεπε φηη εθείλνη πνπ επηζπκνύζαλ ηελ ζέζε ηνπ Δπηζθόπνπ όθεηιαλ λα δερζνύλ ηα ιόγηα ηνπ Κπξίνπ θαη ηα θιεηδηά ηεο Βαζηιείαο ησλ Οπξαλώλ όπσο ν Πέηξνο, θαη εθείλα δίδαμαλ όηη ό,ηη δέζκεπαλ ήζαλ δεζκεπκέλα ζηνλ Οπξαλό θαη εθείλα πνπ έιπλαλ, κ άιια ιόγηα εθείλα πνπ δέρζεθαλ ζπγρώξεζε, είλαη ιπκέλα ζηνλ Οπξαλό Κππξηαλνχ, De lapsis, 28, 29, Migne, P.L., 4, Κππξηαλνχ, Epistola 12, 1, Migne, P.L., 4, Χξηγέλνπο, Δηο Λεπτηηθόλ, Οκηιία V, 3, Migne, P.G., 12, Χξηγέλνπο, Δηο Λεπτηηθόλ, Οκηιία II, 4, Migne, P.G., 12, Χξηγέλνπο, Δηο Μαηζαίνλ, XII, 14, Migne, P.G., 13,

20 Ο άγηνο Αζαλάζηνο Αιεμαλδξείαο παξαηήξεζε φηη όπσο έλαο άλζξσπνο βαπηίδεηαη από έλα ηεξέα θαη θσηίδεηαη από ηελ Υάξηλ ηνπ Αγίνπ Πλεύκαηνο, κε παξόκνην ηξόπν εθείλνο πνπ εμνκνινγείηαη κε κεηάλνηα δηά ηνπ ηεξέσο δέρεηαη ηελ ζπγρώξεζε δηά ηεο Υάξηηνο ηνπ Υξηζηνύ 54. Ο Μέγαο Βαζίιεηνο καο πξνεηδνπνίεζε φηη είλαη απαξαίηεην λα εμνκνινγνύκαζηε ηηο ακαξηίεο ζ εθείλνπο πνπ έρνπλ εκπηζηεπζεί ηελ Οηθνλνκία ησλ Μπζηεξίσλ ηνπ Θενύ, κ άιια ιφγηα ζηνπο Δπηζθφπνπ θαη Πξεζβπηέξνπο. Γηθαηψλνληαο απηήλ ηελ εληνιή, ν ηεξφο Παηέξαο καο ππελζχκηζε φηη κε ηέηνην ηξόπν έπξαηηαλ εθείλνη πνπ κεηαλόεζαλ. Γηόηη είλαη γξακκέλν ζην Δπαγγέιην όηη εμνκνινγνύλην ηηο ακαξηίεο ηνπο ζηνλ Ησάλλε ηνλ Βαπηηζηή θαη ζην βηβιίν ησλ Πξάμεσλ (19:18) ζηνπο Απνζηόινπο, δηά ησλ νπνίσλ όινη είραλ βαπηηζηεί. Γηα ηελ Δμνκνιφγεζε ησλ παξζέλσλ πνπ αθηεξψζεθαλ ζηελ αδειθφηεηα, δελ επηηξέπεηαη λα εμνκνινγνχληαη ζηελ Ζγνπκέλε, αιιά λα εμνκνινγνχληαη, κε ηελ παξνπζία κηάο γεξνληφηεξεο αδειθήο, ζε Πξεζβχηεξν πνπ είλαη ηθαλφο λα δψζεη ην θαηάιιειν θάξκαθν 55. Ο άγηνο Ησάλλεο ν Υξπζφζηνκνο παξαηήξεζε φηη ν Ηεξέαο σο θξηηήο θάζεηαη πάλσ ζηε γε θαη ε Γεζπνηηθή απόθαζε αθνινπζεί ηνλ ππεξέηε θαη ό,ηη δηαηάμεη, εθείλν επηβεβαηώλεη εθ ησλ άλσζελ 56. Ο άγηνο Λέσλ ν Μέγαο, Πάπαο Ρψκεο, ζε κία απφ ηηο επηζηνιέο ηνπ, δηαθήξπμε φηη ν Μεζίηεο ηνπ Θενχ θαη ησλ αλζξψπσλ, ν άλζξσπνο Ηεζνχο Υξηζηφο, έδσζε ηελ εμνπζία ζηνπο Πξεζβπηέξνπο ηεο Δθθιεζίαο λα επηβάιινπλ κεηάλνηα ζ εθείλνπο πνπ εμνκνινγηφληνπζαλ θαη θαζαξηδφληνπζαλ δηά ησλ 54 Αζαλαζίνπ Αιεμαλδξείαο, Migne, P.G., 26, Βαζηιείνπ ηνπ Μεγάινπ, Migne, P.G., 31, , Υξπζνζηφκνπ, Πεξί ηεξσζύλεο, III, 5, Migne, P.G., 56,

21 ζσηεξίσλ επηηηκίσλ. Μεηά γηλφληνπζαλ απνδερηνί ζηελ Κνηλσλία ησλ Μπζηεξίσλ δηά ηεο ζχξαο ηεο ζπκθηιίσζεο Σν ζρεηηθό άπεηξν ηεο Δμνπζίαο Σν φηη ν Κχξηνο θαη σηήξαο καο Ηεζνχο Υξηζηφο, ν Τηφο ηνπ Θενχ, εκπηζηεχζεθε ζηελ Δθθιεζία Σνπ ηελ εμνπζία ηνπ λα ζπγρσξνχληαη νη ακαξηίεο ρσξίο θαλέλα πεξηνξηζκφ είλαη πξνθαλέο απφ ηα ιφγηα Σνπ: «Καὶ ὃ ἐὰλ δήζῃο ἐπὶ ηῆο γῆο, ἔζηαη δεδεκέλνλ ἐλ ηνῖο νὐξαλνῖο, θαὶ ὃ ἐὰλ ιύζῃο ἐπὶ ηῆο γῆο, ἔζηαη ιειπκέλνλ ἐλ ηνῖο νὐξαλνῖο» 58 σο επίζεο θαη «ἄλ ηηλσλ ἀθῆηε ηὰο ἁκαξηίαο, ἀθίεληαη αὐηνῖο, ἄλ ηηλσλ θξαηῆηε, θεθξάηεληαη» 59. Άζρεηα απφ ηνπ πφζεο ακαξηίεο ζπγρσξνχληαη ή δεζκεχνληαη, εθείλνη πνπ δέρζεθαλ ηελ εμνπζία απφ ηνλ Κχξην, νη άγηνη Απφζηνινη θαη δη απηψλ ε Δθθιεζία, έρνπλ ην δηθαίσκα λα ρνξεγνχλ ηελ άθεζε ησλ ακαξηηψλ. Δμ άιινπ απφ ην γεγνλφο φηη ν Κχξηνο έδσζε απηή ηελ απνζηνιή ζηελ Δθθιεζία, «θαζὼο ἀπέζηαιθέ κε ὁ παηήξ, θἀγὼ πέκπσ ὑκᾶο» 60, ζπκπεξηιακβάλεη ηελ απφιπηε θαη άπεηξε εμνπζία λα ζπγρσξνχληαη νη ακαξηίεο ηνπ ιανχ. Ο άγηνο Ησάλλεο ν Υξπζφζηνκνο πίζηεπε φηη όιε ηελ θξίζε πνπ ν Παηέξαο έδσζε ζηνλ Τηό 61 δίδεηαη ζ όινπο ηνπο αγίνπο Απνζηφινπο θαη Ηεξείο 62. Ο Κχξηνο ρξεζηκνπνηψληαο απηή ηελ εμνπζία, πνπ εκπηζηεχζεθε ζηελ Δθθιεζία Σνπ, ζπγρψξεζε ζνβαξέο ακαξηίεο, φπσο εθείλεο ηεο κνηραιίδαο γπλαηθφο 63, ηεο ακαξησιήο γπλαίθαο 64, ηνπ Λεζηνχ πάλσ ζην 57 Λένληνο Ρψκεο, Epistola 108 ad Theodorum, 2, Migne, P.L., 54, Μαηζ. 16: Ησάλ. 20: Ησάλ. 20: Ησάλ. 5: Υξπζνζηφκνπ, Πεξί ηεξσζύλεο, III, 5, Migne, P.G., 48, Ησάλ. 8: Λνπθ. 7:

