Αναπτύσσοντας Δεξιότητες και Τεχνικές Μελέτης στον Ακαδημαϊκό Χώρο: Προεκτάσεις Προσωπικής και Επαγγελματικής Ανάπτυξης

Transcript

1 Σεμινάριο Κέντρο Διδασκαλίας και Μάθησης Πανεπιστήμιο Κύπρου 1 Αναπτύσσοντας Δεξιότητες και Τεχνικές Μελέτης στον Ακαδημαϊκό Χώρο: Προεκτάσεις Προσωπικής και Επαγγελματικής Ανάπτυξης Γιώργος Ολυμπίου Συντονιστής Σχολικής Εμπειρίας Δασκάλων Τμήμα Επιστημών της Αγωγής 6 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2019

2 Περιεχόμενα 2 Aπαιτούμενη μελέτη στον ακαδημαϊκό χώρο Είδος και βαθμός Πτυχές μελέτης στον ακαδημαϊκό χώρο Προϋπάρχουσες δεξιότητες και τεχνικές μελέτης σε σχετικά πλαίσια Δεξιότητες και τεχνικές μελέτης στον ακαδημαϊκό χώρο Προεκτάσεις αναπτυγμένων δεξιοτήτων και τεχνικών μελέτης σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο

3 ΜΕΛΕΤΗ 3 Εάν είναι τόσο σημαντική μια μεθοδολογία συλλογής σημειώσεων ή της οργανωμένης μελέτης γιατί δεν διδαχθήκαμε ποτέ κάτι τέτοιο, κάποια στιγμή, κατά τα χρόνια της δημοτικής, της μέσης ή της ανώτατης εκπαίδευσης;

4 Εισαγωγή 4 Κάποιοι υποστηρίζουν ότι μαθαίνουμε: 10% απ ότι διαβάζουμε 20% απ ότι ακούμε 30% απ ότι βλέπουμε 50% απ ότι βλέπουμε και ακούμε 70% απ ότι συζητούμε με τους άλλους 80% απ ότι βιώνουμε σε προσωπικό επίπεδο 95% απ ότι διδάσκουμε σε κάποιον άλλο William Glasser Ψυχοθεραπευτής Χωρίς ο πιο πάνω ισχυρισμός να έχει τεκμηριωθεί πλήρως υπάρχει πλήρης ομοφωνία ότι το κάθε άτομο: μαθαίνει με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο

5 Θεμελιώδη Ερωτήματα 5 Ποιος είναι ο δικός σας τρόπος μελέτης; Προκύπτουν διαφορετικά είδη μελέτης σύμφωνα με τις απαιτήσεις ενός μαθήματος/μιας εξέτασης κ.λπ; Ποια είναι η αγαπημένη σας τεχνική μελέτης; Πιστεύετε ότι έχετε αναπτύξει τις απαραίτητες δεξιότητες μελέτης για να ανταποκριθείτε με επιτυχία στις προσδοκίες σας; Αν ναι, ποιες είναι αυτές; Αν όχι, με ποιο τρόπο μπορούμε να καταφέρουμε κάτι τέτοιο;

6 Είδη Μελέτης 6 Πώς οι απαιτήσεις ενός προγράμματος ή μιας υποχρέωσης καθορίζουν το είδος της μελέτης που θα ακολουθήσει; Ατομική άσκηση (π.χ. Quiz) Ατομική εργασία Ομαδική εργασία Ενδιάμεσες Εξετάσεις (π.χ. Πανεπιστήμιο Κύπρου) Τελικές Εξετάσεις (π.χ. Πανεπιστήμιο Κύπρου) Περιεκτική εξέταση (π.χ. διδακτορικό πρόγραμμα) Εξέταση εργοδότησης (π.χ. εξετάσεις για μια θέση στο δημόσιο) Προφορική εξέταση

7 Είδη Μελέτης 7 Το είδος της απαίτησης, ευθύνης ή υποχρέωσης καθορίζει το είδος της μελέτης που θα ακολουθήσει Ευθύνη/ Απαίτηση Ατομική εργασία Ομαδική εργασία Τελική εξέταση Είδος και βαθμός μελέτης Αυστηρή κωδικοποίηση οδηγιών Εξατομικευμένη προσπάθεια σε προσωπικό χώρο Συνάντηση με συμφοιτητές/τριες μόνο για επίλυση αποριών (σε μη παραγωγικό χρόνο) Κωδικοποίηση οδηγιών Συζήτηση με τα μέλη της ομάδας Διαμοιρασμός ευθυνών (με βάση την κωδικοποίηση) Συναντήσεις συντονισμού και ενημέρωσης Κωδικοποίηση κομβικών σημείων του μαθήματος Προσπάθεια ιεράρχησης και επιλογής ύλης Συσχέτιση με παραδείγματα και με συναντήσεις του μαθήματος

