ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΥΞΗΣΗ ΤΩΝ ΖΙΖΑΝΙΩΝ

Transcript

1 ι»*" * r\~ " " , Ημερμην > 2^/^ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΛΗ ΤΕΧΝΛΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΝΙΑΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΖΩΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΘΕΡΜΚΡΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΥΞΗΣΗ ΤΩΝ ΖΙΖΑΝΙΩΝ ΦΩΤΙΑΔΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΣ Πτυχιακή διατριβή πυ υπβλήθηκε στ τμήμα Γεωπνίας Φυτικής και Ζωικής Παραγωγής τυ Πανεπιστημίυ Θεσσαλίας για τη λήψη τυ πτυχίυ τυ Γεωπόνυ. ΒΛΣ 997

2 Η Πανεπιστήμι Θεσσαλίας ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΒΙΒΛΙΘΗΚΗΣ & ΠΛΗΡΦΡΗΣΗΣ Ειαικη Συλλγή «Γκρίζα Βιβλιγραφία» Αριθ. Εισ.: 29/ Ημερ. Εισ.: Δωρεά: Ταξιθετικός Κωδικός: ΠΤ - ΓΦΖΠ 997 ΦΩΤ Λ β h 'W&k. /, ί "Λ *.. V ','Λ \ - F.. Λ ''-% V;

3 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Ευχαριστώ θερμά τν κ. Πέτρ Λόλα Αναπληρωτή Καθηγητή Φυσιλγίας Φυτών, για τις υπδείξεις και τη βήθεια τυ τόσ κατά τη διάρκεια τυ πειραματισμύ όσ και κατά τ γράψιμ της πτυχιακής διατριβής. Επίσης ευχαριστώ τν Καθηγητή Εντμλγίας κ. Ιωάννη Τσιτσιπή και τν Αναπληρωτή Καθηγητή Βιμετρίας κ.στέργι Τζώρτζι για τις χρήσιμες συμβυλές τυς. Με εκτίμηση Φωτιάδης Ελευθέρις

4 ΠΕΡΙΕΧΜΕΝΑ. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΖΙΖΑΝΙΑ Ζημίες Ωφέλειες ΒΙΛΓΙΑ ΖΙΖΑΝΙΩΝ Παράγντες βλάστησης Παράγντες αύξησης ΑΝΑΣΚΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΓΡΑΦΙΑΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΣ Υλικά-Μέθδι Απτελέσματα Φύτρωμα ζιζανίων Αύξηση ζιζανίων Συζήτηση ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΓΡΑΦΙΑ 42

5 . ΠΕΡΙΛΗΨΗ Ένα σημαντικό πρόβλημα στη γεωργία είναι τα ζιζάνια. στόχς σε όλα τα συστήματα καλλιέργειας είναι περιρισμός των ζιζανίων σε όσ τ δυνατόν χαμηλότερα επίπεδα, έτσι ώστε να μην υφίσταται μείωση πσότητας και πιότητας η γεωργική παραγωγή. Απαραίτητη πρϋπόθεση για τα παραπάνω είναι μεταξύ των άλλων η άριστη γνώση των παραγόντων πυ επηρεάζυν τόσ τη βλάστηση όσ και την αύξηση των ζιζανίων, δηλαδή της βιλγίας των ζιζανίων. Στην παρύσα διατριβή εξετάζεται παράγντας θερμκρασία. Σκπός τυ πειραματισμύ ήταν να μελετηθεί η επίδρασή της στη βλάστηση και στην ανάπτυξη και αύξηση των ζιζανίων. Αφύ πάρθηκε έδαφς από αγρό με βαμβάκι με συγκεκριμένη και γνωστή ζιζανιχλωρίδα, χρησιμπιήθηκε σε 4 διαφρετικά θερμκρασιακά περιβάλλντα - χρνικές περιόδυς τυ έτυς (Ιανυάρι, Μάρτι, Μάι και Ιύνι) - με σκπό να παρατηρηθεί η βλάστηση και η ανάπτυξη και αύξηση των ζιζανίων. Σε κάθε χρνική περίδ (τυς 4 μήνες), έδαφς τπθετήθηκε σε δύ διαφρετικές θερμκρασίες, μέσα στ κτίρι τυ Πανεπιστημίυ και έξω στ ύπαιθρ. Σε κάθε ένα από τα 4 θερμκρασιακά περιβάλλντα γινόταν μέτρηση τυ πσστύ (%) φυτρώματς, τυ ύψυς και τυ χλωρύ βάρυς κάθε είδυς ζιζανίυ και στις δύ διαφρετικές θερμκρασίες (μέσα και έξω) έτσι ώστε να γίνυν ι ανάλγες συγκρίσεις. Τα απτελέσματα είναι ενδεικτικά και δείχνυν πόσ σημαντικός είναι παράγντας θερμκρασία για την εμφάνιση και εξάπλωση των ζιζανίων. ρισμένα ζιζάνια δηλαδή φάνηκαν να ευνύνται μόν σε συγκεκριμένες συνθήκες θερμκρασίας, όπως τ πλυκόμπι, η αναγαλλίδα και η ανθεμίδα στις χαμηλές θερμκρασίες, η λυβυδιά, η περικκλάδα και η στελλάρια στις μέσες, η γλυστρίδα, τάτυλας και βέλιυρας στις υψηλές. Αντιθέτως, κάπια άλλα δε φάνηκαν να επηρεάζνται τόσ πλύ από την μεταβλή της θερμκρασίας (βλήτ και αγριντματιά). Συμπερασματικά, γνωρίζντας τις θερμκρασίες σε ένα αγρικσύστημα είναι δυνατόν να εκτιμήσει κανείς την αναμενόμενη ζιζανιχλωρίδα, πυ αυτό μπρεί να βηθήσει στην επιλγή τυ κατάλληλυ ζιζανικτόνυ.

6 2 2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα πυ η γεωργία στηρίζει ένα μέρς της ικνμίας της. Η έννια της γεωργίας περιλαμβάνει τη διαδικασία παραγωγής των γεωργικών πρϊόντων και τη διαδικασία ενσωμάτωσης σε αυτά άλλων υπηρεσιών για να εξυπηρετηθύν καλύτερα ι ανθρώπινες ανάγκες (μεταφρά, απθήκευση, διατήρηση κ.τ.λ.). Η γεωργία (καλλιέργειες και κτηντρφία) καλύπτει τ 95% τυ Ακαθάριστυ Γεωργικύ Πρϊόντς, ενώ τα δάση και η αλιεία τ υπόλιπ 5%. Η συμβλή της φυτικής παραγωγής στη διαμόρφωση της Ακαθάριστης Αξίας Γεωργικής Παραγωγής παραμένει τα τελευταία χρόνια σχεδόν σταθερή σε πσστό 70% κι εκείνη της ζωικής παραγωγής σε 30%. Η σημερινή πραγματικότητα δείχνει μια συρρίκνωση τυ γεωργικύ τμέα. Έτσι έχει μειωθεί σε σύγκριση με παλιότερες επχές και η συμμετχή τυ γεωργικύ τμέα στην απασχόληση και η συμβλή τυ στη διαμόρφωση τυ Α.Ε.Π καθώς και ι εξαγωγές γεωργικών πρϊόντων ως πσστό τυ συνόλυ των εξαγωγών. Αυτό βέβαια δε σημαίνει πως η γεωργία δεν παραμένει μια από τις σημαντικότερες πηγές εσόδων για τη χώρα. Όσν αφρά τ πσστό της κάθε καλλιέργειας, σε σύνλ 40 εκατμμυρίων στρεμμάτων, τα σιτηρά για καρπό καλύπτυν περίπυ 4 εκατμμύρια στρέμματα (35%), τα βιμηχανικά φυτά 4,5 εκατμμύρια στρέμματα (,3%), τα λαχανικά, εκατμμύρια στρέμματα (2,75%) ενώ τα αρωματικά φυτά και τα πεπνειδήγεώμηλα ακόμη μικρότερ πσστό. ι δενδρώδεις καλλιέργειες στην Ελλάδα είναι περίπυ 8,8 εκατμμύρια στρέμματα κατέχντας πσστό 22% και ι αμπελώνες,6 εκατμμύρια στρέμματα και πσστό 4%. Η Ελλάδα, όπως είναι γνωστό, ως μικρή χώρα δεν έχει πλύ μεγάλες εκτάσεις για εκμετάλλευση. Συνεπώς κάθε παράγντας πυ μπρεί να πρκαλέσει μείωση της παραγωγής φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλ. Τέτιι παράγντες είναι τα ζιζάνια, τα έντμα, τα ακάρεα, ι ασθένειες (μυκητλγικές, πρκαρυωτικές, ιλγικές και μη μεταδτικές). Από τα πραναφερθέντα πρβλήματα για τη γεωργική παραγωγή τα ζιζάνια,είναι για πλλύς ίσως σημαντικότερς. Στην Ελλάδα έχυν καταγραφεί περισσότερα από 50 είδη ζιζανίων κι αυτό πυ τα καθιστά ιδιαίτερα επιζήμια είναι ότι διαθέτυν κάπια χαρακτηριστικά πυ τα βηθύν να πλενεκτύν συγκριτικά

7 3 με τα καλλιεργύμενα φυτά κι έτσι χωρίς την ανθρώπινη παρέμβαση κυριαρχύν στα αγρικσυστήματα. Ειδικότερα, είναι ανάγκη να μελετηθεί η βιλγία των ζιζανίων, ώστε ι γνώσεις πυ θα απκτηθύν να χρησιμπιηθύν για την ευκλότερη αντιμετώπισή τυς. Στην Ελλάδα φαίνεται ότι τα ζιζάνια δεν έχυν μελετηθεί αρκετά κι έτσι σε πλλές περιπτώσεις κυρίως στηριζόμαστε σε πειράματα πυ έγιναν στ εξωτερικό, δηλαδή σε ξένη βιβλιγραφία. Η παρύσα διατριβή εξετάζει έναν εξαιρετικά σημαντικό παράγντα, τη θερμκρασία πυ επηρεάζει τη βλάστηση και αύξηση των ζιζανίων. Μελετάται δηλαδή τ πσστό φυτρώματς μερικών ζιζανίων σε διαφρετικές περιόδυς τυ έτυς, άρα και θερμκρασίες και γίνεται σύγκριση της αύξησης των ζιζανίων ως πρς τ ύψς και τ χλωρό βάρς τυς στις διάφρες θερμκρασίες.

8 4 3. ΖΙΖΑΝΙΑ 3.. ΖΗΜΙΕΣ Τα ζιζάνια παίζυν σημαντικό ρόλ στη γεωργική παραγωγή, αφύ απτελύν σβαρό παράγντα μείωσης των παραγμενών πρϊόντων, επμένως και τυ αγρτικύ εισδήματς. Τα ζιζάνια δεν μειώνυν μόν την παραγωγή και αυξάνυν τ κόστς των παραγμένων πρϊόντων αλλά επίσης πρκαλύν και πλλά άλλα γενικότερα πρβλήματα, όπως στις βσκές, στα αρδευτικά-στραγγιστικά κανάλια, στυς χώρυς αναψυχής, στις σιδηρδρμικές γραμμές, σε αυτκινητόδρμυς, σε θέματα υγείας κ.τ.λ. Ειδικότερα ι ζημίες των ζιζανίων μπρύν να συνψισθύν στις εξής: Μείωση απδόσεων Η μείωση των απδόσεων είναι απτέλεσμα δύ ιδιτήτων των ζιζανίων: τυ ανταγωνισμύ και της αλληλπάθειας. Τα ζιζάνια κατά κύρι λόγ είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικά πρς τα καλλιεργύμενα φυτά, ως συνέπεια χαρακτηριστικών τα πία διαθέτυν. Ένα τέτι γνώρισμά τυς απτελεί και τ πλύσι ριζικό τυς σύστημα. Έτσι είναι σε θέση να κυριαρχήσυν έναντι των καλλιεργειών, αφύ ικανπιύν πρώτα τις δικές τυς ανάγκες σε αφμιώσιμα θρεπτικά στιχεία, νερό, φως και χώρ, απστερώντας τα από τις καλλιέργειες. Τ απτέλεσμα αυτής της διαδικασίας τυ άνισυ ανταγωνισμύ είναι ι καλλιέργειες να μην μπρύν να αναπτυχθύν ικανπιητικά, μη έχντας στη διάθεση τυς τα απαραίτητα εκείνα στιχεία πυ θα συντελέσυν στην καννική αύξησή τυς. Η μείωση της απόδσης λόγω τυ ανταγωνισμύ από τα ζιζάνια δεν είναι πάντα η ίδια γιατί εξαρτάται και επηρεάζεται απ διάφρυς παράγντες. Πρώτα από όλα η επίδραση των ζιζανίων είναι δυσμενέστερη όταν αυτή εκδηλώνεται στα πρώτα στάδια ανάπτυξης των καλλιεργύμενων φυτών. Επίσης τα διάφρα είδη ζιζανίων διαφέρυν στην ανταγωνιστικότητά τυς στην ίδια αλλά και σε διαφρετικές καλλιέργειες. Άλλι σημαντικί παράγντες είναι η πυκνότητα τυ ζιζανίυ καθώς και η μιμρφία κατανμής των ζιζανίων. Τέλς άλλη μείωση απδόσεων λόγω ανταγωνισμύ μπρεί να υπάρχει σε διάφρες πικιλίες ενός είδυς και φυσικά σε διαφρετικά καλλιεργύμενα είδη. Άλλ φαινόμεν πυ δηγεί σε μείωση των απδόσεων είναι η αλληλπάθεια. ρισμένα ζιζάνια έχυν την ιδιότητα να εκκρίνυν χημικές υσίες στ έδαφς, ι πίες παρεμπδίζυν την καννική