22 ζηαπξφ 65 θαη ηνπ Πέηξνπ 66. Απφ ηελ άιιε πιεπξά ν άγηνο Απφζηνινο Παχινο δέρζεθε λα ζπγρσξέζεη εθείλνλ πνπ έπεζε ζηελ Κφξηλζν. «Δἰ δέ ηηο ιειύπεθελ, νὐθ ἐκὲ ιειύπεθελ, ἀιιά, ἀπὸ κέξνπο ἵλα κὴ ἐπηβαξῶ, πάληαο ὑκᾶο. Ηθαλὸλ ηῷ ηνηνύηῳ ἡ ἐπηηηκία αὕηε ἡ ὑπὸ ηῶλ πιεηόλσλ ὥζηε ηνὐλαληίνλ κᾶιινλ ὑκᾶο ραξίζαζζαη θαὶ παξαθαιέζαη, κήπσο ηῇ πεξηζζνηέξᾳ ιύπῃ θαηαπνζῇ ὁ ηνηνῦηνο. Γηὸ παξαθαιῶ ὑκᾶο θπξῶζαη εἰο αὐηὸλ ἀγάπελ. Δἰο ηνῦην γὰξ θαὶ ἔγξαςα, ἵλα γλῶ ηὴλ δνθηκὴλ ὑκῶλ, εἰ εἰο πάληα ὑπήθννί ἐζηε. ᾧ δέ ηη ραξίδεζζε, θαὶ ἐγώ θαὶ γὰξ ἐγὼ εἴ ηη θεράξηζκαη ᾧ θεράξηζκαη, δη ὑκᾶο ἐλ πξνζώπῳ Υξηζηνῦ, ἵλα κὴ πιενλεθηεζῶκελ ὑπὸ ηνῦ ζαηαλᾶ νὐ γὰξ αὐηνῦ ηὰ λνήκαηα ἀγλννῦκελ» 67. Δπίζεο ζηελ Α Κνξηλζίνπο έγξαςε: «Όισο ἀθνύεηαη ἐλ ὑκῖλ πνξλεία, θαὶ ηνηαύηε πνξλεία, ἥηηο νὐδὲ ἐλ ηνῖο ἔζλεζηλ ὀλνκάδεηαη, ὥζηε γπλαῖθά ηηλα ηνῦ παηξὸο ἔρεηλ. Καὶ ὑκεῖο πεθπζησκέλνη ἐζηέ, θαὶ νὐρὶ κᾶιινλ ἐπελζήζαηε, ἵλα ἐμαξζῇ ἐθ κέζνπ ὑκῶλ ὁ ηὸ ἔξγνλ ηνῦην πνηήζαο! Δγὼ κὲλ γὰξ ὡο ἀπὼλ ηῷ ζώκαηη, παξὼλ δὲ ηῷ πλεύκαηη, ἤδε θέθξηθα ὡο παξὼλ ηὸλ νὕησ ηνῦην θαηεξγαζάκελνλ, ἐλ ηῷ ὀλόκαηη ηνῦ Κπξίνπ ἡκῶλ Ἰεζνῦ Υξηζηνῦ ζπλαρζέλησλ ὑκῶλ θαὶ ηνῦ ἐκνῦ πλεύκαηνο ζὺλ ηῇ δπλάκεη ηνῦ Κπξίνπ ἡκῶλ Ἰεζνῦ Υξηζηνῦ παξαδνῦλαη ηὸλ ηνηνῦηνλ ηῷ ζαηαλᾷ εἰο ὄιεζξνλ ηῆο ζαξθόο, ἵλα ηὸ πλεῦκα ζσζῇ ἐλ ηῇ ἡκέξᾳ ηνῦ Κπξίνπ Ἰεζνῦ» 68. Όζν αλαθνξά ηηο δηδαζθαιίεο ησλ Απνζηνιηθψλ Παηέξσλ, ν Πνηκήλ ηνπ Δξκά παξαηήξεζε φηη όηαλ ζπλήιζα θαη ζπκήζεθα ηελ δόμα ηνπ Θενύ, γνλάηηζα θαη γηα κηα αθόκα θνξά εμνκνινγήζεθα ηηο ακαξηίεο κνπ ζηνλ Κύξην, όπσο έθαλα πξνεγνπκέλσο. Καη εθείλε ήξζε κε έμη λένπο, ηνπο νπνίνπο είδα 65 Λνπθ. 23: Ησάλ. 21: Β Κνξηλζ. 2: Α Κνξηλζ. 5:

23 πξνεγνπκέλσο, θαη ζηάζεθε δίπια κνπ θαη άθνπζε κε πξνζνρή θαζώο πξνζεπρόκνπλα θαη εμνκνινγνύζα ηηο ακαξηίεο κνπ ζηνλ Κύξην 69. ηελ Αθξηθή κεξηθνί Δπίζθνπνη ζέιεζαλ λα απνθιείζνπλ απφ ηελ κεηάλνηα εθείλνπο πνπ δηέπξαμαλ κνηρεία, αιιά ιφγσ ηνπ φηη νη ζπλάδειθνη ηνπο Δπίζθνπνη επηθξάηεζαλ ζηελ χλνδν, αθνινχζεζαλ ηελ γλψκε ηνπο θαη δελ δηαηάξαμαλ ηελ ελφηεηα ηεο Δθθιεζίαο 70. Ο άγηνο Κιήκεο ν Αιεμαλδξεχο κίιεζε γηα κία κεηάλνηα κεηά ην Βάπηηζκα, πνπ ραξαθηήξηζε σο «δεύηεξν βάπηηζκα» θαη απαηηνχζε φηη ε κεηάλνηα ζα πξέπεη λα είλαη εηιηθξηλήο θαη ρσξίο επηζηξνθή ζηηο παιαηέο ακαξησιέο ζπλήζεηεο. Δπηθαιέζηεθε ηελ πξνο Δβξαίνπο Δπηζηνιή: «Αδύλαηνλ γὰξ ηνὺο ἅπαμ θσηηζζέληαο γεπζακέλνπο ηε ηῆο δσξεᾶο ηῆο ἐπνπξαλίνπ θαὶ κεηόρνπο γελεζέληαο Πλεύκαηνο Ἁγίνπ θαὶ θαιὸλ γεπζακέλνπο Θενῦ ξῆκα δπλάκεηο ηε κέιινληνο αἰῶλνο, 6 θαὶ παξαπεζόληαο, πάιηλ ἀλαθαηλίδεηλ εἰο κεηάλνηαλ, ἀλαζηαπξνῦληαο ἑαπηνῖο ηὸλ πἱὸλ ηνῦ Θενῦ θαὶ παξαδεηγκαηίδνληαο» 71. Ζ ζθιήξπλζε ηεο θαξδηάο ζηελ νπνία κπνξεί λα πέζεη θαλείο ηνλ θάκλεη κε δεθηηθφ ηεο εηιηθξηλνχο κεηαλνίαο. Όκσο, γηα εθείλνπο πνπ κ φιε ηνπο θαξδηά ζηξέθνληαη ζην Θεφ κε εηιηθξηλή κεηάλνηα, νη ζχξεο είλαη αλνηθηέο 72. Ο Χξηγέλεο αλαθέξζεθε ζε Υξηζηηαλνχο πνπ έπεζαλ θαη γηα ηνπο νπνίνπο άιινη Υξηζηηαλνί έθιαπζαλ σο λα ήζαλ ρακέλνη θαη λεθξνί γηα ηνλ Θεό, αιιά νη νπνίνη 69 Πνηκήλ ηνπ Δξκά, νξακα 3, 5-6, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει Κππξηαλνχ, Epistola 52, 21, Migne, P.L., 3, Δβξ. 6: Κιήκεληνο Αιεμαλδξέσο, ηξσκαηείο, II, 13, ζηε B, ηνκ. 7, ζει Σνπ ηδίνπ, Σηο ν ζσδόκελνο πινύζηνο, 42, 40, 39, ζηε B, ηνκ. 8, ζει. 373, 371,

24 αλαζηήζεθαλ από ηνπο λεθξνύο, εάλ δερόληνπζαλ λα αιιάμνπλ. Ο Χξηγέλεο πίζηεπε φηη γηα ζνβαξέο ακαξηίεο ζα κπνξνχζε λα ππάξρεη κία αιεζηλή κεηάλνηα ρσξίο ηελ κεζνιάβεζε άιισλ 73. Όηαλ κίιεζε γηα κία κεηάλνηα γηα ζνβαξέο ακαξηίεο, ελλννχζε φηη, εάλ θάπνηνο πέζεη πεξηζζφηεξν απφ κία θνξά, κπνξεί λα ζπγρσξεζεί, αιιά θάησ απφ ηελ πξνυπφζεζε φηη δελ ζα δηαπξάμεη ηελ ίδηα ακαξηία μαλά 74. Οη Απνζηνιηθέο Γηαηάμεηο επαλεηιεκκέλα απεπζχλνπλ ηελ λνπζεζία φηη ν Δπίζθνπνο νθείιεη λα ελεξγεί κε ζπκπάζεηα ζ εθείλνπο πνπ ακάξηεζαλ θαη λα κελ ηνπο ζεσξεί σο αληηπαζείο. Δθείλνο πνπ έπεζε κία θαη δεύηεξε θνξά ζην ίδην ιάζνο ν Κύξηνο δελ εγθαηέιεηςε, αιιά έθαγε κε ηνπο ηειώλεο θαη ακαξησινύο. Δάλ θάπνηνο ακαξησιφο επηζηξέςεη θαη δείμεη θαξπνύο κεηαλνίαο, ηφηε ν Δπίζθνπνο νθείιεη λα ηνλ δερηεί σο ηνλ ρακέλν πηό, ηνλ άζσην, πνπ θαηέθαγε ηελ παηξηθή πεξηνπζία κε ακαξησιέο γπλαίθεο, πνπ έγηλε βνζθόο ρνίξσλ θαη έθαγε καδί ηνπο 75. Παξάιιεια κε ηνλ 52 ν Καλφλα ησλ Αγίσλ Απνζηφισλ πνπ απαηηεί φηη, εάλ θάπνηνο Δπίζθνπνο ή Πξεζβχηεξνο αξλεζεί λα δερηεί φπνηνλ πνπ κεηαλφεζε, θαζαηξείηαη απφ ηελ ζέζε ηνπ, επεηδή ιύπεζε ηνλ Υξηζηό πνπ είπε όηη ραξά γίλεηαη ζηνλ Οπξαλό όηαλ έλαο ακαξησιόο επηζηξέςεη κε κεηάλνηα 76. Ο άγηνο Ησάλλεο ν Υξπζφζηνκνο πίζηεπε φηη ε κεηάλνηα έρεη ηόζε δύλακε πάλσ ζ εθείλνλ πνπ είλαη βαπηηζκέλνο γηα λα ηνλ θάκεη κεγαιύηεξν, εάλ ην επηζπκεί. Ζ κεηάλνηα κπνξεί λα απνκαθξύλεη ην βάξνο ησλ ακαξηηώλ θαη λα εμαζθαιίζεη εθείλνλ πνπ θηλδπλεύεη, αθόκα εάλ θαηήιζε ζην 73 Χξηγέλνπο, Καηά Κέιζνπ, III, 51, ζηε B, ηνκ. 9, ζει Σνπ ηδίνπ, Δηο Λεπτηηθόλ XV, 2, Migne, P.G., 12, Χξηγέλνπο, Δηο Λεπτηηθόλ XI, 2, Migne, P.G., 12, Aπνζηνιηθαί Γηαηάμεηο, II, 40, 1, θαη 41, 1, ζηε B, ηνκ. 2, ζει ν Καλφλα ησλ Απνζηφισλ. 24

