Αντώνης Ζαμπέλας Καθηγητής Διατροφής του Ανθρώπου Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του Ανθρώπου Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών & Honorary

Transcript

1 Αντώνης Ζαμπέλας Καθηγητής Διατροφής του Ανθρώπου Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του Ανθρώπου Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών & Honorary Professor Division of Medicine Faculty of Medical Sciences University College London London, UK

2 Εξασφάλιση συνθηκών οι οποίες διασφαλίζουν την υγεία του πληθυσμού - Future of Public Heath, IOM Προϋποθέσεις: 1. Αξιολόγηση υγείας πληθυσμού 2. Ανάπτυξη πολιτικής

3 Provide quantitative data on the food and nutrient intakes, sources of nutrients and nutritional status Provide information on trends in food consumption, nutrient intake and nutritional status in different age groups Describe the characteristics of individuals with intakes of specific nutrients above or below the national average Produce a database of food consumption which will be used to calculate intakes of natural toxicants, contaminants, additives and other food chemicals

4 Measure blood and urine indices that provide evidence of nutritional status or dietary biomarkers, and to relate these to dietary, physiological and socio-demographic data Provide height, weight and other anthropometric measurements and examine their relationship to sociodemographic, dietary, biochemical and health data Assess total energy expenditure and physical activity levels and patterns in the study population

5 Monitor the diet of the population to establish the extent to which it is adequately nutritious and varied Monitor the extent to which the diets of population sub-groups vary from recommendations

6 Εντοπισμός κύριων προβλημάτων υγείας στον πληθυσμό (ανάγκη για διαρκή παρακολούθηση και όχι αποσπασματικές ενέργειες). Ανά υπο-ομάδα του πληθυσμού (ηλικία, φύλο) Εθνικά αντιπροσωπευτικές μελέτες επιπολασμού o o Ενιαία μεθοδολογία Έγκυρα εργαλεία & μέθοδοι αξιολόγησης Ιεράρχηση υγειονομικών αναγκών Προτάσεις μέτρων πολιτικής

7 Παραδείγματα Άλλων Χωρών NDNS

8 NDNS Σκοπός: αξιολόγηση διατροφικών συνηθειών & διατροφικής κατάστασης παιδιών & ενηλίκων του Ηνωμένου Βασιλείου Ξεκίνησε το 1986 και από το 2008 διενεργείται υπό τη μορφή κυλιόμενου προγράμματος Αξιολόγηση του πληθυσμού με κατ οίκον επισκέψεις. Χαρακτηριστικά δείγματος: Ηλικίες: 1,5 ετών Αντιπροσωπευτικό δείγμα πληθυσμού

9 The first survey of the NDNS in 1992/93, and a survey was carried out about every three years thereafter until the NDNS of adults aged 19 to 64 years, carried out in 2000/01 Each was conducted as a stand-alone survey. Following a review of the dietary survey program in 2003, FSA s Board agreed that future surveys should be carried out on a rolling basis in order to strengthen the ability to track changes in diet and nutrition over time This enabled DH and PHE in England and other Government bodies across the UK to develop, implement and monitor effective policies to improve the nation's diet and nutritional status and would also support the FSA s risk assessment for food chemicals

10

11

12 The NHANES program began in the early 1960s and has been conducted as a series of surveys focusing on different population groups or health topics. In 1999, the survey became a continuous program that has a changing focus on a variety of health and nutrition measurements to meet emerging needs. The survey examines a nationally representative sample of about 5,000 people each year. These people are located in counties across the country, 15 of which are visited each year.

13 Health interviews are conducted in respondents homes. Health measurements are performed in specially designed and equipped mobile centers, which travel to locations throughout the country. The study team consists of a physician, a dentist, medical and health technicians, and dietary and health interviewers

14

15

16 Past surveys have provided data to create the growth charts used nationally by pediatricians to evaluate children s growth. Blood lead data resulted in developing policy to eliminate lead from gasoline and food and soft drink cans. Policy has been even more effective than originally envisioned, with a decline in elevated blood lead levels of more than 70% since the 70s. OW prevalence led to programs emphasizing diet and exercise Undiagnosed diabetes was a significant problem in the US. Efforts by government and private agencies to increase public awareness, especially among minority populations, have been intensified

17 Information collected in this survey will help FDA decide if there is a need to change vitamin and mineral fortification regulations for the nation s food supply National programs to reduce hypertension and cholesterol levels continue to depend on NHANES data to steer education and prevention programs toward those at risk and to measure success in curtailing risk factors associated with heart disease, the nation s number one cause of death

18

19 ΠΑ.ΜΕ.Δ.Υ.

20 Μεθοδολογία: Πληθυσμός Αστικά Κέντρα Νησιά Υπόλοιπο Ηπειρωτικής Χώρας Ηλικία: <6 μηνών Έγκυες ή θηλάζουσες Όσοι δεν ζουν σε σπίτι (όπως νοσοκομείο, μοναστήρι, στρατώνες)

21 Δειγματοληψία Τυχαιοποιημένο, αντιπροσωπευτικό(n ~ 4600) Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011 Αντιπροσωπευτικότητα Σε επίπεδο χώρας Γεωγραφικής Περιοχής (Αστικά Κέντρα Αθήνας και Θεσσαλονίκης, Υπόλοιπο Ηπειρωτικής Ελλάδας, Νησιά) Ηλικιακές Ομάδες(0-19, 20-44, 45-64, 65 + ) Φύλο (, )

22 Τι περιλάμβανε η συμμετοχή 2 Συναντήσεις Διαπροσωπική Συνέντευξη 1 η Επίσκεψη: Κατ οίκον Κλινική Εξέταση 2 η Επίσκεψη: Προγραμματισμένη, σε Κινητή Μονάδα Ερωτηματολόγια Εξετάσεις Αίματος Μετρήσεις