9 5 αύξηση των καλλιεργύμενων φυτών. Μερικές αλληλπαθητικές υσίες πυ βρέθηκαν σε ζιζάνια είναι αρωματικά ξέα, τξικά αέρια, κυμαρίνες, φλαβνειδή, αλκαλειδή, ταννίνες, τερπενειδή κ.α. Κάπια γνωστά ζιζάνια πυ έχυν βρεθεί να παρυσιάζυν αλληλπάθεια είναι τ κίρσι και η αγριβαμβακιά σε διάφρες καλλιέργειες, η λυβυδιά στη βρώμη και στ καλαμπόκι κ.α. _ Μείωση πιότητας παραγμένων πρϊόντων Τα ζιζάνια εκτός από τη μείωση των απδόσεων των παραγόμενων πρϊόντων, σε αρκετές περιπτώσεις χειρτερεύυν και την πιότητά τυς. Η πιτική αυτή υπβάθμιση φείλεται στις πρσμίξεις των πρϊόντων με σπέρματα ζιζανίων ή λόγω μειωμένυ μεγέθυς και υπβαθμισμένων ργανληπτικών ιδιτήτων, εξαιτίας τυ ανταγωνισμύ της καλλιέργειας από τα ζιζάνια. Παραδείγματα πιτικής υπβάθμισης των πρϊόντων έχυμε στην περίπτωση της αγριβρώμης, πυ ωριμάζει σχεδόν συγχρόνως με την καλλιεργύμενη βρώμη, πότε με τ θερισμό ανακατεύνται τα σπέρματα. Ακόμη η ήρα και τ αγρόστεμμα έχυν σπέρματα δηλητηριώδη για τν άνθρωπ και τα παραγωγικά ζώα, γι αυτό πρέπει να απμακρύννται απ τ σιτάρι. Τ αγριόσκρδ όταν αλεσθεί με σιτάρι πρσδίνει δυσάρεστη σμή στ ψωμί. Η σετάρια μπλέκεται και συγκρτείται σφιχτά στις ανιχτές κάψες τυ βαμβακιύ κι έτσι είναι αδύνατ να απχωριστεί τ σύσπρ βαμβάκι από τυς καρπύς και τα φύλλα τυ ζιζανίυ, με απτέλεσμα τη σημαντική πιτική μείωσή τυ. Πλλές φρές σε βσκότπυς απαγρεύεται αυστηρά η βσκή παραγωγικών ζώων, όταν διαπιστωθεί η παρυσία δηλητηριωδών ζιζανίων ή ζιζανίων πυ πρσδίνυν στ γάλα ή στ κρέας τυς δυσάρεστες σμές ή γεύση (τέτια ζιζάνια είναι τ αγρικρέμμυδ, ασφόδελς, η γαλατσίδα, τ καπνόχρτ, μελίλωτς, η αναγαλλίδα, τ αιγπόδι, τ αγρόστεμμα). Επιβάρυνση κόστυς παραγωγής Τ κόστς παραγωγής αυξάνει σημαντικά με την παρυσία ζιζανίων στα χωράφια λόγω των ργωμάτων, σκαλισμάτων, χημικής ζιζανικτνίας κ.τ.λ., πυ γίννται για την καταπλέμησή τυς. Επίσης η παρυσία ζιζανίων επιβαρύνει τις δαπάνες συγκμιδής ρισμένων πρϊόντων, όπως για παράδειγμα η ξαλίδα τη συγκμιδή τυ ελαικάρπυ. Τέλς, μερικά ζιζάνια όπως η περικκλάδα, αγριόβικς και η αγριβρώμη με την παρυσία τυς δυσκλεύυν τη συγκμιδή, χειρτερεύυν την πιότητα, ενώ απαιτείται περισσότερς κόπς για να καθαριστεί σπόρς. Πρβλήματα στη χρησιμπίηση αρδευτικύ νερύ Τα υδρχαρή ζιζάνια επιβαρύνυν σημαντικά τ κόστς συντήρησης και καλής λειτυργίας των αρδευτικών και

10 6 απστραγγιστικών συστημάτων και πωσδήπτε μειώνυν σημαντικά την παρχή τυς και την απχετευτική ικανότητά τυς. Ξενιστές εντόμων και παθγόνων Πλλά ζιζάνια είναι ξενιστές βλαπτικών στη γεωργία εντόμων και παθγόνων, όπως π.χ. τ άγρι καρότ πυ είναι ξενιστής της Psylla rosae, ζιζάνια γύρω απ τα καπνσπρεία στα πία ξενίζεται θρίπας τυ καπνύ και μετά πρσβάλλει τα φυτάρια τυ καπνύ. Διάφρι άλλι εχθρί, όπως τετράνυχς, είδη αφίδων, διαχειμάζυν σε ζιζάνια. Ακόμη και κάπιες ασθένειες, όπως τ ωίδι πυ πρσβάλλει τ σιτάρι ξενίζεται από την αγριβρώμη, η σκωρίαση των σιτηρών διαχειμάζει στην αγριμελιτζάνα κ.τ.λ. Αυτή είναι μία έμμεση επίδραση των ζιζανίων στην παραγωγή των γεωργικών πρϊόντων. Τέλς υπάρχει μια γενικότερη ενχλητική παρυσία των ζιζανίων στυς χώρυς αναψυχής, στις γραμμές των τραίνων, στις στρφές των αυτκινητδρόμων όπυ πρκαλύν μειωμένη ρατότητα. 3.2 ΩΦΕΛΕΙΕΣ Είναι γεγνός ότι παρά τα μεγάλα πρβλήματα πυ δημιυργύν τα ζιζάνια, άνθρωπς πρέπει να είναι πρσεκτικός έτσι ώστε η πρσπάθεια περιρισμύ τυς να μην δηγήσει στην πλήρη εξαφάνιση τυς. Αυτό θα ήταν ένα μάλλν αρνητικό γεγνός, τη στιγμή πυ αρκετά από αυτά παίζυν ωφέλιμ ρόλ σήμερα, ενώ άλλα μπρεί να απδειχθύν χρήσιμα στν άνθρωπ μελλντικά. Στις ωφέλειες των ζιζανίων κατατάσσνται ι εξής: ικλγική ισρρπία Τα ζιζάνια απτελύν ένα από τα μέρη της τρφικής αλυσίδας. Η εξαφάνιση τυς είναι βέβαι ότι θα πρκαλύσε αλυσιδωτές αντιδράσεις. Τα χρτφάγα ζώα πυ τρέφνται με αυτά θα ήταν ι πρώτι πυ θα επηρεαζόταν, και στη συνέχεια ως φυσικό επακόλυθ τα σαρκφάγα ζώα και άνθρωπς. Η παρυσία λιπόν των ζιζανίων σ ένα ικσύστημα θα πρέπει να θεωρείται απαραίτητη και δεν υπάρχει λόγς για πλήρη εξαφάνιση τυς από τν άνθρωπ. Απφυγή διάβρωσης Η παρυσία ζιζανίων φαίνεται να έχει ευεργετική επίδραση σε ακαλλιέργητα εδάφη (και κυρίως επικλινή), αφύ τα πρφυλάσσει από διάβρωση, πυ είναι τόσ πι έντνη όσ ι άνεμι και ι βρχές αυξάνυν. Επμένως στις μέρες μας, πυ η καλλιέργεια έχει πάρει τόσ μεγάλες διαστάσεις, τα ζιζάνια απτελύν ένα σημαντικό μέτρ στν περιρισμό τυ

11 7 πρβλήματς της διάβρωσης άρα και της απώλειας παραγωγικής γης- Γ νιμότητα Με τα άγρια αυτφυή είδη η φύση βελτιώνει φτωχά και άγνα εδάφη. Αυτά τα εδάφη δε μπρύν να δώσυν άλλ από μια φτωχή αυτφυή βλάστηση, η πία όμως τα εμπλυτίζει σε θρεπτικά στιχεία και ργανική υσία, δεσμεύει την υγρασία, συντηρεί τη μικρβιακή χλωρίδα και πανίδα και γενικά τα βελτιώνει πικιλότρπα. Η δέσμευση θρεπτικών στιχείων από τα ζιζάνια απτρέπει τν ευτρφισμό των νερών στα πία θα κατέληγαν τα θρεπτικά. Γενετικό υλικό Τα άγρια συγγενή είδη των καλλιεργύμενων φυτών είναι πηγές πλύτιμων γνιδίων πυ χρειάζνται στις σύγχρνες πικιλίες. Στ συγγενές είδς Beta maritima βρέθηκε η ανθεκτικότητα των ζαχαρότευτλων στην κερκόσπρα, και η αντχή στη σκωρίαση τυ σιταριύ σε συγγενές άγρι είδς τυ. Επίσης στην τμάτα γνίδια για ανθεκτικότητα σε 5 ασθένειες βρέθηκαν σε άγρια συγγενή είδη και ενσωματώθηκαν σε καλλιεργύμενες πικιλίες. Σε τέτια είδη βρέθηκαν και τα γνίδια για μερικά από τα σπυδαιότερα πιτικά χαρακτηριστικά της τμάτας (διαλυτά στερεά, υφή, χρώμα). Δημιυργία καλλιεργύμενων φυτών Υπάρχυν αρκετές περιπτώσεις ζιζανίων, τα πία έχυν χρησιμπιηθεί παλιότερα ως καλλιεργύμενα φυτά. Η χρήση τυ βέλιυρα ως χρτδτικό, υβριδίων αγριάδας για χρτνμή, τυ αγρισιναπιύ για μυστάρδα, ή τυ βλήτυ για αλεύρι και ψωμί είναι γνωστή. Δε θα πρέπει κανείς να απκλείει τ γεγνός κάπι από τα σημερινά ζιζάνια στ μέλλν να απτελεί κύρια καλλιέργεια. Τρφή-Φάρμακα-Αρώματα Αρκετά ζιζάνια χρησιμπιύνται για τη διατρφή τυ ανθρώπυ (ζωχός, ραδίκια, βλήτ, γλυστρίδα), ενώ άλλα έχυν φαρμακευτικές ιδιότητες όπως τ χαμμήλι, τ Digitalis sp. κ.α. Μερικά χρησιμπιύνται σε χλτάπητες (γκαζόν) όπως η αγριάδα και τέλς άλλα είναι αρωματικά φυτά όπως τάτυλας, η μέντα κ.α.

12 8 4. ΒΙΛΓΙΑ ΖΙΖΑΝΙΩΝ 4.. ΠΑΡΑΓΝΤΕΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ Η βλάστηση τυ σπόρυ των ζιζανίων δεν είναι ένα απλό φαινόμεν. Είναι μια διεργασία εξαρτώμενη από μια σειρά παραγόντων. Γι αυτό παρατηρείται ότι σε διαφρετικές επχές τυ έτυς ή διαφρετικύς αγρύς δε φυτρώνυν ύτε τα ίδια είδη, ύτε ίδις αριθμός ζιζανίων απ τ κάθε είδς. ι κυριότερι παράγντες πυ επηρεάζυν τη βλάστηση είναι ι εξής: Λήθαργς σπόρων ι σπόρι πλλών φυτικών ειδών δε φυτρώνυν όταν εξάγνται απ τν ώριμ καρπό και φυτευθύν, αν και ι κλιματικί παράγντες είναι ευνϊκί. Αυτός είναι ένας σημαντικός τρόπς επιβίωσης για τα είδη και ένα απτέλεσμα εξελικτικής ανάπτυξης. λήθαργς των σπόρων διακρίνεται σε: ) ενδγενή, πίς υπάρχει τη στιγμή της ωρίμανσης πάνω στ φυτό και τα αίτια τυ είναι α)τα σκληρά περιβλήματα των σπόρων όπως στα ψυχανθή, τ βλήτ κ.τ.λ. β) η αδιαπερατότητα περιβλήματς στ νερό και τα αέρια και ιδιαίτερα στ ξυγόν (πχ Xanthium) γ) χημικί παρεμπδιστές όπως είναι η κυμαρίνη, ή τ καφεϊκό ξύ πυ απαντύν στα περιβλήματα, στ περικάρπι ή στυς ιστύς τυ ενδσπερμϊυ. Τέτιυ είδυς παρεμπδιστές απαντύνται στην Veronica spp.5) η ανωριμότητα τυ εμβρύυ. Μερικά φυτά ρίχνυν τυς σπόρυς πριν τ έμβρυ ωριμάσει επαρκώς για να μπρεί να φυτρώσει. Έτσι χρειάζεται μια χρνική περίδς μετά τη συγκμιδή για να αναπτυχθεί τ έμβρυ (πχ Fumaria spp.) 2) πρκαλύμεν, πίς συμβαίνει όταν σπόρς εκτεθεί σε συγκεκριμένες περιβαλλντικές συνθήκες πχ. η σετάρια, τ πλυκόμπι, η αγριπιπεριά, πυ πέφτυν σε λήθαργ με τις υψηλές θερμκρασίες τυ καλκαιριύ και χρειάζνται πλέν τις χαμηλές θερμκρασίες τυ χειμώνα για να ξεπεράσυν τ λήθαργ 3) επιβαλλόμεν, όταν δυσμενείς συνθήκες τυ περιβάλλντς δεν επιτρέπυν σε έναν σπόρ να φυτρώσει κι αυτό γίνεται τελικά μόλις πάψυν να υπάρχυν αυτές ι συνθήκες (πχ. τ αγρικρίθαρ, βρόμς κ.τ.λ.). Περιβαλλντικί παράγντες α) Θερμκρασία Η βλάστηση των σπερμάτων ακλυθεί την καμπύλη αρίστυ, στην πία έχυμε ελάχιστη, άριστη και μέγιστη θερμκρασία. Η ελάχιστη και η μέγιστη απτελύν τα όρια πέρα από τα πία δεν πραγματπιείται βλάστηση, ενώ η άριστη θεωρείται εκείνη πυ

13 9 δίνει τ μεγαλύτερ πσστό βλάστησης στ βραχύτερ χρνικό διάστημα. ι τρεις αυτές χαρακτηριστικές θερμκρασίες εξαρτώνται από τ είδς των σπερμάτων, την πικιλία, την πρέλευση και την ηλικία τυς. Έχει διαπιστωθεί ότι ι ημερήσιες εναλλαγές της θερμκρασίας είναι αναγκαίες και απαραίτητες για τη βλάστηση των σπερμάτων πλλών ζιζανίων, παρά μια σταθερή θερμκρασία. Έτσι ανάλγα με τη θερμκρασία πυ απαιτύν τα ζιζάνια διακρίννται σε χειμωνιάτικα και ανιξιάτικα και βλαστάνυν μόν την επχή πυ υπάρχυν ευνϊκές συνθήκες γι αυτά. β) Υγρασία Τα σπέρματα είναι αναγκαί να απρρφήσυν κάπια πσότητα νερύ, με την πία θα ενεργπιήσυν τις φυσιλγικές εκείνες διαδικασίες πυ συμμετέχυν στη βλάστηση. Ικανπιητικό φύτρωμα συνήθως λαμβάνει χώρα σε επίπεδα υγρασίας μεταξύ εδαφικής υδατϊκανότητας και τυ μόνιμυ σημείυ μάρανσης, αν και ι σπόρι μερικών φυτών φυτρώνυν καλύτερα σε υψηλά επίπεδα εδαφικής υγρασίας, ενώ άλλων σε χαμηλότερα. Πλλί σπόρι δε μπρύν να ανεχθύν την υψηλή συχνότητα διαπνής, μέχρι να φτάσει η υγρασία 4% ή περισσότερ. Έτσι σε πι ξηρά περιβάλλντα, ι σπόρι παραμένυν σε λήθαργ. ι σπόρι διαφέρυν ως πρς την ικανότητα πρσρόφησης της υγρασίας αναλόγως της σκληρότητας τυ περιβλήματς ή της ύπαρξης για παράδειγμα χνυδιύ, γ) ξυγόν ι αναπνευστικί ρυθμί είναι υψηλί σε βλαστάνντες σπόρυς, γιατί χρειάζνται επαρκές ξυγόν. Στη συνήθη περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε ξυγόν, πυ ανέρχεται σε 2% περίπυ κατ όγκ, τα περισσότερα είδη των σπερμάτων βλαστάνυν καννικά. Αν η συγκέντρωση αυτή μειωθεί, ρυθμός φυτρώματς και τ πσστό φυτρώματς θα μειωθεί. Μερικά είδη σπερμάτων εμφανίζυν μεγαλύτερες απαιτήσεις σε ξυγόν σε σύγκριση με άλλα, δ) Φως ι σπόρι των φυτών γενικά (αλλά και των ζιζανίων ειδικότερα) μπρύν να ταξινμηθύν ανάλγα με την επίδραση τυ φωτός πάνω στη βλάστησή τυς:. σ αυτύς πυ η βλάστησή τυς ευνείται απ τ φως, όπως τ μαρύλι, τ σέλιν, τα πι πλλά αγρωστώδη και πλλά ανθκμικά φυτά. 2. σ αυτύς πυ αναστέλλεται η βλάστησή τυς απ'τ φως, όπως τ κρεμμύδι, κρίνς, η νιγκέλια. 3. σ'αυτύς πυ είναι αδιάφρη η βλάστησή τυς στην επίδραση τυ φωτός. Σ αυτή την κατηγρία υπάγνται τ σιτάρι, τ φασόλι, τ βύρλ, τ τριφύλλι.