25 θαηώηεξν ζθαινπάηη ηεο ακαξηίαο. Αιινχ γξάθνληαο, ελζαξξχλνληαο ηνλ κεηαλννχληα, ζπκβνπιεχεη φηη όπνηε πέθηεηο κέζα ζηελ αγνξά, ηόζεο θνξέο πξέπεη λα ζηαζείο. Έηζη, όζεο θνξέο ακάξηεζεο, κεηαλόεζε γηα ηηο ακαξηίεο ζνπ κελ απνζαξξύλεζαη αθόκα θαη εάλ δύν θνξέο θαη ηξεηο θνξέο κεηαλόεζε Αθόκα θαη εάλ είζαη ζε γεξνληηθή ειηθία θαη ακάξηεζεο, είζειζε κεηαλόεζε, γηαηί εδώ είλαη έλα Ννζνθνκείν, πνπ πξνζθέξεη ζπγρώξεζε ακαξηηώλ 77. Ο άγηνο Κχξηιινο Αιεμαλδξείαο πίζηεπε φηη δελ ππάξρεη ακαξηία πνπ ν Θεόο δελ κπνξεί λα ζπγρσξέζεη γηα εθείλνπο πνπ εηιηθξηλά κεηαλννύλ 78. Ο άγηνο Αζαλάζηνο Αιεμαλδξείαο δηαθήξπμε φηη ε ζαπκαζηή κεηάλνηα ιύλεη όιεο ηηο ακαξηίεο 79. Ο Ηεξεκίαο παξαηήξεζε φηη, φηαλ ν Κχξηνο ππνζρέζεθε ζηνλ άγην Απφζηνιν Πέηξν ηα θιεηδηά ησλ Οπξαλώλ ν Πέηξνο εξώηεζε πόζεο θνξέο ζα πξέπεη λα ζπγρσξέζεη ηνπο ακαξησινύο. Δπηά θνξέο; (Μ απηό πίζηεπε ν Πέηξνο όηη θαηόξζσλε θάηη ην κέγα) (κέρξηο φηνπ) ν Κύξηνο απάληεζε, όρη επηά θνξέο, αιιά εβδνκήθνληα επί επηά θνξέο 80. Δάλ κεξηθνί απφ ηνπο εθθιεζηαζηηθνχο ζπγγξαθείο θαη αγίνπο Παηέξεο ηεο αξραίαο Οξζνδφμνπ Δθθιεζίαο δίζηαδαλ λα ζπγρσξέζνπλ ζαλάζηκα ακαξηήκαηα, απηφ ζπλέβαηλε γηαηί αλεζπρνχζαλ γηα ην φηη, εάλ θαλείο επαλεηιεκκέλα επέζηξεθε ζ απηά ηα ακαξηήκαηα, ζα ζπλεζίζεη ζ απηά θαη ζα αληηκεηψπηδε ηνλ θίλδπλν λα γίλεη αλαίζζεηνο θαη ζα αλαπηπζζφηαλ κία θαηάζηαζε πνπ δελ ζα επηδερφηαλ κεηάλνηα. Απηή είλαη ε 77 Υξπζνζηφκνπ, Δηο Δβξαίνπο, Οκηιία 9, 4, Migne, P.G., 63, 80. Σνπ ηδίνπ, Πεξί κεηαλνίαο, III, 4, Migne, P.G., 49, Κπξίιινπ Αιεμαλδξείαο, Δηο Μαηζαίνλ, Migne, P.G., 72, Aζαλαζίνπ Αιελαδξείαο, Απόζπαζκα εηο Μαηζαίνλ, Migne, P.G., 27, Ηεξεκίνπ, A, ζηνλ Kαξκίξε, Σα Γνγκαηηθά, ηνκ. I, ζει. 391 θαη

26 θαηάζηαζε πνπ ν Κχξηνο αλαθέξζεθε σο ηελ βιαζθεκία θαηά ηνπ Αγίνπ Πλεχκαηνο, πνπ παξακέλεη γηα πάληα αζπγρψξεηε. Ολνκάδεηαη ζθιήξπλζε ηεο θαξδίαο, επεηδή εθείλνο πνπ θζάλεη ζ απηφ ην επίπεδν θαλεξψλεη κία πείζκνλα αληίζηαζε ζηελ επίδξαζε ηνπ Αγίνπ Πλεχκαηνο πνπ ηνλ παξνηξχλεη ζε κεηάλνηα θαη ηελ αιιαγή ηνπ ηξφπνπ δσήο. Απηή ε αληίζηαζε νθείιεηαη ζηελ ειεπζέξα ζέιεζε ηνπ ακαξησινχ 81. Δθείλνο πνπ ζειεκαηηθά θαη κε γλώζε πέθηεη ζηελ ακαξηία βιαζθεκεί ηνλ Θεό θαη δελ ζα ζπγρσξεζεί 82. Απηέο νη ακαξηίεο, πνπ ραξαθηεξίζηεθαλ σο βιαζθεκίεο ελαληίνλ ηνπ Αγίνπ Πλεχκαηνο, είλαη αζπγρψξεηεο φρη ιφγσ ηνπ Θενχ ή ηεο Δθθιεζίαο, αιιά ιφγσ ηεο ακεηαλνεζίαο θαη ην πείζκα ησλ ακαξησιψλ 83. Ζ βιαζθεκία ελαληίνλ ηνπ Αγίνπ Πλεχκαηνο είλαη αζπγρψξεηε θαη αηψληα δηφηη παξαπνηεί ηελ θχζε ηνπ αλζξψπνπ θαη δεκηνπξγεί κία κφληκε θαη ακεηάβιεηε θαηάζηαζε. Ζ αηψληα ηηκσξία είλαη ην απνηέιεζκα ηεο ακαξηίαο, πνπ ζθιεξαίλεη ηελ θαξδηά ηνπ ακεηαλφεηνπ ακαξησινχ ιφγσ ηεο ειεπζέξαο ζέιεζήο ηνπ θαη πνπ γίλεηαη αλεπαλφξζσηε θαη αλίαηε 84. ΙΙΙ. ΤΣΑΣΙΚΑ ΣΗ ΜΔΣΑΝΟΙΑ Ζ δχλακε θαη ε επίδξαζε ηεο κεηαλνίαο θαλεξψλεηαη φηαλ είλαη αιεζήο θαη εηιηθξηλήο. Δίλαη απφιπηα απαξαίηεην λα εθθξαζηνχλ εηιηθξηλήο ιχπε θαη κεηάλνηα πξηλ ρνξεγεζεί ε άθεζε ησλ ακαξηηψλ απφ ηνλ Δπίζθνπν ή ηνλ Πξεζβχηεξν- Πλεπκαηηθφ. Δθείλνο πνπ κεηαλνεί πξέπεη λα είλαη ζηαζεξφο ζηελ απφθαζή ηνπ λα κελ επηζηξέςεη ζηνπο ακαξησινχο ηξφπνπο ηεο δσήο θαη λα επηθέξεη θαξπνχο άμηνπο ηεο κεηαλνίαο. Ζ ζθξαγίδα ηεο εζσηεξηθήο ηνπ αιιαγήο ζθέςεσλ θαη απνθάζεσλ πξέπεη λα αθνινπζήζεη ηελ αλαγλψξηζε θαη 81 Κιήκεληνο Αιεμαλδξέσο, ηξσκαηείο II, 13, ζηε B, ηνκ. 7, ζει Zηγαβελνχ, Δηο Μαηζαίνλ 12:32, Migne, P.G., 129, Aλδξνχηζνπ, Γνγκαηηθή, ζει Tξεκπέια, Γνγκαηηθή, ηνκ. III, ζει