8 Είδη Μελέτης 8 Ευθύνη/ Απαίτηση Προφορική εξέταση Εξέταση εργοδότησης Είδος και βαθμός μελέτης Καθορισμός/επιλογή/ιεράρχηση ύλης Εναλλακτικά σενάρια ερωτήματος Δοκιμή/πρόβα απαντήσεων σε ερωτήματα προς τον εαυτό μου Πρόβλεψη απαντήσεων που ξεχωρίζουν (ειδικά σε περιπτώσεις επιλογής ατόμων) Καθορισμός/επιλογή/ιεράρχηση ύλης (σε σχέση με το αντικείμενο) Εξατομικευμένη προετοιμασία Σαφής οργάνωση του χρόνου της εξέτασης σε σχέση με τις δυνατότητες ανταπόκρισης Οργάνωση μελέτης με βάση τη δομή του δοκιμίου στον χρόνο που δίνεται Δεν προσπαθώ να τα προλάβω όλα

9 Πτυχές Μελέτης στον Ακαδημαϊκό Χώρο 9 Διαλέξεις και εργαστήρια μαθημάτων Συναντήσεις με τους/τις διδάσκοντες/ουσες (καθοδήγηση, στήριξη κ.λπ) Αλληλεπίδραση με συμφοιτητές/τριες για συγκεκριμένα ζητήματα Χρήση τεχνολογίας και οπτικοακουστικών μέσων για μελέτη Εξατομικευμένη μελέτη σε προσωπικό χρόνο Ομαδική μελέτη Κ.λπ

10 Προϋπάρχουσες δεξιότητες και τεχνικές μελέτης 10 Ευθύνη/ Υποχρέωση Τεχνική μελέτης Προϋπάρχουσα δεξιότητα Διαγώνισμα Προσπάθεια απομνημόνευσης όλης της ύλης Δεξιότητες απομνημόνευσης Εργασία Καθημερινό διάβασμα Τελική εξέταση Εντοπισμός πιθανών λύσεων στο κύριο «βιβλίο» (διδακτικό εγχειρίδιο στη μέση εκπαίδευση) Οποιαδήποτε ώρα, στιγμή της ημέρας με βάση τις απογευματινές δραστηριότητες σε χώρους όπως το γραφείο, το κρεβάτι, το τραπέζι της κουζίνας, το σαλόνι κ.λπ Διάβασμα όταν πλησιάζουν οι ημέρες της εξέτασης ατομικά και κάποιες φορές ομαδικά Σύγκριση είδους εργασίας με άλλες ή με υφιστάμενες εργασίες στο διδ. εγχειρίδιο Ολοκλήρωση των απαιτούμενων εργασιών με κάθε τρόπο. Παντελής άγνοια της σημασίας της οργάνωσης του χρόνου για το βέλτιστο αποτέλεσμα Απομνημόνευση (ή κάλυψη) όλης της ύλης

11 Τι συμβαίνει στον ακαδημαϊκό χώρο; 11

12 Δεξιότητες και Τεχνικές Μελέτης στον Ακαδημαϊκό Χώρο 12 Παρακολούθηση μαθήματος & Σημειώσεις Δανεισμός σημειώσεων ως αντικατάσταση της παρουσίας σε παρακολουθήσεις Ψευδαίσθηση ανταπόκρισης στις ανάγκες του μαθήματος Δανεισμός σημειώσεων έστω και εάν υπήρξε παρουσία σε παρακολουθήσεις Απουσία δυνατότητας επεξεργασίας και κατάλληλης συμμετοχής στο μάθημα Η κωδικοποίηση σημειώσεων διασφαλίζει συμμετοχή κατά την παρουσία Η κωδικοποίηση σημειώσεων και όχι η αποκλειστική πιστή αντιγραφή των όσων παρουσιάζονται σε μια παρακολούθηση μαθήματος διαφοροποιεί σημαντικά την αποτελεσματικότητα και την παραγωγικότητα της συμμετοχής στο μάθημα

