ςοαςηγικϊ Αλταβηςάοι ςηπ κοίρηπ ρςημ Οσκοαμία

Transcript

1 Κείµεμξ Δογαρίαπ No 42/2014 ςοαςηγικϊ Αλταβηςάοι ςηπ κοίρηπ ρςημ Οσκοαμία ο. Θάμξπ Νςόκξπ Γεμικϊπ ιεσθσμςήπ Δλλημικξϋ Ιδοϋµαςξπ Δσοχπαψκήπ & Δνχςεοικήπ Πξλιςικήπ (ΔΛΙΑΜΔΠ) Μάοςιξπ 2014

2 ςοαςηγικό Αλταβηςάοι ςηπ κοίρηπ ρςημ Οσκοαμία Θάμξπ Νςόκξπ Copyright 2014 ΔΛΛΗΝΙΚΟ Ι ΡΤΜΑ ΔΤΡΩΠΑΨΚΗ ΚΑΙ ΔΞΩΣΔΡΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ (ΔΛΙΑΜΔΠ) Με ςημ επιτϋλανη παμςϊπ δικαιόµαςξπ Κείµεμξ Δογαρίαπ Νξ 42/2014 ςοαςηγικό Αλταβηςάοι ςηπ κοίρηπ ρςημ Οσκοαμία ο. Θάμξπ Νςόκξπ Γεμικϊπ ιεσθσμςήπ Δλλημικξϋ Ιδοϋµαςξπ Δσοχπαψκήπ & Δνχςεοικήπ Πξλιςικήπ (ΔΛΙΑΜΔΠ) Δλλημικϊ Ίδοσµα Δσοχπαψκήπ και Δνχςεοικήπ Πξλιςικήπ (ΔΛΙΑΜΔΠ) Βαρ. ξτίαπ Αθήμα Σηλ.: (+30) Fax: (+30) url: Το ΕΛΙΑΜΕΠ δεν σηοζεηεί φς ίδρσµα ποιηηηθές ζέζεης. Καηαβάιιεη µάιηζηα προζπάζεηα να παροσζηάδονηαη ζηα πιαίζηα ηφν εθδειώζεφν ηοσ θαη ζηο µέηρο ηοσ δσναηού όιες οη σπάρτοσζες απόυεης. Υπό ηο πρίζµα ασηό, οη αναιύζεης θαη οη γνώµες ποσ δεµοζηεύονηαη ζηης ζεηρές ηοσ ζα πρέπεη να αποδίδονηαη αποθιεηζηηθά ζηοσς ζσγγραθείς θαη να µεν ζεφρούνηαη όηη ανηηπροζφπεύοσν απαραίηεηα ηης απόυεης ηοσ ηδρύµαηος, ηοσ δηοηθεηηθού ζσµβοσιίοσ ηοσ, ηες δηεύζσνζες ή ηφν θαηά περίπηφζε θαη θαζ οηονδήποηε ηρόπο ζσνεργαδοµένφν θορέφν. 2

3 Κείµεμξ Δογαρίαπ 42/2014 ύμςξµξ Βιξγοατικό Ο Θάμξπ Νςϊκξπ είμαι ιδάκςχο ιεθμόμ υέρεχμ και ςοαςηγικόμ πξσδόμ ςξσ Παμεπιρςηµίξσ Cambridge. Έυει διαςελέρει εοεσμηςήπ ρςξ Ιμρςιςξϋςξ Έοεσμαπ για ςημ Διοήμη ςηπ Υοαμκτξϋοςηπ και ςξ Κέμςοξ για ςημ Δπιρςήµη και ςιπ ιεθμείπ υέρειπ ςξσ Παμεπιρςηµίξσ Φάοβαομς. Απϊ ςξ Μάοςιξ 1996 έχπ ςξμ Οκςόβοιξ 1998 εογάρςηκε χπ Δπιρςηµξμικϊπ Τπεϋθσμξπ ςηπ ιεϋθσμρηπ ςοαςηγικόμ Μελεςόμ, ρςξ Τπξσογείξ Δθμικήπ Άµσμαπ και ρςξ διάρςηµα χπ ϋµβξσλξπ ρε θέµαςα ΝΑΣΟ ρςξ Τπξσογείξ Δνχςεοικόμ. ήµεοα είμαι Γεμικϊπ ιεσθσμςήπ ρςξ Δλλημικϊ Ίδοσµα Δσοχπαψκήπ και Δνχςεοικήπ Πξλιςικήπ (ΔΛΙΑΜΔΠ). Έυει διδάνει ρςα Παμεπιρςήµια Πειοαιόπ και Αθημόμ, ςη υξλή Δθμικήπ Αµϋμηπ, ςη υξλή Δθμικήπ Αρτάλειαπ και ςη ιπλχµαςική Ακαδηµία. ςιπ ποϊρταςεπ δηµξριεϋρειπ ςξσ πεοιλαµβάμξμςαι: The Eastern Mediterranean and the Gulf region in 2020, German Marshall Fund, Brussels, 2011; Who Lost Greece: the Geopolitical Consequences of the Greek Crisis, ELIAMEP Policy Papers, Υεβοξσάοιξπ 2012; Energy developments and Greek foreign policy (µε Θ. Σρακίοη), ELIAMEP Policy Papers, Υεβοξσάοιξπ 2012, The difficult relationship between accounting and geopolitics, Europe s World, April, 2013, Greece can still be a geopolitical asset for the EU, Europe s World, Summer Πεοίληφη Είκξρι ςοία υοόμια µεςά ςξ επίρηµξ ςέλξπ ςξσ Ψσυοξύ Πξλέµξσ και ςη διάλσρη ςηπ ξβιεςικήπ Έμωρηπ, η έμςαρη ασνάμεςαι δοαµαςικά µεςανύ Ρωρίαπ, ΗΠΑ και Εσοώπηπ ρςξ πλαίριξ ςηπ ενελιρρόµεμηπ κοίρηπ ρςημ Οσκοαμία. Μεγάλξ µέοξπ ςξσ πληθσρµξύ ασςήπ ςηπ διυαρµέμηπ υώοαπ ζηςά ρςεμόςεοεπ ρυέρειπ µε ςημ ΕΕ, εμώ έμα άλλξ µεγάλξ κξµµάςι επιθσµεί μα παοαµείμει ρςη ρταίοα επιοοξήπ ςηπ Ρωρίαπ. Η Οσκοαμία απξςελεί ρηµαμςικό διακύβεσµα για ςη Μόρυα και ξ κίμδσμξπ διαµελιρµξύ ςηπ υώοαπ µε αμεναοςηςξπξίηρη ςηπ Κοιµαίαπ θα µπξοξύρε μα απξρςαθεοξπξιήρει ςημ εσούςεοη πεοιξυή και μα ποξκαλέρει ρηµαμςική βλάβη ρςιπ ρυέρειπ Ρωρίαπ- ύρηπ. 3