27 εμνκνιφγεζε ησλ δηαπξαρζέλησλ ακαξηεκάησλ, φρη κφλνλ ζηηο πξνζεπρέο ηνπ κεηαλννχληνο, αιιά κε ηαπείλσζε λα απνθαιχπηνληαη κπξνζηά ζηνλ Δπίζθνπν ή ηνλ Πξεζβχηεξν- Πλεπκαηηθφ, φπσο αθξηβψο θάπνηνο πνπ θαλεξψλεη ηελ αξξψζηηα ηνπ ζ έλα γηαηξφ κε ζθνπφ λα ιάβεη ην θαηάιιειν θάξκαθν γηα λα ζεξαπεπζνχλ νη πιεγέο. Μεηά απφ ηελ εμνκνιφγεζε ε άθεζε επαθνινπζεί πνπ ζπλίζηαηαη απφ ηελ άθεζε ησλ ακαξηηψλ θαη ηελ απνθαηάζηαζε κέζα ζηελ Υάξηλ ηνπ Θενχ. 1. Απηνθαηάθξηζε θαη ζπληξηβή ωο πξνϋπνζέζεηο Δθ φζνλ ε κεηάλνηα πξνυπνζέηεη εθ ησλ πξνηέξσλ ηελ άξλεζε θαη ηελ απνζηξνθή ηεο ακαξηίαο, φπσο θαη ηελ αιιαγή ηνπ ηξφπνπ ζθέςεσο θαη απνθάζεσλ, είλαη πξνθαλέο φηη ην πξψην βήκα ηεο κεηαλνίαο είλαη ην λα γλσξίδεη θαλείο ηηο ακαξηίεο, λα αλαγλσξίδεη ηα ζθάικαηα θαη λα θαηαθξίλεη ηνλ εαπηόλ ηνπ 85. Υσξίο απηή ηελ αλαγλψξηζε θαη απηνθαηάθξηζε, ε κεηάλνηα είλαη εμνινθιήξνπ αζχιιεπηε. Γηθαίσζε νπνηαζδήπνηε ακαξηίαο ή ηελ κεηαβίβαζε ηεο επζχλεο ζ άιινπο ακβιχλεη ην θέληξν ηεο κεηάλνηαο θαη απνηξέπεη ηελ αλάπηπμε ηεο ηαπεηλήο θαη ζπληεηξηκκέλεο θαξδίαο. Ο Μέγαο Βαζίιεηνο παξαηήξεζε φηη: Ζ κεηάλνηα θαιεί θάπνηνλ λα δήζεη κε ηελ αλαγλώξηζε ηεο ελνρήο ηνπ, αθνινπζνύκελε από ζπληεηξηκκέλε θαξδηά 86. Γελ αξθεί ην λα παξαδερηεί απιά φηη «ακάξηεζε», αιιά λα αλαγλσξίζεη ηα δηθά ηνπ ζθάικαηα δηά ηεο εηιηθξηλνχο απηνεμεηάζεσο. 85 Υξπζνζηφκνπ, Δηο Α Κνξηλζίνπο, Οκηιία 28, 2, Migne, P.G., 61, Bαζηιείνπ ηνπ Μεγάινπ, Δηο Ζζαταλ, θεθ. 15, 297 θαη θεθ. 1, 34, Migne, P.G., 30, 640 θαη

28 Ο ηεξφο Υξπζφζηνκνο ηφληζε φηη: Σν θάξκαθν ηεο κεηαλνίαο εηνηκάδεηαη πξώηα από ηελ γλώζε ησλ ηδίσλ ακαξηεκάησλ 87. Υσξίο ηελ γλψζε θαη πιήξε αλαγλψξηζε ηεο ελνρήο πνπ έρεη θαλείο επεηδή δηέπξαμε ακαξηίεο, είλαη αδχλαην λα δεκηνπξγεζεί κία εηιηθξηλήο ζπληξηβή ηεο θαξδηάο θαη ε «θαηὰ Θεὸλ ιύπε», πνπ ζπληζηνχλ ηα πξψηα απαξαίηεηα θαη νπζηαζηηθά ζηνηρεία ηεο αιεζηλήο κεηαλνίαο. Ο άγηνο Απφζηνινο Παχινο καο δίδαμε ιέγνληαο, «ἡ γὰξ θαηὰ Θεὸλ ιύπε κεηάλνηαλ εἰο ζσηεξίαλ ἀκεηακέιεηνλ θαηεξγάδεηαη ἡ δὲ ηνῦ θόζκνπ ιύπε ζάλαηνλ θαηεξγάδεηαη» 88. Ο άγηνο Ηνπζηίλνο ν θηιφζνθνο θαη κάξηπο, ρξεζηκνπνηψληαο ηνλ Πξνθεηάλαθηα Γαβίδ σο παξάδεηγκα κεηαλνίαο, παξαηήξεζε φηη ζπγρσξέζεθε όηαλ έθιαπζε θαη πέλζεζε. πλεπψο, εάλ απηόο ν κέγαο βαζηιέαο, πνπ ήηαλ ρξηζηόο θαη πξνθήηεο, δέρζεθε ηελ ζπγρώξεζε, πόζν είλαη δπλαηόλ γηα ηνπο αθαζάξηνπο λα ζπγρσξεζνύλ παξά κόλνλ εάλ θιαύζνπλ θαη πελζήζνπλ 89. Ο ηεξφο Υξπζφζηνκνο ηφληζε ην παξάδεηγκα ησλ Νηλεπτηψλ πνπ έβαιαλ πάλσ ζηηο πιεγέο ηνπο θαη ληύζεθαλ κε ζάθνπο θαη έξημαλ πάλσ ηνπο ζηάρηε θαη έθιαπζαλ 90. άιιν παξάδεηγκα ν Γαβίδ έθιαπζε γηα ηηο ακαξηίεο ηνπ κε κία ζπληεηξηκκέλε θαξδηά, αθνζίσζε ςπρήο, θαη ηηο ελζπκείην ζπλερώο. Ο άγηνο Απφζηνινο Πέηξνο κεηαλφεζε θαη ηα δάθξπά ηνπ θαζάξηζαλ ηελ ακαξηία ηνπ Υξπζνζηφκνπ, Δηο Δβξαίνπο, Οκηιία 9, 4, Migne, P.G., 63, Β Κνξηλζ. 7: Ηνπζηίλνπ, Γηάινγνο, 141, ζηε B, ηνκ. 3, ζει Ησλά 3: Υξπζνζηφκνπ, Δηο Α Κνξηλζίνπο, Οκηιία 4, 5-6, Migne, P.G., 61,