13 Παρακολούθηση μαθήματος & 13 Σημειώσεις Μέθοδος Cornell (παράδειγμα) Σελίδα σε δύο στήλες: δεξιά σημείωσε το περιεχόμενο αριστερά σημείωσε λέξεις κλειδιά, κεντρικές ιδέες. Περίληψη (ή συμπέρασμα/γενίκευση) στο τέλος της σελίδας Αξιοποίηση σημειώσεων μετά την παρακολούθηση Η σύντομη ανάγνωση των σημειώσεων στις 1-2 ημέρες που ακολουθούν μετά την παρακολούθηση της διδασκαλίας, αυξάνει σημαντικά την κατανόηση τους ειδικότερα στο διάβασμα που θα ακολουθήσει π.χ. ενδιάμεσες, τελικές εξετάσεις κ.λπ

14 Διαχείριση Χρόνου 14 Αυστηρή και πειθαρχημένη διαχείριση του χρόνου Οργανόγραμμα με όλες τις υποχρεώσεις ιεράρχηση προτεραιοτήτων (βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα, μακροπρόθεσμα) Καθορισμός χρόνου επίτευξης κάθε υποχρέωσης/προτεραιότητας Αναστοχασμός και αξιολόγηση της παραγωγικότητας Εντοπισμός και αξιοποίηση της πιο παραγωγικής ώρας για το διάβασμα

15 Διαχείριση Χρόνου 15 Αυστηρή και πειθαρχημένη διαχείριση του χρόνου Πιστή εφαρμογή του χρονοδιαγράμματος που ορίστηκε για διάβασμα (πλήρης συνέπεια) Αποφυγή διακοπών (π.χ. τηλέφωνα, μέσα κοινωνικής δικτύωσης) Διακοπές «ενός λεπτού»: Πόσο συχνά μας διακόπτουν μόνο για 1 λεπτό; Μετά από κάθε διακοπή, χρειαζόμαστε περίπου 5-6 λεπτά για να επανέλθουμε στην εργασία σας Αυστηρός καθορισμός της ώρας των διαλειμμάτων

16 Ατομική ή Ομαδική Μελέτη 16 Η ομαδική μελέτη έναντι της ατομικής μπορεί να οδηγήσει στην απαιτούμενη παραγωγικότητα υπό προϋποθέσεις: Προσοχή στη διαχείριση του χρόνου: Μελέτη VS. Κοινωνικοποίηση Η κοινωνικοποίηση προκύπτει ως ανάγκη συνήθως που σχετίζεται με τη συναισθηματική εκτόνωση της πίεσης που δημιουργείται από το άγχος των αυστηρών χρονοδιαγραμμάτων και των αυξημένων υποχρεώσεων που συντρέχουν

17 Ατομική ή Ομαδική Μελέτη 17 Ομαδική μελέτη: Στόχος της συνάντησης; Ακατάλληλη πρακτική: Να διαβάσουμε όλοι/ες μαζί χωρίς συγκεκριμένο στόχο Δομή της συνάντησης: π.χ. Να φέρουμε όλα τα ερωτήματα που δημιουργούνται σε σχέση με το Α, Β κ.λπ., σε σχέση με τις απορίες μας Συνήθως η ομαδική ακολουθεί της ατομικής μελέτης (σε μελέτη τελικής εξέτασης) Όλα τα μέλη της ομάδας έχουν ανάλογες ανάγκες και προτεραιότητες Η ομοιογένεια της ομάδας σε αυτό το επίπεδο (μελέτη) επηρεάζει τον βαθμό της παραγωγικότητας Ωστόσο, οι ομάδες ατόμων μεικτών ικανοτήτων στηρίζουν τη διερευνητική μάθηση

18 Συνδυασμός Εργασιών Διαφορετικού Τύπου 18 Σε ένα ακαδημαϊκό εξάμηνο προκύπτουν ταυτόχρονα: Εργασίες σε διαφορετικά μαθήματα (π.χ. μελέτη βιβλιογραφίας, σχεδιασμός/πραγμάτωση συγκεκριμένης κατασκευής/επινόησης κ.λπ) Εργασίες διαφορετικής φύσης (ατομικές, ομαδικές, quiz) Εξετάσεις (ενδιάμεσες, τελικές) Όταν αρχίζει μια εργασία, κρίνεται αντιπαραγωγικό και αναποτελεσματικό, να την αφήσει κανείς στη μέση για να ασχοληθεί με μία άλλη. Ενδέχεται να απαιτηθούν περίπου 5-23λεπτά για να επανέλθει κανείς στην προηγούμενη νοητική κατάσταση της 100% συγκέντρωσης και παραγωγικότητας. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται flow (Csíkszentmihályi, 1975)