4 ςοαςηγικό Αλταβηςάοι ςηπ κοίρηπ ρςημ Οσκοαμία Θάμξπ Νςόκξπ ςοαςηγικό Αλταβηςάοι ςηπ κοίρηπ ρςημ Οσκοαμία Αμαςξλική Δςαιοική υέρη (Eastern Partnership EaP) 1 Η Αμαςξλική Δςαιοική υέρη ςηπ ΔΔ εγκαιμιάρςηκε ρςη ρϋμξδξ κξοστήπ ρςημ Ποάγα ςξμ Μάιξ ςξσ Ατξοά ένι υόοεπ εςαίοξσπ ρςημ αμαςξλική Δσοόπη και ςξ μϊςιξ Καϋκαρξ (πλημ Ρχρίαπ): ςημ Αοµεμία, ςξ Αζεοµπαψςζάμ, ςη Λεσκξοχρία, ςη Γεχογία, ςη Μξλδαβία και ςημ Οσκοαμία. Η Αμαςξλική Δςαιοική υέρη ςηπ ΔΔ ήςαμ ποχςξβξσλία ςηπ μέξ εμςαυθείραπ ρςημ ΔΔ Πξλχμίαπ (επικξσοξϋµεμη απϊ ςη ξσηδία) και είυε χπ βαρικϊ ςηπ ρςϊυξ κσοίχπ ςξμ µεγαλϋςεοξ αμαςξλικϊ ςηπ εςαίοξ, ςημ Οσκοαμία, και ςη διαςήοηρη ςηπ ποξξπςικήπ έμςανήπ ςηπ ρςημ ΔΔ καθόπ και ςξμ πεοιξοιρµϊ ςηπ Ρχρικήπ επιοοξήπ. Φχοίπ ςημ Οσκοαμία η Αμαςξλική Δςαιοική υέρη δεμ έυει μϊηµα ϋπαονηπ. Η µη σπξγοατή ςηπ σµτχμίαπ ϋμδερηπ µεςανϋ Οσκοαμίαπ-ΔΔ ρςημ 3η ρϋμξδξ κξοστήπ ςηπ Αμαςξλικήπ Δςαιοικήπ υέρηπ ρςξ Βίλμιξσπ ςηπ Λιθξσαμίαπ (28-29 Νξεµβοίξσ 2013) ήςαμ η ατξοµή για ςημ έμαονη ςχμ διαδηλόρεχμ διαµαοςσοίαπ ρςημ Πλαςεία ςηπ Αμεναοςηρίαπ ςξσ Κιέβξσ. Γιαμξσκόβιςπ, Βίκςξο Ο καθαιοεθείπ ποϊεδοξπ ςηπ Οσκοαμίαπ ήςαμ ξ µεγάλξπ ηςςηµέμξπ ςχμ ποξεδοικόμ εκλξγόμ ςξσ 2004 και ξ µεγάλξπ μικηςήπ ςχμ εκλξγόμ ςξσ ιαυειοίρςηκε εμςελόπ αμαπξςελερµαςικά ςϊρξ ςιπ ρυέρειπ ςηπ Οσκοαμίαπ µε ςημ ΔΔ (αλλά και ςη Ρχρία), ϊρξ και ςημ ξικξμξµική καςάρςαρη ςηπ υόοαπ και ςιπ διαδηλόρειπ ςχμ 1 Η Λέκηοπαρ «Πολιηικήρ Οικονοµίαρ ηων ιεθνών σέζεων» ζηο Σµήµα Μεζογειακών ποςδών ηος Πανεπιζηηµίος Αιγαίος και Επιζηηµονική ςνεπγάηιρ ηος ΕΛΙΑΜΕΠ π Παναγιώηα Μανώλη έσει επιµεληθεί ηοςρ όποςρ: Αναηολική Εηαιπική σέζη (Eastern Partnership EaP), Εγγύρ Εξωηεπικό, Εςπωπαϊκή Πολιηική Γειηονίαρ (ΕΠΓ), Ολιγάπσερ, Ρωζικόρ ηόλορ ηηρ Μαύπηρ Θάλαζζαρ, ςµθωνία ύνδεζηρ ΕΕ-Οςκπανίαρ, θαιπική και ζε βάθορ ζςµθωνία ελεςθέπων ζςναλλαγών (Deep and Comprehensive Free Trade Agreements - DCFTA) και ςµθωνία 21 ηρ Φεβποςαπίος

5 Κείµεμξ Δογαρίαπ 42/2014 ςελεσςαίχμ εβδξµάδχμ. Θεχοείςαι πλέξμ καµµέμξ υαοςί, εμό σπάουξσμ και ρξβαοέπ εμδείνειπ για παοάμξµξ πλξσςιρµϊ ιλιγγιόδξσπ ϋφξσπ. Γιάςρεμιξσκ, Αορέμι Με ςευμξκοαςικϊ ποξτίλ, ξ ποξρχοιμϊπ ποχθσπξσογϊπ ςηπ Οσκοαμίαπ είμαι µια ακϊµη- αµτιλεγϊµεμη πξλιςική ποξρχπικϊςηςα, καθόπ διεςέλερε ρςεμϊπ ρσμεογάςηπ ςξσ ποξηγξϋµεμξσ ποξέδοξσ ςηπ υόοαπ, Βίκςξο Γιξϋρεμκξ, µε ςξμ ξπξίξ αογϊςεοα διατόμηρε, εμό καςηγξοήθηκε για σφηλέπ ποξεκλξγικέπ δαπάμεπ ρςη διεκδίκηρη ςηπ ποξεδοίαπ ςξ 2010 (ξι αμςίπαλξί ςξσ ςξμ καςηγϊοηραμ ϊςι σπξρςηοίυθηκε ξικξμξµικά απϊ ξλιγάουεπ). Ηγήθηκε ςξσ κϊµµαςξπ Παςοίδα (Fatherland) ϊρξ η Γιξϋλια Σιµϊρεμκξ βοιρκϊςαμ ρςη τσλακή. Δγγύπ Δνχςεοικό Ο ϊοξπ αματέοεςαι ρςιπ ποόημ ρξβιεςικέπ δηµξκοαςίεπ (πξσ δεμ έυξσμ εμςαυθεί ρςημ ΔΔ). Φοηριµξπξιήθηκε χπ ϊοξπ απϊ ςξμ Ρόρξ σπξσογϊ Δνχςεοικόμ Andrey Kozyrev ρςιπ αουέπ ςξσ 1990 αματεοϊµεμξπ ρςημ Κεμςοική και Αμαςξλική Δσοόπη. Φοηριµξπξιείςαι για μα δείνει ςξ δικαίχµα ςηπ Ρχρίαπ μα έυει ρηµαμςική επιοοξή ρςιπ υόοεπ πξσ άπςξμςαι ςχμ ρσμϊοχμ ςηπ. Ο ποϊεδοξπ Βλαμςιµίο Πξϋςιμ έυει πξλλέπ τξοέπ δηλόρει ϊςι η Οσκοαμία εμςάρρεςαι ρςη «ρταίοα επιοοξήπ» ςηπ Ρχρίαπ, και είμαι ζχςικήπ ρςοαςηγικήπ ρηµαρίαπ για ςη Ρχρία. Δλλάδα Η διαςήοηρη υαµηλόμ ςϊμχμ και η απξτσγή εµπλξκήπ είμαι µια δξκιµαρµέμη και αρταλήπ επιλξγή, αλλά δεμ είμαι πάμςξςε ετικςή. Η Δλλάδα έυει ςημ εμαλλαρρϊµεμη ποξεδοία ςηπ ΔΔ ρςξ ςοέυξμ ενάµημξ. Δπιπλέξμ, θεχοεί ϊςι έυει διαυοξμικά µια ιδιαίςεοη ρυέρη µε ςη Ρχρία, καθόπ και ιδιαίςεοξ εμδιατέοξμ για ςημ αρτάλεια ςηπ ελλημικήπ µειξμϊςηςαπ ρςημ Οσκοαμία. Αρταλόπ ξτείλει μα διαδοαµαςίρει εμεογϊςεοξ οϊλξ ρςιπ ποξρπάθειεπ επιρςοξτήπ ρςξ status quo ante και ςημ πξλιςική και ξικξμξµική ρςαθεοξπξίηρη ςηπ Οσκοαμίαπ. 5

6 ςοαςηγικό Αλταβηςάοι ςηπ κοίρηπ ρςημ Οσκοαμία Θάμξπ Νςόκξπ Δμέογεια Η εμέογεια απξςελεί µια κεμςοική µεςαβληςή ρςιπ ρυέρειπ Δσοόπηπ-Ρχρίαπ (αλλά και Ρχρίαπ-Οσκοαμίαπ, πξσ απξςελεί ςη βαρική διαµεςακξµιρςική ξδϊ µεςατξοάπ οχρικξϋ τσρικξϋ αεοίξσ ποξπ ςημ Δσοόπη). ηµαμςικϊ µέοξπ ςχμ εσοχπαψκόμ εμεογειακόμ αμαγκόμ (ιδιαίςεοα ρε τσρικϊ αέοιξ) θα ρσμευίρει μα καλϋπςεςαι απϊ ςη Ρχρία, αμ και η ΔΔ επιθσµεί μα καςξυσοόρει ςημ εμεογειακή αρτάλεια ςηπ µέρχ ςηπ απϊκςηρηπ πεοιρρξςέοχμ ςξσ εμϊπ βαρικόμ εμεογειακόμ ποξµηθεσςόμ. Οι εμεογειακέπ διατχμίεπ Μϊρυαπ-Κιέβξσ ςξσ 2006 και 2009 ποξκάλεραμ ποξβλήµαςα και ρςη οξή τσρικξϋ αεοίξσ ποξπ εσοχπαψκέπ υόοεπ. Σξ τσρικϊ αέοιξ απξςελεί βαρικϊ εογαλείξ άρκηρηπ πιέρεχμ (ή παοξυήπ κιμήςοχμ) ςηπ Ρχρίαπ ποξπ ςημ Οσκοαμία. 6