29 Έθηνηε απφ ηελ αξρή ε κεγάιε ζεκαζία ηεο ζπληεηξηκκέλεο θαξδίαο δηαθεξχρζεθε απφ ηελ Ηεξά Παξάδνζε. Απηή ε ζπληεηξηκκέλε θαξδηά θάκλεη ηελ κεηάλνηα εηιηθξηλή θαη ελεξγφ. Ο Πνηκήλ ηνπ Δξκά δηαθήξπμε ιέγνληαο: Άθνπζε, είπε. Οη ακαξηίεο ζνπ είλαη αλαξίζκεηεο, αιιά όρη ηόζν αλαξίζκεηεο πνπ λα παξαδνζείο ζ απηόλ ηνλ άγγειν. Αιιά ε νηθνγέλεηά ζνπ δηέπξαμε κεγαιύηεξεο ακαξηίεο θαη παξαπηώκαηα, θαη ν έλδνμνο άγγεινο εμνξγίζηεθε από ηα έξγα ηνπο, θαη γη απηό ηνλ ιόγν δηέηαμε λα επεξεαζηνύλ γηα έλα δηάζηεκα, ώζηε λα κπνξέζνπλ λα κεηαλνήζνπλ θαη θαζαξίζνπλ ηνλ εαπηόλ ηνπο από θάζε επηζπκία απηνύ ηνπ θόζκνπ. Ώζηε, όηαλ κεηαλνήζνπλ θαη είλαη θαζαξνί, ηόηε ν άγγεινο ηεο ηηκσξίαο ζα θύγεη 92. Δπνκέλσο, λνκίδεηο όηη νη ακαξηίεο εθείλσλ πνπ κεηαλννύλ ζπγρσξνύληαη ακέζσο; Όρη βέβαηα! Αιι εθείλνο πνπ κεηαλνεί πξέπεη λα βαζαλίζεη ηελ ςπρή ηνπ θαη λα είλαη εμαηξεηηθά ηαπεηλόο ζ όια πνπ θάκλεη θαη λα επεξεάδεηαη κε κία ζεηξά ζιίςεσλ θαη εάλ ππνκέλεη ηηο ζιίςεηο πνπ ζα έξζνπλ πάλσ ηνπ, ηόηε ζίγνπξα Δθείλνο πνπ δεκηνύξγεζε ηα πάληα θαη ηα έλδπζε κε δύλακε ζα ζπγθηλεζεί κε ζπκπάζεηα θαη ζα δώζεη θάπνηα ζεξαπεία 93. Ο Σεξηπιιηαλφο ζεσξνχζε ηελ ηαπεηλή θαξδηά σο ην πξσηαξρηθφ ζηνηρείν ηεο κεηαλνίαο 94. Ο Χξηγέλεο παξνπζίαζε έλαλ πνπ δηέπξαμε ζαλάζηκε ακαξηία σο αλήκπνξν λα θαηνηθήζεη κε ηα πηώκαηα, αιιά είλαη βαζαληζκέλνο κέζα ζηελ θαξδηά ηνπ, αλήκπνξνο λα πηεη ή λα θάεη ιόγσ ηνπ πόλνπ ηεο κεηαλνίαο, όιε ηελ εκέξα θαηζνπθηαζκέλνο θαη θζεηξόκελνο, θσλάδνληαο κε αλαζηελαγκνύο ηεο θαξδηάο ηνπ, βιέπνληαο ηηο ακαξηίεο ηνπ πάληνηε κπξνζηά ηνπ θαη πάληνηε θαηαδηθάδνληάο ηνλ, όρη γηα κηα 92 Πνηκήλ, Παξαβνιή 7, 2, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει Πνηκήλ, Παξαβνιή 7, 4, ζηνλ Lightfoot, Apostolic Fathers, ζει Tεξηνπιηαλνχ, De poenitentia, IX, Migne, P.L., 1,

30 εκέξα νύηε γηα κία λύρηα, αιιά ηηκσξεκέλνο γηα κία καθξάλ πεξίνδν 95. Ο ηεξφο Υξπζφζηνκνο πξφζθεξε ηα δάθξπα ηεο ζπληξηβήο σο ελώλνληαο ηνλ κεηαλννύληα κε ηνλ Θεό θαη σο θάκλνληαο ηελ ακαξησιή γπλαίθα πεξηζζόηεξν ζεκλή από ηηο παξζέλεο. Υξεζηκνπνίεζε ην παξάδεηγκα ηεο βξνρήο, φηαλ κεηά απφ ηελ θαηαηγίδα εηξεληθφο θαηξφο επαθνινπζεί. Με παξφκνην ηξφπν ηα δάθξπα θέξλνπλ εζσηεξηθή εηξήλε θαη δηαιχνπλ ην ζθνηάδη πνπ πξνθιήζεθε απφ ηελ ακαξηία. Σφληζε επίζεο φηη απηά ηα δάθξπα δελ πξέπεη λα ρχλνληαη απφ καηαηνδνμία, αιιά απφ αθνζίσζε, ρσξίο λα ηνλ βιέπνπλ νη άιινη, αιιά κέζα ζηα απφξξεηα κέξε ηεο θαξδηάο καο κφλνλ γηα ηνλ Θεφ. Πξέπεη λα αλαζηελάδεηο, όηαλ ακάξηεζεο φρη γηαηί ζα ηηκσξεζείο, δηόηη απηό δελ είλαη ηίπνηε, αιιά επεηδή ζπγθξνύζηεθεο κε ηνλ Κύξηό ζνπ πνπ έδσζε ηνλ Τηό Σνπ γηα ζέλα 96. χκθσλα κε ηα πην πάλσ, ην πξσηαξρηθφ θαη βαζηθφ ζηνηρείν ηεο αιεζηλήο θαη εηιηθξηλνχο κεηαλνίαο είλαη ε ζπλαίζζεζε ησλ ζθαικάησλ, λα αλαγλσξίδεη θαλείο ρσξίο λα δηθαηψλεη ηα ακαξηήκαηά ηνπ κπξνζηά ζηνλ Θεφ κε απφιπηε ηαπείλσζε, ζπληξηβή θαξδίαο θαη ζενθηινχο πέλζνπο. Ο ιφγνο θαη ε αηηία απηήο ηεο ηαπείλσζεο θαη ζενθηινχο πέλζνπο πξέπεη λα πξνθαινχληαη φρη κφλνλ γηαηί παξάθνπζαλ ηνλ Νφκν ηνπ Θενχ θαη έπεζαλ ζε δηάθνξεο παξαβάζεηο, αιιά ιφγσ ηνπ γεγνλφηνο φηη έρνκε απνδείμεη φηη είκαζηε αλάμηνη θαη αράξηζηνη ηεο αγάπεο ηνπ Θενχ θαη ηηο αλαξίζκεηεο επεξγεζίεο Σνπ. 95 Χξηγέλνπο, Δηο Ηεξεκίαλ, Οκηιία XIX, 9, Migne, P.G., 13, Υξπζνζηφκνπ, Δηο Μαηζαίνλ, Οκηιία 6, 5, Migne, P.G., 57, Σνπ ηδίνπ, Δηο Β Κνξηλζίνπο, Οκηιία 4, 6, Migne, P.G., 61,