19 19 Επιλογή Χώρου Μεγάλος αριθμός φοιτητών/τριών, μελετητών θεωρεί ότι μπορεί να μελετήσει σε διαφορετικά περιβάλλοντα παρουσιάζοντας την ίδια παραγωγικότητα Η επιλογή χώρου με συγκεκριμένες προϋποθέσεις υποστηρίζει την αυξημένη παραγωγικότητα: Επιλογή απομονωμένου χώρου (π.χ. για τις ενδιάμεσες και τελικές εξετάσεις) Επιλογή δημόσιου χώρου (προτείνεται για διαδικαστικής φύσης εργασίες π.χ. επαναλαμβανόμενου τύπου εργασίες όπως καταχώρηση ήδη επιλεγμένων κωδικών σε λογιστικά φύλλα) Επιλογή βιβλιοθήκης ή χώρου πολυμέσων (αναγκαία επιλογή με βάση τη φύση τη εργασίας π.χ. βιβλιογραφική ανασκόπηση, σύνθεση κ.λπ) Γενικότερα, η επιλογή χώρου ανεξαρτήτως της φύσης της εργασίας είναι σημαντικό να ικανοποιεί τα ακόλουθα κριτήρια: Κάθομαι ορθά Δεν ξαπλώνω Υπάρχει αρκετό φως

20 Καθορισμός Διαλειμμάτων 20 Διαλείμματα ανά ώρα Συζήτηση με συμφοιτήτρια/συνάδελφο για το αντικείμενο (σύντομο τηλεφώνημα) Ξεκούραση για 10 λεπτά Φαγητό Διαλείμματα εντός ημέρας Συγκεκριμένες ώρες φαγητού και ξεκούρασης Γυμναστήριο ή κάποιο άθλημα για συγκεκριμένη ώρα (μη παραγωγική ώρα π.χ. προς την ολοκλήρωση της ημέρας)

21 Προεκτάσεις Αναπτυγμένων Δεξιοτήτων & Τεχνικών Μελέτης 21 Οργάνωση/Παρουσίαση σκέψεων και σχετικών πληροφοριών Μείωση γνωστικού φορτίου Ιδεοθύελλα Οργανόγραμμα Διαγραμματική παρουσίαση Εννοιολογικός χάρτης Μείωση γνωστικού φορτίου (Cook, 2006; Olympiou, Zacharia & de Jong, 2013) Στοχευμένη σύνδεση προϋπάρχουσων γνώσεων με τη νέα γνώση που οικοδομείται Χρήση εικονικών δυναμικά συσχετιζόμενων αναπαραστάσεων

22 Παράδειγμα Εννοιολογικός Χάρτης 22 Προϋπάρχουσα γνώση Βασική πυρηνική γνώση Νέα γνώση Συνδέσεις Ιεράρχηση Περιεκτική παρουσίαση

23 Παράδειγμα Εννοιλογικός Χάρτης 23

24 Ρυθμός Ανάγνωσης Πληροφοριών 24 Διαφορετικός ρυθμός ανάγνωσης ανάλογα με την περίπτωση: γρήγορος ρυθμός για τον εντοπισμό πληροφοριών Π.χ. διάβασμα βιβλιογραφίας, επιλογή βασικής πληροφόρησης αργός ρυθμός για την επεξεργασία πληροφοριών Εντοπισμός γνώσης/πληροφοριών Σύνδεση με υπάρχουσες γνώσεις ή γνωστικά σχήματα Σύγκρουση με υφιστάμενες γνώσεις (π.χ. γνωστική σύγκρουση) Επεξεργασία/ ερμηνεία και εμβάθυνση νέας γνώσης