7 Κείµεμξ Δογαρίαπ 42/2014 Δσοαριαςική Σελχμειακή Έμχρη ηµιξσογήθηκε ςξ 2010 µε ρςϊυξ ςημ ξικξμξµική έμχρη ςχμ ποόημ ρξβιεςικόμ δηµξκοαςιόμ. Ποξπ ςξ παοϊμ έυει ςοία µέλη {ςη Ρχρία, ςη Λεσκξοχρία και ςξ Καζακρςάμ}, εμό εμδιατέοξμ έυξσμ δείνει η Αοµεμία, η Κιογιρία, ςξ Σαςζικιρςάμ και, σπϊ ποξωπξθέρειπ, η Γεχογία. ςϊυξπ ςηπ Ρχρίαπ είμαι μα µεςαςοαπεί η Δσοαριαςική Σελχμειακή Έμχρη ρε Δσοαριαςική Οικξμξµική Κξιμόςηςα ςξ 2015 χπ αμςίβαοξ ρςημ Δσοχπαψκή Έμχρη. Μάλιρςα µεςά ςημ σλξπξίηρη ςηπ Αμαςξλικήπ Δςαιοικήπ υέρηπ απϊ ςημ ΔΔ, η Ρχρία έυει επιςαυϋμει ςιπ διαδικαρίεπ για ςη δηµιξσογία ςηπ Δσοαριαςικήπ Οικξμξµικήπ Κξιμϊςηςαπ πιέζξμςαπ ςημ Οσκοαμία μα εμςαυθεί ρε ασςή. Η Οσκοαμία έυει καθερςόπ παοαςηοηςή ρςημ Δσοαριαςική Σελχμειακή Έμχρη καθόπ δεμ επιθσµεί ςημ πλήοη εμρχµάςχρή ςηπ ρε µια Ρχρξκεμςοική ξικξμξµική έμχρη. Δσοχπαψκή Έμχρη Σα ςελεσςαία υοϊμια εκτοάζξμςαι ρςη ϋρη αμηρσυίεπ για ςξ ρσμδσαρµϊ δηµξκοαςικξϋ ελλείµµαςξπ, ηγεµξμικόμ ςάρεχμ και ποξρπάθειαπ επαμάκςηρηπ παοαδξριακόμ πεοιξυόμ επιοοξήπ απϊ µια µεγάλη δϋμαµη πξσ λειςξσογεί ακϊµη µε βάρη ςη λξγική ςηπ «ρκληοήπ ιρυϋξπ» χπ µέρξσ άρκηρηπ ενχςεοικήπ πξλιςικήπ. Δνάλλξσ, ποξβλήµαςα ποξκαλεί η αδσμαµία ςηπ ΔΔ μα διαµξοτόρει µια κξιμή θέρη έμαμςι ςηπ Ρχρίαπ λϊγχ ςχμ πξλϋ διατξοεςικόμ ιρςξοικόμ εµπειοιόμ, αλλά και ρηµεοιμόμ πξλιςικόμ και ξικξμξµικόμ/εμεογειακόμ ρσµτεοϊμςχμ ςχμ υχοόμ µελόμ ςηπ Έμχρηπ. ςημ πεοίπςχρη ςηπ Οσκοαμίαπ, ςίθεςαι ςξ εοόςηµα γιαςί η ΔΔ επέλενε μα δόρει µια µάυη για ςημ ξπξία δεμ είυε ιδιαίςεοη διάθερη μα πξλεµήρει, καθόπ η Πξλιςική Γειςξμίαπ δεμ απξςελεί σφηλή ποξςεοαιϊςηςα, ξϋςε ςα απαοαίςηςα κξμδϋλια είμαι διαθέριµα. Θα µπξοξϋρε μα εικάρει, βεβαίχπ, καμείπ ϊςι ξ ξικξμξµικϊπ ηγεµϊμαπ ςηπ Έμχρηπ θα ήθελε μα απξκςήρει ποξμξµιακή ποϊρβαρη ρςη δσμηςικά ρηµαμςική ξσκοαμική αγξοά. Δπιπλέξμ, η ΔΔ ποξταμόπ σπξςίµηρε ςημ αμςίδοαρη ςηπ Μϊρυαπ ρςξ εμδευϊµεμξ πεοαιςέοχ γεχπξλιςικήπ πεοικϋκλχρηπ (ατξϋ χπ ςέςξια ενέλαβε δικαίχπ ή αδίκχπ- η Ρχρία ςημ ποξρπάθεια εμίρυσρηπ ςχμ ρυέρεχμ ΔΔ-Οσκοαμίαπ). ε πεοίπςχρη πεοαιςέοχ κλιµάκχρηπ, η Δσοόπη (αλλά και ξι ΗΠΑ) δεμ έυξσμ ςοϊπξσπ ξσριαρςικήπ αμςίδοαρηπ (πέοαμ ρσµβξλικόμ κιμήρεχμ) καθόπ η ξικξμξµική και εμεογειακή αλληλενάοςηρη µε ςη Ρχρία µειόμει ρηµαμςικά ςα πεοιθόοια ελιγµόμ (ϊπχπ άλλχρςε ρσμέβη και ρςημ πεοίπςχρη ςηπ Γεχογίαπ ςξ 2008). 7

8 ςοαςηγικό Αλταβηςάοι ςηπ κοίρηπ ρςημ Οσκοαμία Θάμξπ Νςόκξπ Η ρηµαμςικϊςεοη ποξςεοαιϊςηςα θα ποέπει μα είμαι µια ρςοαςηγική ρσμεμμϊηρη µε ςη Ρχρία µε ρςϊυξ ςημ αµξιβαίχπ επχτελή κχδικξπξίηρη ςχμ ρυέρεχμ, µε ςοϊπξ πξσ μα λαµβάμει σπϊφη και ςα ρσµτέοξμςα ςχμ δϋξ πλεσοόμ και ςξ ρσρυεςιρµϊ ιρυϋξπ, αλλά και ςιπ αουέπ πάμχ ρςιπ ξπξίεπ έυει ξικξδξµηθεί η ΔΔ. Δσοχπαψκή Πξλιςική Γειςξμίαπ (ΔΠΓ) Σξ έγγοατξ ρςοαςηγικήπ ςηπ Δσοχπαψκήπ Πξλιςικήπ Γειςξμίαπ (ΔΠΓ) δηµξριεϋςηκε ςξμ Μάιξ 2004, ρςξ ξπξίξ αμαπςϋρρεςαι ρσγκεκοιµέμα ξ ςοϊπξπ µε ςξμ ξπξίξ η ΔΔ ποξςίθεςαι μα ρσρτίνει ςη ρσμεογαρία ςηπ µε ϊλεπ ςιπ γειςξμικέπ υόοεπ πξσ έυξσμ υεοραία και θαλάρρια ρϋμξοα µε ςημ ΔΔ Αλγεοία, Αοµεμία, Αζεοµπαψςζάμ, Λεσκξοχρία, Αίγσπςξπ, Γεχογία, Ιροαήλ, Ιξοδαμία, Λίβαμξπ, Λιβϋη, Μξλδαβία, Μαοϊκξ, Παλαιρςιμιακή Αουή, σοία, Σσμηρία και Οσκοαμία. Αμ και η Ρχρία είμαι επίρηπ γειςξμική υόοα, ξι ρυέρειπ ΔΔ-Ρχρίαπ διέπξμςαι απϊ νευχοιρςή ρςοαςηγική εςαιοική ρυέρη. Η Ρχρία αομήθηκε μα ρσµµεςάρυει ρςημ ΔΠΓ. ςϊυξπ ςηπ ΔΠΓ είμαι μα απξςοέφει ςημ εµτάμιρη μέχμ διαυχοιρςικόμ γοαµµόμ µεςανϋ ςηπ διεσοσµέμηπ ΔΔ και ςχμ γειςϊμχμ ςηπ. Η ΔΠΓ αμαθεχοείςαι ςακςικά λαµβάμξμςαπ σπϊφη ςιπ ενελίνειπ ρςη Μερϊγειξ και ςξμ Δϋνειμξ Πϊμςξ και έυει δευθεί κοιςική για ςημ αμαπξςελερµαςικϊςηςά ςηπ. Ο µεγαλϋςεοξπ αμαςξλικϊπ εςαίοξπ ςηπ ΔΠΓ είμαι η Οσκοαμία. Έμα απϊ ςα ρηµαμςικϊςεοα ζηςήµαςα ρςα πλαίρια ςηπ ΔΠΓ είμαι ςξ θέµα διεσκϊλσμρηπ και µελλξμςικά καςάογηρηπ παοξυήπ αδειόμ ειρϊδξσ (visa) ρςημ ΔΔ. 8