14 0 Η ανάγκη σε φως είναι αρκετά περίπλκη και εξαρτάται απ την ηλικία τυ σπόρυ, τ βαθμό απρρόφησης τυ νερύ, τη θερμκρασία, τ μήκς της ημέρας και τις διάφρες πρφυτρωτικές χημικές υσίες. Βάθς σπόρυ Πλλές φρές, ειδικά μικρύ μεγέθυς σπόρι, όταν βρεθύν σε μεγάλα βάθη δε μπρύν να φυτρώσυν και χρειάζεται με διάφρυς τρόπυς να φτάσυν στην επιφάνεια για να καταφέρυν να βλαστήσυν (πχ. τα ργώματα υπβηθύν τη διαδικασία αυτή). Κατάσταση εδάφυς Τ έδαφς πρέπει απαραίτητα να βρίσκεται σε κατάλληλη κατάσταση απ άπψη μηχανικής σύστασης για να μπρέσει σπόρς να βγει στην επιφάνεια και να φυτρώσει. Αν τ έδαφς είναι συμπαγές και αρκετά σκληρό, ι σπόρι των ζιζανίων αναπόφευκτα θα έχυν πρόβλημα στ να βλαστήσυν. Αλατότητα Αν η αλατότητα αυξηθεί σε υψηλό επίπεδ, μπρύν να ζημιωθύν ή και να θανατωθύν τα σπρόφυτα καθώς φυτρώνυν. Αυτό απτελεί ιδιαίτερ πρόβλημα σε μερικύς σπόρυς πυ βρίσκνται στην επιφάνεια. Παθγόνι ργανισμί όρς τήξη περιγράφει την περίπτωση εκείνη κατά την πία τα σπρόφυτα απθνήσκυν κατά τ φύτρωμα και πρκαλείται από πρσβλές διαφόρων μυκήτων. Φυτά-ξενιστές Για ρισμένα ζιζάνια όπως η ρβάγχη η παρυσία τυ ξενιστή θεωρείται εντελώς απαραίτητη. Τ φυτό-ξενιστής ελευθερώνει διεγερτικές υσίες πυ πρκαλύν τ φύτρωμα τυ σπόρυ της ρβάγχης ΠΑΡΑΓΝΤΕΣ ΑΥΞΗΣΗΣ Εδαφλγικές συνθήκες Αυτύ τυ είδυς ι συνθήκες φαίνεται να παίζυν σημαντικό ρόλ για τ πια ζιζάνια θα επικρατήσυν σε μια περιχή. Ένας διαχωρισμός των ζιζανίων μπρεί να είναι και εξής: ασβεστόφιλα, ασβεστόφβα, αλόφιλα. Όπως είναι φανερό απ τη διάκριση αυτή όλα τα ζιζάνια δε μπρύν να αναπτυχθύν σε όλες τις συνθήκες τυ εδάφυς (πχ. τα ασβεστόφβα είναι αδύνατ να έχυν αύξηση και ζωή σε εδάφη με πλύ ασβέστι). Μερικά ζιζάνια στην πρώτη κατηγρία είναι η γαλατσίδα, ι κλλητσίδες, η στελλάρια, τ κενταύρι, τ άγρι τριφύλλι κ.α. Στη δεύτερη

15 κατηγρία η ξαλίδα, τ άγρι σινάπι, η κύπερη, η βερόνικα, τ λάπαθ, η ραπανίδα κ.α. και στην τρίτη κατηγρία ανήκυν η αγριάδα, τ αλμυρίδι, η σπέργυλα κ.α. Περιβαλλντικί παράγντες α) Φως Είναι γνωστό σε όλυς ότι η ακτινβλία έχει άμεση επίδραση στη φωτσύνθεση. Επμένως όταν η ένταση τυ φωτός είναι τέτια, ώστε να σχηματίζνται περισσότερες υσίες από αυτές πυ καταναλώννται κατά την αναπνή, τότε τ φυτό αρχίζει να αυξάνει σε ξηρό βάρς, καθώς απταμιεύει υψηλής ενέργειας συστατικά, όπως είναι ι υδατάνθρακες και κυρίως τ άμυλ. Ακόμη τ φως έχει και έμμεσες επιδράσεις στην αύξηση τυ φυτύ, αφύ επηρεάζει τ άνιγμα των στμάτων, μεταβάλλει τη θερμκρασία τυ φυτύ, τη σύνθεση της χλωρφύλλης. β) Θερμκρασία Για τ κάθε φυτικό είδς υπάρχει κατώτατ όρι, ανώτατ όρι και η άριστη θερμκρασία. Τα φυτά πάντως μπρύν να ζήσυν και σε θερμκρασίες πάνω από τη μέγιστη και κάτω από την ελάχιστη, αρκεί να μην κρατηθύν για πλύ χρόν στα επίπεδα αυτά. Η θερμκρασία παίζει ρόλ στην αύξηση, επειδή η αύξηση εξαρτάται από βιχημικές αντιδράσεις, πυ καταλύνται από ένζυμα κι επειδή η ενζυμική δραστηριότητα εξαρτάται από τη θερμκρασία, γ) Νερό Απτελεί βασικό συστατικό των φυτικών ιστών. Μείωση της περιεκτικότητας σε νερό μειώνει την ένταση των λειτυργικών δράσεων. Τ νερό χρησιμπιείται ως αντιδραστήρι κατά τη φωτσύνθεση για τ σχηματισμό υδατανθράκων, ως διαλύτης ργανικών και ανργάνων υσιών. Εκτός των άλλων ρυθμίζει τη θερμκρασία των φυτών, απτελεί μέσ μεταφράς διαλυτών ανργάνων και ργανικών υσιών και τέλς πρκαλεί την σπαργή των κυττάρων. ρόλς τυ δηλαδή είναι πλλαπλός, δ) Αέρας Τ ξυγόν και τ διξείδι τυ άνθρακα και κατά δεύτερ λόγ άλλα αέρια παίζυν σημαντικό ρόλ στην αύξηση. Έλλειψη ξυγόνυ στ άμεσ περιβάλλν της ρίζας (περιρισμός της αναπνής) μειώνει την πρόσληψη θρεπτικών στιχείων και ύδατς. Τ διξείδι τυ άνθρακα είναι παράγων της φωτσύνθεσης. Θρεπτικά στιχεία Είναι απαραίτητα για τ φυτικό μεταβλισμό, από τν πί εξαρτάται η αύξηση.

16 2 ανταγωνισμός με την καλλιέργεια Φαίνεται να είναι υπλγίσιμς παράγντας για την αύξηση των ζιζανίων.όταν μια καλλιέργεια αναπτύσσεται πλύ γρήγρα, ή πριν την εμφάνιση των ζιζανίων, τότε σίγυρα δημιυργεί πρβλήματα στα ζιζάνια, τα πία υπερτερύν όταν ρυθμός αύξησης της καλλιέργειας είναι μικρός. Επιπλέν μπρεί αυτές ι ανταγωνιστικές πικιλίες ή είδη φυτών να δρυν αλληλπαθητικά πάνω στα ζιζάνια. Εσωτερικί παράγντες Αυτί ι παράγντες είναι γενετικί αλλά και διάφρες ρυθμιστικές υσίες όπως αυξίνες, γιβεριλλίνες, κυτκινίνες, αιθυλένι, ανασταλτικές υσίες.

17 3 5. ΑΝΑΣΚΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΓΡΑΦΙΑΣ Στη χώρα μας, όπως έχει ήδη αναφερθεί, δεν έχει επεκταθεί αρκετά η έρευνα στ αντικείμεν αυτό, δηλαδή της βιλγίας των ζιζανίων γενικά και ειδικότερα στην επίδραση της θερμκρασίας στην βλάστηση και αύξηση των ζιζανίων. Γι αυτό τ λόγ θα γίνει αναφρά στη ξένη βιβλιγραφία, πύ υπάρχυν διαθέσιμες εργασίες και πυ αφρύν κάπια περισσότερ ή λιγότερ γνωστά στην Ελλάδα ζιζάνια: Sonchus arvensis (πλυετής ζωχός): Μια πλύ σημαντική δημσίευση για τν ζωχό έγινε απ τυς Zollinger και Kells τ 990 ι πίι εκτός των άλλων μελέτησαν και την επίδραση της θερμκρασίας στην αύξηση αυτύ τυ ζιζανίυ. Έτσι φυτά αυξανόμενα σε εναλλαγή θερμκρασιών ημέρας/νύχτας 20/5 C παρήγαγαν 6% περισσότερα φύλλα, 38% μεγαλύτερη διάμετρ ρζέτας και 42% μεγαλύτερ ύψς, από φυτά πυ μεγάλωναν σε 30/25 C εναλλαγή θερμκρασίας. Επίσης τα φυτά στυς 0/5 C και 20/5 C συνέχισαν την αύξηση και δεν έδειξαν σημάδια γηρασμύ κατά τη συγκμιδή, ενώ τα φυτά αυξανόμενα σε εναλλαγή θερμκρασίας 30/25 C σταμάτησαν σχεδόν την αύξηση 7 με 8 εβδμάδες μετά τ φύτρωμα. Όσν αφρά τα φυτά στυς 0/5 C, η επίγεια αύξησή τυς αναχαιτιζόταν αυστηρά μέχρι 8 με 9 εβδμάδες μετά τ φύτεμα και εισαγόταν στην άνθιση 5 εβδμάδες αργότερα από τα υπόλιπα των υψηλότερων θερμκρασιών. Θα πρέπει να τνιστεί πως στυς 0/5 C τα φυτά παρυσίαζαν τ μεγαλύτερ πσστό της βιμάζας τυς στις ρίζες και όχι στ επίγει μέρς όπως αναμενόταν, ενώ στυς 20/5 C τα φυτά είχαν εκτός των άλλων και περισσότερ ξηρό βάρς, αλλά και μεγαλύτερα φύλλα (επμένως συνλικά μεγαλύτερη φυλλική περιχή αφύ είχαν και περισσότερα φύλλα) απ τα υπόλιπα. Avena fatua (αγριβρώμη): Γ ι αυτό τ ζιζάνι έχει παρατηρηθεί απ τυς Adkins, Loemen και Symons (986) ότι επηρεάζεται απ τη θερμκρασία. Δύ διαφρετικές πικιλίες (η μία με υψηλό βαθμό πρώιμυ ληθάργυ και η άλλη με χαμηλό) αναπτύχθηκαν σε τρεις διαφρετικές θερμκρασίες. Αυτό πυ φάνηκε καθαρά ήταν ότι στυς 5 C παρατηρήθηκε τ μεγαλύτερ ύψς: 20±2cm στη μια πικιλία και 36±8cm στην άλλη. Στυς 20 C τ ύψς ήταν 78±0cm και 95±8cm αντίστιχα, ενώ τ μικρότερ ύψς στυς 25 C με 56± 5cm και 70±5cm αντίστιχα. Τ συμπέρασμα ήταν ότι ι υψηλές θερμκρασίες