25 Απομνημόνευση Πληροφοριών 25 Εργαζόμενη μνήμη (working memory) (Baddeley, 1992) Σύστημα που παρέχει τη δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης και διαχείρισης πληροφοριών που είναι απαραίτητές για απαιτητικά γνωστικά έργα όπως είναι: η κατανόηση μιας γλώσσας η μάθηση ο συλλογισμός Η εργαζόμενη μνήμη βρέθηκε να απαιτεί (και να εξυπηρετεί) την ταυτόχρονη αποθήκευση και επεξεργασία πληροφοριών

26 Απομνημόνευση Πληροφοριών 26 Η εργαζόμενη μνήμη μπορεί να χωριστεί σε 3 επίπεδα/στοιχεία (Baddeley, 1992): Κεντρικός επεξεργαστής (central executive) ο οποίος θεωρείται ότι είναι το σύστημα ελέγχου βασικών δεξιοτήτων και πληροφοριών Εικονικό-χωρικό πεδίο (visuospatial sketch pad), το οποίο διαχειρίζεται εικόνες που βλέπει κανείς στην πράξη/καθημερινότητα Φωνολογικό πεδίο (phonological loop), το οποίο αποθηκεύει και δοκιμάζει (προβάρει) πληροφορίες της (συν)ομιλίας και είναι απαραίτητο τόσο για το ιθαγενές όσο και για το ξενόγλωσσο λεξιλόγιο

27 Εργαζόμενη Μνήμη 27 Πώς μπορείτε να συνδέσετε τα διαφορετικά στοιχεία της εργαζόμενης μνήμης με τη μελέτη/μάθηση; Πώς μπορείτε να συνδέσετε τα διαφορετικά στοιχεία της εργαζόμενης μνήμης με την απομνημόνευση (ώστε η απομνημόνευση να έχει νόημα για εσάς);

28 Αναγνώριση Μαθησιακού Τύπου Σε ποιόν μαθησιακό τύπο ανήκετε; 28 Οπτικός Τύπος Ακουστικός τύπος Κιναισθητικός τύπος

29 Αναγνώριση Μαθησιακού Τύπου Σε ποιόν μαθησιακό τύπο ανήκετε; 29 Οπτικός τύπος Έμφαση κατά τη μελέτη σε εικόνες, διαγράμματα, επικεφαλίδες, αναπαραστάσεις, υπογραμμίσεις. Εμπέδωση γνώσης σε εικόνες στον πίνακα, στα βιβλία, στο χαρτί Αδυναμία στην προφορική επεξήγηση/παρουσίαση γνώσεων, παραδειγμάτων κ.λπ Χρήση πραγματικών υλικών και εικονικών αναπαραστάσεων, διαγραμμάτων

30 Αναγνώριση Μαθησιακού Τύπου Σε ποιόν μαθησιακό τύπο ανήκετε; 30 Ακουστικός τύπος Έμφαση στην προφορική ανάγνωση ή στην ακρόαση πληροφοριών/γνώσεων Προφορική επανάληψη γνώσεων/πληροφοριών (έτσι επέρχεται καλύτερα η απομνημόνευση) Αδυναμία στην προσπάθεια απομνημόνευσης μέσω διαβάσματος Δυνατή ανάγνωση ανάγνωση απ έξω

31 Αναγνώριση Μαθησιακού Τύπου Σε ποιόν μαθησιακό τύπο ανήκετε; 31 Κιναισθητικός τύπος Έμφαση στην κίνηση και την αφή Μάθηση μέσω διαχείρισης πραγματικών υλικών και μέσων ή αναπαραστάσεων υλικών Κινήσεις και εκφράσεις Έμφαση στην γραφή και στην επίλυση

32 Αναγνώριση Μαθησιακού Τύπου Σε ποιόν μαθησιακό τύπο ανήκετε; 32 Καλείστε να διαχειριστείτε το πιο κάτω σενάριο: Να εντοπίσετε και να αναφέρετε: Ποια είναι τα βασικά χρώματα στο φως; Ποια είναι τα βασικά χρώματα στις βαφές; Ποιο είναι το αποτέλεσμα των πρώτων αναμείξεων των βασικών χρωμάτων στις βαφές και στο έγχρωμο φως; Πώς συνδέονται τα χρώματα στις βαφές και στο έγχρωμο φως; Σας δίνονται 3 εναλλακτικοί τρόποι για να απομνημονεύσετε ή να μάθετε το πιο πάνω περιεχόμενο; Ποιον τρόπο επιλέγετε;