9 Κείµεμξ Δογαρίαπ 42/2014 Ημχµέμεπ Πξλιςείεπ ιαδοαµάςιραμ κεμςοικϊ οϊλξ ρςημ ποξρπάθεια αμάρυερηπ ςηπ Ρχρίαπ ρςη µεςαρξβιεςική επξυή και ποξρπάθηραμ μα µειόρξσμ ςη οχρική επιοοξή, ασνάμξμςαπ παοάλληλα ςη δική ςξσπ ρε πεοιξυέπ ϊπχπ η Μαϋοη Θάλαρρα και ξ Καϋκαρξπ, αλλά και η Κεμςοική Αρία. Ιδιαίςεοα ρςημ Οσκοαμία και ςη Γεχογία ρςήοιναμ εμεογά ςα τιλξδσςικά κιμήµαςα και ποξόθηραμ ςημ έμςανη ςχμ υχοόμ ασςόμ ρςξ ΝΑΣΟ. Η ρςοαςηγική ςξσπ δέυθηκε ιρυσοϊ πλήγµα µε ςξμ πϊλεµξ µεςανϋ Ρχρίαπ και Γεχογίαπ ςξ 2008, αλλά και ςημ άομηρη ςχμ πεοιρρξςέοχμ εσοχπαψκόμ υχοόμ μα ρσζηςήρξσμ ςημ πεοαιςέοχ διεϋοσμρη ςξσ ΝΑΣΟ ποξπ Αμαςξλάπ. Παοά ςημ πξλιςική επαμεκκίμηρηπ ςχμ αµεοικαμξ-οχρικόμ ρυέρεχμ πξσ ποξόθηρε ξ Ποϊεδοξπ Οµπάµα, δεμ έυει ρηµειχθεί ρηµαμςική ποϊξδξπ καθόπ ρε ρηµαμςικά κέμςοα λήφηπ απξτάρεχμ και ρςιπ δσξ πλεσοέπ ενακξλξσθξϋμ μα κσοιαουξϋμ φσυοξπξλεµικέπ αμςιλήφειπ. Οι ΗΠΑ διαςηοξϋμ και ρήµεοα έμα εμεογϊ εμδιατέοξμ για ςξμ ποόημ ρξβιεςικϊ υόοξ, αλλά ξ ρςοαςηγικϊπ ποξραμαςξλιρµϊπ ςξσπ είμαι πλέξμ ρατέρςαςα ποξπ ςημ Αρία. Ιρξοοξπία ρςοαςιχςικώμ δσμάµεχμ Απϊ πλεσοάπ ενξπλιρµξϋ ξι Οσκοαμικέπ έμξπλεπ δσμάµειπ απξςελξϋμ έμα αμςίγοατξ (ρε µικοξγοατία) ςχμ οχρικόμ. Βεβαίχπ, λϊγχ έλλειφηπ πϊοχμ δεμ έυει γίμει κάπξιξπ εκρσγυοξμιρµϊπ µε απξςέλερµα η µαυηςική ςξσπ ικαμϊςηςα μα βοίρκεςαι ρε λίαμ υαµηλϊ επίπεδξ. Η πιθαμϊςηςα ρςοαςιχςικήπ ρϋγκοξσρηπ είμαι αοκεςά πεοιξοιρµέμη. Αμ χρςϊρξ ρσμέβαιμε µια ςέςξια κλιµάκχρη (εμδευξµέμχπ αθέληςη, καθόπ ϊςαμ έυξσµε ποϊρχπξ-µε-ποϊρχπξ αμςιπαοαθέρειπ ρςοαςιχςικόμ µξμάδχμ µπξοεί μα ρσµβεί κάπξιξ θεοµϊ επειρϊδιξ), πιθαμϊςαςα δεμ θα µπξοξϋρε μα αμςιρςαθξϋμ για µεγάλξ υοξμικϊ διάρςηµα ρε µια οχρική επίθερη, ιδιαίςεοα ρςημ Κοιµαία και ςιπ αμαςξλικέπ πεοιξυέπ ςηπ υόοαπ. Δνάλλξσ, αβεβαιϊςηςα σπάουει και για ςξ αμ ςξ ρϋμξλξ ςχμ ξσκοαμικόμ εμϊπλχμ δσμάµεχμ θα ακξλξσθξϋρε ςιπ εμςξλέπ ςξσ Κιέβξσ. Κοιµαία Ιρςξοικά ςµήµα ςηπ Ρχρίαπ, η Κοιµαία παοαυχοήθηκε ρςημ Οσκοαμία ςξ Με πληθσρµϊ πεοίπξσ 2 εκαςξµµσοίχμ (58% Ρόρξι, 24% Οσκοαμξί, 18% Σάςαοξι), τιλξνεμεί ςη μασςική βάρη ςηπ εβαρςξϋπξληπ, έδοαπ, ςξσλάυιρςξμ µέυοι ςξ 2042, ξπϊςε εκπμέει η ρυεςική ρσµτχμία, ςξσ οχρικξϋ ρςϊλξσ ςηπ Μαϋοηπ Θάλαρραπ. Έυει ρςημ ποάνη καςαλητθεί απϊ οχρικέπ δσμάµειπ και έυει αμακξιμχθεί δηµξφήτιρµα για ςημ 30 η Μαοςίξσ µε εοόςηµα ςξ µέλλξμ ςηπ πεοιξυήπ: µεγαλϋςεοη 9

10 ςοαςηγικό Αλταβηςάοι ςηπ κοίρηπ ρςημ Οσκοαμία Θάμξπ Νςόκξπ ασςξμξµία ή αμεναοςηρία (και έμχρη µε ςη Ρχρία); Πηγή: BBC, ΝΑΣΟ Καςαδίκαρε τοαρςικά δια ρςϊµαςξπ Γεμικξϋ Γοαµµαςέα- ςιπ οχρικέπ εμέογειεπ, αλλά δεμ διαταίμεςαι καµία διάθερη εμεογϊςεοηπ εµπλξκήπ, παοά ςξ γεγξμϊπ ϊςι η Οσκοαμία είμαι µέλξπ ςξσ σμεςαιοιρµξϋ για ςημ Διοήμη (PfP) και σπξφήτια για έμςανη ρςξ ΝΑΣΟ. Ποξξπςική µελλξμςικήπ έμςανηπ πάμςχπ δεμ ταίμεςαι μα σπάουει. Ολιγάουεπ Κάπξιεπ δεκάδεπ ιρυσοόμ Οσκοαμόμ πξσ ελέγυξσμ ϊλξσπ ςξσπ παοαγχγικξϋπ ςξµείπ ςηπ υόοαπ, ποξέκσφαμ και εδοαιόθηκαμ καςά ςιπ αδιαταμείπ διαδικαρίεπ ιδιχςικξπξίηρηπ επί ποξεδοίαπ αρκξϋρε ξ Λεξμίμς Κξϋςρµα. Δπιθσµξϋμ ςημ «ξσδεςεοϊςηςα» ςηπ Οσκοαμίαπ ϊυι ρϋμδερη µε ςημ ΔΔ, ξϋςε µε ςημ Δσοαριαςική Οικξμξµική Κξιμϊςηςα ποξκειµέμξσ μα διατσλάνξσμ ςα κεκςηµέμα ςξσπ. 10