18 4 μείωναν τ ύψς των ζιζανίων κι επιπλέν μείωναν και τν αριθμό των σπόρων ανά φυτό και τ ξηρό βάρς τυ σπόρυ. Amaranthus retroflexus (βλήτ) και Chenopodium album (λυβυδιά): Σε μια εργασία των Chu, Ludford, Ozbun και Sweet πυ δημσιεύτηκε τ 978 αναφέρεται ότι και τα 2 είδη βλάστησαν καλύτερα σε υψηλότερες σε σύγκριση με τις χαμηλότερες θερμκρασίες. Η συχνότητα βλάστησης για τ βλήτ ήταν υψηλότερη απ την λυβυδιά στη πι μεγάλη θερμκρασία, ενώ η λυβυδιά είχε υψηλότερ πσστό βλάστησης απ τ βλήτ στις άλλες δύ χαμηλότερες θερμκρασίες (τα τρία θερμκρασιακά καθεστώτα ήταν 29/24, 24/8 και 8/3 C ημέρα/νύχτα). Για την αύξηση πρέπει να ειπωθεί ότι τ βλήτ ανέπτυξε τη φυλλική τυ επιφάνεια σημαντικά γρηγρότερα και στις 3 εναλλαγές θερμκρασιών. Τ βλήτ είχε επίσης σημαντικά μεγαλύτερ μήκς κρμύ, χλωρύ και ξηρύ βάρυς βλαστύ απ τη λυβυδιά στην υψηλή θερμκρασία αλλά όχι στην ενδιάμεση και στη χαμηλή. Amaranthus palmer!; Για τ είδς αυτό τυ βλήτυ έγινε κάπια έρευνα απ τυς Keeley, Carter και Thullen (986) και παρατηρήθηκε η βλάστηση και η αύξησή τυ με σπρά κατά μηνιαία διαστήματα από Μάρτι έως κτώβρι. Τ Μάρτι τ ζιζάνι άρχισε να βλαστάνει όταν ι θερμκρασίες εδάφυς σε βάθς 5cm έφταναν τυς 8 C. Με εξαίρεση τα φυτά τυ Μαρτίυ και Απριλίυ σε όλυς τυς άλλυς μήνες, τυλάχιστν τ 50% των σπόρων παρήγαγαν φυτάρια μέσα σε 2 εβδμάδες μετά τη σπρά. Εξαιτίας των μεγαλύτερων ημερών τα φυτά στις σπρές από Μάρτι εώς Ιύνι παρήγαγαν περισσότερη ξηρή υσία και μεγαλύτερ αριθμό ταξιανθιών σε σύγκριση με αργότερες σπρές. Τα φυτά άρχισαν να ανθίζυν 5 με 9 εβδμάδες μετά τη σπρά από Μάρτι εώς Ιύνι, ενώ 3 με 4 εβδμάδες μετά τη σπρά από Ιύλι εώς κτώβρι. Η λική παραγωγή σπόρων/φυτό κυμαινόταν από από Μάρτι εώς Ιύνι και σπόρι/φυτό για Ιυλίυ έως Σεπτεμβρίυ σπρές. ι παγετί τυ Νεμβρίυ εμπόδισαν τα φυτά τυ κτωβρίυ να παράγυν σπόρυς. tmperata cytindrica (δεματόχρτ): ι Patterson, Flint και Dickens 980) παρατήρησαν την αύξηση των φυτών δεματόχρτυ σε θερμκρασίες ημέρας/νύχτας 23/7 C και 29/236C με διαφρετικές φωτπεριόδυς (2h και 6h). Μετά από 90 ημέρες, ύψη, φυλλικές επιφάνειες, ξηρά βάρη ριζωμάτων ήταν σημαντικά μεγαλύτερα σε φυτά μεγαλωμένα σε 29/23 C απ ότι σε 23/7 C. tmperata cytindrica (δεματόχρτ). Panicum repens (πάνικ) και Sorghum hatepense (βέλιυρας): Στην εργασία αυτή των Wilcut, Truelove, Davis και Williams (987) γίνεται σύγκριση των 2 πρώτων ζιζανίων μεταξύ τυς αλλά και σε σχέση με ένα άλλ

19 5 ζιζάνι, τ βέλιυρα. Η αύξηση και των 3 ειδών ήταν μεγαλύτερη με θερμκρασίες 30/25 C ημέρα/νύχτα, απ ότι 27/2 C ή 24/8 C. Όσ η θερμκρασία αυξανόταν,παρατηρύταν αύξηση στ ξηρό βάρς,στη φυλλική επιφάνεια και στ ύψς και για τα 3 είδη. βέλιυρας πάντως παρήγαγε τυλάχιστν 3 με 5 φρές περισσότερη ξηρή υσία. Όσν αφρά την ανταγωνιστικότητα των 3 ειδών κάτω από 30/25, 27/22 και 24/8 C ημέρα/νύχτα ήταν βέλιυρας>πάνικ>δεματόχρτ. Αυτό συνέβη στ δεύτερ μέρς τυ πειράματς, όπυ σπάρθηκαν μαζί πάνικ με δεματόχρτ, βέλιυρας με πάνικ, δεματόχρτ με βέλιυρα στις διάφρες θερμκρασίες. Panicum texanum :Σε έρευνα για τ ζιζάνι αυτό Patterson (989) παρατήρησε την αύξησή τυ στις διάφρες θερμκρασίες. Τ πρώτ βασικό συμπέρασμα ήταν ότι τ Ρ. texanum παρυσίασε μια συνεχώς αυξανόμενη ανάπτυξη με την άνδ της θερμκρασίας. Τ μεγαλύτερ ύψς, φυλλική επιφάνεια και τ λικό ξηρό βάρς παρατηρήθηκαν στη μέγιστη θερμκρασία ημέρας/νύχτας 34/26 C σε σύγκριση με τις χαμηλότερες(29/2,24/6,9/). Ακόμη στη μελέτη αυτή διαπιστώθηκε ότι με μια ρισμένη θερμκρασία ημέρας, όσ αυξανόταν η θερμκρασία της νύχτας τόσ τα ζιζάνια παρυσίαζαν λένα και μεγαλύτερη αύξηση. μίως με ρισμένη θερμκρασία νύχτας, με ανύψωση της θερμκρασίας ημέρας, τα φυτά είχαν σημαντικά μεγαλύτερη αύξηση. Crotataria spectabilis. Patterson (982) θέλησε να διερευνήσει αν η C. spectabilis μπρεί να γίνει ιδιαίτερα επιζήμια για τις Η.Π.Α. παρατηρώντας την αύξησή της στις διάφρες εναλλαγές θερμκρασιών. Διαπίστωσε ότι τ ζιζάνι αυτό είχε σημαντική μείωση τυ ύψυς, της φυλλικής επιφάνειας και της συχνότητας της φυλλικής παραγωγής κάτω από 32/26 C θερμκρασίες ημέρας/νύχτας. Επίσης η παραγωγή ξηρής υσίας μειώθηκε σημαντικά κάτω από τυς 29/23 C και τέλς άνθισε και παρήγαγε σπόρ σε θερμκρασίες με εύρς από 23/7 εώς 32/26 C. Verbascum thapsus (βερμπάσκ): Μελετώντας την επίδραση τυ φωτισμύ και θερμκρασίας στη βλάστηση τυ βερμπάσκυ, ι Semenza, Young και Evans (977) έφτασαν στ συμπέρασμα ότι στ σκτάδι, καλύτερη βλάστηση υπήρχε με 8ωρες ζεστές περιόδυς των 30 με 40 C εναλλασσόμενες με 6ωρες κρύες περιόδυς των 5 με 35 C. Στ σκτάδι δεν παρατηρήθηκε καθόλυ βλάστηση κάτω από τυς 0 C. Απ την άλλη πλευρά, με φωτισμό, όπυ υπήρχαν και πάλι εναλλασσόμενες ζεστές και κρύες

20 6 περίδι, βλάστηση παρατηρήθηκε τώρα σ ένα εύρς θερμκρασιών 2 με 40 C. Cassia obtusifolia (κασσία): Ερευνώντας Patterson (992) την επίδραση της θερμκρασίας στη βλάστηση και αύξηση αυτύ τυ ζιζανίυ, κατέληξε στ ότι τ ύψς των φυτών αυξανόταν με κάθε αύξηση στη θερμκρασία της ημέρας ή της νύχτας από ένα ελάχιστ στυς 29/ C σε ένα μέγιστ στυς 34/26 C θερμκρασία ημέρας/νύχτας. Η λική φυλλική επιφάνεια παρυσίαζε αύξηση με κάθε άνδ της θερμκρασίας μέχρι ενός μεγίστυ στυς 29/26 C. Τ λικό φυτικό ξηρό βάρς έφτανε τ μέγιστ στυς 29/26 και 34/26 C. Σε μια άλλη εργασία ι Flint et al. ανέφεραν μέγιστ ύψς, φυλλική επιφάνεια και ξηρό βάρς στυς 29/23 C και 32/26 C με μια μείωση της τάξης τυ 50% στην αύξηση σε 26/20bC θερμκρασίες ημέρας/νύχτας. Τέλς ι Greel et al. αλλά και ι Teem et al. διαπίστωσαν μέγιστη αύξηση νεαρών φυτών στυς 33 C. Σ αυτές τις δύ μελέτες, η χαμηλότερη αύξηση παρατηρήθηκε στη χαμηλότερη θερμκρασία πυ χρησιμπιήθηκε, δηλαδή στυς 5 C. Malva pusilla : Για την επίδραση της θερμκρασίας στην αύξηση τυ ζιζανίυ αυτύ, Blackshaw (994) παρυσίασε μία εργασία, στην πία ξεκάθαρα φαινόταν πως τα φυτά της Μ. pusilla είχαν παραγωγή ξηρής υσίας μεγαλύτερη με θερμκρασίες ημέρας από 8 εώς 26 C. Η ανάλυση έδειξε ελάχιστη αύξηση σε μέσες ημερήσιες θερμκρασίες κάτω των 8 C και πάνω από τυς 30 C με ιδανικότερη αύξηση στυς 20 C. Η πσότητα βάρυς βλαστύ ήταν μεγαλύτερη σε θερμκρασίες ημέρας των 26 C, με τη θερμκρασία της νύχτας να έχει μάλλν μικρή επίδραση, ενώ η μεγαλύτερη βιμάζα ρίζας παρατηρήθηκε με θερμκρασία ημέρας 8 C. Striga iutea : Σε δημσίευση των Patterson, Musser, Flint και Eplee (982) φαίνεται ότι σε υψηλές θερμκρασίες των 32/26 C ημέρας/νύχτας τ πσστό βλάστησης ήταν αρκετά υψηλό και η βλάστηση ήταν ευδιάκριτη μετά από 2 ημέρες. Σε χαμηλότερες θερμκρασίες τ πσστό βλάστησης ήταν σημαντικά χαμηλότερ, όπως στυς 20/4 C όπυ απαιτύνταν 5 περίπυ ημέρες για να βλαστήσυν τα φυτά. Σε ακόμη πι χαμηλές θερμκρασίες, όπως στυς 7/ C δεν υπήρχε η δυνατότητα βλάστησης. Σε άλλα πειράματα, τ ζιζάνι αυτό παρασιτύσε τ ριζικό σύστημα καλαμπκιύ και τυ καλλιεργύμενυ σόργυ σε διάφρες εναλλαγές θερμκρασιών ημέρας/νύχτας. Τα φυτά φύτρωσαν με 26/20, 29/20, 32/23 και 32/26 C και άνθισαν με τις 3 τελευταίες θερμκρασίες, ενώ η υπόγεια ανάπτυξη υσιαστικά

21 7 μειωνόταν κάτω από τυς 29/20 C. Για τη βλάστηση και ανάπτυξη της S. lutea δηλαδή καταλληλότερες είναι ι υψηλές θερμκρασίες. * Διάφρα ζιζάνια : ι Benvenuti και Macchia (993) υπλόγισαν τις θερμκρασίες αφετηρίας βλάστησης, τις χαμηλότερες δηλαδή κάτω απ τις πίες δεν υπάρχει η δυνατότητα βλάστησης. Έτσι για τη γλυστρίδα (Portulaca oieracea) αυτή η θερμκρασία υπλγίστηκε στυς 2,4 C, για τ βλήτ (.Amaranthus retrof/exus) ι,6 C, για τν τάτυλα (Datura stramonium) ι 0,4 C ενώ για τν βέλιυρα (Sorghum haiepense) και την αγριτματιά {Soianum nigrum) ι 9,7 και 8,4 C αντίστιχα. Σε εργασία των Wiese και Binning (986) για να υπλγιστύν ι χαμηλότερες αρχικές θερμκρασίες για βλάστηση βρέθηκε ότι για τη μυχρίτσα (Echinochioa crus-gaiii) είναι ι 9,7 C, για τη λυβυδιά (Chenopodium album) είναι ι 6 C, για τ βλήτ (>Amaranthus retrof/exus) ι 0 C, ενώ για τ κινό κεχρί (Panicum miiiiaceum) 6,9 C.

22 8 6. ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΣ 6.. ΥΛΙΚΑ-ΜΕΘΔΙ Γενικά Τ πείραμα πραγματπιήθηκε στ Πανεπιστήμι Θεσσαλίας τ 996 και διήρκησε από τν Ιανυάρι έως και τ τέλς Ιυνίυ. Σκπός τυ πειράματς ήταν να μελετηθεί τ πσστό (%) τυ φυτρώματς των σπόρων αυτφυών ζιζανίων σε έδαφς πυ τπθετήθηκε σε διαφρετικές θερμκρασίες καθώς και να γίνει σύγκριση τυ ύψυς και τυ χλωρύ βάρυς των ζιζανίων, πυ μεγάλωναν σε διαφρετικά θερμκρασιακά περιβάλλντα. Τ έδαφς πυ χρησιμπιήθηκε στη μελέτη αυτή βλάστησης-αύξησης των ζιζανίων πάρθηκε από ένα συγκεκριμέν αγρό καλλιεργύμεν με βαμβάκι στην περιχή της Ξάνθης (Σταθμός Γεωργικής Ερευνας). Στν αγρό αυτό τ 995 έγινε πείραμα για να βρεθύν ι κρίσιμι χρόνι απυσίας-παρυσίας ζιζανίων στ βαμβάκι. Μια από τις μεταχειρίσεις τυ πειραματισμύ αυτύ ήταν παρυσία ζιζανίων όλη την καλλιεργητική περίδ. Τα πσστά % παρυσίας των ζιζανίων στη μεταχείρηση αυτή κατά τ στάδι της πλήρυς ανάπτυξής τυς (Ιύλις 995) ήταν τα εξής : Amaranthus retroflexus (βλήτ) = 34,6% So/anum nigrum (αγριτματιά) = 22,8% Sorghum ha/epense (βέλιυρας) = 4,4% Datura stramonium (τάτυλας) = 3,8% Portuiaca oieracea (γλυστρίδα) = 7,2% Convolvulus arvensis (περικκλάδα) = 5,2% Chenopodium album (λυβυδιά) = 2% Η λήψη τυ εδάφυς, περίπυ 200kg,για τν πειραματισμό έγινε από τις 4 επαναλήψεις της μεταχείρισης παρυσία των ζιζανίων όλη την καλλιεργητική περίδ και σε βάθς 0-0cm τ Νέμβρι τυ 995. πειραματισμός άρχισε τν Ιανυάρι τυ 996 και έλαβε χώρα σε 4 διαφρετικά θερμκρασιακά περιβάλλντα (Ιανυάρι, Μάρτι, Μάι και Ιύνι) με σκπό να παρατηρηθεί πώς η βλάστηση και η αύξηση των ζιζανίων επηρεάζεται από την περίδ τυ έτυς και τη θερμκρασία. Κάθε έναν από τυς 4 μήνες έδαφς περίπυ 5 kg τπθετείτ σε 8 γλάστρες διαμέτρυ 40cm και βάθυς 5cm απ τις πίες 4 τπθετύνταν μέσα στ κτίρι τυ Πανεπιστημίυ (υψηλές και σχετικά ελεγχόμενες θερμκρασίες) και 4 έξω στ ελεύθερ περιβάλλν (χαμηλότερες θερμκρασίες). Έγινε πρσπάθεια ώστε ι άλλι παράγντες πυ επηρεάζυν τη