23 Συλλογή και Διαχείριση Δεδομένων μέσω χρήσης Υπολογιστή CAPI: computer assisted personal interview Μικρότερη δυνατή επιβάρυνση εθελοντή Μεγαλύτερη αξιοπιστία δεδομένων Τυποποίηση διαδικασιών Μείωση σφαλμάτων Διευκόλυνση επεξεργασίας συλλεχθέντων δεδομένων

24 Αξιολόγηση Διατροφικών Συνηθειών Ελληνικού Πληθυσμού Διατροφική Πρόσληψη Ανίχνευση ανεπαρκειών σε ενέργεια, μικροθρεπτικά συστατικά Τρόφιμα & ομάδες τροφίμων, διατροφικά πρότυπα Διατροφικές Συνήθειες Κατανάλωση πρωινού Κατανάλωση «έτοιμου φαγητού» & φαγητού εκτός σπιτιού Διατροφική Συμπεριφορά Παράγοντες που επηρεάζουν τις διατροφικές συνήθειες ή/ και συμπεριφορά Διαθεσιμότητα τροφίμων

25 Ερωτηματολόγια συνέντευξης Δημογραφικά χαρακτηριστικά Ποιότητα ζωής Ιατρικό Ιστορικό Γυναικολογικό ιστορικό Θηλασμός Λήψη φαρμάκων και συμπληρωμάτων Νοητική λειτουργία Κάπνισμα Κατανάλωση αλκοόλ Σωματική δραστηριότητα Συνήθειες ύπνου Διατροφικές συνήθειες Ψυχική κατάσταση

26 Ερωτηματολόγια σπιτιού Συχνότητα κατανάλωσης τροφίμων Διατροφική συμπεριφορά Υψηλή χοληστερόλη και τριγλυκερίδια Σακχαρώδης διαβήτης Αρτηριακή υπέρταση Άσθμα Ερωτήσεις σχετικά με την γέννηση παιδιών Αντιλαμβανόμενο στρες Σημαντικά γεγονότα ζωής Περιβαλλοντική έκθεση Γαστρεντερικές διαταραχές

27 Αυτοματοποιημένη Ανάκληση 24-ώρου Από τις πρώτες στην Ελλάδα (vs. παραδοσιακή μέθοδος «χαρτί-στυλό»). AMPM: Automated Multi-Pass Method. Αναλυτική περιγραφή τροφίμου μέσω συστήματος ταξινόμησης & περιγραφής (βασισμένο στο FoodEx2, ΕFSA): κατάλληλες ερωτήσεις «ανιχνευτές». Κύρια βοηθήματα εκτίμησης ποσότητας ανά ηλικιακή ομάδα. Άτλαντες (EPIC-soft, Foster, Nelson, PANCAKE). Οικιακές μεζούρες.

28 Αυτοματοποιημένη Ανάκληση 24-ώρου

29 Βοηθήματα Εκτίμησης Ποσότητας Άτλαντας Τροφίμων

30 Βοηθήματα Εκτίμησης Ποσότητας Οικιακές Μεζούρες

31 Ανάλυση Διατροφικών Δεδομένων Έλλειψη αναλυτικών εθνικών πινάκων τροφίμων NDSR 2013 Βασίζεται σε Αμερικάνικους πίνακες τροφίμων: η πιο πλήρης βάση δεδομένων Αναπτύχθηκε για ερευνητικούς σκοπούς Εμπλουτισμός με αναλύσεις ελληνικών τροφίμων

32 Kινητή Μονάδα

33 Εξετάσεις στην κινητή μονάδα Ανθρωπομετρία - Λιπομέτρηση Αιμοληψία (γενική αίματος, βιοχημικές, ανοσολογικές, βαρέα μέταλλα) Μέτρηση αρτηριακής πίεσης Δυναμομέτρηση Σπιρομέτρηση Μέτρηση κορτιζόλης σιέλου

34 Αιματολογικές εξετάσεις Γλυκαιμικός έλεγχος HbA1c Ινσουλίνη Γλυκόζη Λιπίδια αίματος HDL LDL (υπολογίζεται) TRIGL TOTAL CHOL Έλεγχος θυρεοειδούς TSH, FT4, anti-tshr Θυρεοσφαιρίνη Αιματολογία CBC Φυλλικό οξύ Σίδηρος Φερριτίνη Βιταμίνη Β12 Έλεγχος νεφρικής λειτουργίας Κρεατινίνη Ουρία Αλβουμίνη Βιοχημικό προφίλ Ολική πρωτεῒνη ALT AST Άλλες Βιταμίνες και Ορμόνες Βιταμίνη D PTH Βαρέα Μέταλα Ιχνοστοιχεία Σπάνιες Γαίες Ουρικό οξύ Ασβέστιο Χολερυθρίνη (Ολική και Άμεση)

35

36 Estruch R et al, N Engl J Med 2013;368:

37

38 Barilla Center for Food & Nutrition. Double Pyramid 2014.Fifth Edition:Diet and Environmental Impact. Parma:BCFN(2014).

39 Ιστορία: North Karelia Project Tο North Karelia Project ξεκίνησε το 1972 ως ένα εθνικό πιλοτικό πρόγραμμα για την πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων Παράγοντες κινδύνου: κάπνισμα, υπέρταση, υπερλιπιδαιμία Τυποποίηση για ηλικία Θνησιμότητα ανά πληθυσμό 100,000

40 When the facts change, I change my mind What do you do, sir? John Maynard Keynes

41