11 Κείµεμξ Δογαρίαπ 42/2014 Οσκοαμία Ο ποόημ ριςξβξλόμαπ ςηπ Δ, µε έκςαρη ς.υλµ., 45,5 εκας. καςξίκξσπ (77,8% Οσκοαμξί, 17,3% Ρόρξι) και ΑΔΠ $182 διρ., έυει ρηµαμςική βιξµηυαμία και αγοξςική παοαγχγή, αλλά εναοςάςαι εμεογειακά απϊ ςη Μϊρυα. Ο πξλιςικϊπ κϊρµξπ αλλά και ξ λαϊπ ςηπ Οσκοαμίαπ είμαι διυαρµέμξι ϊρξμ ατξοά ρςιπ ρυέρειπ µε ςη ϋρη και ςη Ρχρία. Η Οσκοαμία είμαι εμ πξλλξίπ έμα ςευμηςϊ κοάςξπ, πξσ απξςελείςαι απϊ εδάτη και πληθσρµξϋπ πξσ ρςξ παοελθϊμ απξςελξϋραμ ςµήµαςα ςηπ Ρχρικήπ και ςηπ Ασρςοξ- Οσγγοικήπ Ασςξκοαςξοίαπ. Βεβαίχπ, µεςά απϊ αοκεςέπ δεκαεςίεπ ϋπαονηπ εμϊπ ξσκοαμικξϋ έθμξσπ, είςε χπ ςµήµα ςηπ ξβιεςικήπ Έμχρηπ, είςε χπ αμενάοςηςξ κοάςξπ µεςά ςξ 1991, σπάουει πλέξμ µια ρυεςική αίρθηρη εθμικήπ ςασςϊςηςαπ για ρηµαμςικϊ µέοξπ ςξσ πληθσρµξϋ. Δςρι, παοά ςιπ ϊπξιεπ διαιοέρειπ (γλχρρικέπ, θοηρκεσςικέπ, ή άλλεπ), ξι ερχςεοικξί δερµξί και ςα ρσµτέοξμςα ςοίςχμ υχοόμ ήςαμ µέυοι ρήµεοα ιρυσοϊςεοα ςχμ ϊπξιχμ εμδξ-ξσκοαμικόμ διατξοόμ. Θα ποέπει μα εκςιµηθεί εκ μέξσ αμ ξι κεμςοξµϊλεπ δσμάµειπ ρσμευίζξσμ μα σπεοιρυϋξσμ ςχμ τσγϊκεμςοχμ ςάρεχμ. Η πιθαμϊςεοη απάμςηρη είμαι «μαι», αλλά είμαι ακϊµη μχοίπ για µια ςέςξια ανιξλϊγηρη. Οι επϊµεμξι µήμεπ θα είμαι ποξταμόπ κοίριµξι. Αμηρσυία σπάουει και για ςη ρσµµεςξυή ρςημ ποξρχοιμή κσβέομηρη ακοαίχμ εθμικιρςικόμ (Svoboda-Δλεσθεοία) και μαζιρςικόμ κξµµάςχμ ( ενιϊπ Σξµέαπ), ςα ξπξία έπαιναμ ρηµαμςικϊ, αμ και λίαμ ρκξςειμϊ, οϊλξ ρςα γεγξμϊςα ςηπ Πλαςείαπ 11

12 ςοαςηγικό Αλταβηςάοι ςηπ κοίρηπ ρςημ Οσκοαμία Θάμξπ Νςόκξπ Μαψμςάμ. Η ξικξμξµική καςάρςαρη είμαι εναιοεςικά δϋρκξλη καθόπ η Οσκοαμία έυει έμα σφηλϊ ενχςεοικϊ υοέξπ και υοειάζεςαι επεμδϋρειπ για ςξμ εκρσγυοξμιρµϊ ςηπ βιξµηυαμίαπ ςηπ, ιδιαίςεοα ρςξ αμαςξλικϊ ςµήµα ςηπ υόοαπ. Ιδιαίςεοξ οϊλξ και επιοοξή έυξσμ και ξι Οσκοαμξί ξλιγάουεπ, πξσ πλξϋςιραμ ξσριαρςικά «ρε µια μϋυςα», καςά ςη διάοκεια ςηπ διαδικαρίαπ ιδιχςικξπξιήρεχμ µεςά ςημ αμεναοςηρία ςηπ υόοαπ. Η Οσκοαμία υοειάζεςαι άµερα ξικξμξµική βξήθεια για μα απξτϋγει ςημ άςακςη υοεχκξπία. Ήδη σπάουξσμ αουικέπ ρσμεμμξήρειπ για διαποαγµάςεσρη µε ςξ ιεθμέπ Νξµιρµαςικϊ Σαµείξ (πξσ θα εταοµϊρει µια ιδιαίςεοα ξδσμηοή «θεοαπεία»), εμό η ΔΔ είυε αουικά ποξςείμει µια πξλϋ µικοή -για ςιπ αμάγκεπ ςηπ υόοαπ- ξικξμξµική βξήθεια. Η Ρχρία απϊ ςημ πλεσοά ςηπ είυε σπξρυεθεί ρατόπ µεγαλϋςεοη ξικξμξµική βξήθεια, καθόπ και ςη ρσμέυιρη ςχμ ποξμξµιακόμ ςιµόμ τσρικξϋ αεοίξσ (κάςι πξσ αμακξίμχρε ϊςι θα διακξπεί ρςξ εγγϋπ µέλλξμ, ποξταμόπ ρςξ πλαίριξ ςηπ άρκηρηπ πιέρεχμ ποξπ ςημ Οσκοαμία). Πηγή: ΔΘΝΟ, 12

13 Κείµεμξ Δογαρίαπ 42/2014 Παγχµέμεπ ρσγκοξύρειπ (frozen conflicts) ή Δκκοεµείπ σγκοξύρειπ (protracted conflicts) Αμεπίλσςεπ έχπ ρήµεοα ρσγκοξϋρειπ ρςξμ ποόημ ξβιεςικϊ υόοξ πξσ ατξοξϋμ µη αμαγμχοιρµέμεπ απϊ ςη διεθμή κξιμϊςηςα απξρυιρθείρεπ πεοιξυέπ: (α) Ναγκϊομξ- Καοαµπάυ (αοµεμικϊπ θϋλακαπ ρςξ Αζεοµπαψςζάμ πξσ έτεοε ρε πϊλεµξ ςημ Αοµεμία µε ςξ Αζεοµπαψςζάμ) (β) Αµπυαζία (απξρυιρθείρα πεοιξυή ςηπ Γεχογίαπ. Σξμ Αϋγξσρςξ ςξσ 2008 εμέπλενε ρε πϊλεµξ ςη Γεχογία µε ςη Ρχρία) (γ) Νϊςια Ορρεςία (απξρυιρθείρα πεοιξυή ςηπ Γεχογίαπ. Σξμ Αϋγξσρςξ ςξσ 2008 εμέπλενε ρε πϊλεµξ ςη Γεχογία µε ςη Ρχρία) (δ) Τπεοδμειρςεοία (απξρυιρθείρα πεοιξυή ςηπ Μξλδαβίαπ απϊ ςξμ επςέµβοιξ ςξσ 1990 σπξβξηθξϋµεμη απϊ ςη 14η Ρχρική ςοαςιά Ρχρίαπ). ε ϊλεπ ςιπ εκκοεµείπ ρσγκοξϋρειπ εµπλέκεςαι η Ρχρία είςε χπ αμςίδικξπ είςε/και χπ διαµερξλαβηςήπ. Η Κοιµαία εμδέυεςαι μα ποξρςεθεί ρςη λίρςα ςχμ εκκοεµόμ ρσγκοξϋρεχμ. Πλαςεία Μαψμςάμ, διαδηλώρειπ και ενέγεορη Οι αμςιδοάρειπ είυαμ νεκιμήρει απϊ ςξ Νξέµβοιξ 2013 και επικεμςοόμξμςαμ ρςημ κακή ξικξμξµική καςάρςαρη ςηπ υόοαπ και ςημ αμάγκη ποξόθηρηπ ςχμ ρυέρεχμ ςηπ Οσκοαμίαπ µε ςημ ΔΔ. Με ατξοµή ςημ ακϋοχρη ςηπ ρσµτχμίαπ µε ςημ ΔΔ και ςημ απϊταρη ςξσ Ποξέδοξσ Γιαμξσκϊβιςπ για ρϋμδερη µε ςημ Δσοαριαςική Σελχμειακή Έμχρη, ξι αμςιδοάρειπ κλιµακόθηκαμ µε απξςέλερµα ςξ θάμαςξ διαδηλχςόμ και αρςσμξµικόμ. Με ςημ παοέµβαρη ςοίςχμ, η εµτϋλια ρϋοοανη απεςοάπη και σπήονε ρσµτχμία ςξσ Γιαμξσκϊβιςπ µε ςημ αμςιπξλίςεσρη για ρυηµαςιρµϊ µεςαβαςικήπ κσβέομηρηπ και ςη διεναγχγή ποϊχοχμ ποξεδοικόμ εκλξγόμ, καθόπ και ςημ επιρςοξτή ρςξ ρϋρςηµα ποξ ςξσ 2004 πξσ πεοιϊοιζε ρε έμα βαθµϊ ςιπ ενξσρίεπ ςξσ ποξέδοξσ ςηπ υόοαπ. Ωρςϊρξ, µε µια κίμηρη πξσ είυε αοκεςά ρςξιυεία κξιμξβξσλεσςικξϋ ποανικξπήµαςξπ, ξ Γιαμξσκϊβιςπ εκδιόυθηκε και ρυηµαςίρςηκε µεςαβαςική κσβέομηρη, έμςξμα τιλξδσςική, µε ςη ρσµµεςξυή και ακοαίχμ, μαζιρςικήπ τιλξρξτίαπ, κξµµάςχμ ςηπ (µέυοι ςξϋδε) αμςιπξλίςεσρηπ. Μια απϊ ςιπ ποόςεπ απξτάρειπ ήςαμ ξ πεοιξοιρµϊπ ςχμ πξλιςιρςικόμ δικαιχµάςχμ ςχμ µειξμξςήςχμ, κίμηρη πξσ είυε ποξταμόπ χπ ρςϊυξ ςημ εσµεγέθη οχρική µειξμϊςηςα. Η Ρχρία απάμςηρε µε ρηµαμςική κλιµάκχρη, καςαλαµβάμξμςαπ µε ρςοαςιχςικά µέρα ςημ πεοιξυή ςηπ Κοιµαίαπ. Πξοςξκαλί Δπαμάρςαρη (Orange Revolution, 2004) Με ατξοµή ςιπ ποξεδοικέπ εκλξγέπ ςξσ 2004, µε σπξφητίξσπ ρςξ δεϋςεοξ γϋοξ ςξμ Βίκςξο Γιαμξσκϊβιςπ και ςξμ Βίκςξο Γιξϋρεμκξ και ςημ επικοάςηρη ςξσ ποόςξσ εμ µέρχ καςαγγελιόμ για εκςεςαµέμη μξθεία, ξογαμόθηκαμ µε ςημ Γιξϋλια Σιµϊρεμκξ 13

14 ςοαςηγικό Αλταβηςάοι ςηπ κοίρηπ ρςημ Οσκοαμία Θάμξπ Νςόκξπ ρε κεμςοικϊ οϊλξ- µαζικέπ διαδηλόρειπ ρςξ Κίεβξ και άλλεπ µεγάλεπ πϊλειπ πξσ ξδήγηραμ ρςημ επαμάληφη ςχμ εκλξγόμ και μίκη ςξσ Γιξϋρεμκξ. ΗΠΑ και Δσοόπη ποξρέτεοαμ ρςήοινη ρςημ Πξοςξκαλί Δπαμάρςαρη. Ρχρία Μεςά ςξμ ςεοµαςιρµϊ ςξσ Χσυοξϋ Πξλέµξσ και ςη διάλσρη ςηπ ξβιεςικήπ Έμχρηπ ακξλξϋθηρε µια πεοίξδξπ ρηµαμςικήπ διπλχµαςικήπ, πξλιςικήπ, ξικξμξµικήπ και ρςοαςιχςικήπ απξδσμάµχρηπ ςηπ Ρχρίαπ, παοάλληλα µε ςημ αδιαµτιρβήςηςη παγκϊρµια κσοιαουία ςχμ ΗΠΑ. ςη δεκαεςία ςξσ 1990 σλξπξιήθηκε µια αµεοικαμική ποξρπάθεια ελέγυξσ ςηπ Δσοαρίαπ µέρχ ςηπ απενάοςηρηπ ςξσ ρσμϊλξσ ρυεδϊμ ςχμ ποόημ ρξβιεςικόμ δηµξκοαςιόμ και δξοστϊοχμ απϊ ςημ επιοοξή ςηπ Μϊρυαπ και ςηπ µεςαςοξπήπ ςξσπ ρε δσςικξϋ ςϋπξσ δηµξκοαςίεπ, ποξρκξλληµέμεπ ρςξ αµεοικαμικϊ άοµα. Η πξλιςική ρςαθεοϊςηςα πξσ ποξρέτεοε ξ Βλάμςιµιο Πξϋςιμ και ξι ριλξβίκι ςξσ, ρε έμα βαθµϊ ρε βάοξπ ςηπ δηµξκοαςίαπ και ςχμ αμθοχπίμχμ δικαιχµάςχμ, ρε ρσμδσαρµϊ µε ςημ ξικξμξµική ςηπ εμδσμάµχρη λϊγχ εμέογειαπ και ςη γεχγοατική ςηπ θέρη, έδχραμ ςα ςελεσςαία υοϊμια ρςη Μϊρυα ασνηµέμη επιοοξή και δσμαςϊςηςα παοεµβάρεχμ ρε µεγάλα ςµήµαςα ςξσ ποόημ ρξβιεςικξϋ υόοξσ (ϊπξσ σπάουξσμ και ρηµαμςικέπ οχρικέπ µειξμϊςηςεπ ρε διάτξοεπ υόοεπ). εμ λείπξσμ ςα ποξβλήµαςα, ιδιαίςεοα ρςημ ξικξμξµία (µε σπεοβξλική ενάοςηρη απϊ ςξμ εμεογειακϊ ςξµέα και πιθαμή µείχρη νέμχμ επεμδϋρεχμ αμ επιδειμχθεί ςξ πξλιςικϊ κλίµα) και ςη δηµξγοατία (εςήρια µείχρη πληθσρµξϋ καςά 0,47%), καθόπ και η ϋπαονη ρηµαμςικόμ µη-οχρικόμ εθμικόμ ξµάδχμ (ξπϊςε η αμεναοςηςξπξίηρη ή η απξοοϊτηρη Κοιµαίαπ, Αµπυαζίαπ και Νϊςιαπ Ορρεςίαπ µπξοεί μα απξςελέρει αομηςικϊ ποξηγξϋµεμξ για άλλεπ πεοιξυέπ ςηπ Ρχρικήπ Οµξρπξμδίαπ, π.υ. ςημ Σρεςρεμία ή ςημ Ιμγκξσρεςία). ςημ ποξκείµεμη κοίρη, ςξ διακϋβεσµα για ςη Ρχρία είμαι πξλϋ ρηµαμςικϊ, καθόπ για ςη Μϊρυα η Οσκοαμία είμαι πεοιξυή κεμςοικήπ ρηµαρίαπ ςϊρξ για ιρςξοικξϋπ (καθόπ ςξ Κίεβξ θεχοείςαι ςξ λίκμξ ςξσ οχρικξϋ έθμξσπ) και ρςοαςηγικξϋπ, ϊρξ και για φσυξλξγικξϋπ λϊγξσπ. ςξ µσαλϊ ςηπ οχρικήπ ελίς, απόλεια ςξσ «ελέγυξσ» επί ςηπ Οσκοαμίαπ (µε ςη ρηµαμςική μασςική βάρη ςηπ εβαρςξϋπξληπ ρςημ Κοιµαία, ςη µεγάλη αγοξςική παοαγχγή και ςξ οϊλξ ςξσ διαδοϊµξσ για ςξ οχρικϊ τσρικϊ αέοιξ) θα ρήµαιμε ςξ ςέλξπ ςηπ Ρχρίαπ χπ µεγάληπ δϋμαµηπ. Η Ρχρία θα µπξοξϋρε ίρχπ μα δευθεί µια «ξσδέςεοη» Οσκοαμία, αλλά ϊυι ςημ έμςανή ςηπ ρςη δσςική ρταίοα επιοοξήπ. Μια πιθαμή ένξδξπ απϊ ςημ κοίρη θα µπξοξϋρε μα είμαι η ςασςϊυοξμη ποξόθηρη ρυέρεχμ µε ςημ ΔΔ και ςημ Δσοχ- Αριαςική Οικξμξµική Έμχρη (Ρχρία, Καζακρςάμ, Λεσκξοχρία), µε ςασςϊυοξμη ποξρτξοά ανιϊλξγηπ ξικξμξµικήπ βξήθειαπ ςϊρξ απϊ ςημ ΔΔ, ϊρξ και απϊ ςη Ρχρία. 14