23 9 βλάστηση και αύξηση των ζιζανίων, μέσα στ κτίρι και έξω στ ύπαιθρ να είναι όσ τ δυνατόν στα ίδια επίπεδα. Έτσι όσν αφρά τ φως, ι γλάστρες μέσα στ κτίρι τπθετήθηκαν σε μέρς φωτεινό, κντά στα γυάλινα παράθυρα. Επίσης ι γλάστρες έξω στ ύπαιθρ τπθετήθηκαν σε καλυπτόμεν μέρς για να μη βρέχνται, έτσι ώστε να έχυν περίπυ την ίδια υγρασία με αυτές πυ βρίσκνται μέσα στ κτίρι. Εργασίες ι εργασίες πυ πραγματπιήθηκαν ήταν αρχικά ψιλχωματισμός με τ χέρι τυ εδάφυς, τ πί ήταν αρκετά συμπαγές και σκληρό και έπρεπε να γίνει επεξεργασία τυ με τέτι τρόπ ώστε ι υπάρχντες σπόρι των ζιζανίων να καταφέρυν να βλαστήσυν. Αμέσως μετά τ γέμισμα των γλαστρών με τ ψιλχωματισμέν έδαφς ακλυθύσε τ πότισμα τ πί γινόταν ανάλγα με την επχή τυ έτυς, τη θερμκρασία της συγκεκριμένης ημέρας και φυσικά πάνττε την υγρασιακή κατάσταση τυ εδάφυς (αρχικά) και των φυτών της κάθε επανάληψης (αργότερα), έτσι ώστε να μην είναι πτέ περιριστικός παράγντας η υγρασία. Παρατηρήσεις-μετρήσεις ι 4 διαφρετικές ημερμηνίες έναρξης ήταν στις 5 Ιανυάριυ, στις 5 Μαρτίυ, στις Μαΐυ και στις 29 Μα'ίυ, έτσι ώστε να παρθύν μετρήσεις τόσ στις χαμηλές θερμκρασίες τυ χειμώνα, όσ και στις ηπιότερες θερμκρασίες της άνιξης αλλά και στις πι υψηλές τυ πρώτυ μήνα τυ καλκαιριύ. πειραματισμός ξεκίνησε στα μέσα Ιανυάριυ. Κάθε μέρα γινόταν μέτρηση της θερμκρασίας, μία τυ περιβάλλντς και μία μέσα στ χώρ τυ Πανεπιστημίυ στις :00 τ μεσημέρι. Η μέση θερμκρασία πυ χρησιμπιείται τελικά για κάθε διαφρετικό περιβάλλν πρκύπτει ως εξής : ι θερμκρασίες 5 ημερών δίνυν ένα μέσ όρ και όλι αυτί ι μέσι όρι πυ πρκύπτυν δίνυν ένα νέ μέσ όρ πυ είναι η μέση θερμκρασία. Με την έναρξη τυ φυτρώματς άρχιζε και η αναγνώριση-μέτρηση κάθε είδυς ζιζανίυ για τν υπλγισμό τυ % φυτρώματς. ι αρκετά χαμηλές θερμκρασίες τυ χειμώνα εμπόδισαν τα ζιζάνια να βλαστήσυν γρήγρα και έτσι άργησαν να εμφανιστύν τα πρώτα φυτά. Τ ίδι αργή ήταν μάλλν και η αύξησή τυς πότε, ενώ δεν ήταν στν αρχικό σχεδίασμά, η πρώτη φάση τυ πειράματς κράτησε περίπυ.5 μήνα (τελείωσε στις 0 Μαρτίυ). Σύγκριση σε χλωρό βάρς και ύψς των ζιζανίων ήταν αδύνατ να γίνει αυτή την πρώτη φρά γιατί τα ζιζάνια πυ

24 20 μεγάλωσαν στ ύπαιθρ κυρίως παρυσίαζαν μηδαμινή ανάπτυξη. Έτσι τ μόν πυ ήταν δυνατό ήταν να αναγνωριστύν πια ζιζάνια βλάστησαν σε κάθε επανάληψη σε κάθε περιβάλλν (% φυτρώματς). Στη συνέχεια στις 5 Μαρτίυ κατά τν ίδι τρόπ στις 2 διαφρετικές θερμκρασίες τπθετήθηκε πάλι έδαφς από τ συγκεκριμέν αγρό, ενώ τ πότισμα και η μέτρηση της θερμκρασίας εξακλύθησε να είναι αναπόσπαστ κμμάτι τυ πειράματς. Αυτή η φάση τυ πειραματισμύ διήρκησε.5 μήνα. Στις 30 Απριλίυ, δηλαδή.5 μήνα από την έναρξη έγιναν ι πρώτες μετρήσεις χλωρύ βάρυς (σε mg) και ύψυς (σε cm) των ζιζανίων. Για κάθε ζιζάνι μετρήθηκαν τα δύ αυτά μεγέθη και στις επαναλήψεις πυ βρίσκνταν έξω στ περιβάλλν αλλά και μέσα στ χώρ τυ Πανεπιστημίυ ώστε να γίνυν ι ανάλγες συγκρίσεις. Επίσης αναγνωρίστηκε πάλι τ σύνλ των ζιζανίων όλων των επαναλήψεων για να βγει τ πσστό % τυ φυτρώματς κάθε ζιζανίυ στ κάθε μέσ όρ θερμκρασιών. Η τρίτη φάση ξεκίνησε στις Μα'ίυ και ήταν πι σύντμη σε διάρκεια, αφύ και γρήγρα βλάστησαν τα ζιζάνια αλλά και η αύξησή τυς έγινε με σαφώς πι γρήγρυς ρυθμύς. Στις 25 Μα'ίυ πραγματπιήθηκαν ι πραναφερθείσες μετρήσεις. Τέλς στις 29 Μα'ίυ τπθετήθηκε τ έδαφς για τ τέταρτ και τελευταί θερμκρασιακό περιβάλλν τυ πειραματισμύ πυ κράτησε όσ και τ τρίτ αφύ η αύξηση των ζιζανίων σ' αυτό τ διάστημα ήταν τ ίδι μεγάλη. Στις 22 Ιυνίυ έλαβε τέλς τ πείραμα αφύ μετρήθηκε για τελευταία φρά τ πσστό % τυ φυτρώματς των ζιζανίων και τ χλωρό βάρς και τ ύψς τυς. Στατιστική ανάλυση Η στατιστική ανάλυση των δεδμένων περιελάμβανε ανάλυση παραλλακτικότητας για τη στατιστική σημαντικότητα της διαφράς μεταξύ των ζιζανίων σε πσστό φυτρώματς, χλωρό βάρς και ύψς σε μια θερμκρασία και της διαφράς στ πσστό φυτρώματς στ χλωρό βάρς και τ ύψς ενός είδυς ζιζανίυ στ σύνλ των θερμκρασιακών περιβαλλόντων. Όπυ ι τιμές έδιναν στατιστική σημαντικότητα έγινε σύγκριση των μέσων όρων με τη μέθδ της Ελάχιστης Σημαντικής Διαφράς (LSD0 05). Σε περίπτωση δύ μόν μέσων όρων βρέθηκε η τυπική απόκλιση.τα παραπάνω έγιναν στ πρόγραμμα STATISTIX 4..

25 ΑΠΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Φύτρωμα ζιζανίων Ένας από τυς κύριυς σκπύς τυ πειράματς ήταν να μελετηθεί η επίδραση της θερμκρασίας στ φύτρωμα των ζιζανίων. Από τις μετρήσεις στις διάφρες θερμκρασίες πρκύπτει Πίνακας στν πί παρυσιάζεται τ πσστό πυ καταλαμβάνει τ κάθε ζιζάνι στη συνλική ζιζανιχλωρίδα σε κάθε ένα από τα 4 θερμκρασιακά περιβάλλντα τυ πειράματς. Στν Πίνακα φαίννται ι μέσες θερμκρασίες κάθε περιβάλλντς στ πί έγινε τ πείραμα. Για κάθε μήνα η πρώτη θερμκρασία είναι τυ εξωτερικύ περιβάλλντς και η δεύτερη εκείνη πυ υπήρχε μέσα στ χώρ τυ Πανεπιστημίυ. Όπως πρκύπτει από τν Πίνακα, μετρήθηκαν 2 είδη ζιζανίων συνλικά στις μεταχειρίσεις. Από αυτά τα 2 είδη, μόν δύ τ βλήτ και η αγριντματιά είχαν συνεχή παρυσία (φύτρωμα) σε όλες τις θερμκρασίες. Στ τέλς τυ πίνακα αναφέρεται η τιμή τυ L.S.D.0 05 όπυ η ανάλυση παραλλακτικότητας έδειξε στατιστική σημαντικότητα μεταξύ των ζιζανίων σε μια θερμκρασία, διαφρετικά σημειώνεται Μ.Σ. (Μη Σημαντικό). Τ ίδι ακριβώς γίνεται και για κάθε ένα είδς ζιζανίυ σε όλες τις θερμκρασίες. Όταν η ανάλυση παραλλακτικότητας έδειξε στατιστικά σημαντικές διαφρές στ πσστό φυτρώματς ενός είδυς ζιζανίυ στ σύνλ των θερμκρασιακών περιβαλλόντων αναφέρεται η τιμή L.S.D.005 (δεξιό άκρ τυ πίνακα). Στην περίπτωση των ζιζανίων πλυκόμπι, τάτυλα και βέλιυρα τα πία φύτρωσαν σε ένα μόν θερμκρασιακά περιβάλλν αναφέρεται η τυπική απόκλιση. Από τα απτελέσματα τυ Πίνακα φαίνεται ότι στ πρώτ θερμκρασιακά περιβάλλν τν Ιανυάρι, στυς 9 C τ μεγαλύτερ πσστό φυτρώματς (47.7%) τ έχει τ πλυκόμπι ενώ η αγριντματιά (29.6%) και τ βλήτ (2.6%) ακλυθύν. Και τα τρία αυτά είδη διαφέρυν σημαντικά μεταξύ τυς αλλά και απ τα υπόλιπα τρία είδη. Στυς 6 C η αγριντματιά έχει τ υψηλότερ πσστό φυτρώματς (53.2%) και στη συνέχεια βρίσκεται τ βλήτ (46.%). Τ πλυκόμπι δεν εμφανίστηκε καθόλυ στη θερμκρασία αυτή και η ανθεμίδα καλύπτει πάλι αρκετά μικρό πσστό. Στ δεύτερ θερμκρασιακά περιβάλλν της μελέτης τν Μάρτι, στυς 5 C τ μεγαλύτερ πσστό φυτρώματς είχαν η αγριντματιά (36%) και τ βλήτ (29.6%) όπως και η γλυστρίδα (8.5%) πυ πρωτεμφανίστηκε. Αυτά παρυσίαζαν σχετικά υψηλό

26 22 LO Ω ω _ι S O Ιύνις Γ"~ Ό C ΠΙΝΑΚΑΣ. Επίδραση τη ς θερμκρασίας στ φ ύτρω μα τω ν ζιζανίω ν Πσστό % φυτρώματς (S ι LT Η. Ό Ιανυάρις 00 LO C\l eg LO C0 ) Ε ί δ η ζ ι ζ α ν ί ω ν Η 'CT GO 5 S I Ι to ί > > < <0 C0 9Ό Τ 'α to v J H 0 CD <.JO 0) 5.3 9Ό C0 σ> τ 5.9± σ to D C2. D < C3 & 'β to Ό it: α ω = I CC a Datura s tra m o n iu n ijάτυλας) μ η Ό it: D r< = Λ. <C I Ή" to 'Cl Η b ι_ 5 5 λ δ 45! Ζτ η Q. r< τ DQ C0 -δ I! 9.5 L'ZZ Ό _I Ι ZL Η > α. > < I C0 0.4 τ.9 Stellaria 5ρρ.(Στελλάρια) 9Ό στ * > Ό CL 0 QQ.δ ic C «4

27 23 πσστό φυτρώματς και σαφώς σημαντική διαφρά από τα υπόλιπα (αναγαλλίδα, ανθεμίδα, λυβυδιά, πλυκόμπι, περικκλάδα και στελλάρια) πυ δε διαφέρυν μεταξύ τυς σημαντικά. Στυς 2 C τ βλήτ έδειξε σαφώς τ μεγαλύτερ πσστό (57.%) με μεγάλη διαφρά από την αγριντματιά (22.7%) η πία παρυσιάζει και αυτή μεγάλη διαφρά από τα υπόλιπα 6 είδη. Τ Μάι, έξω στυς 25 C, τ βλήτ είναι τ εμφανιζόμεν με μεγαλύτερ πσστό (42.%) και η γλυστρίδα (28.2%) με την αγριντματιά (27.4%) παρυσιάζυν διαφρά τόσ από τ βλήτ όσ και από τη στελλάρια και την περικκλάδα πυ τ πσστό τυς κυμαίνεται σε πλύ χαμηλά επίπεδα. Στη θερμκρασία των 30 C η γλυστρίδα και τ βλήτ διαφέρυν σημαντικά τόσ απ την αγριντματιά πυ έχει σχετικά υψηλό πσστό όσ και απ τη στελλάρια πυ φύτρωσε σε πλύ μικρό πσστό. Τέλς στ τέταρτ περιβάλλν τν Ιύνι, έξω στυς 27 C η αγριντματιά και η γλυστρίδα εμφανίζνται περισσότερ και ακλυθεί τ βλήτ. Τα υπόλιπα είδη ζιζανίων (τάτυλας, λυβυδιά,βέλιυρας) έδειξαν μικρό πσστό φυτρώματς(περίπυ %). Στυς 3 C τρία είδη ζιζανίων (βλήτ, γλυστρίδα, αγριντματιά) κατέχυν τ υψηλότερ πσστό (30-35%) με σημαντική διαφρά απ τα υπόλιπα τέσσερα είδη (ανθεμίδα, λυβυδιά, τάτυλας και βέλιυρας). Σκπός τυ πειράματς δεν ήταν μόν να συγκριθεί τ πσστό φυτρώματς των ζιζανίων συνλικά σε κάθε θερμκρασία αλλά και για κάθε είδς ζιζανίυ να γίνει σύγκριση τυ πσστύ φυτρώματς στις δύ διαφρετικές θερμκρασίες σε κάθε ένα από τα θερμκρασιακά περιβάλλντα (4 μήνες) και επιπλέν στ σύνλ όλων των θερμκρασιών. Ξεκινώντας απ τ βλήτ (Amaranthus retrof/exus) στ Σχήμα φαίνεται τρόπς με τν πί διαμρφώθηκε τ πσστό % φυτρώματς τυ βλήτυ κατά τις δύ διαφρετικές θερμκρασίες (Μέσα στ χώρ τυ Πανεπιστημίυ και έξω στ περιβάλλν) για τα 4 θερμκρασιακά περιβάλλντα πυ πραγματπιήθηκε τ πείραμα (Ιανυάρι, Μάρτι, Μάι και Ιύνι). Όπως φαίνεται στ Σχήμα αλλά και από την στατιστική ανάλυση πυ έγινε, τ βλήτ τν Ιανυάρι παρυσίαζε σημαντική διαφρά συγκρίνντας τις δύ θερμκρασίες, με σαφώς υψηλότερ πσστό φυτρώματς στυς 6Χ απ'ότι στυς 9 C. Τ ίδι συμβαίνει και κατά τ Μάρτι, όπυ στυς 2 C τ βλήτ έχει αρκετά υψηλότερ πσστό έναντι των 5 C. Αντιθέτως κατά τυς μήνες Μάι και Ιύνι τ πσστό τυ βλήτυ δε διέφερε σημαντικά στις δύ διαφρετικές θερμκρασίες (Μέσα και Έξω). Η αναγαλλίδα (Anagallis arvensis) εμφανίστηκε μόν σε τρεις θερμκρασίες (δύ κατά τ Μάρτι και μια τν Ιανυάρι). Έτσι