33 Αναπτυγμένες Τεχνικές & Δεξιότητες Μελέτης: Προεκτάσεις 33 Οι θεωρίες των μαθησιακών τύπων και των μαθησιακών προφίλ έχουν δεχθεί έντονη κριτική Πολλές τυπολογίες (και αντίστοιχες θεωρίες) έχουν προταθεί για τα μαθησιακά στυλ. Ποια είναι η έγκυρη ή η πιο αξιόπιστη; Έρευνες υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει σχέση ανάμεσα στην επίδοση σε οπτικές, ακουστικές και κιναισθητικές εκδοχές σε δοκίμια μνήμης ή απομνημόνευσης, ανάλογα με τον τύπο του μαθητή (Kratzig & Arbuthnott, 2006) Ποια είναι η λειτουργική αξία της προσπάθειάς μου να εντοπίσω το δικό μου μαθησιακό προφίλ;

34 Αναπτυγμένες Τεχνικές & Δεξιότητες Μελέτης: Προεκτάσεις Εντοπισμός και συνδυασμός μαθησιακών τύπων (ανεξαρτήτως τυπολογίας) που εξυπηρετούν τις προσδοκίες και υποστηρίζουν τις προσπάθειές μου Ποιες είναι οι πρακτικές/τεχνικές που αυξάνουν την αποτελεσματικότητα και την παραγωγικότητά μου στη μελέτη; Εντοπισμός Αρίθμηση Ιεράρχηση Εφαρμογή Αξιολόγηση/Αναστοχασμός Αναπροσαρμογή 34

35 Προεκτάσεις Προσωπικής & Επαγγελματικής Ανάπτυξης 35 Αποτελεσματικές τεχνικές και αναπτυγμένες δεξιότητες μελέτης Συνδυασμός ακουστικού, εικονικού και κιναισθητικού καναλιού της εργαζόμενης μνήμης με βάση τις ανάγκες και τις υπό μάθηση/εξέταση/αξιολόγηση έννοιες Διαφοροποίηση/ιεράρχηση σημαντικότητας γνώσεων, πληροφοριών ή γενικεύσεων Διαχωρισμός πληροφοριών πρώτου επιπέδου Διαχωρισμός κανόνων γενικεύσεων που απαιτούν τη σύνθεση, τη σύγκριση ή την αξιολόγηση των πληροφοριών Διατύπωση ισχυρισμών που να περιλαμβάνουν συγκεκριμένα μηνύματα τα οποία τεκμηριώνονται μέσα από τα παραδείγματα που αναφέρονται (π.χ. προσωπικές συνεντεύξεις περιορισμένου χρόνου, προφορικές αξιολογήσεις)

36 Αποτελεσματικές τεχνικές και αναπτυγμένες δεξιότητες μελέτης 36 Αποτελεσματικές τεχνικές και αναπτυγμένες δεξιότητες μελέτης Προσπάθεια καταγραφής ή περιγραφής του ίδιου ισχυρισμού σε 1 σελίδα και σε 1 παράγραφο 5 ή 10 γραμμών χωρίς να αλλοιώνεται ή να υποβαθμίζεται το νόημα Χρήση εννοιολογικών χαρτών σε νοητικό επίπεδο (mind maps) για κωδικοποίηση, ιεράρχηση και σύνδεση της γνώσης με υφιστάμενες εμπειρίες και προϋπάρχουσα γνώση

37 Αποτελεσματικές τεχνικές και αναπτυγμένες δεξιότητες μελέτης 37 Πώς προχωρώ στην κατάκτηση της γνώσης; Αρχική μελέτη (ατομική μελέτη, κωδικοποίηση κ.λπ) Προσπάθεια περιγραφής του περιεχομένου σε άτομα που σχετίζονται με το θέμα (π.χ. ομαδικό διάβασμα με στοχευμένο τρόπο) Αναστοχασμός στις δυσκολίες που αντιμετώπισα Έξυπνο διάβασμα Δεν διαβάζω ξανά και ξανά το περιεχόμενο μέχρι να το απομνημονεύσω Επιδιώκω να διαγνώσω την επάρκειά μου συμπλήρωση διαγνωστικών δοκιμίων διαμόρφωση βασικών ερωτημάτων/σεναρίων που προκύπτουν και απάντησή/διαχείρισή τους

38 Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας! Γιώργος Ολυμπίου,