31 2. Η δηπιή Δμνκνιόγεζε ωο όξνο ηεο Μεηαλνίαο Ζ εμνκνιφγεζε αθνινπζεί ηελ ζπληεηξηκκέλε θαξδηά. Όηαλ κηιάκε γηα εμνκνιφγεζε πξέπεη λα ζπκφκαζηε φηη έρεη δηπιή ζεκαζία: 1. Δμνκνιφγεζε κε κία ζπληεηξηκκέλε θαξδηά, δάθξπα κε πξνζεπρέο θαη δεήζεηο πξνο ηνλ Θεφ, θαη 2. Δμνκνιφγεζε ζ έλα Πλεπκαηηθφ Παηέξα (Δπίζθνπν ή Πξεζβχηεξν). Σαπηφρξνλα, είλαη ζεκαληηθφ λα ηνληζηεί φηη ε εμνκνιφγεζε ζην Θεφ πνπ εθθξάδεηαη κε ηελ πξνζσπηθή θαη αηνκηθή πξνζεπρή δελ αληηθαζηζηά ή δελ θάκλεη πεξηηηή ηελ εμνκνιφγεζε κπξνζηά ζηνλ Πλεπκαηηθφ Παηέξα (Δπίζθνπν ή Πξεζβχηεξν). Σν Ηεξφ Μπζηήξην ηεο Δμνκνινγήζεσο ζθξαγίδεη θαη ηειεηνπνηεί ηηο εμνκνινγήζεηο εηδηθά εθείλεο πνπ αθνξνχλ ζαλάζηκεο ακαξηίεο. Μφλνλ δηά ηνπ Ηεξνχ Μπζηεξίνπ ηεο Δμνκνινγήζεσο θαη Μεηαλνίαο κπνξνχλ απηέο νη ακαξηίεο λα ζπγρσξεζνχλ θαη δηά ησλ παηδαγσγηθψλ κέηξσλ κπνξεί θαλείο λα επηηχρεη ηελ ζεξαπεία θαη απνθαηάζηαζή ηνπ. Δίλαη θπζηθφ φηη εθείλνο πνπ αλαγλσξίδεη ηηο ακαξηίεο ηνπ κε κία ηαπεηλή θαξδηά ζηξέθεηαη πξνο ηνλ Θεφ εμνκνινγνχκελνο ηα παξαπηψκαηά ηνπ, δεηψληαο ην Έιενο θαη ηελ πγρψξεζε ηνπ Θενχ. Δμνκνιφγεζε ρσξίο ηαπείλσζε απνβαίλεη κία ηππηθή θαη άρξεζηε ζπλήζεηα. Ο ηεξφο Υξπζφζηνκνο, απαξηζκψληαο ηα ζπζηαηηθά ηνπ θαξκάθνπ ηεο Μεηαλνίαο, θπξηνιεθηηθά ηνπνζέηεζε ηελ αλαγλψξηζε θαη εμνκνιφγεζε ησλ πξνζσπηθψλ ακαξηεκάησλ κπξνζηά ζηνλ Κχξην. Αιινχ, ηφληζε φηη ε Δμνκνιφγεζε ησλ ακαξηηψλ μεπιχλεη ηα παξαπηψκαηα. Απνδερφκελνο ηελ αλαγθαηφηεηα ηεο Δμνκνινγήζεσο, παξαηήξεζε φηη ν Θεφο 31

32 αλαδεηά ηηο εμνκνινγήζεηο ησλ ακαξησιψλ, ψζηε λα κάζνπκε ην κεγαιείν ηεο ζπγρψξεζεο ησλ νθεηιψλ καο, λα πξνζθέξνπκε ζπλερή επραξηζηία θαη, κε ηνλ ζπλερή αγψλα, λα αληηζηεθφκαζηε ζηνπο πεηξαζκνχο, ψζηε λα γίλνπκε ελάξεηνη 97. Απηή ε εμνκνιφγεζε ζπλερίδεηαη: 1. Χο κία θπζηθή αληίδξαζε ελαληίνλ ησλ επηζέζεσλ ησλ ακαξησιψλ ζθέςεσλ, θαληαζηψλ θαη έξγσλ 2. ηελ απάξλεζε θαη ζπγρψξεζε ηεο ακαξηίαο 3. ηελ ελζχκεζε ησλ πηψζεσλ θαη 4. ηελ αλαγλψξηζε θαη παξαδνρή ηεο αδπλακίαο καο θαη ηελ αλαγθαηφηεηα ηεο επίθιεζεο ηνπ Θείνπ Διένπο θαη Θεξαπεπηηθήο Υάξηηνο ηνπ Θενχ. Ο Μέγαο Βαζίιεηνο καο δηαβεβαίσζε φηη ν Θεφο ζέιεη λα δείμεη έιενο ζηνλ κεηαλννχληα ακαξησιφ ηνπ νπνίνπ ε θαξδηά έγηλε ηαπεηλή θαη ζπληεηξηκκέλε δηά ηεο εηιηθξηλνχο Δμνκνινγήζεσο ησλ πην θξπθψλ ακαξηηψλ ηνπ, πνπ δεκνζίσο εμνκνινγήζεθε ρσξίο ληξνπή. Χο απνηέιεζκα απηήο ηεο πξάμεσο ν Θεφο ρνξεγεί ην άκεηξν έιεφο Σνπ. Μεηά απφ ηελ δεκφζηα εμνκνιφγεζε είλαη ραξαθηεξηζηηθφ γηα ηνλ Δπίζθνπν ή ηνλ Πξεζβχηεξν-Πλεπκαηηθφ λα θαιεί ηνπο πηζηνχο λα βνεζήζνπλ ηνλ κεηαλννχληα ακαξησιφ κε ηηο πξνζεπρέο ηνπο γηα ηελ ηέιεηα ζεξαπεία ησλ πιεγψλ ηνπ Υξπζνζηφκνπ, Δηο Δβξαίνπο, Οκηιία 9, 4, Migne, P.G., 63, 80. Σνπ ηδίνπ, Δηο Γέλεζηλ, Οκηιία 20, 3, Migne, P.G., 53, 170. Σνπ ηδίνπ, Δηο Λάδαξνλ, Οκηιία 4, 4, Migne, P.G., 48, Βαζηιείνπ ηνπ Μεγάινπ, Δηο Φαικόλ 32, 3, Migne, P.G., 29, 332. Δηξελαίνπ, Αηξέζεηο, βηβιίν I, θεθ. 13, 5, Migne, P.G., 7,