28 24 60.,- Σχήμα. Πσστό % φυτρώματς βλήτυ σε 2 θερμκρασίες σε 4 θερμκρασιακά περιβάλλντα η Έξω ϋ Μέσα cr 3- D 2 cr cr Η '3 Μήνες cγ I Σχήμα 2. Πσστό % φυτρώματς λυβυδιάς σε 2 θερμκρασίες σε 4 θερμκρασιακά περιβάλλντα or Η β 3. 3 α. Η 3 9- Ό ΗG C CT _ D cr Έ Μήνες % ~α I

29 25 στυς 9 C τν Ιανυάρι και στυς 2 C τ Μάρτι τ πσστό ήταν υψηλότερ απ αυτό των 5 C. Η εμφάνιση της ανθεμίδας (Anthemis spp.) ήταν μάλλν αρκετά μικρή και έδειξε πρτίμηση στις χαμηλές θερμκρασίες (9 C και 5 C). Τα απτελέσματα αυτά συμφωνύν με ό,τι παρατηρείται στην πράξη, δηλαδή φύτρωμα της αναγαλλίδας και ανθεμίδας σε χαμηλές θερμκρασίες ως χειμερινά ζιζάνια. Η λυβυδιά (Chenopodium album) εμφανίστηκε σε 5 θερμκρασιακά περιβάλλλντα και ενώ κατά τ Μάρτι τ πσστό εμφάνισης ήταν σημαντικά υψηλότερ μέσα στ Πανεπιστήμι στυς 2 C απ' ότι έξω στυς 5 C αλλά και απ αυτό τυ Ιανυάριυ στυς 9 C, τν Ιύνι υπήρχε ισρρπία στ πσστό της λυβυδιάς. Στ Σχήμα 2 φαίνεται τ πσστό φυτρώματς για κάθε θερμκρασία και θερμκρασιακά περιβάλλν. Η περικκλάδα ( Convolvulus arvensis) παρυσιάστηκε σε τρεις μόν θερμκρασίες με μάλλν αρκετά χαμηλό πσστό, ενώ τάτυλας (Datura stramonium) εμφανίστηκε στις δύ θερμκρασίες τυ Ιυνίυ με ελάχιστ πσστό (0.6 και 0.8%). Τ πλυκόμπι (Polygonum arvensis) εμφανίστηκε στυς 9 C και στυς 5 C με εμφανώς πλύ υψηλότερ πσστό στυς 9 C (47. 7% έναντι 5.9%), ενώ βέλιυρας (Sorghum ha/epense) είχε πλύ χαμηλό πσστό και στις δύ θερμκρασίες τυ Ιυνίυ. Η γλυστρίδα (Portulaca oleracea) ενώ δε φύτρωσε τν Ιανυάρι, είχε συνεχή παρυσία στα άλλα τρία θερμκρασιακά περιβάλλντα. Στ Σχήμα 3 φαίνεται τ πσστό % φυτρώματς τυ ζιζανίυ αυτύ κατά τις δύ θερμκρασίες (μέσα και έξω) χωριστά για τυς τρεις μήνες εμφάνισης. Όπως γίνεται έύκλα αντιληπτό απ τ Σχήμα 3, κατά τν Μάρτι η γλυστρίδα είχε υψηλότερ πσστό έξω (στυς 5 C ) από ότι μέσα (στυς 2 C). Κατά τν Μάι τ πσστό ήταν σημαντικά υψηλότερ μέσα (στυς 30 C) απ ότι έξω (στυς 25 C). Τν Ιύνι τέλς αυτό τ είδς ζιζανίυ είχε περίπυ ίσ πσστό εμφάνισης τόσ μέσα όσ και έξω. Η αγριντματιά (So/anum nigrum) εμφανίστηκε και στις 8 διαφρετικές θερμκρασίες. Τν Ιανυάρι τ πσστό ήταν σημαντικά μεγαλύτερ μέσα (6 C) απ ότι έξω (9 C), ενώ αντιθέτως τ Μάρτι και τν Ιύνι έξω παρυσίαζε πλύ υψηλότερ πσστό σε σύγκριση με μέσα. Τ Μάι τέλς δεν υπήρχε στατιστικώς σημαντική διαφρά μεταξύ των δύ περιβαλλόντων( Σχήμα 4). Η στελλάρια (Stellaria spp.) φύτρωσε σε πλύ χαμηλό πσστό σε τέσσερις θερμκρασίες, 2 τυ Μαρτίυ και 2 τυ Μαίυ με μεγαλύτερ πσστό.9% στυς 5 C, όπως αναμενόταν(χειμερινό ζιζάνι).

30 26 Σχήμα 3. Πσστό % φυτρώματς γλυστρίδας σε 2 θερμκρασίες σε 4 θερμκρασιακά περιβάλλντα Ξ Εξω Μέσα 45 Τ 40 ν η 35 '3 30-Ι ? 20 " Η tj 5 - C υ~ % D Μήνες Σχήμα 4. Πσστό % φυτρώματς αγριντματιάς σε 2 θερμκρασίες σε 4 θερμκρασιακά περιβάλλντα w II Έξω Μέσα Μήνες

31 27 Η βερόνικα (Veronica spp.) εμφανίστηκε μάλλν τυχαία στυς 2 C (μέσα) τ Μάρτι. Ένα αρκετά σημαντικό στιχεί πυ δείχνει την σημασία της θερμκρασίας στη βλάστηση των ζιζανίων είναι και χρόνς πυ χρειάστηκαν ι σπόρι των ζιζανίων για ν αρχίσυν να φυτρώνυν μετά την τπθέτηση τυ εδάφυς στις γλάστρες. Έτσι τν Ιανυάρι τα ζιζάνια μέσα στ χώρ τυ Πανεπιστημίυ και με μέσ όρ θερμκρασιών 6 C χρειάστηκαν 3 ημέρες για να ξεκινήσυν τη βλάστηση, ενώ έξω στ περιβάλλν με θερμκρασίες κατά μέσ όρ των 9 C άρχισαν να βλαστάνυν ακριβώς ένα μήνα μετά την έναρξη τυ πειράματς. Τ Μάρτι μέσα στ Πανεπιστήμι με μέσ όρ 2 C τα ζιζάνια φύτρωσαν μετά απ 9 ημέρες, ενώ στ ύπαιθρ σε θερμκρασίες των 5 C χρειάστηκαν 2 ημέρες επιπλέν. Τ Μάι, όταν επικρατύσαν θερμκρασίες με μέσ όρ 30 C τα φυτά έκαναν την εμφάνισή τυς μόλις 4 ημέρες μετά την έναρξ τυ πειράματς, ενώ στη θερμκρασία των 25 C χρειάστηκαν επιπλέν 4 ημέρες. Τέλς τν Ιύνι πάλι δεν υπήρχε σημαντική διαφρά στις δύ θερμκρασίες, αφύ με μέση θερμκρασία 3 C τα ζιζάνια φύτρωσαν 5 ημέρες μετά την έναρξη της τελευταίας φάσης τυ πειράματς, ενώ με θερμκρασίες των 27 C καθυστέρησαν μόν κατά 2 ημέρες Αύξηση ζιζανίων δεύτερς σκπός τυ πειράματς ήταν η σύγκριση της αύξησης τυ κάθε είδυς ζιζανίυ στις διάφρες θερμκρασίες. Τα χαρακτηριστικά πυ μετρήθηκαν ήταν τ ύψς και τ χλωρό βάρς(ανά ζιζάνι). Η πρσπάθεια μέτρησης των δύ αυτών χαρακτηριστικών δεν ήταν δυνατή στ πρώτ θερμκρασιακό περιβάλλν (για τν Ιανυάρι δηλαδή) γιατί αν και παρέμειναν τα ζιζάνια σχεδόν 2 μήνες στις γλάστρες παρυσίαζαν μηδαμινή αύξηση και κυρίως αυτά πυ είχαν βλαστήσει στις πλύ χαμηλές θερμκρασίες τυ εξωτερικύ περιβάλλντς. Όμως τόσ τ ύψς όσ και τ χλωρό βάρς μετρήθηκαν στα άλλα τρία θερμκρασιακά περιβάλλντα τυ πειράματς (κατά τυς μήνες Μάρτι,Μάι και Ιύνι). Έτσι δημιυργήθηκαν δύ πίνακες, Πίνακας 2 στν πί παρυσιάζεται μέσς όρς τυ ύψυς τυ κάθε είδυς ζιζάνιυ στις διάφρες θερμκρασίες και Πίνακας 3 όπυ μπρεί κανείς να συγκρίνει τ χλωρό βάρς κάθε είδυς ζιζανίυ στις διάφρες θερμκρασίες. Και στυς δύ πίνακες υπάρχυν ι τιμές τυ L.S.D.0.05 όπυ η ανάλυση

32 LO Ω C0 _I 2.6 L'Z Μ.Σ. Μ.Σ Ύψς ζιζανίων (cm) Ιύνις Μάις «Ν- LO CD C0 oo.7 SO i Μάρτις Ν LO o LO τ SO o Είδη ζιζανίων ' Η -cr QQ Si s Anagallis arvensis (Αναγαλλίδα) Chenopodium album (Λυβυδιά) Convolvulus arvensis (Περικκλάδα) Datura stramonium (Tάτυλας) Portulaca oleracea (Γλυστρίδα) a CL D 0 < Y co! So/anum migrum (Αγριτματιά) Ste/laria spp. (Στελλάρια) LO a d _i

33 29 παραλλακτικότητας έδειξε στατιστική σημαντικότητα, διαφρετικά σημειώνεται Μ.Σ. όπως και στν Πίνακα. Βασικός στόχς τυ πειράματς ήταν να γίνει σύγκριση τυ κάθε χαρακτηριστικύ για κάθε είδς ζιζανίυ στις δύ θερμκρασίες κατά μήνα εγκατάστασης τυ πειράματς. Για κάθε φάση τυ πειράματς δηλαδή ενδιαφέρει αν υπάρχει διαφρά τόσ στ ύψς όσ και στ χλωρό βάρς ενός ζιζανίυ στις δύ διαφρετικές θερμκρασίες. Σύγκριση επίσης γίνεται και για την αύξηση των ζιζανίων στις διαφρετικές περιόδυς. Απ τυς πίνακες 2 και 3 γίνεται εύκλα αντιληπτό ότι τα είδη των ζιζάνιών πυ τα χαρακτηριστικά αυτά μετρήθηκαν ήταν μόν 9 σε σύνλ 2 εμφανισθέντων ζιζανίων. Τα υπόλιπα 3 είδη (βερόνικα, πλυκόμπι και ανθεμίδα) δεν παρυσιάζνται στυς πίνακες είτε γιατί εμφανίστηκαν μόν σ ένα θερμκρασιακό περιβάλλν όπως η βερόνικα, είτε γιατί βλάστησαν σε εντελώς τυχαίες θερμκρασίες και χρνικές περιόδυς. Φυσικά τ γεγνός αυτό δε συνιστύσε μέτρηση και σύγκριση, όπως π.χ. στην περίπτωση της ανθεμίδας πυ φύτρωσε μόν στυς 5 C και στυς 3 C. Όπως φαίνεται απ τν Πίνακα 2 τν Μάρτι στυς 5 C τ μεγαλύτερ ύψς τ είχε η περικκλάδα (5. cm) και στη συνέχεια ακλυθύν η λυβυδιά, τ βλήτ και η αγριντματιά πυ δεν διαφέρει τ ύψς τυς. Στυς 2 C τ μεγαλύτερ ύψς μετρήθηκε στα ζιζάνια στελλάρια, λυβυδιά και περικκλάδα πυ διαφέρυν στατιστικώς σημαντικά από τα υπόλιπα είδη. Τν Μάι στυς 25 C η περικκλάδα είχε τ μεγαλύτερ ύψς (6.8 cm) ενώ στ βλήτ, στη γλυστρίδα, στην αγριντματιά και στη στελλάρια τ ύψς τυς κυμαίνεται περίπυ στ ίδι επίπεδ(2ιτι). Στυς 30 C στ βλήτ και στην αγριντματιά μετρήθηκε τ μεγαλύτερ ύψς ενώ η γλυστρίδα και η στελλάρια βρίσκνται σε σαφώς χαμηλότερ επίπεδ. Τέλς τν Ιύνι έξω στυς 27 C εκτός της γλυστρίδας (0.5 cm ύψς) τα υπόλιπα 5 είδη (βλήτ, λυβυδιά, τάτυλας. βέλιυρας και αγριντματιά) δε διαφέρυν αρκετά μεταξύ τυς στ ύψς. Στυς 3 C βέλιυρας με.4 cm είχε τ μεγαλύτερ ύψς ενώ τα υπόλιπα 4 είδη (εκτός της γλυστρίδας πυ τ ύψς της είναι αρκετά χαμηλό) δεν παρυσιάζυν διαφρά μεταξύ τυς. Όσν αφρά τ κάθε είδς ζιζανίυ ξεχωριστά, τ βλήτ τόσ κατά τ Μάρτι όσ και κατά τν Μάι τ ύψς τυ ήταν σαφώς υψηλότερ μέσα στ χώρ τυ Πανεπιστημίυ συγκρινόμεν με τ αντίστιχ πυ μετρήθηκε έξω στ περιβάλλν και για τυς δύ μήνες. Αντιθέτως τν Ιύνι τ ύψς τυ παρυσίαζε ισρρπία στις δύ θερμκρασίες. Στ Σχήμα 5 παρυσιάζεται τ ύψς τυ βλήτυ στις 6 διαφρετικές θερμκρασίες.