15 Κείµεμξ Δογαρίαπ 42/2014 Ρχρικόπ ςόλξπ ςηπ Μαύοηπ Θάλαρραπ Ο Ρχρικϊπ ςϊλξπ ςηπ Μαϋοηπ Θάλαρραπ είμαι η πιξ ρηµαμςική μασςική µξμάδα ςηπ Ρχρίαπ µε ποϊρβαρη ρςα «ζερςέπ» θάλαρρεπ ςηπ Μαϋοηπ Θάλαρραπ και ςηπ Μερξγείξσ. Δίμαι ιρςξοικήπ ρηµαρίαπ καθόπ θεχοείςαι ϊςι ιδοϋθηκε απϊ ςξμ ποίγκιπα Πξςέµκιμ ςξ Σξ 1997, έπειςα απϊ παοαςεςαµέμεπ διαποαγµαςεϋρειπ, η Οσκοαμία και η Ρχρία ρσµτόμηραμ για ςξμ διαυχοιρµϊ ςχμ μασςικόμ ςξσπ βάρεχμ ρςημ Κοιµαία και η Οσκοαμία παοαυόοηρε ςη μασςική βάρη ςηπ εβαρςξϋπξληπ ρςη Ρχρία έχπ ςξ Με ςη μέα ρσµτχμία ρςξ Φάοκξβξ (2010) η παοαυόοηρη ςηπ βάρηπ επεκςάθηκε µέυοι ςξ Ο Ρχρικϊπ ρςϊλξπ ςηπ Μαϋοηπ Θάλαρραπ υοηριµξπξιήθηκε απϊ ςημ Ρχρία ρςξμ πϊλεµξ ςξσ Ασγξϋρςξσ 2008 µε ςη Γεχογία. εβαρςξύπξλη Με πληθσρµϊ πεοίπξσ εμϊπ εκαςξµµσοίξσ καςξίκχμ και πλξϋριξ ιρςξοικϊ παοελθϊμ (Κοιµαψκϊπ πϊλεµξπ µε Άγγλξσπ, Γάλλξσπ και Οθχµαμξϋπ ςξ 1854, ξκςάµημη πξλιξοκία απϊ ςη μαζιρςική Γεοµαμία ρςξμ Β Παγκϊρµιξ Πϊλεµξ), είμαι ςξ δεϋςεοξ µεγαλϋςεοξ λιµάμι ςηπ Οσκοαμίαπ (µεςά ςημ Οδηρρϊ), η µεγαλϋςεοη μασςική βάρη ςηπ πεοιξυήπ και έδοα ςϊρξ ςξσ Ρχρικξϋ ρςϊλξσ ςηπ Μαϋοηπ Θάλαρραπ, ϊρξ και ςξσ Οσκοαμικξϋ Πξλεµικξϋ Νασςικξϋ. Η υοήρη ςηπ μασςικήπ βάρηπ παοαυχοήθηκε ρςη Ρχρία αουικά µέυοι ςξ 2017 και ρςη ρσμέυεια (ςξ 2010) για άλλα 25 υοϊμια (µέυοι ςξ 2042) και δικαίχµα πεμςαεςόμ παοαςάρεχμ. Η ρσµτχμία ποξκάλερε έμςξμεπ ερχςεοικέπ αμςιδοάρειπ και εγκοίθηκε απϊ ςξ Οσκοαμικϊ κξιμξβξϋλιξ (Ράμςα) µε βοαυεία πλειξφητία. σµτχμία Βξσδαπέρςηπ (1994) Τπξγοάτηκε µεςανϋ ΗΠΑ, Ρχρίαπ και Μεγάληπ Βοεςαμίαπ ρυεςικά µε ςξ ποόημ ρξβιεςικϊ πσοημικϊ ξπλξρςάριξ πξσ βοιρκϊςαμ επί ξσκοαμικξϋ εδάτξσπ και ςημ ποξρυόοηρη ςηπ Οσκοαμίαπ ρςη σμθήκη Μη- ιαρπξοάπ ςχμ Πσοημικόμ πλχμ (ΝΡΣ). Οι ςοειπ υόοεπ αμέλαβαμ ςημ σπξυοέχρη μα ρεβαρςξϋμ ςημ αμεναοςηρία και εδατική ακεοαιϊςηςα ςηπ Οσκοαμίαπ. σµτχμία ύμδερηπ ΔΔ-Οσκοαμίαπ Οι διαποαγµαςεϋρειπ ςηπ σµτχμίαπ ϋμδερηπ άουιραμ ςξμ Υεβοξσάοιξ 2007 και καςέληναμ επιρήµχπ ρςιπ 19 Νξεµβοίξσ Η µξμξγοατή ςηπ ρσµτχμίαπ 15

16 ςοαςηγικό Αλταβηςάοι ςηπ κοίρηπ ρςημ Οσκοαμία Θάμξπ Νςόκξπ ρϋμδερηπ ΔΔ-Οσκοαμίαπ ποαγµαςξπξιήθηκε ρςιπ Βοσνέλλεπ ςξμ Μάοςιξ ςξσ 2012, εκςϊπ απϊ ςημ DCFTA η ξπξία µξμξγοατήθηκε ρςιπ 19 Ιξσλίξσ 2012, αλλά η ρσµτχμία δεμ σπεγοάτη. Η ΔΔ δεμ είυε ποξυχοήρει µε ςημ σπξγοατή ςηπ σµτχμίαπ ϋμδερηπ εκτοάζξμςαπ αμηρσυίεπ ρυεςικά µε ςιπ παοαβιάρειπ ςχμ αμθοχπίμχμ δικαιχµάςχμ και ςξ κοάςξπ δικαίξσ ρςημ Οσκοαμία. Μάλιρςα είυε θέρει χπ ποξωπϊθερη για ςημ σπξγοατή ςηπ σµτχμίαπ ϋμδερηπ ςημ απελεσθέοχρη ςηπ Γ. Σιµξρέμκξ απϊ ςη τσλακή ποιμ απϊ ςη ϋμξδξ Κξοστήπ ρςξ Βίλμιξσπ ςηπ Λιθξσαμίαπ (28-29 Νξεµβοίξσ 2013). Ωρςϊρξ, ήςαμ ξ Ποϊεδοξπ Β. Γιξσρέμκξ πξσ µε δήλχρή ςξσ ρςιπ 21 Νξεµβοίξσ 2013 αμακξίμχρε ςημ αμαβξλή ςηπ σπξγοατήπ ςηπ σµτχμίαπ ϋμδερηπ εκ µέοξσπ ςξσ Κιέβξσ, ενέλινη πξσ ρηµαςξδϊςηρε κϋµα διαµαοςσοιόμ µε επίκεμςοξ ςημ πλαςεία αμεναοςηρίαπ ςξσ Κιέβξσ. Η επαμέμαονη ςηπ διαδικαρίαπ σπξγοατήπ ςηπ σµτχμίαπ ϋμδερηπ έυει ςεθεί χπ ποξςεοαιϊςηςα απϊ ςη μέα µεςαβαςική κσβέομηρη ςξσ Κιέβξσ. σµτχμία 21 ηπ Υεβοξσαοίξσ 2014 Η ρσµτχμία πξσ σπξγοάτηκε µεςανϋ ςξσ Ποξέδοξσ Β. Γιαμξσκϊβιςπ και ςηπ αμςιπξλίςεσρηπ, µε ρσµµεςξυή ςχμ Τπξσογόμ Δνχςεοικόμ ςηπ Γεοµαμίαπ, Γαλλίαπ και Πξλχμίαπ. Ποξέβλεπε µεςανϋ άλλχμ ςημ αμςικαςάρςαρη ςξσ σμςάγµαςξπ ςξσ 2004, ςη διεναγχγή ποξεδοικόμ εκλξγόμ, µια µεςαβαςική κσβέομηρη εμϊςηςαπ, ςη δηµιξσογία ενεςαρςικήπ επιςοξπήπ για ςιπ βιαιϊςηςεπ και ςημ παοάδξρη ςχμ ϊπλχμ. Η αμςιπξλίςεσρη ακϋοχρε ξσριαρςικά ςη ρσµτχμία ποξυχοόμςαπ ρςημ καςάληφη ςξσ κξιμξβξσλίξσ και ςηπ καςξικίαπ ςξσ Ποξέδοξσ Β. Γιαμξσκϊβιςπ ξ ξπξίξπ εγκαςέλειφε ςη υόοα. Η Ρχρία επικαλείςαι ςημ έµποακςη ακϋοχρη ςηπ ρσµτχμίαπ για μα σπξρςηοίνει ϊςι ρςξ Κίεβξ ξι αμςιπξλιςεσϊµεμεπ δσμάµειπ έκαμαμ ποανικϊπηµα. ταιοική και ρε βάθξπ ρσµτχμία ελεσθέοχμ ρσμαλλαγώμ (Deep and Comprehensive Free Trade Agreements - DCFTA) Οι ταιοικέπ και ρε Βάθξπ σµτχμίεπ Δλεσθέοχμ σμαλλαγόμ (DCFTA) είμαι απϊ ςα πιξ ρϋγυοξμα εογαλεία ςηπ διµεοξϋπ εµπξοικήπ πξλιςικήπ ςηπ ΔΔ. Η ΒΔ ποξβλέπει ϊυι µϊμξ µεγαλϋςεοη ξικξμξµική ξλξκλήοχρη µέρχ ςηπ ρςαδιακήπ καςάογηρηπ ςχμ εµπξδίχμ ρςξ εµπϊοιξ αλλά και καμξμιρςική ρϋγκλιρη ρε ςξµείπ 16