33 Γηα ηελ απνδνρή ηεο ζπγρψξεζεο ησλ ακαξηηψλ δηά κέζνλ ηνπ Ηεξνχ Μπζηεξίνπ ηεο Δμνκνινγήζεσο πξνο ηνλ Θεφ, ε αλαγλψξηζε θαη παξαδνρή ησλ ακαξηηψλ πξέπεη λα ζπλδπάδεηαη κε ηελ εμνκνιφγεζε ζηνλ Πλεπκαηηθφ Παηέξα (Δπίζθνπν ή Πξεζβχηεξν) πνπ ρξεζηκνπνηεί ηελ εμνπζία ηνπ λα δεζκεχεη ή λα ιχλεη ηηο ακαξηίεο. Απηφο ρνξεγεί ην αλαγθαίν θάξκαθν γηα ηελ ζεξαπεία ηνπ κεηαλννχληνο ακαξησινχ 99. Πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ζηα πξψηα ρξφληα ηεο Δθθιεζίαο, φηαλ νη ακαξηίεο ησλ πηζηψλ δελ πξνμελνχζαλ ζθάλδαια, εμνκνινγηφληνπζαλ δεκφζηα ελψπηνλ φιεο ηεο Δθθιεζίαο θαη ηελ παξνπζία ηνπ ιεηηνπξγνχ. Ο Χξηγέλεο ζπκβνπιεχεη φηη νθείιεη θαλείο λα βξεη έκπεηξν γηαηξφ πνπ, αλάκεζα ζ άιια πξάγκαηα, ζα νδεγήζεη θαη ζεξαπεχζεη ηνλ ακαξησιφ Άθεζε από ηνλ Δπίζθνπν ή Πξεζβύηεξν Μεηά απφ ηελ Δμνκνιφγεζε ησλ ακαξηηψλ καο, ε άθεζε ή ζπγρψξεζε ησλ ακαξηηψλ απφ ηνλ ιεηηνπξγφ ηνπ ηεξνχ Μπζηεξίνπ επαθνινπζεί. Ο Δπίζθνπνο ή Πξεζβχηεξνο- Πλεπκαηηθφο έρεη ηελ εμνπζία, εάλ ζεσξήζεη αλαγθαίν, λα παξαηείλεη ηελ ζπγρψξεζε γηα κία ζπγθεθξηκέλε πεξίνδν. Ο ιεηηνπξγφο ηεο άθεζεο ή ζπγρψξεζεο ησλ εμνκνινγεζέλησλ ακαξηηψλ παξέρεη ηελ άθεζε δηά πξνζεπρήο θαη επίζεζεο ησλ ρεηξψλ. Απηέο νη ζπγρσξεκέλεο ακαξηίεο δηαγξάθνληαη εμνινθιήξνπ απφ ηελ Θεία Υάξηλ ηνπ Παλαγίνπ Πλεχκαηνο δηά ησλ δαθξχσλ κεηαλνίαο θαη δελ ππάξρνπλ πιένλ σο εκπφδην γηα ηελ επηζηξνθή ζηελ θαηάζηαζε ηεο Υάξηηνο απφ ηελ νπνίαλ πξνζσξηλά απνκαθξχλζεθε ιφγσ ηεο ακαξηίαο. 99 Πιάησλνο Μφζραο, Οξζόδνμνο Γηδαζθαιία, ζει Χξηγέλνπο, Δηο Φαικόλ XXXVII, Οκηιία II, 6, Migne, P.G., 12,

34 Ζ ζπγρψξεζε πξνζθέξεηαη ζχκθσλα πξνο ηελ εμνπζία πνπ δφζεθε απφ ηνλ Κχξην θαη σηήξα καο Ηεζνχ Υξηζηφ, ηνλ Τηφ ηνπ Θενχ, πξνο ηελ Οξζφδνμν Δθθιεζία Σνπ. Καη πάλσ απ φια ηα ππφινηπα Ηεξά Μπζηήξηα ε επίθιεζε πξνζεπρήο ηνπ Ηεξέσο δηθαηψλεηαη. Απηφο ν ηχπνο επίθιεζεο κέζα ζηελ Οξζφδνμν Δθθιεζία είλαη: «Ο Θεόο, ν ζπγρσξήζαο Γβίδ, δηά Νάζαλ ηνπ πξνθήηνπ, ηα ίδηα εμνκνινγήζαληη ακαξηήκηα απηόο ν Θεόο ζπγρσξήζν ζνη δη εκνύ ηνπ ακαξησινύ πάληα, θη ελ ησ λπλ αηώλη, θαη ελ ησ κέιινληη» 101. Απηφο ν ηχπνο επίθιεζεο ηεο ζπγρψξεζεο κέζα ζην Μπζηήξην ηεο Μεηαλνίαο δηθαηψλεηαη φρη κφλνλ γηαηί ν πξαγκαηηθφο ιεηηνπξγφο κέζα ζην Μπζηήξην είλαη ν Μέγαο Αξρηεξέαο, ν Ηεζνχο Υξηζηφο. Απηφ είλαη ιφγσ ηνπ γεγνλφηνο φηη ε ζπγρψξεζε εμαξηάηαη φρη κφλνλ απφ ηελ άθεζε πνπ πξνζθέξεηαη απφ ηνλ Δπίζθνπν ή Πξεζβχηεξν-Πλεπκαηηθφ, αιιά απφ ηελ εηιηθξηλή κεηάλνηα εθείλνπ πνπ εμνκνινγήζεθε. Ο Ηεζνχο Υξηζηφο, ν Τηφο ηνπ Θενχ, είλαη ν Μφλνο πνπ κπνξεί λα εξεπλήζεη ηα βάζε ηεο θαξδηάο θαη ηεο ςπρήο ηνπ αλζξψπνπ. Οη άλζξσπνη (Δπίζθνπνη θαη Πξεζβχηεξνη) θάκλνπλ ιάζε ζηηο θξίζεηο ηνπο θαη εθείλνη πνπ εμνκνινγνχληαη ηηο ακαξηίεο ηνπο θξχβνπλ πνιιέο θνξέο νξηζκέλα ζθάικαηα απφ ηνλ Δμνκνιφγν-Πλεπκαηηθφ. Αθφκα, ιφγσ πξνζσπνιεςία ή ελδηαθέξνλ, ν κεηαλνψλ ακαξησιφο κπνξεί λα παξαπιαλήζεη ηνλ ιεηηνπξγφ ηνπ Ηεξνχ Μπζηεξίνπ ζε ιαλζαζκέλα ζπκπεξάζκαηα πνπ ν Θεφο δελ επηθπξψλεη. Όκσο, απηφ δελ κεηψλεη ηελ δχλακε ηνπ Μπζηεξίνπ, νχηε ν αγηαζκφο ή ε θαηαδίθε ηνπ κεηαλννχληνο ακαξησινχ εμαξηάηαη απφ ηνλ βαζκφ ηεο εηιηθξίλεηάο ηνπ. Γη απηφ, ην Ηεξφ Μπζηήξην ηεο Μεηαλνίαο ελεξγεί κφλνλ φηαλ ν κεηαλνψλ ακαξησιφο πιεζηάδεη κε εηιηθξηλή κεηάλνηα θαη κε ηαπεηλή θαη ζπληεηξηκκέλε θαξδία, εμνκνινγνχκελνο ηηο ακαξηίεο ηνπ θαηά ηελ δπλαηφηεηά ηνπ. 101 Δπρνιφγηνλ, ζει