34 30 Σχήμα 5. Ύψς βλήτυ σε 2 θερμκρασίες σε 3 θερμκρασιακά περιβάλλντα Ε 5 ν ν % 2 cr Μήνες cγ -I Σχήμα 6. Ύψς λυβυδιάς σε 2 θερμκρασίες σε 3 θερμκρασιακά περιβάλλντα W *5 Μήνες

35 3 Σχήμα 7. Ύψς γλυστρίδας σε 2 θερμκρασίες σε 3 θερμκρασιακά περιβάλλντα Μήνες Σχήμα 8. Ύψς αγριντματιάς σε 2 θερμκρασίες σε 3 θερμκρασιακά περιβάλλντα ϋϋέξω Μήνες

36 32 Η αναγαλλίδα παρυσιάζει μεγαλύτερ ύψς στυς 2 C σε σύγκριση με τυς 5 C, ενώ η λυβυδιά μεγάλη διαφρά κατά τν Μάρτι στα δύ περιβάλλντα και όχι σημαντική διαφρά κατά τν Ιύνι( Σχήμα 6 ). Για την περικκλάδα όπως και για τη γλυστρίδα η ανάλυση παραλλακτικότητας δεν έδειξε στατιστική σημαντικότητα, δηλαδή τ ύψς των δύ αυτών ειδών δεν παρυσιάζει μεγάλη αυξμείωση στις μεγάλες θερμκρασίες. Για τη γλυστρίδα αυτό φαίνεται στ Σχήμα 7. Στν τάτυλα, πυ φύτρωσε μόν τν Ιύνι όπως και βέλιυρας, τ ύψς τυ ήταν σχεδόν τ ίδι στις δύ θερμκρασίες, σε αντίθεση με τ βέλιυρα πυ μέσα στ χώρ τυ Πανεπιστημίυ είχε ύψς.4 cm ενώ έξω στ περιβάλλν μόν 2.3 cm. Για την αγριντματιά μπρεί να ειπωθεί πως τν Ιύνι τ ύψς της δε διέφερε ιδιαίτερα μέσα και έξω ενώ η ανάλυση έδειξε διαφρά στ ύψς μέσα (μεγαλύτερ) σε σύγκριση με έξω στ ύπαιθρ κατά τυς μήνες Μάρτι και Μάι. Τ Σχήμα 8 δείχνει πώς διαμρφώθηκε τ ύψς της αγριντματιάς. Τέλς τα απτελέσματα για τ ύψς της στελλάριας είναι ενδεικτικά και έτσι τν Μάι τ ύψς ήταν ακριβώς τ ίδι μέσα και έξω, ενώ τν Μάρτι τ πλύ μεγάλ ύψς (3.6cm) στυς 2 C δε μπρύσε να συγκριθεί με τ ιδιαίτερα χαμηλό (0.5 cm) στυς 5 C. Εκτός από τ ύψς μετρήθηκε και τ χλωρό βάρς των ζιζανίων, ένα άλλ χαρακτηριστικό δηλαδή, για να μελετηθεί η επίδραση της θερμκρασίας στην αύξηση των ζιζανίων(πίνακας 3). Όπως φαίνεται στν πίνακα 3, τν Μάρτι έξω στυς 5 C δεν υπήρχαν σημαντικές διαφρές στ χλωρό βάρς των 9 ζιζανίων. Όμως τν Μάρτι μέσα στυς 2 C η ανάλυση έδειξε ότι η στελλάρια είχε τη μεγαλύτερη ανάπτυξη (953 mg), ενώ και η λυβυδιά (072 mg) είχε αρκετά μεγάλη ανάπτυξη. Τν Μάι μέσα στυς 30 C η ανάλυση έδειξε μη στατιστική σημαντικότητα στις διαφρές τυ χλωρύ βάρυς των ζιζανίων. Έξω στυς 25 C η περικκλάδα ξεχωρίζει απ τα υπόλιπα (30 mg) όπως και η γλυστρίδα με τ μικρότερ χλωρό βάρς (27 mg). Τέλς τν Ιύνι έξω στυς 27 C η ανάλυση παραλλακτικότητας έδειξε μη σημαντικές διαφρές μεταξύ των ζιζανίων, σε αντίθεση με τυς 3 C όπυ στν τάτυλα μετρήθηκε τ μεγαλύτερ χλωρό βάρς και στη γλυστρίδα τ χαμηλότερ. Εξετάζντας τ κάθε είδς ζιζανίυ ξεχωριστά, φαίνεται ότι τ χλωρό βάρς τυ βλήτυ δεν παρυσίαζε στατιστικώς

37 ' 33 Ι Q CP _ Μ.Σ. o Μ.Σ. h Cr > _ 00 h- o r LO + ^J h- T "cfr + x} r co o N- ΠΙΝΑΚΑΣ 3. Επίδραση τη ς θερμκρασίας σ τ χλω ρό βάρς τω ν ζιζανίω ν Χλωρό βάρς ζιζανίων (cm) LT -d cγ Η CL -d h- C0 LO C\j h- o LO LO + T CD o t o LO h- CD LO 00 LO τ LO LO > 3 > 0 Κ-Γ ) Κ-Γ CT Ι ιϋ O' H cr DQ I s Si 3 i + h- r-5 + t ST LO i d>a > < 52 LO 52 "- o o h- LO Tf- S' LO 3o ca 30 < Ct3 o & c: a o T ST LO -d XL O d ω C 52 to c: CQ j 3 Ts d 3 0 h* d Ϊs S co a IS LO V J CL H b 3 r< L_ 8 is -Si o t + CD V da 3 0 i< MO OQ V co S 3! LO "Ct CD CD 00 LO CD ST H d 3L 0 Ι a > < 3 LO W Έ w -Ct O ui ID t 'S' t a d ω fl Co 55 j co Lfi q d d CP _i

38 34 σημαντικές διαφρές στις δύ θερμκρασίες και στα τρία θερμκρασιακά περιβάλλνται Σχήμα 9). Τ ίδι συμβαίνει και με την αναγαλλίδα, αλλά όχι και με τη λυβυδιά πυ τ Μάρτι στη θερμκρασία των 2 C τ χλωρό βάρς είχε μεγάλη διαφρά με τ αντίστιχ πυ μετρήθηκε στυς 5 C. Τν Ιύνι η ανάλυση δεν έδειξε διαφρά στις δύ θερμκρασίες( Σχήμα 0 ). Τ χλωρό βάρς της περικκλάδας ήταν περίπυ στα ίδια επίπεδα και στις τρεις θερμκρασίες. Αντιθέτως τα χλωρά βάρη τυ βέλιυρα και τυ τάτυλα ήταν αρκετά μεγαλύτερα στυς 3 C απ ότι στυς 27 C στ θερμκρασιακά περιβάλλν τυ Ιυνίυ. Για τη γλυστρίδα μπρεί να ειπωθεί ότι τ Μάρτι και τν Ιύνι δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφρά στις δύ θερμκρασίες (μέσα και έξω) ενώ τ Μάι στυς 30 C τ χλωρό βάρς ήταν πλύ υψηλότερ από αυτό των 25 C( Σχήμα ). Η αγριντματιά παρυσίαζε διαφρά στις δύ διαφρετικές θερμκρασίες μόν κατά τ Μάρτι και όχι στα άλλα δύ θερμκρασιακά περιβάλλντα ( Μάι και Ιύνι ). Τ Σχήμα 2 δείχνει πώς διαμρφώθηκε τ χλωρό βάρς της αγριντματιάς. Τέλς στη στελλάρια τ χλωρό βάρς κατά τ Μάρτι ήταν εμφανώς υψηλότερ στυς 2 C σε σύγκριση με τυς 5 C, ενώ τ Μάρτι δε παρατηρήθηκε σημαντική διαφρά στις δύ διαφρετικές θερμκρασίες.

39 35 Σχήμα 9. Χλωρό βάρς βλήτυ σε 2 θερμκρασίες σε 3 θερμκρασιακά περιβάλλντα Μήνες Σχήμα 0. Χλωρό βάρς λυβυδιάς σε 2 θερμκρασίες σε 3 θερμκρασιακά περιβάλλντα

40 36 Σχήμα. Χλωρό βάρς γλυστρίδας σε θερμκρασίες σε 3 θερμκρασιακά περιβάλλντα 2 Μήνες Σχήμα 2. Χλωρό βάρς αγριντματιάς σε 2 θερμκρασίες σε 3 θερμκρασιακά περιβάλλντα 700 -η cr <j cr ρ Μήνες

41 ΣΥΖΗΤΗΣΗ Όπως φαίνεται από τυς πίνακες εμφανίστηκαν συνλικά 2 είδη ζιζανίων, τα πία όμως δε φύτρωσαν σε όλες τις θερμκρασίες. Αρκετά δηλαδή έδειξαν μια σαφή πρτίμηση σε κάπιες θερμκρασιακές συνθήκες, ενώ άλλα παρυσίασαν μια ευρύτερη πρσαρμγή σε διάφρες θερμκρασίες και περιβάλλντα. Μόν τ βλήτ και η αγριντματιά έκαναν την εμφάνισή τυς σε όλες τις θερμκρασίες, ενώ η γλυστρίδα με τη λυβυδιά είχαν κάπως συχνή εμφάνιση. βέλιυρας και τάτυλας φύτρωσαν μόν σε δύ θερμκρασίες και η βερόνικα μόν στυς 2 C. Τα περισσότερα είδη ζιζανίων φύτρωσαν στις δύ θερμκρασίες (στυς 5 C 9 είδη και στυς 2 C 8 είδη) τυ θερμκρασιακύ περιβάλλντς τυ Μαρτίυ και τα λιγότερα (3 είδη), στυς 6 C τυ Ιανυάριυ. Τ υψηλότερ πσστό φυτρώματς κατά μέσ όρ σε όλες τις θερμκρασίες είχε τ βλήτ με 36% περίπυ ίσ με τ πσστό πυ κατείχε τ ζιζάνι αυτό στ πείραμα της Ξάνθης από όπυ πάρθηκε τ έδαφς πυ χρησιμπιήθηκε στν πειραματισμό. Επίσης υψηλός είναι και μέσς όρς φυτρώματς της αγριντματιάς (32.5%) όπως και στ πείραμα της Ξάνθης. Αρκετά υψηλός είναι και μέσς όρς εμφάνισης για τη γλυστρίδα (20.3%) σε αντίθεση με εκείν της Ξάνθης πυ ήταν μόν 7.2% της συνλικής ζιζανιχλωρίδας. τάτυλας και βέλιυρας πυ κατείχαν γύρω στ 5%, στ συγκεκριμέν πείραμα τα πσστά φυτρώματς ήταν και για τα δύ είδη πλύ χαμηλά γύρω στ %. Η περικκλάδα με χαμηλότερα πσστά έναντι της Ξάνθης έδειξε και αυτή δυσκλία να φυτρώσει στις συγκεκριμένες συνθήκες τυ πειράματς. Τέλς η λυβυδιά διατήρησε περίπυ τα πσστά πυ μετρήθηκαν στην Ξάνθη (.2% έναντι 2% στη Ξάνθη). Η επίδραση της θερμκρασίας στ φύτρωμα των ζιζανίων φαίνεται και από τ χρόν πυ χρειάστηκαν ι σπόρι για να αρχίσυν τη διαδικασία τυ φυτρώματς. Τν Ιανυάρι λιπόν η διαφρά ήταν ιδιαίτερα εμφανής.ι σπόρι των ζιζανίων μέσα στ Πανεπιστήμι (6 C) χρειάστηκαν 3 ημέρες για να ξεκινήσυν τ φύτρωμα, έξω στ περιβάλλν με θερμκρασίες κατά μέσ όρ 9 C άρχισαν να φυτρώνυν ακριβώς ένα μήνα μετά την έναρξη τυ πειράματς. Τ συμπέρασμα είναι ότι ι πλύ χαμηλές θερμκρασίες πυ επικρατύσαν αυτό τ μήνα εμπόδιζαν τυς σπόρυς πυ υπήρχαν στ έδαφς να φυτρώσυν και έτσι φυσιλγικά επήλθε αυτή η καθυστέρηση. Ιδιαίτερα στυς

42 38 9 C η καθυστέρηση αυτή ήταν εμφανώς μεγαλύτερη, αφύ μόν όταν τ Φεβρυάρι η θερμκρασία στ περιβάλλν άρχισε ν ανεβαίνει τότε κατάφεραν ι σπόρι των ζιζανίων να βλαστήσυν. Τν Μάρτι με υψηλότερες θερμκρασίες ι σπόρι των ζιζανίων άρχισαν να φυτρώνυν γρηγρότερα και δεν υπήρξε αισθητή διαφρά στ χρόν έναρξης τυ φυτρώματς (στυς 2 C τα ζιζάνια φύτρωσαν μετά απ 9 ημέρες ενώ στ ύπαιθρ στυς 5 C απαίτησαν 2 ημέρες επιπλέν). Η διαφρά αυτή των 2 ημερών είναι μικρή, επειδή ύτε η θερμκρασιακή διαφρά είναι τόσ μεγάλη, αλλά και κυρίως γιατί ι 5 C είναι ικανπιητικί για να δθεί τ έναυσμα στυς σπόρυς για βλάστηση. Τν Μάι και στις δύ θερμκρασιακές συνθήκες η έναρξη βλάστησης έγινε αρκετά νωρίς (στυς 30 C 4 ημέρες, στυς 25 C 7 ημέρες) και μάλιστα ι 30 C είναι ι πλέν ενδεικτικί για ν αρχίσει η διαδικασία αυτή. Τέλς τν Ιύνι πάλι δεν υπήρχε σημαντική διαφρά στις δύ θερμκρασίες (στυς 3 C φύτρωσαν σε 5 ημέρες, στυς 27 C στις 7 ημέρες). Και ι 3 C φαίνεται πως είναι ενδεικτικί για τη γρήγρη βλάστηση των ζιζανίων. Από τα απτελέσματα φαίνεται ότι ι σπόρι των ζιζανίων όσ αυξανόταν η θερμκρασία τόσ γρηγρότερα ξεκινύσαν τη διαδικασία τυ φυτρώματς, με ευνϊκότερες θερμκρασίες τυς 30 C και τυς 36C. Επίσης πάνττε πρτιμύσαν τις πι ήπιες και ελεγχόμενες συνθήκες πυ επικρατύσαν μέσα σε σύγκριση με έξω στ περιβάλλν. Τα απτελέσματα είναι ενδεικτικά και καταμαρτυρύν ότι διαφρετικές θερμκρασίες παίζυν διαφρετικό ρόλ στη βλάστηση των ζιζανίων και ευνύν ή δυσκλεύυν τη διαδικασία αυτή. Για τ ύψς και τ χλωρό βάρς γενικά μπρεί να ειπωθεί ότι τα ζιζάνια πυ μεγάλωσαν μέσα είχαν μεγαλύτερες τιμές για τα δύ αυτά χαρακτηριστικά συγκρινόμενα με αυτά πυ μεγάλωσαν έξω στ περιβάλλν τν ίδι μήνα. Κυρίως ι 2 C και ι 30 C ήταν ι ευνϊκότερες θερμκρασίες για την απόκτηση μεγαλύτερυ ύψυς και χλωρύ βάρυς από τα ζιζάνια. Βέβαια πρέπει να τνιστεί ότι τ Μάρτι (5 και 2 C) τα φυτά παρέμειναν περισσότερ χρόν στις γλάστρες γιατί έξω στις χαμηλές θερμκρασίες των 5 C δε μπρύσαν να μεγαλώσυν σύντμα έτσι ώστε να μπρύν να μετρηθύν. Παρότι έμειναν περισσότερ χρόν λιπόν, τα φυτά στυς 5 C είχαν ίσως τη μικρότερη ανάπτυξη σε σύγκριση με όλες τις θερμκρασίες. Ακόμη ένα σημαντικό στιχεί είναι ότι τν Ιανυάρι δεν έγιναν μετρήσεις ύψυς και χλωρύ βάρυς αφύ τα φυτά (κυρίως έξω στυς 9 C) είχαν μηδαμινή ανάπτυξη και ήταν αδύνατη η μέτρηση των χαρακτηριστικών αυτών αν και έμειναν για μεγάλ χρνικό διάστημα στις γλάστρες.