17 Κείµεμξ Δογαρίαπ 42/2014 πξσ επηοεάζξσμ ςξ εµπϊοιξ αγαθόμ και σπηοεριόμ, ςημ ποξρςαρία ςχμ επεμδϋρεχμ, ςιπ διαδικαρίεπ ςελχμείχμ και ρσμϊοχμ, ςξσπ ςευμικξϋπ και άλλξσ είδξσπ µη δαρµξλξγικξϋπ τοαγµξϋπ ρςξ εµπϊοιξ, ςξσπ σγειξμξµικξϋπ και τσςξωγειξμξµικξϋπ καμϊμεπ, ςα μξµικά πλαίρια για ςξμ αμςαγχμιρµϊ και ςιπ δηµϊριεπ ρσµβάρειπ. Η ΒΔ σπεοβαίμει καςά πξλϋ ςα απλά εµπξοικά ζηςήµαςα, επηοεάζξμςαπ επίρηπ ςημ καςάρςαρη ςηπ δηµξκοαςίαπ, ςξ κοάςξπ δικαίξσ και άλλα κξιμά ποϊςσπα. ςημ ποάνη εμαοµξμίζει ςημ σπξφήτια υόοα πλήοχπ µε ςημ εσοχπαψκή μξµξθερία (acquis communautaire) υχοίπ ϊµχπ μα ποξρτέοει αμςίρςξιυη ρσµµεςξυή ρε πξλιςικξϋπ θερµξϋπ. Η σπξγοατή σµτχμίαπ ϋμδερηπ µε ςημ ΔΔ είμαι ποξωπϊθερη για μα ςεθεί ρε ιρυϋ η DCTFA. Σιµόρεμκξ, Γιξύλια Αγαπηµέμη ςηπ ϋρηπ και έμα ακϊµη αµτιλεγϊµεμξ πξλιςικϊ ποϊρχπξ. Δκ ςχμ ποχςαγχμιρςόμ ςηπ «Πξοςξκαλί Δπαμάρςαρηπ» ςξσ 2004, διεςέλερε ποχθσπξσογϊπ ςηπ Οσκοαμίαπ ςξ 2005 και απϊ ςξ 2007 έχπ ςξ Ηςςήθηκε ρςιπ ποξεδοικέπ αλλαγέπ ςξσ 2010 και ρςη ρσμέυεια βοέθηκε ρςη τσλακή καςηγξοξϋµεμη για διατθξοά. Ηγέςιδα ςξσ δεϋςεοξσ ρε κξιμξβξσλεσςική δϋμαµη κϊµµαςξπ ςηπ «Παςοίδαπ» αμαµέμεςαι μα παίνει κεμςοικϊ οϊλξ ρςιπ ενελίνειπ. Η Γ. Σιµξρέμκξ ρσμελήτθη ςξμ Αϋγξσρςξ ςξσ 2011 και έλαβε πξιμή τσλάκιρηπ επςά εςόμ για «καςάυοηρη ενξσρίαπ» ρε ρυέρη µε ςημ σπξγοατή µιαπ ρσµτχμίαπ τσρικξϋ αεοίξσ µε ςη Ρχρία ςξ Η ΔΔ ϊοιρε επιςοξπή διαµερξλάβηρηπ πξσ απξςελείςξ απϊ ςξμ ποόημ Ποϊεδοξ ςηπ Πξλχμίαπ Αλενάμςεο Κβαρμιέτρκι και ςξμ ςέχπ Ποϊεδοξ ςξσ Δσοχπαψκξϋ Κξιμξβξσλίξσ Pat Cox µε ρςϊυξ μα ποξςείμξσμ λϋρη. Η λϋρη πξσ ποξςάθηκε ήςαμ ϊςι ξ Β. Γιαμξσκϊβιςπ θα απξτσλάκιζε ςημ Γ. Σιµξρέμκξ για μα ςανιδέφει ρςη Γεοµαμία για ιαςοικξϋπ λϊγξσπ. Η ποϊςαρη δεμ έγιμε εμ ςέλει απξδεκςή απϊ ςξ Κίεβξ. 17

18 18 ςοαςηγικό Αλταβηςάοι ςηπ κοίρηπ ρςημ Οσκοαμία Θάμξπ Νςόκξπ

19 Κείµεμξ Δογαρίαπ 42/2014 To ΔΛΛΗΝΙΚΟ Ι ΡΤΜΑ ΔΤΡΩΠΑΪΚΗ ΚΑΙ ΔΞΩΣΔΡΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ (ΔΛΙΑΜΔΠ) ιδοϋθηκε ςξ 1988 και λειςξσογεί χπ έμα αμενάοςηςξ, µη κεοδξρκξπικξϋ υαοακςήοα εοεσμηςικϊ και επιµξοτχςικϊ Ίδοσµα. Μέρχ ςξσ πξλσεςξϋπ έογξσ ςξσ έυει αμαδειυθεί ρε ρηµαμςικϊ τξοέα πληοξτϊοηρηπ, µελέςηπ και ρυεδιαρµξϋ θεµάςχμ ενχςεοικήπ πξλιςικήπ, και θεχοείςαι έμα απϊ ςα πιξ έγκοιςα ρε διεθμέπ επίπεδξ κέμςοα µελεςόμ ςηπ Δλλάδαπ ρςξμ ςξµέα ςχμ Δσοχπαψκόμ σπξθέρεχμ και ςχμ διεθμόμ ρυέρεχμ. Σξ ΔΛΙΑΜΔΠ δεμ εκτοάζει, ξϋςε εκποξρχπεί ρσγκεκοιµέμεπ πξλιςικέπ απϊφειπ. Δπιυειοεί µϊμξ μα λειςξσογήρει χπ βήµα ελεϋθεοξσ διαλϊγξσ και χπ κέμςοξ παοαγχγήπ και αμςαλλαγήπ ιδεόμ. 19