43 r 39 Παρατηρώντας τυς Πίνακες 2. και 3. μπρεί να βγει τ συμπέρασμα ότι τα μεγαλύτερα ύψη κατά μέσ όρ σε όλες τις θερμκρασίες κατά σειρά είχαν όπως αναμενόταν η περικκλάδα, η λυβυδιά, η στελλάρια, τ βλήτ ενώ πλύ χαμηλά ύψη μετρήθηκαν στην αναγαλλίδα και στη γλυστρίδα. Τα μεγαλύτερα κατά μέσ όρ χλωρά βάρη μετρήθηκαν κατά σειρά στη στελλάρια, στη λυβυδιά και ακλύθως στην αγριντματιά. Τ χαμηλότερ χλωρό βάρς είχαν βέλιυρας, η γλυστρίδα και η αναγαλλίδα. Όσν αφρά ξεχωριστά τ κάθε είδς ζιζανίυ, τ βλήτ πυ φύτρωσε σε όλα τα θερμκρασιακά περιβάλλντα, έδειξε ευρύτερη πρσαρμγή αφύ είχε υψηλά πσστά φυτρώματς σχεδόν σε όλες τις θερμκρασίες ( εκτός απ τυς 9 C όπυ η χαμηλή αυτή μέση θερμκρασία ανάγκασε τ βλήτ να βλαστήσει σε χαμηλά επίπεδα). ι ευνϊκότερες πάντως θερμκρασίες για τη βλάστηση τυ βλήτυ ήταν από 6 C εώς 25 C. Τ ύψς τυ βλήτυ ήταν μεγαλύτερ στυς 2 και στυς 30 C και γενικώς φάνηκε να πρτιμάει τις πι ήπιες και ελεγχόμενες συνθήκες πυ επικρατύσαν μέσα σε σύγκριση με έξω στ περιβάλλν. Τ ίδι δεν μπρεί να λεγχθεί για τ χλωρό βάρς, όπυ μπρεί να υπάρχει καπια διαφρά, αλλά η ανάλυση παραλλακτικότητας έδειξε ότι είναι μη σημαντική. Τα απτελέσματα δείχνυν ότι μπρεί να πρσαρμστεί σε μεγάλ εύρς θερμκρασιών εκτός των πλύ χαμηλών θερμκρασιών τυ χειμώνα. Η αναγαλλίδα με εμφάνιση μόν σε 3 θερμκρασίες, δε φύτρωσε στις υψηλές θερμκρασίες τυ Μαϊυ και τυ Ιυνίυ. Η ανθεμίδα έδειξε και αυτή σαφή πρτίμηση σαν χειμερινό ζιζάνι στις πι χαυηλές θερμκρασίες (9 και 5 C) σε σύγκριση με τυς 6 και τυς 36C πυ εμφανίστηκε. Τ πλυκόμπι εμφανίστηκε μόν στυς 9 και στυς 5 C, με πλύ υψηλότερ πσστό στυς9 (3.Ευνϊκότερες θερμκρασίες δηλαδή για τη βλάστησή τυ είναι ι χαμηλές. Η λυβυδιά είχε μέγιστ πσστό φυτρώματς στυς 2 C, ενώ και στυς 9 C φύτρωσε σε αρκετά υψηλό πσστό. Τ ύψς και τ χλωρό της βάρς μετρήθηκαν σε πλύ υψηλά επίπεδα στυς 2 C τυ Μαρτίυ σε σύγκριση με τις υπόλιπες θερμκρασίες. Μπρεί κατά τν Μάρτι τα φυτά να παρέμειναν στις γλάστρες περισσότερ απ τυς υπόλιπυς μήνες, αλλά αυτή η τεράστια διαφρά πυ είχε στυς 2 C τόσ με τυς 5 C (επίσης τυ Μαρτίυ) όσ και με τα ύψη και χλωρά βάρη πυ μετρήθηκαν τν Ιύνι, δείχνει ότι ι ευνϊκότερες θερμκρασίες για τη βλάστηση και ανάπτυξή της κυμαίννται γύρω στυς 2 C (μέσες θερμκρασίες), σε σύγκριση με τις υψηλότερες και τις πλύ χαμηλές θερμκρασίες. Κάτι τ πί επιβεβαιώνει και η υπάρχυσα βιβλιγραφία.

44 40 Η περικκλάδα φύτρωσε μεταξύ των 5 και 25 C (στις μέσες δηλαδή θερμκρασίες) με υψηλότερ πσστό στυς 5 C. Με βάση τ ύψς και τ χλωρό βάρς μπρεί να ειπωθεί ότι η αύξησή της ήταν περίπυ ίδια και στις 3 διαφρετικές συνθήκες (5,2 και 25 C) δηλαδή αυτό τ εύρς θερμκρασιών ήταν τ ενδεικτικότερ για την αύξησή της. τάτυλας φύτρωσε μόν στις υψηλές θερμκρασίες τυ Ιυνίυ και ενώ τ ύψς τυ ήταν ακριβώς τ ίδι στις δύ διαφρετικές θερμκρασίες αυτύ τυ μήνα, τ χλωρό βάρς ήταν σαφώς μεγαλύτερ μέσα σε σύγκριση με έξω. ι 3 C δηλαδή ήταν ευνϊκότερι για την αύξησή τυ από τυς 27 C. Η γλυστρίδα δείχνει μια ιδιαίτερη πρτίμηση στις υψηλότερες θερμκρασίες, αφύ δε φύτρωσε με τις χαμηλές θερμκρασίες τυ Ιανυάριυ, ενώ και τν Μάρτι τα πσστά φυτρώματς είναι σχετικά χαμηλά. Από τυς 25 C έως και τυς 30 C (πυ παρατηρήθηκε τ μέγιστ πσστό) φαίνεται να ευνείται η βλάστηση αυτύ τυ ζιζανίυ. Τ ύψς και τ χλωρό βάρς και αυτά δείχνυν μεγαλύτερες τιμές στις υψηλές θερμκρασίες (και κυρίως στυς 30 C). βέλιυρας φύτρωσε μόν τν Ιύνι και σε αρκετά χαμηλά πσστά, ενώ δείχνει να ευνείται στις πλύ υψηλές θερμκρασίες, αφύ τόσ τ ύψς όσ και τ χλωρό βάρς τυ είχαν εμφανώς μεγαλύτερες τιμές στυς 3 σε σύγκριση με τυς 2 7 C. Τ ίδι συμπέρασμα πρκύπτει και από τη βιβλιγραφία πυ υπάρχει. Τ πσστό φυτρώματς της αγριντματιάς δεν είχε σταθερή πρεία με την άνδ της θερμκρασίας. Απ τυς 9 έως τυς 6 C παρυσίαζε μια άνδ (με μέγιστ στυς 6 C), έπειτα υπήρχε μια πτώση στυς 2 και στυς 25 C, στη συνέχεια άνδς στυς 27 C και πάλι πτώση στυς 30 και 3 C. Φαίνεται να πρτιμάει δηλαδή εκτός των σχετικά χαμηλών θερμκρασιών, τις μέσες θερμκρασίες, αλλά όχι και τις πλύ υψηλές. Τα μέσα περιβάλλντα για κάθε μήνα δείχνυν να ευνύν την αύξηση τυ ζιζανίυ αυτύ. Τέλς η στελλάρια φύτρωσε τυς μήνες Μάρτι και Μάι, με πσστά υψηλότερα στις πι χαμηλές θερμκρασίες τυ Μαρτίυ. Τ ύψς και τ χλωρό βάρς ήταν με διαφρά μεγαλύτερα στυς 2 C όπυ βέβαια παρέμειναν και περισσότερ στις γλάστρες πριν μετρηθύν. Η αύξησή της πάντως ήταν αρκετά μικρή στις πι χαμηλές θερμκρασίες (5 C) και ανέβαινε στις υψηλότερες.

45 4 7. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σκπός τυ πειραματισμύ ήταν να μελετηθεί η επίδραση της θερμκρασίας στη βλάστηση και αύξηση των ζιζανίων. Τα απτελέσματα είναι ενδεικτικά και δείχνυν ότι παράγντας θερμκρασία είναι ιδιαίτερα κρίσιμς τόσ για τη βλάστηση όσ και για την αύξηση των ζιζανίων. Κάπια ζιζάνια έδειξαν να πρτιμύν κάπιες συγκεκριμένες θερμκρασιακές συνθήκες για να βλαστήσυν αλλά και να έχυν ικανπιητική αύξηση (αναγαλλίδα, ανθεμίδα, πλυκόμπι τις χαμηλές θερμκρασίες, λυβυδιά, περικκλάδα, στελλάρια τις μέσες και τάτυλας, γλυστρίδα και βέλιυρας τις υψηλές), ενώ άλλα όπως τ βλήτ κατά κύρι λόγ αλλά και η αγριντματιά παρυσίασαν μια ευρύτερη πρσαρμγή σε διάφρα περιβάλλντα και θερμκρασίες. Ένα άλλ συμπέρασμα είναι ότι όσ αυξανόταν η θερμκρασία τόσ γρηγρότερα ι σπόρι των ζιζανίων ξεκινύσαν τη διαδικασία τυ φυτρώματς. ι ιδιαίτερα χαμηλές θερμκρασίες τυ χειμώνα ήταν περιριστικός παράγντας για τη γρήγρη βλάστηση αλλά και την αύξηση των ζιζανίων. Τα ζιζάνια πυ είχαν τη μεγαλύτερη αύξηση ήταν η στελλάρια, η λυβυδιά και η αγριντ ματιά, ενώ τη μικρότερη βέλιυρας, η γλυστρίδα και η αναγαλλίδα. Τέλς από τ απτελέσματα φαίνεται ξεκάθαρα ότι για κάθε θερμκρασιακό περιβάλλν (Ιανυάρις, Μάρτις, Μάις και Ιύνις) τα ζιζάνια παρυσίασαν διαφρές τόσ στ πσστό % φυτρώματς όσ στ ύψς και τ χλωρό βάρς στις δύ διαφρετικές θερμκρασίες. Τις περισσότερες φρές έδειξαν μάλλν να ευνύνται από τις πι ήπιες και ελεγχόμενες συνθήκες πυ επικρατύσαν μέσα στ χώρ τυ Πανεπιστημίυ σε σύγκριση με αυτές πυ υπήρχαν στ εξωτερικό περιβάλλν.

46 42 ΒΙΒΛΙΓΡΑΦΙΑ. ADKINS S., M LOEWEN and S. SYMONS, 986. Variation within pure lines of wild oat (Avena fatua) in relation to temperature of develepmont. Weed Science, 35: ASHTON F., T. ΜΝΑΚ, 99. Weed science. Principles and practices. Third Edition: BENVENUTI S. and M. MACCHIA, 993. Calculation of threshold temperature for the development of various weeds. Agr. Med., 23: BLACKSHAW R., 994. Temperature effects on vegetative growth of round-leaved mallow {Malva pusilla). Weed Science, 44: ΓΑΛΑΝΠΥΛΥ Σ., 994. Γενική Γεωργία. Έκδση τυ Πανεπιστημίυ Θεσσαλίας:σελ CHU C., Ρ. LUDFORD, J. OZBUN, and R. SWEET, 978.Effect of temperature and competition on the establishment and growth of redrot pigweed (Amarathus retroflexus) and common lambsquarters (Chenopodium album). Crop Science, 8: ΚΑΡΑΤΑΓΛΗΣ Σ., 992 Φυσιλγία Φυτών: σελ KEELEY P C. CARTER and R. THULLEN, 986. Influence of planting date on growth of palmer amaranth (Amaranthus palmeri). Weed Science, 35: ΛΛΑΣ Π., 996. Ζιζανιλγία, Ζιζάνια-Ζιζανικτόνα. Έκδση τυ Πανεπιστημίυ Θεσσαλίας: σελ PATTERSON D., 989. Effects of day and night temperature on vegetative growth of texas panicum (Panicum texanum). Weed Science, 38:

47 43. PATTERSON D., E. FLINT and R. DICKENS., 980. Effects of temperature, photoperiod and population sourse on the growth of cogongras (Imperata cylindrica). Weed Science, 28: PATTERSON D., 982. Effects of shading and temperature on showy crotalaria ( Crotalaria spectabilis). Weed Science, 30: PATTERSON D.,992. Effects of temperature and photoperiod on growth and development of sicklepod (Cassia obtusifoh'a). Weed Science, 4: SEMENZA R., J. YOUNG and R. EVANS, 977. Influence of light and temperature on the germination and seedbed ecologe of common mullein ( Verbascum thapsus). Weed Science, 26: WIESE A. and L. BINNING, 986. Calculating the threshold temperature of development for weeds. Weed Science, 35: WILCUT J., B. TRUELOVE, D. DAVIS and J. WILLIAMS, 987. Temperature factors limiting the spread of Imperata cylindrica and Panicum repens. Weed Science, 36: ZOLLINGER R., J. KELLS, 990. Effect of soil PH, soil water, light intensity and temperature on perennial sowthistle ( Sonchus arvensis). Weed Science, 39: